~I2C»'JW/ Cyrk. przyjechał... O POLSKIEGO ZWIAZKU FILATELISTÓW. %KM CIRCUS PARADNE C dowla widowiskowa, wśród których najstarsza ) OID MILWANEE DAYS

Transkrypt

1 O POLSKIEGO ZWIAZKU FILATELISTÓW Nr 10 (648) Rok XXX MAJA 1983 Cena 20 zł AKR/ II14 OID MILWANEE DAYS ~I2C»'JW/ Cyrk. przyjechał... YRK to w starożytności amfiteatralna bu- %KM CIRCUS PARADNE C dowla widowiskowa, wśród których najstarsza ) to Circus Maximus. Zbudowany w IV w. p.n.e. w Rzymie, wielokrotnie rozbudowywany, z którego obecnie zostały tylko nikle ślady. Dzisiaj przez słowo cyrk" rozumiemy rodzaj przedstawienia rozrywkowego, złożonego z pokazów ćwiczeń akrobatycznych, tresury zwierząt itp., a także przedsiębiorstwo organizujące widowisko. REKURSORAMI przedstawień cyrkowych P byli różni wędrujący kuglarze, muzycy, akrobaci, którzy, pojedynczo lub co częściej w nielicznych grupach, przenosili się z miejsca na miejsce, dając pokaz swych umiejętności. Co do tego, gdzie 'powstał pierwszy cyrk, w dzisiejszym pojęciu widowiska, zdania sa podzielone. Ogólnie przyjmuje się, że zestal on pierwszy raz zorganizowany przez Philips Astleya w 1768 r, w okolicach Londynu. Inne śnódla podają, że już 13 'kwietnia 1784 r. Anglik Jacob Bates wybudował w Moskwie pierwszy cynkowy amfiteatr. On też, w trzy lata potniej (1737), stworzył w Paryżu Cirque equestre". Cyrk szybko rozpowszechnił się na całym świecie, a przede wszystkim w Ameryce, gdzie już w 1792 r. powstał stali, cyrk w Filadelfii. Rozkwit sztuki cyrkowei przypada na lata przelotna wieku XIX i XX. Najwięk- sze cyrki świata dysponowały już wtedy własnymi wagonami -kolejowymi' (niema ponad 100), zatrudniały tysiące osób, setki zwieikat, a ich namioty mogły pomieścił tysiące widzów. W niektórych cyrkach można bylo Podziwiać występy odbywające się równocześnie na trzech arenach. P IERWSZY zawodowy i gały cyrk w Warszawie Wbudowano w 1833 r. na Okólniku. By; to okazali, gmach z widownia na 3 tys. miejsc: W bieżącym roku cyrk polski obchodzi wiec 100-letni jubileusz i z tej okazji Poczta Polska zarnierza wydać całostkę. Co będzie ona przedstawiać, na razie nie wiadomo. Marzyliby się właśnie pałac na Okólniku lub słynny polski clown Din-Don. Poczekamy zobaczymy. Niestety, dokładnej historii cyrku za Pomocą walorów filatelistycznych nie jesteśmy w stanie przedstawić. Nie ukazali, się do tej

2 pory znaczki oddajace specyfikę cy ku na przestrzeni lat. Większość maczków wydanych w ostatnich latach.przedstawia poszczególne,numery", a więc artystów prezentujących swoje umiejętności ludzi i zwierzęta. Z LśMieląCeigo materiału możną jednak zbudować nieduży, ale ciekawy zbiór, który z czasem będzie można rozbudować o pojawiające się nowe emisje. Proponowałabym rozpocząć zbiór od środków lokomocji, którymi przemierzają kraj zespoły cyrkowe, następnie przedstawiłabym namioty i budynki stanowiące porniesmzenia cyrkowe.,zanim bym orzeszka do zaprezentowania poszczególnych atrakcji cyrkowych, poświęciłabym osobny rozdział nieodzownej postaci każdego cyrk. clownowi. Ten komik cyrkowy, bawiący widzów popisami słowno-mimicznymi i akrobatycznymi, wywodzi się s dawnej farsy lub panłomimy. Znany clown francuski Bonty powiedział kiedyś: To jest najpiękniejszy zawód na świecie móc powodować &niech u widzów. A kiedy schodzi się z areny i jakież ekierko rancz się nam na szyję, by nas uściskał, to jest największa nagroda, jaka clown może otrzymać". Pierwsi clowni byli Anglikami 1 pojawili się w cy kach w pierw zei polowie XIX w. Kilku znanych clownów przedstawionych jest na znaczkach "np. USA, w 1966 r. alynny clown John»ging. Znaczek węgierski przedstawia clowna-muzyka. Modelem dla tej postaci był inny wspaniały clown Grok. Właściwie nazywał się Adrian Wattach :D ) i był szwajcarskinó artysta cynkowym, muzykiem, twórcą typu clowna Ma,..iela4alali.tY. Wale24CegO ze alolliwością przedmiotów martwych. Charlie Chaplin w filmie Światła rampy" gra niesżnzęśliwego,c1crwria i w tej roli widzimy go na znaczku CSRS z 1968 r. Słynnymi royjskinti artystami cynkowymi byli bracia Durow: Anatolij ( ) stworzyli typ clowna-satyryka, a Wladimir D byt' treserem, twórcą pantomim z udziałem zwierzat. Widzimy go na znaczku ZSRR i na stemplu NRD. Następne rozdziały zbioru to poszczególne dyscypliny cyrkowe a więc: akrobacja, bontorsjortistyka'), żonglerka, woltyżerka, tresura zwierzat Rd. A ZAKONCZENIE nie należy zapomnieć N o festkwalach i rewiach cynkowych. Np. w Monte Carlo od roku 1374 odbywają się 218

3 fu na tragiczną śmierć księżnej Grace. odwalano Festiwal, a Przygotowany znaczek nie ukaże się. lac Fe4ivat!C:4 coroczne Międzynarodowe Festiwale Sztuki Cyrkowej, które poczta Monako uparninnia znaczkami i stemplami. Tego roku, ze walię- Cyrk, jego specyficzna atmosfera i artyzm zawsze fascynowały ludzi. Wiernymi bywalćand cyrku byli m.in. Juliusz Słowacki i Boimlaw Prus. Urokom atmosfery cyrkowej ulegali także mistrzowie pędzla, którzy upamiętnili cyrk w swych dziełach (Degas, Picasso, Renoir. Rouault i inni). W :1989 r. poczta francuska uczciła artystę malarza Georges'a Seurata ( ) reprodukując na znaczku jego obraz Cyrk", znajdujący się w Muzeum Impresjonizmu w Paryżu. Nie musimy czekać aż cyrk przyjedzie, możemy podziwiać jego atrakcje w cyrku, który swój namiot rozbił na naszych kartach albumowych. Marla Groer,) Rodzaj popisu cyrkowego 11.31p11.5tIlljĄCegO nieprzeciętną elastyczność esiego ciała, czyli śrziowiek z gumy". Z wizyto, u 'prezesa ŚREDNIAK WŚRÓD POTENTATÓW Redakcja Jak się czuje prezes średniego okręgu PZF otoczony przez samych potentatów? Spójrzmy bowiem na mapę i od razu rzuca się w oczy: z południa Kraków kolebka polskiej filatelistyki. A idąc za wskazówką zegara będziemy mieli: Katowice najliczniejszy okręg, łódź stawny z rozwoju tradycyjnej filatelistyki, KROP, potem Warszawa wiadomo stolica, Kolo nr I i grupa wiecznie niezadowolonych. Okręgi, o których głośno, dawne z wielkich wystaw i wybitnych filatelistów, którzy weszli lub wejdą (oby tylko zdrowie im jak najdłużej dopisalo) na stale do historii... A pomiędzy nimi, skromny okręg kielecki, liczący 5000 członków i 1000 uczestników, 58 kol doreslych oraz 22 kola mlodzieżowe. Więc Jak się czuje Prezes takiego okręgu? Karol Strug Dziękuję, dobrze! Zwłaszcza od czasu, kiedy przeszedłem na emeryturę. Tak, zauważyłem. Nawet włosy el ptaka, aureola odrosly. ale poważnie-, Poważnie, to mani poczucie dobrze spełnionego obowiązku. Prezesuję od kwietnia 1966 r, a filatelista jestem od 14 roku, życia inlinirjraleul na poczcie w :Krakowie Borku Fałęckim, a jej naczelnik p. Rutkowski potrafi! tak ciekawie i tak uparcie mówić o Wystawa w Magdeburgu (NRD). Pierwszy z DZ.- wej: Raxol Strug. roto: Retro Oppermann 219.

4 maczkach pocztowych, aż urosły do groźnego konkurenta mojej podstawowej ówczesnej Pasji.piłki nożnej). Od 1980 roku zaezglem redagowad w,,slowie Ludu" stały kącik Trzy łyki filatelistyki"... Taż to przecież rozpocząłem drugi tysiąc tych felietonów propagujących filatelistyke w środowisku kieleckim. Czyli spokojne tycie bez kompleksów i nerwic. - Tego nie powiedziałem. Przychodzi chwile, kiedy serce szarpie zawiść do tych Jekinów" otaczających nasz «kręg, zwłaszcza wtedy, kiedy sensowne i ciekawe zamysły pryskają jak przysłowiowe bożki mydlane, kiedy stoję bezradny wobec pięknych idei i planów, tylko dlatego, że brak warunków do ich realizacji, wsparcia, a często zrozumienia, dobrej woli i Chęci wspólnego dolatania nie tylko ze strony różnego rodzaju instytucji, ale i części aktywu. Doiwiadmenle dslalacsa spolomneso wskande, te wówczas tmeba dokonah selekcji, skoncentrowat się na kilku wybranych sprawach. Zgoda! Wybradem dwa takie wiodące cele: wystawiennictwo i arlodzież. W H o k, W a. r jakie to dalo efekty? Nie rna powodu do wstydu. Np. w 1988 r. zorganizowaliśmy wystawę znaków poczto -1 wych krajów socjalistycznych. Sądzę, że mamy prawo czuć się prekursorami późniejszych,,socfileksów". nej. 3(:=19fig, lijixers'zejmweysts=joruce1=',:- ty. BO lat tem. w roku 1918, wraz z odzyskaniom niepodlegtości naszej ojczyzny ZacZeia rozwijad się na malmom/mi«filatekstyka. Początkowo elitarna, grupują. nimfetką dole ezionk6w, przechadzka formy organizacyjne C...) i...) Pierwsza to dziejach raczecesposu wytittitua fkatelifityezna zorganizowana zosia/a to dniach 51 Ze października 1951 roku. Nie inizatt jeszcze erre- Cyzowatiego oblie8a, nie mniej zechce-ha damskich intedych filatetletów do Ukierunkowanego opracowywania swoich zbiorów. W.1955 roku lepta druga wystawa, w kieleckim Wojewódzkim Domu Kultury (z okazji 10-lecia PRL). Następne upaantetniaty amin. 400-lecie!Poczty Polskiej, 100-lecie polskiego znaczka pocztowego. Byty organizowane z okazji Roku Ziemi Kieleckiej, setnej rocznicy urodzin St. Żeromskiego. 20-lecia LWP, 40-lecia zorganizowanego ruchu filatelistycznego na Kielecczyźnie- - Jak a tej wyllimanki widat, Staraliście się tematy wlekszych wystaw miszeę z rocznicami Ogólnokrajowymi lub dotyczącymi ludzi MY wydarami zwimmych z waszym regionem- - I chyba slutsznie7 Ale gdzieś w 1966 r. skoncentrowaliśmy się, na Kacy trzech wiodącyr,h kół: w Starachowicach, Skarżysku i Ostrayrou. Namówiliśmy bowiem tamtejszych dzialaczy, aby wspólnymi silami, za to bardziej systematycznie i częściej organizowali wystawy; Na przemian, jedno z tych miast przejmowało poleczkę... zaraz, w 1585 r. zastale Prezesem Okręgu. Mygle, te mieinoił tej daty a nową ha- Wyrwą, nie jest przypadkowa? Do 1977 r. te wyotawy trzech miast" odbywały sie prawie każdego rolau. Spraarialo to tym, przyzakładowym kokom, oporo satysfakcji, przyczyniało się do ich rozwoju. Od 1980 r. wznowiliśmy tę działalność. 220

5 . Ponadto na dobra Ukresu ino,na aanisać setki snutych wystaw i pokazów. Redakcja wysoko ocensa Ich propagandowe i spoteezno-wychowawcze funkcje. Proszę jeszcze odnotować i to, że od kilku lat zbiory kieleckich i radomskich wystawców eksponujemy w zaprzyjaźnionym z naszym Okręgiem Magdeburgu. Zbiory filatelistów NRD uświetniają nasze wystawy. Obchodzimy go-lecie matelbtyki polskiej. laki był udziel Waszego regionu w higtpill nastego ruchu: Skromny. Ale nie marny się czego. wstydzić. Przede wszystkim wyszko kilka znaczków- pocztowych poświęconych slawnymi Polakom, pięknu krajobrazu, przemyshowl. To przecież Rej i Kochanowski, Modrzejewska,- 'żeromski i Sienkiewicz ltu się rodzili lub mieszkali. Na znaczkach są uwidocznieni także: słynny dąb Bartek", zamek kielecki, cementownia w Wierzbicy, :pierwsza akademia górnicza w Polsce, rzeźba ludowego twórcy Adama.Zygadly i in. Z ważniejszych wydarzeń historii polskiej filatelistyki odnotować trzeba III Zjazd Delegatów (38-09 czerwca 1936 roku), który władnie w Kielcach,powolal Związek StoWarzyszen. Filatelistycznych w Polsce. Skromnob szokująca. posinguizz sic ponownie wspomniany juł katalogiem dowiedzialem nie artykulu mgr m. Bronislawa Germana, że jus w MM r. Illustriertes Briefmarkenjournalo, plamie wydawanym w Lipsku wymieniono pana OL B. filatelista ze Złotego Potoku, a w lwowskim Fna- tellbcle A. Stacbursklego z Pinezowa. Z lat znamy obfita korespondencie Poołektanta znaczków Poczty Miejskiej w Zawierani Juliusza Issaka filatelistami mieszkalącymi w PUF.- wie, Ostrowcu, Rusku my Sosnowcu. W tych latach snobi byli w MMMCII tacy scalony namego ruchu, Jak żylacy leszem Ramiakom Laskowski b. praewodnimmy Zwiazku Filatelistów w Kielcach i nietylacy lut Stefan Siedalkowski, MY Tadeusz Rzebskl. 41. filatelistów z regionu kieleckiego naletalo do Zwiaaku No tak. To prawda. A w latach znany byl w kraju i poza jego granicami,,międzynaredowy Klub Filatelistów ł Korespondentów»Miegunic". Jego-organem było czasopismo Swiatowy Filatelista" wydawane w czterech językach: polskim, niemieckim. angielskim i francuskim. Do klubu Mieguni" należeli tzlonkowie z 65 krajów całego Świata. (Nazwa powstała ze skrótu imion i nazwiska zalożyciela Mieczysława Gustawa N iznika). Rylo tv sap... ogromne o,,agalecie jak na ówczesne camy? Niestety! Smierć założyciela położyla kres dalszej działalności. Po latach, bo w 1933 roku nasi filateliki zgłaszają akces do powołanego w Toruniu Związku Stowarzyszeń Filatelistycznych w Polsce". 6.X r. zarejestrowano w kieleckie,. Urzędzie Wojewódzkim Stowarzyszenie Filatelistyczne w Kielcach". W dwa lata później powołano Radomskie Towarzystwo Filatelistyczne". Niezwłocznie po odzyskaniu niepodlegiości powalano w Kielcach sekcję -Krakowskiego Towarzystwa Filatelistycznego, a w marcu 1948 T. ponownie zarejestrowano Stowarzyszenie Filatelistów w Kielcach. W6wmas byto M robaków. Tymeminem w ciszo ostatnich dwu lat liczba członków worosla s MW do I nie manty zamianu poprzestać na Rych OglosiliMny konkurs:.wkażdy filatelista członkiem PZF". Organizujemy współzawodnictwo_ Wciąż jednak mamy niezagospodarowane,,biale plamy". Np. na dwóch wyższych uczelniach kieleckich i jednej radomskiej. Szczególnie zależy nein na zdobyciu. mocnej pozycji w Wyższej Szkole Pedago- 221

6 Sternfelda, pierwsze serie znaczków a różnych krajów, autograf Bykowskiego_ I po. kilku latach przekonałem dids że Jestem tak samo daleko do Zbudowania sensownego zbio ru, jak kiedy się do tego Przymierzałem. Poszedłem więc po rozum do głowy i Postanowiłem wyjść od swego przygotowania zawodowego. Jestem dziennikarzem, trochę wydawtą. Zacząłem wiec opracowywać 'temat: literatura i prasa na znakach pocztowych. A obok tego hymny panstwo*e. zb - i-0,:w.s... ednak nie wystawiłeś Żadnego, ze swoich Wciąż nad -nimi pracuje, wciąż je.doskonale... atemej. To by nam ułatwiło prace w szkolach. Wielu mlodeleiowych tlalałaczy PZF ""ek, - To różnie wygląda, w zależności od wy robienia sobie sojuszników. Np. takich pozyskaliśmy sobie w kuratorium kieleckim, a długo nie udawało nam się w Radomiu. O- statnio i tam zmieniło się na lepsze. Z Twoich obiorów literatury filatelistycznej ta wiele w nich obialych kruków») wydobyłem kilka katalogów wystaw filatelmtywnych na Wenn kle- wklei i radomskie]. Najświeissy, to sprzed tresek lat, wydani, z okazji wystawy Sport. turystyka, krajoznawstwo., (Kielce, ). W artykule Tadeuwa langnera Jest kilka zdań chwalkcych Wasa ruch miodaletowy. Zapewne Domag8ly Ci W tym i Twoje Tyty tyki filatelistyk)"? Nie przeczę. Ale to sprawa o wiele bardziej złożona. Np. w południowej części województwa radomskiego sytuacja jest o wiele lepsza, aniżeli na północy... Dlatego, mierząc zamiary na siły, skoncentrowaliśmy się na jakości pracy. W kolach dorosłych i w kolach młodzieżowych. Już dawno zrozumieliśmy te prawdę, że tylko w tych kolach, które coś rabia, w których coś sie dzieje, można liczyć na systematyczną pracę ich 'członków.. A od tego przecież. zależy rozwój naszej filatelistyki. Bo praca ta iltrzynłlni, nowe zbiory, doskonalenie już istniejących. Dbamy wiec o to, aby przy każ dym zbiorze była informacja o dotychczasowych ocenach z poprzednich wystaw., No wialnie! Jesteś od wielu kadeneil Mionklem 20 P2F,-a w obecnym Prmydinm jego najaktywniejszym tzlonkiens, co nawet wywotule tymilwe żarty. Jaki kierunek powinna przyleć Polityka wystawiennicza, zwłaszcza dziś, w trudnych, arymsowych ansach' Mniej wystaw krajowych, 2-8 w roku. Zaoszczędzone tą drogą pieniądze /należy w całości przeznaczyć na wystawy kół: Przyzakładowych i środowiskowych. Czas, energie i sity należy poświecić tym, którzy chcą doskonalić swa wiedze i zbiory. I ten kierunek naszej pracy, ta zasada, powinny być zapisane w dokumentach Związku, jako stały kie-. runek naszej dzialainoki. Sam wiem, po sobie, ile blerinych'decyzji popelina filatelista zanim wybierze właściwy lemat dla swego, zbioru: Początkowo np. zda- wało sie. że świat podbije kosmofilatelią. Temat świeży, nie oklepany. Mialeni na poczatek kilka rarytasów jak np. kartkę od A. ili WWWWWW, Ogromnie banalnie to zabrzmi, ale od młodych zależy przyszłość filatelistyki ICulejne nasze wystawy rtimażyly bardzo przykrą Prawdę: z każdym rokiem gina jakieś wartościowe zbiory. I trzeba pracę toipoczynać od nowa, a najlepiej od młodzieży. Z satysfakcją też stwierdzam, że w kolejarek maratonach 'młodzieżowych Okręg nasz zajmuje czołowe miejsca w kraju. W rozmowie, delikatnie przemilczaleś jeszcze jedną obiektywną trudność. Nie ma chyba w kraju drugiego województwa, które by tak często zmieniało granice. Co parę lat zabierano Wam jakiś powiat, dorzucano inny, by go znów odebrać. To z pewnością nie slutylo także zdrowiu filatelistyki. A mimo to, ten średniak otoczony rekinami" dzielnie soule poczyna. Teraz stoi przed kolejna próbą organizacja ważnej wystawy Militaria '83". Serdecznie życzę pokonania tej poprzeczki i udowodnienia, -że w dwu województwach składających się na jeden Okręg PZF, działają dzielni filateliści i sprawni organizatorzy. Do zobaczenia na wystawie. Itozosts.w. Jerzy N. 222

7 Poczty żydowskie w gettach D IERWSZE getto dla ludności żydowskiej na terenie tzw. Generalnej Guberni' założyli. Niemcy' już w październilou 1939 roku, w Piotrkowie Trybunalskirn.1. Zlikwidowano je w październiku 1942 roku, kiedy to przebywało w nim około 25 tysięcy Zyd.Sw. W odróżnieniu od-innych gett, znana mi korespondencja i z getta- piotrkowskiego nie była sygnowania przez Judenziat. Fot. 1 i 2 przedstawiają karty pocztowe wysłane z getta w Piotrkowie VI dniach ; r. i 30VI 1942 r. do getta w Łodzi, przez osoby prywatne, bez ostemplowania Judenratu. f, 3 wieziono prawdopodobnie do Chełmna i tam zy,ladzono:. Getto w Ostrowcu Swiętokrzyskirn za łożono w kwietniu 1941 roku. Przebywało w nim o, - koło IB tysigcy żydów z OstroWca. Powiatu opatowskiego, a ponadto z poznańskiego i. Wiednia. W dniach października 'getto praktycznie zlikwidowano, wywożąc na zagładę do Treblinki około li tysięcy osób i mordując na miejscu około 2000, a z pozostałych Organizując obóz pracy.. Na fot. 4 przed. stawiona jest karta pocztowa wystana z getta iw Ostrowcu Sw. 14 października 1941 roku, do getta łódzkiego.' Karta ta nie była ostemplowana przez Rade Zydowską. Nalot. 5 przedstawiono kartę pocztowa wysłaną 18 lutego 1941 roku z getta -w Lututowie (Landstett) do getta w Łodzi. Karta jestostemplowana dwoma stemplami: na awersie trójwierszowym Judische Gemeinde in LANDSTETT Kr. W e I on" i na rewersie.pieczęcią okragia, o średnicy ok. 23 mim, dwuobrączkową z napisem jw., z tym, że ostatnie dwa ulowa stanowią poprzeczkę. Należałaby dodać, że vi getcie w Lulutowie, najdującym się Obecnie w województwie sie- przebywało około osób pocho- radzkim, dzenia żydowskiego, do czasu likwidacji -getta, w sierpniu 1942 roku'.' tot.: Nieliczne dowody zdailą SiQ świadczyć o tym, że w niektórych gettach Judenraty nocganizowally własna obslozge pocztową dopiero po pewnym czasie. Tak było prawdopodobnie EtrZezinach. których -nazwę Nierncy zmienili na Lawenstadt". W Brzezinach założono getto w maju 1940 roku, a przebywało w nim osób pochodzenia. żydowskiego. Na fot. 3 przedstawiam kartę.pocztową wysłano z getta w Brzezinach do getta w Łodzi 13 lutego 1941 roku, przez osobę prywatną, bez Ostemplowania Judenratu. Getto w Brzezinach zostało zlikwidowane w dniach maja 1942 roku. Część mieszkańców przesiedlono do getta w Łodzi. a część wy- 22

8 fol 5 Na fot. 6 przedstawiono kartę Pocztową wysłaną 15 maja 1942 roku z -getta w Rozprzy do getta lódzkiego. Karta jest ostemplowana dwoma stemplami: na awersie,,der Judemat in Rozprza Rada żydowska w Rozprzy dnia <den) 11.V.184i2 Nr 138" i na rewersie stemplem dwuwierszowym: Den Judearat in Rozprza, Rada Żydowska w RozPrzy". W Rozprzy, znajdującej się w powiecie piotrkowskim,.przebywało około 800 osób pochodzenia żydowskiego, które 13 października przesiedlono do Piotrkowa, a po kilku dniach wywieziono na zagładę do Treblinki.. Fot. 7 przedstawia kartę pocztową wystaną 7 października 4942 roku z getta w Przedboran do getta w Łodzi. Karta jest ostampldwana dwoma 'stemplami: na awersie dwuwierszowym,,,allestenrat in Przedborz, Rada Starszych w Przedborzu" zaś na rewersie pierrocie dwuobrączkową z napisem w otoku ALTESTENRAT RADA STARSZYCH" i w środku w dwóch wierszach in PRZED- BORZ, w PRZEDBORZU". Getto w Przedborzu zostało zlikwidowane w dniach 9-12 października 1942 raku. Ludność dydowska, około 4000 osób. pognam/ :Pieszo do Radomska, a tam dołączono do transportu kolejowego do Treblikki.. Większość mieszkańców getta wywieziono na zagładę do Belka, czek zamordowano w Pobliskich lasach głogowskich i na ulicach miasta. aso fot. B lot

9 D Na -fot. 8 przedstawiono nie opisany dotychczas stempel pocztowy z getta w Rzeszowie.. Na zawiadomieniu Sądu Groclaktego w Tyczynie znajduje się zielony okrągły stempel jednoebrączkowy, o średnicy ok. 31,5 mm, z napisem w otoku:.,judische Gemeinde Alsteilung fur Post sendungen" z poprzeczka ze ulowa Beiolushor i datą,36. wrz ". Stempel potwierdza podkreśloną infonmacje adresat wypmwadzil się, nie pozostawiwszy adresu...". Getto w Rzeszowie zamknięto 10 stycznia roku, zaś masowe deportacje przeprowadzano w lipcu i sierpniu 1942 roku. 110 dokumentów poczt żydowskieh zaliczyłem również przekaz pocztowy na paczkę. wysłaną 11 października 1940 roku z Warszawy do 2a-makia (fot. 9), z przeznaczeniem. dla Sz. Szmulewicra w obozie pracy Jader, rata -w Bialobrzegach. Odbiór paczki -potwerdud Judenrat w Zamościu pieczęcią od'o'--ta tuszem czerwonym z napisem, w ramce o wymiarach 53X33 mm, Rada ZyClOwsk a W Zamościu wpłynęło dnia 14 paź Nr...". W obozie pracy, do którego została skierowana przesylita w roku przebywało przeciętnie 100 osób pochodzenia żydowskiego. Więźniowie wykonywali prace melioracyjne". Stanisław Poradowski Literatura Wrz'se r 9 2,Y..4'nr1U ri340. mincly n Zła nr as-44, zw i -ist t Osmy hitlerowskie na ziemiach polskich A5. str. S53 f3244). Biuletyn 2IB nr la-04 (1955) 1 Obozy jw. str. 280 (9490). t Biuletyn 2114 ar, ). t Filatelista nr 8/331, Jw. atr. 98 CMI,: OBCHODY TASSOWSKIE" W BERGAMO UCZCZENIA Samiec-i rodziny Pocz- -1-"mistrzów TASSO, organizowano w la-' tank 1932 i 1982, w malowniczo 1) Yr. mieście Bergamo i okolicy, imprezy Pt. Manifestazion Tassane I Tasso Mastri di Posta" (Obchody TasIowskie Tassowie Poczmistrze). W roku 1982, w -którym przypadło 490 lecie założenia regularnej linii pocztowej na trasie VENEZIA BERGAMO MILANO, obsługiwanej przez 32 kurierów z Bergarno program obehodów byt bardzo bogaty. Najważniejszymi imprezami byty: Salon mieście (citta alta), Via Tassis. Są liczne pomniki Tassów. różne place i instytucje noszą Historyczno-Filatelistyczny w Bergamo i Wystawa Fotograficzna w Comello. ich miano. W katedrze w -Bengarno i w wielu tym, jak wielka rolę odgrywal ród Tas. innych kościołach- znajdują się kaplice Tassów. sów w rozwoju miasta, Sorga/no i okolicy, przekonać sic tam można na każdym kroku. W Camarata Cornello na wzgórzu, dziś Główna ulica w dolnym -mieście (cizia hassa) jeszcze dostępny jedynie pieszo lub na -mu, Bergamo, n-osi nazwę Via Tasso, a w górnym lach, znajduje się zamek, w którym urodził 225

10 się FRANCESCO TASSO uważany za. ojca poczty włoskiej" i, twórcę europejskiej służby pocztowej". Zamek, przylegający łkosciółek i zabudowania gospodarcze są obecnie starannie odnawiane, by przywrócić int dawną świetność. THURN UNII TAXIS KRÓTKA HISTORIA POCZTY TASSO fot. z WXlv STULECIU Omodeo Tasso z Cornello zorganizował pierwsze polaczenie pocztowe pomiędzy Bergarno i wioskami w przylegającej dolinie Brembana. Po założeniu Towarzystwa Pocztylionów Bergarny w Państwie Weneckim (Compagnia dei Corrieri Bergam.sschi della Serenissima), rozszerzono :polaczenia pocztowe na cały Obszar wenacjafiski. Dzięki szybkoki i punktualności, w dostarczaniu przesyłek pocztowych, Towarzystwo rozwijało się dobrze i wkrótce rozszerzyło swą działalność na tereny innych Państw włoskich, a później również i na państwa europejskie: Austrią, Niemcy i Holandię,. W XV wieku FRANCESCO TASSO zorganizował sieć pocztową łącząc niektóre stolice europejskie szybkimi dyliżansami. Za zasługi na tym polu otrzymał od Filipa Pięknego tytuł CAPITA,NO E MASTRO DI PO- ' STA (Kapitan i poczmistrz). Z kolei, w raku 1520, GIOVAN BATTISTA TASSO otrzymuje od cesarza Karola,V tytuł MASTRO GENE- RALE,DF,LT F VOSTE DELL IMPERO (Główny Poczmistrz Cesarski) oraz tytuł książęcy CONTE PALATINO. W XVII stuleciu sieć pocztowa Tassów. obejmuje już Włochy, Austrię, Niemcy, Węgry, Belgię, Holandię, Francję, Hiszpanię i Portugalie. Kolejny Przedstawiciel rodu, Lasnorale clauutio Tasso, za zgodą cesarza Ferdynanda III, do wisianego nazwiska dodaje jeszcze DELLA TOREM, zakladaiac tym samym dynastię redy TORRE E rasso,(pezniel, po niemiecku Thien und Taxis). Siedzibę 'rodziny Tlnami wad Taxi, była isomutkowo Bruksela, później, przez imórki mas litank- Part nad Menem, a on Toku ruta Regensburg w Nlemmech, gdzie do dzir znajdują sie 4Msludioźni rodzinne i Centralne Archiwum Poczty Ttiurn Wid Tagla. Pierwsze znaczki Poczty Księstwa Thurn und Taxis okazały ale w troku Pierwsza seria skladada się 2 dziesięciu znaczków, za 1/4, 1/3, 1/2, 1, 2 i 3 Sii.bergroschen dla obszarów północnych, oraz za 1, 3, 6 i 9 Kreuzer dla obszarów południowych. Reprodukujemy dwie wartości pierwszej emisji (fot. 1). Ostatnia seria, składadaca Się również z dziesięciu znaczków,, ukazała się w rollu Poczta Księstwa Thurn- und Taxis wydal. razem 54 znaczki 3 34 całostki. Ze względu na liczne odcienie kolorów znaczków, różne formaty całostek, mieszane frankatury i o- gromną różnorodność ostemplowań, znaki Pocztowe tego kraju dają znakomite możliwości szerokiej, wielokierunkowej specjalizacji. :Po długich pertraktacjach, prowadzonych przez ówczesnego ministra poczty Pleinricha v. Stephana. Państwo Pruskie przejęto całą organizację pocitową księstwa Tkam und Taxis, zmuszając jego ostatniego głównego POcranistrza, księcia Karola Maksymiliana. do odstąpienia :posiadanych od setek lat rodzinnych uprawnień pocztowych, za sumę 3 milionów talarów. SALON HISTORYCIKNO-FELATELISTYCZNY TASSO THURN UND TAXIS SALACH Państwowego Archiwum w' W Bergamo od pazciiiernika 1902 r. zorganizowano Salon 1-listoryczno-Filateli- Xtyczny, którego otwarcia dolconad burmistrz miasta Bergamot, Giorgio Zaccarelli. Do u- działu w ekspozycji zaproszono zbiory wystawców włoskich oraz dwa specjalizowane zbiory maków pocztowych Thurn Taxis, poprzednio jurk.wysoko wyróżnione na wystawach międzynarodowych, wystawców zagranicznych Sodo v. Kutzlebena z Frankfułtu nad Menem i Czechny Witkowskiej z Poznania. Brak miejsca nie pozwała na opisanie Poszczególnych zbiorów, pokazanych w ujęciu tradycyjnym, jako historii poczty czy innym, bardzo interesującym ujęciu tematycznym. Ograniczę się do krótkiego, zwięzłego opisu dwóch. Franco Rigo, w zbiorze pt. I TASSO A MILANO pokazał unikalna dokurneutacle z okresu poczty Tassowskiej, w Mediolanie, -wystawiając jednocześnie bogato ilustrowana broszura na ten temat. Gianni Donati wystawił zbiór M. LISTY REKOMENDOWANE (R) z lat Można tam było zobaczyć, dotąd prawie nie Publikowane, znaki polecone jak NOTATA A LIBRA, NOTTA A 4BRO ' FRANCI-10, NOTATA IN POLIZA i inne. Poza zbiorami maków pocztowych znajdował.51q :w Salonie bogaty dziad literatury, na temat historii poczty i znaków pocztowych Timm and Taxis, w różnyth językach, Wystawione egzemplarze, m.in. runikalne, pochodziły z tnńzeów i od zbieraczy indywidualnych. W dziale dokumentacji pokazano mapy starych szlaków pocztowych, zarządzenia, stare oryginalne Baryty pocztowe począwszy od XVI -wieku, rozkłady jazdy ambulansów pocztowych oraz inną ciekawą,dokumentacje z okresu poczty rodziny 'Tasso Thurn und Taxis. W dniu otwarcia twystawy. 23 Paź-dziel:110M. ukazał się wydanji przez pocztę Włoską pamiątkowy znaczek wartości nominalnej 300 lirów, z napisem: FRANCESCO TASSO FONDATORE DEL SE(RVIZIO PO- 226

11 STALE IN EUROPA (Francesco Tasso założyciel służby.pocztowej w Euro-, pic) i z jego podobizna (fot. 2). Urzędy pocztowe Bergamoi i Carnerata Cornello stosowały w tym d.niu kasowniki pierwszego dnia Obiegu, o jednakowym rysunku i treści, (fot. 3). W miejscowości Goznedlo. 24 października 1982 r. w zamarli obchodów massowskich otwarto Wystawę fotograficzną, gdzie 4:ramadan/ro bardzo obs=r2r,.. tgwiezący cra:e2- rata Corneno stosował z Rej okazji kasownik okohcanotoow. przedstawiający 1144 rodu Tassów, n.pasemi POSTARlim MAGISTER FRANCR5O3 TASSO 3/ TASSIANE 1Foormistra Francesco Tasso Obchody Tarnowskie lut 4) ',t(a.ata rasso;f' o 4,51 fot. 5 Organizatorzy obchodów Tassowskich wybili medal pamiątkowy (lot 5). Medale takie wraz z dyplomatni ot;zymali zaproszeni ery- \stawcy. zainteresowanie obchodami xaseowsktral było bardzo duże, szczególnie salonem elistoryczno-lri. 1.cl:stycznym j szeroko komentowane w prasie włoskiej, radio ł telewizji. Ekspozycje zwiedzily Orane wycieczki młodzieży szkolnej towdmrat-. włe dzyeiell, a fachowych objahnen udzlelall stale obecni członkowie Komitetu Organizacyjnego. Ministerstwo Łączności, wyjaśnili; fot. CIRCOLO FILATELICO BERGAMASCO Stowarzyszenie Filatelistów w Borealno SUKCES Salonu Historyczna-Filatelistycznego przypisać należy przede wszystkim aiktywrgaści Stowarzyszenia Filatelistów. -w BergamO, które było.g:b3wryill organizatorem tej imprezy. Stowarzyszenie założone w roku 1944 ma na swoim koncie bogaty dorobek filatelistyczny, MM. w postaci 26 wystaw, z których pierwsza Odbyła. się 8-11 maja 1947 r. i upamiętniono ja winietką propagandową i kopertą pamiątkową, zz-kasownikiem okolicznościowym XVI wystawy filkitelistycznej (fot. 6). Liczące oborane 950 =lonków stowaazyszente- ma Via Longo e, w Bergamo, 'własny, nowom:4- nie urządzany lokal. Składa ale on z POWin Pomieszczeń, w Rym dwa najwieksze Pw.nawmo na spotkani. wymienne,. W jednym z.poinleszczeń uraqdzono obszerną bibliotekę, z której.korzystają calook0wie, rnaególnie w omach spotkan wymiennyok. Odbywają się tam równiez re,gmaega zebrania a-osobowego Zarządu, którego łazezydantem jest Giovanni Gził/i, oz. Plonapo' larnieckenie członków. rs W lokalu wiszą na ścianach oprawione dylakeny a w szafach oszklonych glądać. nuehary I ime wyróżnienia. uzyskane neram Stowarzyszenie za dzialalnode filatelistyczna. Fundusze na oólateme lokaslu ł pokrycie innych wydatków Stowarzyszenie czerpie. ze skladek cdookowsktch, które obecnie wynoszą lirów rocznie oraz z dochodów z wydawnletw Pamiątkowych. Wydawnictuia takie ukazują się nakładam Stowarzyszenia. z okazji wystaw i imprez Motelistycznyek, ja,k np. ostatnio z okazji Salonu Hist, rye zno-931a teustyczne.o. Jan Witkowski Zez Wędy odpoewleedez spec/surfa W odpowiedzi na zamieszczone notatki prasowe, dotyczące nieścisłości.informacji na polskich znaczkach pocztowych Ministerstwo Łączności wyjaśnia,.że wprowadzono do obie- -gu i sprzedaży 28.XII.1982 r. serie 4 znaczków emisji Pomniki polskiej kartografii" przygotowywanej od 1980 z., na SwiatOWY Techniczny Kongres Kartograficzny i dla upamiętnienia 356-lecia utworzenia pierwszej Katedry Geodezji w Polsce na. Uniwersytecie Jagiellońskim. Projekty znaczków, kopert i datchyntica do tej serii opracował antysta. plastyk Jacek Brodowski, w ścisłej współpracy i naukowej konsultacji ze specjalista w tej dziedzinie Obywatelem Witoldem Maculewiczem, pracfnmikiem naukowym Uniwersytetu Warszawskiego, który' zaakceptował do -druku, składając ipodpiś na projektach znaczków, na dowód merytyryczażej ich 'poprawności. Ministerstwo Łączności wyraża ubolewanie za zaistniałe nieprawidłowości. wicedyrektor.gge.i..113:ialtoahinktu 227

12 Kartki z historii poczty i filatelistyki polskiej ODEZWA GDAŃSKICH POCZTOWCÓW : Zgodnie z postanowieniami Traktatu Wersalskiego Polska uzyskała uprawnienia do posiadania na obszarze Wolnego Miasta Gdańska własnej służby pocztowo-telekomunikacyjnej, Uprawnienia te i działalność polskich placówek pocztowych w Gdańsku byty przedmiotem stałego ataku władz WM Gdańska (w dużej mierze inspirowanych Przez Berlin) i,przedmiotem przewlekłego sporu toczonego także na forum Ligi Narodów. O sprawach tych znajdzie czytelnik informacje w książkach F. Bogackiego..Pozzato Polska w Gdańsku", J. Wójcickiego Wolne Miasto Gdańsk" i A. Śnieżki,;Poczta -Polska w Wolnym Mieście Gdańsku". o Korzystając swych uprawnień Polska zorganizowała i utrzymywała na obszarze WM Gdańską Dyrekcję Poczt i Telegrafów oraz trzy urzędy pocztowo-telegraficzne. w których zatrudnieni byli Polacy. Część z nich miała obywatelstwo WM Gdańska. Pocztowcy polscy, aniarro szykan, prowokacji i prześladowań ze strony władz gdańskich. godnie reprezentowali Państwo Polskie i walczyli o interesy Poczty Polskiej w WM Gdańsku. W 1930 r. dali tego dowody, walcząc w obronie Poczty Polskiej. Pocztowcy polscy zorganizowani byli w dwu ogólnopolskich związkach zawodowych, a mianowicie w Związku Pracowników Poczt. Telegrafów i Telefonów oraz w Związku Niższych Pracowników Poczt. Telegrafów i Telefonów. Mimo różnic, a nawet walki prowadzonej na forum związkowym Między obu związkami pocztowców w kraju, pocztowcy polscy w Gdańsku występowali zgodnie, gdy chodziło o sprawy Poczty Polskiej w Gdańsku i interesy Polski na tym obszarze. Przykładem tego jest skierowana do ogółu pocztowców w kraju Wspólna odezwa z kwietnia 1836 r. zachowana w znajdujących się obecnie w Archiwum Akt Nowych w Warszawie (t, 218). aktach Związku Pracowników Poczt, Telegrafów i Telefonów. której, treść przytaczam w calcor.:. (raz) stiżńwego. Akcja propagandowa Poczty Polskiej przeprowadzana przez specjalnego akwizytora na tut. terenie spotyka się z widoma trudnościami, a niejednokrotnie Wprost z wrogim przyjęciem. Kupiectwo gdańskie pozostające pod silnym loplywem tutejszych czynników politycznych bojkotuje z ich nakazu Pocztę Polska., Jedyną odpowiedzią na takie postępowanie, jaką musimy dać kupiectwu gdańskiemu, jest jasne i.stanowcze stanowisko społeczeństwa polskiego, żądającego kategorycznie, aby ha- respondencja listowa, telegraficzna oraz wszystkie przesyłki nadsylane z Gdańska do Polski przechodziły-przez Pocztę Polską. Swego czasu podobne postępowanie, nawet tylko w poszczególnych wypadkach zastosowane, odniosło pożądany skutek. Dzid sprawa ta poszła w zapomnienie. Społeczeństwo polskie bagatelizuje ją, a Poczt«Polska w Gdańsku traci nie tylko dochody, ale poniekąd rację swego bytu. A o to wlaśnie chodzi Niem- ' com. Tylko przy pomocy całego spoleczeńsiwa utrzymać zdołamy nasz stan posiadania na tut. terenie, a jeżeli będą następować zmiany, to tylko w kierunku, poszerzenia naszych praw i Własności. Nakazem chwili jest uprzytomnić to całemu spoleczeństww polskiemu. Do Was Kaledzy zwracamy się z gorącym apelem, nałóżcie na siebie zaszczytny obowiązek propagandy Poczty Polskiej. Uświadomcie polskie kupiectwo, że maja prawo żądać od kupców gdańskich ciągnących zyski z handlu z Polską, aby korzystali wylacznie z Poczty Polskiej w Gdańsku. Jednocześnie żądać należy przeprowadzania korespondencji w języku polskim, co zmusi firmy gdańskie do zatrudniania sit polskich, _ da pracę bezrobotnym Polakom i zwiększy stan posiadania na tut. terenie, a w "Przyszłości doprowadzi do spolonizowania handlu gdańskiego. Przemysłowiec, polski kupiec, rzemieślnik ' musi nauczyć zniemczałych gdańszczan szacunku dla Polski przez kategoryczne żądanie korzystania z instytucji polskich. Koledzy liczymy 71,4 Waszą współpracę. ODEZWA Propagując Pocztę Polską w Gdańsku spalciocie nie tylko obowiązek służbowy, a/e za- Jak najszersze korzystanie z Poczty Pol-' sługujecie się sprawie polskiej. ' sklej w Gdańsku posiada pierwszorzędne znaczenie nie tylko z punktu widzenia dochodo- Związek Pracowników Pocztowych sutości, ale nade wszystko ze stanowiska pre- Okręgu Gdańskiego 226

13 Konkurs Plebiscyt Konkurs Plebiscyt Na najładniejszy znaczek polski 1982R oku! 23 edycja plebiscytu Czytelników Konkurs konkursów!? Zmiany regulaminowe Nagrody wszyscy maję szanse! NASZE KONKURSY na najładniejszy maczek polski roku maję długoletnią tradycję. Tylko pienwszy konkurs, zorganizowany w 1959 raku, obejmował piętnastolecie nowo- Janne. Obecna, 23 edycja konkursu, pozwoli wytypobiać naszym Czytelnikom najładniejszy znaczek polski 1962 roku. Wypada zauważyć, że kilka się owierćwiecze plebiscyt669 Filatelisty'. Okazja ta każe się zastanowić czy nie byloby warto wprowadzić zmian i nowości do konkursu? A może warto przygotować konkurs konkursów!? Plebiscyt na najładniejszy znaczek spośród wszystkich dotychczasowych laureatów? Prosimy o listy i Wasze propozycje w tej sprawie! W roku trzydziestolecia naszego dwiutygodinka proponujemy też dopełnienie konkursu i pewne zmiany regulaminowe. Uzupełnienie plebiscytu o honorową nagrodę naszych Czytelników dla autoraikaroiektanta znaczka laureata! Szczegółowe propozycje, jaka to ana być nagroda, jak ją nazwiemy i jak wreczymy oraz to, czy łączyć się z nią będzie np. wywiad t fotografia autora na pierivszej stronie _Filatelisty" itp., pozostawiamy rówcięż do uznania -wszystkich zainteresowanych Czytelników, prosimy o Wasze glosy na ten temat, może wypracujemy, nasz styl filatelistycznego Oscara!? Główna natomiast zmiana regulaminowa jest ta, że wystarczy glosować tylko na jeden znaczek, najładniejszy Waszym zdaniem w całej emisji roku! Tak, jak to ma miejsce we wszelakich -plebiscytach np. na książkę roku, miss Polonie czy Uniwersum! Jest już tradycją, że nagrody. w postaci walorów filatelistycznych, funduje w naszym plebiscycie jego organizatorzy: Ministerstwo 1 ęezhości, Przedsiębiorstwo Filateastyczae, Zarząd Główny Polskiego Związku Filatelistów oraz Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, Wydawca dwutygodnika Filatelista". Nagrody regulaminowe beda 'podobne jak w roku,ubieglyin, zostaną jednak rozlosowane wśród tych uczestników plebiscytu, którzy -.glosowali na znaczek laureata konkursu! Powracamy do zwyczaju drukowania re produkcji wszystkich znaczków roku. Bez względu na jakość odbitek, nasi Czytelnicy, Jak to wynikało z listów, wolu jednak mieć taki przegląd emisji. Numeracje katalogowa Podajemy pod reprodukcjami, jest ona zgodna z Katalogiem Popularnym. Regulamin plebiscytu 1. Redakcja»Filałelisty" ogłasza konkurs- -plebiscyt na najładniejszy znaczek polski 1982 roiku. 2. W -plebiscycie może wziąć udział każdy Czytelnik Filatelisty". Należy wylyeawae znaczek, który najbardziej sie podoba. Wylonintly ta droga znaczek-laureata oraz ustali się doklzdaa kolejność wszystkich pozostałych emisji roku. 4. Wybrany znaczek trzeba wpisać na kartę pocztową, podajac jego' numer katalogowy oraz własne imię, nazwisko i adres. 5. Karta pocztowa należy wystać na adres: Filatelista.' Warszawa, Nowy kwiat Wśród Czytelników którzy wskażą znaczek-laureata zostaną rozlosowane nagrody regulaminowe. w walorach filatelistycznych. ufundowane przez MAW, Przedsiębiorstwo Filatelistyczne, ZG PZF oraz resort łączności, w łącznej wysokoścj ok. 25 tys. zł. 7. W skład jury wejdą 6po jednym) -przedstawiciele organizatorów. Jury zastrzega sobie.prawo interpretacji niniejszego regulaminu oraz ostatecznego podziału nagród. 8. Termin nadsyłania odpowiedzi plebiscytowych wpływa 15 września br (decyduje data stempla pocztowego). Wyniki plebiscytu zostaną oglosmne na lamach Filatelisty", A teraz do dzieła, które ma przynieść ważne rozstrzygnięcie! 229

14 23C

15 231

16 LIST OTWARTY Dó Centrali zaopatrzenia Poczty i Telekomunikacji! Do pięknych Pań z Urzędów Pocztowych stemplujących nasze listy! Redakcja Filatelisty" w imieniu własnym, Czytelników i wszystkich filatelistów prosi d litość! Miejcie wzgląd na nasze umiłowanie znaczka pocztowego. Szacunek dla jego twórców. Skarżą się Czytęlnicy na brutalne ostemplowania kopert pierwszego dnia obiegu, a Przedsiębiorstwo Filatelistyczne tak pisze do redakcji: Problem złej jakości stemplowania poruszaliśmy niejednokrotnie (z Ministerstwem Łączności i Centralą Zaopatrzenia Poczty i Telekomunikacji. dopisek jbk). Z opinii przez Was przedstaivionej wynika, że dotychczasowe rozmowy efektów nie przyniosły. A nie przyniosły, nie przyniosły... Również listy są stemplowane bez żadnego względu na piękno rysunku. Naszym zdaniem są to przykłady niedbalstwa, złej roboty, braku kompetencji. Każda praca, na każdym stanowisku wymaga fachowości i kultury. Osobistej i zawodowej. Stemplowanie listów czy FDC także. Na żądanie Ministerstwa. Łączności przedstawimy dowody: listów, które do nas dotarły z nie ostemplowanymi znaczkami (jest to działanie na szkodę Poczty), listów z zamazanym przez stempel znaczkiem (jest to działanie na szkodę filatelistów). My' się na to nie zgadzamy! A co o tym myśli Ministerstwo? Redaktor Naczelny nowo ści Q POLSKIE 730 )).AT NADANIA TORUNIOWI PRAW MIEJSKICH Toruń wojewódzkie miasto nad Dolną Wisłą, ośrodek przemysłowy i kulturalny, liczący dziś ponad 150 tys. mieszkańców. Od 1545 roku Uniwersytet łan. Mikołaja Kopernika, który wodził się w tym mieście w 1473 roku. Bogate w średniowieczne zabytki miasto, powstało w 1231 r. na terenie słowiańskiej osady.- Magdeburskie Prawo mjejskie otrzymal Toruń za czasów krzyżackich w 1233 soku, Miasto było członkiem Hanzy, od 1383 r. miało prawo składu, co, stało się przyczyna szybkieko rozwoju gospodarczego. Handel tranzytowy z Węgier i 'Rusi, 'kontakty z Bruela, W latach wzniesiono smary obronne, goijmki ratusz, sukiennice, liczne kościoty, Dwór Artura, spichrze i wiele or.dob-'' nych kamienie. W raku 1450 po bitwie pod Grunwaldem Toruń złożył hołd Władysławowi Jagielle; zaś r. zawarto pokój toruński, nazwany przez Jana Długosza, sapetnym i' szkodliwym", gdyż 'pozostawiał' w rękach krzyżackich, mimo naszego zwycięstwa, część ziem i same miasto. Toruń wyróżniał się ssrsród miast polskich spiskami antykrzyżackimi. Tu powstał Związek Ja:szczurczy (1397 r.), stając się pózniej podstawą Związku Pruskiego. By/a -to konfederacja szlachty i miast pruskich, a m.in. Torunia, Chełmna, Elbląga, Gdańska, Malbonka, Ketrzyna, Lidobarka Waran, Braniewa, Lęborka i Olsztyna, zawiązana r. iar Kwidzynie. Powstanie roku pozwoliło opanować wiele miast i zamków krzyżackich. Toruń własnymi silami zmusił komtura do opuszczesia miasta. Związek Pruski zwrócił się do Kazimierza Jaglellofiezyka o PrzYlączenie Prus do Polski. Akt inkorporacji wyda-no' 6.111:1454 r, co etatu sie początkiem womy zwanej trzynastoletnią. Polska tworzy wów- 232

17 cms flotą kaperska i Po 'Perypetiach kończy wojnę drugim pokojem tamilskim, zawartym 10X.1486 r. Do Polski powróciła część zagarniętego przez Krzyżaków państwa, Zakonnego. Utworzono Prusy Królewskie, natomiaat Pru- Sy Krzyżackie zostały lennem polskim. Toruń odegrał wybitną rolę w tej walce wyzwoleńczej, aż do rozbiorów miasto pozostało pol- Pełnią rozkwitu Toruń przeżywał na przełomie XVI i XVII w.; mimo ostrej konkurencji Gdańska. Widlany handel był podstawą bogactraia, głównie handel zbożem, solą i śledziami. Słynne [toruńskie targi oferowały: wosk, futra, skóry, walnę. Miasto słynęło Pięknem i okazałością budowli oraz swobodnym, reformacyjnym stylem życia. Tylko wojny niejednokrotnie Y miasto (azwedzkie, napoleońskie). Prusacy, po okresie Księ- siwa Warszawskiego, opanowali Torta3Vw 1815 r., nadając triu charakter wojskowy (roahltdowa twierdzy. co hamowało rozwój miasta) oraz urzędniczy, rangi prowincjonalnej. W dwudziestoleciu miasto było stolicą województwa pomorskiego, Mzwijado się pomyślnie. Wybuch wojny światowej, biedy to włączono Toruń do Rzeszy, a ludność polską przesiedlano do GG, stanowił czarny Okres miasta, szalały terror i eksploatacja ekonomiczna. Wyzwolenie przez wojska radzieckie nastąpiło r. Bogata historię i aktualny rozwój miasta upamiętni z okazji [jubiletiszu 750 lat miasta Ministerstwo Łączności wprowadzeniem ido obiegu 25.VIII.1983 r. znaczka pocztowego o nominale 8 zł. Na znaczku ukazano panoramę Torunia według starego sitychu Christiana Daniela Pietscha (przełom XVII XVIII w.). 'Znaczek wydrukowano wielobarwną techniką rotograwiury na papierze [kredowanym, w formacie 54X37 mm, w dwóch formach wydawniczych: jako dudy arkusz 50 szt. maczków, w nakładzie 9 mln egzemplarzy oraz jako arkusik 4 znaczków. w nakładzie 500 tys. egz. Na marginesie arkusika jest napis: XIV Ogólnopolska Wystawa Filatelistyczna" oraz znak wystawy Toruń 83". W pierwszyzn dniu o- biegu będą w sprzedaży koperty PDC oraz stosowany będzie w Upt. Toruń 1 specjalny datownik. Autorem projektu graficznego znaczka, arkusika, koperty i datownika jest art. graf. Stefan Maderki. Stemple okoliemodclowe Min. Łączności WYrazil zgodę na stosowanie: 17.V. w Upt. Olsztyn 1 datownika: SWIalowy Rok Telekomunikacji. mył: w Upt. Bytom 8 datownika: Wystawa Filatelistyczna Bytom V]. w Upt. Kraków 1 datownika: XXX lat Wydziału Elektrotechniki automatyki i Elektroniki AGH. 10.VI. w Upt. Lubsko I datownika: 700 lat. IIVI. w Upt. Bielak Podlaski 1 datownika: IV Zjazd koloteński wychowawców I wychowanków Gimnazjum I Liceum int, Tadeusza KoSciuszki. 11.VI. w Upt. Pleszew I datownika: 700 lat Pleszewa Wystawa Filatelistyczna. 11.VI. w Upt. Sopot 1 datownika: Regionalna Wystawa Łowiecka 60 lat PZL. w Upt. Warszawa 1 datownika: Karol Wojtyła prapremiera światowa Promienie. wanta Ojoostwa. 12.VI. W Upt Bielma datowruka: XVII Zlot Turystyczny Obuwników i Garbarzy. 12.I w Upt. Leczy. 1 datownika: Fauna I Flora). Dom Kultury. MYL w Upt. staracbowłce 1 datownika: XXV Harcerski Rajd Swiętokrzyski. 22.VI. W Upt. Kraków 1 datownika: Beatyfikacja Rafała Kallnowakiego Karmelity Omego, Powatatica 1 Zakonnika. MYL w Upt. Frombork datownika: XII Harcerskie Mistrzostwa Żeglarskie. 25.V1. w Upt. Szczecin 1 datownika: 35-lecle Stocr.rd Suzocinsiciej im. A. Warskiego. SINI. w Upt. Gdynia i datownika: Dzień Stoczniowca Stocznia lm. Komuny Paryskiej. 26.VI. w Upt. Szczecin 1 datownika: XX Jubileuszowa Zachodnio Pornoraka Wystawa Psów Kasowych. Lvii. w Upt. Wałbrzych 1 datownika: ogai. nopoiskt Młodzieżowy KonkUrs Filatelistyczny Fauna Polski. 17.VII. w Upt. kaemów 1 datownlicai VI Synatowy Festiwal Polonijnych Zespołów FoUdorystyczych. MVII. w Upt. Stary Sącz datownika: Polonijne spotkanie Pokoleń w starym Sączu w Trzechsetna Rocznicę Odsieczy Wiedeńskiej. 21.VII. W Upt. Szmacin 31 datownika: XXV lat Fabryki Kóbll ZAL.OM. 21).Vit. w Upt. Żagań 1 datownika: 40-lecie ucieczki lotników brytyjski. ze Stalagu. 23.VII. w Upt. Luków i datownika: MO lat in. Lukowa. mym. Upt. Poznań 1 datownika: XVI Kongres Europejskiego Towarzystwa JęzykOznawrzego. 22.VIII. w Upt. Poznań 1 datownika: VI Międzynarodowa Konferencja Językoznawstwa Upt. GOSty11 poznański 1 datownika: 60 lat Międzyzakładowego Klubu Sportowego. 3I.X. w Upt. Rybnik 5 datownika: Krajowa Wystawa Filatelistyczna Górnictwo 83". 23.X. w Upt. Rybnik datownika: 15 lat Klubu Filatelistów..Kopasyny'. Sympozm. 27.XII. w Upt. Poznali 1 datownika: ju 65 Rocznica Powstania WIelkopolsiciego. Sprostowanie Bardzo przepraszamy kol. Janusza Szczepański.. go x Lublina za znieltrztaioone brzmienie nazwiska (nr 8/663 Filatelisty"). Zainteresowany przystal Rut, w którym m.in. pisze:.,z uwagi, 2e po raz pierwszy mam zaszczyt byt jurorem w tak dutym składzie stawnych nazwisk zespolu. sąduowskiego, biedne podanie mojego nazwiska jest dla mnie krzywdzące". Bitą się w pierz, moja wina. Stwierdzam, as sędzią na XIV OWF w Toruniu będzie kol. Janusz Szczepański z Lublina. Raz jeszcze prawą o wybaczenie za przykroać jaka nu.. woli Mirawilam znanemu IilateliśCie z Lublina. A.Kopczyńskl 233

18 nowości ZAGRANICZNE AFRYKI PD. REP. fissa). 4 zamki Stacje meteorologiczne" n : 8; Ml; 25; 40 P. ANDORA.1-,..;e5ft.o f r =i. a le: zdobywania powlrarza i przestrzeni'', S ft (balony)." ARGENTYNA. 18.X znaczki Flota Narodzenie 1982", rand: 5000,0. AUSTRIA znaczek serii obiegowej Krajobrazy Arawa ~nastal). EfisavraUDA , znaezki AMIS. i Harbuda" nadouj kram Saaba/da", seria Bole Narodzenie 1062": 10; 20 c; 1; 4 dol (dzieła Rafaela). BELGIA, mamki z ddiraiera,3elgijski Czerwony Krzyż", 12+3 t (alpinizm); 20+6 (rarystyka CPS eso. Lov N,5no 44* HISZPANIA, znaczek Herb Hiszpanii", 14 lot (rysunek herbu). O GKONG. OKU znaczki.1 TON womesna sratika9, 10 o; 1.30; INDIE i znamek 9. Krajowa Wystawa Znaczków simpex Na": x r (repr. a dawnych znaczków Indii). JUGOSŁAWIA znaczki Muznalhe eksponaty": 4 Mn (elowiana flasza w.); 610 fin (piętrowa menażka ze srebrzonej cyny 13. W.); 0.80 dht. (miseczka a pozłacanego srebra 10. w.); 15 din. (moździerz z brązu) znamek 40-lecie Mowa:S...Ona zwiralcu Alpejskiego": 4 citn (szarotka na tle szczytów BERLIN ZACH. ra.iy 4 znana- górskich). kl z dup agą,alamlodrasty 1083": KAJMANY WYSPY, ELI. 50-0ra f; f; ; IW-UW I znaczki,alussle": 5; ali 20 c; (różne IWY" moracy5911). 1 dal. CSRS. 1E znaczki Swlar KAMERUN. 5K ano.- łowy 1ęak KaMtanikac)1" Ola każ- ki lotn leete urodzin Eranzaz.- dyna znaczku emblemat Roku); da Maneta i 300-lecie urodzin 2 km (data laga" oraz emblematy Georgesa Sracple'a", 500 / (Obraz Maneta); 500 t (obraz Braque'a). KONGO, REP. LUD. XSL zoaczkr Fauna morska'', 90; 40; 55 f (żółwie). UPIJ UST); W h 900 lat radia CSRS). 1 kas 020 lat te nwizji CSRS) 3,0 kos (50 lat pora owego lotnimwa y 75. lat poentowy h a.- tóbus'w). EGIPT znacz k II/ KOREANSKA. REP. LUD. DEM. konferencja.ministrów "transportu 1.I..,Nowy Rok 1983", 1 jun. j,-,gov., I plonowania LIECHTENSTEIN gazykarakieb., yz g (anagjaaaa,f), znaczki -Zapusty 1 zapustne zwy- F)NLANDIA ' znacz- maiz' 40, a: TmaYStYraa", 1.M; 1,30 rok (mamki o tematyce Turystyka" wyda»!równacze...nie,panstw nordynkleb; oprocz Finlandii również Darda, Islandia, NraWegla bzweciał. FRANCJA znaczki z PrzYWIeSzka DXI. Bocznica zdolaywarala 'powietrza i przestrzeni": 200 f (Pildtre de Rosler i markiz d'arlanam w balonie na ogazeveane poweitme); (7. Charles i M.. Robert, na pokładzie a o- nu napełnionego wodorem, w masra tefil Paryta Nes.). «LUKSEMBURG znacz- GABON. 15.3r i znaczek ki seali oblewaj Propaganda Roze Narodzenie 1083": W: 4 f 'OS. Kongres A.C.I. fi0- GÓRNA WOLTA, I, macaki REK ra); (=sinc O NAWS0); hryzaray", 90; 130; 170 t (giowa 8 f 410 Kongres 01A); 1 (30-lecie dziewczęca, oryginalne Uczesanie). CCC-CCD). MONAKO, 27.1Y. 2 znaczki Europ CEPT WW":.80 L (lot bolcu braci ~golfie, 2W-lecie); IW I (Statek kosmiczny), MOZAMBIK, mamki 4. Kongres pamfil Frellinn": 4 not (obrona kraju); 8 ant (budowa socjalizmu); 16 ant (rozwój kraju). NEVIS znaczki Korale": 15; 30; 56 c; 3 dol. (różne gattraki leorali). NIGER znaczków ZOOlecie pierwszego lotu balonowego materarzil":,65; 85;,2(10; 260; 300; 6i),: t. 111,1E, 5./ZILW, --y znaczki 80 Te Na.rodzeKin NIW; 40; 52;d1/0 c; 1.05 [Ml. NOWA KALEDONIA znaczki,,kruszce i kamienie": H; 59 (minoraty). NOWA ZELANDIA znaczków Rocznice i wydarzenia", 24 c (100-lecie. Maral Zbaenia)) 30 (190-lecie UniweraY- Ortu Auchland): 95 C ([Zmowa gospodarcza Australia Nawa Zelandia): 40 c (100-lecie sprowadaania pstraga tęczowego i 0.(t1:10- iucilliej urnowy s Hautorraa); 45 c (Źwiatowy dok Korminikazji) NRD. 11.1V. znaczków 1 blok,rok -Karola Manksa setna zocz nica aminach': 10; 20; 33; 50; 70; 83 f; blok 1,05 rok (portrety Karola Marksa z 7óżnyeh lat). N RF..12.IY.g 1 znaczek Międzynarodowa Wystawa Ogrodnicza Monantlium", 80 (115, 1.0- amany kwiat). 80.1V. 4 znacski z dopłato Ola młodzieży 1993I. ' I; f; f (Mato-. zycany rozwój motocykli). OMAN, sultanat ,02. znaczki Dziefl Wojska", (artylerzyści. kawaleria). ONZ, 18/1). szlaczków ( Beralaczotutwo na morzu' PO 2 znaczki dla Biur ONZ w Genewie, Nowym Jorku 1 Wiedniu): 0.90 i 0.80 trę; c; 9, i O. sz, PAKISTAN. 22,KII.82. ł za czek 75-lecie ruchu skaraowego", 2 r (embleniat). PAPUA I NOWA GWINEA znaczków Korale", 3; 10; 33; 40 t; S k (różne gatunki korali). POLINEZJA FRANCUSKA. W. XIISd. uran 1 n.,.obczep 19. wieku": 50; 70; 100; UW Ł (obrazy malarzy, którzy przebywali w ubiegłym wieku w Polfnacji). PORTUGALIA, znaczek Wzmożenie eksportu": 10 raz (symb. rys.). 234

19 SIERRA LEON, 10,XI12e. 4 znaczki Gady":,ADO-lecie śmierei Karola Darwina": 6 (rokodyl); 31 c (jaszczurka); 50 0 CMIW rzeczny); 1 1 (kameleon), Sili LANKA I znaczek,no-lecie Towarzystwa RadiOamat torów": 2.50 r znaczki,nliędzynalndowy Dzień Celników": 50 C; 6 z' (flaga nad kala ziemska). ST. HELENA. ML 9 znaczki Brzeg Wyspy widziany z morza": R; M; M; 59 p (piękne skaty nadbrzetne). SURINAM. M.I. 12 znaczków serii obiegowej: 1; 2; 3; 2; 19; 15; 25; x; go; 25; 45; 05 c McrialY). SZWECJA. 22./ zhaxki w rolkach 50 Itr 23": 4.65; 2.40 OP. wytej Fin- landia). Uwaga na falsyfikaty! ERYNIOM) t TOBAGO. 13.X61. wealith": 9; H; 20 c; 6 dol. (zeetby m, a znaczki 300-lecie uprawy z galerii narodowej,w Zimbabwe). trzciny Cukrowej": 30 c <zbiór ZSRR blok 60 lat trzciny); M c.(załadunek trzciny Acrottotu": 50 kop. (aerobus (kwitnące Po- nad kulą ziemska). wózek); 1.50 ie (Mainy oultrowe4). WATYKAN. MLIII. 4 znaczki,nadzwyczajny Rok Święty - e okazji 1650-lecia Odkupienia": 300; 350; 400; WĘGRY. I. I znaczek 10-1ecie kodu pocztowego na -Węgrzech": 2 ft (tradycyjny kruk pro- Pagillbey kod), WYBRZEŻE KOŚCI 5.0x1.3 WEJ. 1.X i znaczek 22 Rzewni. niepodleglosel" f (mieszkaniee demonstrujący wy- 10.3I. 16orden FAŁSZERSTWO PIERWSZEGO POLSKIEGO ZNACZKA Od kilku mieriecy autorzy niniejszej notatki coraz me5clej spotykają falsyfikaty pierwszego polskiego znaczka. Jest to nowe, dotychczas nie opisane, dość udatne fałszerstwo. Wykazuje dużą wiernese ogólnego wyglądu' wicho c.zętol rysunku znaczków oryginalnych, jest również wykonane drukiem wypukłym i na -plenwszy rzut oka, zwieszcza..0 niedoświadmonych kolekcjonerów, mole sprawiać wratenie prawdzitvego znaczka. 5 timiczków akistmia hodowane oplocx. radzieckiego szybownietwa": 2; 4; ZIMBABWE. (d. Rodezja) ; 20; 45 kop. (rebie typy szyb., 4 znaczki Dzień Cornmon- rów). zystyczną cechą ich rysunku jest cieniowanie ostatniej lewej fahly.nlaszcza heraldycznego, które wy- - gląda jak rdzy, omieszczone ledna pod drugą, litery. Papier grubszy, szarawy. Często spotyka Ole lena. wycinkach luzem, lub w parkach, z kasownikami nasladującymi kasownik nr 3, 102, D.W. SMIszowano ter znaczek z niebieską obwódką wokót herbu. Często falsyfikaty są zaopatrzone w slals.wane gwarancje S. Miksteina, M. Perzyn- A L95k.'9"9'.49i T.CdiMewaisiego, Peledynam; lub po kilka w albany.ch kombinacjach. Txt to falszerstwotym bardziej niebezpieczne, te w Katalogu popularnym Znaków pocztowych ziem polskich" nie ina ostrzeżenia przed fałszerstwem -plenwszego polskiego znaczka. Autorzy M- niejszej notatki ostrze-gają przeto -przed.pochopnym nabywaniem pierwszej Polski", bez uprzedniego sprawdzenia u znawcy. Chętnie też sillgymy poridą w tym "zakresie, jak równice bylibyśmy wdzięcant za udostępnienie do badań innych, nie ananych nam dotychczas okazów fałszerstw pierwszego polskiego znaczka. Szczegółowy opis lego fałszerstwa ogłosimy w najblitszym czasie. Janusz Berbeka Lesław ErE11:0-2t1 O tematyce węgierskiej w Krakowie Zarząd Okręgu POS' w Krakowie zorganizowal w sarnach obchodów -Dni Węgierskich Pokaz z naczka węgierskiego. Pokaz odbywał sig. od 11 do 13 marca 0962 r. w salach wystawowych Domy Filatelisty obelsnowal paty zbiór OSternplowell węgierskich" Jana Zabozowskiege Warszawy (24 Tamy), oraz Maść zbioru krakowskiego wystawcy Teodora Brody, na temat Węgier (8 ram). Falsyfikaty te, przykladowo pokazane Obok na ORS oceni. tez część nie wystawionego dotą d ry Wie, 3,32nM się od oitginalfw smzególanli ry- zbioru J. Zan'oroteskiego Ostemplowania Budy, minko baravami oraz papierem. mają one barwę Panu i Huslagestu od XVIII w. do 194.2" uznanie niebieską z odcieniem szarym, tub fioletowym, a przedstawiony materiał za dobrze opracowany i czerwona z oecienicin lila. Najbardziej charakte- unikalny w stali kraju. 235

20 Okręgowe Kolegium Sędziów w Krakowie zaproslio J. Zaborowskiego do wygloszenia, dla jurorów i zaproszonych gości, odczytu pt. Ostemplowania węgierskie i historia poruty węgierainer. Autor prelekcji, opierając sig na tródlowych niaterialach dożo histerii :poczty węgierskiej 1 ostemplowań Węgier, podał ciekawą I mato znaną Informację : o dawnych pocztach węgierskich na ziemiach,polskich Wpisz. :i rawie). Dotąd, tacy znawcy ostemplowań Austrii I Węgier jak Hans Kropi i int. Edwin MWler, padawali, te na :polskich terenach byt tylko jeden węgierskt larwa :pocztowy,jablonka (Jablonka na Cha:Wie). Okazuje się i podała to dopiero Monografia węgierskiej Filateliaty.", *e na polskich oba... ra,h (Spisz I Otawa) byko tych urzędów dziewięć. Są to: na Spiszu Nerteck/Szepes (Nidzica), FrlgYenvagasa (Wyd:nen) i trjterebel (Trybsz), a na ()rawie Jabłonka (Jabłonka), Also Lipnicza (Lipid. Malm, Fakt) Lipnie. (Lipnica Wielka), Chizsne (Chytre), Fehd Zubrieza (Górna ZUbWyCal Podolik (Podwilk). Z okazji bilateralnej wystawy filatelistycznej PRL Węgry w SzezeeinW, w werwen 19W :roku, w katalogu wystawy ukaże się na ten temat notatka, obszerniejsze zaś opracowanie w Informatoze Filatellstircznym Okręgu PZF w Krakowie. Zoslang tam pokazane wzory tych pieczęci oraz rzadki list polecony z Podoili. ar zbiorów kol. Janusza Adametyka z Krakowa, A więc nowa Informacja i nowe zadania dla zbieraczy ostemplowań wogierskich zebranie limb pieczęci z terenów Polski. MARTYROLOGIA WALKA W rautach Miesiąca Pamięci Narodowej" Zarząd. okręgu Łódzkiego PZF zorganizowal wspólnie z Muzeum Historii Ruchu Rewolucyjnego w Łodzi Wystawę filatelistyczną pt. Ma:Wyrok/We 1 walka filatelistyce". Otwarcie wystawy nastaplło 117,193 r. w Oddziale Muzeum, W miejscu Pamięci Narodowej na Radogoszczu, gdzie w murach dawnej fabryki Abbego, w nocy z N na 18 stycznia 1945 r., w prreddzieli wytwoleola Łeickii hitlerowcy wymordowali ok. E tys. wielniów. Eksponowane na wystawie zbiory tkackich filatelistów ukazały losy narodu polskiego w latach II wolny światowej. Między inotna byto obejrzeć znany zbiór kol. Stefana Ptyal,Nigdy Więcej", który lizyskal Uprzednio wiele wysokich wyroi/siert na WystaWash zagranicznych i krajowych. Wśród zwiedzających wystawę większość stanowiła miodzie*. Pod opieką wychowawców cale klasy miały tu, okazja do odbycia nietypowych lekcji najnowszej historii i wychowania obywatelskiego. Szkolne podręczniki zastapila oryginalna korespondencja Polakówcwigtniów f Jeńców z hitlerowskich obozów, a także znaczki dokurnentulac udziel polskich iolnierzy w walkach na wszystkich frontach II wojny światowej, wydane przez Pocztę Polnicą,.państwa sojusanicze, Tajną Pocztę PoLska, Poczt, AK i wad emigracyjny R.P. W dniu otwarcia wystawy w wiol.. pocztowym upt. Lódt 1 używany byt okolicznościowy datownik (fot.), przedstawiający pomnik wzniesiony w 1/481 r. w Miejscu byłego oliwo na Radogoslezu. Tern PięknY pomnik, wykonany tog projektu arch. Tadeusza Lodziana, pokazany byt Jut na znaczku poestowyrn o nominale 40 gr wydanym przez Pocztę Polską: w MW.r. (Katalog Popytamy nr WW) i na kilku stemplach okollezookrbewych. O wystawie obszernie informowaia łódzka prasa coldienna. Belwriaa z wystawy nadal takie a... Ośrodek Telewizyjny. Ekspozycja czynna byli do 9.V.1993 T. (wf) PREZENTACJA JEDNEGO EKSPONATU Wedh3g notatek 00Wifitych przez PZF w wygiawierinletwie fllatalleitycznym, ekspozycję Jednego zbioru filatelistycznego zwykło się określać mianem pokaz". Odstępstwo od tej Maly...OWI.' Mineram OkregoWe w Toruniu, które nawititmae do praktykowanego w minionych latach twyczaiu organizowania wystaw jednego obrazu", Cym razem zamiast umieszczonego na sztaludze dzieła malarskiego udostępnili zwiedzalącyco ~Ponat filatelistyczny pt. Poczta w Toruniu, oprawi-. want, Przez Lecha Popielewsktego. Osoby wystawcy jak sądzę przedstawiać nie trzeba. Czytelnicy Filatelisty" mieli bowiem motnośc wcześniejszego poznania go z artykulów, publikowanych na lamach pismsr. Prezentację eksponatu rozpaczyna autor od przedstawienia sicialalności poczty podwodowej, w której uwagę zwiedzającego przyciągają koty królewskie m.in. Zygmunta Augusta z r. WW t Stefana Batorego z lal IW io i :11M8, a takie Uniwersal Stefana Batorego o podwodach z r. 2574, zwany żet Postanowieniem Tanina ' kim". W ' miejskiel Poczty: Postallesej, IstniejWei wzorem innych miast równie/ w Toruniu, uwagę 'zwracają 3 rodzaje :pieczęcii StkpOwanYch Przez kancelarię hormiską, a shitacyoh do zamykania uwierzytekdarda listów, wśród Mórych godny odnotowania jest list zarnicnięty sekretną pieczęcią, wysłany 20 lutego 1577 r. do lirki,. Stefana Batorego. Na początku XVI stulecia w Pelisach Królewskich pojawiają się :pierwsze teksty kstowe I:kW:netto jęz. polskim. Polski list prowincjonalno-wenn.. lak go określi autor prezentowany jest za pomocą dwóch koreapondenaji, wysianych z 'Malago na prteciwleglyin bwegit Wisty Dybowa do królewskiego miasta Torunia w latach 1515 i Toruń, z uwagima swe dogodna położenie I pracchodzący pule. Wiatę most drogowy, miglywal watną rolę w.polączenlach pootsterwych crilędzy 236