Nr 747. Informacja. Zakazy i ograniczenia dotyczące radnych, pracowników samorządowych oraz osób kierujących niektórymi podmiotami

Transkrypt

1 KANCELARIA SEJMU BIURO STUDIÓW I EKSPERTYZ WYDZIAŁ OPINII PRAWNYCH Zakazy i ograniczenia dotyczące radnych, pracowników samorządowych oraz osób kierujących niektórymi podmiotami Listopad 2000 Antonina Teresa Gajewska Informacja Nr 747 Z uwagi na brak w ustawodawstwie zdefiniowania pojęcia korupcja w niniejszym opracowaniu zawarte zostały te przepisy ustaw, których celem jest przeciwdziałanie wykorzystywania stanowiska lub funkcji dla uzyskania szeroko rozumianych korzyści.

2 BSE 1 Radni jednostek samorządu terytorialnego Status radnych został uregulowany - w zależności od jednostki samorządu terytorialnego w jakiej radny uzyskał mandat - w następujących przepisach prawnych: 1. Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. O samorządzie gminnym (Dz. U. z 1996 r. Nr 13, poz. 74 z późn. zm.) zwana w dalszej części opracowania - u.g. 2. Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. O samorządzie powiatowym (Dz. U. Nr 91, poz. 578 z późn. zm.) zwana - u.p. 3. Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. O samorządzie województwa (Dz. U. Nr 91, poz. 576, z późn. zm.) zwana - u.w. Zakazy łączenia mandatu radnego W art. 21 ust. 8 u.p. wprowadzono zakaz łączenia mandatu radnego powiatu z mandatem radnego gminy i radnego województwa. W art. 23 ust. 4 u.w. wprowadzono zakaz łączenia mandatu radnego województwa z: 1) mandatem radnego powiatu i gminy, 2) funkcją wojewody i wicewojewody, 3) zatrudnieniem na stanowiskach urzędniczych w urzędach rządowej administracji zespolonej i nie zespolonej na obszarze województwa. Zgodnie z art. 8 ust. 3 ustawy z dnia 16 lipca 1998 r. Ordynacja wyborcza do rad gmin, powiatów i sejmików województw (Dz. U. Nr 95, poz. 602 i Nr 160, poz. 1060) - zwana dalej o.w. - można być radnym tylko jednej z rad czyli, albo radnym rady gminy, albo radnym rady powiatu, albo radnym sejmiku województwa. Można również kandydować tylko do jednej z rad - art. 8 ust. 1. Przepis ten stosuje się w przypadku uzupełniania składu rady lub wyboru danej rady przed upływem kadencji. Radny (gminy, powiatu, województwa) wchodzący w skład zarządu jednostki samorządu terytorialnego nie może pełnić funkcji przewodniczącego i wiceprzewodniczącego rady - art. 19 ust. 3 u.g., art. 14 ust 2 u.p. i art. 20 ust. 4 u.w. Mandatu radnego jednostki samorządu terytorialnego nie można łączyć ze stanowiskiem prezesa, członka kolegium, naczelnika wydziału oraz inspektora do spraw kontroli regionalnej izby obrachunkowej - art. 23 ust. 2 ustawy z dnia 7 października 1992 r. O regionalnych izbach obrachunkowych (Dz. U. Nr 85, poz. 428 z późn. zm.). Radny nie może łączyć mandatu z członkostwem w samorządowym kolegium odwoławczym - art. 9 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12 października 1994 r. O samorządowych kolegiach odwoławczych (Dz. U. Nr 122, poz. 593 z późn. zm.). Radny (gminy, powiatu, województwa) wchodzący w skład zarządu jednostki samorządu terytorialnego nie może pełnić funkcji przewodniczącego i wiceprzewodniczącego rady - art. 19 ust. 3 u.g., art. 14 ust 2 u.p. i art. 20 ust. 4 u.w. Skutki uzyskania mandatu radnego Sędzia mianowany, powołany lub wybrany do pełnienia funkcji w organach samorządu terytorialnego jest obowiązany zrzec się swojego stanowiska. Sędzia, który zrzekł się stanowiska może powrócić na poprzednio zajmowane stanowisko sędziego, jeżeli przerwa w pełnieniu obowiązków sędziego nie przekracza 5 lat. W tym wypadku - Krajowa Rada Sądownictwa, z inicjatywy sędziego, po uzyskaniu pozytywnej opinii zgromadzenia ogólnego sędziów właściwego sądu - może przedstawić Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej wniosek o powołanie go na poprzednio zajmowane

3 2 BSE stanowisko, niezależnie od liczby stanowisk sędziowskich w danym sądzie - art. 791 ustawy z dnia 20 czerwca 1985 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. z 1994 r. Nr 7, po. 25 z poźn. zm.). Prokurator mianowany, powołany lub wybrany do pełnienia funkcji w organach samorządu terytorialnego jest obowiązany zrzec się swojego stanowiska. Prokurator, który zrzekł się stanowiska może powrócić na poprzednio zajmowane stanowisko prokuratora, jeżeli przerwa w pełnieniu obowiązków prokuratora nie przekracza 5 lat. W tym wypadku Prokurator Generalny, na wniosek prokuratora, który zrzekł się stanowiska, może powołać go na poprzednio zajmowane stanowisko, niezależnie od liczby stanowisk prokuratorskich w danej powszechnej jednostce organizacyjnej - art. 65a ustawy z dnia 20 czerwca 1985 r. O prokuraturze (Dz. U. z 1994 r. Nr 19, poz. 70 z późn. zm.). Urzędnik służby cywilnej nie może łączyć pracy w służbie cywilnej z mandatem radnego - art. 69 ust. 6 ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. O służbie cywilnej (Dz. U. Nr z 1990 r. Nr 49, poz. 483 z późn. zm.). Policjanta można zwolnić ze służby w przypadkach powołania do innej służby państwowej, a także objęcia funkcji z wyboru w organach samorządu terytorialnego lub stowarzyszeniach - art. 41 ust. 2 pkt 3 ' ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. ~ Policji (Dz. LT. Nr 30, poz. 179 z późn. zm.). Ślubowanie Radny gminy przed przystąpieniem do wykonywania mandatu składa ślubowanie: "Ślubuję uroczyście jako radny pracować dla dobra i pomyślności gminy, działać zawsze zgodnie z prawem oraz z interesem gminy i jej mieszkańców, godnie i rzetelnie reprezentować swoich wyborców, troszczyć się o ich sprawy oraz nie szczędzić sił dla wykonywania zadań gminy." - art. 23a u.g. Radny powiatu i województwa przed objęciem mandatu składa ślubowanie: "Uroczyście ślubuję rzetelnie i sumiennie wykonywać obowiązki wobec Narodu Polskiego, strzec suwerenności i interesów Państwa Polskiego, czynić wszystko dla pomyślności Ojczyzny, wspólnoty samorządowej powiatu (województwa) i dobra obywateli, przestrzegać Konstytucji i innych praw Rzeczypospolitej Polskiej." - art. 20 ust. 1 u.p. i art. 22 ust. 1 u.w. Odmowa złożenia ślubowania przez radnego wszystkich jednostek samorządu terytorialnego skutkuje wygaśnięciem mandatu - art. 190, ust. 1 pkt 1 o.w., art. 20 ust. 2 u.p., art. 22 ust. 2 u.w. Kontakty radnego z wyborcami Radny gminy reprezentuje wyborców, utrzymuje stałą więź z mieszkańcami oraz ich organizacjami. Przyjmuje zgłoszone postulaty i przedstawia je organom gminy do rozpatrzenia - art. 23 u.g. Radny powiatu nie jest związany instrukcjami wyborców. Radny obowiązany jest kierować się dobrem powiatowej wspólnoty samorządowej. Przyjmuje zgłaszane przez mieszkańców postulaty i przedstawia je organom powiatu do rozpatrzenia - art. 21 ust. 1 u.p.

4 BSE 3 Radny województwa nie jest związany instrukcjami wyborców..jest obowiązany w swojej działalności kierować się interesami państwa i wojewódzkiej wspólnoty samorządowej - art. 23 ust. 1 u.w. Udział radnego w pracach organów samorządu terytorialnego Radny gminy obowiązany jest brać udział w pracach rady gminy i jej organów oraz innych instytucjach samorządowych, do których został wybrany lub desygnowany - art. 24 u.g. Radny powiatu (województwa) obowiązany jest brać udział w pracach organów powiatu (samorządu województwa) oraz powiatowych (wojewódzkich) jednostek organizacyjnych, do których został wybrany lub desygnowany - art. 21 ust. 2 u.p. (art. 23 ust. 3 u. w.). Ochrona prawna radnego 1. Radny jednostki samorządu terytorialnego w związku z wykonywaniem mandatu korzysta z ochrony prawnej przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych - art. 25 ust. 1 u.g., art. 21 ust. 3 u.p. i art. 23 ust. 2 u.w. 2. Rozwiązanie z radnym (gminy, powiatu, województwa) stosunku pracy wymaga zgody rady, której jest członkiem. Rada odmówi zgody na rozwiązanie stosunku pracy z radnym, jeżeli podstawą rozwiązania tego stosunku są zdarzenia związane z wykonywaniem przez radnego mandatu - art. 23 ust. 3 u.g., art. 22 ust. 2 u.p. i art. 27 ust. 2 u.w. Zwolnienie od pracy Pracodawca obowiązany,jest zwolnić radnego (gminy, powiatu, województwa) od pracy zawodowej w celu umożliwienia radnemu brania udziału w pracach organów tej jednostki samorządu, w której radny uzyskał mandat - art. 25 ust.3 u.g., art. 22 ust. 1 u.p. i art. 27 ust. 1 u.w. Ustawowo zostało zagwarantowane jedynie prawo radnego do zwolnienia od pracy. Ustawa nie zagwarantowała jednak radnemu prawa do wynagrodzenia u pracodawcy zatrudniającego radnego za czas tego zwolnienia. Prawo do diety i zwrotu kosztów podróży Na zasadach ustalonych przez radę (gminy, powiatu) radnemu przysługuje dieta oraz zwrot kosztów podróży służbowej - art. 25 ust. 4 u.g., art. 21 ust. 4 u.p. Radnemu sejmiku województwa przysługują diety oraz zwrot kosztów podróży służbowych - ant. 24 ust. 3 u.w. Wysokość diet przysługujących radnemu nie może przekroczyć w ciągu miesiąca łącznie półtorakrotności kwoty bazowej określonej w ustawie budżetowej dla osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe - na podstawie przepisów ustawy z dnia 23 grudnia 1999 r. O kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 110, poz z późn. zm.) - art. 25 ust. 6 u.g., art. 2ł ust. 5 u.p. i art. 24 ust. 5 u.w. Kwota bazowa ustalona na rok 2000 wynosi 1.490,30 zł - art. 23 ust. 2 pkt 1, Ustawa budżetowa na rok 2000 z dnia 21 stycznia 2000 r. (Dz. U. Nr 7, poz. 85). Rada Ministrów określa, w drodze rozporządzenia, maksymalną wysokość diet przysługujących radnemu w ciągu miesiąca, uwzględniając liczbę mieszkańców gminy lub powiatu - art. 25 ust. 7 u.g i art. 21 ust. 5a u.p.

5 4 BSE Z dniem 1 sierpnia 2000 r. weszły w życie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 26 lipca 2000 r. - w sprawie maksymalnej wysokości diet przysługujących radnemu powiatu (Dz. U. Nr 61, poz. 709), - w sprawie maksymalnej wysokości diet przysługujących radnemu gminy (Dz. U. Nr 61, poz. 710). Rada przy ustalaniu wysokości diet radnych bierze pod uwagę funkcje pełnione przez radnego - art. 25 ust. 8.p., art. 21 ust. 4 u.p. i art. 24 ust. 6 u.w. Komu dieta nie przysługuje Dieta nie przysługuje radnemu pełniącemu odpłatnie funkcję członka zarządu w jednostce samorządu, w której uzyskał mandat art. 25 ust. 9 u.g., art. 21 4a u.p i art. ust. 7 u.w. Minister właściwy do spraw administracji publicznej określi, w drodze rozporządzenia, sposób ustalania należności z tytułu zwrotu kosztów podróży służbowych radnych, uwzględniając celowość zwrotu rzeczywiście poniesionych wydatków związanych z wykonywaniem mandatu oraz ułatwienie dokonywania rozliczeń - art. 25 ust. 10 u.g., art. 21 ust. 5b u.p. i art. 24 ust. 8 u.w. Z dniem 11 sierpnia weszły w życie rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 31 lipca 2000 r. w sprawie sposobu ustalania należności z tytułu zwrotu kosztów podróży służbowych: - radnych województwa (Dz. U. Nr 66, poz. 789), - radnych powiatu (Dz. U. Nr 66, poz. 799), - radnych gminy (Dz. U. Nr 66, poz. 800). Zakazy zatrudniania w urzędzie lub jednostce organizacyjnej 1. Z radnym nie może być nawiązywany stosunek pracy: - urzędzie będącym aparatem pomocniczym zarządu (urzędzie gminy, starostwie powiatowym, urzędzie marszałkowskim) w tej jednostce samorządu terytorialnego, w której radny uzyskał mandat - art. 24a ust. 1 u.g., art. 23 ust. 1 u.p., art. 25 ust. 1 u.w. - na stanowisku kierownika (gminnej, powiatowej, wojewódzkiej) jednostki organizacyjnej, bez względu na rodzaj umowy. y lub innych aktów, na których podstawie nawiązany został z radnym stosunek pracy - art. 24a ust. 2 u.g., 23 ust. 2 u.p. i art. 25 ust. 2 u.w. Wyjątek Z radnym może być nawiązywany stosunek pracy na podstawie wyboru. Przepis ten dotyczy jedynie członków zarządu jednostki samorządu terytorialnego - art. 24a ust. 3 u.g., art. 23 ust. 3 u.p. i art. 25 ust. 1 u.w. Sankcje Nawiązanie przez radnego stosunku pracy w urzędzie lub na stanowisku kierownika jednostki organizacyjnej jest równoznaczne z zrzeczeniem się mandatu - art. 24a ust. 4 u.g, art. 23 ust. 4 u.p i art. 25 ust. 3 u.w. 2. Osoba wybrana na radnego nie może wykonywać pracy w ramach stosunku pracy: - w urzędzie jednostki samorządu, w której uzyskała mandat,

6 BSE 5 - na stanowisku kierownika w jednostce organizacyjnej tej jednostki, w której uzyskała mandat - art. 24b. ust. 1 u.g., 24 ust. 1 u.p. i art. 26 ust. 1 u.w. Obowiązki Przed przystąpieniem do wykonywania mandatu osoba wybrana na radnego (gminy, powiatu, województwa) obowiązana jest złożyć wniosek o urlop bezpłatny w terminie 7 dni od ogłoszenia wyników wyborów przez właściwy organ wyborczy. W powiecie i województwie wniosek taki musi być złożony przed złożeniem ślubowania przez radnego - art. 24b ust. 1 u.g., art. 24 ust. 1 u.p i art. 26 ust. 1 u.w. Uprawnienia radnego, który złożył wniosek o urlop bezpłatny l. Radny powiatu otrzymuje urlop bezpłatny na okres sprawowania mandatu - art. 24 ust. 2 u.p. Radny gminy i województwa otrzymuje urlop bezpłatny na okres sprawowania mandatu oraz 3 miesięcy po jego wygaśnięciu - art. 24b ust. 2 u.g i art. 26 ust. 2 u.w. 2. Radny (gminy, powiatu, województwa) otrzymuje urlop bezpłatny bez względu na rodzaj i okres trwania stosunku pracy - art. 24b ust. 3 u.g., art. 24 ust. 3 u.p i art. 26 ust. 3 u.w. 3. Stosunek pracy zawarty na czas określony, który ustałby przed terminem zakończenia urlopu bezpłatnego, przedłuża się do 3 miesięcy po zakończeniu tego urlopu - art. 24b ust. 3 u.g., art. 24 ust. 3 u.p i art. 26 ust. 3 u.w. 4. W przypadku radnego wykonującego funkcję kierownika w jednostce organizacyjnej, przejętej lub utworzonej przez gminę (powiat, województwo) w czasie trwania kadencji, termin do złożenia wniosku o urlop bezpłatny wynosi 6 miesięcy od dnia przejęcia lub utworzenia tej jednostki - art. 24b ust. 4 u.g., art. 24 ust. 4 u.p. i art. 26 ust. 4 u.w. 5. Po wygaśnięciu mandatu radnego (gminy, powiatu, województwa), odpowiednio, urząd lub jednostka organizacyjna, przywraca radnego do pracy na tym samym lub równorzędnym stanowisku pracy, z wynagrodzeniem odpowiadającym wynagrodzeniu jakie radny (gminy, powiatu, województwa) otrzymywałby, gdyby nie korzystał z urlopu bezpłatnego. Radny zgłasza gotowość przystąpienia do pracy w terminie 7 dni od dnia wygaśnięcia mandatu - art. 24c u.g., art. 25 u.p. i art. 26 ust. 6 u.w. Sankcje Niezłożenie przez radnego (gminy, powiatu, województwa) wniosku o urlop bezpłatny jest równoznaczne ze zrzeczeniem się mandatu - art. 24b ust. 5 u.g., art. 24 ust. 5 u.p. i art. 26 ust, _5 u.w. Głosowanie radnego Radny powiatu i radny województwa nie może brać udziału w głosowaniu, jeżeli dotyczy to jego interesu prawnego - art. 21 ust. 7 u.p. i art. 24 ust. 2 u.w. Stosunki cywilnoprawne Radny województwa nie może wchodzić w stosunki cywilnoprawne w sprawach majątkowych z województwem lub wojewódzkimi samorządowymi jednostkami organizacyjnymi, z wyjątkiem stosunków prawnych wynikających z korzystania z powszechnie dostępnych usług na warunkach ogólnych oraz stosunku najmu pomieszczeń do własnych celów mieszkaniowych lub własnej działalności gospodarczej oraz dzierżawy, a także in-

7 6 BSE nych prawnych form korzystania z nieruchomości, jeżeli najem, dzierżawa lub użytkowanie są oparte na warunkach ustalonych powszechnie dla danego typu czynności prawnych - art. 24 ust. 1 u.w. Zakaz głosowania radnego województwa dotyczy tych spraw. Takich zakazów nie określono dla radnych gminy i powiatu. Powierzenie radnemu wykonywania pracy Organ gminy zamierzający powierzyć radnemu wykonywanie pracy na podstawie umowy zlecenia lub umowy agencyjnej albo zamierzający udzielić zamówienia publicznego w zakresie nie objętym przepisami o zamówieniach publicznych obowiązany jest zasięgnąć opinii komisji rewizyjnej - art. 24d u.g. Takich zakazów nie określono dla radnych powiatu i radnych województwa. Do radnego powiatu i radnego województwa stosuje się odpowiednio przepisy art. 24e - 24h ustawy O samorządzie gminnym - art. 21 ust. 6 u.p. i art. 24 ust. 4 u.w. Dodatkowe zajęcia, darowizny, powoływanie się na mandat Radni nie mogą podejmować dodatkowych zajęć ani otrzymywać darowizn mogących podważyć zaufanie wyborców - art. 24e ust. 1 u.g. Radni nie mogą powoływać się na swój mandat w związku z podjętymi dodatkowymi zajęciami bądź działalnością gospodarczą prowadzoną na własny rachunek lub wspólnie z innymi osobami - art. 24e u.g. Prowadzenie działalności gospodarczej Radni nie mogą prowadzić działalności gospodarczej na własny rachunek lub wspólnie z innymi osobami z wykorzystaniem mienia komunalnego, a także zarządzać taką działalnością lub być przedstawicielem czy pełnomocnikiem w prowadzeniu takiej działalności - art. 24f ust. 1 u.g. Udział radnego we władzach spółek prawa handlowego Radni nie mogą być członkami władz zarząd - rających lub kontrolnych i rewizyjnych ani pełnomocnikami handlowymi spółek prawa handlowego z udziałem komunalnych osób prawnych lub podmiotów gospodarczych, w których uczestniczą takie osoby. Wybór lub powołanie radnego do tych władz są z mocy prawa nieważne - art. 24f ust. 2 u.g. Od dnia 1 czerwca 2000 r. czyli od dnia wejścia w życie przepisów ustawy z dnia 3 marca 2000 r. O wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi (Dz. U. Nr 2C, poz. 306) został wykreślony art. 24f ust. 3 i art. 24g ustawy O samorządzie gminnym czyli przepis dopuszczający wyznaczenie radnego jako reprezentanta mienia komunalnego. Zgodnie z art. 28 tej ustawy z dniem 1 lipca radni reprezentujący jednostki samorządu terytorialnego w organach spółek prawa handlowego utracili z mocy prawa członkostwo w tych organach. Sankcje W razie niezrzeczenia się stanowiska lub funkcji, radny traci je z mocy prawa po upływie 3 miesięcy od złożenia ślubowania - art. 24f ust. 4 u.g.

8 BSE 7 Udziały lub akcje Radni nie mogą posiadać pakietu większego niż 10,% udziałów lub akcji w spółkach prawa handlowego z udziałem komunalnych osób prawnych lub podmiotów gospodarczych, w których uczestniczą te osoby - art. 24f ust. 5 u.g. Obowiązki Udziały lub akcje przekraczające ten pakiet powinny być zbyte przez radnego przed pierwszą sesją rady jednostki samorządu terytorialnego - art. 24f ust. 5 u.g. Sankcje Niezbycie przez radnego nadwyżek akcji lub udziałów przekraczających ten pakiet powoduje, iż nie uczestniczą one przez okres sprawowania mandatu i dwóch lat po jego wygaśnięciu w wykonywaniu przysługujących im uprawnień (prawa głosu, prawa do dywidendy, prawa do podziału majątku, prawa poboru) - art. 24f ust. 5 u.g. Oświadczenie o stanie majątkowym Oświadczenie majątkowe dotyczy: - majątku własnego radnego oraz majątku objętego wspólnością majątkową małżeńską. Oświadczenie to powinno zawierać informacje o posiadanych zasobach pieniężnych, nieruchomościach, udziałach i akcjach w spółkach prawa handlowego, nabyciu przez składającego oświadczenie albo jego małżonka od Skarbu Państwa, innej państwowej osoby prawnej, gminy lub związku międzygminnego mienia, które podlegało zbyciu w drodze przetargu, prowadzonej działalności gospodarczej, zajmowanych stanowiskach w spółkach prawa handlowego - art. 24h ust. u.g. Ochrona wiadomości zawartych w oświadczeniu Wiadomości zawarte w oświadczeniu stanowią tajemnicę służbową. Ujawnienie ich może nastąpić: - za pisemną zgodą osoby składającej oświadczenia, - w szczególnie uzasadnionych wypadkach przez przewodniczącego rady pomimo braku zgody składającego oświadczenie, po zasięgnięciu opinii komisji rewizyjnej - art. 24h ust. 2 u.g Okres przechowywania oświadczeń Okres przechowywania oświadczeń wynosi 6 lat - art. 24h ust. 4 u.g. Komu składane są oświadczenia Oświadczenia składa: - przewodniczący rady jednostki samorządu terytorialnego składa oświadczenie o stanie majątkowym - przewodniczącemu zarządu, - radni - przewodniczącemu rady - art. 24h ust. 4 u.g. Terminy składania oświadczeń Oświadczenie składa się: - w terminie 30 dni od dnia objęcia mandatu, - co roku do 31 marca, według stanu na dzień 31 grudnia roku poprzedniego, - na dwa miesiące przed datą wyborów do rad gmin - art. 24h ust. 4 u.g.

9 8 BSE Uprawnienia osoby odbierającej oświadczenia Osoba odbierająca oświadczenie: - dokonuje analizy zawartych w oświadczeniu danych - art. 24h ust. 4, - w szczególnie uzasadnionych wypadkach może ujawnić informacje zawarte w oświadczeniu po zasięgnięciu opinii komisji rewizyjnej - art. 24h ust. 2 u.g. Kary 1. W przypadku naruszenia terminów określonych do składania oświadczenia o stanie majątkowym - radnemu nie przysługuje dieta do czasu złożenia oświadczenia - art. 24h ust Podanie nieprawdy w oświadczeniu o stanie majątkowym powoduje odpowiedzialność na podstawie art Kodeksu karnego - art. 24h ust. 7 u.g. Wzór formularza oświadczenia Wzór formularz oświadczenia został określony w rozporządzeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 9 listopada 1998 r. w sprawie określenia wzoru formularza oświadczenia o stanie majątkowym składanego przez radnych (Dz. U. Nr 138, poz. 893). Ograniczenia wynagrodzenia dotyczące podmiotów prawnych realizujących zadania jednostek samorządu terytorialnego Ograniczenia wynagrodzenia wynikają z ustawy z dnia 3 marca 2000 r. o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi (Dz. U. Nr 26, poz. 306) zwanej dalej u.o.w. Przez zatrudnienie zgodnie z tą ustawą rozumie się świadczenie pracy lub usług związanych z zarządzaniem na rzecz podmiotu, niezależnie od podstawy nawiązania stosunku pracy lub rodzaju i treści umowy cywilnoprawnej zawartej z osobą, o której mowa w tej ustawie - art. 5 ust. 4. Podmioty których ograniczenia dotyczą Przepisy ustawy stosuje się w odniesieniu do samorządu terytorialnego do: - samorządowych jednostek organizacyjnych posiadających osobowość prawną, które nie są jednocześnie spółkami prawa handlowego - art. 1 pkt 3 u.o.w, - jednoosobowych spółek prawa handlowego utworzonych przez jednostki samorządu terytorialnego - art. 1 pkt. 4 u.o.w., - spółek prawa handlowego, w których udział jednostek samorządu terytorialnego przekracza 50% kapitału zakładowego lub 50% liczby akcji - art. 1 pkt 6 u.o.w., - spółek prawa handlowego, w których udział spółek z udziałem jednostek samorządu terytorialnego przekracza 50% kapitału zakładowego lub 50% liczby akcji - art. 1 pkt 7 u.o.w., - fundacji, w których dotacja ze środków publicznych przekracza 25% rocznych przychodów albo w których mienie pochodzące ze środków publicznych przekracza 25% majątku fundacji na koniec roku kalendarzowego i jego wartość przekracza 10% przychodów tej fundacji - art. 1 pkt 10 u.o.w, - funduszy celowych utworzonych na mocy odrębnych ustaw - art. 1 ust. 11 u.o.w. - samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej art. 1 pkt. 16 u.o.w. Osoby których ograniczenia dotyczą Ograniczenia wynikające z tej ustawy mą zastosowanie do:

10 BSE 9 - kierowników wymienionych jednostek, a w szczególności dyrektorów, prezesów, tymczasowych kierowników, zarządców komisarycznych i osób zarządzających na podstawie umów cywilnoprawnych - art. 2 pkt 1, - zastępców kierowników wymienionych jednostek a w szczególności zastępców dyrektorów i wiceprezesów - art. 2 pkt 2, - członków organów zarządzających wymienionych jednostek a w szczególności członków zarządów - art. 2 pkt 3, - głównych księgowych tych jednostek - art. 2 pkt 4, - likwidatorów jednostek organizacyjnych - art. 2 pkt 5, - syndyków i zarządców masy upadłości tych jednostek - art. 2 pkt 6, - członków organów nadzorczych tych jednostek a w szczególności rad nadzorczych i komisji rewizyjnych - art. 2 pkt 7, - kierowników samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej - art. 2 pkt 10 u.o.w. Ustawa ma również zastosowanie do osoby fizycznej i spółki cywilnej prowadzącej działalność gospodarczą na podstawie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej oraz osoby prawnej, z którą wymieniona spółka prawa handlowego zawarła umowę o świadczeniu usług w zakresie zarządzania, zwanej dalej "podmiotem zarządzającym". Przepisu tego nie stosuje się, jeżeli podmiot zarządzający ustanowi zabezpieczenie osobowe lub rzeczowe ewentualnych roszczeń powstałych z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy albo na własny koszt ubezpieczy się lub ubezpieczy osobę wskazaną do pełnienia funkcji członka zarządu od odpowiedzialności cywilnej powstałej w związku z zarządzaniem - art. 3. Udział w radach nadzorczych spółek Jedna osoba może być członkiem rady nadzorczej tylko w jednej spośród spółek - art. 4. ust.1. Osoba, która w dniu wejścia w życie ustawy jest członkiem rad nadzorczych dwóch lub większej liczby spółek, w terminie 3 miesięcy od tego dnia zrzeka się członkostwa w radach nadzorczych odpowiedniej liczby spółek. W razie bezskutecznego upływu tego terminu pozostaje członkiem tylko tej rady nadzorczej, w której członkostwo uzyskała najwcześniej - art. 4 ust. 2. Wynagrodzenie Osobom wymienionym niezależnie od podstawy nawiązania stosunku pracy lub rodzaju umowy cywilnoprawnej stanowiącej podstawę zatrudnienia przysługuje, wyłącznie wynagrodzenie miesięczne - art. 5 ust. 1. Wyjątek Osobom zatrudnionym na stanowiskach: - kierowników wymienionych jednostek organizacyjnych, a w szczególności dyrektorów, prezesów, tymczasowych kierowników, zarządców komisarycznych i osób zarządzających na podstawie umów cywilnoprawnych - art. 2 pkt 1, - zastępców kierowników wymienionych jednostek organizacyjnych a w szczególności zastępców dyrektorów i wiceprezesów - art. 2 pkt 2, - członków organów zarządzających wymienionych jednostek organizacyjnych a w szczególności członków zarządów art. 2 pkt 3, - głównych księgowych jednostek organizacyjnych - art. 2 pkt 4, mogą być przyznane świadczenia dodatkowe - art. 5 ust. 1.

11 10 BSE Osobom tym oraz kierownikom samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej może być przyznana nagroda roczna - art. 5 ust. 2. Osobom wymienionym w u.o.w. nie przysługuje prowizja od zysku, nagroda z zakładowego funduszu nagród oraz roszczenie z tytułu udziału w zysku lub nadwyżce bilansowej - art. 7. Organ właściwy do ustalania wynagrodzenia 1. Organem właściwym do ustalania wynagrodzenia miesięcznego osób zatrudnionych na stanowiskach: - kierowników wymienionych jednostek organizacyjnych, a w szczególności dyrektorów, prezesów, tymczasowych kierowników, zarządców komisarycznych i osób zarządzających na podstawie umów cywilnoprawnych, - likwidatorów tych jednostek, - członków organów nadzorczych wymienionych jednostek a w szczególności rad nadzorczych i komisji rewizyjnych, zatrudnionych w: - samorządowych jednostek organizacyjnych posiadających osobowość prawną, które nie są jednocześnie spółkami prawa handlowego, - jednoosobowych spółek prawa handlowego utworzonych przez jednostki samorządu terytorialnego, - fundacji, w których dotacja ze środków publicznych przekracza 25% rocznych przychodów albo w których mienie pochodzące ze środków publicznych przekracza 25% majątku fundacji na koniec roku kalendarzowego i jego wartość przekracza 10% przychodów tej fundacji, - funduszy celowych utworzonych na mocy odrębnych ustaw oraz kierowników samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej jest organ założycielski lub organ właściwy do reprezentowania jednostki samorządu terytorialnego w podmiocie albo organ, który utworzył lub nadzoruje dany podmiot - art. 6 ust Organem właściwym do ustalania wynagrodzenia miesięcznego osób zatrudnionych w: - kierowników wymienionych jednostek, a w szczególności dyrektorów, prezesów, tymczasowych kierowników, zarządców komisarycznych i osób zarządzających na podstawie umów cywilnoprawnych, - likwidatorów tych jednostek organizacyjnych, członków organów nadzorczych tych jednostek a w szczególności rad nadzorczych i komisji rewizyjnych, zatrudnionych w: - spółek prawa handlowego, w których udział jednostek samorządu terytorialnego przekracza 50% kapitału zakładowego lub 50% liczby akcji, - spółek prawa handlowego, w których udział tych spółek przekracza 50% kapitału zakładowego lub 50% liczby akcji, jest zgromadzenie wspólników albo walne zgromadzenie akcjonariuszy - art. 6 ust. 2.

12 BSE 11 Wyjątek Przepisu ust. 1 nie stosuje się, gdy odrębne przepisy upoważniają Prezesa Rady Ministrów do ustalenia wynagrodzenia miesięcznego. Wysokość wynagrodzenia Maksymalna wysokość wynagrodzenia miesięcznego nie może przekroczyć: - dla osób zatrudnionych w samorządowych jednostek organizacyjnych posiadających osobowość prawną, które nie są jednocześnie spółkami prawa handlowego - czterokrotności, - dla osób zatrudnionych w jednoosobowych spółkach prawa handlowego utworzonych jednostki samorządu terytorialnego oraz w spółkach prawa handlowego, w których udział jednostek samorządu terytorialnego przekracza 50% kapitału zakładowego lub 50% liczby akcji - sześciokrotności, - dla osób zatrudnionych w spółkach prawa handlowego, w których udział tych spółek przekracza 50% kapitału zakładowego lub 50% liczby akcji - czterokrotności, - dla osób zatrudnionych w fundacji, w których dotacja ze środków publicznych przekracza 25% rocznych przychodów albo w których mienie pochodzące ze środków publicznych przekracza 25% majątku fundacji na koniec roku kalendarzowego i jego wartość przekracza 10% przychodów tej fundacji oraz funduszy celowych utworzonych na mocy odrębnych ustaw utworzonych lub nadzorowanych przez jednostkę samorządu terytorialnego - czterokrotności, - dla likwidatorów, syndyków i zarządców masy upadłości wymienionych podmiotów - czterokrotności, - dla członków organów nadzorczych samorządowych jednostek organizacyjnych posiadających osobowość prawną oraz dla spółek prawa handlowego - jednego, - dla kierowników samodzielnych publicznych zakładów opieki społecznej - czterokrotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w czwartym kwartale roku poprzedniego, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego - art. 8. Nagroda roczna W zależności od osiągniętych wyników finansowych lub stopnia realizacji innych zadań osobom zatrudnionym na stanowiskach: - kierowników wymienionych jednostek organizacyjnych, a w szczególności dyrektorów, prezesów, tymczasowych kierowników, zarządców komisarycznych i osób zarządzających na podstawie umów cywilnoprawnych - art. 2 pkt 1, - zastępców kierowników wymienionych jednostek organizacyjnych a w szczególności zastępców dyrektorów i wiceprezesów - art. 2 pkt 2, - członków organów zarządzających wymienionych jednostek organizacyjnych a w szczególności członków zarządów art. 2 pkt 3, - głównych księgowych jednostek organizacyjnych - art. 2 pkt 4, - kierowników samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej - art. 2 pkt 10, może być przyznana nagroda roczna. Kto przyznaje nagrodę roczną 1. Nagrodę roczną osobom zatrudnionym na stanowiskach kierowników wymienionych jednostek organizacyjnych, a w szczególności dyrektorów, prezesów, tymczasowych kierowników, zarządców komisarycznych i osób zarządzających na podstawie umów cywilnoprawnych w

13 12 BSE - samorządowych jednostek organizacyjnych posiadających osobowość prawną, które nie są jednocześnie spółkami prawa handlowego, - jednoosobowych spółek prawa handlowego utworzonych przez jednostki samorządu terytorialnego, - spółek prawa handlowego, w których udział jednostek samorządu terytorialnego przekracza 50% kapitału zakładowego lub 50% liczby akcji, - spółek prawa handlowego, w których udział tych spółek przekracza 50% kapitału zakładowego lub 50% liczby akcji, przyznaje właściwy organ na umotywowany wniosek rady nadzorczej lub innego statutowego organu nadzorczego art. 10 ust. 2. Wniosek o przyznanie nagrody rocznej powinien zawierać ocenę wyników finansowych i stopnia realizacji innych zadań przy uwzględnieniu makroekonomicznych warunków w zakresie funkcjonowania i rozwoju sekcji oraz działów, w których prowadzi działalność podmiot prawny. Ocena ta powinna dotyczyć roku badanego i roku poprzedzającego rok badany i zostać sporządzona w oparciu o podstawowe wskaźniki ekonomiczne, a w szczególności: zysk lub stratę netto, wskaźnik poziomu kosztów, rentowność obrotu netto - art. 10 ust. 4. Ocena ta w odniesieniu do podmiotów działających z wykorzystaniem mienia jednostek samorządu terytorialnego powinna uwzględniać także warunki stworzone dla ich prawidłowego funkcjonowania, w tym okoliczności mające wpływ na wynik finansowy podmiotu, a niezależnie od niego, w szczególności postanowienia organu stanowiącego samorządu dotyczące wyposażenia w majątek oraz wysokości cen i opłat za usługi komunalne o charakterze użyteczności publicznej - art. 10 ust Nagrodę roczną osobom zatrudnionym na stanowiskach: - zastępców kierowników wymienionych jednostek organizacyjnych a w szczególności zastępców dyrektorów i wiceprezesów, - członków organów zarządzających wymienionych jednostek a w szczególności członków zarządów, - głównych księgowych tych jednostek organizacyjnych, przyznaje organ lub osoba właściwe dla tych osób w sprawach czynności z zakresu prawa pracy - art. 10 ust Nagrodę roczną dla dyrektora samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej przyznaje, na wniosek rady społecznej zarząd jednostki samorządu terytorialnego, która ten zakład utworzyła - art. 10 ust. 6. Wysokość nagrody rocznej Wysokość nagrody rocznej przyznanej osobom zatrudnionym na stanowiskach: - zastępców kierowników wymienionych jednostek organizacyjnych a w szczególności zastępców dyrektorów i wiceprezesów, - członków organów zarządzających wymienionych jednostek a w szczególności członków zarządów, - głównych księgowych tych jednostek, - kierowników samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej, nie może przekroczyć trzykrotności ich przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w roku poprzedzającym przyznanie nagrody - art. 10 ust. 7.

14 BSE 13 Wzór wniosku o przyznanie nagrody Zarządy jednostek samorządu terytorialnego, w drodze uchwały, określą wzór wniosku o przyznanie nagrody, o którym mowa w ust. 2, oraz szczegółowe zasady i tryb przyznawania nagrody rocznej - art. 10. Świadczenia dodatkowe Świadczeniami dodatkowymi, są świadczenia z tytułu zatrudnienia, w tym: bytowe, socjalne, komunikacyjne, oraz ubezpieczenia majątkowe i osobowe - inne bądź wyższe niż ustalone w regulaminach wynagradzania, zakładowych i ponadzakładowych układach zbiorowych pracy oraz w odrębnych przepisach art. 11 ust. 1. Wartość świadczeń dodatkowych Maksymalna wartość świadczeń dodatkowych przyznanych w ciągu roku osobom zatrudnionym na stanowiskach: - kierowników wymienionych jednostek organizacyjnych, a w szczególności dyrektorów, prezesów, tymczasowych kierowników, zarządców komisarycznych i osób zarządzających na podstawie umów cywilnoprawnych, - zastępców kierowników wymienionych jednostek a w szczególności zastępców dyrektorów i wiceprezesów, - członków organów zarządzających wymienionych jednostek a w szczególności członków zarządów, - głównych księgowych tych jednostek organizacyjnych, nie może przekroczyć dwunastokrotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia przyjętego dla ustalenia wynagrodzenia miesięcznego tych osób art. 11 ust. 2. Wykaz dodatkowych świadczeń Prezes Rady Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowy wykaz świadczeń dodatkowych, oraz tryb ich przyznawania - art. 11 ust. 3. Odprawa w przypadku odwołania W razie odwołania ze stanowiska lub rozwiązania umowy o pracę albo umowy cywilnoprawnej będącej podstawą zatrudnienia przez podmiot zatrudniający, z innych przyczyn niż naruszenie podstawowych obowiązków ze stosunku zatrudnienia, osobom wymienionym w ustawie może być przyznana odprawa w wysokości nie wyższej niż trzykrotność wynagrodzenia miesięcznego - art. 12. Sankcje Postanowienia umów o pracę oraz innych aktów stanowiących podstawę nawiązania stosunku pracy albo umów cywilnoprawnych ustalające wynagrodzenie miesięczne, nagrodę roczną, odprawę oraz wartość świadczeń dodatkowych, w wysokości wyższej niż maksymalna dopuszczona ustawą, są nieważne z mocy prawa w odniesieniu do tej części, która przewyższa kwotę maksymalną określoną w ustawie - art. 13. Za nieprzestrzeganie przepisów ustawy organy nadzorcze - samorządowych jednostek organizacyjnych posiadających osobowość prawną, które nie są jednocześnie spółkami prawa handlowego, - jednoosobowych spółek prawa handlowego utworzonych przez jednostki samorządu terytorialnego, - spółek prawa handlowego, w których udział jednostek samorządu terytorialnego przekracza 50% kapitału zakładowego lub 50% liczby akcji,

15 14 BSE - spółek prawa handlowego, w których udział tych spółek przekracza 50% kapitału zakładowego lub 50% liczby akcji, ulegają rozwiązaniu z mocy prawa - art. 14 ust. 1. Właściwy organ nie może powołać osób, które pełniły funkcje w organach rozwiązanych w tym trybie, na następną kadencję jako przedstawicieli Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego do organów nadzorczych tych jednostek a w szczególności rad nadzorczych i komisji rewizyjnych - art. 14 ust. 2. Jawność wynagrodzeń Informacje o wynagrodzeniu osób podlegających przepisom ustawy oraz o nagrodach rocznych, świadczeniach dodatkowych i odprawach są jawne i nie podlegają ochronie danych osobowych ani tajemnicy handlowej - art. 15.

16 BSE 15 Pracownicy samorządowi Ograniczenia i zakazy dotyczące pracowników samorządowych regulują następujące przepisy: - ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j.dz. U. z 1996 r. Nr 13, poz. 74 z póżn zm.) zwana dalej u.g., - ustawa z dnia 5 czewrwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. Nr 91, poz. 578 z poźn. zm.) zwana dalej u.p., - ustawa z dnia 5 czrewca 1998 r. o samorządzie województwa (Dz. U. Nr 91, poz. 576 z późn. zm.) zwana dalej u.w., - ustawa z dnia 22 marca 1990 r. o pracownikach samorządowych (Dz. u. Nr 21, poz. 124 z późn. zm) zwana dalej u.p.s., - ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne (Dz. U. Nr 106, poz. 679 i z późn. zm.) zwana dalej u. o.dz. Pojęcie pracownika samorządowego Pracownikiem samorządowym jest osoba zatrudniona w : 1) urzędzie marszałkowskim, wojewódzkich samorządowych jednostkach organizacyjnych, 2) starostwie powiatowym, powiatowych jednostkach organizacyjnych, 3) urzędzie gminy, w jednostkach pomocniczych gminy oraz w gminnych jednostkach i zakładach budżetowych, 4) biurach (ich odpowiednikach) związków jednostek samorządu terytorialnego oraz zakładów budżetowych utworzonych przez te związki, 5) biurach (ich odpowiednikach) jednostek administracyjnych jednostek samorządu terytorialnego - art. 1 u.p.s. Wyjątek Przepisów ustawy nie stosuje się do pracowników jednostek organizacyjnych, których status prawny określają odrębne przepisy - art. 1 a u.p.s. Łączenie członkostwa w zarządzie Członkostwa zarządu gminy zarówno wówczas gdy członek zarządu pozostaje w stosunku pracy jak również gdy pełni tę funkcję społecznie nie można łączyć z zatrudnieniem w administracji rządowej - art. 27 u.g. Członkostwa w zarządzie powiatu nie można łączyć z członkostwem w organie samorządu gminy i województwa oraz z zatrudnieniem w administracji rządowej, a także z mandatem posła albo senatora - art. 26 ust. 3 u.p. Członkostwa zarządu województwa nie można łączyć z członkostwem w organach gminy i województwa, z zatrudnieniem w administracji rządowej oraz z mandatem posła lub senatora - art. 31 ust. 3 u.w. Członek zarządu jednostki samorządu terytorialnego nie może pełnić funkcji przewodniczącego i wiceprzewodniczącego rady - art. 19 ust. 3 u.g., art. 14 ust 2 u.p. i art. 20 ust. 4 u.w. Członkostwa w zarządzie jednostki samorządu terytorialnego nie można łączyć ze stanowiskiem prezesa, członka kolegium, naczelnika wydziału oraz inspektora do spraw kon-

17 16 BSE troli regionalnej izby obrachunkowej - art. 23 ust. 2 ustawy z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (Dz. U. Nr 85, poz. 428 z późn. zm.) Członkostwa w zarządzie jednostki samorządu terytorialnego nie można łączyć z członkostwem w samorządowym kolegium odwoławczym -art. 9 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12 października 1994 r. o samorządowych kolegiach odwoławczych (Dz. U. Nr 122, poz. 593 z późn. zm.). Skutki wyboru do zarządu Sędzia mianowany, powołany lub wybrany do pełnienia funkcji w organach samorządu terytorialnego jest obowiązany zrzec się swojego stanowiska. Sędzia, który zrzekł się stanowiska może powrócić na poprzednio zajmowane stanowisko sędziego, jeżeli przerwa w pełnieniu obowiązków sędziego nie przekracza 5 lat. W tym wypadku Krajowa Rada Sądownictwa z inicjatywy sędziego, po uzyskaniu pozytywnej opinii zgromadzenia ogólnego sędziów właściwego sądu, może przedstawić Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej wniosek o powołanie go na poprzednio zajmowane stanowisko, niezależnie od liczby stanowisk sędziowskich w danym sądzie. - art ustawy z dnia 20 czerwca 1985 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. z 1994 r. Nr 7, po. 25 z poźn. zm.). Prokurator mianowany, powołany lub wybrany do pełnienia funkcji w organach samorządu terytorialnego jest obowiązany zrzec się swojego stanowiska. Prokurator, który zrzekł się stanowiska może powrócić na poprzednio zajmowane stanowisko prokuratora, jeżeli przerwa w pełnieniu obowiązków prokuratora nie przekracza 5 lat. W tym wypadku Prokurator Generalny, na wniosek prokuratora, który zrzekł się stanowiska, może powołać go na poprzednio zajmowane stanowisko, niezależnie od liczby stanowisk prokuratorskich w danej powszechnej jednostce organizacyjnej - art. 65a ustawy z dnia 20 czerwca 1985 r. o prokuraturze (Dz. U. z 1994 r. Nr 19, poz. 70 z późn. zm.) Urzędnik służby cywilnej nie może łączyć pracy w służbie cywilnej z mandatem radnego - art. 69 ust. 6 ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o służbie cywilnej (Dz. U. Nr z 1990 r. Nr 49, poz. 483 z późn. zm.) 8. Policjanta można zwolnić ze służby w przypadkach objęcia funkcji z wyboru w organach samorządu terytorialnego - art. 41 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. z 2002 r. Nr 7, poz. 58 z późn. zm.) Policjanta można zwolnić ze służby w przypadkach powołania do innej służby państwowej, a także objęcia funkcji z wyboru w organach samorządu terytorialnego lub stowarzyszeniach - art. 41 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia Policji (Dz. U. Nr 30, poz. 179 z późn. zm.) Pracownik samorządowy wybrany na radnego Osoba wybrania na radnego nie może wykonywać pracy w ramach stosunku pracy: - urzędzie jednostki samorządu, w której uzyskała mandat, - na stanowisku kierownika w jednostce organizacyjnej tej jednostki, w której uzyskała mandat - art. 24b. ust. 1 u.g., 24 ust. 1 u.p. i art. 26 ust. 1 u.w. Obowiązki Przed przystąpieniem do wykonywania mandatu osoba wybrana na radnego (gminy, powiatu, województwa) obowiązana jest złożyć wniosek o urlop bezpłatny w terminie 7 dni

18 BSE 17 od ogłoszenia wyników wyborów przez właściwy organ wyborczy. W powiecie i województwie wniosek taki musi być złożony przed złożeniem ślubowania przez radnego - art. 24b ust. 1 u.g., art. 24 ust. 1 u.p i art. 26 ust. 1 u.w. Uprawnienia pracownika samorządowego wybranego na radnego, który złożył wniosek o urlop bezpłatny 1. Radny powiatu otrzymuje urlop bezpłatny na okres sprawowania mandatu - art. 24 ust. 2 u.p. Radny gminy i województwa otrzymuje urlop bezpłatny na okres sprawowania mandatu oraz 3 miesięcy po jego wygaśnięciu - art. 24b ust. 2 u.g i art. 26 ust. 2 u.w. 2. Radny (gminy, powiatu, województwa) otrzymuje urlop bezpłatny bez względu na rodzaj i okres trwania stosunku pracy - art. 24b ust. 3 u.g., art. 24 ust. 3 u.p i art. 26 ust. 3 u.w. 3. Stosunek pracy zawarty na czas określony, który ustałby przed terminem zakończenia urlopu bezpłatnego, przedłuża się do 3 miesięcy po zakończeniu tego urlopu - art. 24b ust. 3 u.g., art. 24 ust. 3 u.p i art. 26 ust. 3 u.w. 4. W przypadku radnego wykonującego funkcję kierownika w jednostce organizacyjnej, przejętej lub utworzonej przez gminę (powiat, województwo) w czasie trwania kadencji, termin do złożenia wniosku o urlop bezpłatny wynosi 6 miesięcy od dnia przejęcia lub utworzenia tej jednostki - art. 24b ust. 4 u.g., art. 24 ust. 4 u.p. i art. 26 ust. 4 u.w. 5. Po wygaśnięciu mandatu radnego (gminy, powiatu, województwa), odpowiednio urząd lub jednostka organizacyjna przywraca radnego do pracy na tym samym lub równorzędnym stanowisku pracy, z wynagrodzeniem odpowiadającym wynagrodzeniu jakie radny (gminy, powiatu, województwa) otrzymywałby, gdyby nie korzystał z urlopu bezpłatnego. Radny zgłasza gotowość przystąpienia do pracy w terminie 7 dni od dnia wygaśnięcia mandatu - art. 24c u.g., art. 25 u.p. i art. 26 ust. 6 u.w. Sankcje Niezłożenie przez radnego (gminy, powiatu, województwa) wniosku o urlop bezpłatny jest równoznaczne ze zrzeczeniem się mandatu art. 24b ust. 5 u.g., art. 24 ust. 5 u.p. i art. 26 ust, 5 u.w.. Zatrudnianie krewnych Małżonkowie oraz osoby pozostające ze sobą w stosunku pokrewieństwa do drugiego stopnia włącznie lub powinowactwa pierwszego stopnia, opieki lub kurateli - nie mogą być zatrudnieni u pracodawcy samorządowego jeżeli powstałby między tymi osobami stosunek bezpośredniej podległości - art. 6 u.p.s. Wykonywanie innych zajęć Pracownik samorządowy nie może wykonywać zajęć, które pozostawałyby w sprzeczności z jego obowiązkami lub mogłyby wywoływać podejrzenia o stronniczość lub interesowność - art. 18 u.p.s. Oświadczenie o stanie majątkowym składane przez pracownika samorządowego Pracownik samorządowy obowiązany jest na żądanie upoważnionego do czynności w sprawach z zakresu prawa pracy w imieniu pracodawcy samorządowego złożyć oświadczenie o stanie majątkowym. Nie dotyczy to jednak pracowników obsługi i pracowników pomocniczych - art. 19 u.p.s.

19 18 BSE Ograniczenia i zakazy dotyczące członków zarządu jednostek samorządu terytorialnego, pracowników samorządowych zatrudnionych na podstawie powołania oraz upoważnionych do wydawania decyzji Kogo zakazy dotyczą członkowie zarządów jednostek samorządu terytorialnego (zarówno pozostający w stosunku pracy jak i pełniący funkcje społecznie), - skarbnicy (główni księgowi budżetów), - sekretarze gmin, - osoby wydające decyzje administracyjne z upoważnienia wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, starosty i marszałka województwa art. 2 pkt 6, 6a, 6b u.o.dz. Zakazy dotyczące spółek prawa handlowego Osoby zatrudnione na wymienionych stanowiskach nie mogą być: - członkami zarządów, rad nadzorczych lub komisji rewizyjnych spółek prawa handlowego czyli spółek handlowych, a także innych spółek, do których stosuje się przepisy prawa handlowego, w tym spółek według prawa obcego - art. 4 pkt 1 u.o.dz., - zatrudnione lub wykonywać innych zajęć w spółkach prawa handlowego, które mogłyby wywoływać podejrzenie o stronniczość lub interesowność- art. 4 pkt 2, Wyjątek Osoby te mogą być wyznaczone do spółek prawa handlowego z udziałem Skarbu Państwa, innych państwowych osób prawnych, gminy, związków międzygminnych lub innych komunalnych osób prawnych jako reprezentanci tych podmiotów. Nie mogą być jednak wyznaczone do więcej niż dwóch spółek prawa handlowego - art.6 ust. 1 u.o.dz. Udział we władzach spółdzielni Wymienione osoby nie mogą być członkami zarządów, rad nadzorczych lub komisji rewizyjnych spółdzielni. Wyjątek stanowią tylko rady nadzorcze spółdzielni mieszkaniowych art. 4 pkt 3, Udział w zarządzie fundacji Osoby te nie mogą być członkami zarządów fundacji prowadzących działalność gospodarczą - art. 4 pkt 4, Posiadanie akcji lub udziałów Osoby te nie mogą posiadać w spółkach prawa handlowego więcej niż 10 % akcji lub udziały przedstawiające więcej niż 10 % kapitału zakładowego - w każdej z tych spółek - art. 4 pkt 5, Prowadzenie działalności gospodarczej Osoby te nie mogą prowadzić działalności gospodarczej na własny rachunek lub wspólnie z innymi osobami, a także zarządzać taką działalnością lub być przedstawicielem lub pełnomocnikiem w prowadzeniu takiej działalności. Zakaz ten nie dotyczy działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie produkcji roślinnej i zwierzęcej prowadzonej w gospodarstwie rodzinny - art. 4 pkt 6 u.o.dz. Sankcje Naruszenie tych zakazów stanowi podstawę do odwołania ze stanowiska - art. 5 pkt 2 u.o.dz.,

20 BSE 19 Wybór lub powołanie do władz spółki, spółdzielni lub fundacji z naruszeniem tych zakazów są z mocy prawa nieważne i nie podlegają wpisaniu do właściwego rejestru - art. 9 u.o.dz. Zatrudnienie po zaprzestaniu pełnienia funkcji lub zatrudnieniu Członkowie zarządów gmin, skarbnicy (główni księgowi budżetu), sekretarze gmin oraz inne osoby wydające decyzje administracyjne z upoważnienia wójta, burmistrza lub prezydenta nie mogą przed upływem roku od zaprzestania zajmowania stanowiska lub pełnienia funkcji, być zatrudnione lub wykonywać innych zajęć u przedsiębiorcy, jeżeli brały udział w wydaniu rozstrzygnięcia w sprawach indywidualnych dotyczących tego przedsiębiorcy - art.7 u. o.dz. Wyjątek W uzasadnionych wypadkach osoby te mogą uzyskać zgodę wydaną przez komisję powołaną przez Prezesa Rady Ministrów na zatrudnienie przed upływem roku - art. 7 ust 2 u.o. dz. Sankcje Kto zatrudnia osoby wbrew warunkom określonym w art. 7 u.o.dz.- podlega karze aresztu albo karze grzywny - art. 15 u. o.dz. Oświadczenie o stanie majątkowym Członkowie zarządów gmin, skarbnicy (główni księgowi budżetu), sekretarze gmin oraz inne osoby wydające decyzje administracyjne z upoważnienia wójta, burmistrza lub prezydenta są obowiązane do złożenia oświadczenia o swoim stanie majątkowym - art. 10 ust. 1. Oświadczenie majątkowe dotyczy: - majątku odrębnego, - majątku objętego wspólnością majątkową. Informacje zawarte w oświadczeniu Oświadczenie to powinno zawierać informacje o: posiadanych zasobach pieniężnych, nieruchomościach, udziałach i akcjach w spółkach prawa handlowego, nabytym przez tę osobę albo jej małżonka od Skarbu Państwa, innej państwowej osoby prawnej, jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków mienia, które podlegało zbyciu w drodze przetargu, prowadzonej działalności gospodarczej oraz pełnionej funkcji w spółkach prawa handlowego lub spółdzielniach. - art. 10 ust.1 u.o.dz. Ochrona informacji zawartych w oświadczeniu Informacje zawarte w oświadczeniu stanowią tajemnicę służbową. Ujawnienie ich może nastąpić: - za pisemną zgodą osoby składającej oświadczenia, - w szczególnie uzasadnionych wypadkach przez osobę uprawnioną do odbioru oświadczenia pomimo braku zgody składającego oświadczenie - art. 10 ust. 3 u.o.dz. Okres przechowywania oświadczeń Oświadczenia o stanie majątkowym przechowywane są przez 6 lat - art. 10 ust. 3 u.o.dz.

21 20 BSE Komu składane są oświadczenia Oświadczenia składa: - wójt, burmistrz, prezydent miasta, starosta, marszałek województwa - wojewodzie - art. 10 ust. 6 pkt 2 u.o.dz., - pozostali członkowie zarządu, skarbnik (główny księgowy budżetu), sekretarz gminy oraz inne osoby wydające decyzje administracyjne z upoważnienia wójta, burmistrza, prezydenta miasta - wójtowi, burmistrzowi, prezydentowi miasta - art. 10 ust. 4 u.o.dz. Terminy składania oświadczeń Oświadczenie składa się: - przed objęciem stanowiska, - co roku do 31 marca, według stanu na dzień 31 grudnia roku poprzedniego, - w dniu opuszczenia stanowiska - art. 10 ust. 4 u.o.dz. Uprawnienia osoby odbierającej oświadczenia Osoba odbierająca oświadczenie: - dokonuje analizy zawartych w oświadczeniu danych - art. 10 ust. 4 i ust. 7 u.o.dz., - porównuje treść analizowanego oświadczenia z treścią uprzednio złożonego oświadczenia - art. 10 ust. 8 u.o.dz, - w szczególnie uzasadnionych wypadkach może ujawnić informacje zawarte w oświadczeniu pomimo braku zgody składającego oświadczenie - art. 10 ust. 3 u.o.dz. Sankcje 1. Niezłożenie oświadczenia o stanie majątkowy albo podanie w nim nieprawdy powoduje odpowiedzialność służbową - art. 13 u.o.dz. 2. Kto będąc obowiązany do złożenia oświadczenia o stanie majątkowym, podaje w nim nieprawdę, podlega karze pozbawienia wolności do lat 5 - art. 14 ust. 1 u.o.dz. 3. W wypadkach mniejszej wagi, sprawca czynu cytowanego w pkt. 2 podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku - art. 14 ust, 2 u.o.dz. Wzór formularz oświadczenia Wzór formularza oświadczenia został określony rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 31 grudnia 1997 r. w sprawie ustalenia wzorów formularzy oświadczeń o prowadzeniu działalności gospodarczej i o stanie majątkowym (Dz.U.Nr162,poz.1106). Ograniczenia wysokości wynagrodzenia Maksymalne wynagrodzenie członka zarządu jednostki samorządu terytorialnego nie może przekroczyć w ciągu miesiąca, łącznie z dodatkiem za wieloletnią pracę, siedmiokrotności kwoty bazowej określonej w ustawie budżetowej dla osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe na podstawie przepisów ustawy z dnia 23 grudnia 1999 r. o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 110, poz i z 2000 r. Nr 19, poz. 239) - 20 ust. 3 u.p.s. Maksymalne miesięczne wynagrodzenie kierowników i zastępców kierowników jednostek budżetowych, gospodarstw pomocniczych tych jednostek oraz zakładów budżetowych jednostek samorządu terytorialnego nie może przekroczyć czterokrotności kwoty bazowej określonej w ustawie budżetowej dla osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe na podstawie przepisów ustawy z dnia 23 grudnia 1999 r. o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 110, poz i z 2000 r. Nr 19, poz. 239) - art. 20 ust. 4 u.p.s.