Urząd Komitetu Integracji Europejskiej POLSKA GOSPODARKA W UNII EUROPEJSKIEJ - BILANS

Transkrypt

1 POLSKA GOSPODARKA W UNII EUROPEJSKIEJ - BILANS

2 Wpływ przystąpienia na sytuację gospodarczą kraju Główne efekty unijne w ostatnich miesiącach: wzmożona aktywność gospodarcza wzrost polskiego eksportu przyspieszenie tempa inflacji Polska powraca na ścieżkę szybkiego wzrostu gospodarczego - wzrost PKB w I kwartale 2004 r. o 7,6%, w II kwartale o 6,3% i w III kwartale o 4,8% Szacowany wzrost PKB w skali roku w 2004 r. osiągnie poziom ponad 5 %, podobnie w 2005 r. 5%, a w 2006 r. 4,8% (szacunki Ministerstwa Finansów) Metodologiczne trudności w wyodrębnieniu efektu unijnego we wzroście gospodarczym

3 Wpływ przystąpienia na sytuację gospodarczą kraju Znaczna dynamika obrotów handlu zagranicznego w 2004 r. Dynamika eksportu przewyższa zmiany importu - zmniejszenie deficytu obrotów towarowych; Eksport - głównym czynnikiem wzrostu gospodarczego; Wzrost wartości eksportu do krajów UE w okresie styczeń-listopad 2004 r. o 28% względem analogicznego okresu roku poprzedniego; Wzrost wartości importu z krajów UE w ww.. okresie o 22 %;

4 Wpływ przystąpienia na sytuację Urząd Komitetu Integracji Europejskiej gospodarczą kraju Otwarcie granic i zniesienie barier celnych umożliwia krajowym producentom wejście na rynki państw UE, a firmom już działającym na Rynku Wewnętrznym wzmocnienie więzi handlowych Szacuje się, że zniesienie kontroli na granicach Polski z krajami UE oraz eliminacja formalności administracyjnych pozwoli rodzimym firmom transportowym zaoszczędzić nawet 1 mld rocznie, a wzrost przewozów może wynieść 35%

5 Wpływ przystąpienia na sytuację gospodarczą kraju Negatywny efekt członkostwa w UE - wzrost cen towarów i usług - w 2004 r. (grudzień( do grudnia) inflacja wyniosła 4,4% Trzy etapy: 1. skokowy wzrost cen w maju i czerwcu (o 1% i 0,9%), przy jednoczesnym zwiększeniu dynamiki inflacji średniorocznej - wzrost oczekiwań inflacyjnych, przełożenie w szczególności na ceny artykułów rolno-spożywczych 2. spadek cen w porównaniu do poprzedniego miesiąca (w lipcu i sierpniu o 0,1% i 0,4%) oraz zahamowanie tempa inflacji średniorocznej - sezonowy spadek cen żywności 3. (wrzesień grudzień) umiarkowany wzrost cen w ujęciu miesięcznym, przy jednoczesnym spadku inflacji średniorocznej - okres stabilizacji

6 Wpływ przystąpienia na Urząd Komitetu Integracji Europejskiej sytuację gospodarczą kraju Inflacja generowana głównie przez skokowy wzrost popytu na krajowe produkty rolno-spożywcze oraz przez czynniki niezwiązane z członkostwem (wzrost cen surowców na rynkach światowych) Inflacja w niewielkim stopniu efektem przystąpienia (wzrost cen VAT i akcyzy, wprowadzenie Wspólnej Taryfy Celnej oraz objęcie Polski Wspólną Polityką Rolną)

7 Wpływ przystąpienia na Urząd Komitetu Integracji Europejskiej sytuację gospodarczą kraju Przystąpienie do UE czynnikiem sprzyjającym trendowi umacniania się złotego Duża dynamika polskiego eksportu w pośredni sposób przyczynia się do wzrostu wartości złotego Aprecjacja krajowej waluty pozytywnie wpływa na zmniejszenie kosztów obsługi długu zagranicznego oraz osłabienie presji inflacyjnej Zbyt wysoki kurs złotego może jednak stanowić barierę dalszej ekspansji eksportowej

8 Inwestycje krajowe i zagraniczne Urząd Komitetu Integracji Europejskiej Przystąpieniu do UE towarzyszy silny impuls inwestycyjny szczególnie w krajowym sektorze wytwórczym (wzrost nakładów o 21%), przede wszystkim w branży rolno-spożywczej, ale także w dużych przedsiębiorstwach (9% wzrost) Dynamiczny eksport polskich produktów przyczynia się do poprawy wyników finansowych krajowych przedsiębiorstw Poprawa kondycji finansowych polskich firm oraz uruchamianie projektów realizowanych przy wsparciu funduszy strukturalnych w przyszłości będą prowadzić do wzrostu inwestycji, głównie w sektorze MŚP

9 Inwestycje krajowe i zagraniczne Członkostwo Polski do UE elementem przyciągającym bezpośrednie inwestycje zagraniczne (BIZ) W I półroczu 2004 r. wartość BIZ w Polsce osiągnęła 3,9 mld $ (PAIiZ( PAIiZ), szacunki wskazują na wartość BIZ na poziomie co najmniej 7 mld USD w 2004 r. Atutami Polski w przyciąganiu BIZ są: duży rynek zbytu, niskie koszty pracy oraz pozytywne trendy w gosp. Słabe strony Polski jako miejsca lokalizacji BIZ to: bariery administracyjne, nieelastyczny rynek pracy, słabo rozwinięta infrastruktura Rozszerzenie UE oraz poprawa kondycji polskich firm spowodowały wzrost zainteresowania inwestycjami w Rosji i na Ukrainie. Wartość inwestycji przedsiębiorstw krajowych na tych rynkach w 2004r. przekracza 100mln$

10 Przepływy finansowe pomiędzy Urząd Komitetu Integracji Europejskiej UE a Polską w 2004 roku Saldo przepływów finansowych Mln euro Mln złotych Polska budżet UE Transfery w 2004 r , ,736 Skumulowana składka w 2004 r 1 238, ,275 Pozycja Polski netto w 2004 r , ,461

11 Przepływy finansowe pomiędzy Urząd Komitetu Integracji Europejskiej UE a Polską w roku 2004 Po 1 maja transfery z UE do Polski zwiększyły się i zmieniły swój charakter. Oprócz środków przedakcesyjnych Polska zyskała dostęp do funduszy przekazywanych w ramach poszczególnych polityk UE W ramach środków przedakcesyjnych (Phare, SAPARD) Polska otrzymała w 2004 r ,950 mln (4 292,287 mln PLN)

12 Przepływy finansowe pomiędzy Urząd Komitetu Integracji Europejskiej UE a Polską w 2004 r. Polska po 1 maja br.. otrzymała także: płatność w ramach zaliczki na fundusze strukturalne w wysokości 840,975 mln (3 574,144 mln PLN) płatność z tytułu Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich - 286,640 mln (1 218,220 mln PLN) płatność z tytułu interwencji rynkowej w ramach WPR w wysokości 10,786 mln (45,691 mln PLN) płatności z tytułu instrumentu poprawy płynności budżetu w wysokości 541,299 mln (2 367,752 mln PLN), co stanowi bezpośredni dochód budżetu państwa 103,352 mln euro (420,642 mln złotych) środków w ramach Instrumentu finansowego Schengen

13 Przepływy finansowe pomiędzy UE a Polską w 2004 r. W 2005 r. do Polski powinna wpłynąć z budżetu UE łączn kwota blisko 25 mld złotych: środki przedakcesyjne w wysokości mln zł, środki funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności mln zł, Wspólnej Polityki Rolnej mln zł, Transition Facility 98 mln zł, Instrumentu Schengen 459 mln zł oraz instrumentu poprawy płynności budżetu mln zł Od 2005 r. Polska będzie mogła dodatkowo korzystać z dwóch instrumentów pomocowych: : Mechanizmu finansowego EOG oraz Norweskiego mechanizmu finansowego. W najbliższych pięciu latach Polska otrzym 48% łącznej sumy środków w ramach ww.. instrumentów (560 mln )

14 Wykorzystanie funduszy UE Urząd Komitetu Integracji Europejskiej Duży popyt wśród potencjalnych beneficjentów funduszy UE - w wielu przypadkach ilość wniosków przewyższa dostępne środki w 2004 r. w ramach Sektorowych Programów Operacyjnych, ZPORR oraz Inicjatywy Wspólnotowej EQUAL złożono wnioski na wartość 24,8 mld zł (286% alokacji środków wspólnotowych na 2004 r. i blisko 67% alokacji przewidzianej na cały okres programowania (lata )

15 Rynek pracy oraz przepływ osób Urząd Komitetu Integracji Europejskiej Brak przełożenia pozytywnych trendów w gospodarce na znaczącą poprawę sytuacji na rynku pracy - wzrost PKB bez wzrostu zatrudnienia ( jobless recovery ) Pierwsze pozytywne efekty akcesji na krajowy rynek pracy - jako pochodna wysokiej stopy wzrostu - widoczne w długim okresie Stopniowy wzrost zatrudnienia w branżach, które obecnie najbardziej zyskują na członkostwie w UE (przetwórstwo przemysłowe, meblarstwo, usługi informatyczne)

16 Rynek pracy oraz przepływ osób Pełne otwarcie rynku pracy dla obywateli polskich w Wielkiej Brytanii, Irlandii i Szwecji Znaczne ułatwienia w dostępie Polaków do rynków pracy w Holandii, Włoszech i Danii Bezpodstawne obawy o masowe migracje zarobkowe do starych krajów UE, turystykę socjalną oraz drenaż mózgów Po 1 maja w krajach, które w pełni otworzyły swoje rynki pracy zatrudnienie podjęło ok.. 65 tys.. Polaków Przewidywane korzyści płynące z zatrudnienia w ramach swobodnego świadczenia usług (obecnie ograniczenia jedynie w Niemczech i Austrii)

17 Rynek pracy oraz przepływ osób Wzrost wyjazdów zagranicznych w ramach programów wymiany studentów (5,5 tys.. osób w roku akademickim 2002/03 oraz 6,3 tys.. osób w roku 2003/2004 w ramach Programu Erasmus) Po 1 maja 2004 r. alokacja finansowa dla Polski na realizację wspólnotowych programów edukacyjnych (Socrates,, Leonardo da Vinci, Młodzież) zwiększyła się o ponad 12 mln Polscy studenci zyskali prawo do podejmowania nauki we wszystkich krajach UE na takich samych warunkach, jak studenci danego kraju (prawo do stypendiów naukowych, opieki medycznej, takie same zasady rekrutacji oraz opłaty za studia)

18 Rolnictwo i przemysł rolno- spożywczy Rolnicy grupą społeczną, która najszybciej skorzystała na członkostwie Polski w UE (dopłaty bezpośrednie, wzrost cen niektórych surowców rolniczych - mleko, bydło rzeźne) Brak ograniczeń w handlu rolno-spożywczym z krajami UE dodatkowo czynnikiem poprawiającym sytuację dochodową rolników Członkostwo nie spowodowało zalewu żywnością importowaną z UE Dodatnie saldo obrotów artykułami rolno-spożywczymi z krajami UE (wzrost o ponad 60% eksportu ww. produktów do krajów UE)

19 Rolnictwo i przemysł rolno- spożywczy 18 października 2004 r. uruchomiono w Polsce wypłatę dopłat bezpośrednich (najwcześniej spośród wszystkich nowych państw UE) Podstawowa dopłata do 1 ha gruntu wynosi 44,46, dopłata uzupełniająca - 61,87 (kurs ustalony: 1-4,73 PLN) w 2004 r. wydano ok tys.. zleceń przelewów, na kwotę ponad 1,7 mld PLN (ok( ok.. 24% kwoty przeznaczonej na ten cel). Łącznie złożonych zostało ok.. 1,4 mln wniosków o przyznanie płatności bezpośrednich

20 Różnice pomiędzy okresem przedakcesyjnym i członkostwem Jednostronne dostosowanie a współudział w podejmowaniu decyzji Obserwator vs.. pełnoprawny uczestnik Reaktywność vs. proaktywność Własne tempo dostosowań vs.. tworzenie prawa w czasie rzeczywistym Zewnętrzne oceny stopnia dostosowań vs. samoocena Sankcje polityczne w stosunkach dwustronnych vs. sankcje prawne z udziałem ETS

21