oszczędny urząd Ranking wydatków na administrację 2014 r.

Transkrypt

1 oszczędny urząd Ranking wydatków na administrację 2014 r.

2 wydatki na administrację W 2014 roku wydatki na administrację poszybowały. Czy miało to związek z wyborami? To ciekawa korelacja, podobnie jak ta, że najwyższe wydatki na urząd można zaobserwować w gminach najbogatszych. Rozrzutność? A może raczej efekt nacisku na sprawną obsługę mieszkańców i skuteczność pozyskiwania środków unijnych. Prezentujemy wyniki najchętniej cytowanego przez popularne media rankingu Wspólnoty. Autorzy: Paweł Swianiewicz, Julita Łukomska zwalniali, czyli będą przyjmować 2

3 przez kilka lat pisałem w omówieniach kolejnych edycji rankingu wydatków bieżących na administrację, że wbrew powszechnym opiniom samorządy mocno na tych wydatkach oszczędzały. Ich wysokość pozostawała na dość stabilnym poziomie, a w niektórych okresach nawet lekko spadała. Ale w tym roku taka diagnoza jest nieaktualna. Dochody samorządów poszły w górę i niemal natychmiast wzrosła wielkość zatrudnienia i wydatków na urzędników. Zastanawiam się, w ilu jednostkach miało to związek z rokiem wyborczym. Wszak poprzedni wyraźny wzrost tych wydatków pojawił się w roku 2010 Broń Boże nie sugeruję, że to jedyny czynnik. Samorządom co i rusz przekazuje się nowe zadania (albo doregulowuje już wykonywane), co pociąga za sobą konieczność rozbudowy obsługi administracyjnej. To oczywistość. Ale podejrzewam, że tu i ówdzie przygotowania do wyborów też miały znaczenie. Oczywiście czystym populizmem jest twierdzenie, że wystarczy zaoszczędzić na administracji, żeby znaleźć pieniądze na zaspokojenie innych, pilnych potrzeb społeczności lokalnych. Nie zmienia to faktu, że w niektórych miejscach silniejsze samoograniczenie aparatu biurokratycznego miałoby sens. Spójrzmy zresztą na ilustracje odnoszące się do kilku (kilkunastu) ostatnich lat. Na rysunku wyraźnie widać, że wielkość wydatków po latach stagnacji (a nawet spadków) w latach wyraźnie ruszyła w górę. Oprócz województw gdzie duży wzrost kilka lat temu wiązał się z przejmowaniem obsługi regionalnych programów operacyjnych w ostatnich sześciu latach wydatki administracyjne najszybciej rosły w gminach wiejskich, a najwolniej w miastach na prawach powiatu. W tych ostatnich (podobnie jak w powiatach ziemskich) w roku 2014 były nadal minimalnie niższe, niż w rekordowym dla nich roku Podobne obserwacje można poczynić analizując tabelę 1. pokazującą zmiany poziomu zatrudnienia w administracji samorządowej. Po latach stagnacji, a nawet lekkich spadków, rok 2014 przyniósł wyraźny wzrost. Uderzające jest zestawienie w dłuższej perspektywie czasowej porównanie roku 2000 i Wzrost armii urzędników ze 179 do ponad 260 ty Zmiany wydatków bieżących na administrację (ceny stałe, 2008 = 100) ogółem miasta na prawach powiatu Administracja samorządowa razem Województwa w tym urzędy marszałkowskie województwa miasta Tabela 1. Zatrudnienie w administracji samorządowej (w tys.) powiaty gminy wiejskie ,7 248,6 255,7 202,3 178,8 26,2 25,3 23 9,6 6,1 14,5 13,9 12,5 5,5 4 Powiaty 59, , ,8 Miasta na prawach powiaty 46,7 44,1 44,4 38,8 28 Gminy 128,6 122,1 131,3 106,9 104,8 Tabela 2. Przeciętne wynagrodzenia w administracji (w zł) Administracja samorządowa razem Województwa w tym urzędy marszałkowskie 4906 Powiaty Miasta na prawach powiatu Gminy Administracja centralna Urzędy wojewódzkie sięcy to zmiana o około 40 proc. Nie dziwi to w urzędach marszałkowskich, które w roku 2000 dopiero się organizowały po reformie terytorialnej. Bardziej zastanawiający jest wzrost w gminach i miastach na prawach powiatu w sumie o ponad 40 tys. nowo zatrudnionych (oddzielna analiza dla obu tych kategorii jest o tyle złożona, że w analizowanym okresie zmieniał się skład grupy miast na prawach powiatu; w szczególności dopiero w 2002 roku do tej grupy dołączyła Warszawa). W latach o około 20 proc. wzrosły wynagrodzenia w administracji samorządowej (por. tabela 2.). Wcale nie mówię, że to źle. Zresztą jeśli wziąć pod uwagę inflację, to okaże się, że realna zmiana poziomu wynagrodzeń była skromna (zaledwie 8 proc. na przestrzeni sześciu lat, czyli średnio 1 proc. rocznie). Od lat najwyższe są wynagrodzenia w urzędach marszałkowskich i miastach na prawach powiatu, a najniższe w administracji powiatowej. Choć w latach różnica w tym zakresie wyraźnie zmalała, ale jak wynika z danych w tabeli 2. i tak cały czas najwyższe wynagrodzenia są w administracji centralnej. Natomiast 3

4 wydatki na administrację praca w urzędzie wojewódzkim jest mniej opłacalna niż w wojewódzkiej administracji samorządowej. Odwrotnie niż w poprzednim roku, tym razem rosły głównie wydatki bieżące na administrację. Inwestycje (mające zresztą minimalne znaczenie w tym dziale wydatków) wyraźnie zmniejszyły się w porównaniu z rekordowym rokiem Ranking i jego wyniki Metoda obliczania rankingu jest identyczna, jak w roku ubiegłym. Pod uwagę zostały wzięte wszystkie wydatki bieżące w dziale klasyfikacji budżetowej administracja publiczna, z wyjątkiem wydatków na remonty bieżące. Doszliśmy do wniosku, że wydatki remontowe mają charakter incydentalny i zaburzają wartość wskaźnika, który ma obrazować drogość (lub taniość) urzędów. Ze względu na silne powiązanie kosztów administracji z wielkością jednostki samorządowej, ten ranking ma wyjątkowo dużo kategorii. Gminy wiejskie, małe miasta, miasta powiatowe i powiaty zostały dodatkowo podzielone na grupy odpowiadające ich wielkości. Tę zależność między liczbą mieszkańców a kosztami wykonywania usług administracyjnych ilustrują dane w tabeli 3. Co ciekawe, już trzeci rok obserwujemy, że wzrost wydatków jest największy właśnie w grupie gmin najmniejszych. Może to wskazywać, że oszczędności na administracji, nawet w sytuacjach kryzysowych, są najtrudniejsze właśnie w małych (i tak już najdroższych, jeśli wziąć pod uwagę dane w przeliczeniu na jednego mieszkańca) urzędach. Rosnącą zależność wydatków na administrację od wielkości jednostki samorządowej najbardziej wyraźnie widać w grupie małych miast oraz gmin wiejskich. W gminach wiejskich liczących ponad 10 tys. mieszkańców jeszcze w 2011 roku przeciętne wydatki na administrację wynosiły 66,5 proc. przeciętnej w grupie gmin do 5 tys. W roku 2014 stosunek ten zmniejszył się do 65 proc. Oznacza to, że w przeciętnej gminie wiejskiej, zaliczonej do grupy najmniejszych jednostek, administracja kosztowała jednego mieszkańca o ponad jedną trzecią więcej niż w dużych gminach wiejskich. Podobnie w grupie miast pozostałych, choć tu różnice są nieco mniejsze (ale Tabela 3. Przeciętna wielkość (mediana) wydatków administracyjnych w przeliczeniu na 1 mieszkańca w samorządach różnej wielkości (w zł) POWIATY Powyżej 75 tys. mieszk Poniżej 75 tys. mieszk MIASTA NA PRAWACH POWIATU Miasta wojewódzkie Pozostałe Miasta powiatowe powyżej 30 tys. mieszk. GMINY Miasta powiatowe tys. mieszk Miasta powiatowe poniżej 20 tys. mieszk Inne miasta powyżej 15 tys. mieszk Inne miasta tys. mieszk Inne miasta poniżej 10 tys. mieszk Gminy wiejskie powyżej 10 tys. mieszk Gminy wiejskie 5 10 tys. mieszk Gminy wiejskie poniżej 5 tys. mieszk tendencja zmian podobna). W miastach liczących ponad 15 tys. mieszkańców przeciętne wydatki na administrację w roku 2011 stanowiły 75,5 proc. przeciętnej dla miast do 10 tys. mieszkańców. W roku 2014 stosunek ten wynosił już tylko 73,5 proc. Od kilkunastu lat do znudzenia powtarzam, że powierzchowna, populistyczna interpretacja wyników może być bardzo myląca, a także krzywdząca dla samorządów. Większe wydatki na administrację nie muszą oznaczać marnowania pieniędzy podatników na fanaberie urzędników. Bo skutkiem może być lepsza, sprawniejsza obsługa obywateli, a także np. większa skuteczność pozyskiwania funduszy unijnych. Nasze proste zestawienie nie jest w stanie uchwycić takiej zależności między wydatkami a ich efektami. Ale na pewno pozycja w rankingu dla każdego szefa urzędu może być materiałem do refleksji i wewnętrznego audytu wydatków. Ciekawe zależności Zestawienie zwycięzców rankingu wydatków na administrację to jedna z bardziej stabilnych list spośród wszystkich rankingów Wspólnoty. Spójrzmy na kilka przykładów: wśród województw (poza jednym rokiem) zawsze zwycięzcą było woj. śląskie; wśród miast wojewódzkich już dziewiąty raz z rzędu na pierwszym miejscu uplasował się Toruń; wśród pozostałych miast na prawach powiatu drugi raz wygrywa Grudziądz, ale poprzedni zwycięzcy (Radom, Suwałki) nadal są w ścisłej czołówce; wśród dużych powiatów od trzech lat na pierwszych dwóch miejscach zmieniają się powiaty ostrowski (woj. wielkopolskie) i żarski (lubuskie); wśród małych powiatów (poniżej 75 tys. mieszkańców) aż cztery razy w ciągu ostatnich pięciu lat pierwsze miejsce zajął powiat proszowicki; wśród dużych miast powiatowych ósmy raz z rzędu na pierwszym miejscu znalazł się Mielec; wśród średnich miast powiatowych od ośmiu lat na prowadzeniu zmieniają się Hajnówka i Sokółka, niemal sąsiadujące ze sobą miasta podlaskie; jeszcze większą stabilność możemy zauważyć wśród małych miast powiatowych, gdzie Złotów znalazł się na pierwszym miejscu już po raz dwunasty; wśród poszczególnych grup miast pozostałych Luboń (woj. wielkopolskie), Brzostek (podkarpackie) i Ulanów (podkarpackie) zwyciężyły drugi lub trzeci raz z rzędu; wśród dużych gmin wiejskich trzeci raz z rzędu na szczycie zestawienia znalazła się gmina wiejska Grybów (małopolskie); wśród średnich gmin wiejskich szósty raz z kolei na czele znalazły się Białobrzegi (podkarpackie). Jak wynika z tego zestawienia, jedynie w grupie najmniejszych gmin wiejskich zmiany na szczycie rankingu były ostatnio bardziej wyraźne. Jak w ubiegłych latach, w czołówkach zestawień znajdziemy sporo jednostek samorządowych, które oszczędzają na wydatkach administracyjnych przymuszone sytuacją finansową. Na drugim biegunie, wśród tych, w których administracja kosztuje najwięcej, możemy zauważyć samorządy, które zajmują czołowe miejsca w rankingu zamożności. Czy coś z tego wynika dla jakości świadczonych usług administracyjnych? To już temat na odrębne, znacznie bardziej pogłębione badanie. Ale prezentowane dalej wyniki na pewno dają okazję do refleksji. 4

5 ranking województwa Najniższe wydatki bieżące na administrację w przeliczeniu na 1 mieszkańca województwa Najniższe wydatki bieżące na administrację w przeliczeniu na 1 mieszkańca miasta wojewódzkie Województwo zł śląskie 25, wielkopolskie 26, małopolskie 28, pomorskie 29, mazowieckie 32, dolnośląskie 35, Miasto zł Toruń 212, Poznań 241, Bydgoszcz 244, Łódź 249, Szczecin 255, Kielce 259, Białystok 262, łódzkie 36, Gdańsk 269, lubelskie 37, Kraków 285, podlaskie 40, Rzeszów 295, Olsztyn 295, podkarpackie 40, opolskie 40, Lublin 305, Gorzów Wlkp 311, kujawsko-pomorskie 43, zachodniopomorskie 44,36 świętokrzyskie 48, warmińsko-mazurskie 51, lubuskie 60, Zielona Góra 328, Katowice 331, Wrocław 378, Opole 381,67 18 Warszawa 464,59 Fot. Urząd Marszałkowski woj. śląskiego 5

6 miasta na prawach powiatu Najniższe wydatki bieżące na administrację w przeliczeniu na 1 mieszkańca miasta na prawach powiatu Miasto zł Grudziądz 214, Bytom 220, Włocławek 222, Suwałki 226, Radom 226, Sosnowiec 231, Rybnik 233, Zamość 233, Legnica 238, Tychy 248, Słupsk 252, Chełm 256, Piotrków Trybunalski 257, Częstochowa 261, Wałbrzych 262, Jastrzębie-Zdrój 263, Żory 270, Łomża 272, Biała Podlaska 274, Siedlce 274, Bielsko-Biała 278, Skierniewice 280, Elbląg 284, Zabrze 287, Świętochłowice 289, Nowy Sącz 290, Piekary Śląskie 290, Jaworzno 293, Tarnów 299, Gliwice 299, Ruda Śląska 304, Kalisz 305, Tarnobrzeg 311, Chorzów 314, Koszalin 327, Krosno 329, Jelenia Góra 330, Leszno 333, Przemyśl 333, Siemianowice Śląskie 341, Mysłowice 343, Gdynia 344, Ostrołęka 372, Dąbrowa Górnicza 406, Świnoujście 443, Konin 448, Płock 475, Sopot 551,29 6

7 powiaty ranking Najniższe wydatki bieżące na administrację w przeliczeniu na 1 mieszkańca powiaty powyżej 75 tysięcy mieszkańców Powiat Województwo zł ostrowski wielkopolskie 65, żarski lubuskie 65, dębicki podkarpackie 65, wejherowski pomorskie 66, stargardzki zachodniopomorskie 67, cieszyński śląskie 67, myślenicki małopolskie 68, stalowowolski podkarpackie 68, gorlicki małopolskie 69, oleśnicki dolnośląskie 70, nowotarski małopolskie 70, rzeszowski podkarpackie 70, kłodzki dolnośląskie 71, świecki kujawsko-pomorskie 72, dzierżoniowski dolnośląskie 72, krośnieński podkarpackie 75, zamojski lubelskie 75, ełcki warmińsko-mazurskie 75, białostocki podlaskie 76, kutnowski łódzkie 76, wadowicki małopolskie 76, świdnicki dolnośląskie 77, goleniowski zachodniopomorskie 77, zgierski łódzkie 77, jasielski podkarpackie 77, włocławski kujawsko-pomorskie 78, trzebnicki dolnośląskie 78, przeworski podkarpackie 78, iławski warmińsko-mazurskie 78, inowrocławski kujawsko-pomorskie 79, oświęcimski małopolskie 79, sanocki podkarpackie 79, wołomiński mazowieckie 79, nowosolski lubuskie 80, gnieźnieński wielkopolskie 80, garwoliński mazowieckie 81, tomaszowski lubelskie 81, wieluński łódzkie 81, zawierciański śląskie 81, miński mazowieckie 81, biłgorajski lubelskie 81, łowicki łódzkie 81, żywiecki śląskie 82, piaseczyński mazowieckie 83, bocheński małopolskie 84,06 16* 29* brodnicki kujawsko-pomorskie 84, kędzierzyńsko-kozielski opolskie 84, głogowski dolnośląskie 84, łukowski lubelskie 84, pabianicki łódzkie 85,12 7

8 powiaty Najniższe wydatki bieżące na administrację w przeliczeniu na 1 mieszkańca powiaty powyżej 75 tysięcy mieszkańców Powiat Województwo zł 2* 16* 12* 11* 15* 18* 11* 9* 1* rybnicki śląskie 85, łańcucki podkarpackie 85, żagański lubuskie 85, brzeski małopolskie 86, chrzanowski małopolskie 86, zielonogórski lubuskie 86, kraśnicki lubelskie 88, opolski opolskie 88, nowosądecki małopolskie 88,46 80* 21* 1* 5* 19* 27* żyrardowski mazowieckie 88, radomszczański łódzkie 88, szamotulski wielkopolskie 88, chojnicki pomorskie 89, czarnkowsko-trzcianecki wielkopolskie 89, kwidzyński pomorskie 89, turecki wielkopolskie 89, sieradzki łódzkie 90, pszczyński śląskie 90, nakielski kujawsko-pomorskie 90, olsztyński warmińsko-mazurskie 90, tczewski pomorskie 91, kolski wielkopolskie 91, szczecinecki zachodniopomorskie 92, nyski opolskie 92, mielecki podkarpackie 92, jarosławski podkarpackie 92, tarnowski małopolskie 92, słupski pomorskie 93, olkuski małopolskie 93, starogardzki pomorskie 93, tomaszowski łódzkie 93, bolesławiecki dolnośląskie 93, gostyński wielkopolskie 93, bielski śląskie 93, bialski lubelskie 93,47 18* 35* 38* 37* 27* 34* 28* 31* 51* oławski dolnośląskie 94, otwocki mazowieckie 94, strzelecki opolskie 94,72 70* 91* 88* 70* 93* pucki pomorskie 94, gdański pomorskie 94, ostródzki warmińsko-mazurskie 95, bytowski pomorskie 95, lubartowski lubelskie 95, kościański wielkopolskie 95, koniński wielkopolskie 96, kłobucki śląskie 96, starachowicki świętokrzyskie 96, opoczyński łódzkie 96, suski małopolskie 97,46 8

9 powiaty ranking Najniższe wydatki bieżące na administrację w przeliczeniu na 1 mieszkańca powiaty powyżej 75 tysięcy mieszkańców Powiat Województwo zł grójecki mazowieckie 97, nowodworski mazowieckie 97, krotoszyński wielkopolskie 97, pilski wielkopolskie 98, krakowski małopolskie 98, kielecki świętokrzyskie 98, lubelski lubelskie 98, wodzisławski śląskie 98, raciborski śląskie 99, wrocławski dolnośląskie 99, lubliniecki śląskie 99, limanowski małopolskie 99, bydgoski kujawsko-pomorskie 99, płoński mazowieckie 100, brzeski opolskie 100, sandomierski świętokrzyskie 101, konecki świętokrzyskie 101, poznański wielkopolskie 101, zgorzelecki dolnośląskie 103, będziński śląskie 103, kołobrzeski zachodniopomorskie 104, sochaczewski mazowieckie 105, gliwicki śląskie 105, ostrołęcki mazowieckie 105, radomski mazowieckie 105, gryfiński zachodniopomorskie 105,92 26* 37* 9* 9* chełmski lubelskie 106, toruński kujawsko-pomorskie 106, jędrzejowski świętokrzyskie 106, kartuski pomorskie 107, tarnogórski śląskie 108, wielicki małopolskie 108, częstochowski śląskie 112, ciechanowski mazowieckie 113, mikołowski śląskie 115, warszawski zachodni mazowieckie 117, siedlecki mazowieckie 117, grodziski mazowieckie 117, skarżyski świętokrzyskie 118, bełchatowski łódzkie 118, pruszkowski mazowieckie 119, ostrowiecki świętokrzyskie 120, piotrkowski łódzkie 121,49 133* 128* 135* 156* 160* 114* 119* wrzesiński wielkopolskie 126, puławski lubelskie 126, kaliski wielkopolskie 127, płocki mazowieckie 127, legionowski mazowieckie 138, lubiński dolnośląskie 149,51 * wśród powiatów < 75 tys. mieszk. 9

10 powiaty Najniższe wydatki bieżące na administrację w przeliczeniu na 1 mieszkańca powiaty poniżej 75 tysięcy mieszkańców Powiat Województwo zł proszowicki małopolskie 74, hrubieszowski lubelskie 78, aleksandrowski kujawsko-pomorskie 79, grajewski podlaskie 80, rypiński kujawsko-pomorskie 81, radzyński lubelskie 81, działdowski warmińsko-mazurskie 83, kolneński podlaskie 83, strzeliński dolnośląskie 84, wysokomazowiecki podlaskie 84, opolski lubelskie 85, przemyski podkarpackie 85, tarnobrzeski podkarpackie 85, chełmiński kujawsko-pomorskie 86, szczycieński warmińsko-mazurskie 86,30 52* 68* 27* 42* krasnostawski lubelskie 86, strzyżowski podkarpackie 86, lubaczowski podkarpackie 86, tucholski kujawsko-pomorskie 87, lwówecki dolnośląskie 87, śremski wielkopolskie 87, pajęczański łódzkie 88, sztumski pomorskie 88, bartoszycki warmińsko-mazurskie 88, kościerski pomorskie 88, węgrowski mazowieckie 88, kolbuszowski podkarpackie 88, zduńskowolski łódzkie 89, rycki lubelskie 89, zambrowski podlaskie 89, malborski pomorskie 90, dąbrowski małopolskie 90, świebodziński lubuskie 90, świdnicki lubelskie 90, ostrowski mazowieckie 90, mławski mazowieckie 91, kętrzyński warmińsko-mazurskie 92, giżycki warmińsko-mazurskie 92, parczewski lubelskie 92, jarociński wielkopolskie 92, grudziądzki kujawsko-pomorskie 92, łomżyński podlaskie 93, łódzki wschodni łódzkie 93, niżański podkarpackie 93, międzyrzecki lubuskie 94, augustowski podlaskie 94, wałecki zachodniopomorskie 94, staszowski świętokrzyskie 95, krośnieński lubuskie 95, nowomiejski warmińsko-mazurskie 96, obornicki wielkopolskie 96, myśliborski zachodniopomorskie 96, lipnowski kujawsko-pomorskie 96, buski świętokrzyskie 96,

11 powiaty ranking Najniższe wydatki bieżące na administrację w przeliczeniu na 1 mieszkańca powiaty poniżej 75 tysięcy mieszkańców Powiat Województwo zł wieruszowski łódzkie 97, piski warmińsko-mazurskie 97, elbląski warmińsko-mazurskie 97, kamieński zachodniopomorskie 98, pińczowski świętokrzyskie 98, łęczycki łódzkie 98, chodzieski wielkopolskie 99, łęczyński lubelskie 99, łaski łódzkie 99, bielski podlaskie 100, opatowski świętokrzyskie 100, rawicki wielkopolskie 100, leżajski podkarpackie 100, żniński kujawsko-pomorskie 101, nidzicki warmińsko-mazurskie 101, hajnowski podlaskie 102, siemiatycki podlaskie 103, wyszkowski mazowieckie 103, ząbkowicki dolnośląskie 103, łosicki mazowieckie 103, włodawski lubelskie 103, lęborski pomorskie 103, średzki dolnośląskie 103, oleski opolskie 104, jaworski dolnośląskie 104, radziejowski kujawsko-pomorskie 104, wolsztyński wielkopolskie 104, lubański dolnośląskie 105, brzozowski podkarpackie 105, leszczyński wielkopolskie 105,55 64* 102* 85* 60* 19* 12* 17* 16* 18* wałbrzyski dolnośląskie 105, strzelecko-drezdenecki lubuskie 106, olecki warmińsko-mazurskie 106, wołowski dolnośląskie 106, makowski mazowieckie 107, mogileński kujawsko-pomorskie 107, janowski lubelskie 107, ropczycko-sędziszowski podkarpackie 107, braniewski warmińsko-mazurskie 108, legnicki dolnośląskie 108, mrągowski warmińsko-mazurskie 108, gorzowski lubuskie 108, średzki wielkopolskie 108, golubsko-dobrzyński kujawsko-pomorskie 108, myszkowski śląskie 108, sulęciński lubuskie 108, wąbrzeski kujawsko-pomorskie 108, człuchowski pomorskie 109, sępoleński kujawsko-pomorskie 110, kamiennogórski dolnośląskie 111, węgorzewski warmińsko-mazurskie 111, włoszczowski świętokrzyskie 111, złotoryjski dolnośląskie 111, lipski mazowieckie 111, tatrzański małopolskie 111, prudnicki opolskie 112, kępiński wielkopolskie 112, żuromiński mazowieckie 112, głubczycki opolskie 112,87 11

12 powiaty Najniższe wydatki bieżące na administrację w przeliczeniu na 1 mieszkańca powiaty poniżej 75 tysięcy mieszkańców Powiat Województwo zł policki zachodniopomorskie 112, pyrzycki zachodniopomorskie 113, ostrzeszowski wielkopolskie 113, moniecki podlaskie 113, pleszewski wielkopolskie 113, sławieński zachodniopomorskie 113, brzeziński łódzkie 114, krapkowicki opolskie 114, rawski łódzkie 114, kluczborski opolskie 115, sokólski podlaskie 115, gryficki zachodniopomorskie 115, grodziski wielkopolskie 115, sierpecki mazowieckie 115, wschowski lubuskie 116, słupecki wielkopolskie 116, przasnyski mazowieckie 116, wągrowiecki wielkopolskie 117, nowodworski pomorskie 118, bieruńsko-lędziński śląskie 118, sokołowski mazowieckie 118, białogardzki zachodniopomorskie 119, złotowski wielkopolskie 119, skierniewicki łódzkie 119, gostyniński mazowieckie 121, gołdapski warmińsko-mazurskie 121,96 138* 151* 155* 155* łobeski zachodniopomorskie 121, kazimierski świętokrzyskie 123, międzychodzki wielkopolskie 123, pułtuski mazowieckie 124, świdwiński zachodniopomorskie 125, szydłowiecki mazowieckie 125, jeleniogórski dolnośląskie 125, namysłowski opolskie 126, sejneński podlaskie 127, polkowicki dolnośląskie 127, miechowski małopolskie 128, drawski zachodniopomorskie 130, bieszczadzki podkarpackie 132, lidzbarski warmińsko-mazurskie 134, przysuski mazowieckie 134, leski podkarpackie 138, milicki dolnośląskie 139, nowotomyski wielkopolskie 140, kozienicki mazowieckie 141, koszaliński zachodniopomorskie 143, choszczeński zachodniopomorskie 145, białobrzeski mazowieckie 146, górowski dolnośląskie 149, zwoleński mazowieckie 150, suwalski podlaskie 153, słubicki lubuskie 154, poddębicki łódzkie 154,34 * wśród powiatów > 75 tys. mieszk. 12

13 miasta powiatowe ranking Najniższe wydatki bieżące na administrację w przeliczeniu na 1 mieszkańca miasta powiatowe powyżej 30 tysięcy mieszkańców Miasto Województwo zł Mielec podkarpackie 157, Iława warmińsko-mazurskie 168, Ełk warmińsko-mazurskie 168, Jarocin wielkopolskie 169, Świecie kujawsko-pomorskie 185, Dębica podkarpackie 188, Stalowa Wola podkarpackie 190,48 13* 13* 14* 10* 26* 30* 41* 34* 38* Mława mazowieckie 190, Wyszków mazowieckie 190,99 8* 15* 22* 27* 22* 11* 6* 6* 3* Wolsztyn wielkopolskie 191, Ostróda warmińsko-mazurskie 191, Pabianice łódzkie 195, Wieliczka małopolskie 195, Zawiercie śląskie 196, Wieluń łódzkie 197, Śrem wielkopolskie 206, Nowa Sól lubuskie 207, Gniezno wielkopolskie 207, Opoczno łódzkie 210, Zduńska Wola łódzkie 212, Ostrowiec Świętokrzyski świętokrzyskie 213, Chojnice pomorskie 213, Tomaszów Mazowiecki łódzkie 214, Nysa opolskie 217, Inowrocław kujawsko-pomorskie 219, Piła wielkopolskie 219, Szczecinek zachodniopomorskie 220, Mińsk Mazowiecki mazowieckie 220, Tczew pomorskie 222, Zgierz łódzkie 222, Będzin śląskie 223, Sieradz łódzkie 224,03 16* 14* 18* 63* Augustów podlaskie 225, Wołomin mazowieckie 228, Kwidzyn pomorskie 229, Wadowice małopolskie 229, Oleśnica dolnośląskie 229, Skarżysko-Kamienna świętokrzyskie 229, Świdnik lubelskie 231, Myślenice małopolskie 231, Kluczbork opolskie 232,58 11* 37* 11* 7* 10* 26* 19* 8* 13* Pleszew wielkopolskie 232, Malbork pomorskie 233, Stargard Szczeciński zachodniopomorskie 234, Kraśnik lubelskie 234, Ostrów Wielkopolski wielkopolskie 235, Pszczyna śląskie 235, Lębork pomorskie 235, Końskie świętokrzyskie 236, Chrzanów małopolskie 239, Sanok podkarpackie 241, Brzeg opolskie 242,88 29* 29* 43* 38* 37* 23* 21* 16* 11* Bochnia małopolskie 244,01 13

14 miasta powiatowe Najniższe wydatki bieżące na administrację w przeliczeniu na 1 mieszkańca miasta powiatowe powyżej 30 tysięcy mieszkańców Miasto Województwo zł Głogów dolnośląskie 244, Nakło nad Notecią kujawsko-pomorskie 244, Kartuzy pomorskie 245, Starachowice świętokrzyskie 245,59 32* 40* Środa Wielkopolska wielkopolskie 246, Radomsko łódzkie 247, Września wielkopolskie 248, Wejherowo pomorskie 248,47 72* 68* 49* 62* 60* 62* 65* 62* 46* Świebodzin lubuskie 252, Goleniów zachodniopomorskie 258, Łuków lubelskie 258, Krotoszyn wielkopolskie 260, Starogard Gdański pomorskie 262, Ciechanów mazowieckie 262, Żywiec śląskie 264, Lubin dolnośląskie 264, Strzelce Opolskie opolskie 266, Olkusz małopolskie 266, Żary lubuskie 267, Pruszków mazowieckie 271,58 19* 36* 42* 29* 25* 22* 22* Rawicz wielkopolskie 271, Bełchatów łódzkie 275, Oborniki wielkopolskie 276, Gryfino zachodniopomorskie 276, Żyrardów mazowieckie 277, Jasło podkarpackie 279, Cieszyn śląskie 280, Brzesko małopolskie 281, Racibórz śląskie 282, Kutno łódzkie 285, Puławy lubelskie 287, Dzierżoniów dolnośląskie 287, Bolesławiec dolnośląskie 288, Piaseczno mazowieckie 289, Oświęcim małopolskie 290, Kędzierzyn-Koźle opolskie 291, Zgorzelec dolnośląskie 292, Sochaczew mazowieckie 294, Myszków śląskie 294, Grodzisk Mazowiecki mazowieckie 297, Otwock mazowieckie 298, Legionowo mazowieckie 299, Świdnica dolnośląskie 308, Jarosław podkarpackie 308, Tarnowskie Góry śląskie 308, Oława dolnośląskie 320, Wodzisław Śląski śląskie 342, Busko-Zdrój świętokrzyskie 361, Kołobrzeg zachodniopomorskie 363, Mikołów śląskie 371, Police zachodniopomorskie 404, * 83* 82* Kozienice mazowieckie 415, Nowy Targ małopolskie 441,17 * wśród miast tys. mieszk. 14

15 miasta powiatowe ranking Najniższe wydatki bieżące na administrację w przeliczeniu na 1 mieszkańca miasta powiatowe tysięcy mieszkańców Miasto Województwo zł Hajnówka podlaskie 181, Sokółka podlaskie 189, Biłgoraj lubelskie 201, Głubczyce opolskie 204, Mogilno kujawsko-pomorskie 211, Strzyżów podkarpackie 213, Ryki lubelskie 218,01 5* Dąbrowa Tarnowska małopolskie 218, Gryfice zachodniopomorskie 219, Kolbuszowa podkarpackie 220, Nidzica warmińsko-mazurskie 220, Wągrowiec wielkopolskie 221, Wałcz zachodniopomorskie 222, Zambrów podlaskie 227, Ostrzeszów wielkopolskie 227, Ropczyce podkarpackie 228, Żagań lubuskie 228, Włoszczowa świętokrzyskie 228, Tuchola kujawsko-pomorskie 229, Bartoszyce warmińsko-mazurskie 231, Grajewo podlaskie 234, Kętrzyn warmińsko-mazurskie 236, Kościerzyna pomorskie 236, Łęczna lubelskie 237, ** 47** 25 Giżycko warmińsko-mazurskie 238, Gostyń wielkopolskie 238, Działdowo warmińsko-mazurskie 238, Szamotuły wielkopolskie 238, Prudnik opolskie 240, Nowy Tomyśl wielkopolskie 241, Namysłów opolskie 245, Bielsk Podlaski podlaskie 246, Chełmno kujawsko-pomorskie 250, Ostrów Mazowiecka mazowieckie 253, Góra dolnośląskie 254, Pułtusk mazowieckie 255,23 56* 50* 52* 46* 36* 27* 48* 43* 33* Gołdap warmińsko-mazurskie 257, Mrągowo warmińsko-mazurskie 258, Kępno wielkopolskie 259, Myślibórz zachodniopomorskie 259, Gorlice małopolskie 259, Kłobuck śląskie 260,29 60** 64** 61** 47** 49** Łowicz łódzkie 261, Strzelin dolnośląskie 263, Wschowa lubuskie 265, Nisko podkarpackie 266, Międzyrzecz lubuskie 267, Olecko warmińsko-mazurskie 268, Jawor dolnośląskie 269, Łask łódzkie 273, Pruszcz Gdański pomorskie 274, Żnin kujawsko-pomorskie 274, Milicz dolnośląskie 276, Lubliniec śląskie 282,48 15

16 miasta powiatowe Najniższe wydatki bieżące na administrację w przeliczeniu na 1 mieszkańca miasta powiatowe tysięcy mieszkańców Miasto Województwo zł Kościan wielkopolskie 283, Szczytno warmińsko-mazurskie 283, Kamienna Góra dolnośląskie 286, Jędrzejów świętokrzyskie 290, Ząbkowice Śląskie dolnośląskie 291, Bytów pomorskie 296, Grójec mazowieckie 300, Krapkowice opolskie 305, Brodnica kujawsko-pomorskie 307, Lubartów lubelskie 310, Choszczno zachodniopomorskie 312, Wołów dolnośląskie 314, Brzozów podkarpackie 318, Turek wielkopolskie 318, Lubań dolnośląskie 318, Pińczów świętokrzyskie 322, Staszów świętokrzyskie 323, Nowy Dwór Mazowiecki mazowieckie 348, Białogard zachodniopomorskie 351, Płońsk mazowieckie 354, Trzebnica dolnośląskie 360, Koło wielkopolskie 365, Sandomierz świętokrzyskie 369, Kłodzko dolnośląskie 372, Pisz warmińsko-mazurskie 406, Zakopane małopolskie 463, Polkowice dolnośląskie 814,12 * wśród miast powiatowych < 20 tys. mieszk. ** wśród miast powiatowych > 30 tys. mieszk.) Najniższe wydatki bieżące na administrację w przeliczeniu na 1 mieszkańca miasta powiatowe poniżej 20 tysięcy mieszkańców Miasto Województwo zł Złotów wielkopolskie 179, Krasnystaw lubelskie 193, Wysokie Mazowieckie podlaskie 208, Włodawa lubelskie 211, Opole Lubelskie lubelskie 213, Chodzież wielkopolskie 213, Rypin kujawsko-pomorskie 214, Przysucha mazowieckie 225, Lidzbark Warmiński warmińsko-mazurskie 230, Sępólno Krajeńskie kujawsko-pomorskie 233, Braniewo warmińsko-mazurskie 233, Ustrzyki Dolne podkarpackie 233, Golub-Dobrzyń kujawsko-pomorskie 234, Lipno kujawsko-pomorskie 235, Janów Lubelski lubelskie 238, Radzyń Podlaski lubelskie 240, Żuromin mazowieckie 243,03 67* 39* 8* 6* 5* 6* 23* * 17* 18 Tomaszów Lubelski lubelskie 243, Lwówek Śląski dolnośląskie 245, Opatów świętokrzyskie 246, Nowy Dwór Gdański pomorskie 247, Kazimierza Wielka świętokrzyskie 247, Przeworsk podkarpackie 249, Mońki podlaskie 251,

17 miasta powiatowe ranking Najniższe wydatki bieżące na administrację w przeliczeniu na 1 mieszkańca miasta powiatowe poniżej 20 tysięcy mieszkańców Miasto Województwo zł Łańcut podkarpackie 252, Leżajsk podkarpackie 252, Międzychód wielkopolskie 254, Człuchów pomorskie 255, Parczew lubelskie 255, Świdwin zachodniopomorskie 258, Strzelce Krajeńskie lubuskie 262,84 49* 56* Miechów małopolskie 264, Wąbrzeźno kujawsko-pomorskie 265, Pyrzyce zachodniopomorskie 265, Sierpc mazowieckie 265, Węgorzewo warmińsko-mazurskie 270, Gostynin mazowieckie 270, Szydłowiec mazowieckie 274, Siemiatycze podlaskie 275, Brzeziny łódzkie 275, Łosice mazowieckie 277, Aleksandrów Kujawski kujawsko-pomorskie 279, Słupca wielkopolskie 279, Nowe Miasto Lubawskie warmińsko-mazurskie 283, Przasnysz mazowieckie 286, Sucha Beskidzka małopolskie 287, Garwolin mazowieckie 289, Sejny podlaskie 290, Zwoleń mazowieckie 291, Maków Mazowiecki mazowieckie 293, Łęczyca łódzkie 294, Poddębice łódzkie 298, Lesko podkarpackie 301, Sławno zachodniopomorskie 305, Sulęcin lubuskie 309, Sztum pomorskie 312, Limanowa małopolskie 314, Pajęczno łódzkie 320, Lubaczów podkarpackie 323, Lipsko mazowieckie 325, Olesno opolskie 326, Wieruszów łódzkie 326, Węgrów mazowieckie 329, Kolno podlaskie 337, Rawa Mazowiecka łódzkie 337, Proszowice małopolskie 338, Złotoryja dolnośląskie 338, Sokołów Podlaski mazowieckie 341, Puck pomorskie 343, Środa Śląska dolnośląskie 349, Grodzisk Wielkopolski wielkopolskie 352, Radziejów kujawsko-pomorskie 352, Kamień Pomorski zachodniopomorskie 355, Białobrzegi mazowieckie 364, Łobez zachodniopomorskie 369, Krosno Odrzańskie lubuskie 372, * Słubice lubuskie 386, Drawsko Pomorskie zachodniopomorskie 406, Hrubieszów lubelskie 454, Czarnków wielkopolskie 472,08 * wśród miast powiatowych tys. mieszk. 17

18 miasta inne Najniższe wydatki bieżące na administrację w przeliczeniu na 1 mieszkańca miasta inne powyżej 15 tysięcy mieszkańców Miasto Województwo zł Luboń wielkopolskie 172, Maków Podhalański małopolskie 176, Pilzno podkarpackie 185, Biecz małopolskie 188, Andrychów małopolskie 189, Stary Sącz małopolskie 190, Łapy podlaskie 190, Czersk pomorskie 201, Rumia pomorskie 202, Brzeszcze małopolskie 204, Boguszów-Gorce dolnośląskie 208, Sokołów Małopolski podkarpackie 210, Nowa Sarzyna podkarpackie 211,44 16* 3* 15* 43* 49* 33* 21* 10* 21* 4* 4* 14 Wasilków podlaskie 215, Sędziszów Małopolski podkarpackie 217, Skoczów śląskie 217, Rogoźno wielkopolskie 217, Dobre Miasto warmińsko-mazurskie 217, Tłuszcz mazowieckie 218, Żabno małopolskie 218, Ziębice dolnośląskie 219, Bielawa dolnośląskie 222, Pionki mazowieckie 222, Pasłęk warmińsko-mazurskie 225, Reda pomorskie 227, Nasielsk mazowieckie 227, Nowa Dęba podkarpackie 228,15 43** 8** 17** 24** 13** Boguchwała podkarpackie 228, Rymanów podkarpackie 229, Szubin kujawsko-pomorskie 229, Pelplin pomorskie 232, Nowogard zachodniopomorskie 234,82 11* 29* 7* 9* 14* 25* 45* 62* 80* Chęciny świętokrzyskie 235, Stąporków świętokrzyskie 235, Czerwionka-Leszczyny śląskie 237, Morąg warmińsko-mazurskie 237, Kalwaria Zebrzydowska małopolskie 239, Śmigiel wielkopolskie 239, Ząbki mazowieckie 242, Czechowice-Dziedzice śląskie 244, Tuchów małopolskie 244, Jedlicze podkarpackie 245, Konstantynów Łódzki łódzkie 245, Syców dolnośląskie 245, Barlinek zachodniopomorskie 248, Głogów Małopolski podkarpackie 249, Grodków opolskie 249, Barczewo warmińsko-mazurskie 250, Kęty małopolskie 251, Kostrzyn wielkopolskie 251, Czeladź śląskie 253, Skawina małopolskie 254,07 73* 131* 125* 76* 63* 56* 50* 50* 76* 53* 36* 53 Dobczyce małopolskie 254, Głuchołazy opolskie 254, Marki mazowieckie 258,

19 miasta inne ranking Najniższe wydatki bieżące na administrację w przeliczeniu na 1 mieszkańca miasta inne powyżej 15 tysięcy mieszkańców Miasto Województwo zł Trzcianka wielkopolskie 258, Swarzędz wielkopolskie 261,39 48* 23* 40* Wilamowice śląskie 261, Kożuchów lubuskie 262, Nowa Ruda dolnośląskie 264, Mosina wielkopolskie 264, Krzeszowice małopolskie 265, Sulejów łódzkie 265, Szprotawa lubuskie 267, Sulechów lubuskie 268,11 91** 79** 120** 55** 23* 20* Daleszyce świętokrzyskie 268, Ozorków łódzkie 268, Trzebiatów zachodniopomorskie 270, Koronowo kujawsko-pomorskie 271, Kruszwica kujawsko-pomorskie 271, Wronki wielkopolskie 274, Gubin lubuskie 275, Piastów mazowieckie 275, Libiąż małopolskie 276, Oborniki Śląskie dolnośląskie 277, Łochów mazowieckie 278, Koluszki łódzkie 278, Międzyrzec Podlaski lubelskie 278, Orzesze śląskie 279, Biskupiec warmińsko-mazurskie 279, Wolbrom małopolskie 281, Zdzieszowice opolskie 283, Warka mazowieckie 283,86 78* 81* 54* 58* 53* 30* 43* 43* 45* Nowogrodziec dolnośląskie 288, Iłża mazowieckie 289, Knurów śląskie 289, Góra Kalwaria mazowieckie 290, Miastko pomorskie 293, Jelcz-Laskowice dolnośląskie 296, Opalenica wielkopolskie 297, Pobiedziska wielkopolskie 301, Świebodzice dolnośląskie 301, Lubsko lubuskie 303, Radzymin mazowieckie 304, Żukowo pomorskie 304, Radlin śląskie 306, Dębno zachodniopomorskie 307, Nowe Skalmierzyce wielkopolskie 311, Lędziny śląskie 313, Rabka-Zdrój małopolskie 315, Sulejówek mazowieckie 315, Zelów łódzkie 317, Dęblin lubelskie 317, Gniew pomorskie 317, Bystrzyca Kłodzka dolnośląskie 319, Aleksandrów Łódzki łódzkie 320, Pyskowice śląskie 320, Złocieniec zachodniopomorskie 322, Murowana Goślina wielkopolskie 322, Rydułtowy śląskie 323,91 19

20 miasta inne Najniższe wydatki bieżące na administrację w przeliczeniu na 1 mieszkańca miasta inne powyżej 15 tysięcy mieszkańców Miasto Województwo zł Ozimek opolskie 324, Drezdenko lubuskie 332, Łazy śląskie 338, Strzegom dolnośląskie 340, Trzebinia małopolskie 344, Niepołomice małopolskie 344, Brwinów mazowieckie 347, Kórnik wielkopolskie 351, Karczew mazowieckie 360, Kąty Wrocławskie dolnośląskie 361,16 123* 119* 118* 115* 106* 117* 102* Władysławowo pomorskie 364, Łomianki mazowieckie 365, Łaziska Górne śląskie 368,89 135* 132* 121* 116* 111* 102* 105* 105* 118* 127* 127* 124 Halinów mazowieckie 374, Krynica-Zdrój małopolskie 378, Zielonka mazowieckie 381, Radzionków śląskie 382, Ożarów Mazowiecki mazowieckie 385, Solec Kujawski kujawsko-pomorskie 386, Kobyłka mazowieckie 399, Kostrzyn nad Odrą lubuskie 408, Połczyn-Zdrój zachodniopomorskie 410, Brzeg Dolny dolnośląskie 425, Błonie mazowieckie 426, Bieruń śląskie 431, Ustka pomorskie 434, Ustroń śląskie 449, Milanówek mazowieckie 450, Józefów mazowieckie 457, Konstancin-Jeziorna mazowieckie 469,54 132* 124* 120* 132* 133* 139* 136* Święta Katarzyna dolnośląskie 515, Bogatynia dolnośląskie 782,45 * wśród miast innych tys. mieszk. ** wśród wiejskich > 10 tys. mieszk. Najniższe wydatki bieżące na administrację w przeliczeniu na 1 mieszkańca miasta inne tysięcy mieszkańców Miasto Województwo zł 41* 40* 27* 25* 26* 18* Brzostek podkarpackie 198, Suchedniów świętokrzyskie 207, Kańczuga podkarpackie 213, Błażowa podkarpackie 215, Choroszcz podlaskie 218, Czarna Białostocka podlaskie 219, Zagórz podkarpackie 221, Radomyśl Wielki podkarpackie 222, Otmuchów opolskie 223, Chełmek małopolskie 225, Skaryszew mazowieckie 228, Więcbork kujawsko-pomorskie 231, Krobia wielkopolskie 234, Słomniki małopolskie 236, Rudnik nad Sanem podkarpackie 240,39 4** 5** 2** 6** 4** Poniatowa lubelskie 240,76 47* 44* 55* Zakliczyn małopolskie 241,