POLSKIE DOŚWIADCZENIA UKRAIŃSKIE PERSPEKTYWY

Transkrypt

1 POLSKIE DOŚWIADCZENIA UKRAIŃSKIE PERSPEKTYWY Wybory 2012 Autorzy: Ewa Nowak-Koprowicz Dominik Łazarz Katarzyna Stępak Daniel Szeligowski

2 PO SĄSIEDZKU - cykl warsztatów o polskich doświadczeniach i ukraińskich perspektywach w zakresie przemian demokratycznych w kontekście wyborów do Rady Najwyższej na Ukrainie Aby zwiększyć zainteresowanie procesem zmian ustrojowych na Ukrainie, możliwościami skorzystania z polskich doświadczeń w tym względzie oraz działaniami podejmowanymi na rzecz Ukrainy w ramach polskiej polityki zagranicznej, REGIONALNE CENTRUM INFORMACJI EUROPEJSKIEJ W RZESZOWIE podjęło dyskurs z mieszkańcami Podkarpacia, zarówno Polakami jak i Ukraińcami, na temat wpływu wyborów do Rady Najwyższej na Ukrainie na przemiany demokratyczne w regionie. W ramach zainicjowanego w listopadzie 2012 r. przedsięwzięcia POLSKIE DOŚWIADCZENIA UKRAIŃSKIE PERSPEKTYWY. WYBORY 2012 realizowany jest cykl warsztatów skierowanych do mieszkańców Podkarpacia: uczniów szkół gimnazjalnych oraz ponadgimnazjalnych, studentów, czytelników placówek bibliotecznych, nauczycieli, cudzoziemców w tym zwłaszcza przedstawicieli Ukrainy oraz osób w wieku 50+. Cykl warsztatów prowadzony był we współpracy z Wojewódzką i Miejską Biblioteką Publiczną w Rzeszowie. Podczas warsztatów uczestnikom przybliżona została tematyka Ukrainy i jej relacji z Polską oraz Unią Europejską, jak również polskie działania prowadzone w ramach polityki zagranicznej wobec Ukrainy. Prowadzący spotkania prezentowali polskie doświadczenia w zakresie przemian demokratycznych, a także możliwości, z jakich skorzystać mogą obywatele Ukrainy. Uczestnicy dowiedzieli się również o wpływie kultury na rozwój społeczno-gospodarczy, ze szczególnym uwzględnieniem Polski i Ukrainy. Poprzez swoje działania Regionalne Centrum Informacji Europejskiej w Rzeszowie przyczyniło się do wzrostu wiedzy na temat Ukrainy, demokracji oraz polskiej polityki zagranicznej w tym zakresie wśród mieszkańców województwa podkarpackiego, a także młodych studentów z Ukrainy. Patronat nad przedsięwzięciem objęli Vladyslav Kanevskiy Konsul Generalny Ukrainy w Lublinie oraz Jerzy Krzanowski Konsul Honorowy Ukrainy w Rzeszowie. Ponadto, moduł warsztatów poświęcony tematyce znaczenia kultury dla zmiany społecznej został objęty patronatem portalu Culture.pl, którego wydawcą jest narodowa instytucja kultury Instytut Adama Mickiewicza.

3 Moduł I, POROZMAWIAJMY O DEMOKRACJI. JAK SKORZYSTAĆ Z POLSKICH DOŚWIADCZEŃ PRZEMIAN USTROJOWYCH NA UKRAINIE? Prowadzący: Katarzyna Stępak Moduł pierwszy skierowany był przede wszystkim do mieszkających na Podkarpaciu Ukraińców, zwłaszcza osób młodych. Tematem warsztatów były możliwości skorzystania przez obywateli Ukrainy z polskich doświadczeń w zakresie przemian demokratycznych. Warsztaty w ramach tego modułu przyczyniły się m.in. do: wzrostu wiedzy na temat znaczenia demokracji dla rozwoju kraju, kształtowania prodemokratycznych postaw oraz inspirowania do podejmowania lokalnych działań na rzecz wzmacniania demokracji w miejscu (kraju) pochodzenia wśród uczestników modułu. Moduł II, DLACZEGO W POLSCE WARTO ROZMAWIAĆ O PRZEMIANACH DEMOKRATYCZNYCH NA UKRAINIE? Prowadzący: Daniel Szeligowski Moduł drugi zakładał zwiększenie zainteresowania mieszkańców Podkarpacia tematyką znaczenia sytuacji politycznej na Ukrainie (przebiegu procesu demokratyzacji tego państwa) dla Polski i Europy. Osiągnięciu powyższego celu sprzyjała zarówno treść jak i forma przekazu w tym udział przedstawicieli Polski i Ukrainy (studenci Forum Inicjatyw Europejskich, koła naukowego WSIiZ) w roli współprowadzących. Ponadto realizacja modułu drugiego umożliwiła uczestnikom spotkań lepsze zrozumienie prowadzonej w tym zakresie polityki zagranicznej Polski. W warsztatach wzięli udział uczniowie szkół gimnazjalnych, ponadgimnazjalnych, studenci oraz osoby w wieku 50+. Moduł III, KULTURA JAKO NARZĘDZIE ZMIANY POLITYCZNEJ I GOSPODARCZEJ. POLSKIE DOŚWIADCZENIA. UKRAIŃSKIE PERSPEKTYWY Prowadzący: Ewa Nowak-Koprowicz W module trzecim w odniesieniu do bardzo dobrze przyjętych inicjatyw w ramach programu kulturalnego polskiej prezydencji m.in. I, CULTURE Orchestra; cyklu filmów dokumentalnych Przewodnik do Polaków ilustrującego źródła fenomenu współczesnej polskiej zaradności i kreatywności, podjęto tematykę znaczenia kultury dla przemian demokratycznych, ze szczególnym uwzględnieniem Polski i Ukrainy. Spotkania w ramach tego modułu realizowane były w placówkach Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Rzeszowie: Oddziale dla Dzieci dla Młodzieży oraz filiach nr 3, 6, 7, 9, 15. Uczestnicząca w spotkaniach młodzież gimnazjalna i licealna miała możliwość konfrontacji swoich dotychczasowych wyobrażeń na temat znaczenia kultury, jej roli w kreacji przestrzeni wolności osobistej jak i społecznej. Moduł trzeci warsztatów stanowi kontynuację szeroko podejmowanych w Polsce i na świecie inicjatyw z zakresu dyskusji nt. wpływu kultury na rozwój społeczno-gospodarczy.

4 W ramach cyklu warsztatów Po sąsiedzku konsultanci Regionalnego Centrum Informacji Europejskiej w Rzeszowie przeprowadzili również badania ankietowe, których celem była analiza stosunku mieszkańców województwa podkarpackiego do szeroko pojętej idei europejskiego wyboru Ukrainy. Osoby ankietowane proszone były o udzielenie odpowiedzi na następujące pytania: 1. Czy uważasz, że Ukraina jest krajem demokratycznym? 2. Czy uważasz, że na Ukrainie łamane są prawa człowieka? 3. Czy uważasz, że Rosja posiada decydujący wpływ na politykę Ukrainy? 4. Czy uważasz, że Polska powinna zacieśniać współpracę z Ukrainą? 5. Czy uważasz, że Polska powinna wspierać dążenia Ukrainy do integracji z Unią Europejską? 6. Czy uważasz, że Ukraina powinna zostać członkiem Unii Europejskiej? Badania przeprowadzono na próbie ponad 100 uczestników poszczególnych warsztatów. Wyniki badań wraz z komentarzami zaprezentowane zostały poniżej.

5 22% 45% wiem 33% Wykres 1. Czy uważasz, że Ukraina jest krajem demokratycznym? [kobiety] 14% 21% 65% wiem Wykres 2. Czy uważasz, że Ukraina jest krajem demokratycznym? [mężczyźni] Mężczyźni, częściej niż kobiety, uważają, iż Ukraina jest krajem niedemokratycznym. iego zdania jest 65% mężczyzn i 45% kobiet. Zaledwie 22% kobiet oraz 14% mężczyzn uważa, iż Ukraina jest krajem demokratycznym. Jednocześnie co piąty mężczyzna i co trzecia kobieta nie posiadają zdania w tej kwestii. Wyniki tych badań jednoznacznie wskazują, że Ukraina nie jawi się jako kraj demokratyczny. Przypuszczać można, iż wpływ na to ma zwłaszcza kwestia Julii Tymoszenko oraz pewnych nieprawidłowości podczas ukraińskich wyborów, zarówno w ramach kampanii wyborczej jak i samego procesu wyborczego.

6 22% 58% 20% wiem Wykres 3. Czy uważasz, że na Ukrainie łamane są prawa człowieka? [kobiety] 10% 63% 27% wiem Wykres 4. Czy uważasz, że na Ukrainie łamane są prawa człowieka? [mężczyźni] Mężczyźni, częściej niż kobiety, są zdania, że na Ukrainie łamane są prawa człowieka. Uważa tak aż 63% mężczyzn i 58% kobiet. Jednocześnie, zaledwie co dziesiąty mężczyzna i co piąta kobieta twierdzą, iż na Ukrainie nie łamie się praw człowieka. Zdania w tej kwestii nie posiada 20% kobiet i 27% mężczyzn. Dane wskazują, iż Ukraina postrzegana jest jako kraj, w którym demokracja nie funkcjonuje w sposób właściwy. sposób bowiem zaprzeczyć, iż przestrzeganie praw człowieka to jeden z podstawowych elementów sprawnie działającego systemu demokratycznego.

7 6% 67% 27% wiem Wykres 5. Czy uważasz, że Rosja posiada decydujący wpływ na politykę Ukrainy? [kobiety] 25% 61% 14% wiem Wykres 6. Czy uważasz, że Rosja posiada decydujący wpływ na politykę Ukrainy? [mężczyźni] Równocześnie więcej kobiet niż mężczyzn uważa, iż Rosja posiada decydujący wpływ na politykę Ukrainy. Uważa tak 67% kobiet i 61% mężczyzn. Zaledwie 6% kobiet sądzi, iż Rosja nie posiada wpływu na politykę Ukrainy, podczas gdy takiego samego zdania jest 25% mężczyzn. 27% kobiet i 14% mężczyzn nie ma zdania w tej kwestii. Bez wątpienia polityka wielowektorowości Ukrainy, a więc balansowanie pomiędzy Rosją i Unią Europejską, widoczna jest w polityce zagranicznej tego kraju. Jak wynika jednak z odpowiedzi respondentów, na politykę Ukrainy większy wpływ wywiera jej wschodni sąsiad Rosja.

8 22% 38% wiem 40% Wykres 7. Czy uważasz, że Polska powinna zacieśniać współpracę z Ukrainą? [kobiety] 24% 51% wiem 25% Wykres 8. Czy uważasz, że Polska powinna zacieśniać współpracę z Ukrainą? [mężczyźni] Kobiety, częściej niż mężczyźni, skłonne są twierdzić, iż Polska powinna zacieśniać dwustronną współpracę z Ukrainą. Odpowiedzi takiej udzieliło 38% kobiet i 24% mężczyzn. Z kolei aż połowa mężczyzn uważa, że Polska nie powinna podejmować wysiłków w celu intensyfikacji wzajemnych relacji, podczas gdy takiego samego zdania jest niewiele ponad 1/5 kobiet. Równocześnie, aż 40% kobiet i co czwarty mężczyzna nie posiadają zdania w tej kwestii. Przyczyn takiego stanowiska szukać można w rosnącym zmęczeniu Unii Europejskiej kwestiami Ukrainy. Brak woli politycznej ze strony wschodnich sąsiadów sprawia, iż adwokat Ukrainy w UE również traci swoją cierpliwość.

9 16% 53% 31% wiem Wykres 9. Czy Polska powinna wspierać dążenia Ukrainy do integracji z Unią Europejską? [kobiety] 29% 45% wiem 26% Wykres 10. Czy Polska powinna wspierać dążenia Ukrainy do integracji z Unią Europejską? [mężczyźni] Zdecydowanie więcej kobiet niż mężczyzn jest zdania, że Polska powinna wspierać dążenia Ukrainy do integracji z Unią Europejską. Uważa tak ponad połowa kobiet i 29% mężczyzn. Odmiennego zdania jest 16% kobiet i 45% mężczyzn. Jednocześnie, aż 41% kobiet i 26% mężczyzn nie posiada zdania w tej kwestii. Różnica zdań pomiędzy kobietami a mężczyznami wynika z tego, iż jak pokazują wykresy 1-4 kobiety nie oceniają sytuacji na Ukrainie tak jednoznacznie, jak czynią to mężczyźni. Jednocześnie duży odsetek osób niezdecydowanych pokazuje, iż kwestia europejskiego wyboru Ukrainy wciąż budzi wiele wątpliwości.

10 24% 38% wiem 38% Wykres 11. Czy uważasz, że Ukraina powinna zostać członkiem Unii Europejskiej? [kobiety] 35% 47% wiem 18% Wykres 12. Czy uważasz, że Ukraina powinna zostać członkiem Unii Europejskiej? [mężczyźni] Mężczyźni, częściej niż kobiety, chcieliby widzieć Ukrainę w strukturach Unii Europejskiej. iego zdania jest 35% mężczyzn oraz 24% kobiet. Równocześnie, więcej mężczyzn niż kobiet sprzeciwia się akcesji Ukrainy do UE. Uważa tak aż 47% mężczyzn i 38% kobiet. Zdecydowanie więcej kobiet niż mężczyzn nie posiada jednak zdania w tej kwestii takich odpowiedzi udzieliło aż 38% kobiet i 18% mężczyzn. Dane pokazują, iż akcesja Ukrainy do struktur Unii Europejskiej może spotkać się ze sprzeciwem samych Polaków, którzy pomimo sympatii wobec wschodniego sąsiada zdają się być świadomi konsekwencji politycznych i gospodarczych jakie niesie za sobą przystąpienie Ukrainy do UE.

11 Podsumowanie Analizując powyższe dane stwierdzić można, iż kobiety bardziej niż mężczyźni przychylne są intensyfikacji dwustronnych kontaktów pomiędzy Polską i Ukrainą, opowiadając się zarówno za zacieśnianiem relacji łączących oba kraje, jak również za dalszym wspieraniem ukraińskich dążeń do integracji z Unią Europejską. Z kolei większość mężczyzn zdecydowanie sprzeciwia się dalszemu zacieśnianiu więzi łączących Polskę i Ukrainę. Mężczyźni, podobnie jak kobiety, sprzeciwiają się również akcesji Ukrainy do Unii Europejskiej, niemniej jednak odsetek mężczyzn, którzy chcieliby przystąpienia Ukrainy do struktur UE, jest większy niż ma to miejsce w przypadku kobiet. Zarówno kobiety, jak i mężczyźni są zdania, że Ukraina nie jest krajem demokratycznym, a u naszych wschodnich sąsiadów dochodzi do przypadków łamania praw człowieka. Mężczyźni oceniają jednak obecną sytuację na Ukrainie bardziej krytycznie, aniżeli kobiety. Kobiety są z kolei skłonne częściej przyznać, w porównaniu z mężczyznami, iż Rosja posiada decydujący wpływ na politykę Ukrainy. Stosunkowo duży odsetek odpowiedzi wiem, zarówno wśród kobiet jak i mężczyzn, pozwala przypuszczać, iż społeczeństwo wciąż nie posiada wystarczającej wiedzy odnośnie kraju naszych wschodnich sąsiadów oraz relacji, jakie łączą Ukrainę z Polską oraz Unią Europejską.

12 Organizatorzy Patroni medialni: