This copy is for personal use only - distribution prohibited.
|
|
- Patrycja Staniszewska
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Na początku drugiej połowy XX wieku nie było jasno określonych wytycznych do przeprowadzania w sposób zorganizowany diagnostyki zaburzeń słuchu u dzieci, tym niemniej zarówno w Polsce, jak i na świecie zaczęto stosować w praktyce klinicznej behawioralne techniki badania słuchu [1]. Metody behawioralne dawały możliwość przeprowadzenia oceny słuchu u dzieci już w pierwszym roku życia i wychwycenia dzieci z wrodzonym obustronnym ciężkim i głębokim ubytkiem słuchu. Subiektywny charakter tego badania znacznie ograniczał możliwość wykrycia niedosłuchów umiarkowanych, uniemożliwiał wykrycie niedosłuchu lekkiego i jednostronnego [2]. W latach 60 XX w. pojawiały się pierwsze rekomendacje dotyczące organizacji diagnostyki audiologicznej u dzieci. W Polsce schemat obejmował Autorzy nie zgłaszają konfliktu interesów. FONIATRIA I AUDIOLOGIA Rekomendacje dotyczące organizowania badań przesiewowych słuchu noworodków na przestrzeni ostatnich 50 lat The 50-years history of recommendations for organization of universal hearing screening Katarzyna Iwanicka-Pronicka, Marzanna Radziszewska-Konopka Zakład Audiologii, Foniatrii i Laryngologii Instytutu Pomnik Centrum Zdrowia Dziecka w Warszawie Kierownik: dr n. med. M. Radziszewska-Konopka Summary Diagnoses of hypoacousis in children based on behavioral examination in 60-ies brought about the idea of creation recommendation for hearing screening program in children. Joint Committee of Infant Hearing, organized in US in early 70-ies by the speech and hearing therapists, has edited several recommendations concerning hearing screening in children. The point of view on this problem has been changing with the development of new techniques and increase of knowledge. Initially, hearing screening was introduced only in children of high risk population. Nationals Institutes of Health, another American organization created in 90-ies, has edited details concerned implementation of the universal hearing screening program. The idea to introduce this program has expand from the USA to Europe. The document European Consensus established in 1998 regulates the status of nationals programs of universal hearing screening which are widely implemented to the clinical practice. Hasła indeksowe: przesiewowe badania słuchu u dzieci, grupy ryzyka uszkodzenia słuchu Key words: universal newborn hearing screening, group of high risk hearing impairment Otolaryngol Pol 2007; LXI [4]: by Polskie Towarzystwo Otorynolaryngologów Chirurgów Głowy i Szyi trzystopniowy model opieki [3]. Pediatra wykonywał wstępne, behawioralne badania słuchu, pacjentów wymagających dalszej diagnostyki i leczenia kierował do laryngologa, a następnie, w dalszej kolejności, do audiologa. W Wielkiej Brytanii natomiast w tamtym czasie funkcjonował model powszechnych badań słuchu, będący częścią narodowego systemu opieki zdrowotnej. Wstępne, behawioralne badania słuchu u niemowląt prowadzone były przez pielęgniarki środowiskowe w domach, podczas wizyt patronażowych. Pierwsze sformalizowane wytyczne dotyczące prowadzenia behawioralnych badań słuchu pojawiły się w latach 60. XX w., niemal równolegle w Stanach Zjednoczonych opracowane przez Downs i Sterrit [4] i w Wielkiej Brytanii wydane przez Ewing [5] i Froding [6]. 468 Otolaryngologia Polska 2007, LXI, 4
2 W 1965 roku w Stanach Zjednoczonych Komitet Doradczy do Spraw Edukacji Osób Głuchych wydał w formie raportu [7] rekomendacje dla badań przesiewowych. W raporcie zalecono stworzenie i wdrożenie metod pozwalających na wczesną identyfikację i ocenę uszkodzeń słuchu u dzieci. Dwa lata później w 1967 roku w Stanach Zjednoczonych podczas Narodowej Konferencji na temat Edukacji Osób Głuchych podkreślono konieczność prowadzenia kampanii uświadamiających na temat zagadnień uszkodzeń słuchu [86]. Zaproponowano wprowadzenie przesiewowych badań słuchu u dzieci w wieku 5 12 miesięcy. W roku 1970 M. Downs powołała do życia Joint Committee on Infant Hearing (JCIH), w którym znaleźli się przedstawiciele organizacji związanych z zagadnieniami słuchu i mowy u dzieci, między innymi American Speech-Language-Hearing Association, American Academy of Audiology, American Academy of Otolaryngology-Head and Neck Surgery, American Academy of Pediatrics. JCIH zajął się pracami nad oceną kosztów i efektywności badań przesiewowych słuchu u noworodków w USA [9]. W roku 1971 opublikowano pierwsze stanowisko JCIH dotyczące wprowadzenia przesiewowych badań słuchu u dzieci [10]. Stanowisko oparte było na analizie wstępnych wyników badań screeningowych prowadzonych równolegle przez różne amerykańskie ośrodki, opublikowane między innymi przez Downs i Eisenberg. Pilotażowe wyniki okazały się być niespójne i mogące wprowadzać w błąd. Stąd JCIH nie zalecało wprowadzenia przesiewowych badań słuchu dzieci do praktyki klinicznej, wskazywało konieczność prowadzenia dalszych badań nad opracowaniem czułych i specyficznych testów diagnostycznych. Kolejne wytyczne JCIH z 1973 [11], następnie z 1982 [12] i 1990 r. [13] wyodrębniły grupę czynników ryzyka uszkodzenia słuchu i podkreślały statystycznie częstsze o 2,5 5% występowanie wad słuchu u dzieci z tej grupy [12], niż u dzieci zdrowych. JCIH zalecało prowadzenie przesiewowych badań słuchu w tej grupie dzieci. Początkowo zidentyfikowano 5 [11], później 7 [12], następnie listę rozszerzono do 10 pozycji czynników ryzyka [13], których zadziałanie w życiu płodowym, lub tuż po urodzeniu zwiększa ryzyko uszkodzenia słuchu dziecka. Dodatkowo stworzono listę 8 czynników, których zadziałanie w okresie od 29 dnia do 2 roku życia może spowodować uszkodzenie słuchu. Opracowane w 1998 listy czynników ryzyka funkcjonują do dziś w praktyce klinicznej jako kwestionariusze w narodowych programach przesiewowych badań słuchu noworodków [14]. Otolaryngologia Polska 2007, LXI, 4 Badania przesiewowe słuchu u noworodków W 1990 roku JCIH zalecało rozpoczęcie audiologicznego screeningu selektywnego dzieci, przy użyciu zautomatyzowanej metody ABR, w 3, a najpóźniej 6 miesiącu życia dziecka i prowadzenia dalszych obserwacji pod kątem reakcji słuchowych i rozwoju mowy u dzieci z grupy ryzyka. Opracowano ponadto multidyscyplinarny program wczesnej interwencji u dzieci z wadą słuchu. Program zakładał diagnostykę pediatryczną mającą na celu ustalenie etiologii uszkodzenia słuchu, wykonanie pełnej diagnostyki audiologicznej pod kątem typu i nasilenia niedosłuchu, zalecenia odpowiedniego protezowania, diagnostykę logopedyczną możliwości rozwoju mowy u dziecka i opracowania indywidualnego zintegrowanego programu terapeutycznego, a także pomoc psychologiczną rodzinie pacjenta. Narodowe Instytuty Zdrowia (National Institutes of Health NIH) były kolejną organizacją utworzoną i działającą w Stanach Zjednoczonych, która wywarła znaczący wpływ na rozwój badań przesiewowych. Dokładne analizy funkcjonowania screeningu selektywnego, który był korzystny z punktu widzenia ekonomii, wykazały, że 50% pacjentów z trwałymi odbiorczymi uszkodzeniami słuchu stopnia ciężkiego i głębokiego nie została wychwycona w trakcie badań przesiewowych. W 1993 roku amerykańskie NIH opublikowały dokument zatytułowany Wczesna identyfikacja uszkodzeń słuchu u niemowląt i małych dzieci [15], w którym obszerną część poświęcono przesiewowym badaniom słuchu. Ustalono, że badania przesiewowe słuchu powinny być wykonane u wszystkich noworodków w celu wykrycia wszystkich dzieci ze średnim, ciężkim i głębokim niedosłuchem. Podkreślono, że zdrowe noworodki powinny być zbadane przed wypisem z oddziałów noworodkowych, natomiast dzieci przychodzące na świat w innych miejscach, lub przebywające na oddziale patologii noworodka, powinny być badane przed ukończeniem 3 miesiąca życia. Wszystkie dzieci z wrodzonymi uszkodzeniami słuchu powinny zostać wykryte do 3 miesiąca życia, a do 6 miesiąca powinny być w stosunku do nich podjęte działania leczniczo-rehabilitacyjne. Testem przesiewowym powinno być badanie otoemisji akustycznych wywołanych (DPOAE lub TEOAE) lub zautomatyzowane badanie słuchowych potencjałów wywołanych z pnia mózgu (AABR). Nieprawidłowy wynik powinien być zweryfikowany pełnym badaniem ABR. Prawidłowy wynik badania ABR wymaga powtórzenia w 3 6 miesiącu życia. Wynik nieprawidłowy wymaga pełnej diagnostyki audiologicznej. Przypomniano, że badania przesie- 469
3 wowe słuchu wykonywane w wieku noworodkowym nie zwalniają z obowiązku późniejszej oceny reakcji słuchowych oraz obserwowania rozwoju mowy i języka u dzieci. Zwrócono uwagę, że u około 20 30% dzieci niedosłyszących uszkodzenie słuchu pojawia się w późniejszym okresie, stąd wynika konieczność prowadzenia przesiewowych badań słuchu u dzieci przed przyjęciem do szkoły. W 1994 r. JCIH opublikował kolejny dokument zatytułowany Position Statement [16] pozostający w zgodzie z wytycznymi opublikowanymi rok wcześniej przez NIH. JCIH poparł idee wprowadzenia powszechnych przesiewowych badań słuchu noworodków przed wypisem ze szpitala, a w szczególnych przypadkach wykonywania ich nie później niż do 3 miesiąca życia, przy użyciu metody AABR lub OAE. Zalecił rozpoczęcie pomocy medycznej i rehabilitacji przed ukończeniem 6 miesiąca życia. Dokument podkreślił konieczność wypełniania kwestionariusza czynników ryzyka uszkodzenia słuchu u wszystkich dzieci, niezależnie od wyniku wykonanego testu przesiewowego. Obecność przynajmniej jednego czynnika ryzyka uszkodzenia słuchu zobowiązuje do wykonywania kontrolnych badań słuchu co 6 miesięcy do ukończenia przez dziecko 3 roku życia oraz odpowiednio prowadzonej kontroli po ukończeniu 3 roku życia. Powyższy cel jest obecnie powszechnie akceptowany na całym świecie. W dokumencie JCIH zwrócono uwagę na konieczność stworzenia systemu bazy danych pozwalającej monitorować proces diagnostyczny i leczenie pacjentów. W 2000 roku JCIH wydał kolejny, obszerny Position Statement [17] podsumowujący doświadczenia z prowadzenia programów badań słuchu noworodków. Dokument zawarł zasady organizacji przesiewowych badań słuchu, w tym przepływu informacji pomiędzy ośrodkami diagnozującymi pacjenta i nadzorującymi program, standardy diagnostyczno-terapeutyczno-rehabilitacyjne u pacjentów z wadą słuchu, wytyczne dotyczące dalszej opieki nad pacjentem i jego rodziną oraz wytyczne na przyszłość. JCIH postawiła cele do zrealizowania w ciągu najbliższej dekady, którymi są: nieodpłatne objęcie programem wykrywania i interwencji wszystkich noworodków, postawienie diagnozy u wszystkich dzieci z wadą słuchu przed ukończeniem 3 miesiąca życia i rozpoczęcie leczenia i rehabilitacji przed upływem 6 miesiąca życia. Powyższe punkty w dużej mierze są wyjściowymi założeniami opracowanymi już w dokumencie z 1990 roku. Mimo że początkowo badania przesiewowe słuchu u noworodków prowadzone były przede wszystkim w Stanach Zjednoczonych, to jednak od początku lat dziewięćdziesiątych coraz bardziej rozpowszechniały się także w Europie, gdzie powstało kilka międzynarodowych programów, takich jak Concerted Action on Otoemissions czy Early Identification of Deafness in Children, których celem było promowanie badań przesiewowych słuchu noworodków. Obszerna dyskusja nad wydaniem opinii dotyczącej wprowadzania do praktyki klinicznej w Europie powszechnych przesiewowych badań słuchu noworodków odbyła się podczas 3st General Assembly of European Federation of Audiology Society 19 marca 1995 r w Noordwijerhout. Zdecydowano, że kwestia wprowadzania screeningu powinna być dokładnie przeanalizowana, wymaga rzetelnej oceny ekonomicznej, a przydatność zastosowania metody otoemisji akustycznych wymaga dalszych badań. Podjęte kroki zaowocowały zorganizowaniem w 1998 roku w Mediolanie Europejskiej Konferencji do Spraw Wypracowania Wspólnego Stanowiska na temat Badań Przesiewowych Słuchu u Noworodków, w której wzięli udział przedstawiciele ponad 40 krajów. Opracowano tam dokument European Consensus [18], zawierający podsumowanie wiedzy na temat badań przesiewowych, dostępnych metod badania oraz korzyści z wczesnej rehabilitacji. Zdefiniowano trwałe uszkodzenie słuchu wieku dziecięcego jako obustronny ubytek słuchu większy lub równy 40 db, będący średnią z częstotliwości 500 Hz, 1, 2 i 4 khz. Oszacowano częstość występowania wrodzonego obustronnego niedosłuchu zmysłowo-nerwowego na 1 2 przypadki na tysiąc dzieci. Ustalono, że interwencja lecznicza przynosi największe korzyści, jeśli zostanie zastosowana w pierwszych miesiącach życia dziecka. Wykrycie dzieci z wrodzonym trwałym niedosłuchem za pomocą powszechnych badań przesiewowych stwarza możliwość poprawy jakości dalszego życia i rozwoju tych dzieci. Oszacowano, że przy prawidłowo prowadzonych programach badań przesiewowych powinno się zidentyfikować około 80 % dzieci z trwałym uszkodzeniem słuchu. Ustalono, że badanie dzieci na oddziale noworodkowym jest bardziej efektywne i tańsze niż przesiewowe badania behawioralne wykonywane rutynowo w 7 9 miesiącu życia dziecka. Badania behawioralne niemowląt ograniczone do 6 8% populacji dzieci z czynnikami ryzyka uszkodzenia słuchu jest tańsze, lecz pozwala wykryć jedynie 40 50% dzieci z niedosłuchem. Podkreślono, że 10 20% trwałych uszkodzeń słuchu wieku dziecięcego powstaje w później- 470 Otolaryngologia Polska 2007, LXI, 4
4 Otolaryngologia Polska 2007, LXI, 4 Badania przesiewowe słuchu u noworodków szym okresie życia, dlatego niezależnie od wyniku testu przesiewowego rozwój reakcji słuchowych i mowy dziecka należy kontrolować. Zaznaczono, że badania przesiewowe noworodków są obarczone ryzykiem wywołania niepokoju rodziców w przypadkach wyników fałszywie dodatnich oraz możliwością wydłużenia czasu postawienia diagnozy w przypadkach wyników fałszywie ujemnych. W dokumencie zwrócono uwagę, że badania przesiewowe słuchu noworodków powinny być pierwszym etapem całego programu rehabilitacji dziecka z uszkodzeniem słuchu. Ważnym elementem prawidłowego prowadzenia programu jest system kontroli jakości. Program powinien być nadzorowany przez zespół, który zadba o szkolenie personelu i nadzór nad prawidłowością wykonywania badań. Choć systemy opieki zdrowotnej w krajach Europy różnią się między sobą pod względem organizacji i finansowania, to jednak wdrożenie badań przesiewowych słuchu u noworodków powinno być priorytetem. Organizowaniem wdrożenia na grunt Polski przesiewowych badań słuchu zajmował się od początku lat 90 XX w. zespół Instytutu Fizjologii i Patologii Słuchu [IFPS] [19]. W latach prowadził program zamawiany przez Ministerstwo Zdrowia i Opieki Społecznej, którego celem było opracowanie i wdrożenie do praktyki klinicznej programu przesiewowych badań słuchu noworodków i niemowląt. Założeniem programu było wdrożenie badań słuchu dzieci z grupy ryzyka i stopniowe rozszerzanie go na całą populację noworodków. Przeprowadzone zostały badania pilotażowe metodami ABR i OAE w 30 ośrodkach, przebadano noworodków i niemowląt, wykryto około 400 dzieci z niedosłuchem. Równocześnie zostały prowadzone badania genetyczne próbujące ustalić częstość występowania w populacji polskiej nosicielstwa mutacji 35delG w genie GJB2, najczęstszej przyczyny izolowanego niedosłuchu zmysłowo-nerwowego; mutację stwierdzono u 4,1% populacji. Starania IFPS dotyczące wprowadzenia programu przesiewowych badań słuchu nie zostały sfinalizowane z przyczyn ekonomicznych, konieczności finansowania ze strony Ministerstwa Zdrowia i Kas Chorych. Ostatecznie wdrożenie powszechnych przesiewowych badań słuchu noworodków do praktyki klinicznej w Polsce odbyło się z inicjatywy organizacji pozarządowej [14]. Wszystkie oddziały noworodkowe i oddziały intensywnej terapii noworodka zostały wyposażone w aparaturę ERO-SCAN do badania otoemisji akustycznej wywołanej. Przed wypisem do domu, noworodki mają wykonywane badania słuchu, równocześnie zostają wypełniane kwestionariusze obecności czynników ryzyka wystąpienia niedosłuchu. Wyniki zostają wklejane do książeczki zdrowia dziecka i wprowadzone do centralnej bazy danych. Dzieci z nieprawidłowym wynikiem badania przesiewowego, a także z obecnością czynników ryzyka uszkodzenia słuchu wysyłane są do referencyjnych ośrodków audiologicznych. Priorytetem jest przeprowadzanie diagnostyki audiologicznej do 3 miesiąca życia dziecka, protezowanie aparatami słuchowymi i rozpoczynanie logopedycznej terapii słuchu i mowy do 6 miesiąca życia. Założenia polskiego programu, który jest dobry i działa sprawnie, opracowano na podstawie wytycznych JCIH [18]. Zwiększenie nakładów finansowych niewątpliwie dałoby możliwość dalszych jego udoskonaleń. Usprawnieniem mogłoby być zatrudnienie dodatkowego personelu pracującego na oddziałach noworodkowych zajmującego się wyłącznie programem, a także przystosowanie lokalowe tych oddziałów noworodkowych, w których brak jest odpowiedniego pomieszczenia do wykonywania badań słuchu. Pozwoliłoby to powtórzyć badanie noworodkom z nieprawidłowym wynikiem otoemisji nawet w kilka w dni po wypisie. Wydaje się, że znacząco zmniejszyłoby to liczbę pacjentów z wynikiem fałszywie dodatnim i skróciłoby terminy oczekiwania do diagnostyki w poradniach audiologicznych. Analizy przeprowadzone pierwotnie w Stanach Zjednoczonych, a następnie w większości krajów europejskich udowodniły, że programy powszechnych przesiewowych badań słuchu noworodków są niezbędne do szybkiego wykrywania, leczenia i wdrażania rehabilitacji słuchu i mowy dzieci niedosłyszących. Ponadto wykazały, że badania screeningowe są korzystne z punktu widzenia ekonomii i polityki zdrowotnej państwa. W większości krajów programy przesiewowych badań słuchu sprawnie funkcjonują już od kilku lat. Mimo że zostały wdrożone na podstawie tych samych rekomendacji, początkowo opracowanych przez organizacje amerykańskie JCIH i NIH, a następnie zmodyfikowanych do warunków europejskich, różnią się między sobą w zakresie organizacji wykonywania badania przesiewowego, a także stosowanej techniki badania. PIŚMIENNICTWO 01. Borkowska-Gaertig D, Sobieszczańska-Radoszewska. Hearing tests in infants for use in pediatrics. Pediatr Pol. 1969; 44 [11]:
5 Eisenberg RB. Auditory behavior in the human neonate:1 Methodologic problems and the logical design of research procedures. J Audiol Res. 1965; 5: Borkowska-Gaertig D, Potyrała B, Rohoziński, Sobieszczańska- Radoszewska, Urbańska I. Audiological management of small children with severe hypoacustia. Otolaryngol Pol. 1969; 23[3]: Downs MP, Sterritt GM. A guide to newborn and infant hearing screening programs. Arch Otolryng. 1967; 85 [1]: Ewing IR, Ewing AWG. New opportunities for deaf children. London: University of London Press; Froding CA. Acoustic investigation of newborn infants. Acta Otolaryn. 1960; 52: Babbidge Committee Report [1965]. Education of the deaf in the United States. Report of the advisory committee on the education of the deaf. Washington DC: U.S. Government Printing Office. 08. National Conference on Education of the Deaf U.S. Department Downs MP, Hemeneway WG. Report on the Hearing Screening of 17,000. Neonates Int Audiol. 1969; 8: Joint Committee on Infant Hearing 1971 Joint statement on neonatal screening for hearing impairment. ASHA. June Joint Committee on Infant Hearing 1973 Screening on infant hearing. ASHA Joint Committee on Infant Hearing 1982 Position Statement. ASHA. 1982; 24[12]: Joint Committee on Infant Hearing Position Statement Radziszewska-Konopka M. Program powszechnych przesiewowych badań słuchu noworodków w Polsce organizowany przez Fundację Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy. Audiofon XXI: National Institutes of Health. Early identification of hearing impairments in infants and young children. NIH Consensus Statement. 1993; 11: Joint Committee on Infant Hearing 1994 Position statement. ASHA. 1994; 36: Joint Committee on Infant Hearing 2000 Position statement. Principles and Guidelines for Early Hearing Detection and Intervention Programs Ped. 2000; 106[4]: European Consensus Development Conference on Neonatal Hearing Screening Mediolan, Skarżyński H, Mueller-Malesińska M. Wczesne wykrywanie uszkodzeń słuchu u noworodków i niemowląt. Prakt Med Ped. 2001;1: Adres autora: dr n. med. Katarzyna Iwanicka-Pronicka Zakład Audiologii Foniatrii i Laryngologii Instytut- Pomnik Centrum Zdrowia Dziecka Al. Dzieci Polskich Warszawa Pracę nadesłano: r. 472 Otolaryngologia Polska 2007, LXI, 4
Fundacja Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy. Uniwersytet Medyczny w Poznaniu RAPORT. z realizacji
Fundacja Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy Uniwersytet Medyczny w Poznaniu RAPORT z realizacji Programu Powszechnych Przesiewowych Badań Słuchu Noworodków w Polsce w latach 2003-2015 Klinika Otolaryngologii
Bardziej szczegółowoZalecenia dotyczące badań przesiewowych słuchu u noworodków - rys historyczny, Recommendations Concerning Neonatal Hearing Screening
.,.. Audiofonologia Tom XIII 1998 Małgorzata MuelIer-Malesińska, Joauna Ratyńska, Antoni Grzanka, Krzysztof Kochanek, Henryk Skarżyński InstytutuFizjologii i Patologii Słuchu, Warszawa Zalecenia dotyczące
Bardziej szczegółowoAgencja Oceny Technologii Medycznych
Agencja Oceny Technologii Medycznych Opinia Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych nr 215/2012 z dnia 19 listopada 2012 r. o projekcie programu zdrowotnego województwa łódzkiego Program badań przesiewowych
Bardziej szczegółowoZAKRES PROFILAKTYCZNYCH ŚWIADCZEŃ OPIEKI ZDROWOTNEJ U DZIECI DO UKOŃCZENIA 6 ROKU ŻYCIA WRAZ Z OKRESAMI ICH PRZEPROWADZANIA
Załącznik nr 2 ZAKRES PROFILAKTYCZNYCH ŚWIADCZEŃ OPIEKI ZDROWOTNEJ U DZIECI DO UKOŃCZENIA 6 ROKU ŻYCIA WRAZ Z OKRESAMI ICH PRZEPROWADZANIA Termin badania (wiek) Badania (testy) przesiewowe oraz świadczenia
Bardziej szczegółowoProgram powszechnych badań przesiewowych noworodków pod kątem wczesnego wykrywania uszkodzeń słuchu - prezentacja wyników z lat 1995-1998
Audiofonologia Tom XV 1999 Małgorzata Mueller-Malesińska I, Krzysztof KochanekI, Henryk Skarżyński I, Joanna Ratyńska I, Andrzej Senderskjl, Piotr Sopliński', Maciej Tokarczyk2, Stanisław Madej3, Grażyna
Bardziej szczegółowoDOŚWIADCZENIA KLINIKI GDAŃSKIEJ JAKO OŚRODKA II POZIOMU REFERENCYJNEGO W REALIZACJI PROGRAMU POWSZECHNYCH PRZESIEWOWYCH BADAŃ SŁUCHU U NOWORODKÓW
Ann. Acad. Med. Gedan., 2006, 36, 161 166 TOMASZ PRZEWOŹNY, CZESŁAW STANKIEWICZ, WOJCIECH SKRZYPCZAK, JACEK KOZŁOWSKI, DANUTA PARADOWSKA, WALDEMAR NAROŻNY DOŚWIADCZENIA KLINIKI GDAŃSKIEJ JAKO OŚRODKA II
Bardziej szczegółowoAgencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji
Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji www.aotmit.gov.pl Opinia Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji nr 109/2016 z dnia 20 czerwca 2016 r. o projekcie programu polityki
Bardziej szczegółowoAgencja Oceny Technologii Medycznych
Agencja Oceny Technologii Medycznych Opinia Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych nr 9/2014 z dnia 7 stycznia 2014 r. o projekcie programu Powiatowy program promocji zdrowia na rok 2013 Pomóż mi
Bardziej szczegółowoProgram badań przesiewowych słuchu u noworodków w ramach NHS
Program badań przesiewowych słuchu u noworodków w ramach NHS Wizyta dziecka w poradni audiologicznej: informacje dla rodziców Polish Public Health England kieruje programami badań przesiewowych Publicznej
Bardziej szczegółowoWielospecjalistyczny proces diagnostyczny w kierunku zastosowania implantów ślimakowych
Załącznik nr 2 Wielospecjalistyczny proces diagnostyczny w kierunku zastosowania implantów ślimakowych I. Wprowadzenie Cele diagnostyki: Wybór grupy pacjentów spełniających wskazania medyczne, psychologiczne,
Bardziej szczegółowoProjekt badań przesiewowych dzieci 6 i 7- letnich z zastosowaniem Polskiego Pediatrycznego Testu Zdaniowego PTZ - D Profesora Edwarda Ozimka
Projekt badań przesiewowych dzieci 6 i 7- letnich z zastosowaniem Polskiego Pediatrycznego Testu Zdaniowego PTZ - D Profesora Edwarda Ozimka Projekt pilotażowy realizacja w okresie od 10.2014 r. do 10.2015
Bardziej szczegółowoProgram leczenia głuchoty metodą wielokanałowych wszczepów implantów ślimakowych i pniowych.
MINISTERSTWO ZDROWIA DEPARTAMENT POLITYKI ZDROWOTNEJ Program polityki zdrowotnej pn.: Program leczenia głuchoty metodą wielokanałowych wszczepów implantów ślimakowych i pniowych. ŚRODKI BUDŻETOWE NA REALIZACJĘ
Bardziej szczegółowoAgencja Oceny Technologii Medycznych
Agencja Oceny Technologii Medycznych Opinia Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych nr 46/2013 z dnia 18 marca 2013 r. o projekcie programu Kompleksowa Rehabilitacja i Terapia Dzieci Niepełnosprawnych
Bardziej szczegółowoAktywizowanie pacjenta i jego opiekunów do korzystania z opieki protetycznej
JEDNOSTKA MODUŁOWA: 322[17].Z3.01 Aktywizowanie pacjenta i jego opiekunów do korzystania z opieki protetycznej Wymagania wstępne : Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien
Bardziej szczegółowośrodkowego bez towarzyszących cech ostrego stanu zapalnego prowadzi środkowego, ale również w pływać niekorzystnie rozwój mowy oraz zdolności
Streszczenie Wysiękowe zapalenie ucha środkowego to proces chorobowy obejmujący struktury ucha środkowego. Przewlekłe zaleganie płynu w przestrzeniach ucha środkowego bez towarzyszących cech ostrego stanu
Bardziej szczegółowoStanisław. Słowa. wywołane
» Audiofonologia Tom XXII 2002 Stanisław Madej l, Ogonowska 1, Krzysztof Kochanek2, Henryk 2 Grażyna I Oddział Laryngologiczny SPZZOZ, Staszów 2 Instytut Fizjologii j Patologii Słuchu, Warszawa Sześcioletnie
Bardziej szczegółowoRAPORT Z PRZEBIEGU BADAŃ PRZESIEWOWYCH MOJE DZIECKO NIE CHRAPIE WYKONYWANEGO PRZEZ FUNDACJĘ ZDROWY SEN. PROGRAM POD PATRONATEM
RAPORT Z PRZEBIEGU BADAŃ PRZESIEWOWYCH MOJE DZIECKO NIE CHRAPIE WYKONYWANEGO PRZEZ FUNDACJĘ ZDROWY SEN. PROGRAM POD PATRONATEM WIELKIEJ ORKIESTRY ŚWIĄTECZNEJ POMOCY Warszawa dnia 2014-05-08 Opracowanie:
Bardziej szczegółowoUniversal Neonatal Hearing Screening Program in Poland 10-year summary
- - - - - Program Powszechnych Przesiewowych Badań Słuchu u Noworodków w Polsce podsumowanie dekady Universal Neonatal Hearing Screening Program in Poland 10-year summary Wkład autorów: A Projekt badań
Bardziej szczegółowoJ.Rostkowska, A. Geremek-Samsonowicz, H. Skarżyński
J.Rostkowska, A. Geremek-Samsonowicz, H. Skarżyński Niedosłuch w grupie 65+ 75% osób po 70 roku życia ma różne problemy związane ze słuchem. (Sprawozdanie merytoryczno-finansowe Instytutu Fizjologii i
Bardziej szczegółowoHEALTHY MOTHER AND NEWBORN HEARING DEFECT RISK FACTORS IN INFANTS FROM PEDIATRIC ENT DEPARTMENT OF POZNAN UNIVERSITY OF MEDICAL SCIENCES
Nowiny Lekarskie 2012, 81, 4, 311 315 BEATA PUCHER 1, KATARZYNA JOŃCZYK-POTOCZNA 2, KATARZYNA JAKUBCZAK-SZYMAŃSKA 1, JARO- SŁAW SZYDŁOWSKI 1, EWA GAJEWSKA 3 ZDROWA MAMA, ZDROWY NOWORODEK CZYNNIKI RYZYKA
Bardziej szczegółowoSTANDARDOWE PROCEDURY OPERACYJNE W REHABILITACJI KARDIOLOGICZNEJ
K.OLESZCZYK J.RYBICKI A.ZIELINSKA-MEUS I.MATYSIAKIEWICZ A.KUŚMIERCZYK-PIELOK K.BUGAJSKA-SYSIAK E.GROCHULSKA STANDARDOWE PROCEDURY OPERACYJNE W REHABILITACJI KARDIOLOGICZNEJ XVI Konferencja Jakość w Opiece
Bardziej szczegółowoAneks IV. Wnioski naukowe
Aneks IV Wnioski naukowe 1 Wnioski naukowe Od czasu dopuszczenia produktu Esmya do obrotu zgłoszono cztery przypadki poważnego uszkodzenia wątroby prowadzącego do transplantacji wątroby. Ponadto zgłoszono
Bardziej szczegółowoREALIZACJA PROGRAMU POWSZECHNYCH PRZESIEWOWYCH BADAŃ SŁUCHU U NOWORODKÓW W KLINICE OTOLARYNGOLOGII GDAŃSKIEGO UNIWERSYTETU MEDYCZNEGO
Ann. Acad. Med. Gedan. 2014, 44, 37-48 TOMASZ PRZEWOŹNY, JAKUB PIĄTKOWSKI, CZESŁAW STANKIEWICZ REALIZACJA PROGRAMU POWSZECHNYCH PRZESIEWOWYCH BADAŃ SŁUCHU U NOWORODKÓW W KLINICE OTOLARYNGOLOGII GDAŃSKIEGO
Bardziej szczegółowoAsymetria funkcjonalna mózgu w badaniach inteligencji i procesów poznawczych dzieci i młodzieży z niedosłuchem.
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE WYDZIAŁ NAUK O ZDROWIU Grażyna Gwizda Asymetria funkcjonalna mózgu w badaniach inteligencji i procesów poznawczych dzieci i młodzieży z niedosłuchem. Streszczenie rozprawy
Bardziej szczegółowoAgencja Oceny Technologii Medycznych
Agencja Oceny Technologii Medycznych Opinia Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych nr 45/2014 z dnia 7 kwietnia 2014 r. o projekcie programu Program badań przesiewowych słuchu dla uczniów klas pierwszych
Bardziej szczegółowoEuropejski Konsensus Naukowy Badania przesiewowe słuchu, wzroku i mowy u dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym
Europejski Konsensus Naukowy Badania przesiewowe słuchu, wzroku i mowy u dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym Europejski Konsensus Naukowy nt. Badań przesiewowych słuchu, wzroku i mowy u dzieci w wieku
Bardziej szczegółowoPodstawy audiologii i foniatrii Kod przedmiotu
Podstawy audiologii i foniatrii - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Podstawy audiologii i foniatrii Kod przedmiotu 05.6-WP-PEDP-AUD Wydział Kierunek Wydział Pedagogiki, Psychologii i Socjologii
Bardziej szczegółowoTesty wysiłkowe w wadach serca
XX Konferencja Szkoleniowa i XVI Międzynarodowa Konferencja Wspólna SENiT oraz ISHNE 5-8 marca 2014 roku, Kościelisko Testy wysiłkowe w wadach serca Sławomira Borowicz-Bieńkowska Katedra Rehabilitacji
Bardziej szczegółowoZaburzenia emocjonalne, behawioralne, poznawcze oraz jakość życia u dzieci i młodzieży z wrodzonym zakażeniem HIV STRESZCZENIE
Autor: Tytuł: Promotor: lek. Anna Zielińska Zaburzenia emocjonalne, behawioralne, poznawcze oraz jakość życia u dzieci i młodzieży z wrodzonym zakażeniem HIV dr hab. Anita Bryńska STRESZCZENIE WSTĘP: W
Bardziej szczegółowoBadania. przesiewowe stosowane w celu wczesnego wykrycia raka sutka. zalecenia National Comprehensive Cancer Network (NCCN)
Badania przesiewowe stosowane w celu wczesnego wykrycia raka sutka zalecenia National Comprehensive Cancer Network (NCCN) Cel wykonywania badań przesiewowych Jak powinna postępować każda kobieta? U jakich
Bardziej szczegółowoPROJEKT BEZPIECZNEJ PRAKTYKI MEDYCZNEJ
Konsultant Krajowy w dz. Pielęgniarstwa dr n. biol. Grażyna Kruk- Kupiec Samodzielny Publiczny Wojewódzki Szpital Chirurgii Urazowej, Piekary Śląskie 41-940 ul. Bytomska 62, Tel. 032 3934 299 Piekary Śląskie
Bardziej szczegółowoBadania przesiewowe słuchu
Krzysztof Kochanek Badania przesiewowe słuchu Zasadniczym celem badań przesiewowych jest wyodrębnienie z danej populacji tych osób, u których występują określone schorzenia, np. zaburzenia słuchu. Badania
Bardziej szczegółowoNiepaństwowa Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Białymstoku Wydział Nauk Społecznych
Niepaństwowa Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Białymstoku Wydział Nauk Społecznych Opracowały: dr hab. Agata Popławska, prof. NWSP w Białymstoku, dr Agata Jacewicz Studia podyplomowe Specjalności studiów podyplomowych:
Bardziej szczegółowoPROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2017/2018 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla STUDENTÓW V ROKU STUDIÓW
PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2017/2018 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla STUDENTÓW V ROKU STUDIÓW 1. NAZWA PRZEDMIOTU Audiologia i foniatria 2. NAZWA JEDNOSTKI
Bardziej szczegółowoDz. U. nr 3/2000 Poz 44
Dz. U. nr 3/2000 Poz 44 Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 31 grudnia 1999 r. w sprawie organizacji, kwalifikacji personelu, zasad funkcjonowania i rodzajów zakładów lecznictwa odwykowego oraz udziału
Bardziej szczegółowodla Dzieci (PPTZ-D) prof. Edwarda Ozimka UAM Poznań.
Diagnostyka i terapia zaburzeń przetwarzania słuchowego z wykorzystaniem Polskiego Pediatrycznego Testu Zdaniowego dla Dzieci (PPTZ-D) prof. Edwarda Ozimka UAM Poznań. mgr Karolina Zienkiewicz Pedagog,
Bardziej szczegółowoBadania obserwacyjne w ocenie bezpieczeństwa leków This gentle murmur it could be stings of remorse
Badania obserwacyjne w ocenie bezpieczeństwa leków This gentle murmur it could be stings of remorse Magdalena Władysiuk 1. Pharmacovigilance: Co to jest pharmacovigilance? Podstawowe założenia systemu
Bardziej szczegółowoOgólnopolski program rehabilitacji małych dzieci z wada słuchu Dźwięki Marzeń 31 sierpnia 2015
Ogólnopolski program rehabilitacji małych dzieci z wada słuchu Dźwięki Marzeń 31 sierpnia 2015 Dźwięki Marzeń odpowiedzią na protrzebę problem niedosłuchu wrodzonego bądź nabytego w pierwszych dniach życia
Bardziej szczegółowoWyciąg ze sprawozdania
Wyciąg ze sprawozdania z realizacji Programu pn.: Badania przesiewowe słuchu u dzieci szkół podstawowych zamieszkałych na terenie wiejskim Warszawa, grudzień 2011 Badania przesiewowe prowadzone, w ciągu
Bardziej szczegółowoI: I: Ujednolicony program
Audiofonologia TomVIll 1996 Henryk Skarżyński i Zespół Ośrodka Diagnostyczno-Leczniczo-Rehabilitacyjnego dla Osób Niesłyszących i Niedosłyszących "Cochlear Center" w Warszawie Instytut Fizjologii i Patologii
Bardziej szczegółowoLeczenie w domu pacjenta - praca w Zespole Leczenia Środowiskowego
Leczenie w domu pacjenta - praca w Zespole Leczenia Środowiskowego Zespół Leczenia Środowiskowego Wieliczka Paweł Sacha specjalista psychiatra Idea psychiatrycznego leczenia środowiskowego, a codzienna
Bardziej szczegółowoModel predykcyjny rozwoju słuchowego małego dziecka
Warszawski Uniwersytet Medyczny II Wydział Lekarski lek. Jolanta Serafin-Jóźwiak Model predykcyjny rozwoju słuchowego małego dziecka Rozprawa na stopień naukowy doktora nauk medycznych Promotor prof. dr
Bardziej szczegółowoINSTYTUT MATKI I DZIECKA w Warszawie, Klinika Patologii i Intensywnej Terapii Noworodka
Ocena ryzyka nieprawidłowego rozwoju dzieci urodzonych przedwcześnie Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka i pomoc rodzinie doświadczenia i rekomendacje Warszawa, 10 12 grudnia 2007 Ewa Helwich Klinika Neonatologii
Bardziej szczegółowoImplanty słuchowe jako nowoczesna metoda leczenia niedosłuchu
Implanty słuchowe jako nowoczesna metoda leczenia niedosłuchu Andrzej Molisz, Janusz Siebert Katedra Medycyny Rodzinnej Gdański Uniwersytet Medyczny VI Kongres Polskiego Towarzystwa Medycyny Rodzinnej
Bardziej szczegółowoINFORMACJE DOTYCZĄCE REHABILITACJI SŁUCHU I MOWY W SAMODZIELNYM PUBLICZNYM OŚRODKU TERAPII I REHABILITACJI DLA DZIECI W KWIDZYNIE
Samodzielny Publiczny Ośrodek Terapii i Rehabilitacji dla Dzieci ul. Kołłątaja 4; 82-500 Kwidzyn; tel/fax (055) 279-30-22 strona internetowa: www.aac.pl e-mail: otir@post.pl I2-P2.2/1 w.1 INFORMACJE DOTYCZĄCE
Bardziej szczegółowoSepsa, wstrząs septyczny, definicja, rozpoznanie
Sepsa, wstrząs septyczny, definicja, rozpoznanie dr hab. n.med. Barbara Adamik Katedra i Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Sepsa, wstrząs septyczny, definicja,
Bardziej szczegółowoAneks II. Wnioski naukowe
Aneks II Wnioski naukowe 8 Wnioski naukowe Solu-Medrol 40 mg, proszek i rozpuszczalnik do sporządzania roztworu do wstrzykiwań (zwany dalej Solu-Medrol ) zawiera metyloprednisolon i (jako substancję pomocniczą)
Bardziej szczegółowoZnaczenie wczesnej interwencji we wspomaganiu rozwoju dziecka z zaburzeniami ze spektrum autyzmu i strategie terapii.
Michał Wroniszewski Fundacja SYNAPSIS Znaczenie wczesnej interwencji we wspomaganiu rozwoju dziecka z zaburzeniami ze spektrum autyzmu i strategie terapii. Otrębusy, 8.11.2011 r. SKALA ZJAWISKA 1. Epidemiologa
Bardziej szczegółowoSzkoła Podstawowa nr 336 im. Janka Bytnara Rudego - Ursynów
RAPORT OCENA KONTROLI ZARZĄDCZEJ Szkoła Podstawowa nr 336 im. Janka Bytnara Rudego - Ursynów raport za rok: 2015 Strona 1 z 12 I. WSTĘP: Kontrolę zarządczą w jednostkach sektora finansów publicznych stanowi
Bardziej szczegółowoSHL.org.pl SHL.org.pl
Najważniejsze zagrożenia epidemiczne w oddziałach dziecięcych w Polsce Dr med. Paweł Grzesiowski STOWARZYSZENIE HIGIENY LECZNICTWA SZPITAL SPECJALISTYCZNY ŚW. ZOFII W WARSZAWIE FUNDACJA INSTYTUT PROFILAKTYKI
Bardziej szczegółowoAgencja Oceny Technologii Medycznych
Agencja Oceny Technologii Medycznych Opinia Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych nr 14/2014 z dnia 7 stycznia 2014 r. o projekcie programu Rehabilitacja niemowląt wczesna diagnostyka i ćwiczenia
Bardziej szczegółowoKOMPLEKSOWA AMBULATORYJNA OPIEKA SPECJALISTYCZNA NAD PACJENTEM Z ALERGIĄ LECZONYM IMMUNOTERAPIĄ
KOMPLEKSOWA AMBULATORYJNA OPIEKA SPECJALISTYCZNA NAD PACJENTEM Z ALERGIĄ LECZONYM IMMUNOTERAPIĄ Charakterystyka problemu zdrowotnego Alergia uznawana jest za chorobę cywilizacyjną XX wieku. W wielu obserwacjach
Bardziej szczegółowoBadania przesiewowe w ocenie stanu odżywienia
LECZENIE ŻYWIENIOWE DLA ZESPOŁÓW ŻYWIENIOWYCH Kurs pod patronatem POLSPEN. Gdynia, dnia 8.04.2015 Badania przesiewowe w ocenie stanu odżywienia Sylwia Małgorzewicz Katedra Żywienia Klinicznego GUMed Celem
Bardziej szczegółowoNazwa studiów: KONTROLA ZAKAŻEŃ W JEDNOSTKACH OPIEKI ZDROWOTNEJ Typ studiów: doskonalące WIEDZA
Załącznik nr 8 do zarządzenia nr 68 Rektora UJ z 18 czerwca 2015 r. Opis zakładanych efektów kształcenia na studiach podyplomowych Nazwa studiów: KONTROLA ZAKAŻEŃ W JEDNOSTKACH OPIEKI ZDROWOTNEJ Typ studiów:
Bardziej szczegółowoPROGRAMY WCZESNEGO WYKRYWANIA WAD ROZWOJOWYCH I REHABILITACJI DZIECI NIEPEŁNOSPRAWNYCH I ZAGROŻONYCH NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ. Warszawa, 6 grudzieo 2013 r.
Departament Matki i Dziecka PROGRAMY WCZESNEGO WYKRYWANIA WAD ROZWOJOWYCH I REHABILITACJI DZIECI NIEPEŁNOSPRAWNYCH I ZAGROŻONYCH NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ Warszawa, 6 grudzieo 2013 r. Ukierunkowanie programów
Bardziej szczegółowoSKZ System Kontroli Zarządczej
SKZ System Kontroli Zarządczej KOMUNIKAT Nr 23 MINISTRA FINANSÓW z dnia 16 grudnia 2009 r. w sprawie standardów kontroli zarządczej dla sektora finansów publicznych Na podstawie art. 69 ust. 3 ustawy z
Bardziej szczegółowoProgram Powszechnych Przesiew owych Badań Słuchu u Noworodków w Polsce organizowany przez Fundację Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy
Audiofonologia Tom XXI 2002 Marzanna Radziszewska-Konopka Instytut "Pomnik-Centrum Zdrowia Dziecka", Warszawa Program Powszechnych Przesiew owych Badań Słuchu u Noworodków w Polsce organizowany przez Fundację
Bardziej szczegółowoPROKALCYTONINA infekcje bakteryjne i sepsa. wprowadzenie
PROKALCYTONINA infekcje bakteryjne i sepsa wprowadzenie CZĘŚĆ PIERWSZA: Czym jest prokalcytonina? PCT w diagnostyce i monitowaniu sepsy PCT w diagnostyce zapalenia dolnych dróg oddechowych Interpretacje
Bardziej szczegółowoNajważniejszym czynnikiem w istotny sposób wpływającym na wyniki leczenia jest wykrycie nowotworu w jak najwcześniejszym stadium rozwoju.
Warunki finansowania programu profilaktyki raka piersi I. Część A. 1. Opis problemu zdrowotnego. Rak piersi jest najczęściej występującym nowotworem złośliwym u kobiet. Stanowi około 23% wszystkich zachorowań
Bardziej szczegółowoPROPOZYCJA WYKORZYSTANIA KONCEPCJI SZPITALA DOMOWEGO W ORGANIZACJI ŚWIADCZEŃ ZDROWOTNYCH. TEL. 509 088 528; pawel.podsiadlo@outlook.
PROPOZYCJA WYKORZYSTANIA KONCEPCJI SZPITALA DOMOWEGO W ORGANIZACJI ŚWIADCZEŃ ZDROWOTNYCH. TEL. 509 088 528; pawel.podsiadlo@outlook.com KONCEPCJA SZPITALA DOMOWEGO Analiza chorób przewlekłych w Unii Europejskiej.
Bardziej szczegółowoPOLSKIE TOWARZYSTWO OKULISTYCZNE
POLSKIE TOWARZYSTWO OKULISTYCZNE Iwona Grabska-Liberek Badania przesiewowe w kierunku jaskry ważnym elementem profilaktyki Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego Klinika Okulistyki Działania PTO na
Bardziej szczegółowoTELEMEDYCYNA I E-ZDROWIE KIERUNKI ROZWOJU SYSTEMU OPIEKI ZDROWOTNEJ
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego TELEMEDYCYNA I E-ZDROWIE KIERUNKI ROZWOJU SYSTEMU OPIEKI ZDROWOTNEJ PROPOZYCJA WYKORZYSTANIA KONCEPCJI SZPITALA
Bardziej szczegółowoPROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2016/2017 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla STUDENTÓW V ROKU STUDIÓW
PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2016/2017 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla STUDENTÓW V ROKU STUDIÓW 1. NAZWA PRZEDMIOTU : Audiologia i foniatria 2. NAZWA JEDNOSTKI
Bardziej szczegółowoUchwała Nr XXI/462/08 Sejmiku Województwa Kujawsko-Pomorskiego z dnia 19 maja 2008 r.
Uchwała Nr XXI/462/08 Sejmiku Województwa Kujawsko-Pomorskiego z dnia 19 maja 2008 r. w sprawie zatwierdzenia zmian Statutu Wojewódzkiego Szpitala Dziecięcego im. J. Brudzińskiego w Bydgoszczy Na podstawie
Bardziej szczegółowoROLA MIOGENNYCH PRZEDSIONKOWYCH POTENCJAŁÓW WYWOŁANYCH W DIAGNOSTYCE ZAWROTÓW GŁOWY O RÓŻNEJ ETIOLOGII
Dominik Bień ROLA MIOGENNYCH PRZEDSIONKOWYCH POTENCJAŁÓW WYWOŁANYCH W DIAGNOSTYCE ZAWROTÓW GŁOWY O RÓŻNEJ ETIOLOGII ROZPRAWA NA STOPIEŃ DOKTORA NAUK MEDYCZNYCH BADANIA WYKONANO W KLINICE OTORYNOLARYNGOLOGII
Bardziej szczegółowoOpieka nad chorymi z Dystrofią Mięśniową Duchenne a
Opieka nad chorymi z Dystrofią Mięśniową Duchenne a Opis potrzeb i koniecznych usprawnień w procesach badawczych i diagnostycznoterapeutycznych. Jolanta Wierzba Ośrodek Chorób Rzadkich UCK Gdańsk Gdański
Bardziej szczegółowoZapytaj swojego lekarza.
Proste, bezpieczne badanie krwi, zapewniające wysoką czułość diagnostyczną Nieinwazyjne badanie oceniające ryzyko wystąpienia zaburzeń chromosomalnych, takich jak zespół Downa; opcjonalnie umożliwia również
Bardziej szczegółowoPROGRAM WCZESNEGO WYKRYWANIA ZABURZEŃ WIDZENIA PROWADZĄCYCH DO INWALIDZTWA WZROKOWEGO SKIEROWANY DO DZIECI W WIEKU 1-6 LAT
PROGRAM WCZESNEGO WYKRYWANIA ZABURZEŃ WIDZENIA PROWADZĄCYCH DO INWALIDZTWA WZROKOWEGO SKIEROWANY DO DZIECI W WIEKU 1-6 LAT Joanna Sowińska-Szkocka Zespół Poradni Okulistycznych SPS ZOZ ZDROJE Cele programu
Bardziej szczegółowoMaria Katarzyna Borszewska- Kornacka Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
Maria Katarzyna Borszewska- Kornacka Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego 1.ZARZĄDZENIE MINISTRA 2.REKOMENDACJE TOWARZYSTW NAUKOWYCH 3.OPINIE EKSPERTÓW
Bardziej szczegółowoWczesne wykrywanie wad słuchu u noworodków
Wydawnictwo UR 2010 ISSN 2082-369X Przegląd Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego i Narodowego Instytutu Leków w Warszawie Rzeszów 2010, 3, 314 322 Barbara Prażmowska 1, Małgorzata Dziubak 1, Agnieszka Leszczyńska
Bardziej szczegółowoKluczowe elementy systemu regulacyjnego muszą być wprowadzone z odpowiednim wyprzedzeniem
Wdrażanie nowego rozporządzenia w sprawie wyrobów medycznych oraz nowego rozporządzenia w sprawie wyrobów medycznych do diagnostyki in vitro: branża apeluje o rozwiązania służące ciągłości opieki nad pacjentami
Bardziej szczegółowoWIEDZA. Zna podstawy prawne realizacji programu kontroli zakażeń.
Załącznik nr 7 do zarządzenia nr 12 Rektora UJ z 15 lutego 2012 r. Opis zakładanych efektów kształcenia na studiach podyplomowych Nazwa studiów: Kontrola zakażeń w jednostkach opieki zdrowotnej Typ studiów:
Bardziej szczegółowoREALIZACJA ZADAŃ W RAMACH GMINNEGO PROGRAMU PRZECIWDZIAŁANIA NARKOMANII DLA MIASTA LUBLIN. Lublin, dnia 6 kwietnia 2016 r.
REALIZACJA ZADAŃ W RAMACH GMINNEGO PROGRAMU PRZECIWDZIAŁANIA NARKOMANII DLA MIASTA LUBLIN Lublin, dnia 6 kwietnia 2016 r. Podstawę działań Miasta Lublin w zakresie rozwiązywania problemów narkomanii stanowi
Bardziej szczegółowoDiagnostyka i monitorowanie cukrzycy i chorób nerek
Diagnostyka i monitorowanie cukrzycy i chorób nerek Business Development Manager Konferencja naukowo-szkoleniowa Ryn Badania laboratoryjne w chorobach nerek Wyzwaniem dla współczesnej medycyny jest badanie
Bardziej szczegółowoRECENZJA ROZPRAWY DOKTORSKIEJ. lek. Hanny Czerniejewskiej Wolskiej
Prof. dr hab. n. med. Jarosław Markowski Katowice, 12.05.2019 r. Kierownik Katedry i Kliniki Laryngologii Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach 40 027 Katowice ul. Francuska 20 RECENZJA ROZPRAWY
Bardziej szczegółowoPROGRAM STUDIÓW PODYPLOMOWYCH LOGOPEDIA OGÓLNA
PROGRAM STUDIÓW PODYPLOMOWYCH LOGOPEDIA OGÓLNA Cel studiów: Celem studiów jest przygotowanie słuchaczy do zawodu logopedy terapeuty z zakresu diagnozy, terapii mowy i wymowy pracującego z dziećmi, młodzieżą
Bardziej szczegółowoIdea Europejskiej Sieci Badań w Pediatrii
Idea Europejskiej Sieci Badań w Pediatrii Marek Migdał, Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Instytut Pomnik-Centrum Zdrowia Dziecka Warszawa 15.05.2009, Warszawa Konferencja Nowe regulacje Unii
Bardziej szczegółowoZAŁĄCZNIK RADA UNII EUROPEJSKIEJ,
ZAŁĄCZNIK Projekt konkluzji Rady Wczesne wykrywanie i leczenie zaburzeń komunikacyjnych u dzieci, z uwzględnieniem zastosowania narzędzi e-zdrowia i innowacyjnych rozwiązań RADA UNII EUROPEJSKIEJ, 1. PRZYPOMINA,
Bardziej szczegółowoPROGRAMY ZDROWOTNE JAKO SPOSÓB NA ZWIĘKSZANIE PRZYCHODÓW SZPITALA
PROGRAMY ZDROWOTNE JAKO SPOSÓB NA ZWIĘKSZANIE PRZYCHODÓW SZPITALA PROPOZYCJE ADAPTACJI ZARZĄDZANIA SZPITALEM W KONTEKŚCIE SZANS I ZAGROŻEŃ PŁYNĄCYCH Z OTOCZENIA Michał Brzeziński, Tadeusz Jędrzejczyk Uniwersyteckie
Bardziej szczegółowoKwoty, które do tej pory WOŚP przekazała na sprzęt we Wrocławiu
Kwoty, które do tej pory WOŚP przekazała na sprzęt we Wrocławiu Nazwa Placówki Oddział Niemowlęcy Oddział Ogólnopediatryczny Niemowlęcy o profilu P A II Klinika Pediatrii, Gastroenterologii i Żywienia,
Bardziej szczegółowoAgencja Oceny Technologii Medycznych
Agencja Oceny Technologii Medycznych Opinia Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych nr 84/2013 z dnia 8 kwietnia 2013 r. o projekcie programu Rehabilitacja lecznicza - fizjoterapia dzieci i młodzieży
Bardziej szczegółowoWczesne Wspomaganie Rozwoju w krajach Unii Europejskiej
Wczesne Wspomaganie Rozwoju w krajach Unii Europejskiej Krajowy Koordynator Europejskiej Agencji Rozwoju Edukacji Uczniów ze Specjalnymi Potrzebami. Małgorzata Dońska-Olszko www.european-agency.org Opracowano
Bardziej szczegółowoZarządzenie nr 9a / 2011 Dyrektora Domu Pomocy Społecznej Betania" w Lublinie z dnia 20.06.2011 roku
Dom Pomocy Społecznej Betania Al. Kraśnicka 223, 20-718 Lublin tel./fax 081 526 49 29 NIP 712-19-36-365, REGON 000979981 Zarządzenie nr 9a / 2011 Dyrektora Domu Pomocy Społecznej Betania" w Lublinie z
Bardziej szczegółowoChoroby genetycznie uwarunkowane edukacja i diagnostyka
Instytut Matki i Dziecka realizuje projekt Choroby genetycznie uwarunkowane edukacja i diagnostyka współfinansowany z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój
Bardziej szczegółowoWytyczne ACCF/AHA 2010: Ocena ryzyka sercowo-naczyniowego u bezobjawowych dorosłych
Wytyczne ACCF/AHA 2010: Ocena ryzyka sercowo-naczyniowego u bezobjawowych dorosłych Jednym z pierwszych i podstawowych zadań lekarza jest prawidłowa i rzetelna ocena ryzyka oraz rokowania pacjenta. Ma
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 4 do zarządzenia Nr 53/2006 Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. Program profilaktyki raka piersi
Program profilaktyki raka piersi 1 I. UZASADNIENIE CELOWOŚCI WDROŻENIA PROGRAMU PROFILAKTYKI RAKA PIERSI, zwanego dalej Programem. 1. Opis problemu zdrowotnego. Rak piersi jest najczęściej występującym
Bardziej szczegółowoDostępność terapii z zastosowaniem pomp insulinowych. Dr hab.n.med. Tomasz Klupa Uniwersytet Jagielloński, Katedra i Klinika Chorób Metabolicznych
Dostępność terapii z zastosowaniem pomp insulinowych Dr hab.n.med. Tomasz Klupa Uniwersytet Jagielloński, Katedra i Klinika Chorób Metabolicznych Konflikt interesów Wykłady i seminaria dla firmy Medtronic.w
Bardziej szczegółowoEdukacja w cukrzycymiejsce i rola. pielęgniarek w Finlandii
Edukacja w cukrzycymiejsce i rola pielęgniarek w Finlandii Outi Himanen, pielęgniarka, pielęgniarka specjalistka, edukator, menadżer edukacji. Centrum Edukacji/Fińskie Stowarzyszenie Diabetologiczne Zawartość
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 6. Lp. Profil oraz rodzaj komórki organizacyjnej Warunki realizacji świadczenia gwarantowanego
Załącznik nr 6 WYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH AMBULATORYJNYCH PSYCHIATRYCZNYCH I LECZENIA ŚRODOWISKOWEGO (DOMOWEGO) ORAZ WARUNKI ICH REALIZACJI Lp. Profil oraz rodzaj komórki
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 11 do Uchwały Nr 15 Senatu UMK z dnia 24 lutego 2015 r.
Załącznik nr 11 do Uchwały Nr 15 Senatu UMK z dnia 24 lutego 2015 r. E f e k t y k s z t a ł c e n i a d l a k i e r u n k u i i c h r e l a c j e z e f e k t a m i k s z t a ł c e n i a d l a o b s z
Bardziej szczegółowoWarszawa, dnia 15.02.2015r. Raport Konsultanta Wojewódzkiego w dziedzinie pielęgniarstwa pediatrycznego za rok 2014
Teresa Pych Instytut Pomnik Centrum Zdrowia Dziecka Al. Dzieci Polskich 20 04-745 Warszawa Tel.: 22 8157714; fax: 22 8151513 Email: t.pych@czd.pl Warszawa, dnia 15.02.2015r. Raport Konsultanta Wojewódzkiego
Bardziej szczegółowoRaport Konsultanta Wojewódzkiego w dziedzinie KARDIOCHIRURGII za rok 2014 ( od dnia 16.06.2014.)
Warszawa 2015.02.10 Mariusz Kuśmierczyk Instytut Kardiologii 04-628 Warszawa ul. Alpejska 42 22 34 34 610, 22 34 34 548 mkusmierczyk@ikard.pl Raport Konsultanta Wojewódzkiego w dziedzinie KARDIOCHIRURGII
Bardziej szczegółowoZmiany strukturalne w specjalistycznych szpitalach pediatrycznych w Polsce.
Zmiany strukturalne w specjalistycznych szpitalach pediatrycznych w Polsce. Autorzy: dr n. med. Krystyna Piskorz-Ogórek - Konsultant Krajowy w Dziedzinie Pielęgniarstwa Pediatrycznego, dyrektor Wojewódzkiego
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA NR IV/21/14 RADY GMINY WIDAWA z dnia 30 grudnia 2014 r.
UCHWAŁA NR IV/21/14 RADY GMINY WIDAWA z dnia 30 grudnia 2014 r. w sprawie uchwalenia Programu Zdrowotnego ZDROWA GMINA na lata 2015-2016 oraz udzielenia dotacji dla Samodzielnego Publicznego Zakładu Podstawowej
Bardziej szczegółowoNiektóre problemy bioetyczne w zwalczaniu nowotworów złośliwych
Niektóre problemy bioetyczne w zwalczaniu nowotworów złośliwych Prof. dr hab. med. Magdalena Bielska-Lasota Wiedza i innowacyjność w zdrowiu publicznym SGH Warszawa 25 września 2017 Primum non nocere Ustawa
Bardziej szczegółowoWYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH STACJONARNYCH PSYCHIATRYCZNYCH ORAZ WARUNKI ICH REALIZACJI
Załączniki do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 2014 r. (poz. ) Załącznik nr 1 WYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH STACJONARNYCH PSYCHIATRYCZNYCH ORAZ WARUNKI ICH REALIZACJI Lp.
Bardziej szczegółowoRAPORT Z PLANU STUDIÓW. II stopnia Rok 2012/2013, semestr zimowy
Instytut: Wydział i Nauk o Zdrowiu Kierunek: Pielęgniarstwo II st/nst Specjalność: Brak RAPORT Z PLANU STUDIÓW II stopnia Rok 2012/2013, semestr zimowy Forma studiów: niestacjonarne Czas trwania: 4 semestrów
Bardziej szczegółowoAgencja Oceny Technologii Medycznych
Agencja Oceny Technologii Medycznych Opinia Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych nr 245/2014 z dnia 27 października 2014 r. o projekcie programu Warsztaty Rozwoju Rodzicielskiego zaburzenia ze
Bardziej szczegółowoMeto dy stosowane do badań przesiewowych
Audio fonol ogia Tom X 1997 Henry k Skarżyński, Małgorzata Mueller-Malesińska, Krzys ztof Kocha nek, Anna Gerem ek, Andrz ej Sende rski, Joann a Ratyńska r nstytut Fizjologii i Patologii Słuchu Warszawa
Bardziej szczegółowo