Transkrypt

1 Kryzys finansowy w USA i jego wpływ na rynek w Europie i Polsce Systemowe i korporacyjne przyczyny kryzysu Andrzej Kurnicki Prezes Euroamerican Comp. Poland

2 Przyczyny kryzysu finansowego Liberalizacji prawa i standardów rachunkowych (GAAP, EU) Globalizacja instytucjonalna powodująca efekt rozmycia ryzyka i transfer ryzyka do instytucji kontrolowanych (w Polsce) i ich klientów (Citigroup in Poland) Działanie instytucji globalnych w interesie własnych akcjonariuszy kosztem bezpieczeństwa depozytariuszy lub lokalnych inwestorów. Koncentracja kapitału i decyzji w firmach finansowych nastawionych na szybki zysk i destabilizację np. hedge funds Kreowanie instytucji typu SIV w celu uniknięcia regulacji bankowych i zobowiązań finansowych UmoŜliwienie instytucjom bankowym udział w transakcjach o podwyŝszonym ryzyku (Gramm-Leach-Bliley act w 1999). Brak nadzoru i systemu adekwatnej,do przewinienia, kary finansowej

3 Short-Selling Selling dynamika spadku cen Short-selling(pokryty w umowie) przez brokerów i dealerów (traders). Broker/dealer bierze Negative position w celu sprzedania dzisiaj i kupienia w określonym terminie po niŝszej cenie. Wzrost pozycji Short- selling świadczy o tym, iŝ akcje są przewartościowane. Zwiększają presję do zaniŝania ceny. Neked short selling krótka sprzedaŝ bez umowy (brak chętnych do poŝyczania akcji lub niska podaŝ akcji na rynku). Ja chcę sprzedać akcje których nie mam i nie mogę poŝyczyć na rynku. Główna przyczyna upadku Lehman Brothers i Bear Stearns;

4 c.d. Nieograniczona ilość akcji wystawiona na sprzedaŝ bez pokrycia (bez umowy) powoduje silną presję podaŝową na cenę. DuŜa ilość zleceń sprzedaŝy wywołuje efekt psychologiczny i dołuje cenę akcji w krótkim okresie czasu. SEC we Wrześniu 2008 zabroniła tych praktyk Short Selling(neked bez pokrycia) stwarza wraŝenie, iŝ na rynku występuje brak dostatecznej ilości akcji w celu zrównowaŝenia popyty. Stwarza to wraŝenie, iŝ akcje są mało płynne.

5 Instrumentalne przyczyny kryzysu Sekurytyzacja aktywów w oparciu o instrumenty typu MBS, CDO, ABS emitowane na bazie nieruchomości lub innych aktywów zastawnych DuŜy poziom lewarowania w sektorze bankowym przekraczający poziom bezpieczeństwa finansowego (niekiedy powyŝej 30:1) Brak popytu (podaŝ) na instrumenty typu junk bonds Brak wyceny rynkowej premii za ryzyko w stosunku do instrumentów zastawnych. Ryzyko oparto o ranking firm (AAA), ale nie o ich charakterystykę (płynności, jakości zastawu, wiarygodność stron).

6 c.d. Transfer ryzyka poza kanały rynkowe np. ubezpieczenie transakcji (gwarancje kapitałowe) inwestycji lub gwarancje rządowe (Fennie i Fredie Mac) Zbyt duŝa ilość i dowolność kreowania instrumentów finansowych trudnych do identyfikacji przez uczestników rynku kapitałowego Lewarowanie transakcji instytucjonalnych (typu M&A) i prywatnych w oparciu o zbyt optymistyczne prognozy transferowania gotówki (Fortis, RBS, France Telkom, Worldcome, Swissair, Elektrim).

7 Poziom podstawowych stóp procentowych w USA

8 Rentowność obligacji korporacyjnych (AAA) i rządowych 10-letnich

9 Cena akcji i wskaźnik zysku/ceny Dynamika EPS w % Citygroup(CB)

10 ROA =Zwrot z aktywów w % ROE= Stopa zwrotu z kapitałów własnych CB

11 Przychód/akcje Wskaźnik Cena/Przychód CB

12 Kapitały własne/akcję Dynamika przyrostu kapitałów własnych CB

13 Cena akcji/wolne środki pienięŝne Wskaźnik CB

14 CB Przychód/akcję Dynamika przychodu w %

15 Kapitały własne na akcję Dynamika kapitałów własnych w % Dutsche Bank(DB)

16 DB. Zarobek na akcję Wskaźnik; Cena/dochodu

17 ROA; Zwrot z aktywów ROE; Zwrot z kapitałów własnych Wskaźnik lewarowania DB

18 1.FCF/akcję 2. OCF= Przepływ gotówki z działalności operacyjnej DB

19 Cena do zysku (zarobek) AIB

20 Dług do kapitału własnego AIB

21 Poziom zysku w firmach amerykańskich (mld $)

22 S&P 500 Indeks Dow JIA & S&P 500 od 1998

23 FTSE 100 indeks Spadki od połowy 2007

24 Spadki o ponad 50% CAC 40 index

25 Unicredito Italiano

26 Rentowność obligacji (US)10-letnich najniŝsza od 50 lat Yield = 2.98% w dniu 11.27/2008

27 Przyczyny kryzysu finansowego i giełdowego w Polsce Brak sprawnego nadzoru finansowego (KNF, GINB) Kontrolowanie sektora bankowego przez podmioty o mało stabilnej pozycji finansowej nastawionych na drenowanie gotówki w postaci dywidendy( Bank Handlowy czy PKO S.A.) Brak instytucji zdolnych do podejmowania większego ryzyka w projekty inwestycyjne typu; pre-ipo lub IPO Układy nieformalne i prywatno/polityczne interesy w funduszach inwestycyjnych i emerytalnych Mechanizm transmisji informacji nie transparentny

28 Przyczyny.. Za duŝa asymetria informacji i koszty pozyskania informacji Podejmowanie decyzji inwestycyjnych w oparciu o inside information Mechanizm giełdowy nie sprzyja formułowaniu się kapitału i jest zdominowany przez chęć wywoływania fluktuacji zarówno na rynku akcji jak i walutowym w celu szybkiego zysku take cash and run System doboru do Rad Nadzorczych dość przypadkowy i podporządkowany interesom politycznym lub interesom dominującego inwestora(pko SA, Jago, Duda, Polcolorit) Brak mechanizmu i systemu motywującego kadrę kierowniczą do lepszego zarządzanie zasobami firmy w interesie wszystkich akcjonariuszy (SHV), a nie w interesie dominującego akcjonariusza.

29 Przyczyny kryzysu giełdowego Nierzetelność w opracowywaniu informacji o stanie gospodarki i o spółkach Dopuszczanie do giełdy spółek śmieciowych (penny stocks) Brak odpowiedzialności karnej i finansowej ze strony firm doradczych i domów maklerskich za jakość informacji i za wyniki oferty publicznej Egzystowanie nie giełdzie spółek wydmuszek w oparciu o business plan, marketing i dobre relacje prasowe Brak zaufania do instytucji giełdowych, domów maklerskich i funduszy inwestycyjnych Składanie zleceń pod duŝego inwestora Wysoki poziom demoralizacji finansowej w domach maklerskich i zarządach firm Dominacja analizy technicznej ponad racjonalne myślenie Zysk firm maklerskich ponad interesy klienta System wynagrodzeń i bonusów w domach maklerskich uzaleŝniony od wyników sprzedaŝy, a nie od efektów finansowych klientów. Brak nadzoru ze strony KNF, Ministra Skarbu i Ministra Finansów