Profilaktyka przeciwdziałania przemocy w rodzinie z perspektywy Ministerstwa Edukacji Narodowej

Transkrypt

1 DEPARTAMENT KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO I WYCHOWANIA Monitorowanie losów dziecka zagrożonego krzywdzeniem prezentacja modelu Profilaktyka przeciwdziałania przemocy w rodzinie z perspektywy Ministerstwa Edukacji Narodowej Warszawa, października 2015 r. Data

2 Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie art. 9a - udział przedstawiciela oświaty w składzie zespołu interdyscyplinarnego ( ZI ) i grupy roboczej ( GR ) art. 9d - obowiązek podejmowania interwencji w oparciu o procedurę Niebieskie Karty W 2014 r. pracownicy oświaty założyli 6357 NK

3 Procedura Niebieskie Karty w oświacie Pracownik oświaty: diagnozuje sytuację i potrzeby osoby doznającej przemocy, w szczególności dzieci, informuje o możliwościach uzyskania pomocy (psychologicznej, prawnej, socjalnej, pedagogicznej oraz wsparcia przez podmioty świadczące specjalistyczną pomoc), informuje o możliwościach podjęcia dalszych działań mających na celu poprawę jej sytuacji i dzieci, organizuje dostęp do pomocy medycznej, jeżeli wymaga tego stan zdrowia osoby dotkniętej przemocą w rodzinie, może prowadzić rozmowy wobec osób stosujących przemoc.

4 Zakres działań resortu edukacji w Indywidualnym Planie Pomocy dla dziecka doświadczającego przemocy w rodzinie: Karta C formy pomocy dziecku 1. Objęcie dziecka pomocą psychologiczno-pedagogicznej w przedszkolu, szkole lub placówce, odpowiednio w formie: w trakcie bieżącej pracy z uczniem, klasy terapeutycznej, zajęć specjalistycznych: korekcyjno-kompensacyjnych, logopedycznych, socjoterapeutycznych oraz innych zajęć o charakterze terapeutycznym, zajęć dydaktyczno-wyrównawczych, zajęć rozwijających uzdolnienia, zajęć związanych z wyborem kierunku kształcenia i zawodu, porad i konsultacji. 2. Objęcie rodziców/opiekunów pomocą psychologiczno-pedagogiczną, w formie: porad, konsultacji, warsztatów, szkoleń. 3. Pomoc materialna dla uczniów. wypoczynek wakacyjny, dożywianie, stypendium szkolne, zasiłek szkolny

5 Zakres działań resortu edukacji w Indywidualnym Planie Pomocy dla dziecka doświadczającego przemocy w rodzinie: Karta C formy pomocy dziecku 4. Konsultacja w poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej, skierowanie do pomocy terapeutycznej. 5. Powiadomienie sądu rodzinnego i opiekuńczego o sytuacji dziecka. 6. Poinformowanie rodzica lub opiekuna o możliwości uzyskania pomocy przez placówki opiekuńczo-wychowawcze wsparcia dziennego.

6 Wspomaganie szkół W ramach wspomagania szkół został stworzony stały mechanizm zobowiązujący: placówki doskonalenia nauczycieli, poradnie psychologiczno-pedagogiczne, biblioteki pedagogiczne do działań w zakresie pomocy nauczycielom w spełnianiu nałożonych na nich wymagań wynikających z kierunków polityki oświatowej państwa. Placówki mają obowiązki udostępniać nauczycielom ofertę form doskonalenia obejmującą zagadnienia najistotniejsze z punktu widzenia realizacji polityki oświatowej państwa.

7 Działania MEN wpierające szkoły w profilaktyce przemocy w rodzinie. Rządowy program na lata Bezpieczna i przyjazna szkoła : Cel główny programu: Zwiększenie skuteczności działań wychowawczych i profilaktycznych na rzez bezpieczeństwa Cel szczegółowy nr 2 określa obszar: Zapobiegania problemom i zachowaniom problemowym dzieci i młodzieży, w tym: 2.4. Rozwiązywaniu kryzysów rozwojowych i życiowych uczniów wychowanków, m.in. związanych z wyjazdem rodziców za granicę w celach zarobkowych, a także przemocą w rodzinie

8 Rządowy program Bezpieczna i przyjazna szkoła Rekomendowane zadania w Programie: 1) monitorowanie sytuacji uczniów związanej z wyjazdem rodziców za granicę w celach zarobkowych i udzielanie im różnych form wsparcia w zakresie rozwoju emocjonalnego, poznawczego i społecznego; 2) uwzględnienie w działalności szkoły tematyki przeciwdziałania przemocy w rodzinie, w tym przemocy seksualnej; 3) doskonalenie kompetencji nauczycieli oraz dyrektorów szkoły i placówki w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie i stosowania procedury Niebieskie Karty ; 4) monitorowanie aktywności przedstawicieli oświaty w pracach zespołów interdyscyplinarnych i grupach roboczych w ramach obowiązków służbowych lub zawodowych; 5) udostępnianie rodzicom i opiekunom materiałów informacyjnych i edukacyjnych na tematy związane z kryzysami rozwojowymi i życiowymi dzieci i młodzieży; 6) tworzenie lokalnych sieci wsparcia dla uczniów i wychowanków przeżywających kryzysy rozwojowe i życiowe.

9 Działania MEN wpierające szkoły. Programy Rządowe Rządowy program wspomagania w latach organów prowadzących szkoły w zapewnieniu bezpiecznych warunków nauki, wychowania i opieki w szkołach Bezpieczna+; 1. Otwarta szkoła i klimat szkoły jako czynniki chroniące: budowanie postaw prospołecznych, umiejętności psychospołecznych, pracy zespołowej, aktywności obywatelskiej, aktywności wolontariackiej, budowanie prawidłowych relacji rówieśniczych, więzów między uczniami, prowadzenie polityki antydyskryminacyjnej i włączającej uczniów ze SPE, integracje szkoły ze środowiskiem lokalnym, zwiększenie otwartości szkoły na współpracę z organizacjami pozarządowymi i instytucjami w zakresie bezpieczeństwa.

10 Rządowy program Bezpieczna + 2. Bezpieczeństwo fizyczne w szkole: Upowszechnianie wśród wszystkich pracowników szkoły umiejętności rozpoznawania sytuacji zagrożenia oraz wiedzy o zasadach postępowania w sytuacjach zagrożenia: poprawa bezpieczeństwa poprzez przegląd stanu bezpieczeństwa szkoły, opracowanie rekomendacji do szkolnych procedur postępowania w sytuacjach zagrożenia na podstawie przeglądu stanu bezpieczeństwa szkoły, praktyczne zapoznanie pracowników szkoły z zasadami postępowania w sytuacjach kryzysowych,

11 Realizacja zadań publicznych 1. Prowadzenie przez specjalistów ogólnopolskiej infolinii interwencyjno-informacyjnej dla uczniów, w tym ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, ich rodziców, nauczycieli oraz innych podmiotów działających na rzecz bezpieczeństwa dzieci i młodzieży. (Fundacja Dzieci Niczyje) 2. Bezpieczna i przyjazna szkoła - ocena szkół i placówek systemu oświaty realizujących politykę ochrony dzieci przed agresją i przemocą. (Fundacja Dzieci Niczyje) 3. Upowszechnianie wśród wszystkich pracowników szkoły umiejętności rozpoznawania sytuacji zagrożenia oraz wiedzy o zasadach postępowania w sytuacjach zagrożenia. (Karkonoski Sejmik Osób Niepełnosprawnych)

12 Rządowy program na lata Bezpieczna i przyjazna szkoła

13 Telefon Zaufania dla Dzieci i Młodzieży

14 Telefon codziennie 12:00 22:00

15 wsparcie interwencja edukacyjna interwencja lokalna interwencja kryzysowa

16 Telefon dla Rodziców i Nauczycieli w sprawie Bezpieczeństwa Dzieci Telefon dla Rodziców i Nauczycieli w sprawie Bezpieczeństwa Dzieci poniedziałek - piątek 12:00 18:00 pomoc@ pl

17 wsparcie informacja interwencja lokalna

18 Działania od roku (50 273) połączenia telefoniczne (26%) interwencje (19%) konsultacje (3%) wsparcie (2 958) wiadomości online (48%) interwencje 734 (25%) konsultacje 714 (24%) wsparcie połączeń telefonicznych (54%) konsultacje 318 (12%) interwencje 183 (7%) wsparcie 421 wiadomości online 191 (45%) interwencje 147 (35%) konsultacje 59 (14%) wsparcie

19 Najczęściej zgłaszane problemy funkcjonowanie w relacjach rówieśniczych (20%) seksualność i dojrzewanie (14%) doświadczaniem przemocy ze strony rówieśników i dorosłych (10%) zdrowie psychiczne (6%): myśli i prób samobójczych, zaburzeń odżywania, stresu, samookaleczenia, niskiej samooceny itp. zdrowie psychiczne dzieci (14%): depresja, obniżony nastrój, myśli samobójcze itp. doświadczanie przez dziecko przemocy ze strony rówieśników i dorosłych (9%) seksualność i dojrzewanie (7%) funkcjonowanie dziecka w relacjach rówieśniczych (7%) relacje w rodzinie(6%)

20 Rządowy program na lata Bezpieczna i przyjazna szkoła Program certyfikacji placówek edukacyjnych realizujących politykę ochrony dzieci przed przemocą

21 Rządowy program na lata Bezpieczna i przyjazna szkoła Cele programu Chronimy Dzieci Zapobieganie i przeciwdziałanie przemocy wobec dzieci: promowanie standardów ochrony dzieci przed przemocą w placówkach edukacyjnych i opiekuńczych przyznawanie certyfikatu Chronimy Dzieci placówkom, w których potwierdzony został wysoki poziom ochrony dzieci

22 Standardy ochrony dzieci przed przemocą 1. Ustanowienie i wprowadzenie w życie Polityki ochrony dzieci przed przemocą 2. Monitorowanie pracowników w celu zapobiegania krzywdzeniu dzieci 3. Zapewnienie pracownikom edukacji w zakresie ochrony dzieci przed przemocą i pomocy dzieciom w sytuacjach zagrożenia 4. Edukowanie dzieci w zakresie ochrony przed przemocą i wykorzystywaniem 5. Oferowanie rodzicom edukacji w zakresie wychowania dzieci bez przemocy oraz ochrony ich przed przemocą 6. Monitorowanie i weryfikacja zgodność prowadzonych działań z przyjętymi zasadami ochrony dzieci 22

23 Certyfikacja placówek realizujących politykę ochrony dzieci przed przemocą

24 24

25 Zasady certyfikacji REJESTRACJA PLACÓWKI W PORTALU SPEŁNIENIE STANDARDÓW OCHRONY DZIECI PRZED KRZYWDZENIEM OTRZYMANIE PRZEZ PLACÓWKĘ CERTYFIKATU NA 1 ROK WERYFIKACJA ŚRODOWISKO LOKALNE, RODZICE/OPIEKUNOWIE, KURATORIA OŚWIATY, FUNDACJA DZIECI NICZYJE

26 Oferta dla profesjonalistów Konferencje i szkolenia Gotowe scenariusze zajęć Podręcznik dla realizatorów programu E-learningi i prezentacje multimedialne Broszury, poradniki, ulotki, plakaty Kwartalnik Dziecko krzywdzone Telefon

27 Platforma edukacyjna

28 Zadanie publiczne Upowszechnianie wśród wszystkich pracowników szkoły umiejętności rozpoznawania sytuacji zagrożenia oraz wiedzy o zasadach postępowania w sytuacjach zagrożenia (Karkonoski Sejmik Osób Niepełnosprawnych) Dokonanie przeglądu stanu bezpieczeństwa szkoły Przygotowanie na podstawie dokonanego przeglądu rekomendacji do szkolnych procedur postępowania na wypadek wystąpienia sytuacji zagrożenia w szkole Przeprowadzeniu praktycznego szkolenia nauczycieli i innych pracowników szkoły z zakresu reagowania w sytuacjach kryzysowych.

29 Materiały informacyjno-edukacyjne dla szkół i placówek oświatowych Strona internetowa MEN Bezpieczna szkoła+ zakres wiedzy na temat bezpieczeństwa:

30

31 Materiały informacyjno-edukacyjne, programy profilaktyczne dla szkół Strona internetowa Ośrodka Rozwoju Edukacji Program Szkoła dla rodziców i wychowawców Cz. I Budowanie relacji rodziców i wychowawców z dzieckiem Wychowywać to kochać i wymagać (40 godz.) Cz. II Wspieranie budowania relacji pomiędzy dziećmi (współdziałanie zamiast rywalizacji) (40 godz.) Cz. III Kryzys rozwojowy dorastanie wspieranie nastolatka (40 godz.) Każda część ma wbudowany moduł pt. Kary, dotyczące konsekwencji stosowania przemocy fizycznej i emocjonalnej wobec dziecka.

32 Metoda pracy Warsztat psychoedukacyjny praca na własnych doświadczeniach rodzicielskich praca na wspomnieniach z dzieciństwa odgrywanie scenek transfer

33 Wyniki ewaluacji Główne obszary zmian (w ocenie 95% badanych): poprawa komunikacji lepsze wzajemne porozumiewanie się rozumienie postaw zachowań i uczuć rozwiązywanie konfliktów

34 Efekty trwałe programu Program przyczynia się do budowania silnej więzi z rodzicami lub wychowawcami najważniejszego czynnika chroniącego. konstruowanie na nowo relacji w rodzinie, przewartościowanie sposobu patrzenia i reagowania na zachowania dziecka, zdecydowanie większa ilość rozmów z dziećmi (w tym podejmowanych z inicjatywy samego dziecka), wzrost czułości, bliskości, zaufania (np. zwierzanie się rodzicom).

35 Efekty wdrażania programu Edukatorzy - 52 Realizatorzy z certyfikatem ORE - ponad 600 Rodzice / wychowawcy - ponad

36 Szkolenia i publikacje ORE - Szkolenia z zakresu przeciwdziałania przemocy, procedury NK 2 edycje rocznie, - Prawne aspekty przemocy w rodzinie publikacja, - Przemoc w rodzinie wobec dziecka. Procedury interwencyjne w szkole poradnik dla pracowników oświaty. Partnerzy: 1. Stowarzyszenie na Rzecz Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie Niebieska Linia przygotowało ofertę szkoleń: Niebieska Godzina Wychowawcza, ABCD Procedury Niebieskie Karty, Porozumienie bez przemocy w szkole. 2. Fundacja Dzieci Niczyje przygotowała i udostępniła dla nauczycieli materiały multimedialne do zajęć uczniów gimnazjum i szkół ponadgimnazjalnych: Handel ludźmi, Dowód miłości, Sponsoring, Przemoc w rodzinie, Przemoc rówieśnicza.

37 Szkolenia Liderów profilaktyki szkolenia nauczycieli, wychowawców, rad pedagogicznych w zakresie skutecznego rozwiązywania sytuacji problemowych w szkole, klasie. Szkolenie uwzględnia moduł teoretyczny i moduł praktyczny - poszerzenia repertuaru reakcji nauczyciela o nowe, bardziej efektywne metody wychowawcze i interwencyjne. W 2014 r Przeszkolono już 100 liderów: mazowieckie - 21, lubelskie - 9, wielkopolskie - 9, pomorskie - 9, śląskie - 8, kujawsko pomorskie - 9, podkarpackie - 6, dolnośląskie - 6, opolskie - 4, podlaskie - 5, lubuskie - 5, zachodniopomorskie - 3, pomorskie - 3, warmińsko-mazurskie - 3, małopolskie - 2, świętokrzyskie - 1. W 2015 r. Obecnie szkolenie trwa dla 50 liderów Baza służb instytucji przedstawiciele kuratoriów oświaty (strony: MS, MPiPS)

38 Dziękuję za uwagę Teresa Szopińska-Grodzka Ministerstwo Edukacji Narodowej Departament Kształcenia Ogólnego i Wychowania