Raport o oddziaływaniu na środowisko

Transkrypt

1 PHU WIKRY Krzysztof Bednarz ul. Sikorskiego Rogalinek Raport o oddziaływaniu na środowisko Zmiana sposobu użytkowania hali magazynowej na wytwórnię kratki trawnikowej z granulatu PP i PE na działce nr ewid. 56/3 w Nowym Gołębinie, gmina Czempiń Opracował: ul. Leszczyńska Mosina Mosina, 2012r. Mosina, 2012r.

2 1. WSTĘP 1.1. Przedmiot opracowania Przedmiotem niniejszego opracowania jest Raport o oddziaływaniu na środowisko przedsięwzięcia polegającego na zmianie sposobu użytkowania hali magazynowej na wytwórnię kratki trawnikowej z granulatu PP i PE na działce o nr ewid.56/3 obręb Nowy Gołębin, opracowany na potrzeby oceny oddziaływania na środowisko zgodnie z postanowieniem Burmistrza Gminy Czempiń z dnia 9 marca 2012r. (znak pisma IT /11). Na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz.U. Nr 213 Poz. 1397) zakład kwalifikowany jest jako przedsięwzięcie mogące potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko ujęte w 3 pkt 80 ( instalacje związane z odzyskiem lub unieszkodliwianiem odpadów, inne niż wymienione w 2 ust. 1 pkt 41-47, z wyłączeniem instalacji do wytwarzania biogazu rolniczego w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 10 kwietnia 1997r. - Prawo energetyczne o zainstalowanej mocy elektrycznej nie większej niż 0,5 MW lub wytwarzających ekwiwalentną ilość biogazu rolniczego wykorzystywanego do innych celów niż produkcja energii elektrycznej, a także miejsca retencji powierzchniowej odpadów oraz rekultywacja składowisk odpadów) Zakres raportu o oddziaływaniu na środowisko Niniejszy raport został opracowany zgodnie z art. 66, ust. z dnia 3 października 2008r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. (Dz. U. Nr 199, poz. 1227), w którym określono zakres raportu Uwarunkowania prawne Ustawa z dnia 3 października 2008r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U nr 199, poz. 1227); Ustawa z dnia 27 kwietna 2001r. Prawo Ochrony Środowiska (Dz.U nr 62 poz. 627 z późn. zm.); Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 3 marca 2008 r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz.U nr 47 poz. 281); 2

3 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 17 grudnia 2008 r. w sprawie dokonywania oceny poziomów substancji w powietrzu (Dz.U nr 5 poz. 31 ); Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku z dnia 14 czerwca 2007 roku (Dz.U. Nr 120 poz. 826); Ustawa z dnia 27 marca 2003 o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. Nr 80, poz. 717 z późn. zmianami); Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001r. o Odpadach (Dz. U Nr 62, poz. 628, z późniejszymi zmianami); Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz.U. Nr 213, poz. 1397); Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001r w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206); Ustawa z dnia 18 lipca 2001r. Prawo Wodne (Dz. U. Nr 115, poz.1229 z późn. zmianami); Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006 r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz.U nr 137 poz. 984 z późn. zm.) Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia określenia przeciętnych norm zużycia wody (Dz. U. nr 8, poz. 70); 14 stycznia 2002r. w sprawie Plan gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Odry z dnia 22 lutego 2011r. (M.P. Nr 40 poz. 451); Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004r. o ochronie przyrody (Dz.U. nr 92, poz. 880 z późn. zmianami). 2. Opis planowanego przedsięwzięcia 2.1. Charakterystyka przedsięwzięcia Planowane przedsięwzięcie polega na zmianie sposobu użytkowania magazynu płodów rolnych na wytwórnię kratki trawnikowej z tworzyw sztucznych. Projekt zakłada umieszczenie wewnątrz istniejącego budynku 6 szt. wtryskarek do produkcji kratki trawnikowej z tworzyw sztucznych wraz z niezbędną infrastrukturą. Zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U Nr 213, poz. 1397) 3

4 oraz Ustawą z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199 poz ze zm.) planowane przedsięwzięcie kwalifikuje się jako mogące potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko. Poza wyżej wymienionym zakresem przedsięwzięcie nie wprowadza zmian w układzie zagospodarowania przedmiotowej działki, w tym nie wymaga rozbudowy układu komunikacyjnego Lokalizacja i charakterystyka inwestycji Przedsięwzięcie zlokalizowane jest w Nowym Gołębinie, gm. Czempiń, na działce o numerze ewidencyjnym 56/3, o powierzchni 3551m 2. Gmina Czempiń to gmina miejskowiejska w województwie wielkopolskim, w powiecie kościańskim. Północna część gminy stanowi otulinę Wielkopolskiego Parku Narodowego, a południowa część gminy włączona została do Parku Krajobrazowego im. D. Chłapowskiego. Przez gminę przebiegają ważne szlaki komunikacyjne, w tym linia kolejowa Poznań Wrocław i droga krajowa nr 5 (E261). Gmina posiada bliskie i dogodne położenie w odniesieniu do Poznania i autostrady A2 (E30). Na terenie gminy znajdują się zespoły pałacowe wraz z parkami krajobrazowymi w Czempiniu (1729 r.), Borowie (poł. XIX w.), Gorzyczkach (1868 r.), Głuchowie (przeb r.), kościoły w Czempiniu (1782 r.), Głuchowie (przeb r.), Starym Gołębinie (1670 r.) oraz liczne budynki mieszkalne i zabudowania gospodarcze (XIX w., pocz. XX w.) Według danych z roku 2002 gmina Czempiń ma obszar 142,46 km², w tym: użytki rolne: 79% użytki leśne: 13% Gmina stanowi 19,72% powierzchni powiatu Identyfikacja elementów środowiska narażonych na ewentualne oddziaływanie inwestycji Biorąc pod uwagę zakres robót planowana inwestycja może oddziaływać na: - ludzi, - zwierzęta, - środowisko wodno-gruntowe, - powietrze atmosferyczne, - klimat akustyczny. Ponadto przedsięwzięcie będzie miało wpływ na gospodarkę odpadami. 4

5 Wyszczególnienie działań o potencjalnym wpływie na środowisko Na etapie dostosowywania obiektu do wnioskowanego sposobu użytkowania wpływ na poszczególne elementy środowiska będą miały: - eksploatacja sprzętu wykorzystywanego podczas robót hałas, zanieczyszczenie środowiska poprzez emisję spalin, - dodatkowy transport materiałów budowlanych, maszyn Usytuowanie w stosunku do istniejących już elementów infrastruktury Teren przedsięwzięcia należy w całości do Pana Krzysztofa Bednarza, więc nie wiąże się z koniecznością pozyskania dodatkowych terenów pod zabudowę. Cały teren działki stanowi zabudowaną przestrzeń o charakterze przemysłowym (rolnym) z dużą ilością obiektów kubaturowych, sieci dróg i placów. W bezpośrednim sąsiedztwie działki znajduje się wiejska zabudowa zagrodowa Główne cechy charakterystyczne Podstawową działalnością zakładu jest produkcja kratki trawnikowej z granulatu tworzyw sztucznych PP i PE. Cały proces produkcyjny będzie się odbywał w zamkniętym pomieszczeniu (magazynie przeznaczonym do zmiany sposobu użytkowania), w którym zamontowane zostaną wtryskarki w ilości 6 sztuk. W procesie produkcyjnym można wyróżnić następujące etapy: dostarczenie surowca w postaci granulatu PP i PE i magazynowanie w wydzielonej części budynku, umieszczanie granulatu w lejach zasypowych a następnie za pomocą podajników ślimakowych przekazywane do cylindrów, podgrzewanie (z wykorzystaniem energii elektrycznej) granulatu w cylindrach do temperatury ok. 200 C, wytłaczanie za pomocą tłoków rozgrzanego materiału do formy, z której otrzymywany jest gotowy produkt. Zużycie materiałów i moc przerobowa instalacji. Planuje się, że zużycie surowców do produkcji kratki trawnikowej będzie wynosiło 100 Mg/miesiąc. Biorąc pod uwagę zużycie materiałów można oszacować, że moc przerobowa zakładu będzie wynosiła 1200 Mg/rok gotowego produktu. 5

6 Czas pracy. Praca zakładu odbywać się będzie w systemie jednozmianowym, 5 dni w tygodniu co daje efektywnie 2300 godzin roboczych w roku Przewidywane wielkości emisji Faza budowy (realizacji przedsięwzięcia) Biorąc pod uwagę obecne zagospodarowanie terenu, największą uciążliwość dla środowiska w trakcie realizacji przedsięwzięcia będą stanowić: zanieczyszczenie środowiska spalinami z pojazdów silnikowych, hałas spowodowany pracą urządzeń mechanicznych i transportem, powstawanie odpadów. Poniżej przedstawiono prognozowany wpływ przedsięwzięcia na poszczególne komponenty środowiska Powietrze atmosferyczne Podczas realizacji zagrożenie dla powietrza mogą stanowić zanieczyszczenia pochodzące z: eksploatacji sprzętu wykorzystywanego podczas prac budowlano montażowych, terenów składowych elementów budowlanych, transportu materiałów budowlanych, prace wykończeniowe (konserwacje, malowanie). W celu ograniczenia negatywnego wpływu sprzętu mechanicznego i środków transportu na środowisko należy zadbać o właściwy stan urządzeń i ich konserwację. W przeciwnym wypadku następu wzrost zużycia paliwa i ilość wydzielanych zanieczyszczeń do atmosfery oraz zwiększenie hałasu. Maszyny nie powinny być przeciążane oraz eksploatowane na najwyższych obrotach silników gdyż zwiększa to emisję spalin i poziom hałasu. Sprzęt używany podczas robót powinien spełniać wymagania podane w przepisach prawnych Hałas i wibracje Hałas i wibracje wytwarzane są przez każdy sprzęt wykorzystywane podczas montażu. Prace prowadzone będą wyłącznie w ciągu dnia co nie powinno pogorszyć warunków życia ludności na terenach zamieszkałych. Jednakże należy zadbać o właściwy stan sprzętu oraz systematyczną jego konserwację. 6

7 Środowisko gruntowo wodne oraz gospodarka wodno ściekowa W trakcie realizacji przedsięwzięcia istnieje ryzyko zanieczyszczenie gleby substancjami ropopochodnymi pochodzącymi z pojazdów i maszyn używanych do realizacji przedsięwzięcia. Aby zminimalizować niebezpieczeństwo zanieczyszczenia gleby, plac manewrowy i parking powinny być zlokalizowane na utwardzonej, szczelnej powierzchni. W przypadku wycieku płynów z pojazdów zanieczyszczony grunt należy zebrać do szczelnych pojemników. Ponieważ inwestycja odbywa się na terenie zagospodarowanym, nie zachodzi potrzeba budowy dodatkowych sanitariatów oraz pomieszczeń socjalnych dla pracowników budowlanych, stąd nie nastąpi zanieczyszczenie środowiska gruntowo wodnego ściekami socjalno bytowymi Roślinność Zmiana sposobu użytkowania nie wymaga usunięcia drzew i krzewów Odpady Na etapie prac adaptacyjnych powstawały następujące odpady: gruz budowlany metale tworzywa sztuczne papier i tektura Zakłada się, że odpadami powstającymi na etapie budowy będą: Tabela 1 Rodzaje i ilości odpadów wytwarzanych na etapie budowy Kod odpadu* Rodzaj odpadu* Ilość powstających odpadów [Mg] Opakowania z papieru i tektury 0, Opakowania z tworzyw sztucznych 0, Opakowania z drewna 0, Opakowania z metalu 0, Zmieszane odpady z budowy, remontów i demontażu inne niż wymienione w , 17 3, i *klasyfikacja odpadów na podstawie rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 roku w sprawie katalogu odpadów (Dz.U. Nr 122, poz. 1206). Wytworzone odpady magazynowane będą selektywnie, w przygotowanych do tego celu pojemnikach lub kontenerach i przekazywane po zakończeniu prac do odzysku lub 7

8 unieszkodliwienia firmom uprawnionym tj. posiadającym stosowne zezwolenia wynikające z zapisów ustawy o odpadach. Przedstawione zasady gospodarowania wytwarzanymi odpadami wykonawca będzie zobowiązany realizować na podstawie zapisów znajdujących się w zawartej umowie Krajobraz, dobra kultury Przedsięwzięcie prowadzone będzie na terenie, na którym nie znajdują się dobra kultury, bądź zabytki chronione odrębnymi przepisami. Prowadzone prace na etapie budowy nie będą miały wpływu na krajobraz Wpływ na ludzi, ochrona interesów osób trzecich W trakcie prac mogą nastąpić utrudnienia dla osób trzecich związane głównie z hałasem spowodowanym ruchem pojazdów transportowych. Jednakże ze względu na ustronność miejsca realizacji i krótki czas realizacji prac utrudnienia będą chwilowe i powinny być nieistotne dla okolicznych mieszkańców. Jednakowoż, możliwość wystąpienia jakichkolwiek uciążliwości można zminimalizować poprzez zachowanie zasad bezpieczeństwa i higieny wynikających z właściwej organizacji pracy Faza eksploatacji Oddziaływanie przedsięwzięcia na etapie eksploatacji omówiono w rozdziale 5 i 7 niniejszego raportu. Przedstawiono wpływ inwestycji na środowisko a w szczególności na powietrze atmosferyczne, środowisko akustyczne, gospodarkę wodno ściekową, gospodarkę odpadami oraz warunki hydrogeologiczne Faza likwidacji W przypadku zaistnienia konieczności rozbiórki budynku, wpływ na środowisko będzie zbliżony do fazy budowy. Uciążliwość będzie spowodowana będzie: hałasem generowanym pracą sprzętu budowlanego; powstawaniem odpadów z likwidacji obiektu; zanieczyszczeniem powietrza poprzez spalanie paliw w silnikach samochodowych. 8

9 3. OPIS ELEMENTÓW PRZYRODNICZYCH ŚRODOWISKA 3.1. Ogólna charakterystyka terenu Gmina Czempiń (ogólna powierzchnia 142,46 km 2 ) leży w obrębie prowincji Niżu Środkowoeuropejskiego, w podprowincji Niziny Środkowopolskiej, w dzielnicy 7 Nizina Wielkopolsko-Kujawska. Mezoregion ten to Równina Kościańska (według ogólnego podziału fizjograficznego Polski J. Kondrackiego). Równina Kościańska jest bezjeziorną wysoczyzną morenową rozścielającą się po wewnętrznej stronie marginalnych form i osadów fazy leszczyńskiej zlodowacenia wiślańskiego na Pojezierzu Krzywińskim. Od północy ogranicza ją Pradolina Warciańsko-Odrzańska, na zachodzie za granicę można przyjąć dolinę Samicy (dopływ Obry). Przez środek Równiny Kościańskiej przepływa Obra, przekształcona w kanał. Powierzchnia regionu wznosi się w granicach m n.p.m.; wysokości względne nie przekraczają 10 m. Jest to III kraina przyrodniczo-leśna: Wielkopolsko-Pomorska. Warunki litologiczne podłoża odpowiadają mało zróżnicowanym formom terenu. Cały obszar opracowania zbudowany jest z utworów czwartorzędowych - osadów plejstoceńskich i osadów holoceńskich o niewielkiej miąższości Warunki meteorologiczne Warunki klimatyczne panujące w Nowym Gołębinie są charakterystyczne dla klimatu Dzielnicy Wielkopolsko-Kujawskiej. Średnia roczna wielkość opadów wynosi 478 mm. Średnia miesięczna wilgotność względna wynosi 78%. W przebiegu rocznym najwyższe wartości średnich temperatur miesięcznych przypadają w lipcu (ok.18 C). Najniższa średnia temperatura występuje w styczniu (-1,2 C). Najczęstsze i najsilniejsze wiatry wieją z zachodu. Najmniej jest wiatrów północnych i północno-wschodnich. Średnia miesięczna prędkość wiatru wynosi 3,7 m/s. Powierzchnie wysoczyznowe charakteryzują się warunkami solarnymi i termiczno-wilgotnościowymi, typowymi dla terenów płaskich. Odznaczają się przy tym dobrym przewietrzaniem. Stosunki klimatyczne w omawianym rejonie są kształtowane przez napływające masy powietrza: w 52% polarno-morskiego, w 28% przez masy powietrza polarno-kontynentalnego, w 6% - przez masy powietrza arktycznego i w 7% - zwrotnikowego. Orografia terenu nie zakłóca kierunku napływu mas, jedynie w pewnym stopniu modyfikuje kierunek wiatru w warstwie przyziemnej. Ogólnie można przyjąć, że przeważają wiatry wiejące z sektora zachodniego (W) i południowo-zachodniego (SW), o średniej prędkości notowanej najczęściej w ciągu roku wynoszącej około 4 m/sek. Wiatry zachodnie występują najczęściej w okresie 9

10 od czerwca do września, a południowo-zachodnie jesienią oraz zimą. Wiatry z kierunku wschodniego występują głównie wczesną wiosną, a wiatry północne zaznaczają swą obecność rzadko, w porze od kwietnia do lipca R.Domański, S.Kozarski (1986). Wiejące wiatry w rejonie Nowego Gołębina, nie są silne z uwagi na występowania w okolicy dużych powierzchni leśnych, oraz innych naturalnych przeszkód. Rycina 1 Róża wiatrów roczna Poznań - Ławica Hstacji = 83 m npm; Hwiatromierza = 10 m npg Kierunki wiatru N NE E SE S SW W NW C % udziału 7,4 7,9 11,4 9,5 11,8 17,4 22,9 10,5 1, Opis wybranych elementów środowiska Powietrze atmosferyczne Głównym źródłem zanieczyszczeń powietrza w miejscowości Nowy Gołębin stanowi: - gospodarka komunalna (paleniska domowe, wywóz odpadów komunalnych), - prywatne zakłady usługowe, - komunikacja. 10

11 Klimat akustyczny Głównymi źródłami hałasu, kształtującymi klimat akustyczny są: - komunikacja, - prywatne zakładu usługowe Tereny zielone Teren objęty opracowanie od strony południowej przylega do Parku Krajobrazowego im. Gen. D. Chłapowskiego, który został utworzony 1 grudnia 1992 r. na podstawie art. 24 ustawy z dnia 16 października 1991 r. o ochronie przyrody (Dz.U. nr 114, poz. 492) oraz art. 532 ust. 1 ustawy z dnia 22 marca 1990 r. o terenowych organach rządowej administracji ogólnej (Dz.U. nr 21, poz. 123) Uchwałą Wojewody Leszczyńskiego i Poznańskiego. Celem parku jest ochrona krajobrazu kulturowego i rolniczego, z dobrze zachowaną siecią zadrzewień śródpolnych wprowadzonych na tym terenie w latach 20. XIX w. przez generała Dezyderego Chłapowskiego. Rolą parku jest również propagowanie nowoczesnego zrównoważonego sposobu gospodarowania w optymalnie urządzonym krajobrazie rolniczym Budowa geologiczna Przed wybudowaniem magazynu, dla którego planuje się zmianę sposobu użytkowania opracowana została dokumentacja geotechniczna dla określenia warunków gruntowo wodnych projektowanego obiektu. Na podstawie otworów badawczych, wykonanych do głębokości 6,0 m p.p.t. stwierdzono, że w podłożu opisywanego terenu, poniżej zalegającej od powierzchni warstwy gleby i nasypu niebudowlanego, występują utwory czwartorzędowe plejstoceńskie, reprezentowane przez utwory wodnolodowcowe i lodowcowe zlodowacenia bałtyckiego, podrzędnie utwory zastoiskowe. Niespoiste utwory wodnolodowcowe rozpoznano w postaci piasków wodnolodowcowych, opisanych jako piaski drobne, piaski drobne zaglinione, piaski drobne przewarstwione piaskiem gliniastym oraz podrzędnie jako warstwa piasku średniego z domieszką żwiru. Grunty spoiste i małospoiste to utwory zwałowe zlodowacenia północnopolskiego, technicznie opisane jako gliny piaszczyste, gliny piaszczyste z domieszką żwiru oraz jako piaski gliniaste, piaski gliniaste z domieszką żwirów i kamieni, lokalnie przewarstwionymi piaskiem drobnym. Budowę geologiczną na dokumentowanym terenie przedstawiono w sposób szczegółowy na kartach dokumentacyjnych otworów badawczych oraz na przekrojach geotechnicznych (załączniki nr 24, 25, 27) 11

12 Warunki hydrogeologiczne Nowy Gołębin należy do Regionu Wodnego Warty, który obejmuje w całości zlewnię rzeki Warty o powierzchni 54,5 tys. km 2. Aby przeprowadzać analizy, zwłaszcza z zakresu ilości wód powierzchniowych i podziemnych zgromadzonych w zlewni Warty, czyli inaczej mówiąc, aby przeprowadzać bilansowanie wód w zlewni, podzielono zlewnię Warty na 18 zlewni bilansowych. Każda zlewnia otrzymała swój nr rzymski. Zgodnie z podziałem Nowy Gołębin mieści się w obszarze X zlewni bilansowej Poznańskie Dorzecze Warty o powierzchni 3818km 2. Dodatkowo przyjęto oznaczenia kodowe dla analizowanego obszaru jest to obszar W3 Zlewnia dolnej Warty i Obry. Lokalizacja planowanego przedsięwzięcia w obszarze zlewni rzeki Warty przedstawiono rycinie stanowiącej załącznik nr 26 do niniejszego raportu. Tabela 2 Wskaźniki hydromorfologiczne zlewni bilansowych Zlewnia Powierzchnia [km 2 ] Gęstość sieci rzecznej [km 2 ] Wskaźnik jeziorności [%] Wskaźnik lesistości [%] Deniwelacje [m] Wysokość średnia [m n.p.m.] I ,39 0,2 27,6 257,9 315,5 6 II ,45 0,1 30,9 133,8 252,7 4 III ,37 0,0 22,1 119,5 202,4 4 IV ,37 0,1 26,2 134,3 203,7 3 V ,35 0,0 19,7 93,3 151,2 3 VI ,37 0,0 13,7 173,0 179,9 4 VII ,33 0,7 10,6 97,3 142,1 1 VIII ,38 0,1 21,0 216,0 177,0 1 IX ,33 0,2 16,9 109,3 110,6 3 X ,29 1,1 16,7 96,0 89,0 2 XI ,38 1,7 18,0 90,3 89,9 2 XII ,27 1,9 27,6 99,7 69,2 2 XIII ,28 1,4 21,2 124,1 86,1 2 XIV ,32 2,6 15,8 106,5 105,3 2 XV ,28 0,8 39,3 192,9 115,8 3 XVI ,31 2,5 23,0 160,5 128,1 2 VXII ,26 3,9 48,1 184,2 120,1 3 XVII ,27 0,6 41,7 170,3 96,2 4 RWW ,32 1,2 24,2 433,4 227,7 2 Spadek średni Zlewnia Dolnej Warty (W3) - obejmuje swym zasięgiem trzy główne jednostki geologiczne: monoklinę przedsudecką (w części południowo-zachodniej), synklinorium szczecińsko-łódzko-miechowskie oraz antyklinorium środkowopolskie (północno-wschodnia część zlewni Wełny). Podłoże kenozoiku stanowią utwory jury (na obszarze monokliny przedsudeckiej i antyklinorium środkowopolskiego) oraz kredy (na pozostałym obszarze). W północnej części obszaru, występują lokalnie wysady solne (Wapno, Damasławek), gdzie 12

13 płytko pod powierzchnią pojawia się perm górny. Trzeciorzęd wykazuje silne zróżnicowanie litologii i miąższości w różnych częściach obszaru. Najpełniej jest wykształcony w środkowej i północnej części, gdzie wykazuje także największe miąższości. W ogólności, trzeciorzęd jest reprezentowany przez kompleks osadów piaszczysto-mułkowo-ilastych z wkładkami lub pokładami węgla brunatnego. Czwartorzęd jest zdominowany przez osady zlodowacenia północnopolskiego, które zajmują tu największe powierzchnie wysoczyzn. Poniżej wykształcone są prawie kompletnie osady zlodowacenia środkowo- i południowopolskiego. Miąższość pokrywy czwartorzędowej w wielu miejscach przekracza 200 m Ekosystemy zależne od wód W Regionie Wodnym Warty zostały zidentyfikowane ekosystemy lądowe pozostające w dynamicznych relacjach z wodami podziemnymi i powierzchniowymi (mokradła). Nowy Gołębin Rycina 2 Rodzaje ekosystemów zależnych od wód W poszczególnych zlewniach bilansowych mokradła zajmują bardzo różny obszar. Zdecydowanie najwięcej jest ich w zlewni XV (Dolna Noteć) - 27,8% oraz zlewni VII (Warta od Neru do Prosny) - 11,6%. W pierwszym przypadku są to głównie torfowiska niskie, 13

14 w drugim mokradła na glebach mineralnych. Znaczny jest również udział mokradeł w zlewni XVIII (Dolna Warta od Noteci do Odry) - 10,5% oraz XIII (Obra) - 9,5%. W dolinie Warty są to w większości mokradła na glebach mineralnych, w dolinie Obry również na płytkich torfowiskach niskich. Najmniejszy (<2%) udział mokradeł stwierdzono w zlewniach II-V, IX, XI, czyli w górnej części zlewni powyżej ujścia Neru, w dolinie Warty między Prosną i Kanałem Mosińskim i w zlewni rzeki Wełny. W północnej części Regionu Wodnego Warty, udział mokradeł w zlewni Drawy wynosi 9,1%, a w zlewni Gwdy 4,7%. Są to najczęściej niewielkie powierzchniowo obiekty, położone poza wąskimi dolinami tych rzek. Na terenie zlewni X, na którym planowane jest przedsięwzięcia nie występują ekosystemy zależne od wód (mokradła) Stan jakościowy wód podziemnych wodonośnych: Planowane przedsięwzięcie znajduje się w obszarze występowania poziomów - użytkowy poziom wodonośny piętra trzeciorzędowego, - wgłębny poziom użytkowy wodonośny piętra czwartorzędowego. Głębokość zalegania pierwszego poziomu wód gruntowych na analizowanym obszarze wynosi 1,10 m p.p.t. Wody podziemne na terenie planowanego przedsięwzięcia spływają w kierunku północnym i północno - zachodnim. Jakość i trendy zmian wód piętra czwartorzędowego Chemizm tych wód jest bardzo zróżnicowany tak w rozprzestrzenieniu poziomym jak i pionowym, z uwagi na zmienność warunków hydrogeologicznych i zmienność występowania zanieczyszczeń antropogenicznych. Wyraźnie odcina się chemizm wód poziomu gruntowego od poziomu wód wgłębnych izolowanych od powierzchni. Wody te są wodami słodkimi, słabo zmineralizowanymi, średniotwardymi, przekraczającymi normę dla wód pitnych w zakresie związków żelaza i manganu. Postępujące zmiany jakości wód poziomów czwartorzędowych dotyczą głównie obszarów zurbanizowanych (duże miasta: Poznań, Leszno, Gorzów Wlkp.) i intensywnej eksploatacji wód (Poznań-Mosina, Gorzów Wlkp., Kalisz-Lis, Gostyń). Procesy silnej degradacji wód piętra czwartorzędowego zachodziły od lat 60-tych do początku lat 90-tych XX wieku i związane były z rozwojem przemysłu, zabudową dużych obszarów miejskich oraz intensywnym stosowaniem nawozów mineralnych bez zwracania uwagi na zanieczyszczenia środowiska, zwłaszcza gruntowo- wodnego. Od lat 90- tych XX wieku obserwuje się 14

15 stopniową poprawę jakości wód podziemnych w szeregu rejonach, co jest związane z porządkowaniem gospodarki wodno-ściekowej i odpadowej. Jakość i trendy zmian wód piętra trzeciorzędowego Wody te są wodami słodkimi, średnio twardymi, o mineralizacji traktowanej wg suchej pozostałości mg/l. Parametrem, który niekiedy dyskwalifikuje te wody do picia jest wysoka barwa wywołana występowaniem związków humusowych w strefach o małej odnawialności oraz w rejonie rowów tektonicznych i towarzyszących im uskoków prostopadłych. Występowanie wód barwnych wyraźnie wiąże się też z anomalnym występowaniem chlorków, a to występowanie z kolei ma związek z ascenzją (ruch wody ku górze w skałach) wód zmineralizowanych z podłoża (występowanie soli). Są to wody przydatne do zaopatrzenia w wodę Poziomy wód podziemnych wrażliwych na zanieczyszczenia antropogeniczne W obszarze zlewni Warty zanieczyszczenie zaznacza się we wszystkich poziomach użytkowych pięter wodonośnych występujących do głębokości m. Szczególnie wysoki poziom zanieczyszczeń występuje w wodach gruntowych obszarów zasiedlonych, zurbanizowanych, gdzie występują podwyższone lub przekraczające normę stężenia azotanów, siarczanów i chlorków. Obszary wzmożonego zagrożenia to zwłaszcza obszary aglomeracji miejskich położonych w dolinach rzek-gdzie występuje wysoka podatność na zanieczyszczenia. Znaczna ilość (powszechność) zanieczyszczeń w wodach gruntowych jest zagrożeniem dla wód głębiej występujących zwłaszcza w regionalnych obszarach zasilania. Największy udział w degradacji przestrzennej wód podziemnych ma rolnictwo (uprawa i hodowla), często zanieczyszczenia mają charakter obszarowy, a także przez liczne ogniska zanieczyszczeń rozproszonych (zaznacza się to głównie dla wód piętra czwartorzędowego). Znaczny stopień degradacji wód podziemnych powoduje przemysł, a szczególnie górnictwo odkrywkowe. Również duży udział w zakresie degradacji wód podziemnych mają inwestycje z zakresu ochrony środowiska (niska jakość tego typu inwestycji zrealizowanych przed 1991 rokiem) - co przyczyniło się do degradacji wód powierzchniowych (mało sprawne oczyszczalnie ścieków, nieszczelne kolektory, kanalizacje i zbiorniki) i w znacznym stopniu także degradacji wód podziemnych. 15

16 Lokalnie, do degradacji wód podziemnych przyczyniają się zanieczyszczenia wód substancjami ropopochodnymi (ich trwałość oddziaływania oceniana jest na ponad 100 lat). Szczególnie niekorzystne jest to w obszarach ogólnie uznawanych za deficytowe w wodę podziemną, do których należy zaliczyć Wielkopolskę. Dla części stwierdzonych przejawów zanieczyszczeń nie daje się zidentyfikować ich pochodzenia, zwłaszcza dla ogniska zanieczyszczeń powstałych w I połowie XX w. i starszych. Ocenia się, że w wodach występujących na głębokościach przekraczających 50 m przeważają zanieczyszczenia geogeniczne. Najczęściej o złym stanie jakości wód decydują chlorki i siarczany (wysady solne - ascenzja z podłoża - wpływ tektoniki, przemiany hydrogeochemiczne), barwa, rzadziej żelazo, mangan, związki azotu. Do degradacji wód podziemnych przyczynia się też intensywna eksploatacja wód podziemnych powodująca zmiany układów krążenia wód i często wywołująca lub sprzyjająca niekorzystnym zjawiskom przesączania się wód z terenów zanieczyszczonych, a także procesom hydrogeochemicznym. Nowy Gołębin Rycina 3 Wody podziemne zanieczyszczone 16

17 Nowy Gołębin Rycina 4 Podatność na zanieczyszczenia zbiorników wrażliwych, wgłębny upwp piętra czwartorzędowego 17

18 Nowy Gołębin Rycina 5 Ocena stanu zlewni bilansowych Na podstawie przeprowadzonej analizy można stwierdzić, iż występujące na terenie planowanej inwestycji jakość wód podziemnych jest bardzo słaba. Ujęcie wody podziemnej Najbliższe ujęcie wody podziemnej na potrzeby zaopatrzenia ludności w wodę znajduje się w miejscowości Gorzyczki oddalonej o 2 km od terenu planowanego przedsięwzięcia. Ujęcie wody w Gorzyczkach pełni rolę wodociągu grupowego dla okolicznych miejscowości. Ujęcie składa się z trzech studni. Studnia nr 1 odwiercona jest do głębokości 201,5 m p.p.t., studnia nr 2 do głębokości 202 m p.p.t., studnia nr 3 (1A) do głębokości 202,5 m p.p.t. Omawiane ujęcie wody podziemnej eksploatuje wodonośny poziom mioceński. Zbiornik wód stanowi rozległa, trzeciorzędowa Niecka Wielkopolska. Zachodnią granicę zbiornika stanowi dolina Obry, od strony północnej granica się powyżej rzeki Noteć, na wschodzie natomiast granica opiera się o Antyklinorium Środkowo Polskie. Południową granicę zaś wyznacza Wał Trzebnicki. 18

19 Wodonosiec stanowią kwarcowe piaski drobnoziarniste, średnioziarniste i miejscami piaskowiec kwarcowy. W obrębie tych osadów pojawiają się drobne wkłady piasków pylastych i węgla brunatnego. Miąższość nadkładu skał słabo przepuszczalnych nad ujętą warstwą wodonośną wynosi 162m, co stanowi bardzo dobrą ochronę mioceńskiego wodonośca przed ewentualny, pionowym przesączaniem zanieczyszczeń z powierzchni terenu. W rejonie wysoczyznowym, gdzie znajduje się ujęcie, wody podziemne w utworach czwartorzędowych o znaczeniu eksploatacyjnym w zasadzie nie występują. Budowę geologiczną i elementy hydrogeologiczne, dające pogląd na warunki krążenia wód, przedstawiono w załączniku nr 25. W Gorzyczkach następuje ascenzja wód z podłoża mezozoicznego. W przypadku omawianego ujęcia, przepływ wód mioceńskich odbywa się na północny zachód co w sposób graficzny zostało przedstawione w załączniku nr 24. W rejonie omawianego ujęcia występują warunki, które pozwoliły na rezygnację z określenia terenu ochrony pośredniej. Planowane przedsięwzięcie zlokalizowane jest w odległości ok 2 km od strefy ochrony bezpośredniej ujęcia wody Stan jakościowy wód powierzchniowych W bezpośrednim sąsiedztwie terenu, gdzie planowane jest przedsięwzięcie nie występują powierzchniowe cieki i zbiorniki. Odległość do najbliższego cieku Kanał Obry wynosi 18 km natomiast do najbliższego zbiornika wód powierzchniowych Jezioro Szymanowskie odległość wynosi 12 km. Analizując stan wód powierzchniowych wzięto pod uwagę cieki i zbiorniki występujące w X zlewni bilansowej. Dla oceny jakości wód powierzchniowych rozpatrywano następujące grupy wskaźników zanieczyszczeń: tlenowych, biogennych i zasolenia. Przedmiotem porównań były tylko te wskaźniki, które badano w roku 2000 i