PODKARPACKI INFORMATOR KULTURALNY. Nr 70. Listopad Grudzień

Transkrypt

1 Nr 70 PODKARPACKI INFORMATOR KULTURALNY 2010 Listopad Grudzień

2 2 Wydarzenia Podkarpacki Informator Kulturalny PIK W NUMERZE Wydarzenia 2 Fotografie życia wewnętrznego 2 3 Teatry 4 Teatr im. W. Siemaszkowej (+ Wielcy Artyści: Dni Chopina, II Multimedia Szajna Festiwal, 49. Rzeszowskie Spotkania Teatralne) 4 6 Teatr Maska w Rzeszowie (+ edukacja teatralna)7 8 XXXII Krośnieńskie Spotkania Teatralne, XVIII Przemyska Jesień Teatralna, II Jasielskie Spotkania z Teatrem 9 Muzyka 10 Filharmonia Podkarpacka w Rzeszowie Muzea 12 Muzeum Okręgowe w Rzeszowie z oddziałami: Muzeum Etnograficznym, Muzeum Historii Miasta Rzeszowa Muzeum Dobranocek w Rzeszowie 14 Podziemna Trasa Turystyczna w Rzeszowie 14 Muzeum Podkarpackie w Krośnie z oddziałem Skansenem Archeologicznym Karpacka Troja w Trzcinicy Muzeum Rzemiosła w Krośnie 18 Muzeum Narodowe Ziemi Przemyskiej w Przemyślu z oddziałami: Muzeum Dzwonów i Fajek, Muzeum Historii Miasta Przemyśla (+ edukacja muzealna) Muzeum-Zamek w Łańcucie 21 Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku 22 Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej 22 Muzeum Marii Konopnickiej w Żarnowcu 23 Arboretum i Zakład Fizjografii w Bolestraszycach Muzeum Ziemi Leżajskiej (+ edukacja muzealna) 25 Muzeum Kresów w Lubaczowie 26 Muzeum w Przeworsku (+ edukacja muzealna) Centrum Wilkiniarstwa w Rudniku nad Sanem 29 Muzeum Regionalne w Stalowej Woli Biblioteki 32 Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Rzeszowie Krośnieńska Biblioteka Publiczna Domy i ośrodki kultury 35 Wojewódzki Dom Kultury w Rzeszowie Centrum Kulturalne w Przemyślu organizatorzy działalności kulturalnej w: Dębicy, Jarosławiu, Jaśle, Krośnie, Leżajsku, Mielcu, Nisku, Przemyślu, Rzeszowie, Sokołowie Młp., Tarnobrzegu Galerie 43 Galeria Sztuki Współczesnej w Przemyślu Biuro Wystaw Artystycznych w Rzeszowie Biuro Wystaw Artystycznych w Krośnie 45 Szajna Galeria 45 Galeria Fotografii Miasta Rzeszowa 45 Wydarzenia (cd.) 46 Karpackie Klimaty Polski Festiwal Narodowy Żarnowiec Po blisko 150 latach ożywianie zapomnianych dźwięków 47 Na okładce: I str. Seweryn Jański, Kazał mi wyobrazić sobie szarą przestrzeń by szukać tam przyjaciela, olej/płótno II nagroda w II Triennale Polskiego Malarstwa Współczesnego Jesienne Konfrontacje Rzeszów Wystawa pokonkursowa prezentowana będzie w BWA w Rzeszowie od 18 listopada do 30 grudnia. Bliżej o wystawie na s. 44. O materiały do kolejnego Informatora (imprezy styczeń luty 2011, wydarzenia od października br.) prosimy do 30 listopada br. Fotografie życia wewnętrznego Na XIII edycję Międzynarodowego Niekonwencjonalnego Konkursu Fotograficznego Foto Odlot 238 autorów z kilku kontynentów nadesłało ponad 900 prac. To liczba imponująca. Na wstępie należy pogratulować organizatorowi Konkursu wielkiej konsekwencji i wytrwałości, z którą od wielu lat promuje w Polsce i na świecie eksperymentującą fotografię artystyczną, która nie tylko rozbudza wyobraźnię i kreuje marzenia, ale też często skłania do refleksji o świecie jak najbardziej realnym. I choć jak zwykle wiele zdjęć, niekiedy znakomitych, nie spełniło zasadniczego warunku zakwalifikowania do ekspozycji, czyli niekonwencjonalności, to i tak wydaje się, że fotografia kreacyjna, wykorzystująca rozmaite techniki przetwarzania obrazu, stanowi jeden z ważniejszych gatunków i nurtów współczesnej fotografii. ( ) Jury konkursu przyznało wiele nagród i wyróżnień, a także bez większych sporów wyłoniło zwycięzców konkursu, zwracając uwagę na bardzo wysoki i wyrównany poziom wszystkich nagrodzonych prac. Obok wybitnych walorów formalnych ważnym kryterium przy ich ocenie było zawarte w nich przesłanie, głębszy sens i znaczenie. Być może zabrzmi to paradoksalnie, ale na konkursie pod hasłem Foto Odlot trzeba odlatywać z głową, czyli mieć pomysły i idee, potrafić opowiadać obrazami, umieć wyczarowywać niezwykły nastrój lub scenerię. Nie tylko zobaczyć coś ciekawego lub dziwnego w swoim otoczeniu, zarejestrować to okiem Podkarpacki Informator Kulturalny nr 70 listopad grudzień Wydawca: Wojewódzki Dom Kultury, Rzeszów, ul. Okrzei 7 tel , faks pik@podkarpackie.pl Opr. red.: Cecylia Soja Korekta: Małgorzata Pomorska Oprac. wyd., druk: Drukarnia i Wydawnictwo Mitel tel./faks: , materialy@mitel.com.pl Za zmiany w repertuarze i terminach imprez redakcja nie bierze odpowiedzialności. Redakcja nie zwraca tekstów nie zamówionych oraz zastrzega sobie prawo ich redagowania i skracania. Autorami informacji są placówki kulturalne Rzeszowa i województwa podkarpackiego. Wydawnictwo realizowane ze środków Województwa Podkarpackiego. Nakład: 2000 egz. ISSN

3 nr 70 listopad grudzień 2010 Wydarzenia 3 aparatu, ale umieć tę atmosferę dziwności przedstawić i przekazać widzom. Takie właśnie są prace laureatów. Zwraca uwagę ich formalna różnorodność i choć od wielu lat na konkursie dominuje barwna fotografia cyfrowa, cieszy także niemała ilość klasycznych prac czarno-białych, wykonanych w starszych, rzadziej dziś używanych technikach fotomontażu (w gronie laureatów zaprezentowali je Roger De Groff z Belgii i Soumya Mukhopadhyay z Indii). Zwraca uwagę dialog nie tylko z tradycyjnymi dziedzinami sztuk wizualnych, takimi jak malarstwo, rysunek, grafika i film, ale także nawiązania do historycznych stylów fotografii kreacyjnej (Anna Golonka i Agnieszka Szafirska z Polski). Często takie stylistyczne aluzje i cytaty są powiązane z ewokowaniem klimatu nostalgii za minionymi, pięknymi epokami historii, wypełnionym marzeniami, baśniowym czasem dzieciństwa, dziką naturą i nieskażoną cywilizacją, pradawną kulturą wsi. Takie nastroje odnajdziemy w fotografiach z dalekich Chin i Indii (z grona laureatów m.in.: Luo Jialiang, Xiang Ruiguo, Wong Lai Chu), ale też w dziełach twórców z Francji, Belgii, Ukrainy, Rosji i Polski (Luc Teetaert, Francine Mazingue, Vladimir Dyadkov, Piotr Wiktor Węcławski). Z nostalgią blisko powiązana jest poetyckość: obecność symboli i metafor, odrealnienie i deformacja, baśniowość i oniryzm, wieloznaczność przesłania (Raul Villalba i Hugo Alfredo Morbelli z Argentyny, Jolanta Krawiec z Polski, Anna Zayidova z Rosji). Poetyckość przybiera różne formy: bywa harmonijna i nastrojowa, ale także pełna dramatycznych kontrastów, baśniowa i bliska horroru, śmieszna i straszna (Leonid Goldin z Izraela, Igor Boychenko z Ukrainy, Zygmunt Kozimor z Polski, Guy-Henri Vanden Eynde z Belgii). Jest obecna w rzeczywistości w postaci rozproszonej, jak bryłki złota czy szlachetne kamienie ukryte w piasku i skale. Artyści potrafią ją znaleźć, wydobyć, w odpowiedni sposób przetworzyć i dzięki swojemu kunsztowi ukazać pełnię jej piękna i blasku. Wydaje się, że właśnie poetyckość łączy odmienne od siebie zestawy prac laureatów głównych nagród. Zwycięzca tegorocznej edycji konkursu Austriak Andreas Eisler wykreował fantasmagoryczne obrazy przyszłości (prezentujemy jedną z jego prac na str. IV okładki m Wystawę otwiera Marek Jastrzębski dyrektor WDK w Rzeszowie, obok (po prawej) jej współorganizatorzy: Krystyna Dołowska dyrektor Fundacji Fotografia dla Przyszłości i Mieczysław Cybulski prezes Fotoklubu RP oraz honorowi goście: Grażyna Szeliga (po lewej) wicedyrektor Departamentu Edukacji i Kultury Urzędu Marszałkowskiego i Irena Gałuszka dyrektor Galerii Fotografii Miasta Rzeszowa. Pierwszy po lewej Adam Kus komisarz wystawy fot. M. Zając-Czerkies red.). Nie straszy jednak apokaliptycznymi wizjami zagłady, a ukazuje pełne humoru, kolorów i niecodziennych kontrastów światy możliwe, których wirtualna realność przenika się z jawą. Laureat Srebrnego Medalu FIAP Ukrainiec Mikhail Bondar kreuje własne wizje raju, w których łączy jakby trzy postaci ziemskiego piękna: dzieci, nieskażonej natury i obrazy kosmosu. Uhonorowany Brązowym Medalem FIAP Polak Marcin Sacha prezentuje fotografie, przypominające niepokojące sny, emanujące nieokreśloną, mroczną tajemnicą podszyte dreszczykiem niepokoju wizje samotności ludzi-manekinów, zagubionych w podziemnych labiryntach. Na XIII edycji Foto Odlotu oglądamy prorocze wizje, liryczne nostalgie, fantastyczne koszmary i niepokoje codzienności. Fotografie niekonwencjonalne, prezentowane na wystawie, przedstawiają w zaskakująco celny sposób wizerunki życia wewnętrznego ludzi naszych czasów. dr Magdalena Rabizo-Birek (z katalogu wystawy) PS. W tegorocznej edycji konkursu uczestniczyło 238 autorów z 29 krajów, którzy nadesłali ogółem 926 zdjęć,w tym 40 zestawów zdjęciowych. Na wystawę pokonkursową zakwalifikowano 314 zdjęć 142 autorów z 22 krajów.

4 4 Teatry Podkarpacki Informator Kulturalny PIK TeaTr Im. WanDy SIemaSzKoWej W rzeszowie Rzeszów, ul. Sokoła 7/9 Dyrektor naczelny: Przemysław Tejkowski Telefony: (centrala) (dyrekcja) Faks: sekretariat@teatr-rzeszow.pl Internet: Sprzedaż i rezerwację biletów indywidualnych i zbiorowych prowadzą Biuro Obsługi Widzów oraz Kasa Teatru: poniedziałki , wtorki piątki , soboty i niedziele W repertuarze Duża Scena Czerwony KapTureK Michał Wierzbicki reż. Przemysław Dąbrowski Bajka przygotowana w nowej, nietuzinkowej odsłonie. Obok aktorów, na scenie można zobaczyć mały zwierzyniec kilka zabawnych ptaków, zajączka, jelonka. Spektakl bez grozy i makabry, jaka zwykle towarzyszy opowieści o zjadanych przez wilka osobach. Jest za to dużo humoru i muzyki. Niewykluczone, że jedyna postać, jakiej będziemy współczuć to wilk. Murzyn (Może odejść) Remigiusz Caban reż. Remigiusz Caban scen. Krzysztof Szczęsny kostiumy Zofia Mazurczak chor. Dariusz Brojek muz. Jarosław Babula Akcja sztuki, osnuta wokół historycznego zdarzenia wizyty i nagłej śmierci w Łodzi w roku 1867 światowej sławy czarnoskórego aktora Iry Aldridge a, toczy się w teatrze. Wartki tok zdarzeń, napędzany jak w klasycznym kryminale poszukiwaniem odpowiedzi na pytanie Kto zabił?, przynosi wiele zaskakujących i bardzo zabawnych sytuacji. nic nie Może wiecznie Trw@ć Remigiusz Caban, Adam Słowik reż. Remigiusz Caban W akcję komediodramatu, z młodością z gierkowskiej epoki w tle, wplecione zostały przeboje z repertuaru niezapomnianej Anny Jantar, pamięci której przedstawienie jest dedykowane. o DwóCh TaKiCh Co ukradli KsiężyC Kornel Makuszyński reż. Cezary Domagała Wielcy artyści: Dni Chopina 28 października Dobry wieczór, Monsieur Chopin Teatr Polski z Toronto 28 listopada Taneczny świat Chopina Balet Dworski Cracovia Danza 30 listopada Komeda Chopin Komeda Lena Ledoff koncert fortepianowy Historia braci bliźniaków Jacka i Placka. Kiedy chłopcy mają zaledwie kilka lat, już nikt nie ma złudzeń, że z tych dwóch nic dobrego nie wyrośnie. Niesforni braciszkowie wciąż płatają spokojnym obywatelom złośliwe figle. Wspaniała kolorowa baśń muzyczna dla całej rodziny. odprawa posłów greckich (MusiCal sarmacki) Jan Kochanowski, Jacek Kaczmarski reż. Sławomir Gaudyn scen. Jerzy Rudzki chor. Dariusz Brojek songi: Jacek Kaczmarski, Zbigniew Łapiński, Przemysław Gintrowski aranż. Jarosław Babula Często zastanawiamy się, ile w nas jest z naszych przodków, antenatów, protoplastów. Ile jest w nas z XVI- -wiecznego sarmaty, czy coś w nas zostało z przodka co na Turka chadzał, Węgra królem wybierał i tratował Szweda? A jeśli jest coś, to czy jest w nas to dobre? Czy może wręcz przeciwnie? Te pytania stawia najnowszy spektakl Teatru powstały w oparciu o twórczość dwóch wielkich poetów Jana Kochanowskiego i Jacka Kaczmarskiego. pan TaDeusz Adam Mickiewicz reż. Irena Jun Dla widzów, którzy kojarząc wyjątkowe miejsce Pana Tadeusza w kanonie narodowej literatury, spodziewają się przedstawienia pomnikowego, ten spektakl może być niespodzianką. Irena Jun, autorka opracowania tekstu i reżyser, osadziła ów zaprawiony nostalgią literacki portret polskości w świecie prawdziwych ludzi. Inscenizowana według tej zasady, w dekoracjach i kostiumach Aleksandry Semenowicz, historia jaką wszyscy znamy, objawia zaskakująco obfitą dawkę humoru.

5 nr 70 listopad grudzień 2010 Teatry reż. Sławomir Gaudyn obsada: Robert Żurek premiera: 5 listopada Monodram o życiu prof. Józefa Szajny, którego scenariusz powstał na podstawie książki Jerzego Fąfary 18 znaczy życie. ŁaweCzKa reż. Stanisław Brejdygant obsada: Małgorzata Machowska, Aleksander Janiszewski premiera: 27 listopada Komediodramat. Znakomita zabawa dla widza, a zarazem intrygujący spektakl teatralny. Niebanalna historia dwojga samotnych ludzi spotykających się niby przypadkiem na parkowej ławeczce. On szuka dziewczyny na jedną noc. Ona poszukuje mężczyzny na całe życie. Prowadzą dialog, w którym odkrywają przed sobą i widzem swą przeszłość. Oszukują się wzajemnie, by za chwilę odkryć przed sobą najskrytsze tajemnice. słodkie lata 20., 30. reż. Jan Szurmiej premiera: 31 grudnia W repertuarze Mała Scena im. Zdzisława Kozienia Mój boski rozwód Geraldine Aron reż. i scen. Grzegorz Mrówczyński Spektakl jest szalenie dowcipną, błyskotliwą i inteligentną komedią o miłości i zdradzie, o przyjaźni i seksie, o przemijaniu i radości życia, o kobiecych tęsknotach i odwiecznych problemach w stosunkach damsko-męskich. II multimedia Szajna Festiwal 4 listopada, godz Duża Scena pokaz multimedialny Modernistyczny Videoart W ramach pokazu: film Versus homo homini lupus est, klasyczny film niemy Gorączka Szachowa oraz animacja poklatkowa 5 listopada, godz Duża Scena Premiera monodramu o Józefie Szajnie w reż. Sławomira Gaudyna 6 listopada, godz Szajna Galeria przegląd prac konkursowych 6 listopada, godz Foyer happening i otwarcie wystawy fotografii pudełkowej bogdana Kiwaka wszystko Co wiem o MężCzyznaCh i KobieTaCh Nadieżda Michajłowna Ptuszkina reż. Szymon Kuśmider Wodewil nawiązujący do klasycznego wariantu francuskiego czworokąta, gdzie w finale dochodzi do zamiany partnerów i szczęśliwego zakończenia, zostaje sparodiowany i osadzony w rosyjskiej współczesności. zapiski oficera armii Czerwonej Sergiusz Piasecki reż. Sławomir Gaudyn Prezentowana satyra jest opisem polskiej rzeczywistości na Kresach, widzianej oczami wyzwolicieli. n Odprawa posłów greckich fot. M. Chmielarz

6 6 Teatry Podkarpacki Informator Kulturalny PIK 49. rzeszowskie SPoTKanIa TeaTraLne 6 7 listopada, godz szwejk Jaroslav Hasek Teatr Polski Bielsko-Biała reż. Robert Talarczyk obsada: Adam Myrczek, Aleksander Pestyk, Anna Guzik, Artur Pierściński, Barbara Guzińska, Bożena Germańska, Grażyna Bułka, Grzegorz Sikora, Jadwiga Grygierczyk, Jerzy Dziedzic, Katarzyna Skrzypek, Kazimierz Czapla, Kuba Abrahamowicz, Magdalena Gera, Maria Suprun, Marta Gzowska-Sawicka, Rafał Sawicki, Sławomir Miska, Tomasz Drabek, Tomasz Lorek, Bernard Krawczyk, Bernard Proszyk, Ewa Pirowska, Katarzyna Zielonka, Marek Michalski, Andrzej Żeromski, Piotr Trzopek, Robert Babiec, Magdalena Korczyńska Historii o dzielnym żołnierzu Józefie Szwejku nikomu nie trzeba chyba rekomendować. Labirynt jego anegdot i opowiadań składa się na wizerunek sprytnego prostaczka, który wplątany bez własnej woli w wir historii, potrafi się w nim całkiem zgrabnie poruszać. Spektakl ten w znacznym stopniu nawiązuje do cenionego serialu w reżyserii Jana Rybkowskiego, z Romanem Wilhelmim w roli tytułowej, oddaje mu w pewnym sensie pierwszeństwo, ale też w swojej scenicznej wersji świetnie się sprawdza. Wykorzystuje połączenie teatru i kina, w dowcipny sposób czerpie ze świata filmu i telenowel oraz telewizyjnych programów listopada, godz Daily soup Amanita Muskaria Teatr Narodowy Warszawa reż. Małgorzata Bogajewska obsada: Halina Skoczyńska, Janusz Gajos, Anna Grycewicz, Danuta Szaflarska (gośc.) Najnowsza sztuka Amanity Muskarii (sióstr Gabrieli i Moniki Muskała) pokazuje trzy pokolenia tej samej rodziny, jej codzienność wypełnioną telenowelą, sprzeczkami i rozmowami o jedzeniu. n Janusz Gajos i Danuta Szaflarska w spektaklu Daily Soup fot. arch. TN listopada, godz Kariera nikodema DyzMy Tadeusz Dołęga-Mostowicz Teatr im. S. Żeromskiego Kielce reż. Piotr Sieklucki obsada: Paweł Sanakiewicz, Mirosław Bieliński, Łukasz Pruchniewicz, Teresa Bielińska, Dawid Żłobiński, Artur Słaboń, Edward Janaszek, Janusz Głogowski, Beata Wojciechowska, Zuzanna Wierzbińska, Ewelina Gronowska- Ośka / Aneta Wirzinkiewicz, Marcin Brykczyński, Ewa Józefczyk, Robert Piskórz listopada, godz DowóD David Auburn Teatr Polonia Warszawa reż. Andrzej Seweryn obsada: Maria Seweryn, Joanna Trzepiecińska, Andrzej Seweryn, Paweł Ciołkosz Catherine, błyskotliwa studentka rezygnuje z nauki i otacza opieką ciężko chorego ojca, genialnego matematyka, zmagając się z samotnością i niewyjaśnioną naukową tajemnicą. Córka czy ojciec? Które z nich było geniuszem? Które szaleńcem? I czy jest na to dowód?

7 nr 70 listopad grudzień 2010 TeaTr maska W rzeszowie Rzeszów, ul. Mickiewicza 13 Dyrektor naczelny: Antoni Borek Dyrektor artystyczny: Jacek Malinowski Telefony: , , (Biuro Organizacji Widowni) Faks: teatrmaska@teatrmaska.pl Internet: W repertuarze alicja po Drugiej stronie lustra Lewis Carroll adapt. i reż. Jacek Malinowski Piękna i nieśmiertelna historia, fascynująca niezwykłą atmosferą i przedziwnymi perypetiami głównej bohaterki. Alicja, przechodząc przez lustro, odkrywa niezwykłą krainę, która do złudzenia przypomina wielką szachownicę. Jej mieszkańcy pogrążeni są w nieustannej rozgrywce. Mała bohaterka podejmuje wyzwanie, zostaje pionkiem na planszy. Gra toczy się o dużą stawkę jeśli Alicja wygra, zostanie królową. Przedstawienie dla dzieci od lat 5. gwiazdka pana andersena (na podstawie baśni H. Ch. Andersena) reż. Honorata Mierzejewska-Mikosza Stare zabawki wspólnie ze wzruszającymi opowieściami oczekują na pojawienie się gwiazdki na niebie. Być może skryła się właśnie wśród nich? Czy uda im się stworzyć świąteczną atmosferę, ożywić piękne chwile i wspomnienia? Przedstawienie dla dzieci od lat 5. Teatry MaŁa KsiężniCzKa Arkadiusz Klucznik (na podstawie powieści F. H. Burnett) reż. Arkadiusz Klucznik Zrealizowany na podstawie słynnej powieści F. H. Burnett spektakl ma formę musicalu. Stylowa scenografia oraz wiktoriańskie kostiumy przenoszą widzów w tajemniczy świat dziewiętnastowiecznego Londynu. Role Sary i Oliviera obok profesjonalnych aktorów grają rówieśnicy bohaterów powieści. Przedstawienie dla dzieci od lat 5. pinokio Carlo Collodi adapt. i reż. Zbigniew Głowacki Był sobie raz samotny, stary człowiek, był kawałek zwykłego drewna i było pragnienie posiadania kogoś bliskiego. Z tego pragnienia narodził się Pinokio, zabawna lalka z pięknie wystruganą głową, rękami i nogami, ale bez serca i takiej ilości rozumu, która pozwoliłaby wybierać właściwe drogi. Przedstawienie jest opowieścią o dorastaniu w nie zawsze przyjaznym świecie i o miłości nadającej sens ludzkiemu życiu. Przedstawienie dla dzieci od lat 4. TyMoTeusz wśród ptaków Jan Wilkowski reż. András Veres Mały niedźwiadek Tymoteusz znajduje w swojej czapce kukułcze jajo. Postanawia poszukać domu dla pisklęcia. Niestety, żaden z ptaków nie chce przyjąć pod swój dach kukułki leśnego podrzutka. Wobec tego miś postanawia sam wysiedzieć jajko. Humorystyczna, ciekawa opowieść uczy tolerancji i otwarcia na innych. Przedstawienie dla dzieci od lat 4.» cd. na str. m Tymoteusz wśród ptaków fot. R. Kocaj

8 Teatry Podkarpacki Informator Kulturalny PIK «cd. ze str. (Teatr Maska ) wróżka bzów Charles Perrault (na podstawie OŚLEJ SKÓRKI) adapt. i reż. Ewa Sokół-Malesza Mała księżniczka z bajki Perraulta łatwo mogłaby się rozpuścić jak dziadowski bicz, gdyby nie tytułowa Wróżka Bzów. Jest ona matką chrzestną księżniczki i dba o wszechstronny rozwój swojej podopiecznej. W przedstawieniu ludzki świat miesza się ze światem lalek. Dużo w nim niespodzianek, uroczych piosenek, zabawnych scen i troskliwych pouczeń. Przedstawienie dla dzieci od lat 4. nieznośne słoniątko Barbara Kościuszko (wg R. Kiplinga) reż. Jacek Malinowski premiera: 12 grudnia Co krokodyl jada na obiad? Dlaczego słoń ma krótszą szyję niż żyrafa? I dlaczego słonie mają tak krótkie nosy, przypominające kształtem but? Opowiada o tym przedstawienie oparte na motywach bajki noblisty, Rudyarda Kiplinga autora Księgi dżungli. Przedstawienie dla dzieci od lat 4. Repertuar Teatru Maska na listopad i grudzień Alicja po drugiej stronie lustra Gwiazdka Pana Andersena , Mała księżniczka , Nieznośne słoniątko *, Pinokio , 12.11, Wróżka Bzów 28.11, Tymoteusz wśród ptaków , * pokaz przedpremierowy Dyrekcja zastrzega sobie możliwość zmian w repertuarze W niedziele przed spektaklami istnieje możliwość zwiedzenia muzeum Lalek Teatralnych. Wejście o Wstęp za okazaniem biletu zakupionego na niedzielny spektakl. EDUKACJA TEATRALNA Propozycja edukacyjna ma na celu zapoznanie dzieci i młodzieży z tajnikami sztuki teatru, a w szczególności teatru lalek. Zajęcia prowadzone są przez aktorów, konstruktora i teatrologa w grupach liczących maksymalnie czterdzieści osób (niektóre lekcje wymagają mniejszych grup). Trwają 45 minut. Dostosowane są do programu nauczania, uzupełniają i poszerzają wiadomości zdobyte w szkole. Sposób prowadzenia zajęć odpowiada wiekowi uczestników. Proponujemy następujące tematy: Lekcja w Muzeum Lalek Teatralnych (podstawowe rodzaje lalek teatralnych, poznanie zasad animacji kukły i pacynki, zapoznanie ze zbiorami Muzeum) Spotkanie z aktorem (techniki animacji, rozmowa z aktorem na temat jego pracy: szkolnictwo teatralne, praca nad rolą, warsztat aktora-lalkarza) Spotkanie z konstruktorem lalek (projekty scenografii, kostiumów i lalek, zapoznanie z różnorodnymi konstrukcjami lalek teatralnych i sposobami wykonywania rekwizytów) Słownictwo teatralne (próba uporządkowania terminów teatralnych z zakresu: twórców teatru, realizatorów spektaklu, historii teatru, gatunków teatralnych, rodzajów teatru, architektury i urządzeń scenicznych zwiedzanie zaplecza sceny) Teatr przedmiotu (teatr animacji, teatr ożywiania jako podstawa teatru lalek; zajęcia z aktorem) Jak powstaje spektakl teatralny (praca twórców przedstawienia: reżyser, scenograf, kompozytor, choreograf, aktor; wymagane są mniejsze grupy: osób) Język literacki a język sceny próba wychwycenia różnic i podobieństw (drama, praca w grupach; wymagane są mniejsze grupy: osób) Maska w teatrze (funkcje maski, historia maski, zasady gry w masce) Scenografia, rekwizyt i światło ich funkcjonowanie w przedstawieniu, umowność teatralnej rzeczywistości (lekcja z wykorzystaniem dekoracji i rekwizytów teatralnych; etiudy sceniczne) Ruch sceniczny (teatr jako dzianie się ; charakterystyka postaci poprzez ruch; znaczenie gestu na scenie; etiudy ruchowe) Spotkania edukacyjne są propozycją dla widzów Teatru Maska. Odbywają się przed lub po spektaklu. W przypadku braku wolnego terminu mogą zostać zrealizowane w innym czasie. Lekcje można zamawiać przy rezerwacji spektakli w Biurze Organizacji Widowni, tel.: ,

9 nr 70 listopad grudzień 2010 Teatry XXXII Krośnieńskie Spotkania Teatralne 3 listopada, godz wszystko o KobieTaCh Miro Gavran Teatr Capitol Warszawa reż. Tomasz Obara obsada: Dorota Deląg, Magdalena Nieć, Daria Widawska 5 listopada, godz wesoła wdówka Franz Lehar Teatr Muzyczny Łódź reż. Zbigniew Macias 7 listopada, godz Czerwony KapTureK Jan Brzechwa Teatr Groteska Kraków reż. Waldemar Wolański obsada: Małgorzata Brożonowicz-Sienkiewicz, Monika Filipowicz, Małgorzata Hachlowska, Maja Kubacka, Marek Karpowicz, Andrzej Kopczyk, Lech Walicki 8 listopada, godz griga wg Antoniego Czechowa Teatr Nowy Kraków reż. Piotr Sieklucki obsada: Anna Wirzinkiewicz, Dominik Nowak, Piotr Sieklucki 15 listopada, godz gąska Nikołaj Kolada Teatr Capitol Warszawa reż. Grzegorz Chrapkiewicz obsada: Katarzyna Figura, Anna Gronostaj, Maria Dejmek, Anna Kózka, Tomasz Dedek, Cezary Morawski 19 listopada, godz przyjazne Dusze Pam Valentine Teatr im. W. Siemaszkowej Rzeszów reż. Marcin Sławiński obsada: Małgorzata Machowska, Barbara Napieraj, Małgorzata Pruchnik, Beata Zarembianka, Marek Kępiński, Łukasz Krzemiński, Grzegorz Pawłowski 24 listopada, godz hipnoza Antoni Cwojdziński Teatr Bajka Warszawa reż. Wojciech Malajkat obsada: Beata Ścibakówna, Rafał Królikowski Organizator: Regionalne Centrum Kultur Pogranicza w Krośnie, tel , XVIII Przemyska jesień Teatralna 8 listopada, godz polowanie Sławomir Mrożek na podstawie jednoaktówek Serenada i Polowanie na lisa Teatr Polski Lwów reż. Zbigniew Chrzanowski, scen. Walery Bortiakow W 80. rocznicę urodzin Sławomira Mrożka pokazujemy charakterystyczne dla filozofii i sposobu patrzenia na życie autora przedstawienie teatralne pt. Polowanie. 14 listopada, godz encyklopedia Duszy rosyjskiej wg prozy Wiktora Jerofiejewa Teatr Nowy Kraków reż. i adapt. Piotr Sieklucki i Tomasz Kireńczuk, scen. Łukasz Błażejewski Spektakl ten to nie tylko opowieść o współczesnej Rosji, ale przede wszystkim o fascynacji, strachu, uwielbieniu i nienawiści, a więc o uczuciach, które od wieków zwłaszcza w Polsce kierowane są w stronę tego kraju. W rolach głównych Edward Linde-Lubaszenko i Piotr Sieklucki. II jesienne Spotkania z Teatrem w jaśle 4 listopada przyjazne Dusze Pam Valentine Teatr Kwadrat Warszawa 6 listopada DiabeŁ w purpurze Antoine Rault Teatr Scena Prezentacje Warszawa 17 listopada gąska Nikołaj Kolada Teatr Capitol Warszawa 19 listopada wariatka Nadieżda Ptuszkina Teatr Bajka Warszawa 25 listopada DowóD David Auburn Teatr Polonia Warszawy Organizator: Jasielski Dom Kultury, tel ,

10 10 Muzyka Podkarpacki Informator Kulturalny PIK FILharmonIa PoDKarPaCKa Im. a. malawskiego W rzeszowie Rzeszów, ul. Chopina 30 Dyrektor naczelny: Marta Wierzbieniec Telefony: (centrala), (Biuro Koncertowe) Tel./faks: (dyrekcja) biuro@filharmonia.rzeszow.pl Internet: W repertuarze 3 listopada, godz Sala Kameralna Koncert kameralny 150. rocznica urodzin i. j. paderewskiego SŁAWOMIR TOMASIK skrzypce ROBERT MORAWSKI fortepian W programie: I. J. Paderewski Sonata a-moll op. 13, Pieśń, Romans, Melodia (opr. S. Bacewicz) op. 16 nr 2, Krakowiak (opr. T. Wroński) op. 9 nr 5, Allegro de Concert S. Tomasik La Cadenza pamięci I. J. Paderewskiego op.3 na skrzypce solo 5 listopada, godz Tanga świata RZESZOWSKA ORKIESTRA KAMERALNA ROBY LAKATOS skrzypce solo TANGATA QUINTET: GRZEGORZ LALEK skrzypce KLAUDIUSZ BARAN bandoneon PIOTR MALICKI gitara HADRIAN TABĘCKI fortepian SEBASTIAN WYPYCH kontrabas 7 listopada, godz ORKIESTRA SYMFONICZNA FILHARMONII PODKARPACKIEJ VLADIMIR KIRADJIEV dyrygent ALEKSANDRA KURZAK sopran W programie: arie oraz fragmenty instrumentalne z oper: W. A. Mozarta, G. Rossiniego, V. Belliniego, G. Donizettiego, G. Verdiego. G. Pucciniego 15 listopada, godz ORKIESTRA I CHÓR AKADEMII MUZYCZNEJ W KRAKOWIE ORKIESTRA I CHÓR HOCHSCHULE FÜR MUSIK WÜRZBURG KRZYSZTOF PENDERECKI dyrygent Soliści W programie: K. Penderecki VII Symfonia Siedem Bram Jerozolimy 19 listopada, godz ORKIESTRA SYMFONICZNA FILHARMONII PODKARPACKIEJ GINTARAS RINKEVIČIUS dyrygent MICHAIŁ KAZAKOV bas W programie: M. Musorgski Fantazja orkiestrowa Noc na Łysej Górze, scena koronacji i śmierć Borysa Godunowa z opery Borys Godunow, Świt nad rzeką Moskwą (wstęp do I aktu dramatu muzycznego Chowańszczyzna ) G. Verdi Aria Filipa II z IV aktu opery Don Carlos G. Rossini Aria Don Basilia z I aktu opery Cyrulik Sewilski F. Berlioz Marsz Rakoczego z opery Potępienie Fausta k Roby Lakatos fot. arch. Filh. k Krzysztof Penderecki fot. arch. Filh.

11 nr 70 listopad grudzień 2010 Muzyka 11 Ch. Gounod Aria Mefistofela z opery Faust S. Rachmaninow II Symfonia e-moll op. 27 S. Rachmaninow Cavatina z opery Aleko 24 listopada, godz recital w ramach obchodów roku Chopinowskiego KRZYSZTOF JABŁOŃSKI fortepian W programie: utwory F. Chopina 25 listopada, godz Koncert szkolny W programie skrócona wersja koncertu z 26 listopada 26 listopada, godz ORKIESTRA SYMFONICZNA FILHARMONII PODKARPACKIEJ VLADIMIR KIRADJIEV dyrygent ELLISAVETA STANEVA altówka BERNHARD VOGL wiolonczela W programie: Ch. Gounod Muzyka baletowa z opery Faust S. Prokofiew II Suita symfoniczna z baletu Romeo i Julia, op. 64 R. Strauss Don Quixote op grudnia, godz ORKIESTRA SYMFONICZNA FILHARMONII PODKARPACKIEJ GABRIEL CHMURA dyrygent W programie: G. Mahler VI Symfonia a-moll 6 grudnia, godz. 9.30, 12.00, grudnia, godz. 9.30, św. Mikołaj w Filharmonii baśnie tysiąca i jednej nocy ORKIESTRA SYMFONICZNA FILHARMONII PODKARPACKIEJ DARIUSZ WIŚNIEWSKI dyrygent JOANNA NEFFE-ŻUKROWSKA moderator WOJCIECH RODEK dyrygent OLGA RUSINA fortepian W programie: W. Kilar Poemat symfoniczny Kościelec 1909, Koncert fortepianowy, wybrane fragmenty muzyki z filmu Dracula 15 grudnia, godz Sala Kameralna Kameraliści rzeszowscy PIOTR KOŚCIK fortepian ROBERT NAŚCISZEWSKI skrzypce PIOTR GAJDA altówka ANNA NAŚCISZEWSKA wiolonczela SŁAWOMIR UJEK kontrabas W programie: R. Williams Kwintet fortepianowy c-moll F. Schubert Kwintet fortepianowy Pstrąg A-dur op grudnia, godz ORKIESTRA SYMFONICZNA FILHARMONII PODKARPACKIEJ VLADIMIR KIRADJIEV dyrygent EUGENE INDJIČ fortepian W programie: W. A.Mozart Symfonia D-dur Haffnerowska KV 385 M. Reger Wariacje i fuga na temat Mozarta op. 132 J. Brahms II Koncert fortepianowy B-dur op grudnia, godz Koncert sylwestrowy ORKIESTRA SYMFONICZNA FILHARMONII PODKARPACKIEJ KRZESIMIR DĘBSKI dyrygent ANNA JURKSZTOWICZ śpiew Program autorski K. Dębskiego 8 grudnia, godz LWOWSKI NARODOWY TEATR OPERY I BALETU IM. SALOMEI KRUSZELNICKIEJ W programie: C. Orff Carmina Burana kantata sceniczna 10 grudnia, godz ORKIESTRA SYMFONICZNA FILHARMONII PODKARPACKIEJ k Krzesimir Dębski fot. arch. Filh.

12 12 Muzea Podkarpacki Informator Kulturalny PIK muzeum okręgowe W rzeszowie Rzeszów, ul. 3 Maja 19 Dyrektor: Bogdan Kaczmar Telefon: Faks: sekretariat@muzeum.rzeszow.pl Internet: Wystawy stałe Malarstwo włoskie ze zbiorów Galerii Malarstwa Europejskiego Pejzaż austriacki XVIII w. ze zbiorów Galerii Dąmbskich Galeria malarstwa polskiego XVIII XX w. Galeria rzemiosła artystycznego Odkopana przeszłość. Pradzieje Polski południowo- -wschodniej Czyn zbrojny żołnierza polskiego Wystawy czasowe Apteczne reminiscencje (do 31 grudnia) Szlachta w blasku swej chwały (17 listopada 15 lutego 2011) muzeum historii miasta rzeszowa Oddział Muzeum Okręgowego w Rzeszowie Rzeszów, Rynek 12 Telefon: Wystawa stała Sześć wieków Rzeszowa ( ) godziny otwarcia wtorki czwartki, niedziele piątki poniedziałki i soboty nieczynne Ceny biletów 3,50 zł i 2,50 zł (ulgowe) niedziele wstęp wolny przewodnik 20 zł Szlachta w blasku swej chwały Wystawa jest prezentacją około 90 dzieł powstałych na przestrzeni ponad 300 lat (od XVII wieku do początku XX stulecia). Ideą ekspozycji jest przedstawienie wielkości i chwały szlachty Rzeczypospolitej. Głównym motywem, wokół którego została zbudowana wystawa, są kompozycje: Sejm za czasów Stanisława Augusta z XVIII wieku i późniejsza wersja Szlachta w mundurach wojewódzkich (Szlachta na polu elekcyjnym) z początku XIX stulecia. Obrazy te są wspomnieniem wielkiej historii. Dzieła ukazują też splendor oraz znaczenie szlacheckiego stanu w okresie staropolskim, a także w XIX wieku. Dziewiętnastowieczne (rzeszowskie) płótno należy do jednego z licznych powtórzeń-wzorców. Prawdopodobnie pierwotnych XVIII-wiecznych wersji musiało być tyle co województw i ziem według administracyjnego podziału kraju, czyli co najmniej 48. Kompozycje te powstały jako wynik ustaw z 1776 i 1780 roku, bo właśnie wtedy sejm Rzeczypospolitej wprowadził tzw. mundury wojewódzkie, czyli wzory uniformów w kolorach wybranych przez poszczególne województwa. W tejże wersji znajduje się u dołu numerowany spis województw i ziem, w którego centrum widnieje okazały herb Krakowa. Przedstawienie ponumerowanych 31 panów braci z 48 województw i ziem dawnej Rzeczypospolitej (w barwnych: wysokich konfederatkach, kontuszach i żupanach, przepasanych pasami, z karabelami), ukazanych na tle otwartego namiotu z sztandarami (Orła Białego i Pogoni na czerwonych polach), zamykają dwa fragmentarycznie przedstawione potężne drzewa (właściwie konary) z zawieszonymi na nich sześcioma herbami (po trzy). Kompozycję tę z trzech stron otacza błękitna wstęga, na której znajduje się czterdzieści (ponumerowanych) herbów. Takie symboliczne ujęcie szlachty daje wyraz tęsknoty za utraconą świetnością państwa, a przede wszystkim blaskiem minionej chwały. Wystawa ta ma za cel pokazanie staropolskiej jedności w wielości oraz podkreśla ważność i wielkość braci szlacheckiej w dawnym państwie, a po utracie niepodległości ciągłe kontynuowanie znakomitej spuścizny wielkich przodków, czyli dziedzictwa kultury, jako spadku po niegdysiejszej świetności. Ekspozycja ukazuje dawną rolę polskiej szlachty i jej bogatej kultury, dzięki znaczącej prezentacji dzieł: malarskich i graficznych. Wystawiono liczne portrety przedstawicieli wielkich i średniozamożnych rodzin tego stanu, aż po skromną szlachtę. Konterfekty są namalowane w wersji monumentalnych, galeryjnych en pied i skromniejszych wizerunków w popiersiu. Wystawa prezentuje także: starodruki, zabytki rzemiosła artystycznego, w tym stroje szlacheckie (wraz z rzadką biżuterią kontuszową), tkaniny i militaria. Ekspozycja została zorganizowana w oparciu o zbiory własne Muzeum Okręgowego w Rzeszowie i wypożyczenia z: Muzeum-Zamku w Łańcucie, Muzeum Narodowego Ziemi Przemyskiej w Przemyślu, Muzeum Okręgowego w Tarnowie i Muzeum Kresów w Lubaczowie. Maria Stopyra

13 nr 70 listopad grudzień 2010 Muzea 13 muzeum etnograficzne Im. F. KoTuLI Oddział Muzeum Okręgowego w Rzeszowie Rzeszów, Rynek 6 Telefon: Wystawy stałe Na co dzień i od święta. Odzież i stroje w społecznościach wiejskich w Rzeszowskiem w XIX i XX w. Dawna rzeźba i malarstwo ludowe Wystawy czasowe Tęczowe dziedzictwo (do 31 grudnia) Afisze i plakaty z wystaw etnograficznych (do 31 grudnia) godziny otwarcia Muzeum: wtorki czwartki, niedziele piątki poniedziałki i soboty nieczynne Archiwum: w dni robocze Ceny biletów 5,50 zł i 3,50 zł (ulgowe) niedziele wstęp wolny przewodnik 20 zł 20 lat muzeum etnograficznego w rzeszowie Minęło 20 lat! Wydawałoby się, że nie jest to długi okres, zawłaszcza biorąc pod uwagę historię i dorobek innych, znacznie bardziej znamienitych instytucji. Jakie zatem przesłanki spowodowały, że Jubileusz Muzeum Etnograficznego otrzymał aż tak uroczystą oprawę? W związku z wypadającą 17 września 2010 roku rocznicą 20-lecia istnienia Muzeum Etnograficznego im. F. Kotuli w Rzeszowie otwarto w salach muzeum retrospektywną wystawę afiszy i plakatów z wystaw etnograficznych przygotowywanych przez pracowników muzeum na przestrzeni ostatnich 75 lat. Ta pozorna rozbieżność dat wynika z faktu, iż eksponaty z zakresu kultury ludowej gromadzili i udostępniali zwiedzającym pracownicy muzeum początkowo w ramach Muzeum Regionalnego Ziemi Rzeszowskiej, a potem od lat 50. XX wieku w ramach Muzeum Okręgowego w Rzeszowie. Sukcesywnie powiększające się zbiory etnograficzne, jak i archiwalne, oraz niezaprzeczalna operatywność i pracowników działu etnograficznego spowodowały, że przy końcu lat 80. postanowiono stworzyć w ramach» cd. na str. 14 k Nieokreślony malarz polski, Szlachta w mundurach wojewódzkich ( Szlachta na polu elekcyjnym ), początek XIX w., olej/płótno, Muzeum Okręgowe w Rzeszowie

14 14 Muzea Podkarpacki Informator Kulturalny PIK «cd. ze str. 13 (Muzeum Etnograficzne w Rzeszowie) rzeszowskiego Muzeum Okręgowego nową placówkę ze zbiorami etnograficznymi. Inicjatywę tę, pomimo wielu trudności związanych z brakiem materiałów budowlanych, wzorcowo przeprowadził ówczesny kierownik działu etnograficznego dr Krzysztof Ruszel. Niezbędnym modernizacjom poddano wówczas nie tylko pomieszczenia przeznaczone na organizację wystaw, ale także przystosowano dla celów muzealnych pomieszczenia biurowe i magazynowe. Oficjalne otwarcie nowej placówki muzealnej nastąpiło 17 września 1990 roku. Niestety tej chlubnej daty nie doczekał długoletni dyrektor muzeum, regionalista, wielki miłośnik kultury ludowej docent Franciszek Kotula (zm. 22 kwietnia 1983 roku), patron placówki. muzeum DobranoCeK W rzeszowie (ze zbiorów Wojciecha Jamy) Rzeszów, ul. Słowackiego 8 Telefon: poczta@muzeumdobranocek.com.pl Internet: Wystawy stałe Pora na dobranoc pamiątki związane z dobranockami Świat dobranocek na plakacie ekspozycja plakatów do filmów animowanych UWAGA! Muzeum nieczynne w grudniu i styczniu w związku z przeprowadzką do nowego lokalu Konkurs Dobranocki z dawnych lat Konkurs plastyczny adresowany do przedszkolaków i uczniów szkół podstawowych. Termin składania prac do 26 listopada br. godziny otwarcia wtorki piątki soboty, niedziele (dzień bezpłatny) poniedziałki nieczynne Ceny biletów 6 zł i 3 zł (ulgowy) dzieci do lat 3 bezpłatnie przewodnik 20 zł Biorąc pod uwagę dorobek naukowy, edytorski i wystawienniczy pracowników działu etnograficznego rzeszowskiego Muzeum, wśród imprez towarzyszących jubileuszowi 20-lecia tej placówki zrealizowano trzydniową, ogólnopolską konferencję naukową pt. Dzieje szkła w Polsce. Uczestnicy konferencji oraz zaproszeni goście mieli także okazję obejrzeć dokumentalny reportaż Jerzego Dyni pt. Jubileusz Muzeum Etnograficznego w Rzeszowie, udostępniony przez regionalny ośrodek TVP3 w Rzeszowie, a także zapoznać się z nowoczesnymi sposobami digitalizacji eksponatów w formacie 3D, coraz częściej wykorzystywanym w działaniach edukacyjnych i naukowych wielu nowoczesnych muzeów, które zaprezentowali przedstawiciele firmy Bardins ze Szczecina. Jubileuszowa wystawa afiszy i plakatów z wystaw etnograficznych z ostatnich 75 lat będzie czynna dla zwiedzających do 31 grudnia br. Damian Drąg PoDzIemna TraSa TurySTyCzna rzeszowskie PIWnICe (wejście przy Ratuszu, od ul. Słowackiego) Telefon: Unikatowy kompleks podziemnych piwnic i korytarzy pod kamienicami i płytą Rynku o długości 369 m. Zwiedzanie odbywa się wyłącznie w grupach. Termin do uzgodnienia: tel Administrator trasy: MZBM, tel godziny otwarcia wtorki piątki (od października do kwietnia ) soboty, niedziele poniedziałki i święta państwowe nieczynne Ceny biletów 6,50 zł i 4,50 zł (ulgowe)

15 nr 70 listopad grudzień 2010 Muzea 15 muzeum PoDKarPaCKIe W KrośnIe Krosno, ul. Piłsudskiego 16 Dyrektor: Jan Gancarski Telefon: Tel./faks: (dyrekcja) poczta@muzeum.krosno.pl promocja@muzeum.krosno.pl Internet: Wystawy stałe Pradzieje Podkarpacia przeszłość ożywiona Z dziejów Krosna i regionu (na ekspozycji fortepian Pleyela z około 1856 roku) Historia oświetlenia (z największą kolekcją lamp naftowych w Europie) Galeria twórców krośnieńskich XIX i XX wieku Szkło podkarpackich hut Wystawy czasowe Sąsiedzi rzecz o Mahlerach (wrzesień grudzień) Stanisław Bergman. Wystawa malarstwa w 80. rocznicę śmierci (listopad 2010 styczeń 2011) Konferencja Transkarpackie kontakty kulturowe w okresie lateńskim, rzymskim i wczesnym średniowieczu konferencja z udziałem badaczy z Polski, Słowacji i Ukrainy (24 25 listopada) godziny otwarcia Muzeum: wtorek piątek sezon letni (maj październik) sezon zimowy (listopad kwiecień) sobota niedziela: sezon letni sezon zimowy poniedziałek ekspozycje nieczynne Biblioteka: w dni robocze Ceny biletów wystawa stała 7 zł i 4 zł (ulgowy) wstęp wolny na wystawy stałe niedziela wystawa czasowa 5 zł i 3 zł (ulgowy) przewodnik 20 zł, w niedzielę 50 zł przewodnik po: Starówce 40 zł, Kościele Farnym 20 zł, Starym Cmentarzu 50 zł przewodnik w języku angielskim 58 zł lekcja muzealna 25 zł + cena biletu ulgowego Sąsiedzi. rzecz o mahlerach 17 września br. Muzeum otworzyło swoje podwoje szerzej niż zazwyczaj, organizując doroczny Dzień Otwarty, dzięki któremu można było bliżej przyjrzeć się pracy naszej instytucji. Przedsięwzięcie miało charakter przede wszystkim edukacyjny, dlatego też naszą bramę przekroczyło blisko 2 tys. uczniów krośnieńskich szkół. Podczas trwania imprezy każdego miłośnika historii regionalnej, archeologii, sztuki i kultury czekały nie lada atrakcje. Oprócz zwiedzania ekspozycji stałych i czasowych, spotkań z pracownikami merytorycznymi, zaproponowaliśmy: dla najmłodszych czytanie legend bieszczadzkich; dla nieco starszych towarzystwo zacnych wojów, gdzie miecze skrzyżowali i kulturę wczesnośredniowiecznego rycerstwa przedstawili członkowie Bractwa Rycerskiego Ziemi Sanockiej Drużyna Lędziańskich Wiciędzy Watra. k Bracia Mahlerowie. Po lewej Szymon Mahler fot. arch. rodziny Blumenfeldów Jednak największym zainteresowaniem cieszyła się prezentacja najstarszego filmu o Krośnie oraz nowa wystawa czasowa będąca jej uzupełnieniem. Ekspozycja Sąsiedzi ukazuje kulisy powstania filmu z 1932 roku, sylwetki członków rodziny Mahlerów, losy Szymona Mahlera, autora nagrania, losy tej jednej rodziny na tle historii całej gminy żydowskiej w Krośnie. Eksponaty pochodzą głównie ze zbiorów Muzeum i osób prywatnych. Muzeum współpracowało przy organizacji tej wystawy ze Stowarzyszeniem Olszówka, opiekunem krośnieńskiego kirkutu.» cd. na str. 16

16 16 Muzea Podkarpacki Informator Kulturalny PIK «cd. ze str. 15 (Muzeum Podkarpackie w Krośnie) Najstarszy film o Krośnie Latem 2008 roku Muzeum Podkarpackie w Krośnie odwiedził Amerykanin, profesor uniwersytetu stanowego w Ames (Iowa), Warren Blumenfeld, potomek krośnieńskiej rodziny rzeźników Mahlerów. Podarował nam rodzinną pamiątkę film nakręcony przez swego dziadka, Simona Mahlera w latach trzydziestych*. Wśród wielu wakacyjnych ujęć z amerykańskiego zachodniego wybrzeża znalazły się również zdjęcia z wizyty dziadka w rodzinnym Krośnie. Simon (Szymon) Mahler (urodzony 25 lipca 1893 roku, zmarł w czerwcu 1982 roku) był synem Wolfa i Bashy Mahlerów, prowadzących żydowską rzeźnię i sklep mięsny na dzisiejszej ulicy Pawła z Krosna. Tam też mieszkali z czternaściorgiem dzieci. Szymon poszedł w ślady swojego starszego brata Dawida i w poszukiwaniu lepszego życia wyruszył w 1912 roku do Stanów Zjednoczonych. Już jako nowojorski krawiec ożenił się z piękną żydówką Ewą. Wraz z żoną zaplanowali podróż do Krosna, kupili kamerę. Na przełomie września i października 1932 roku* Szymon powrócił do rodzinnego miasta. Na filmie uwiecznił swoją rodzinę, swoją ulicę, swoje miasto. n Rodzina Mahlerów kadr z filmu Sceny przedstawione w filmie to niezwykła lekcja historii. Widzimy tu rodzinę Mahlerów i ich przyjaciół, a nawet samego rabina Samuela Ozona Fuhrera. Wiele ujęć kręcono na ulicy Pawła z Krosna i Słowackiego, gdzie znajdowało się wejście do krośnieńskiej synagogi. Fenomenalnie prezentuje się Rynek, tętniący życiem miejskim podczas poniedziałkowego targu oraz wrześniowego święta pieśni i muzyki ludowej zorganizowanego przez Zarząd Powiatowy Związku Młodzieży Ludowej, najważniejszego wydarzenia kulturalnego roku. Możemy również podglądnąć nerwowe oczekiwanie na przyjazd prezydenta Mościckiego, który miał * W tradycji rodzinnej, we wspomnieniach Warrena zachowała się inna data podróży dziadków do Krosna: Jednak analiza poszczególnych klatek filmu oraz źródeł historycznych wskazuje na 1932 rok. uświetnić uroczystość odsłonięcia pomnika Ignacego Łukasiewicza 23 października 1932 roku. Ostatecznie zastąpił go jednak Minister Przemysłu i Handlu gen. Ferdynand Zarzycki. Ostatnie ujęcia to pożegnanie Szymona i Ewy na krośnieńskim dworcu kolejowym, ostatnie chwile z rodziną. Jak do tej pory, jest to najstarszy film prezentujący Krosno. Historia rodziny Mahlerów Archiwa Instytutu Yad Vashem oraz Beit Hatfutsot wymieniają przy krośnieńskim nazwisku Mahler następujące imiona: Wolf, Sara, Regina, Rafael, Nissen, Moshe, Mannis, Marjem, Leiser, Hirsh, Genia oraz prawdopodobnie Janka. Dodatkowo, archiwa Gemiłus Chesed, Żydowskiego Stowarzyszenia Dobroczynnego, wspominają o Abrahamie Mahlerze, który otrzymał pomoc od Kasy Bezprocentowych Pożyczek na rozkręcenie swojego interesu. Na czele rodziny Szymona stali rodzice, rzeźnicy: Wolf i Basha. Na czele drugiej gałęzi rodziny stał Koloman Mahler, brat Wolfa, postać bardzo istotna w krośnieńskiej gminie żydowskiej, jako że był mohelem, dokonywał rytualnego obrzezania chłopców. Szymon w wieku 19 lat dołączył do grupy krośnieńskich emigrantów w Nowym Jorku, między innymi do brata Dawida, który trafił tam dwa lata wcześniej. Funkcjonariusz służb imigracyjnych, w cieniu Statuy Wolności na legendarnej Ellis Island zanotował: Mahler, Schimen, Krosno, Russia, 1913, 19 y. Szymon był domokrążcą, podróżował z miasta do miasta. Po kilku latach założył fabrykę odzieżową, produkującą ubrania dla kobiet. W 1920 roku, już jako nowojorski biznesmen, ożenił się. Wraz z żoną zaplanowali podróż do Krosna, kupili kamerę. Nie widział rodziców przez kilkanaście lat, chciał przedstawić im swoją wybrankę. Na przełomie września i października 1932 roku Szymon powrócił do rodzinnego miasta. Obiecał swoim braciom i siostrom, że uczyni co w jego mocy, aby sprowadzić do Stanów jak najwięcej ludzi. Udało mu się ściągnąć za ocean trzy siostry: Fanny, Dianę (Dinah, lat 23) i Sadie (Sala, lat 25). Kiedy wybuchła wojna, Szymon załamał się. Mahlerowie zniknęli. Prawdopodobnie zostali zamordowani przez nazistów w 1942 roku. Nie istnieją jednak żadne jednoznaczne dowody i świadectwa opisujące los tej rodziny, z wyjątkiem trzech osób. Moshe, syn Wolfa, urodzony w 1908 roku, jego żona Sarah z Trencherów oraz ich syn Mannis, urodzony w 1932 roku, są wymienieni w programie Shoah (Holocaust) jako ofiary nazistowskiego terroru i więźniowie obozu w Bełżcu. Rodzina stryja Kolomana z kolei przetrwała. Wyjechali z Polski przed wybuchem wojny, najpierw do Holandii, później

17 nr 70 listopad grudzień 2010 Muzea 1 do Belgii. Zamieszkali w Antwerpii. W czasie wojny ukrywali się na wsi. Do dziś Warren Blumenfeld, prawnuk Wolfa, który zgodnie z żydowską tradycją otrzymał imię po zmarłym przodku, utrzymuje kontakt ze swoimi dalekimi krewnymi krośnieńskimi Mahlerami z Antwerpii. Koleje ich losu, wśród tysięcy innych, uwiecznione są w gigantycznym projekcie dokumentalnym Stevena Spielberga Shoah, gromadzącym świadectwa Holocaustu. Mahlerowie w różnych zakątkach Stanów Zjednoczonych wciąż zapisują karty swojego życia. Tak samo zapełniają się księgi Mahlerów belgijskich. Ta skromna wystawa jest próbą odtworzenia karty życia Mahlerów rodem z Krosna, przywrócenia jej z mroków zapomnienia, tragedii, śmierci, ku pamięci, światłu, życiu. Czy warto? Kim oni byli? Nie, to nikt ważny. Nie byli członkami władz miejskich, nie byli artystami, nie udzielali się specjalnie w życiu gminy, nie było wśród nich przedstawicieli szanowanych zawodów, nie byli nawet bogaci. Kim zatem byli? Byli naszymi sąsiadami. Tylko tyle. Nie ma już tych miasteczek, gdzie biblijne pieśni Wiatr łączył z polską piosnką i słowiańskim żalem, Gdzie starzy Żydzi w sadach pod cieniem czereśni Opłakiwali święte mury Jeruzalem. Tak pisał Słonimski przed ponad półwieczem. Wystawa oraz projekcja filmu jest próbą odsłonięcia kart przeszłości, przywrócenia pamięci o zapomnianym galicyjskim miasteczku i ich mieszkańcach, naszych sąsiadach. Katarzyna Krępulec-Nowak Stanisław Wojciech bergman wystawa malarstwa w 80. rocznicę śmierci Wystawa rysunku i malarstwa Stanisława Wojciecha Bergmana ( ), artysty urodzonego i tworzącego w Krośnie, a także w Monachium i Wiedniu, prezentowana w Muzeum Podkarpackim w Krośnie pozwoli przypomnieć sylwetkę malarza oraz na nowo prześledzić niemal całą jego drogę twórczego rozwoju. Pod względem treści obrazy Bergmana prezentują bogactwo motywów. Niezwykła precyzja artysty w rysunku, umiejętne odtwarzanie detalu, a także drobiazgowe wykończenie szkiców ukazują warsztat malarza akademickiego tworzącego kompozycje historyczne. Jego malarstwo rodzajowe osadzone jest w rzeczywistości, natomiast portretowe, niekiedy liryczno-emocjonalne, stanowi dominujący akcent w jego dziełach. Kompozycje plenerowe przedstawiają doskonałe operowanie światłem i kolorem za pomocą pędzla, oddając osobiste odczucia oraz ulotne chwile. W scenach rodzajowych ukazane są przejmujące koleje ludzkiego losu. W autok Stanisław Bergman, Ellenai, ok r., olej/płótno, ze zbiorów Muzeum Podkarpackiego w Krośnie portretach realistyczne jak i stylizowane zabarwione humorystyczną nutką odwzorowanie swojej osoby. Artysta podróżując po Europie podpatruje mistrzów europejskich, a powracając do Krosna maluje piękno jego okolic, portrety, sceny rodzajowe, a przede wszystkim kwiaty, którym poświęca szczególną uwagę. W dziełach malarskich Bergmana zauważa się indywidualne wartości estetyczne. Jest to subtelność i finezja. Obrazy tchną wrażliwością i spokojem. Jest to sztuka osobista, którą twórca odkrywa przed widzem, dzieląc się własnymi obserwacjami. Indywidualną jego wartością pozostanie estetyczna wrażliwość. Bergman sięgał po europejskie nowinki artystyczne, bacznie podpatrywał malarstwo krajowe i zagraniczne, ale konsekwentnie kierował się indywidualną estetyką. Pozostawił po sobie dużą spuściznę artystyczną. Wszystkie jego obrazy, niezależnie od czasu i miejsca gdzie powstawały, prezentują rzetelne rzemiosło i ujawniają wielki talent krośnieńskiego malarza. Na wystawie zaprezentowane zostaną dzieła pochodzące ze zbiorów Muzeum Narodowego w Krakowie, Muzeum Niepodległości w Warszawie, Muzeum Okręgowego w Lesznie, Muzeum Podkarpackiego w Krośnie, a także z prywatnych kolekcji. Wystawa ta będzie dla miłośników malarstwa z przełomu XIX i XX wieku niezwykłą okazją do przypomnienia oraz bliższego poznania twórczości krośnieńskiego artysty. W czasie jej trwania zaprezentowany zostanie obraz Stanisława Bergmana, zakupiony do zbiorów Muzeum Podkarpackiego w Krośnie na aukcji malarstwa w Paryżu dzięki wsparciu finansowemu sponsorów. Po zakończeniu wystawy obraz zostanie włączony do ekspozycji stałej zbiorów malarstwa regionalnego. Anna Guz

18 1 Muzea Podkarpacki Informator Kulturalny PIK SKanSen archeologiczny KarPaCKa Troja W TrzCInICy Oddział Muzeum Podkarpackiego w Krośnie Trzcinica 646, Przysieki Telefon: skansen.archeologiczny@gmail.com Internet: Skansen zostanie otwarty dla turystów w czerwcu 2011 roku nowoczesny film o prastarym grodzisku 15 września br. w auli głównej Podkarpackiej Szkoły Wyższej w Jaśle odbyła się uroczysta premiera filmu dokumentalnego pt. Trzcinica Karpacka Troja. Obraz w reżyserii Zdzisława Cozaca opowiada historię jednego z najstarszych i najpotężniejszych grodów obronnych w Polsce liczącego ponad 4000 lat i stanowiącego wielki fenomen archeologiczny w skali Europy. W trakcie produkcji dokumentu przez plan filmowy przewinęło się kilkadziesiąt osób. Byli wśród nich naukowcy, odtwórcy dawnych rzemiosł, członkowie bractw rycerskich oraz pracownicy Muzeum Podkarpackiego w Krośnie. Zdjęcia trwały niemal miesiąc, resztę prac nad obrazem wypełniła żmudna praca w studio, m.in. tworzenie wirtualnych rekonstrukcji prezentujących oryginalny wygląd grodu w różnych epokach i fazach rozwoju. Są to pierwsze w Polsce rekonstrukcje komputerowe wykonane w technologii HD. Pierwszą stacją telewizyjną, która pokazała Trzcinicę Karpacką Troję była TVP Historia. Emisja miała miejsce 20 września. Dokument z pewnością będzie można zobaczyć jeszcze kilkakrotnie tej jesieni na antenach muzeum rzemiosła W KrośnIe Krosno, ul. Piłsudskiego 17 Dyrektor: Ewa Mańkowska Tel./faks: , krosno@muzeumrzemiosla.pl Internet: Wystawa stała Dzieje rzemiosła Polski południowo-wschodniej Wystawa czasowa Piwnica PodCieniami, Rynek 5, tel Samorząd Krośnieński w 20. rocznicę restytucji (do końca listopada) godziny otwarcia Muzeum Rzemiosła, ul. Piłsudskiego 19 od 1 maja do 30 września poniedziałek piątek sobota (wstęp wolny) niedziela od 2 października do 30 kwietnia: poniedziałek piątek sobota (wstęp wolny) Piwnica PodCieniami, Rynek 5 (wystawy czasowe) poniedziałek piątek sobota (wstęp wolny) Ceny biletów Muzeum Rzemiosła, ul. Piłsudskiego 19 5 zł i 3 zł (ulgowy) przewodnik 10 zł (od grupy) lekcja muzealna 20 zł (grupa do 25 osób) Piwnica PodCieniami, Rynek 5 (wystawy czasowe) 4 zł i 2 zł (ulgowy) przewodnik 10 zł lekcja muzealna 40 zł bilet grupowy 30 zł (grupa do 25 osób) Obowiązuje telefoniczna rezerwacja dla grup. Ostatnie wejście 30 min przed zamknięciem ekspozycji. różnych kanałów telewizyjnych. Bliższe informacje na stronie internetowej skansenu. zostań Karpackim Trojaninem! Drodzy miłośnicy historii! Muzeum Podkarpackie w Krośnie pragnie zaprosić wszystkich zainteresowanych wczesnym średniowieczem do udziału w grupie rekonstrukcyjnej powstającej przy Skansenie Archeologicznym Karpacka Troja w Trzcinicy. Chętnych prosimy o kontakt pod numerem telefonu lub Przyłącz się do nas! Dotknij przeszłości

19 nr 70 listopad grudzień 2010 Muzea 1 muzeum narodowe ziemi PrzemySKIej Przemyśl, Pl. Berka Joselewicza 1 Dyrektor: Mariusz Olbromski Telefon: Faks: mnzp@autograf.pl, edukacja@muzeum.przemysl.pl Internet: Szlak złote Podkarpacie Muzeum Narodowe Ziemi Przemyskiej dołączyło do grupy Złota Polska, której celem jest propagowanie dziedzictwa kulturowego Polski w ramach Szlaku Złote Podkarpacie. W związku z tym można zakupić okolicznościowe medale z wizerunkami naszych trzech oddziałów: Muzeum Narodowe Ziemi Przemyskiej budynek główny, Muzeum Dzwonów i Fajek Wieża Zegarowa, Muzeum Historii Miasta Przemyśla. Wystawy stałe w trakcie aranżacji Wystawy czasowe Przemyskie impresje tkanina i malarstwo Natalki Sobkowycz (do 1 listopada) Stambuł czarodziej wszechczasów (do 15 listopada) Dziedzictwo w pejzaż wpisane wystawa towarzysząca sesji naukowej o kulturze obecnego pogranicza polsko-ukraińskiego (do 25 listopada) Wycinanka i grafika Heleny Jacyno (do 5 grudnia) Zbigniew Grzyb malarstwo (do 5 grudnia) Na orbicie Melpomeny teatralia ze zbiorów Muzeum Historii Miasta Krakowa (do 30 marca 2011) 100 lat w 100 odsłonach obiektywu (8 listopada 31 grudnia) Ikony rybotyckie ze zbiorów MNZP (18 listopada 31 grudnia) Plakat muzealny i zabytkoznawczy wystawa pokonkursowa (19 listopada 31 grudnia) Od roślinki do płótna, czyli jak to ze lnem było (20 listopada 31 grudnia) Mecenat Wystawa muzealiów poddanych konserwacji w ramach programu operacyjnego (3 grudnia 20 stycznia 2011) Szopki ze zbiorów MNZP (7 31 grudnia) Memento mori wystawa prac Andrzeja Rysiaka (10 31 grudnia) muzeum DzWonóW I FajeK WIeżA ZeGAROWA Oddział Muzeum Narodowego Ziemi Przemyskiej Przemyśl, ul. Władycze 3 Telefon: Wystawa stała Ekspozycja ludwisarstwa i fajkarstwa Wystawy czasowe Pamięci kolekcjonerów Zenona Hęćki i Krzysztofa Solińskiego wystawa fajek (do 20 czerwca 2011) godziny otwarcia wtorki, piątki środy czwartki soboty niedziele poniedziałki nieczynne Ceny biletów 8 zł i 4 zł (ulgowy) przewodnik (w jęz. polskim) 20 zł CerKIeW obronna W PoSaDzIe rybotyckiej Oddział Muzeum Narodowego Ziemi Przemyskiej Najstarsza w Polsce murowana cerkiew obronna z XV wieku. We wnętrzu zachowane fragmenty XVII-wiecznej polichromii, a także wyryte w tynku napisy w języku łacińskim i ruskim. godziny otwarcia soboty Artyści przemyscy w albumie Artyści Podkarpacia wystawa połączona z promocją albumu (11 31 grudnia) godziny otwarcia wtorki, piątki środy czwartki soboty niedziele poniedziałki nieczynne Ceny biletów 8 zł i 4 zł (ulgowy) przewodnik (w jęz. polskim) 20 zł

20 20 Muzea Podkarpacki Informator Kulturalny PIK muzeum historii miasta PrzemyśLa KAMIeNICA BRZyKOWSKICh Oddział Muzeum Narodowego Ziemi Przemyskiej Przemyśl, Rynek 9 Telefon: rynek@muzeum.przemysl.pl Internet: Wystawy stałe Wielka izba Atelier Hennera zakład fotograficzny z przełomu XIX i XX wieku Wnętrza mieszczańskie z XIX i 1. poł. XX wieku Dzieje miasta Przemyśla od Kazimierza Wielkiego do II wojny światowej Przemyśl w okresie II wojny światowej Początki miasta Przemyśla (wystawa archeologiczna) Wystawy czasowe Z szuflady mojej cioci (do 31 grudnia) III Regionalny Przegląd Plastyki Nieprofesjonalnej wystawa pokonkursowa (do 30 grudnia) Walka o niepodległość Życie Józefa Piłsudskiego (11 listopada 30 stycznia 2011) Moja najpiękniejsza ozdoba choinkowa. Choinka 2010 rozstrzygnięcie konkursu i wystawa pokonkursowa (16 grudnia 14 stycznia 2011) Imprezy Spotkania autorskie: z Krzysztofem Kołtunem (13 listopada) ze Stanisławem Rusinem (19 listopada) godziny otwarcia wtorki, piątki środy, czwartki soboty niedziele (wstęp bezpłatny) poniedziałki nieczynne Ceny biletów 8 zł i 4 zł (ulgowy) przewodnik (w jęz. polskim) 20 zł EDUKACJA Muzealna Oferta edukacyjna dla szkół na rok 2010/2011 rok obejmuje warsztaty muzealne oraz lekcje muzealne. Warsztaty muzealne Dobre maniery to po prostu sztuka życia! Warsztaty dla dzieci w wieku lat. Tematem zajęć są dobre obyczaje i zachowanie się przy stole zgodnie z zasadami dobrego wychowania. Uczestnicy warsztatów mają okazję zobaczyć nakrycie stołu z XIX wieku, a następnie wziąć udział w prezentacji multimedialnej na temat odpowiedniego nakrycia stołu i zachowania się przy nim. Na zakończenie przewidziano test z powszechnych zasad dobrego wychowania wpojonych przez rodziców i stosowania ich na co dzień. Warsztaty archeologiczne Lekcja przeznaczona jest dla uczniów starszych klas szkół podstawowych i gimnazjów. Uczestnicy poznają pojęcie archeologii jako nauki oraz zaznajomią się z pracą archeologa. Celem zajęć jest przybliżenie problematyki zagrożeń dla zabytków archeologicznych. Każdy z uczestników zajęć będzie miał możliwość zrekonstruowania naczynia glinianego. U artysty urodziny w Muzeum Czy chcesz namalować prawdziwy obraz? Spędzić miło czas w Muzeum? Przyjdź do nas z przyjaciółmi i przeżyj swoje urodziny w Muzeum. Zapewniamy godzinę twórczej i mądrej zabawy. Zapraszamy dzieci w wieku 5 10 lat, a może i starsze. Zaproszeni uczestnicy (goście) otrzymują krótką informację o autoportrecie jako temacie w sztuce i o technikach malarskich, a następnie przystępują do wykonania autoportretu. Jubilat otrzymuje w prezencie autoportrety wszystkich uczestników biorących udział w urodzinowej imprezie, co stanowić będzie dla niego miłą pamiątkę, do której na pewno z sentymentem wróci po wielu, wielu latach. To wspaniała forma zabawy dla dzieci i dorosłych. Możliwe jest przyniesienie własnego poczęstunku. Muzealny quiz Zajęcia dla uczniów szkoły podstawowej. Uczniowie zapoznają się z dawnym życiem codziennym mieszkańców Przemyśla w oparciu o informacje przewodników przekazane podczas zwiedzania wnętrz mieszczańskich oraz atelier fotograficznego. W dalszej części zajęć, w formie zabawy, będą odpowiadać na pytania z zakresu tematyki zaprezentowanej podczas zwiedzania. Polskie stroje ludowe Warsztaty przeznaczone są dla dzieci przedszkolnych i uczniów szkoły podstawowej. Uczestnicy w trakcie prezentacji multimedialnej zapoznają się ze strojami ludowymi z poszczególnych regionów Polski, następnie będą mogli ubrać manekin» cd. na str. 21