Uchwała Nr XXXIX/239/2013 Rady Miejskiej w Pieszycach z dnia 28 listopada 2013 roku

Transkrypt

1 Uchwała Nr XXXIX/239/2013 Rady Miejskiej w Pieszycach z dnia 28 listopada 2013 roku w sprawie przyjęcia Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie w Gminie Pieszyce na lata Na podstawie art. art. 6 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. z 2005r. Nr 180 poz z późn. zm.) oraz art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2013r. poz. 594 ) Rada Miejska w Pieszyce uchwala: 1 Przyjąć Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie w Gminie Pieszyce na lata w brzmieniu stanowiącym załącznik do niniejszej uchwały. 2 Wykonanie uchwały powierza się Burmistrzowi Pieszyc. 3 Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia. 1

2 UZASADNIENIE DO UCHWAŁY Zgodnie z art. 6 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. z 2005r. Nr 180 poz z późn. zm. ) do zadań własnych gminy należy w szczególności tworzenie gminnego systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie, w tym: 1) opracowanie i realizacja gminnego programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie; 2) prowadzenie poradnictwa i interwencji w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie w szczególności poprzez działania edukacyjne służące wzmocnieniu opiekuńczych i wychowawczych kompetencji rodziców w rodzinach zagrożonych przemocą w rodzinie; 3) zapewnienie osobom dotkniętym przemocą w rodzinie miejsc w ośrodkach wsparcia; 4) tworzenie zespołów interdyscyplinarnych. Mając na względzie powyższe konieczne jest podjęcie uchwały w sprawie przyjęcia niniejszego programu, który do chwili obecnej nie funkcjonował, a którego realizacja należy do zadań własnych gminy.

3 Załącznik nr 1 do Uchwały Nr XXXIX/239/2013 Rady Miejskiej w Pieszycach z dnia 28 listopada 2013 roku GMINNY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OCHRONY OFIAR PRZEMOCY W GMINIE PIESZYCE NA LATA MAJ 2013 r. WPROWADZENIE

4 Zgodnie z art. 6 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. z 2005r. Nr 180 poz z późn. zm. ) do zadań własnych gminy należy w szczególności tworzenie gminnego systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie, w tym: 1) opracowanie i realizacja gminnego programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie; 2) prowadzenie poradnictwa i interwencji w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie w szczególności poprzez działania edukacyjne służące wzmocnieniu opiekuńczych i wychowawczych kompetencji rodziców w rodzinach zagrożonych przemocą w rodzinie; 3) zapewnienie osobom dotkniętym przemocą w rodzinie miejsc w ośrodkach wsparcia; 4) tworzenie zespołów interdyscyplinarnych. I. PODSTAWY PRAWNE Program będzie realizowany w oparciu o następujące akty prawne: ustawę z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. Z 2012 poz.788 późn. zm.); ustawę z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2012r. poz.1356 z późn. zm.); ustawę z dnia 6 kwietnia 1990r. o Policji (Dz. U. z 2011r. poz z późn. zm.); ustawę z dnia 7 września 1991r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004r. Nr 256, poz.2572, z późn. zm.); ustawę z dnia 6 czerwca 1997r. - Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553, z późn.zm.); ustawę z dnia 6 czerwca 1997r. - Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89,poz. 555, z późn. zm.); ustawę z dnia 8 marca 1990 r o samorządzie gminnym (Dz.U z 2013 r. poz.594); ustawę z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U.z 2010 Nr 234, poz. 1536, z późn. zm.); ustawę z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej (Dz. U. Z 2013, poz. 593, z późn.zm.); ustawę z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. Z 2012 poz.124, z późn. zm.); ustawę z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. Z 2005 Nr 180, poz. 1493, z późn. zm.); rozporządzenie z dnia 13 września 2011 Rady Ministrów w sprawie procedury Niebieskiej Karty oraz wzorów formularzy Niebieskiej Karty ( Dz.U. Z 2011 NR 209, poz. 1245) ustawę z dnia 19 sierpnia 1994 r o ochronie zdrowia psychicznego (Dz.U. z 2011,Nr 231, poz 1375, z późn. zm.); i Ochrony Ofiar Przemocy na lata jest skorelowany z następującymi programami: 1. Krajowym Programem Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie na lata ; 2. Narodowym Programem Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na lata Gminną Strategią Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Pieszyce na lata II. CHARAKTERYSTYKA ORAZ DIAGNOZA ZJAWISKA PRZEMOCY W RODZINIE. Zgodnie z ustawą o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, jako przemoc należy rozumieć jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie, naruszające prawa lub dobra osobiste członków rodziny, w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą. W literaturze dotyczącej problemu przemocy można wyróżnić następujące rodzaje tego zjawiska: 1) przemoc fizyczna - popychanie, odpychanie, obezwładnianie, przytrzymywanie, policzkowanie, szczypanie, kopanie, duszenie, bicie otwartą ręką i pięściami, bicie przedmiotami, ciskanie w

5 kogoś przedmiotami, parzenie, polewanie substancjami żrącymi, użycie broni, porzucanie w niebezpiecznej okolicy, nieudzielanie koniecznej pomocy itp.; 2) przemoc psychiczna - wyśmiewanie poglądów, religii, pochodzenia, narzucanie własnych poglądów, karanie przez odmowę uczuć, stała krytyka, wmawianie choroby psychicznej, izolacja społeczna (kontrolowanie i ograniczanie kontaktów z innymi osobami), domaganie się posłuszeństwa, ograniczanie snu i pożywienia, degradacja werbalna (wyzywanie, poniżanie, upokarzanie, zawstydzanie), stosowanie gróźb itp.; 3) przemoc seksualna, wymuszanie pożycia seksualnego, wymuszanie nieakceptowanych praktyk seksualnych, wymuszanie seksu z osobami trzecimi, sadystyczne formy współżycia seksualnego, krytyka zachowań seksualnych kobiety itp.; 4) przemoc ekonomiczna. odbieranie zarobionych pieniędzy, uniemożliwianie podjęcia pracy zarobkowej, niezaspokajanie podstawowych, materialnych potrzeb rodziny itp. Każdą z wyżej wymienionych form przemocy cechuje cykl składający się trzech faz: 1) faza narastania napięcia w tej fazie wyraźnie odczuwalny jest wzrost napięcia pomiędzy partnerami, narastają sytuacje konfliktowe. Przyczyny zazwyczaj tkwią poza rodziną. W większości przypadków są to drobne nieporozumienia powodujące dalszy wzrost napięcia. Zaczyna pojawiać się agresja; 2) faza gwałtownej przemocy w trakcie tej fazy następuje wybuch agresji, sprawca przemienia się w kata. Wybuch często jest nieadekwatny do przyczyny, którą podaje sprawca (dokonuje szkód psychicznych, fizycznych, niszczy sprzęty nie zwracając uwagi na krzywdę innych); 3) faza miodowego miesiąca czas skruchy okazywania troski i miłości. Sprawca próbuje załagodzić sytuację, przeprasza, obiecuje poprawę, staje się uczynny i miły. Interwencja najczęściej następuje w fazie gwałtownej przemocy. Ofiary w afekcie decydują się wezwać pomoc i złożyć zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa znęcania się nad rodziną. Faza miodowego miesiąca ma niezwykle silny wpływ na pozostawanie osoby jej doznającej w krzywdzącym związku. To w tej fazie rodzą się złudne nadzieje, że sprawca się zmieni. Faza ta jednak mija i przechodzi w fazę narastania napięcia. Prawdziwym zagrożeniem jakie niesie ze sobą ta faza jest fakt, że przemoc w następnym cyklu jest jeszcze gwałtowniejsza. Po pewnym czasie faza miodowego miesiąca zanika całkowicie i pozostają tylko dwie fazy faza narastania napięcia oraz gwałtownej przemocy. III. CHARAKTERYSTYKA GMINY PIESZYCE Gmina Pieszyce należy do powiatu dzierżoniowskiego i leży w województwie dolnośląskim. Składa się z miasta Pieszyce oraz czterech sołectw: Rościszów, Piskorzów, Bratoszów i Kamionki. Gmina Pieszyce zamieszkiwana była w 2011 roku przez osób. W roku 2012 zaludnienie Gminy ukształtowało się na poziomie 9607 osoby. Wielkości te wskazują na malejącą liczbę mieszkańców. Na przekrój ludności względem płci w roku 2011 składa się większa, bo 5031 liczba kobiet w odniesieniu do mężczyzn, których statystyki kształtują na poziomie 4657 osób. W 2012 roku było już 5045 kobiet i 4562 mężczyzn. Najliczniejsza grupa mieszkańców w roku 2011 w przekroju wieku mieszkańców to wiek aktywności zawodowej, czyli rok życia. W tej grupie znalazło się więcej mężczyzn niż kobiet, odpowiednio i osób, co stanowi ponad 62% liczebności mieszkańców w roku Infrastrukturę oświatową Gminy Pieszyce stanowią dwa przedszkola (publiczne i niepubliczne), dwie szkoły podstawowe (publiczne i niepubliczne) oraz Zespół Szkół ponadpodstawowych.. Na terenie gminy działa 15 organizacji pozarządowy głównie z zakresu działalności na rzecz aktywności sportowej dzieci i młodzieży. Ponadto zadania gminy realizuje Ośrodek Pomocy Społecznej oraz Miejska Przychodnia Zdrowia. Na terenie miasta Pieszyce znajduje się również Dom Dziecka oraz Sudeckie Centrum Zdrowia z oddziałem szpitala psychiatrycznego dla dzieci. W Pieszycach znajduje się Posterunek Policji, a przy Urzędzie Miejskim funkcjonuje Straż Miejska. Dominującym problemem gminy Pieszyce jak również pozostałych gmin powiatu dzierżoniowskiego w zakresie społecznym jest ubóstwo ściśle związane z bezrobociem (58%), Obniżenie standardu życia bezrobotnych rodziców jest przyczyną obniżenia poziomu wykształcenia dzieci, co w dalszej perspektywie staje się przyczyną bezrobocia młodych osób. Wszystkie negatywne skutki bezrobocia odciskają piętno na funkcjonowaniu całej rodziny osoby tracącej pracę. Powoduje bierność społeczno-zawodową, zaburza poczucie bezpieczeństwa

6 i zmusza do innych form aktywności, w tym do uzależnień, działań natury kryminogennej, a w konsekwencji również przemocy. Z pomocy społecznej korzysta systematycznie ok. 10 % mieszkańców gminy. Głównie problemy społeczne występujące w gminie obrazuje przekrój przyczyn korzystania rodzin z pomocy społecznej (dane za 2012r.): Poniższy wykres przedstawia liczbę osób zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy w Dzierżoniowie na przestrzeni 3 ostatnich lat (dane Powiatowego Urzędu Pracy w Dzierżoniowie sprawozdanie roczne 2012r.). Jak widać wyraźnie w 2010 roku nastąpił spadek bezrobocia w gminie, który utrzymuje się przez ostatnie lata na stałym poziomie. IV. DIAGNOZA ZJAWISKA PRZEMOCY W RODZINIE W GMINIE PIESZYCE. W miesiącach luty -marzec 2013 na terenie gminy Pieszyce zostały przeprowadzone przez firmę zewnętrzną pn. Zakład Badawczo-Consultingowy TUAN z siedzibą we Wrocławiu, badania środowiskowe mające na celu określenie poziomu występowania problemu uzależnień na terenie Gminy. Podjęto również problem występowania przemocy i jej form. Badaniem objętych zostało 200 osób, do analizy zakwalifikowano 180 ankiet. Badani dobierani byli losowo wg ustalonych w założeniach kryteriach próby kwotowej (płeć, wiek, miejsce zamieszkania, praca). Kwestionariusz diagnostyczny wypełniała także młodzież klas II gimnazjów oraz klas II szkół ponadgimnazjalnych oraz klas VI szkół podstawowych. Przebadano liczącą 170

7 osób grupę młodzieży. Specjalny kwestionariusz skierowany został również do osób zawodowo związanych z problemami alkoholowymi i narkotycznymi. W grupie tej znalazły się osoby związane z czynnym przeciwdziałaniem badanym problemom. Występowanie przemocy w rodzinie potwierdziło 61,9% badanych. Poszczególni badani oświadczyli, że znają od 1 do 4 takich rodzin najczęściej 2-3 rodziny. W blisko 50% przypadkach sprawcą przemocy jest współmałżonek lub inna osoba wspólnie zamieszkująca. Poniższy wykres przedstawia rozkład odsetka sprawców tej przemocy według ankietowanych: Zapytano również ankietowanych kto jest ofiarą przemocy w rodzinie. Rozkład odsetka ofiar przemocy rodzinnej nie jest prostą odwrotnością rozkładu sprawców Wyniki ankiety w tym zakresie są bardzo niepokojące ponieważ wskazują, że głównymi ofiarami przemocy są dzieci (38%). W przeprowadzonym badaniu zapytano również samą młodzież o problem występowania przemocy w ich środowisku. I tak 42,8 % ankietowanych zaobserwowało zjawisko przemocy w swoim otoczeniu. Sprawcami tej przemocy byli: dorośli 4,76%, młodzież starsza 33,30%, rówieśnik ofiary 9,52%, natomiast 52,38% nie wypowiedziało się w tym temacie. Starszą młodzież jako sprawcę przemocy potwierdza inna odpowiedź wskazana przez 32.3% respondentów tj. występowania na obszarze ich zamieszkiwania grup agresywnej młodzieży (zjawisko charakterystyczne dla większych miast). Respondenci oprócz przemocy dotyczącej młodzieży potwierdzili występowanie innych jej przejawów 61,9%. Zaliczyli tu głównie przemoc domową tak fizyczną jak i psychiczną. W 66% przypadków wiążą ją z występowaniem problemów alkoholowych i w takich środowiskach ją umiejscawiają. Rozkład reakcji środowiska na występującą przemoc, przedstawia to poniższy wykres.

8 W ocenie badanych (38%) środowisko ma postawę biernie wycofującą się. Za najważniejszy czynnik blokujący przeciwdziałanie przemocy ankietowani uznali bierność środowiska. Powyższe dane wskazują, że w Gminie Pieszyce występuje ograniczona świadomości mieszkańców, że przemocy jest złem, któremu należy przeciwdziałać i aktywnie reagować na jej przejawy. Taka sama grupa 38% ankietowanych reakcję na przemoc określa w formie powiadamiania instytucji przeciwdziałających przemocy. Jest znacznym wsparciem dla tworzonego programu. Dane zebrane również z innych źródeł potwierdzają, że problem przemocy w Gminie Pieszyce istnieje jednak jest on na stałym poziomie. Zaznaczyć należy, że przemoc choć w większości wiąże się z problemem alkoholizmu w rodzinie pamiętać trzeba, że może występować również niezależnie od niego. Dane z Posterunku Policji w Pieszycach Liczba interwencji domowych Liczba założonych Niebieskich Kart 3 3 Dane z Ośrodka Pomocy Społecznej w Pieszycach Liczba rodzin korzystających z pomocy z powodu alkoholizmu w rodzinie Dane z Punktu Konsultacyjno- Informacyjnego Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Kategorie osób korzystających z usług punktu Rok 2010 Rok 2011 Rok 2012 Osoby z problemem alkoholowym Dorośli członkowie rodziny osoby z problemem alkoholowym (w tym DDA i współuzależnione) Ofiary przemocy w rodzinie Sprawcy przemocy w rodzinie VI. REALIZATORZY PROGRAMU.

9 Głównymi realizatorami programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochotny ofiar przemocy w gminie Pieszyce będą: Zespół interdyscyplinarny jako organ gminy powołany do powyższego celu jak również nadzorujący jego realizację. Ośrodek Pomocy Społecznej w Pieszycach Posterunek Policji w Pieszycach Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Szkoła Podstawowa nr 1 Niepubliczna Szkoła Podstawowa w Pieszycach Przedszkola Przychodnia Miejska w Pieszycach Przychodnia ASTRA Centrum Kultury organizacje pozarządowe działające na terenie gminy Pieszyce Zespół Szkół im. Ks. Jana Dzierżonia w Pieszycach. VII. EWALUACJA, MONITORING. Program będzie podlegał ewaluacji w oparciu o dane zebrane przez Zespół Interdyscyplinarny podczas monitoringu. Monitoring (zbieranie i analiza danych) będzie przeprowadzany raz do roku, do dnia 31 marca za poprzedni rok kalendarzowy w oparciu o wskazane wskaźniki. Ewaluacja projektu powinna dostarczyć odpowiedzi, jaka jest trafność, skuteczność, użyteczność i efektywność programu. Powinna określić, czy cele programu są odpowiednie w stosunku do ewoluujących potrzeb. Do jakiego stopnia oddziaływanie programu przyczyniło się do osiągnięcia założonych celów oraz realizacji szczegółowych zadań i czy odpowiada potrzebom odbiorców programu oraz w jakim zakresie można oczekiwać, że pozytywne zmiany będą trwać po zakończeniu realizacji programu. Źródłem finansowania zadań programu będą środki finansowane z budżetu gminy, mogą być wykorzystywane środki pozabudżetowe pozyskiwane z innych źródeł.