Postêpy Immunopatologii w Diagnostyce Klinicznej

Transkrypt

1 , Postêpy Immunopatologii w Diagnostyce Klinicznej II Ogólnopolska Konferencja, Poznañ IX 1996 W dniach wrzeœnia 1996 roku odby³a siê w Poznaniu, w Katedrze Patomorfologii Klinicznej A.M. dwudniowa II Ogólnopolska Konferencja Postêpy Immunopatologii w Diagnostyce Klinicznej. Organizatorami byli Sekcja Immunopatologii Polskiego Towarzystwa Patologów (PTP) oraz Oddzia³y Poznañskie PTP i Polskiego Towarzystwa Immunologii Doœwiadczalnej i Klinicznej. Komitet Organizacyjny tworzy³ zespó³ Zak³adu Immunopatologii A.M. pod przewodnictwem ni ej podpisanego. By³a to ju druga konferencja dotycz¹ca immunopatologii organizowana w Poznaniu. Pierwsza odby³a siê w czerwcu 1994 roku i dotyczy³a wy³¹cznie znaczenia i aplikacji cytometrii przep³ywowej. W obecnym spotkaniu wziê³o udzia³ oko³o 100 osób reprezentuj¹cych niemal wszystkie oœrodki w kraju zainteresowane wspomnian¹ dziedzin¹. Spotkali siê razem patolodzy, immunolodzy, lekarze klinicyœci, pracownicy laboratoriów szpitalnych i wielu innych. Byli tak e dwaj goœcie zagraniczni - Dr David Stott z Zak³adu Immunologii Uniwersytetu w Glasgow (Szkocja, U.K.) znawca odpowiedzi antyidiotypowej w chorobach autoimmunizacyjnych i Dr Wim Buurman z Kliniki Chirurgii Uniwersytetu w Maastricht (Holandia), œwiatowy autorytet w zakresie oznaczeñ cytokin i ich receptorów. Wyg³oszono ogó³em 5 wyk³adów, 22 doniesienia i przedstawiono 40 plakatów. Pierwszy dzieñ obrad dotyczy³ nastêpuj¹cych zagadnieñ (w nawiasach tytu³y i autorzy wyk³adów plenarnych): 1. Postêpy immunodiagnostyki w chorobach autoimmunizacyjnych (Molecular genetic approaches to analysis of B cell clones in neoplasia and autoimmune disease - D. Stott; Ocena autoprzeciwcia³ w chorobach o pod³o u immunologicznym: stan obecny -Jan eromski) 2. Przydatnoœæ markerów w diagnostyce nowotworów ( W. Buurman) 3. Znaczenie metod immunologicznych w ocenie procesu zapalnego Drugi dzieñ poœwiêcony by³ roli cytometrii przep³ywowej w patologii i immunologii.odby³y siê dwie sesje plenarne: 1. Cytometryczna ocena ploidii, markerów proliferacji i apoptozy (Rola i miejsce cytometrii przep³ywowej w badaniach immunologicznych - J. Kawiak) 2. Cytometryczna ocena immunofenotypu komórek (Cytometria przep³ywowa w ocenie fenotypu i funkcji neutrofilów - K. Zeman) W czasie Konferencji odby³o siê zebranie organizacyjne nowopowsta³ego Polskiego Towarzystwa Cytometrii. Ponadto przyjmowano zg³oszenia osób do tworz¹cej siê Sekcji Immunopatologii Polskiego Towarzystwa Immunologii Doœwiadczalnej i Klinicznej. Konferencji towarzyszy³a wystawa firm - sprzêtu i odczynników immunologicznych. Pierwszego dnia wieczorem odby³o siê spotkanie towarzyskie uczestników w klubie studenckim Eskulap - podobno udane. Wed³ug zgodnej opinii - Konferencja ta nie by³a i nie mo e byæ ostatnia! Poni sze streszczenia obejmuj¹ prace (doniesienia ustne i plakaty) z zakresu immunologii klinicznej (z wy³¹czeniem zagadnieñ nowotworowych) przedstawionych na Konferencji. Prof.dr hab. Jan eromski

2 98 Postêpy Immunopatologii w Diagnostyce Klinicznej II Ogólnopolska Konferencja, Poznañ IX 1996 STRESZCZENIA STÊ ENIE NEOPTERYNY, INTERLEUKINY 6 ORAZ OBECNOŒÆ PRZECIWCIA PRZECIWTARCZYCOWYCH W WYBRANYCH CHOROBACH TARCZYCY ZDZIS AWA K ONDERA-ANASZ, ANNA MERTAS, JACEK STARZEWSKI* Katedra i Zak³ad Immunopatologii i Serologii Œl¹skiej Akademii Medycznej, Katowice Oddzia³ Chirurgii Ogólnej Szpitala Nr 1, Sosnowiec* Cel pracy: W patogenezie chorób tarczycy rolê odgrywa czynnik immunopatologiczny (autoimmunizacja). Procesy autoagresyjne sprzyjaj¹ wzrostowi stê enia neopteryny (NPT) st¹d interesuj¹cym by³o zbadanie jak kszta³tuje siê stê enie tego markera aktywowanych monocytów/makrofagów oraz takiego parametru odpowiedzi immunologicznej jak interleukina 6 (IL-6) w wybranych chorobach tarczycy. Ponadto chodzi³o o zbadanie wystêpowania przeciwcia³ antytyreoglobulinowych (ATG) i antymikrosomalnych (MAB). Materia³ i metody: Badaniami objêto grupê 71 chorych (64 kobiety i 7 mê czyzn) w wieku od lat, u których badanie histopatologiczne potwierdzi³o nastêpuj¹ce choroby tarczycy: wole guzkowe nietoksyczne (n=30), nowotwór (n=33, w tym u 22 osób wystêpowa³ gruczolak, a u 11 osób rak) i zapalenie (n=8). Krew do badañ pobierano przed zabiegiem operacyjnym. Grupê kontroln¹ stanowi³o 30 zdrowych kobiet w wieku od lat. W surowicy krwi osób z grupy badanej i kontrolnej oznaczano: - stê enie NPT metod¹ immunoenzymatyczn¹ przy pomocy testu Neopterin ELISA (MERCK) - MAB Assay (HTL). Wyniki: Badana grupa NPT (nmol/l) IL-6(ng/l) ATG MAB x ±SD x ±SD n (%) n (%) Wole guzkowe 5.13±3.57* 16.63±4.19** 13 (43.3) 9 (30.0) nietoksyczne Nowotwór 4.73± ±8.37** 16 (48.5) 13 (39.4) w tym: gruczolak 3.53± ±6.62** 9 (40.9) 5 (22.7) rak 7.14±5.95* 20.46±11.13** 7 (63.6) 8 (72.7) Zapalenie 3.15± ±15.01** 7 (87.5) 6 (75.0) Kontrola 4.10± ± (30.0) 9 (30.0) n - liczba osób, u których stwierdzono obecnoœæ autoprzeciwcia³ (ATG, MAB); *p < 0.05 w porównaniu z kontrol¹; **p< 0.01 w porównaniu z kontrol¹ Wnioski: 1. Stwierdzono, e wybranym chorobom tarczycy towarzysz¹ zmiany stê enia parametrów odpowiedzi humoralnej i komórkowej zale ne od rozpoznania histopatologicznego. 2. Oznaczane parametry mog¹ byæ przydatne w diagnostyce chorób gruczo³u tarczowego, szczególnie w przypadku raka i nietoksycznego wola guzkowego tarczycy. ROLA OZNACZANIA WEWN TRZP YNOWEJ SYNTEZY PODKLAS IGG ORAZ OLIGOKLONALNEJ IGG W DIAGNOSTYCE STWARDNIENIA ROZSIANEGO ORAZ INNYCH CHORÓB UK ADU NERWOWEGO JACEK LOSY Katedra i Klinika Neurologii Akademii Medycznej w Poznaniu Celem badañ by³a ocena oznaczania oligoklonalnej IgG oraz wewn¹trzp³ynowej syntezy podklas IgG w diagnostyce chorób uk³adu nerwowego. Podklasy IgG oraz oligoklonalne immunoglobuliny oznaczano u 35 chorych ze stwardnieniem rozsianym (SM), 15 pacjentów z ki³¹ uk³adu nerwowego oraz 15 pacjentów ze stwardnieniem bocznym zanikowym (SLA). Podklasy IgG oznaczono w surowicy oraz p³ynie mózgowordzeniowym przy pomocy metody ELISA z u yciem monoklonalnych przeciwcia³ przeciwko ludzkim podklasom IgG, drugiego biotynylowanego przeciwcia³a oraz kompleksu awidyna-biotynaperoksydaza. Oligoklonalne immunoglobuliny wykrywano w p³ynie mózgowo-rdzeniowym przy u yciu ogniskowania izoelektrycznego ze srebrzeniem. W p³ynie mózgowo-rdzeniowym pacjentów z SM stwierdzono podwy szenie stê enia podklas IgG1 oraz IgG3. IgG1 by³a dominuj¹c¹ podklas¹, stanowi¹c¹ 86% ca³kowitej IgG. Indeksy IgG1 oraz IgG3 by³y znamiennie wy sze u chorych z SM w porównaniu z grup¹ kontroln¹. Indeks IgG1 by³ podwy szony u 86%, a indeks IgG3 u 89% badanych chorych, podczas gdy ogólny indeks IgG w tej grupie pacjentów by³ podwy szony tylko u 69% chorych. W surowicy pacjentów z ki³¹ uk³adu nerwowego obserwowano podwy szenie stê enia IgG1, a u chorych z SLA obni enie poziomu IgG2. W p³ynie mózgowo-rdzeniowym chorych z ki³¹ uk³adu nerwowego oraz SLA, podobnie jak u pacjentów z SM, stwierdzono podwy szenie stê enia IgG1 oraz IgG3. Stê enie IgG1 u chorych z ki³¹ uk³adu nerwowego by³o wy sze ni u chorych z SLA, lecz ni sze w porównaniu z wartoœciami obserwowanymi w SM. WskaŸnik IgG by³ podwy szony u 46% pacjentów z ki³¹ uk³adu nerwowego i u 20% pacjentów z SLA. Oligoklonalne immunoglobuliny by³y obecne w p³ynie mózgowordzeniowym w 90% przypadków SM, u 7 spoœród 15 pacjentów z ki³¹ uk³adu nerwowego oraz u 4 spoœród 15 chorych z SLA. Badania wskazuj¹, pomimo braku swoistoœci, na donios³¹ rolê oznaczania oligoklonalnych immunoglobulin oraz wewn¹trzp³ynowej syntezy podklas IgG w diagnostyce chorób uk³adu nerwowego. OCENA PRZYDATNOŒCI TECHNIKI IMMUNOBLOTU DO DIAGNOSTYKI CHORÓB PÊCHERZOWYCH SKÓRY O POD O U AUTOIMMUNOLOGICZNYM MARIAN DMOCHOWSKI Katedra i Klinika Dermatologii AM w Poznazniu Oceniono przydatnoœæ techniki immunoblotu w porównaniu do techniki immunofluorescencji poœredniej do rutynowej diagnostyki chorób pêcherzowych skóry o pod³o u autoimmunologicznym: krêgu pêcherzycy mediowanej przez przeciwcia³a w klasie IgG oraz linijnej IgA choroby pêcherzowej (LABD) mediowanej przez przeciwcia³a w klasie IgA. Surowice od chorych z chorobami z krêgu pêcherzycy: pemphigus foliaceus (PF), n=20; Brazilian pemphigus foliaceus (BPF), n=16; pemphigus vulgaris (PV), n=22 oraz 16 prawid³owych surowic kontrolnych zbadano technik¹ immunofluorescencji (IF) poœredniej na substracie prawid³owej ludzkiej skóry oraz technik¹ immunoblotu (IB) z u yciem preparatu desmosomów bydlêcych. Surowice od 31 chorych na LABD typu naskórkowego zdiagnozowanych technik¹ IF poœredniej na substracie prawid³owej ludzkiej skóry rozczepionej w roztworze 1M NaCl oraz 5 prawid³owych surowic kontrolnych zbadano technik¹ IB z u yciem wyci¹gu naskórkowego z prawid³owej ludzkiej skóry rozczepionej w roztworze EDTA. W grupie pêcherzycy wszystkie surowice zawiera³y przeciwcia³a typu pemphigus badane technik¹ IF, natomiast technik¹ IB wyniki pozytywne uzyskano w 50% surowic PF, 69% surowic BPF i 64% surowic PV. W grupie LABD typu naskórkowego uzyskano 39% wyników pozytywnych technik¹ IB z u yciem wyci¹gu naskórkowego. Uzyskane wyniki sugeruj¹, e technika IB z u yciem wyci¹gów tkankowych jest mniej czu³a od techniki IF, co ogranicza jej przydatnoœæ do rutynowej diagnostyki chorób z krêgu pêcherzycy oraz LABD. OZNACZANIE PRZECIWCIA PRZECIW AUTOANTY- GENOM TRZUSTKOWYM U CHORYCH NA CUKRZYCÊ INSULINOZALE N JAN SIKORA Zak³ad Immunopatologii Katedra Patomorfologii Klinicznej AM w Poznaniu Cukrzyca insulinozale na (IDDM) jest chorob¹ z autoagresji. W jej przebiegu w surowicy krwi chorych pojawiaj¹ siê autoprzeciwcia³a powoduj¹ce destrukcjê komórek beta trzustki. Dawne techniki oznaczania przeciwcia³ przeciwwyspowych (ICA) oparte by³y na immunohistochemicznej reakcji przeciwcia³

3 surowicy z niezdefiniowanymi antygenami obecnymi na skrawkach trzustki ludzkiej lub szczurzej. Mimo licznych prób standaryzacja wyników tych testów napotyka³a na wiele trudnoœci. W ostatnich latach zidentyfikowano kilka antygenów (insulinê, GAD 65, ICA-512BDC) odpowiedzialnych za zjawiska autoagresji w przebiegu IDDM. Opracowano te techniki oznaczania przeciwcia³ przeciw tym antygenom przy pomocy testów izotopowych (RIA) z zastosowaniem rekombinowanych bia³ek. Swoistoœæ oznaczeñ przeciwcia³ przeciw tym trzem bia³kom okreœlano na 99%. Ich czu³oœæ zmienia siê w ró nych grupach wiekowych. Generalnie, 1 z trzech przeciwcia³ wystêpuje u 98% chorych z cukrzyc¹, 2 u 80%, 3 u 52%. W zdrowej populacji osoby, u których wykryto jedno z tych trzech przeciwcia³, maj¹ niskie ryzyko zachorowania na cukrzycê,. 80% osób, u których wykryto 2 lub wiêcej przeciwcia³ cechuje wysokie ryzyko zachorowania w ci¹gu 10 lat. Oznaczanie przeciwcia³ przeciw autoantygenom trzustkowym ma znaczenie w poznawaniu mechanizmów cukrzycy insulinozale nej (dot¹d nieznana jest kolejnoœæ pojawiania siê przeciwcia³ i ich stabilnoœæ). Ma te znaczenie prognostyczne: pozwala na okreœlenie stopnia ryzyka zachorowania na IDDM w rodzinach osób chorych. 99 oraz programu komputerowego Tally-CAL for Windows (DAKO). Krew pobierano z y³y ³okciowej na 1% paraformaldehyd od 11 zdrowych ochotników i 8 pacjentów z niestabiln¹ postaci¹ CHNS. Liczbê cz¹stek powierzchniowych przedstawiono w postaci SABC (specific antigen-binding capacity) czyli rzeczywistej gêstoœci antygenu na komórce po odjêciu autofluorescencji. Œrednie liczby cz¹stek CD41 na p³ytkach u chorych i zdrowych by³y prawie identyczne: odpowiednio 20329,8±2025 i 20920±744. Na p³ytkach chorych z CHNS liczba cz¹stek tworz¹cych receptor dla vwf by³a osobniczo bardzo zmienna 1516,7±1056 i nie ró ni³a siê znacz¹co od wartoœci obserwowanych u zdrowych - 919,8±276,9. Wbrew oczekiwaniom liczba cz¹stek CD62 uznanych za marker aktywacji p³ytek u chorych by³a niska w porównaniu do grupy kontrolnej, odpowiednio 463±321,2 i 524,4±114,6. Wstêpne badania wykaza³y brak istotnych ró nic w liczbie kluczowych dla czynnoœci p³ytki glikoprotein powierzchniowych u pacjentów zagro onych powik³aniami zakrzepowo-zatorowymi. Badania te wymagaj¹ kontynuacji na wiêkszym materiale przy równoleg³ej ocenie zmian liczby glikoprotein po maksymalnym pobudzeniu p³ytek stymulatorami. IMMUNOPATOMORFOLOGICZNA OCENA APOPTOZY W REAKCJI GvH U CHORYCH PO ALLOGENICZNYM PRZESZCZEPIE SZPIKU KOSTNEGO ALEKSANDRA KLIMCZAK, ANDRZEJ LANGE Zespó³ Przeszczepiania Szpiku Kostnego, Szpitala im. K.D³uskiego Instytut Immunologii i Terapii Doœwiadczalnej PAN, Wroc³aw Rozpoznanie ostrej reakcji GvH sk³ania do podjêcia energicznego postêpowania immunosupresyjnego. Nastêpstwa tego leczenia obci¹ aj¹ przebieg oko³oprzeszczepowy zwiêkszaj¹c ryzyko infekcji oportunistycznych. W rozpoznaniu ró nicowym trudnoœci sprawiaj¹ toksyczne zmiany poprzeszczepowe. Kardynalnym objawem GvH jest apoptoza pojedynczych keratynocytów. Rutynowe barwienie histopatologiczne nie jest wystarczaj¹ce dla w³aœciwej identyfikacji tych komórek. Dlatego wdro ono metodê identyfikacji apoptotycznych fragmentów DNA przez zwi¹zanie ich z digoksygenin¹ z u yciem terminalnej transferazy dwunukleotydu (TdT) i nastêpowym barwieniem anty-digoksygenin¹ znakowan¹ peroksydaz¹. W preparatach podbarwionych zieleni¹ metylenow¹ mo na uwidoczniæ typowe dla apoptozy obrazy barwienia j¹drowego. Apoptoza dotyka pojedynczych komórek warstwy podstawowej keratynocytów i komórek nab³onka przydatków skóry. Apoptotyczne komórki wystêpuj¹ wiêc w miejscach objêtych limfocytowym naciekiem zapalnym. Obraz ten stwierdzono we wszystkich 9 preparatach odpowiadaj¹cych swoj¹ morfologi¹ GvH w skórze. Dodatni¹ reakcjê stwierdzono równie we wczesnym okresie GvH (miêdzy 10 a 17 dniem). Najwiêksza liczba komórek apoptotycznych stwierdzana by³a w pe³ni rozwiniêtym GvH oko³o 30 dni po przeszczepie. Dodatni wynik barwienia na apoptozê zwi¹zany by³ z wysok¹ aktywnoœci¹ proliferacyjn¹ komórek podstawnych naskórka (barwienie pc Ki67). Powy sze dane uzasadniaj¹ zastosowanie metody barwienia TdT- Digoksygenina-Peroksydaza w badaniu patomechanizmu GvH. ZASTOSOWANIE TESTU QUIFIKIT W OCENIE LICZBY GLIKOPROTEIN POWIERZCHNIOWYCH P YTEK KRWI U PACJENTÓW Z CHOROB WIEÑCOW Z.BAJ 1, E.MAJEWSKA 1, A.BISSINGER 2, M.EDELMAN 2 1 Zak³ad Patofizjologii WAM w odzi, 2 Oddzia³ Kardiologii Szpitala im. Pirogowa w odzi Zmiany zakrzepowo-zatorowe s¹ czêstym powik³aniem w chorobie niedokrwiennej serca (CHNS). Istotn¹ rolê w powstawaniu tych powik³añ pe³ni nadreaktywnoœæ p³ytek krwi. U pacjentów z CHNS obserwowano zwiêkszon¹ zdolnoœæ p³ytek do agregacji i adhezji pod wp³ywem typowych stymulatorów. W pracy zbadano liczbê glikoprotein powierzchniowych p³ytek bior¹cych udzia³ w adhezji i agregacji: CD41 (GPIIb) tworz¹cej z cz¹stk¹ CD61 (GPIIIa) receptor dla fibrynogenu, fibronektyny, witronektyny i vwf, CD42b (GPIbα) tworz¹cej z GPIX i GPV receptor dla vwf, CD62 P (GMP-140) stanowi¹cej typowy marker p³ytki aktywnej w reakcji uwalniania. Badanie przeprowadzono przy u yciu cytometru przep³ywowego FACStar (BD), przeciwcia³ monoklonalnych firmy DAKO i Becton Dickinson, zestawu QUIFIKIT s³u ¹cego do oznaczania liczby moleku³ na komórkach EKSPRESJA ANTYGENU CD69 NA LIMFOCYTACH KRWI OBWODOWEJ - WCZESNY MARKER ODPO- WIEDZI NA STYMULACJÊ MITOGENOW KRZYSZTOF ZEMAN, EWA FORNALCZYK- WACHOWSKA, LECH POKOCA, JACEK KARPIÑSKI, ROBERT PIETRUSZYÑSKI Zak³ad Immunologii Klinicznej WAM, II Klinika Chorób Wewnêtrznych WAM w odzi Ocena odpowiedzi proliferacyjnej ludzkich limfocytów po pobudzeniu mitogenami, antygenami czy alloantygenami to proste i chêtnie stosowane testy w badaniach w³aœciwoœci funkcjonalnych tych komórek. Wœród licznych metod stosowanych dla okreœlenia wielkoœci odpowiedzi proliferacyjnej najczêœciej stosuje siê w teœcie transformacji blastycznej pomiar w³¹czania znakowanych nukleotydów do nowo syntetyzowanego DNA przez proliferuj¹ce komórki po pobudzeniu lektynami lub przeciwcia³ami (np. antycd3) zaanga owanymi w transdukcjê sygna³u do wnêtrza komórki. Upoœledzenie syntezy nowo tworzonego DNA komórki œwiadczyæ mo e bowiem o nieprawid³owej jej kooperacji z innymi komórkami, z³ej odpowiedzi na sygna³ pobudzaj¹cy, b¹dÿ o nieprawid³owym przekazaniu lub przetworzeniu sygna³u. Stan aktywacji limfocytów T mo na tak e badaæ w pracowniach wyposa onych w cytometr przep³ywowy, poprzez okreœlanie ekspresji antygenów charakterystycznych tylko dla komórek pobudzonych np. receptora dla IL-2 (CD25), receptora transferynowego (CD71) czy antygenów HLA klasy II (DR). Aktywacja limfocytów po stymulacji mitogenem mo e byæ równie oceniana poprzez analizê ekspresji pojawiaj¹cego siê ju po kilku godzinach od stymulacji mitogenem na limfocytach T, B czy komórkach NK, najwczeœniejszego markera pobudzenia komórki antygenu CD69. Krew do badañ wymaga procedur izolacyjnych, przygotowanie próbki trwa kilka minut, odczyt mo liwy jest po 4-5 godz. Zastosowanie w komercyjnie dostêpnym zestawie (FASTIMMUNE, Becton-Dickenson) trójkolorowego barwienia pozwala na precyzyjne okreœlenie dystrybucji antygenu CD69 na limfocytach CD3, CD4 i CD8. W prezentowanych badaniach zaproponowano uproszczon¹ i zautomatyzowan¹ formê tego testu. Do badañ u yto limfocytów krwi obwodowej 40 zdrowych ochotników. Oznaczano ekspresjê antygenu CD69 na limfocytach CD3 po 24 godzinnej hodowli krwi pe³nej z PHA. Równolegle prowadzono 72 godzinne hodowle limfocytów pobudzanych do proliferacji mitogennymi dawkami PHA, oceniane radioizotopowo poprzez pomiar wbudowywania 3 HTdR. Dodatkowo porównano ocenian¹ tymi sposobami odpowiedÿ na mitogen osób ze stwierdzanymi zaburzeniami odpowiedzi komórkowej. Wykazano wysok¹ korelacjê ekspresji antygenu CD69 z odpowiedzi¹ proliferacyjn¹ limfocytów mierzon¹ inkorporacj¹ tymidyny. Badanie odpowiedzi proliferacyjnej limfocytów jako izolowany test ma znaczenie mniejsze, ale w powi¹zaniu z innymi badaniami mo e stanowiæ ich cenne uzupe³nienie. Cytofluorymetryczna ocena ekspresji antygenu wczesnej aktywacji CD69 na limfocytach pobudzanych PHA wydaje siê byæ dobr¹ alternatyw¹ dla wykazuj¹cych szereg niedogodnoœci metod radioizotopowej odpowiedzi na mitogen.

4 100 CHEMILUMINISCENCJA MAKROFAGÓW P UCNYCH W POP UCZYNACH OSKRZELOWYCH U CHORYCH Z CIENIAMI OKR G YMI NA OBWODZIE P UC J.P. CIEŒLICKI, Z.CZUBA, D.ZIORA, D.JASTRZÊBSKI, W.KRÓL, G. YDOWICZ, S.SCHELLER, K.OKLEK, J.KOZIELSKI Klinika Ftyzjopneumonologii oraz Zak³ad Mikrobiologii i Immunologii Œl¹skiej Akademii Medycznej, Zabrze Do badañ zakwalifikowano 20 niepal¹cych chorych (1 kobieta, 19 mê czyzn) w wieku od 18 do 58 lat z guzem obwodowym p³uc do 3 cm (6 osób z gruÿliczakiem, 6 z ³agodnym nowotworem p³uc - hamartoma oraz 8 chorych w I stadium raka p³askonab³onkowego p³uc). U wszystkich chorych wykonano p³ukanie oskrzelowopêcherzykowe (BAL) z okolicy zmiany oraz z p³ata œrodkowego (lub jêzyczka) zdrowego p³uca. Stosowano 150 ml roztworu soli fizjologicznej. Po odseparowaniu populacji makrofagów p³ucnych dokonywano oceny chemiluminiscencji w obecnoœci luminolu przed i po stymulacji octanem mirystynianu forbolu (PMA). Rozpoznanie histopatologiczne uzyskano na drodze torakotomii oraz/lub biopsji transtorakalnej zmian. U wszystkich przebadanych chorych stwierdzono istotnie wy sze wartoœci chemiluminiscencji makrofagów p³ucnych w BAL-u okolicy zmiany w porównaniu z p³ucem zdrowym. Œrednie wartoœci impulsów chemiluminiscencji makrofagów przed i po stymulacji PMA Tuberculoma Hammartoma Ca planoepitheliale CL1-5 CL6-20 CL1-5 CL6-20 CL1-5 CL6-20 P³uco zdrowe P³uco chore 15551* * 1557* 59129* CL1-5 - suma impulsów chemiluminiscencji miêdzy 1 a 5 minut¹ po dodaniu luminolu CL suma impulsów chemiluminiscencji miêdzy 6 a 20 minut¹ po dodaniu PMA * - ró nica istotna statystycznie miêdzy wartoœciami dla p³uca zdrowego i chorego. Wnioski: Uzyskane wyniki wskazuj¹ na istnienie regionalnych ró nic w mechanizmach odpornoœciowych i sugeruj¹ istotne pobudzenie aktywnoœci makrofagów p³ucnych w bezpoœrednim s¹siedztwie zmiany chorobowej o charakterze guza obwodowego. WP YW OPIATÓW NA EKSPRESJÊ CZ STEK ADHE- ZYJNYCH NEUTROFILI PRESTYMULOWANYCH TNF-α - OCENA ILOŒCIOWA Z ZASTOSOWANIEM TESTU QUIFKIT JAREK PAŒNIK, EWA MAJEWSKA, ZBIGNIEW BAJ, MAREK LUCIAK, HENRYK TCHÓRZEWSKI Zak³ad Patofizjologii WAM w odzi, II Klinika Chorób Wewnêtrznych WAM w odzi Neutrofile spe³niaj¹ bardzo wa n¹ rolê we wczesnej odpowiedzi organizmu na infekcje. Wykazuj¹ zdolnoœæ do adherencji, migracji, fagocytozy i produkcji reaktywnych form tlenu. Prawid³owe funkcjonowanie neutrofili zale ne jest miêdzy innymi od obecnoœci na ich powierzchni cz¹stek adhezyjnych. Ekspresja integryn na powierzchni komórek mo e zmieniaæ siê pod wp³ywem ró nych czynników. W doniesieniach wczeœniejszych obserwowano zwiêkszenie ekspresji integryn na neutrofilach pod wp³ywem peptydu chemotaktycznego (fmlp). W pracy zbadano liczbê cz¹stek adhezyjnych CD11b i CD18 na neutrofilach preaktywowanych TNF-α i stymulowanych fmlp. Zbadano tak e wp³yw niektórych agonistów i antagonisty receptorów opiatowych na ekspresjê cz¹stek adhezyjnych na neutrofilach spoczynkowych i preaktywowanych TNF-α. Badania przeprowadzono przy u yciu cytometru przep³ywowego FACStar (Becton-Dickinson), przeciwcia³ monoklonalnych firmy DAKO, Serotec i Becton- Dickinson, zestawu QUIFKIT (DAKO) i programu analizuj¹cego Tally-CAL for Windows (DAKO) pozwalaj¹cych oceniæ liczbê moleku³ na komórkach. Krew pobierano z y³y ³okciowej na 1% heparynê od 5 zdrowych ochotników. Liczbê cz¹stek adhezyjnych na powierzchni neutrofili przedstawiono w postaci SABC (specific antigen-binding capacity) okreœlaj¹cej rzeczywist¹ gêstoœæ antygenu na komórce po odjêciu autofluorescencji. W badaniach stwierdzono wzrost liczby receprorów CD11b, CD18 na neutrofilach preaktywowanych TNF-α i stymulowanych czynnikiem chemotaktycznym fmlp w porównaniu do neutrofili nie preaktywowanych. Inkubacja krwi pe³nej z β-endorfin¹ i met- enkefalin¹ prowadzi³a do wzrostu liczby moleku³ CD11b i CD18, natomiast nalokson zmniejsza³ ich liczbê na powierzchni neutrofili. Ponadto wykazano, e nalokson zmniejsza³ efekt preaktywacji neutrofili TNF-α. We wczeœniejszych badaniach stwierdzano podobny kierunek dzia³ania opiatów na neutrofile w teœcie chemiluminiscencji. Wyniki badañ potwierdzaj¹ obserwacje o powi¹zaniach uk³adu odpornoœciowego i neuroendokrynnego. BADANIA RÓ NORODNOŒCI RECEPTORA KOMÓREK T W CHOROBIE PARKINSONA URSZULA FISZER 1, STEN FREDRIKSON 2, EILHARD MIX 2, TOMAS OLSSON 2, HANS LINK Instytut Psychiatrii i Neurologii, Warszawa Instytut Karolinska, Huddinge Dotychczas nie ma publikacji dotycz¹cych badañ ró norodnoœci receptora komórek T (TCR) w chorobach neurodegeneracyjnych. Analiza ró norodnoœci TCR w chorobie Parkinsona jest bardzo wa na, poniewa komórki T mog¹ byæ zaanga owane w patogenezê choroby Parkinsona (ch.p.). W prezentowanej pracy badano czêstoœæ wystêpowania szeœciu zmiennych fragmentów (V) ³añcucha β (Vβ5.2+5; Vβ5.1 Vβ6.7; Vβ8; Vβ12.1) oraz ³añcucha α (Vα) na limfocytach krwi obwodowej 21 chorych z ch.p i grupy kontrolnej odpowiedniej wiekowo obejmuj¹cej 20 osób z napiêciowym bólem g³owy. Badania wykonywano przy zastosowaniu trójkolorowej cytometrii przep³ywowej u ywaj¹c Diversi - T αβ TCR Screening Panels 1F (T Cell Sciences)), pierwszego dostêpnego zestawu specyficznych przeciwcia³ do badañ fragmentów zmiennych TCR. Znaleziono ni sz¹ czêstoœæ ekspresji V 8 na komórkach CD8+ (cytolitycznych) u osób z ch.p. ni u osób z grupy kontrolnej. Brak preferencji w wystêpowaniu badanych fragmentów zmiennych TCR na komórkach CD4+ (pomocniczych) przemawia przeciwko udzia³owi komórek T w powodowaniu procesów patologicznych w ch.p. Acta Neurol. Scand., 1996, 93, PRÓBA ZASTOSOWANIA PRZECIWCIA A ANTY PCNA DO OCENY PROLIFERACJI LIMFOCYTÓW KATARZYNA MA KIEWICZ, J.RYBCZYÑSKA, M.NOWAK, H.KOWALSKA, P. DERENTOWICZ, M. W SIK Zak³ad Diag.Lab. i Immunologii Klinicznej Wieku Rozwojowego A.M. Pracownia Immunologii, Instytut Matki i Dziecka w Warszawie Badaj¹c pacjentów z chorob¹ rozrostow¹ uk³adu krwiotwórczego laboratorium musi daæ szybko odpowiedÿ czy w pobranym materiale (np. p³yn m-r) s¹ proliferuj¹ce limfocyty. Metody oceny morfologii komórek s¹ raczej doœæ zawodne, a ocena w hodowli z H3-tymidyn¹ zbyt d³uga. Postanowiliœmy sprawdziæ mo liwoœæ oceny stopnia pobudzenia limfocytów krwi obwodowej stymulowanych mitogenami (PHA, Con A i PWM) stosuj¹c przeciwcia³o anty PCNA, wykrywaj¹ce wewn¹trzj¹drow¹ cyklinê. Do badañ stosowaliœmy mysie przeciwcia³o anty PCNA (IgG2a, kappa) firmy DAKO sprzê one z RPE. Znakowanie limfocytów wykonano zgodnie z zaleceniem producenta, znakuj¹c limfocyty bezpoœrednio po izolacji, hodowane w œrodowisku bez stymulatora i w obecnoœci wy ej wymienionych mitogenów. Znakowane komórki analizowano w cytometrze EPICS XL, Coulter, a uzyskane wyniki porównano do odpowiednich wartoœci imp/min odczytanych w hodowlach, do których wprowadzono na ostatnie 16 godz. H3-tymidynê. Badaj¹c kinetykê pojawiania siê cykliny w pobudzanych limfocytach stwierdzono pierwszy szczyt po 30 godz. i drugi po 72 godz. Zaobserwowano równie, e wiêkszoœæ limfocytów badanych bezpoœrednio po izolacji wykazuje obecnoœæ cykliny, ale jej ekspresja jest niska. W trzecim dniu hodowli odsetek pozytywnych limfocytów jak i ekspresja PCNA wzrasta³y istotnie nawet w hodowlach bez stymulacji. Limfocyty silnie proliferuj¹ce pod wp³ywem mitogenów wykazywa³y bardzo siln¹ ekspresjê PCNA mieszcz¹c¹ siê w zakresie maksymalnych kana³ów Porównuj¹c wyniki obu metod zastosowanych do oceny proliferacji limfocytów uzyskano wysok¹ korelacjê pomiêdzy stopniem wbudowania H3-tymidyny do limfocytów hodowanych bez stymulacji (autoproliferacja) i odsetkiem komórek PCNA+. Stosowanie przeciwcia³a anty-pcna do oceny proliferacji komórek jest mo liwe, ale interpretacja wyników jest trudniejsza w porównaniu do oznaczania fenotypu komórek.

5 TECHNIKA ABC Z PRZECIWCIA EM MONOKLO- NALMYM PRZECIWKO KOLAGENOWI TYPU IV W DIA- GNOSTYCE RÓ NICOWEJ PEMFIGOIDU PÊCHERZO- WEGO I NABYTEGO PÊCHERZOWEGO ODDZIELANIA SIÊ NASKÓRKA MARIAN DMOCHOWSKI, MONIKA BOWSZYC-DMOCHOWSKA, TAKASHI HASHIMOTO Katedra i Klinika Dermatologii AM w Poznaniu Ró nicowanie pemfigoidu pêcherzowego (BP) i nabytego pêcherzowego oddzielania siê naskórka (EBA) mo e byæ trudne z powodu nak³adania siê cech klinicznych, histopatologicznych i immunofluorescencyjnych tych dermatoz u poszczególnych chorych. Celem badania by³a ocena czy technika immuno-histochemiczna z przeciwcia³em monoklonalnym przeciwko kolagenowi typu IV mo e byæ u yta do rutynowej diagnostyki ró nicowej tych chorób. Biopsje skórne (skrawki parafinowe zawieraj¹ce pêcherz) uzyskane od 8 chorych na BP i 2 chorych na EBA, oraz od chorych kontrolnych: 2 z-dermatitis herpetiformis, 2 z lichen sclerosus et atrophicus bullosus i 1 z localized recessive dystrophic epidermolysis bullosa inversa (ang.) zbadano technik¹ ABC. Surowice zbadano technik¹ immunofluorescencji poœredniej na prawid³owej ludzkiej skórze rozczepionej w roztworze 1M NaCl oraz technik¹ immunoblotu z u yciem wyci¹gów naskórkowego i dermalnego z prawid³owej ludzkiej skóry rozczepionej w roztworze EDTA. U wszystkich chorych, którzy wykazywali wyraÿne barwienie kolagenu typu IV, wyniki techniki ABC by³y zgodne z wynikami technik immunofluorescencji i immunoblotu. Technika ABC mo e byæ zastosowana do diagnostyki ró nicowej BP i EBA w indywidualnych przypadkach; jej rutynowe u ycie jest jednak ograniczone wymogiem obecnoœci nieuszkodzonej lamina densa w zmianie pêcherzowej. UJAWNIANIE SIÊ DERMATOZ ZE SKÓRNYM NACIEKIEM NEUTROFILOWYM U CHORYCH LECZONYCH INTERFERONEM-α MARIAN DMOCHOWSKI, MONIKA BOWSZYC-DMOCHOWSKA, EWA NEUMANN Katedra i Klinika Dermatologii AM w Poznaniu Oprócz specyficznych skórnych objawów ubocznych, opisano dotychczas cztery dobrze zdefiniowane dermatozy, które mog¹ byæ prowokowane terapeutycznym u yciem interferonu- (IFN-α). S¹ to: ³uszczyca, zespó³ Reitera, liszaj p³aski oraz pêcherzyca. Przedstawiamy dwa przypadki dermatoz, zdiagnozowanych w oparciu o tak e badania immunopatologiczne, których obraz kliniczny by³ odmienny, a cechami wspólnymi by³y: wyst¹pienie zmian na skórze po tygodniu od zakoñczenia leczenia IFN-α i naciek z granulocytów obojêtnoch³onnych w skórze w³aœciwej. W przypadku 8-letniego ch³opca, u którego zastosowano IFN-α (3 mln I.U., 3 razy w tygodniu przez 4 miesi¹ce) w leczeniu przewlek³ego, aktywnego, wirusowego zapalenia w¹troby typu B rozpoznano opryszczkowate zapalenie skóry na podstawie ³¹cznie: wywiadu rodzinnego (choroba trzewna w rodzinie), typowej morfologii i umiejscowienia wykwitów, badania histopatologicznego H+E (podnaskórkowy pêcherzyk powy ej mikroropni w brodawkach skóry zawieraj¹cej g³ównie granulocyty obojêtnoch³onne), bezpoœred-niego badania immunofluorescencyjnego (ziarniste z³ogi w klasie IgA na szczytach brodawek skóry), badania bioptycznego dwunastnicy (zmiany odpowiadaj¹ce chorobie trzewnej), typowania HLA (HLA A1, B8, DR3), odpowiedzi na leczenie diet¹ bezglutenow¹ i Dapsonem od 25 mg/dobê. U 46-letniej kobiety, u której zastosowano IFN-α (3 mln I.U., 3 razy w tygodniu przez 4 miesi¹ce) w leczeniu ziarnicy z³oœliwej III 2 B rozpoznano zespó³ Sweeta na podstawie ³¹cznie: p³ci i wieku (kobieta w wieku powy ej 30-tu lat), gor¹czkowego pocz¹tku, dolegliwoœci stawowych i miêœniowych, morfologii i umiejscowienia wykwitów (bolesne zmiany naciekowe i guzowate koloru ró owego w okolicach ³okci, kolan, okolicy poœladkowej, na rêkach i stopach), badania histopatologicznego H+E (naciek z przewag¹ granulocytów obojêtnoch³onnych w œrodkowych i dolnych warstwach skóry w³aœciwej, oko³o-naczyniowy i wnikaj¹cy pomiêdzy w³ókna kolagenowe, bez wynaczynieñ erytrocytów), ujemnego badania immunofluorescencyjnego bezpoœredniego i poœredniego z przeciwcia³ami przeciwko IgG, IgM, IgA i C3, szybkiej odpowiedzi na leczenie prednizonem od 30 mg/dobê. 101 Zwi¹zek przyczynowy pomiêdzy leczeniem IFN-α i ujawnieniem siê dermatoz mediowanych przez granulocyty obojêtnochlonne pozostaje niejasny; byæ mo e IFN-α aktywuje granulocyty obojêtnoch³onne u pewnych chorych. OCENA CZYNNIKÓW AKTYWNOŒCI CHEMOTAK- TYCZNEJ OSOCZA CHORYCH Z CHOROB NIEDO- KRWIENN MIÊŒNIA SERCOWEGO MAGDALENA SOBIESKA, ADAM SZCZEPANIK, MIROS AW KA MIERCZAK, HENRYK WYSOCKI Pracownia Immunologii i Klinika Intensywnej Terapii Kardiologicznej, AM Poznañ Z przeprowadzonych dot¹d badañ wynika, e osocze chorych z zawa³em miêœnia sercowego wykazuje wzmo on¹ aktywnoœæ chemotaktyczn¹ w stosunku do granulocytów obojêtnoch³onnych. Przypuszcza siê, e granulocyty mog¹ uczestniczyæ w procesie nieodwracalnej degradacji fragmentów miêœnia sercowego, objêtych martwic¹ pozawa³ow¹. St¹d te badanie czynników odpowiedzialnych za chemotaksjê mo e mieæ znaczenie dla rokowania. Badanie stopnia niedokrwienia miêœnia sercowego przeprowadza siê metod¹ próby wysi³kowej lub ostatnio metod¹ prowokacji farmakologicznej z u yciem np. dipyridamolu. Poniewa na skutek niedokrwienia wywo³anego t¹ metod¹ stwierdza siê u chorych podobny wzrost stê enia nadtlenku wodoru, co u chorych z zawa³em miêœnia sercowego, za³o eniem pracy jest zbadanie czynników chemotaktycznych w osoczu chorych po prowokacji farmakologicznej, równolegle z oznaczeniem aktywnoœci chemotaktycznej. Do oznaczeñ czynników chemotaktycznych zebrano dot¹d próbki osocza od 25 osób, poddanych próbie lekowej z dipyridamolem. U ka dej z osób badano trzy resztkowe próbki osocza: 0 - pocz¹tek, w szczycie - po 7 minutach, oraz po 30 minutach. We wszystkich próbkach oznaczano stê enia: sk³adowej C5a dope³niacza zestawem ELISA (Behringwerke) oraz interleukiny 8 zestawem ELISA (Endogen). Stê enie sk³adowej C5a dope³niacza w wiêkszoœci próbek przekracza³o wartoœci uznane za prawid³owe i nieznacznie ros³o w trakcie stymulacji lekiem. Ze wzgledu na zachowanie tego parametru grupê badan¹ mo na podzieliæ na chorych, u których stê enie C5a wyraÿnie ros³o po stymulacji lekiem, oraz grupê osób, u których to stê enie nie zmieni³o siê lub nawet lekko spad³o. Stê enie interleukiny 8 ros³o znamiennie (zwykle ju po 7 minutach) u osób, u których stê enie C5a siê nie zmienia³o; zwykle wzrost jednej z substancji wyklucza³ wzrost drugiej. Ponadto wykonano w zachowanych próbkach osocza, badania bia³ek ostrej fazy, immunoglobulin oraz dalszych sk³adowych dope³niacza. WYKRYWANIE PRZECIWCIA PRZECIWPLEMNI- KOWYCH W SUROWICY KRWI TESTAMI IMMUNO- SORBENTOWYM I RADIOIMMUNOLOGICZNYM M. KASPRZAK 1, J. TABOR 1, P. JÊDRZEJCZAK 2, M. KURPISZ 1 1 Zak³ad Genetyki Cz³owieka PAN w Poznaniu 2 Instytut Ginekologii i Po³o nictwa AM w Poznaniu Enzymatyczny test immunosorbentowy (ELISA-enzyme linked immunosorbent assay) nie znalaz³ szerokiego zastosowania w diagnostyce przeciwcia³ przeciwplemnikowych z powodu otrzymywania niejednoznacznych i trudnych w interpretacji wyników. Zast¹pienie jakoœciowych metod immunosorbentowych iloœciowymi niesie nadziejê na uwiarygodnienie uzyskiwanych wyników ta metod¹ i jej rozpowszechnienie w diagnostyce niep³odnoœci. Celem pracy by³o dokonanie analizy wystêpowania przeciwcia³ przeciwplemnikowych w surowicy krwi, u ró nych grup zdrowych i niep³odnych osobników, przy pomocy jakoœciowego i iloœciowego testu ELISA. Sprawdzono korelacjê pomiêdzy wynikami wiarygodnoœci iloœciowego testu ELISA w oparciu o u ycie iloœciowego testu radioimmunologicznego (RIA). Przeprowadzono analizê próbek surowic od osobników zdrowych, niep³odnych mê czyzn i kobiet o niewyjaœnionej etiologii niep³odnoœci oraz prostytutek. Oznaczenia poziomu przeciwcia³ przeciwplemnikowych dokonano za pomoc¹ jakoœciowego i iloœciowego testu immunosorbentowego (ELISA) oraz iloœciowego radioimmunologicznego (CB-RIA - Cell Binding Radioimmunoassay). Dokonano analizy wariancji jednoczynnikowej dla grup niezale nych oraz dla ka dej z badanych grup i kontroli. Iloœciowym testem immunosorbentowym oznaczano w badanych grupach œrednie wartoœci przeciwcia³ w femptogramach/plemnik.

6 102 Wykazano obecnoœæ przeciwcia³ w populacji ludzi niep³odnych u 32% badanych osobników. Porównanie wyników uzyskanych jakoœciowym i iloœciowym testem wykaza³o, e w grupie niep³odnych mê czyzn wysokie i znamienne wartoœci wystêpowa³y odpowiednio u 19,9% i 21,2% osobników, a w grupie niep³odnych kobiet w 39,4% i 30%. W teœcie RIA zaobserwowano znamienny poziom przeciwcia³ przeciwplemnikowych u 54% badanej populacji osobników niep³odnych. Stwierdzono statystycznie znamienne ró nice pomiêdzy wykrywanymi poziomami przeciwcia³ przeciwplemnikowych w surowicy krwi pacjentów niep³odnych oraz u osobników zdrowych zarówno w jakoœciowym jak i iloœciowym teœcie immunosorbentowym. Statystycznie istotne ró nice poziomów przeciwcia³ w badanych surowicach od pacjentów niep³odnych oraz u osobników zdrowych, wykrywane iloœciowymi testami immunosorbentowym i radioimmunologicznym, wykaza³y ni sz¹ czu³oœæ, ale wy sz¹ swoistoœæ testu ELISA w stosunku do RIA. SUBPOPULACJE LIMFOCYTÓW W TRAKCIE LECZENIA IMMUNOSUPRESYJNEGO U CHORYCH NA K ÊBUSZ- KOWE ZAPALENIE NEREK EL BIETA PAWLICZAK, MACIEJ KRZYMAÑSKI, KRZYSZTOF WIKTOROWICZ, ANDRZEJ OKO Klinika Nefrologii i Zak³ad Alergologii i Immunologii Klinicznej I.CH.W.A.M. w Poznaniu W leczeniu k³êbuszkowego zapalenia nerek (KZN) stosuje siê ró ne schematy terapii immunosupresyjnej: Prednison (P), Cyklofosfamid w formie pulsacyjnej (PC) w po³¹czeniu z Prednisonem (P), jak równie terapiê skojarzon¹ (Prednison + azathioprine + chlorambucil (PACH)). U 52 chorych oznaczono sk³ad populacji limfocytów T (CD3, CD4, CD8) oraz limfocytów B (CD19), NK i ekspresjê receptora dla IL- 2 przy pomocy cytofluorymetru przep³ywowego CYTORON AB- SOLUTE f-my ORTHO. Równoczeœnie oznaczano stê enie immunoglobulin (IgA, G, M) w surowicy metod¹ immunodyfuzji radialnej wg Manciniego. Obserwowano spadek CD4 w czasie terapii PACH. Podobne zmiany obserwowano w populacji limfocytów CD8+ po 6 miesi¹cach stosowania poni ej normy w terapii (PACH) jak i leczeniu C i PC. Limfocyty B (CD19) ulega³y obni eniu w 90 dniu terapii skojarzonej (PACH). Stê enia IgA i IgM w trakcie leczenia lekami immuno-supresyjnymi pozostawa³y w granicach normy. Poziom IgG ulega³ obni eniu w leczeniu PACH poni ej normalnego poziomu. Analiza subpopulacji limfocytów mo e byæ przydatna dla oceny efektywnoœci zastosowania leczenia immunosupresyjnego. CHARAKTERYSTYKA IMMUNOLOGICZNA ŒLUZU SZYJKOWEGO U NIEP ODNYCH KOBIET ALINA DOMAGA A, Marzena Kasprzak, Maciej Kurpisz Zak³ad Genetyki Cz³owieka PAN w Poznaniu Obecnoœæ lokalnych lub kr¹ ¹cych przeciwcia³ przeciwplemnikowych mo e powodowaæ niep³odnoœæ u kobiet. Badaniom immunologicznym poddano 43 próbki œluzu szyjkowego pacjentek w celu okreœlenia poziomu immunoglobulin IgA i IgG oraz ich powinowactwa do powierzchniowych antygenów plemnikowych. Stosowano dwie metody: immunoelektroforezê rakietkow¹ wg Laurella oraz poœredni test z paciorkami poliakryloamidowymi (ang. indirect immunobead binding test-idibt). Podwy szony poziom przeciwcia³ przeciwplemnikowych w teœcie IDIBT stwierdzono u oœmiu pacjentek (23% badanych). Wysoki poziom immunoglobulin oznaczany za pomoc¹ immunoelektroforezy rakietkowej stwierdzono w 15 próbkach œluzu, co stanowi 34,9% badanych próbek. Wykrywano g³ównie przeciwcia³a klasy IgA. Porównanie wyników obu stosowanych testów daje obraz wystêpuj¹cej (lub nie) odpowiedzi immunologicznej, skierowanej przeciw plemnikom lub innym antygenom, w szyjce macicy. OCENA FENOTYPU LIMFOCYTÓW W BAL I WE KRWI OBWODOWEJ U PALACZY JOANNA DOMAGA A-KULAWIK 1, KRZYSZTOF BYŒKINIEWICZ 1, WAC AW DROSZCZ 1, GRA YNA HOSER 2, JERZY KAWIAK 2 1 Klinika Pneumonologii AM 2 Klinika Cytologii Klinicznej Centrum Medycznego Kszta³cenia Podyplomowego Celem pracy by³a ocena fenotypu limfocytów w BALF i krwi obwodowej u osób pal¹cych papierosy i porównanie z wynikami osób niepal¹cych. W tym celu przebadano 10 palaczy i 12 niepal¹cych ochotników. Do oceny subpopulacji limfocytów zastosowano metodê cytometrii przep³ywowej i przeciwcia³a monoklonalne przeciw: CD3, CD4, CD8, CD14, CD16, CD19, CD25, CD45, CD56 i HLA DR. Stwierdzono zwiêkszon¹ ca³kowit¹ liczbê komórek oraz zwiêkszony odsetek makrofagów w BALF osób pal¹cych. Odsetek limfocytów T CD8+ by³ zwiêkszony w BALF palaczy w porównaniu do osób niepal¹cych, zaœ stosunek CD4/CD8 by³ u palaczy zmniejszony (p<0,5). Odsetek limfocytów T aktywowanych CD25+ oraz cytotoksycznych CD16/CD56 by³y zwiêkszone w BALF w porównaniu do kr wi u palaczy. Wyniki powy sze œwiadcz¹ o miejscowych zmianach w œrodowisku p³uc u palaczy. Ponadto mog¹ s³u yæ jako kontrola przy porównywaniu z grupami osób chorych. CYTOKINY PROZAPALNE W SUROWICY CHORYCH NA NIESKLASYFIKOWANE PRZEWLEK E ZAPALENIE STAWÓW JACEK PAZDUR 1, MARIA ZIÓ KOWSKA 2, IRENA MORAWSKA 1, PAULA ŒLIWIÑSKA-STAÑCZYK 1, EWA KONTNY 1, ALICJA RY EWSKA 2 1 Klinika Reumatologiczno-Hematologiczna, 2 Zak³ad Patofizjologii i Immunologii Instytutu Reumatologicznego w Warszawie Przypadki przewlek³ego zapalenia stawów, które nie spe³niaj¹ dostatecznej liczby kryteriów diagnostycznych charakterystycznych dla okreœlonych jednostek chorobowych, sprawiaj¹ du e trudnoœci diagnostyczne. Leczenie objawowe nie powstrzymuje postêpu choroby, tote w³aœciwe leczenie podejmowane bywa dopiero po pojawieniu siê zmian nieodwracalnych. Celem pracy jest poszukiwanie markerów wskazuj¹cych na wzbudzenie procesu autoimmunizacji u chorych na niesklasyfikowane przewlek³e zapalenie stawów. Badaniami objêto grupê 10 chorych z takim zapaleniem, 21 z reumatoidalnym zapaleniem stawów (r.z.s.), 10 z chorob¹ zwyrodnieniow¹ stawów i 20 osób zdrowych. W surowicach tych chorych oznaczano zawartoœæ cytokin prozapalnych (IL-1, TNF, IL-6) za pomoc¹ testu ELISA. Stwierdzono znamiennie podwy szony poziom IL-1 i IL-6 w surowicach uzyskanych od chorych na r.z.s. w porównaniu z grup¹ osób zdrowych. Poziom TNF wykazywa³ jedynie tendencjê wzrostow¹. W przypadkach niesklasyfikowanego przewlek³ego zapalenia stawów badanie poziomu cytokin wykaza³o du y rozrzut wyników, co wskazuje na niejednorodnoœæ badanej grupy i sk³ania do dalszej obserwacji chorych z podwy szon¹ zawartoœci¹ tych cytokin w surowicy w kierunku uk³adowej zapalnej choroby tkanki ³¹cznej. POPULACJA LIMFOCYTÓW KRWI OBWODOWEJ CHO- RYCH Z PRZEWLEK NIEWYDOLNOŒCI NEREK M. PIETRUCZUK, I.KOSTECKA, N. WO OSOWICZ, A. POP AWSKI* Zak³ad Diagnostyki Hematologicznej, Klinika Nefrologii*, Akademia Medyczna, Bia³ystok U pacjentów z przewlek³¹ niewydolnoœci¹ nerek (PNN) obserwuje siê zwiêkszon¹ sk³onnoœæ do infekcji bakteryjnych i wirusowych. Badania dotycz¹ce odpowiedzi nieswoistej da³y wyniki niejednoznaczne. Niewiele jest doniesieñ dotycz¹cych odpowiedzi humoralnej i komórkowej u chorych z PNN. Dlatego celem podjêtych badañ by³a ocena podstawowych subpopulacji limfocytów chorych z PNN. Materia³: Badaniami objêto 40 chorych z PNN (20 kobiet i 20 mê czyzn), w przedziale wiekowym lat, leczonych zachowawczo w Poradni Nefrologicznej i hemodializowanych w Klinice Nefrologii AMB. Grupê kontroln¹ stanowi³o 50 osób zdrowych (25 mê czyzn i 25 kobiet), w tym samym przedziale wiekowym.

7 Metody: Antygeny ró nicowania (CD) oznaczano metod¹ fluorescencji bezpoœredniej, przy u yciu przeciwcia³ monoklonalnych (Coulter, Becton Dickinson), na cytometrze przep³ywowym EPICS XL, firmy Coulter. Badania wykonano bez izolacji limfocytów, przy u yciu Immuno-Q-prepu. Oznaczano: CD3, CD4, CD8, CD20, CD57. Kontrole ujemne nastwiano zgodnie z klas¹ nastawianych przeciwcia³ (analiza pozytywna-3%). Wartoœæ HPCV<2. Wyniki badañ: Procent limfocytów CD3+ by³ znamiennie ni szy u chorych z PNN, w porównaniu do limfocytów ludzi zdrowych (p<0,0010). Nie stwierdzono jednak istotnych ró nic w ekspresji antygenów CD4 i CD8 pomiêdzy badanymi grupami. Stwierdzono nieznaczny wzrost odsetka limfocytów CD20+ u chorych z PNN i znamiennie podwy szony odsetek limfocytów CD57+ w porównaniu do limfocytów ludzi zdrowych. Wniosek: W przeprowadzonych badaniach stwierdzono ró nice w ekspresji antygenów CD na limfocytach ludzi chorych z PNN w porównaniu do ludzi zdrowych, co mo e byæ przyczyn¹ zaburzonej odpowiedzi swoistej w tej grupie. WSPÓ ZALE NOŒÆ MIÊDZY AUTOPRZECIWCIA AMI PRZECIW STRUKTUROM J DRA KOMÓRKOWEGO A SEKWENCJAMI HOMOLOGICZNYMI DO RETRO- WIRUSOWYCH W DNA Z SUROWIC CHORYCH NA CHOROBY TKANKI CZNEJ 103 mediatorów stresu, katecholamin i kortykosterydów. Zmiany te s¹ odwracalne po rzuceniu palenia. Poniewa wœród m³odych Polaków palenie jest doœæ powszechne celem przeprowadzonych badañ by³a wstêpna ocena populacji limfocytów krwi obwodowej u tych osób. Materia³: Materia³em badanym by³a krew wersenianowa 40 palaczy (20 kobiet i 20 mê czyzn), w przedziale wiekowym lat, pal¹cych powy ej 1 paczki papierosów dziennie. Grupê kontroln¹ stanowi³o 40 zdrowych doros³ych, nie pal¹cych, w tym samym przedziale wiekowym. Metody: Antygeny ró nicowania CD na limfocytach oznaczano metod¹ fluorescencji bezpoœredniej, przy u yciu przeciwcia³ monoklonalnych (Becton Dickinson, Coulter), na cytometrze przep³ywowym EPICS XL firmy Coulter. Badania wykonano bez izolacji limfocytów na krwi wersenianowej, przy u yciu Immuno- Q-prepu. Oznaczano: CD2, CD3, CD4, CD8, CD25, CD19, CD57. Wyniki badañ: Stwierdzono obni ony procent limfocytów CD4+ i wzrost odsetka i liczby bezwzglêdnej limfocytów CD8+ (p<0,001). Wspó³czynnik CD4/CD8 by³ znamiennie obni ony w porównaniu do grupy kontrolnej. Procenty i liczby bezwzglêdne limfocytów T CD25+ i NK CD57+ by³y znamiennie obni one (p<0,001). Nie stwierdzono istotnych ró nic w populacji limfocytów CD19+. Wniosek: Populacje limfocytów krwi obwodowej palaczy i ludzi zdrowych ró ni¹ siê. Zmiany iloœciowe w populacji limfocytów T i NK mog¹ byæ jedn¹ z przyczyn zaburzeñ w odpowiedzi swoistej u palaczy. JANUSZ PROKOP I JERZY BOWSZYC Katedra i Klinika Dermatologii AM w Poznaniu Przebadano 320 surowic od pacjentów z ró nymi chorobami tkanki ³¹cznej. Surowice ludzi zdrowych (n=40) i nosicieli HIV-1 (n=2) przebadano jako kontrolne. Surowice standardowe otrzymano z Centrum Kontroli Chorób w Atlancie (USA). Test IF poœredniej przeprowadzono z wykorzystaniem komórek HEp-2 (oznaczanie ANA, ACA i przeciwcia³ przeciwj¹derkowych) i Crithidium luciliae (oznaczanie przeciwcia³ anty-dsdna i anty-ssdna). Autoprzeciwcia³a przeciw antygenom Sm, (U1)RNP, Ro, La, Scl-70, Jo-1 i Mi-2 wykrywano przy pomocy immunodyfuzji, elektroforez przeciwpr¹dowych i immunoblotingu. ród³o antygenów stanowi³ ekstrakt grasicy cielêcej. DNA z surowic izolowano z zastosowaniem ekstrakcji fenolowej z dodatkiem proteinazy K. Sekwencje homologiczne do regionu gag-pol wirusa HIV-1 w wyizolowanym DNA wykrywano przy zastosowaniu hybrydyzacji Dot-blot. Wyniki odczytywano po trzydniowej autoradiografii w temp. -80C. Do analizy statystycznej wyników zastosowano test χ 2 oraz φ Yule'a. Przeanalizowano metody u yte do oznaczania poszczególnych autoprzeciwcia³ pod wzglêdem czu³oœci, swoistoœci i powtarzalnoœci. Okreœlono wspó³zale noœæ miêdzy wystêpowaniem autoprzeciwcia³ rozpoznaj¹cych ró ne struktury j¹dra komórkowego, a sekwencjami homologicznymi do regionu gag-pol wirusa HIV-1. W praktyce laboratoryjnej najbardziej przydatna do oznaczania przeciwcia³ przeciw Sm, (U1)RNP, Ro, La, Scl-70, Jo-1 oraz Mi-2 okaza³a siê technika zmodyfikowanej elektroforezy przeciwpr¹dowej. Pozytywn¹ wspó³zale noœæ wykazano miêdzy wystêpowaniem autoprzeciwcia³ przeciw dsdna, ssdna, Sm i (U1)RNP a sekwencjami homologicznymi do wy ej wspomnianego regionu wirusa HIV-1. Natomiast negatywn¹ wspó³zale noœæ stwierdzono miêdzy przeciwcia³ami anty-scl-70 oraz ACA i przeciwj¹derkowymi, a wymienionymi sekwencjami. Wykazano brak wspó³zale noœci miêdzy wystêpowaniem przeciwcia³ anty-mi-2, a hybrydyzacj¹ Dot-blot. POPULACJA LIMFOCYTÓW KRWI OBWODOWEJ PALACZY M. PIETRUCZUK, N. WO OSOWICZ Zak³ad Diagnostyki Hematologicznej, Akademia Medyczna, Bia³ystok Uwa a siê, e palenie papierosów zaburza wiele funkcji uk³adu immunologicznego. Dlatego u palaczy ryzyko wyst¹pienia ró nych chorób nowotworowych, a w szczególnoœci raka p³uc i prze³yku jest bardzo wysokie. Grupê tê charakteryzuje równie wysoka podatnoœæ na infekcje. Ocena wp³ywu palenia na uk³ad immunologiczny jest bardzo trudna i dyskusyjna. Problem polega przede wszystkim na tym, e nikotyna nie jest jedynym sk³adnikiem mog¹cym wp³ywaæ na odpowiedÿ immunologiczn¹. Wiadomo równie, e bezpoœrednie oddzia³ywanie nikotyny na uk³ad immunologiczny nie jest du e. Nie mo na równie pomin¹æ poœredniego oddzia³ywania nikotyny poprzez wzrost stê enia CYTOFLUORYMETRYCZNA ANALIZA FENOTYPU LIMFOCYTÓW KRWI PÊPOWINOWEJ I YLNEJ NOWORODKÓW Z PORODÓW FIZJOLOGICZNYCH MA GORZATA BANASIK 1, KRZYSZTOF ZEMAN 2, ANDRZEJ MALINOWSKI 3, EWA HELWICH 4, BO ENA PUCHA A 1 1 Pracownia Odpornoœci Komórkowej Zak³adu Diagnostyki Laboratoryjnej CZMP w odzi, 2 Zak³ad Immunologii Klinicznej WAM, 3 Klinika Ginekologii i Po³o nictwa WAM, 4 Oddzia³ Noworodków CZMP Okres przejœcia od ycia p³odowego do egzystencji samodzielnej charakteryzuje siê znaczn¹ chwiejnoœci¹ mechanizmów immunologicznych. Odpornoœæ noworodka symuluje kliniczny stan niedoboru immunologicznego, co predysponuje wczeœniaki, ale i noworodki donoszone do uogólnionych infekcji. Szybkie ujawnienie wrodzonych lub nabytych w czasie ci¹ y nieprawid³owoœci tego uk³adu jest wa ne dla zastosowania prawid³owego postêpowania terapeutycznego. Krew pêpowinowa wydaje siê byæ dobrym. ³atwo dostêpnym i iloœciowo wystarczaj¹cym Ÿród³em informacji o stanie immunologicznym rodz¹cego siê dziecka. Do badañ zakwalifikowano 14 eutroficznych noworodków z ci¹ przebiegaj¹cych bez powik³añ, urodzonych si³ami i drogami natury, ocenionych po porodzie w skali Apgar 9-10 pkt. Oznaczano lub oceniano we krwi pêpowinowej oraz ylnej w 3 dobie ycia odsetek, wartoœci bezwzglêdne i niektóre wzajemne proporcje limfocytów T i B, ich subpopulacji (CD4, CD8, CD3/HLADR, CD3/CD25, CD3/TCRαβ, CD3/TCRγδ) oraz komórek NK (CD ). Zarówno we krwi pêpowinowej jak i we krwi ylnej zdrowych noworodków stwierdza siê w stosunku do dzieci starszych wy sze wartoœci odsetka limfocytów CD4 i ni sze CD8 daj¹ce wysokie wartoœci wspó³czynnika CD4/CD8, a tak e ni sze wartoœci komórek NK i limfocytów CD3/TCRαβ, CD3/CD25, CD3/HLADR. Ró nice wartoœci bezwzglêdnych badanych populacji komórek krwi pêpowinowej i ylnej w stosunku do przyjêtych za referencyjne u dzieci starszych wynikaj¹ z istotnie wy szych œrednich wartoœci leukocytozy i limfocytozy krwi pêpowinowej i krwi ylnej noworodków i nie pozwalaj¹ na analizê porównawcz¹. Analiza wspó³zale noœci pomiêdzy dwoma Ÿród³ami limfocytów wykazuje wy sze wartoœci odsetkowe i wartoœci bezwzglêdne limfocytów CD3, CD4 i wspó³czynnika CD4/CD8 oraz ni szy odsetek i wartoœci bezwzglêdne komórek NK we krwi ylnej. Wnioski: Analiza fenotypowa limfocytów krwi pêpowinowej i ylnej noworodka wskazuje na odmienne zachowanie siê badanych parametrów w stosunku do wartoœci uzyskiwanych u osób z dojrza³ym uk³adem immunologicznym. Krew pêpowinowa jest dobrym, ³atwo osi¹galnym materia³em do oceny stanu uk³adu odpornoœciowego noworodka. Jednak e przy zastosowaniu wyników badañ wartoœci referencyjnych nale y uwzglêdniæ zmiany, do jakich dochodzi w pierwszych dniach ycia noworodka.

8 104 SK AD POPULACJI LIMFOCYTÓW U DZIECI Z PRZE- WLEK YM ZAPALENIEM MIGDA KÓW PODNIE- BIENNYCH ARTUR KOSTRZEWA, KRZYSZTOF WIKTOROWICZ Zak³ad Immunologii Klinicznej i Alergologii AM w Poznaniu Migda³ki podniebienne nale ¹ce do obwodowych narz¹dów limfatycznych, s¹ miejscem kumulacji limfocytów. Przewlek³e zapalenie migda³ków podniebiennych u dzieci jest stanem kwalifikuj¹cym do zabiegu ich usuniêcia (tonsylektomii). Resekcja migda³ków podniebiennych powoduje czasowe zmiany w parametrach immunologicznych krwi obwodowej. Celem pracy by³o okreœlenie zmian iloœciowych subpopulacji limfocytów krwi obwodowej u dzieci z nawracaj¹cymi stanami zapalnymi migda³ków podniebiennych, które poddano tonsylektomii. Badany materia³ stanowi³y komórki krwi obwodowej pobrane od dzieci, które podzielono na 3 grupy: grupa 1 - grupa kontrolna dzieci w wieku 9-12 lat, grupa 2 - grupa dzieci w wieku 8-14 lat, ze stanami zapalnymi migda³ków podniebiennych, przed tonsylektomi¹, grupa 3 - grupa dzieci w wieku 8-14 lat, 4-6 tygodni i 3 miesi¹ce po tonsylektomii. Pomiaru bezwzglêdnej i wzglêdnej liczby subpopulacji limfocytów krwi obwodowej dokonano metod¹ cytometrii przep³ywowej przy u yciu cytofluorymetru (Cytoron Absolute, firmy Ortho), programu Immuno Count 2, zestawu przeciwcia³ (TRIO) do oznaczania limfocytów T (CD3+), limfocytów B (CD19+), limfocytów pomocniczych (CD4+), limfocytów cytotoksycznych (CD8+) oraz komórek NK (CD 16+). Porównuj¹c otrzymane wyniki stwierdzono zale noœæ miêdzy poszczególnymi wartoœciami bezwzglêdnej i wzglêdnej liczby limfocytów T (CD3+) i limfocytów B (CD19+), limfocytów pomocniczych (CD4+), limfocytów cytotoksycznych (CD8+) i komórek NK (CD16+) u dzieci przed resekcj¹ migda³ków podniebiennych i po tonsylektomii w porównaniu z grup¹ kontroln¹ dzieci zdrowych. GENETYCZNE MARKERY M ODZIEÑCZEGO PRZE- WLEK EGO ZAPALENIA STAWÓW (JCA) R.PLOSKI 1 *, W.MAKSYMOWYCH 4, T.L.MCDOWELL 2, J.A.SYMONS 2, O.FORRE 3 AND G.DUFF 2 1 Institute of Transplantation Immunology, The National Hospital, Norway 2 3 University of Sheffield, UK, 4 Sanitetsforenings Rheumatism Hospital, Norway Univ. of Alberta, Canada Na podstawie obrazu klinicznego i badañ laboratoryjnych JCA dzieli siê na podtypy: systemowe (sjca), JCA o sk¹postawowym pocz¹tku i sk¹postawowym przebiegu (PaJCA), JCA o sk¹postawowym pocz¹tku i wielostawowym przebiegu (Pa-PoJCA), JCA wielostawowe (PoJCA), JCA wieloseropozytywne (RF+ JCA) i m³odzieñcze zesztywniaj¹ce zapalenie stawów krêgos³upa (JAS). W celu lepszej charakteryzacji poszczególnych podtypów oznaczaliœmy czêstoœci alleli HLA klasy II, alleli interleukiny 1α (IL1A1 i IL1A2 ró ni¹ce siê w rejonie promotora), oraz alleli LMP2 (gen koduj¹cy sk³adnik proteasomu) w grupie 361 pacjentów (ró ne podtypy JCA) oraz 181 osób zdrowych. Statystycznie znamienne asocjacje stwierdzone miêdzy podtypami JCA a allelami HLA kl.ii przedstawia tabela. WZGLÊDNE RYZYKO (RR) ALLELE sjca PaJCA Pa-PoJCA Po JCA RF+ JCA JAS n=29 n=170 n=37 n=49 n=13 n=63 DRB1*01 3 DRB1* DRB1*13 2 DRB1* DRB1* DPB1* DPB1* IL1A2 2 LMP2b/b 4 Wnioski: z wyj¹tkiem sjca ka dy z podtypów posiada swoisty profil immunogenetyczny. *Obecny adres: Pracownia HLA, Instytut Reumatologiczny, W-wa. WP YW WYSI KU FIZYCZNEGO NA SK AD POPULACJI LIMFOCYTÓW KRWI OBWODOWEJ ZDROWYCH DAWCÓW ARTUR KOSTRZEWA, KRZYSZTOF WIKTOROWICZ Zak³ad Immunologii Klinicznej i Alergologii Akademii Medycznej w Poznaniu Wysi³ek fizyczny zale nie od nasilenia i intensywnoœci jego przebiegu stanowi bodziec powoduj¹cy zmiany w sk³adzie krwi obwodowej i ustalaj¹cy nowy poziom równowagi dynamicznej. W niniejszej pracy okreœliliœmy wp³yw submaksymalnego wysi³ku fizycznego na zmiany iloœciowe subpopulacji limfocytów krwi obwodowej. Badany materia³ stanowi³y komórki krwi obwodowej pobrane od 20 osób p³ci mêskiej (studenci AWF) w wieku lat. Pomiaru bezwzglêdnej i wzglêdnej liczby subpopulacji limfocytów krwi obwodowej dokonano metod¹ cytometrii przep³ywowej przy u yciu cytofluorymetru (Cytoron Absolute, firmy Ortho), programu (Immuno Count 2), zestawu przeciwcia³ (TRIO) do oznaczania limfocytów T (CD3+), limfocytów B (CD19+), limfocytów pomocniczych (CD4+) oraz limfocytów cytotoksycznych (CD8+) i komórek NK (CD16+). Badania krwi obwodowej wykonano: * przed wysi³kiem * bezpoœrednio po wysi³ku * 24 h po wysi³ku i przeprowadzono analizê porównawcz¹ w ca³ej populacji badanej. Po wysi³ku w badanym materiale wykazano: * leukocytozê miogenn¹ o charakterze neutrofilowym * wzrost bezwzglêdnej i wzglêdnej liczby limfocytów T oraz limfocytów B * spadek bezwzglêdnej i wzglêdnej liczby komórek NK * wzrost wspó³czynnika CD4/CD8 Uzyskane wyniki œwiadcz¹ o istotnych przesuniêciach w obrazie bia³okrwinkowym krwi obwodowej pod wp³ywem submaksy-malnego wysi³ku fizycznego. Zmiany iloœciowe œwiadcz¹ o zdolnoœci ustroju do szybkiego przemieszczania siê krwi w nastêpstwie odruchowego skurczu œledziony i wyrzuceniu krwi do obwodu, recyrkulacji krwi w uk³adzie: uk³ad krwionoœny - uk³ad ch³onny, czy wyrzucaniu komórek do krwi na skutek nasilenia procesu poetycznego szpiku. 24h restytucji pozwala na normalizacjê w obrazie bia³okrwinkowym krwi obwodowej w porównaniu z wartoœciami spoczynkowymi. OCENA IMMUNOMORFOLOGICZNA BIOPSJI NEREK PRZESZCZEPIONYCH ZAGRO ONYCH ODRZUTEM EWA NYCZAK 1, ANDRZEJ OKO 2, ALDONA WO NIAK 3, JAN EROMSKI 1 1 Zak³ad Immunopatologii, 2 Klinika Nefrologii, 3 Zak³ad Patomorfologii Katedry Patomorfologii Klinicznej AM w Poznaniu W realizowanym od 1994 roku w Poznaniu programie przeszczepów nerek podjêto próbê oceny immunofluorescencyjnej materia³u biopsyjnego z nerek przeszczepionych zagro onych odrzutem. Wykonano 13 biopsji, materia³ pobierano najczêœciej po up³ywie miesi¹ca od wykonania przeszczepu. Bloki tkankowe zamra ano w mieszaninie suchego lodu i acetonu. Skrawki kriostatowe poddawano reakcji immunofluorescencji, stosuj¹c przeciwcia³a poliklonalne przeciwko trzem klasom immunoglobulin, sk³adowym dope³niacza, fibrynogenowi oraz przeciwcia³a monoklonalne przeciwko g³ównym subpopulacjom komórek limfoidalnych (CD3, CD4, CD8) i antygenowi HLA-DR. Intensywnoœæ nacieków oceniano pó³iloœciowo. Celem tych badañ by³o stwierdzenie, czy w utkaniu nerki dosz³o do odk³adania siê kompleksów immunologicznych oraz czy istniej¹ morfologiczne wyk³adniki odrzutu komórkowego. Na 13 przebadanych biopsji nerkowych stwierdzono obecnoœæ kompleksów immunologicznych w 7 przypadkach (w naczyniach pozak³êbkowych i/lub k³êbkach); w 9 na 10 przebadanych przypadków obecne by³y nacieki komórek limfoidalnych o przewadze limfocytów CD3+ CD4+. Ponadto w czêœci przypadków stwierdzono obecnoœæ antygenu HLA-DR na komórkach nab³onka cewek nerkowych. Przeprowadzone wstêpne badania wskazuj¹, e ocena immunomorfologiczna materia³u z nerki przeszczepionej umo liwia wykrycie wyk³adników tocz¹cego siê procesu immunologicznego in situ, co pozwala bli ej okreœliæ mechanizm zagra aj¹cego odrzutu.