Ograniczanie skutków powodzi

Transkrypt

1 Ograniczanie skutków powodzi to problem lokalny Biuro ds. Współpracy z Samorządami, Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej Roman Konieczny

2 Powodzie w Europie Powódź 1997, Polska Ofiary 55 osób Gminy 500 szt, grunty orne ha, domy , firmy 9000 Łączne straty 12,5 mld PLN Europa Ilość powodzi Ofiary 700 osób Ewakuowani około 0,5 mln osób Straty (ubezpieczone) 25 mld Euro

3 Powódź 2009 gm. Borzęcin W sobotę rano wody potoku Kisielina i Biadolanka zalały Bielczę w gminie Borzęcin. Zalanych zostało kilkadziesiąt budynków mieszkalnych i gospodarczych, obiekty użyteczności publicznej, w tym: Zespół Szkół, Przedszkole, Budynek Wielofunkcyjny, remiza OSP. Zniszczeniu uległa infrastruktura drogowa oraz uprawy rolne na obszarze kilkuset hektarów. Przyczyna strat: wylew małych, lokalnych cieków

4 Powódź 2009 Ropczyce Niespodziewanie duży wylew Wielopolki. Część miasta Ropczyce została zalana przez wodę płynącą trasą starej, zapomnianej, dawno zasypanej młynówki. Zniszczone zostały budynki: biblioteki przedszkola, kilku szkół podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych, budynek Sądu Okręgowego, budynek Urzędu Miejskiego i Centrum Kultury, kościół parafialny, hala widowiskowosportowa, Dom Emerytów i Rencistów, oczyszczalnia ścieków, kilkaset budynków mieszkalnych, budynki gospodarcze. Zniszczonych zostało 12 mostów, 15 przepustów służących jako mosty. Nawierzchnie asfaltowe na drogach zostały zniszczone na odcinku ok. 35 km.

5 Jakie straty wywołują małe powodzie? Straty w tys. złotych Straty w tys. złotych Zestawienie strat powodziowych w latach Porównanie strat w roku 1997 i pozostałych w okresie Pozostałe Wg Munich Re (największa na świecie agencja reasekuracyjna, specjalizująca się w ocenie ryzyka) zaledwie połowa strat spowodowanych powodziami ma swoje źródła w wylewach wielkich rzek lub katastrofalnych powodzi. Reszta jest spowodowana przez intensywne, a częste opady (nie na tych samych obszarach) i występuje na niewielkich rzekach lub nawet poza nimi (opady w miastach, podtopienia itd.). Wolfgang Kron,, 2002, Flood pisk = hazard x exposure x vulnerability, Flood Defence 2002, Wu et al. (eds.), 2002 Science Press, New York LTD. ISBN

6 Wzrost strat powodziowych Źródła: FEMA, SwissRe Miliardy dolarów 20,00 18,00 16,00 14,00 12,00 10,00 8,00 6,00 4,00 2,00 0, Wzrost strat powodziowych w USA (FEMA) Przyrost strat w USA 2,92% rocznie Przyrost ludności w USA 1,26% rocznie Przyrost majątku indywidualnego 1,85% rocznie Ubezpieczenie strat spowodowanych zagrożeniami naturalnymi na świecie Miliardy dolarów Straty ekonomiczne Ubezpieczenia

7 Przyczyny rosnących strat powodziowych (2) Wzrost zagospodarowania terenów zalewowych Grunty orne Budynki [ha] x więcej [sztuki] x więcej Źródła: Monografia powodzi - Odra 1997 Mosty [sztuki] x więcej Drogi [km] x więcej

8 Ograniczanie strat powodziowych Ryzyko powodziowe Zagrożenie Ekspozycja Wrażliwość Trzymać powódź z daleka od ludzi Trzymać ludzi z daleka od powodzi Nauczyć się żyć z powodzią

9 Trzymać powódź z daleka od ludzi Efekty pracy zbiorników Kotlina Kłodzka Q 1% 32 cm 37 cm 37 cm

10 Roman Konieczny, Małgorzata Siudak Trzymać powódź z daleka od ludzi Obwałowania 3% Przyczyny przerwań (analiza do 1972 r.) 9% 34% Przerwania wałów w 1997 r. liczba przerwań ok. 900 długość uszkodzonych wałów: rzeka Wisła 220 km rzeka Odra 455 km 27% 1% 26% przelanie przez koronę filtracja przez wał przecieki przez budowle przecieki przez podłoże zsuwy skarp inne Przerwania wałów w Polsce

11 Trzymać powódź z daleka od ludzi Regulacje rzek Mankamenty: Zniszczenie flory i fauny Dewastacja krajobrazu Ograniczenie szans na zyski z turystyki (rekreacja, wędkarstwo) Zwiększenie zagrożenia powodziowego (szczególnie poniżej regulacji) Niezgodność z przepisami

12 Roman Konieczny, Małgorzata Siudak Trzymać ludzi z daleka od powodzi Ograniczanie zabudowy terenów zalewowych W wielu krajach wprowadza się podział terenów zalewowych na strefy zasięgu powodzi i uruchamia różne mechanizmy ograniczania zabudowy na tych terenach. Strefy zalewów powodziowych Trasa powodzi Strefa A Strefa A Ograniczenia zabudowy Zakaz jakiejkolwiek zabudowy na trasie powodzi Zakaz budowy obiektów zwiększających zagrożenie w strefie A (szpitale, szkoły, składowiska odpadów, magazyny środków chemicznych itd.) Ustalenie warunków, jakie muszą spełniać inne obiekty w strefie A

13 Nauczyć się żyć z powodzią? Przykład plan dla Gorzanowa

14 Powódź w Gorzanowie Skutki powodzi w Gorzanowie: 135 hektarów gruntów 81 domów mieszkalnych 100 budynków gospodarczych, 50 km dróg gminnych i powiat. 2 mosty zerwane 2 mosty uszkodzone Ewakuowano ok. 300 osób. Łączne straty - 13 mln złotych

15 Cel działania plan dla wsi Grupa robocza: Sołtys, Ochotnicza Straż Pożarna, radny gminny, Tow. Przyjaciół Gorzanowa, ksiądz, przedstawiciele: gminy, powiatu, IMGW. Wspólne działania: Ankietowanie i wywiady z mieszkańcami Identyfikacja zagrożeń związanych z rzekami Ustalenie zasięgu zalewów powodzi z 1997 roku Współpraca z RZGW Wrocław

16 Lokalny problem Zabudowa Gorzanowa Flood 1%

17 Źle zbudowany przepust Lokalny problem

18 Zaniedbana młynówka Młynówka Zaniedbana młynówka Przez wieś płynie młynówka - dawniej napędzająca młyn. Jest zaniedbana i może stanowić zagrożenie w czasie silnych deszczów. Jej przepustowość uległa zmniejszeniu i trzeba było przekopć brzeg.

19 Wykonane prace Mapa powodziowa Mapa została przygotowana wspólnie ze strażakami z OSP z Gorzanowa

20 Ostrzeganie w Gorzanowie Telefoniczny System Ostrzegania Starostwa Powiatowego powiadomi mieszkańców o zagrożeniu (Centrum Kryzysowe w Bystrzycy Kłodzkiej) Strażnicy powodziowi (mieszkańcy Gorzanowa) sprawdzą, czy wszyscy zostali powiadomieni (w okresie bez powodzi będą doradzać, jak można ograniczyć straty)

21 Strażnicy powodziowi Zadania strażników: Ostrzegać sąsiadów Aktualizować numery telefonów Udostępniać informację Doradzać, jak można ochronić dom i dobytek

22 Plan ewakuacji dla Gorzanowa

23 Information material Flyer on the local flood warning system Flyer on methods for securing buildings from flooding

24 Edukacja powodziowa Współpraca ze szkołą w Gorzanowe Rodzinny plan ewakuacji Konkurs dla uczniów i rodziców organizowany przez szkołę Porady powodziowe w Interneice Współpraca z Towarzystwem Miłośników Gorzanowa

25 Roman Konieczny, Małgorzata Siudak Co można zrobić by zmniejszyć straty powodziowe u siebie w domu?

26 Roman Konieczny, Małgorzata Siudak Nauczyć się żyć z powodzią Usytuowanie domu Usytuowanie budynku Osłona budynku

27 Roman Konieczny, Małgorzata Siudak Nauczyć się żyć z powodzią Odprowadzenie wody od domu Dobre odprowadzenie wody z dachu (rynny i rury spustowe) Szybkie odprowadzenie wody z okolic domu

28 Roman Konieczny, Małgorzata Siudak Nauczyć się żyć z powodzią Zabezpieczenie kanalizacji Rodzaj zabezpieczenia się przed cofającymi się ściankami lub wodą w kanalizacji zawory zwrotne i zasuwy Zabezpieczenie przed cofającymi się Koszt złotych ściekami

29 Roman Konieczny, Małgorzata Siudak Nauczyć się żyć z powodzią Zabezpieczenie domu tuż przed powodzią Folia plastikowa Zabezpieczenie okienka Folia plastikowa i worki z piaskiem Folia plastikowa zabezpieczenie przed filtracją

30 Roman Konieczny, Małgorzata Siudak Nauczyć się żyć z powodzią Organizacja domu na terenach zalewowych??? Gdzie dokumenty? Gdzie kosztowności? Gdzie ważne pamiątki rodzinne..?

31 Dyrektywa powodziowa UE Czego możemy się spodziewać? Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady Europy w sprawie oceny ryzyka powodziowego i zarządzania nim Wstępna ocena zagrożenia powodziowego (do 22 grudnia 2011, aktualizacja co 6 lat) wyznaczenie obszarów zagrożonych powodziami Mapy zagrożenia powodziowego i mapy ryzyka powodziowego (do 22 grudnia 2013, aktualizacja co 6 lat) przygotowanie map dla planowania i komunikacji społecznej Plany zarządzania ryzykiem powodziowym (do 22 grudnia 2015, aktualizacja co 6 lat) opracowanie planów dla dorzeczy Wisły i Odry Dyrektywa nie określa całego zakresu działań określa minimum wymagane dla wszystkich krajów Unii Europejskiej.

32 PLANY ZARZĄDZANIA RYZYKIEM Dyrektywa Powodziowa CELE Państwa członkowskie ustalają odpowiednie cele, kładąc szczególny nacisk na ograniczenie potencjalnych negatywnych konsekwencji powodzi dla zdrowia ludzkiego, środowiska, dziedzictwa kulturowego oraz działalności gospodarczej oraz, jeżeli zostanie to uznane za właściwe, na działania nietechniczne lub na zmniejszenie prawdopodobieństwa wystąpienia powodzi. (rozdz. IV, art. 7 par. 2) ZAWARTOŚĆ Plany zarządzania ryzykiem powodziowym obejmują wszystkie aspekty zarządzania ryzykiem powodziowym, kładąc szczególny nacisk na zapobieganie, ochronę i stan należytego przygotowania, w tym prognozowanie powodzi i systemy wczesnego ostrzegania, a także uwzględniając cechy danego dorzecza lub zlewni. Plany zarządzania ryzykiem powodziowym mogą również obejmować działania na rzecz zrównoważonego zagospodarowania przestrzennego, skuteczniejszą retencję wód oraz kontrolowane zalewanie niektórych obszarów w przypadku wystąpienia powodzi. (rozdz. IV, art. 7 par. 3)

33 Możliwe zakresy aktywności Mapy zagrożenia powodziowego Mapy zagrożeń i ryzyka nie zostaną sporządzone dla rzek i potoków, na których nie ma punktów obserwacyjnych IMGW

34 Historia powodzi fotografie, dokumenty

35 Lokalne plany identyfikacja źródeł strat Zaniedbane koryta potoków Wadliwie działające przepusty Niekonserwowane rowy melioracyjne Niedrożne rowy przydrożne Zasypane młynówki, starorzecza itd.

36 Święto rzeki Loary

37