Program małej retencji dla województwa warmińsko-mazurskiego na lata

Transkrypt

1 1 Program małej retencji dla warmińsko-mazurskiego na lata Część I Przyrodnicze uwarunkowania retencjonowania wód powierzchniowych i podziemnych Oprac. mgr inż. Martyna Karwowska mgr inż. Sławomir Niemiałkowski HYDROPROJEKT GDAŃSK 2007 r. Zleceniodawca: Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w Olsztynie Olsztyn, ul. Partyzantów 24

2 2 Spis treści str. 1. Podstawa opracowania 1 2. Przedmiot, cel i zakres opracowania 1 3. Materiały wykorzystane 1 4. Rola retencji w środowisku 2 5. Fizjografia warmińsko-mazurskiego Położenie geograficzne Dane ogólne o województwie Rzeźba terenu Budowa geologiczna i pochodzenie gleb Warunki klimatyczne Lasy Rozpoznanie i analiza zasobów wodnych Hydrografia Charakterystyka wybranych większych rzek Reżim hydrologiczny większych rzek Wody stojące Jeziora Mokradła Stawy i oczka wodne Wody podziemne Czystość wód powierzchniowych Ochrona przyrody Ocena zagrożeń ekologicznych Kierunki działań zmierzających do zwiększenia retencji na obszarze 206 warmińsko-mazurskiego 11. Powiązanie programu małej retencji z planami zagospodarowania 207 przestrzennego 12. Powiązanie programu małej retencji z obowiązującymi przepisami prawa Wnioski 211

3 3 Spis tabel Str. 1. Struktura użytkowania gruntów według gmin i zlewni 5 2. Podział hydrograficzny warmińsko-mazurskiego Zestawienie jezior o powierzchni większej od 50 ha w województwie 141 warmińsko-mazurskim 4. Zestawienie jezior o powierzchni mniejszej od 50 ha w województwie 156 warmińsko-mazurskim 5. Zasoby wodne jezior w układzie zlewni- jeziora o powierzchni większej 188 od 50 ha 6. Zasoby wodne jezior w układzie zlewni jeziora o powierzchni mniejszej 189 od 50 ha 7. Zestawienie głównych zbiorników wód podziemnych na terenie Ocena jakości wód rzek badanych w 2005 r Charakterystyka jezior warmińsko-mazurskiego 193 badanych w 2005 r. 10. Zestawienie obszarów chronionego krajobrazu Rezerwaty przyrody w woj. warmińsko-mazurskim 201

4 4 Spis map 1. Podział administracyjny - mapa w tekście 2. Lesistość - mapa w tekście 3. Udział użytków rolnych w powierzchni ogólnej - mapa w tekście 4. Rozkład średnich sum rocznych opadów atmosferycznych na terenie warmińsko-mazurskiego - mapa w tekście 5. Rozkład średnich sum opadów atmosferycznych półrocza letniego na terenie warmińsko-mazurskiego - mapa w tekście 6. Rozkład średnich rocznych temperatur powietrza na terenie warmińskomazurskiego - mapa w tekście 7. Rozkład średnich temperatur powietrza z półrocza letniego na terenie warmińsko-mazurskiego - mapa w tekście 8. Rozkład średnich sum parowania z półrocza letniego z powierzchni wody na terenie warmińsko-mazurskiego - mapa w tekście 9. Mapa hydrograficzna - załącznik 10. Mapa polderów w powiecie elbląskim - załącznik 11. Mapa polderów w powiecie braniewskim - załącznik 12. Mapa obszarów głównych zbiorników wód podziemnych w województwie warmińsko-mazurskim - załącznik 13. Mapa obszarów chronionych Natura 2000 i parków krajobrazowych na terenie warmińsko-mazurskiego - załącznik 14. Rozmieszczenie oczyszczalni ścieków na terenie - mapa w tekście

5 5 1. Podstawa opracowania Podstawą opracowania jest umowa z dnia 4 listopada 2005 r. nr 5/MR/2005/576 zawarta pomiędzy Zarządem Melioracji i Urządzeń Wodnych w Olsztynie a Biurem Projektów i Doradztwa Technicznego Hydroprojekt w Gdańsku sp. z o.o. 2. Przedmiot, cel i zakres opracowania Przedmiotem opracowania jest Program małej retencji na lata dla warmińsko-mazurskiego. Celem opracowania jest przedstawienie zakresu i działań powiększających zasoby wodne warmińsko-mazurskiego. Zakres opracowania jest aktualizacją opracowanego w 1997 r. Programu małej retencji do roku 2015 dla olsztyńskiego. Aktualizacja polega na rozszerzeniu programu o przyłączone do dawnego olsztyńskiego części byłych województw : elbląskiego, suwalskiego, toruńskiego i ciechanowskiego. Program składa się z dwóch części: Część I Przyrodnicze uwarunkowania możliwości retencjonowania wód powierzchniowych na terenie Część II Koncepcja rozwiązań technicznych ochrony stanu, odbudowy, budowy obiektów i urządzeń małej retencji. W programie uwzględniono wykonane według poprzedniego obiekty zaliczając je do istniejących budowli i obiektów hydrotechnicznych. Należy stwierdzić, że zrealizowane obiekty stanowią mniej niż 10% zaplanowanych, dlatego po konsultacjach z gminami i Oddziałami Rejonowymi ZMiUW ujęto jeszcze nie wykonane obiekty ponownie w niniejszym programie. Poza częścią zbiorczą dla całego opracowano programy dla każdej gminy. Przy opracowaniu programu kierowano się głównie, poza założeniami programu z 1997 r., potrzebami zgłaszanymi przez urzędy gmin, starostwa powiatowe, RZGW, Lasy Państwowe, Oddziały Rejonowe ZMiUW, zakłady prywatne i zainteresowanych właścicieli gruntów skupiając się na możliwości wykonania danych obiektów i potencjalnej ilości zretencjonowanej wody. 3. Materiały wykorzystane W trakcie opracowania korzystano częściowo z materiałów wymienionych w Programie małej retencji do roku 2015 dla olsztyńskiego, stąd nie wymienia się ich osobno. Poza Programem małej retencji do roku 2015 dla olsztyńskiego oprac. przez Gospodarstwo Pomocnicze WZMiUW w Olsztynie, Olsztyn 1997 r. korzystano: a) Program małej retencji do 2015 r. dla elbląskiego oprac. Bipromel Warszawa 1996 r. b) Program małej retencji do 2015 r. dla toruńskiego oprac. Bipromel Warszawa 1996 r. c) Program małej retencji do 2015 r. dla ciechanowskiego oprac. Bipromel Warszawa 1996 r. d) Biuletyny Informacji Publicznej Urzędu Wojewódzkiego w Olsztynie, Starostw Powiatowych, Urzędów Gmin, WIOŚ w Olsztynie, w tym z programów strategii rozwoju gmin i powiatów, plany rozwoju gmin oraz programów ochrony środowiska publikowanych w Internecie

6 6 e) Warmia i Mazury Informator turystyczno-przyrodniczy, publikacja internetowa, f) Dziennik Urzędowy Województwa Warmińsko-Mazurskiego nr 52/2003 poz.725 g) Dziennik Ustaw nr 229/2004 poz.2313 h) Podział hydrograficzny Polski oprac. IMGW Warszawa 2005 r., i) Atlas hydrologiczny Polski oprac. IMGW Warszawa 1987 r., j) Mapa obszarów Głównych Zbiorników Wód Podziemnych w Polsce oprac. A.S. Kleczkowski, Instytut Hydrogeologii i Geologii Inżynierskiej AGH w Krakowie, Kraków 1990 r., k) Przepływy charakterystyczne rzek polskich w latach oprac. IMGW Warszawa 1970 r., l) Warunki hydrologiczne rzek woj. elbląskiego. Zlewnia rzeki Pasłęki oprac. Hydroprojekt Gdańsk 1993 r., m) Warunki hydrologiczne rzek woj. elbląskiego. Zlewnia rzeki Wąskiej oprac. Hydroprojekt Gdańsk 1993 r., n) Warunki hydrologiczne rzek woj. elbląskiego. Zlewnia rzeki Elbląg oprac. Hydroprojekt Gdańsk 1993 r., o) Warunki hydrologiczne rzek woj. elbląskiego. Zlewnia rzeki Baudy oprac. Hydroprojekt Gdańsk 1993 r., p) Rocznik Statystyczny Województwa Warmińsko-Mazurskiego 2005 oprac. Urząd Statystyczny w Olsztynie q) Ochrona Środowiska w województwie warmińsko-mazurskim w 2004 r. oprac. Urząd Statystyczny w Olsztynie,Olsztyn 2004 r. 4. Rola retencji w środowisku Na terenie Polski od czasu prowadzenia i notowania zjawisk meteorologicznych nie stwierdzono jeszcze tak długo utrzymującego się okresu niesprzyjających warunków atmosferycznych. Od 1982 r. obserwuje się wzrastający deficyt wody związany z procesem obniżania się wód gruntowych i powierzchniowych. Przyczyną obniżania się poziomu wód są zmniejszające się ilości opadów, szczególnie w okresach letnich i wiosennych. Sytuacja taka doprowadza do coraz częściej powtarzających się okresów suszy przynoszących przede wszystkim straty gospodarcze a także niewymierne jeszcze straty w szeroko rozumianym środowisku naturalnym, szczególnie odbijając się w niekorzystny sposób na florze i faunie. Zjawiska te dotyczą także terenu warmińsko-mazurskiego. W zakresie możliwości człowieka nie leży odwrócenie charakteru zjawisk atmosferycznych, jednak nawet w ograniczony sposób niekorzystne ich skutki można łagodzić. Jedną z form łagodzenia lub też zapobiegania skutkom suszy jest retencja wód powierzchniowych. Retencja polega na gromadzeniu i zatrzymywaniu wody do czasu wystąpienia największych rocznych deficytów. Zdolność retencyjna różnego rodzaju obiektów jak koryta i doliny rzek, lasy, gleba, mokradła, jeziora naturalne, sztuczne zbiorniki wodne może być wykorzystywana do zapobiegania skutkom suszy ale także i do ochrony przed powodzią. Warunki naturalne warmińsko-mazurskiego istnienie gęstej sieci rzecznej i dużej liczby jezior w sposób szczególny ułatwiają retencjonowanie wód. Zgromadzona w ciągu jesieni, zimy i wczesnej wiosny woda może być wykorzystywana w czasie wystąpienia okresów suszy w rolnictwie oraz do uzupełniania przepływów niżówkowych w ciekach dla podtrzymania w nich życia biologicznego. W pobliżu obiektu retencjonującego wodę dochodzi także do podtrzymania poziomu wód gruntowych na ogół z korzyścią dla szaty roślinnej terenu. Na marginesie zauważyć należy, że obecnie, szczególnie na terenach lasów woda bywa retencjonowana przez żeremia bobrów. Działania

7 7 te mają różne skutki- są i pozytywne ale także i szkodliwe dla drzewostanu i powodujące zatapianie terenów użytków rolnych wykorzystywanych przez rolników. Na terenie ogromne znaczenie w retencjonowaniu wód mają Wielkie Jeziora Mazurskie. Ilości wód, które mogą być zgromadzone i to bez wykonywania dodatkowych budowli piętrzących, nie można już nazwać małą retencją nie mniej takie możliwości należy brać tutaj pod uwagę. Należy jednak tu podkreślić, że ze względu na istniejące zagospodarowanie terenu a także zaszłości intensywne odwadnianie terenów podmokłych dla pozyskania większego areału użytków rolnych ( przez co obniżano istniejące piętrzenia), zabudowę, uprawy, nie tylko wokół Wielkich Jezior, może zaistnieć ostra sprzeczność interesów przyszłych użytkowników wody i właścicieli przyległych terenów. Z reguły zatrzymanie pewnych ilości wody wymaga podniesienia jej poziomu, powoduje wahania, nieco większe od naturalnych, stąd liczyć się należy z protestami związanymi z wystąpieniem terenów podmokłych lub roszczeniami o odszkodowania. Realizacja proponowanych w niniejszym opracowaniu obiektów wymagać będzie normalnej procedury wydania decyzji o uwarunkowaniach środowiskowych, pozwolenia wodnoprawnego i najczęściej pozwolenia na budowę lub zgłoszenia. 5. Fizjografia warmińsko-mazurskiego 5.1 Położenie geograficzne Teren warmińsko-mazurskiego leży pomiędzy a szerokości geograficznej północnej i pomiędzy a długości geograficznej wschodniej biorąc pod uwagę najdalej wysunięte punkty granic. Województwo graniczy od północy z Rosją, w części północno-wschodniej styka się punktowo z Litwą, od wschodu i południowego wschodu z województwem podlaskim, od południa z mazowieckim, od południowego zachodu z kujawsko-pomorskim, od zachodu z województwem pomorskim. Wschodnia i środkowa część warmińsko-mazurskiego leży na terenie podprowincji geograficznej Pojezierza Wschodniobałtyckie podzielonej na mezoregiony Pojezierze Olsztyńskie ze stolicą Olsztynem i mniejszymi miejscowościami jak Barczewo, Jeziorany, Olsztynek, Dobre Miasto, Lidzbark Warmiński, Pojezierze Mrągowskie z Mrągowem, Szczytnem i Reszlem, Kraina Wielkich Jezior Mazurskich z Giżyckiem i Mikołajkami, Kraina Węgorapy z największą miejscowością Banie Mazurskie, Garb Szeski najwyżej wzniesiony mezoregion Pojezierza Mazurskiego, Pojezierze Ełckie z Ełkiem, Oleckiem, Prostkami i Białą Piską,Równina Mazurska z Piszem i Rucianem-Nidą, Puszcza Romincka, której tylko południowa część znajduje się w Polsce, Pojezierze Zachodniosuwalskie z Dubeninkami i Gołdapem na granicy mezoregionu. Część środkowopółnocna leży na terenie Pobrzeży Wschodniobałtyckich podzielonych na mezoregiony Wzniesienia Górowskie z największą miejscowością Górowo Iławeckie, Równina Ornecka z położoną w zachodniej części Ornetą, Równina Sępopolska z Bartoszycami. Część północno-zachodnia leży na terenie Pobrzeży Południowobałtyckich podzielonych na mezoregiony Żuławy Wiślane z częścią zachodnią największego ośrodka miejskiego w tym rejonie - Elbląga, Równina Warmińska z Fromborkiem i Pasłękiem, Wybrzeże Staropruskie z Braniewem. Część zachodnia leży na Pojezierzach Południowobałtyckich podzielonych na mezoregiony Pojezierze Iławskie z Iławą i Ostródą, Pojezierze Brodnickie, którego północna część leży na terenie, bez większych miejscowości, Dolina Drwęcy, której północna część z Nowym Miastem Lubawskim należy do, Garb Lubawski z Lubawą, Nidzicą i

8 8 Lidzbarkiem Welskim. Niewielka część środkowo-południowa na Nizinach Środkowopolskich leży w mezoregionie Wzniesienia Mławskie, największym ośrodkiem miejskim jest Działdowo. 5.2 Dane ogólne o województwie Powierzchnia warmińsko-mazurskiego wynosi km 2. Województwo podzielone jest na 19 powiatów i dwa miasta na prawach powiatu Olsztyn i Elbląg. Województwo liczy 116 gmin w tym miejskich 16, miejsko-wiejskich 33 i wiejskich 67, 49 miast, 3863 miejscowości wiejskie zgrupowane w sołectwach. Teren według stanu na koniec 2004 r. zamieszkiwało osób. Infrastruktura przedstawia się następująco: Ogólna ilość dróg publicznych ,4 km Długość sieci wodociągowej ,8 km Długość sieci kanalizacyjnej 3 713,5 km Długość sieci gazowej 2 283,7 km. Województwo warmińsko-mazurskie jako jedno z najmniej zanieczyszczonych regionów kraju objęte jest programem Zielonych Płuc Polski. Główne działy gospodarki to produkcja zdrowej żywności, przemysł drzewny, proekologiczna gospodarka leśna, ekoturystyka, produkcja opon, maszyn i urządzeń. Przemysł skupia się głównie w większych miastach regionu, gdzie przy produkcji stosuje się czyste technologie przemysłowe i korzysta w miarę możliwości z odnawialnych źródeł energii. W województwie dominującą gałęzią gospodarki jest rolnictwo, które produkuje i przetwarza głównie zboża i w dużo mniejszej ilości ziemniaki. Prowadzi się również hodowlę przede wszystkim drobiu, a poza tym trzody chlewnej, bydła, koni i sporadycznie owiec. Obecnie wzrasta znaczenie jako dziedziny gospodarczej usług przede wszystkim związanych z turystyką, również na wsi (tworzenie gospodarstw agroturystycznych). Podział administracyjny, lesistość i udział użytków rolnych ilustrują załączone do opracowania mapy 1,2 3. Strukturę użytkowania gruntów w poszczególnych gminach w podziale na zlewnie przedstawiono w zamieszczonej poniżej tabeli. Należy zaznaczyć, że w powierzchniach zlewni według Podziału hydrograficznego i w powierzchniach gmin według Rocznika statystycznego przyporządkowanych do danych zlewni występują rozbieżności.

9 9 Tabela 1 Struktura użytkowania gruntów według gmin i zlewni L.p. Nazwa i numer zlewni Ogółem Użytki rolne w ha w tym: Lasy Pozostałe Gmina powierzchnia ha grunty grunty orne sady łąki pastwiska gruntów ha 9 Zlewnia Pregoły 58 1 Banie Mazurskie Barciany Barczewo Bartoszyce Biskupiec Bisztynek Budry Dąbrówno Dobre Miasto Dubeninki Dywity Dźwierzuty Gietrzwałd Giżycko Gołdap Górowo Iławeckie Grunwald Jedwabno Jeziorany Jonkowo

10 Kętrzyn Kiwity Kolno Korsze Kowale Oleckie Kozłowo Kruklanki Lidzbark Warmiński Lubomino Mrągowo Nidzica Olsztynek Pasym Piecki Pozezdrze Purda Reszel Ryn Sępopol Sorkwity Srokowo Stawiguda Świątki Węgorzewo Wydminy Miasto Olsztyn Razem zlewnia Pregoły

11 Zlewnia Biebrzy Dubeninki Ełk Gołdap Kalinowo Kowale Oleckie Kruklanki Olecko Prostki Stare Juchy Świętajno Wieliczki Wydminy Razem zlewnia Biebrzy Zlewnia Pisy Biała Piska Biskupiec Dźwierzuty Ełk Giżycko Kętrzyn Mikołajki Miłki Mrągowo Orzysz Piecki Pisz Prostki Rozogi

12 9 15 Ruciane -Nida Ryn Sorkwity Stare Juchy Świętajno Wydminy Razem zlewnia Pisy Zlewnia Narwi od Pisy do zb. Dębe Dźwierzuty Iłowo - Osada Janowiec Koś Janowo Jedwabno Nidzica Olsztynek Pasym Purda Rozogi Szczytno Świętajno Wielbark Razem zlewnia Narwi od Pisy do zb.dębe Zlewnia Wkry Dąbrówno Działdowo Iłowo Osada Janowiec Koś Kozłowo Lidzbark Welski

13 9 7 Nidzica Płośnica Razem zlewnia Wkry Zlewnia Drwęcy 281,283,285,286,287 1 Biskupiec Dąbrówno Działdowo Gietrzwałd Grodziczno Grunwald Iława Kurzętnik Lubawa Lidzbark Welski Łukta Małdyty Miłomłyn Morąg Nowe Miasto Lubawskie Olsztynek Ostróda Pasłęk Płośnica Rybno Zalewo Razem zlewnia Drwęcy Zlewnia Osy Biskupiec Iława Kisielice

14 9 4 Nowe Miasto Lubawskie Susz Razem zlewnia Osy Zlewnia Nogatu 52 1 Elbląg Miasto Elbląg Gronowo Elbląskie Iława Susz Zalewo Razem zlewnia Nogatu Zlewnia Elbląga 54 1 Elbląg Miasto Elbląg Gronowo Elbląskie Godkowo Małdyty Markusy Milejewo Młynary Morąg Pasłęk Rychliki Wilczęta Zalewo Razem zlewnia Elbląga Zlewnia Zalewu Wiślanego od Nogatu do Elbląga 53 1 Elbląg Razem zlewnia Zalewu Wiślanego od Nogatu do Elbląga

15 9 Zlewnia Zalewu Wiślanego od Elbląga do Pasłęki 55 1 Braniewo miasto Elbląg Frombork Godkowo Milejewo Młynary Płoskinia Tolkmicko Wilczęta Razem zlewnia Zalewu Wiślanego od Elbląga do Pasłęki Zlewnia Pasłęki 56 1 Braniewo Dobre Miasto Frombork Gietrzwałd Godkowo Górowo Iławeckie Jonkowo Lelkowo Lidzbark Warmiński Lubomino Miłakowo Morąg Łukta Olsztynek Orneta Pieniężno Płoskinia

16 18 Stawiguda Świątki Wilczęta Razem zlewnia Pasłęki Zlewnia Zalewu Wiślanego od Pasłęki do Pregoły 57 1 Bartoszyce Braniewo Górowo Iławeckie Lelkowo Pieniężno Płoskinia Razem zlewnia Zalewu Wiślanego od Pasłęki do Pregoły Ogółem województwo

17 5.3. Rzeźba terenu Na urozmaiconą rzeźbę terenu powierzchni i ostateczne jej ukształtowanie miały decydujący wpływ zjawiska zachodzące podczas ostatniego zlodowacenia bałtyckiego. Prawie na całym terenie występują łańcuchy wzgórz morenowych, pagórki moreny dennej z wzniesieniami moren czołowych, wśród których wyróżniają się wzniesienia Garbu Szeskiego dochodzące do 308,7 m npm Góra Szeska, Góra Tatarska 308 m npm, Góra Gołdapska 272 m npm, Góry Piłackie i wzniesienia Puszczy Boreckiej na Pojezierzu Ełckim, garb Pojezierza Mrągowskiego z kulminacjami dochodzącymi do 220 m npm, Wzgórza Dylewskie Garbu Lubawskiego z kulminacją dochodzącą do 312 m npm. Poza wyraźnymi wzniesieniami występują też powierzchnie faliste o różnicach poziomów mniejszych, rzędu m. Wysoczyzna morenowa poprzecinana jest licznymi rynnami jezior i dolin rzecznych lub urozmaicona nieckami zagłębień wytopiskowych, w których również znajdują się jeziora. Innym typem rzeźby jest występująca na południu na Równinie Mazurskiej równina sandrowa pokryta Puszczą Piską. Północno-zachodnia część odznacza się całkowicie innym ukształtowaniem powierzchni terenu. Jest to płaska bezleśna depresyjna równina Żuław Wiślanych. 5.4.Budowa geologiczna i pochodzenie gleb Omawiany obszar znajduje się w granicach dwóch dużych jednostek geologicznych wyniesienia mazursko-suwalskiego we wschodniej części regionu i syneklizy perybałtyckiej w części zachodniej. Wyniesienie mazursko-suwalskie charakteryzuje się stosunkowo płytkim występowaniem stropu skał krystalicznych m, pod krystalinikiem leżą niezaburzone o stosunkowo małej miąższości osady paleozoiku i mezozoiku. W syneklizie perybałtyckiej te ostatnie osady osiągają miąższość przekraczającą 3000 m. W spągu kenozoiku występują wszędzie osady wieku kredowego wykształcone głównie w facji węglanowej (wapienie, margle). Osady trzeciorzędowe nie występują tu w sposób ciągły. Brak ich w północnowschodniej części obszaru. Czwartorzęd jest reprezentowany przez gliny zwałowe i piaski wodnolodowcowe należące do wszystkich zlodowaceń. Miąższość utworów czwartorzędowych jest zróżnicowana od poniżej 200 m w części północno-wschodniej obszaru do 50 m w centralnej i północno-zachodniej części. Na powierzchni terenu zaznaczają się wyraźnie wały moren czołowych związane ze stadiami zlodowaceń bałtyckich. Z powierzchniowych warstw osadów polodowcowych pod wpływem działania czynników atmosferycznych, wody i organizmów żywych a także ukształtowania terenu wykształciły się różne rodzaje gleb. Na obszarze są to głównie gleby powstałe z glin zwałowych, sporadycznie z iłów, piasków zwałowych, utworów akumulacji lodowcowej. Są to dominujące ilościowo gleby brunatne a następnie czarne ziemie i gleby bielicowe. Gleby te mają różnoziarnisty skład mechaniczny, często występują domieszki margla, w warstwach wierzchnich obecna jest frakcja piaskowa i pyłowa, co wywołane zostało przemyciem materiału przez wody lodowcowe i polodowcowe. Poza tymi glebami występują również grunty hydrogeniczne i hydromorficzne. Grunty hydrogeniczne są to aluwia rzeczne w postaci mad występujących w przewadze na Żuławach Wiślanych. Grunty hydromorficzne powstały pod wpływem działania nadmiaru wody tworząc się przeważnie przez zarastanie zbiorników wodnych lub zabagnienie terenu. Należą do nich gleby torfowe, gleby mułowo-torfowe, gleby glejowe, gleby mułowo-glejowe, gleby mułowo-błotne i gleby murszowe. Występowanie tych gruntów można stwierdzić na terenie prawie każdej gminy. Należy wspomnieć także o występowaniu

18 18 piasków luźnych i słabogliniastych, na których najczęściej wytworzyły się gleby bielicowe. Przewaga takich gleb występuje w południowej części na terenie sandrowym Równiny Mazurskiej. W areale użytków rolnych poszczególne typy gleb występują w poniższych ilościach: - gleby bielicowe i pseudobielicowe ok. 8,5% - gleby brunatne właściwe ok. 40% - gleby brunatne wyługowane i kwaśne ok. 30,5% - czarne ziemie właściwe i niedokształcone ok. 5% - mady ok. 2% - gleby hydrogeniczne ok. 14 %. Pod lasami dominują słabe gleby piaskowe. 5.5.Warunki klimatyczne Województwo warmińsko-mazurskie leży w zasięgu dwóch regionów klimatycznych. Region mazursko-białostocki obejmuje wschodnią część do linii rzek Drwęcy i Łyny, region pomorsko-warmiński część zachodnią. Obszar ten należy do najzimniejszych regionów kraju. Na terenie występuje zróżnicowanie podstawowych czynników klimatycznych temperatur i opadów oraz czasu trwania pokrywy śnieżnej, które mają wpływ na długość okresu wegetacyjnego. W północno wschodniej i centralnej części średnia liczba dni z pokrywą śnieżną wynosi do 150, w części zachodniej ok dni, na pozostałym terenie ok. 90 dni. Okres wegetacyjny na północnym wschodzie trwa przeciętnie dni i rozpoczyna się do ok. 2 tygodni później niż w pozostałej części, gdzie długość jego wynosi do 210 dni. Temperatury średnie roczne na przestrzeni wahają się od 6 C na północnym wschodzie (Olecko, Kalinowo, Dubeninki) do 6,5 C 6,8 C w części centralnej (Olsztyn, Kętrzyn, Giżycko, Mikołajki) i południowo wschodniej (Pisz). W części południowo zachodniej średnia temperatura roczna wynosi 6,9 C (Nowe Miasto, Biskupiec Pom.), w północno zachodniej dochodzi do 7,4 C (Elbląg). Temperatury średnie z okresu wegetacyjnego przedstawiają podobne rozbieżności od 13,5 C w okolicach Węgorzewa, Gołdapu i Olecka do 13,7 C w okolicach Olsztyna i do 14,3 C w okolicach Elbląga. Średnie roczne opady wahają się od ok. 500 mm w rejonie Żuław Wiślanych do mm w rejonie Rynu, Giżycka, Gołdapu i Kętrzyna. Największe opady występują na terenie Wzniesień Elbląskich i Wzniesień Górowskich osiągając wartość średnią ok. 700 mm. Nieco niższe opady występują w okolicach Węgorzewa mm, w pozostałej części wysokość opadu średniego wynosi mm. Na całym obszarze w okresie wiosny, lata i jesieni najczęściej występują wiatry z kierunku zachodniego, południowo zachodniego i północno zachodniego. Na wiosnę i jesienią częste są również wiatry południowo wschodnie. Średnie prędkości wiatru wynoszą od 2 do 8 m/s, jednak zdarzają się często wiatry silne i wichury, których prędkość osiąga 14 do 17 m/s. Poza opadami jednym z czynników klimatycznych mających wpływ na wegetację roślinną jest parowanie terenowe, bądź tez z powierzchni wody. Porównanie sumy opadów z wielkością parowania pozwala na określenie niedoborów wody niezbędnej dla prawidłowego rozwoju roślin. Dla poszczególnych gmin nie przeprowadzano bilansu wodnego i podano wysokości niedoborów w okresie wegetacyjnym według wcześniejszych opracowań (3). Zależnie od warunków miejscowych, temperatury i średniego opadu wynosiły one

19 19 od ok. 30 mm do ok.270 mm. Rozkład temperatur, opadów i wielkości parowania ilustrują załączone mapy 4, 5,6, 7, Lasy Lasy i grunty zadrzewione zajmują ha, czyli 31,4 % powierzchni. Największe kompleksy leśne to: - na północnym wschodzie, w granicach Polski, fragment Puszczy Rominckiej o powierzchni ok. 155 km 2 z drzewostanem sosnowym i świerkowym z domieszką grabu, dębu i lipy, - Puszcza Borecka o powierzchni ok. 229 km 2 z lasami mieszanymi i liściastymi tworzonymi przez dęby, graby, lipy, jesiony, olchy, klony i świerki, - na południowym wschodzie Puszcza Piska o powierzchni km 2 z drzewostanami sosnowo-świerkowymi z obecnością dębów, lip i grabów, - na południu Puszcza Napiwodzko-Ramucka o powierzchni km 2 z przewagą drzewostanu sosnowego, - na południowym zachodzie lasy Górznieńsko-Lidzbarskiego Parku Krajobrazowego o powierzchni ok. 107 km 2 w granicach, z drzewostanami sosnowymi i dębowymi z domieszkami brzozy, klonu olszy i świerka, - na zachodzie Lasy Iławskie o powierzchni 246 km 2 z drzewostanami sosnowymi i drzewami liściastymi klony, lipy, jesiony, olchy, buki, - Puszcza Taborska (Lasy Ostródzko-Taborskie) o powierzchni 181 km 2 z przewagą drzewostanu sosnowego, obok którego występują brzozy i graby. Pozostałą powierzchnię gruntów leśnych zajmują mniejsze obszary lasów nie mniej odgrywające dużą rolę w swoim otoczeniu. Lasy mają szczególne znaczenie w obiegu wody w przyrodzie, również związane z retencją. Kompleksy leśne mają dużą zdolność retencyjną przez spowolnienie topnienia pokrywy śniegowej a przez to opóźnienia spływu wód wiosennych. Transpirują duże ilości wody do atmosfery zwiększając wilgotność powietrza, przez co wytwarzają mikroklimat w przyległej okolicy. Lasy wyrównują również przepływy w pobliskich ciekach, co nie zawsze jest zjawiskiem pożądanym, szczególnie w sąsiedztwie upraw rolnych, które zazwyczaj w okresie występowania deficytu wody w glebie nie mogą zaspokoić swoich potrzeb. 6. Rozpoznanie i analiza zasobów wodnych 6.1. Hydrografia Rzeki z terenu mają na ogół kierunek południkowy i spływają na północ w kierunku Zalewu Wiślanego lub na południe w kierunku Wisły. W obrębie, według nowego Podziału hydrograficznego (3.h), wyróżnia się cząstkowe zlewnie a mianowicie: 1. Zalewu Wiślanego, do którego należą: - zlewnia Nogatu 52 ( większa rzeka Liwa), - zlewnia Zalewu Wiślanego od Nogatu do Elbląga 53, - zlewnia Elbląga 54 ( z Wąską, Tyną, Fiszewką, Balewką, Elszką, Kumielą), - zlewnia Zalewu Wiślanego od Elbląga do Pasłęki 55 (z Baudą, Narusą, Grabianką, Stradanką, Kamionką), - zlewnia Pasłęki 56 ( z Drwęcą Warmińską, Wałszą, Morągiem, Giłwą, Jemiołówką),

20 20 - zlewnia Zalewu Wiślanego od Pasłęki do Pregoły 57 ( z Banówką, Świeżą, Stradykiem), - zlewnia Pregoły 58 ( z Łyną z Gubrem, Marózką i Wadągiem, z Węgorapą z Gołdapą), 2. Wisły, do której należą: - zlewnia Biebrzy 262 (z Ełkiem i Jegrznią), - zlewnia Pisy 264 (z Krutynią, Turoślą, Staświnką, Orzyszą, Święckiem, Wincentą) - zlewnia Narwi od Pisy do zbiornika Dębe 265 (z Omulewem, Szkwą, Rozogą, Orzycem), - zlewnia Wkry 268 (ze Szkotówką) - zlewnia Drwęcy podzielona na cząstkowe zlewnie 281, 283, 285, 286, 287 (z Wlą, Grabiczkiem, Szelążnicą, Iłgą, Iławką, Gizelą), - Zlewnia Osy 296. Podział hydrograficzny przedstawiono na mapie nr 9. Z uwagi na specyficzny charakter terenów Żuław i terenów odwadnianych przez pompownie w ruchu ciągłym załącza się mapy polderów nr 10 i nr Charakterystyka wybranych większych rzek Największą rzeką jest Łyna w zlewni Pregoły. Długość rzeki do granicy państwa wynosi 208,57 km. Łyna obszar źródłowy ma na północ od Nidzicy na pograniczu Pojezierza Olsztyńskiego i Garbu Lubawskiego. Na Pojezierzu Olsztyńskim Łyna przepływa przez szereg jezior rynnowych, z których największe jest jezioro Łańskie. Łyna kilkakrotnie zmienia kierunek, przecinając obszary moren czołowych, co powoduje różnorodny charakter poszczególnych odcinków doliny. W dolnym biegu Łyna przepływa w kierunku granicy państwa przez Równinę Sępopolską zmniejszając spadek i prędkość wody. Dolina rzeki rozszerza się od kilkunastu metrów w górnym biegu do ponad 5 km. Łyna jest rzeką nieuregulowaną, poza krótkim 10 km odcinkiem powyżej Olsztyna, gdzie istnieją obwałowane poldery odwadniane stacjami pomp. Rzeka prawie na całej długości silnie meandruje, zmieniając trasę koryta. Spadek podłużny rzeki na odcinku od granicy państwa do Lidzbarka Warmińskiego wynosi 0,45, od źródeł do Lidzbarka 0,69, co przy tak dużej rzece stwarza korzystne warunki dla rozwoju energetyki wodnej. Przepływ średni roczny w przekroju granicy państwa wynosi 42,51 m 3 /s. Łyna przyjmuje szereg dopływów, z których największy jest prawostronny Guber. Większe prawostronne dopływy to Wadąg, Pisa, Symsarna i Kirsna. Większe lewostronne dopływy to Marózka, Sunia i Elma. Drwęca o długości 230,83 km, z czego na terenie 103,93 km wypływa z jeziora Omińskiego Wielkiego w okolicy Wzgórz Dylewskich. Zlewnię budują głównie utwory moreny dennej z licznymi pagórkami i wzgórzami morenowymi. Cieki płyną głęboko wyciętymi rynnami lub dolinami polodowcowymi. W górnym biegu Drwęca przepływa przez jez. Ostrowin i jez. Drwęckie. Do granicy większymi dopływami są lewostronne: Grabiczek, Gizela, Sandela z Elszką, Wel i prawostronne : Szelążnica, Kanał Elbląski, Iłga, Iławka. Przepływ średni roczny w przekroju granicy wynosi 17,2 m 3 /s. Pasłęka - zlewnia leży w całości na terenie. Długość rzeki wynosi 186,82 km. Pasłęka wypływa z jez. Pasłęk koło wsi Gryźliny w gminie Stawiguda. Dolina rzeki początkowo płytka, od jez. Wymój staje się wyraźna, głęboko wcięta. W obszarze źródłowym powierzchnia zlewni pokryta jest lasami na piaskach sandrowych. W górnej części zlewni występują liczne zagłębienia bezodpływowe. Pasłęka przepływa przez jeziora Sarąg, Isąg,

21 21 sztuczne jezioro Pierzchalskie, z którego wypływa dwoma ramionami- prawym naturalnym, lewym będącym kanałem roboczym elektrowni. W środkowym biegu rzeka mocno meandruje, w dolnym biegu już w mniejszym stopniu. Większe dopływy uchodzące do Pasłęki to prawostonne: Giłwa, Drwęca Warmińska, Wałsza z Warną, Łaźnica, Lipówka i lewostronne: Jemiołówka, Miłakówka, Czerwony Rów. Na odcinku ujściowym Pasłęka płynie w obwałowaniu ze względu na zagrożenie powodziowe od Zalewu Wiślanego i uchodzi do niego poniżej Braniewa. Przepływ średni roczny w przekroju Braniewo wynosi 18,0 m 3 /s. Pisa ma całkowitą długość 142,2 km, z czego na terenie 96,95 km. Za początek Pisy przyjmuje się System Wielkich Jezior Mazurskich w przekroju Giżycko na Kanale Łuczańskim. Właściwy bieg Pisy rozpoczyna się od wypływu z jeziora Roś. Pisa posiada charakter rzeki nizinnej z licznymi meandrami i starorzeczami. Zlewnia w dużym stopniu jest zalesiona. Rzeka jest drogą wodną łączącą Wielkie Jeziora Mazurskie z Narwią. Ważniejszymi dopływami Pisy są lewostronne: Staświnka, Orzysza, Pisza Woda, Wincenta i prawostronne: Krutynia. Dopływy prawostronne Turośl, Rybnica, Rudna mają górne części zlewni na terenie, do Pisy uchodzą poza jego granicą. Największym dopływem jest Krutynia będąca jedną z piękniejszych rzek. Obszar źródłowy Krutyni znajduje się na północ od jez. Warpuńskiego w pobliżu miejscowości Burszewo. Krutynia przepływa przez szereg jezior : Warpuńskie, Gielądzkie, Lampackie, Dłużec, Białe, Zyzdrój Wielki, Zyzdrój Mały, Zdrużno, Mokre i wpada do jeziora Bełdany. Ze względu na walory krajobrazowe rzeka wykorzystywana jest w dużym stopniu w celach turystycznych. Długość rzeki wynosi 103,73 km, przepływ średni roczny w przekroju ujściowym wynosi 4,47 m 3 /s. Przepływ średni roczny Pisy w przekroju granicy wynosi 21,8 m 3 /s. Węgorapa w granicach państwa ma długość 65,6 km. Węgorapa wypływa z jeziora Mamry, w rejonie Węgorzewa rozwidla się na Kanał Młyński (główne koryto rzeki) i Węgorapę. Rzeka charakteryzuje się małym spadkiem dna. Na odcinku od granicy gminy Budry z gminą Węgorzewo do ujścia Gołdapy dolina Węgorapy jest wąska, koryto rzeki wcięte i meandrujące. W okolicy Mieduniszek duży meander połączono kanałem stanowiącym główne koryto rzeki.za połączeniem z Gołdapą rzeka płynie w szerokiej wypełnionej torfami dolinie. Po uregulowaniu bieg jej został wyprostowany a spadek zredukowany budowlami piętrzącymi. Po regulacji pozostały liczne starorzecza. Za Mieduniszkami rzeka przekracza granicę państwa. Zlewnia zbudowana jest z glin zwałowych, iłów, mułów, piasków, w dolinach występują torfy. W zagospodarowaniu zlewni przeważają pola uprawne, łąki, często podmokłe pastwiska, są też znaczne obszary nieużytków. Lasy zajmują niewielką część powierzchni zlewni. Przepływ średni roczny w przekroju na granicy państwa wynosi 11,23 m 3 /s. Największym dopływem jest prawostronna Gołdapa. Gołdapa ma długość 95,03 km. Górny bieg nazywany jest Jarką. Źródła Gołdapy znajdują się na północny zachód od Olecka w okolicy wsi Szeski. W okolicy wsi Zakałcze wody Gołdapy rozdzielają się na Kanał Brożajcki, którym płynie większa część wód i naturalne koryto, którym przepływa woda głównie w okresie wezbrań wiosennych. Dolny bieg Gołdapy zasilany jest z bardzo rozbudowanej sieci rowów melioracyjnych. Rzeka silnie zarasta. Zlewnia zbudowana jest z gliny zwałowej, piasków i żwirów. W dolinie rzeki występują torfy. Przepływ średni roczny w przekroju ujściowym wynosi 3,94 m 3 /s.

22 22 Ełk w granicach ma długość 93,54 km. Rzeka wypływa z podnóża Wzgórz Szeskich w okolicach wsi Siedlisko na północny zachód od Kowali Oleckich. Rzeka przepływa przez szereg jezior Szwałk Wielki, Piłwąg, Łaźno, Litygajno, Łaśmiady, Ełckie. Największym dopływem jest prawostronny Gawlik. Zlewnia zbudowana jest z glin zwałowych, piasków i żwirów. Rzeźba terenu jest urozmaicona, oprócz morenowych pagórków występują także zagłębienia bezodpływowe. W zagospodarowaniu zlewni przeważają lasy i grunty orne. W przekroju granicy przepływ średni roczny wynosi 6,80 m 3 /s. Jegrznia (nazywana w górnym biegu Legą) w granicach ma długość 88,56 km. Źródła rzeki znajdują się na zachód od Kowali Oleckich w pobliżu miejscowości Szarejki. Rzeka przepływa przez liczne jeziora- Olecko Wielkie, Olecko Małe, Selmęt Wielki i na granicy jezioro Rajgrodzkie. Większe dopływy to prawostronna Sedranka, lewostronne Możanka i Czarna. Zlewnia zbudowana jest głównie z glin zwałowych a także częściowo z piasków i żwirów. W zagospodarowaniu zlewni przeważają pola uprawne. W obrębie dolin rzecznych występują łąki i pastwiska. Przepływ średni roczny w przekroju granicy wynosi 4,08 m 3 /s. Podstawowe dane powierzchnię zlewni i przepływy charakterystyczne wszystkich rzek wraz z ich dopływami podano w zamieszczonej poniżej tabeli. W tym celu wykorzystano nowy podział hydrograficzny (3.h) zachowując numerację zlewni tam zastosowaną. Przepływy charakterystyczne obliczono na podstawie wcześniejszych własnych opracowań biura, bądź też wg danych zawartych w Atlasie hydrologicznym (3.i). Przepływy te należy traktować jako orientacyjne.

23 23 Numer zlewni PODZIAŁ HYDROGRAFICZNY WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO-MAZURSKIEGO Tabela 2 ZLEWNIA RZEKI PREGOŁY 58 NAZWA ZLEWNI Rząd rzeki Długość rzeki km Powierzchnie elementarne w km 2 Przepływy charakterystyczne m 3 /s SWQ SSQ SNQ 58 PREGOŁA zlewnia w granicach I , WĘGORAPA (dopł. Pregoły) (L) w granicach II 65, ,45 57,04 11,23 2, Zlewnia kompleksu jez. Mamry 618, Zlewnia jez. Kisajno 59, Dopływ z jez. Wojsak (p) III 2,00 13,49 0,447 0,088 0, Dopływ spod Bogacka (l) III 4,06 11,18 0,370 0,073 0, Bezpośrednia zlewnia jez. Kisajno 35, Zlewnia jez. Dobskiego 53, Dopływ spod Parcza (l) III 6,69 17,10 0,564 0,111 0, Bezpośrednia zlewnia jez. Dobskiego 36, Zlewnia jez. Dargin i Łabap 132, Radzieja (l) III 15,30 49,74 1,647 0,324 0, Radzieja do dopł. spod Jankowa (p) 17, Dopływ spod Jankowa IV 4,96 9,57 0,316 0,062 0, Radzieja od dopł. spod Jankowa do ujścia (do jez. 23,03 Łabap) Dopływ z jez. Sztynorckiego (l) III 5,20 5,65 0,187 0,037 0, Dopływ z jez. Dgał Wielki (p) III 3,49 35,02 1,159 0,228 0, Zlewnia jez. Dgał Wielki 16, Dopływ z jez. Dgał Wielki od jez. Dgał Wielki do ujścia 18, Bezpośrednia zlewnia jez. Dargin 42, Zlewnia jez. Kirsajty 4, Zlewnia jez. Mamry 368, Sapina (p) III 46,33 311,85 10,328 2,058 0, Sapina do jez. Gołdapiwo 108, Sapina do jez. Sołtmany 27, Sapina do jez. Żywy 10,40

24 Zlewnia jez. Żywy 13, Dopływ z Puszczy Boreckiej (l) IV 6,76 7,73 0,256 0,050 0, Bezpośrednia zlewnia jez. Żyw 5, Sapina od jez. Żywy do jez. Sołtmany 3, Zlewnia jez. Sołtmany 10, Sapina od jez. Sołtmany do jez. Kruklin 13, Sapina od jez. Sołtmany do jez. Żywki 3, Zlewnia jez. Żywki 4, Dopływ z jez. Babka (p) IV 1,10 3,38 0,112 0,022 0, Bezpośrednia zlewnia jez. Źywki Sapina od jez. Żywki do jez. Kruklin 5, Zlewnia jez. Kruklin 53, Dopływ spod Spytkowa (l) IV 9,22 15,89 0,526 0,104 0, Bezpośrednia zlewnia jez. Kruklin Obszar bezodpływowy koło Pieczonek Bezpośrednia zlewnia jez. Kruklin bez obszaru bezodpływowego koło Pieczonek 1,24 37,14 7,52 39, Sapina od jez. Kruklin do jez. Gołdapiwo 4, Zlewnia jez. Gołdapiwo 78, Dopływ z jez. Brożówka IV 0,10 5,76 0,191 0,038 0, Dopływ z Kol. Wyłudy (l) IV 5,78 18,91 0,626 0,123 0, Dopływ z jez. Łękuk Wielki IV 7,81 24,29 0,804 0,158 0, Bezpośrednia zlewnia jez. Gołdapiwo Sapina od jez. Gołdapiwo do jez. Stręgiel Sapina od jez. Gołdapiwo do jez. Wilkus 30,00 44,20 1, Zlewnia jez. Wilkus 30, Dopływ z jez. Krzywa Kuta (p) IV 11,90 24,83 0,822 0,162 0, Dopływ spod Jakuniówka do jez. Krzywa Kuta 19, Zlewnia jez. Krzywa Kuta 4, Dopływ z jez. Krzywa Kuta od jez. Krzywa Kuta do ujścia 1,53

25 Bezpośrednia zlewnia jez. Wilkus 5, Sapina od jez. Wilkus do jez. Pozezdrze 2, Zlewnia jez. Pozezdrze 5, Sapina od jez. Pozezdrze do jez. Stręgiel 5, Zlewnia jez. Stręgiel 45, Dopływ z jez. Czarna Kuta (p) IV 6,14 28,62 0,948 0,189 0, Dopływ z jez. Czarna Kuta do dopł. z jez. Rominty (p) 18, Dopływ z jez. Rominty V 1,80 9,86 0,327 0,064 0, Dopływ z jez. Czarna Kuta od dopł. z jez. Rominty do ujścia 0, Bezpośrednia zlewnia jez. Stręgiel 16, Sapina od jez. Stręgiel do połączenia z jez. Mamry 35, Sapina od jez. Stręgiel do jez. Święcajty 0, Zlewnia jez. Święcajty 34, Dopływ z jez. Lemięt (l) IV 1,61 15,35 0,508 0,100 0, Zlewnia jez. Lemięt 13, Dopływ z jez. Lemięt od jez. Lemięt do ujścia 1, Bezpośrednia zlewnia jez. Święcajty 19, Dopływ z jez. Harsz III 1,10 8,42 0,279 0,055 0, Bezpośrednia zlewnia jez. Mamry 47, Węgorapa od jez. Mamry do Gołdapy (p) w granicach 262, Węgorapa od jez. Mamry do Starej Gołdapy (p) w 86,15 granicach Węgorapa od jez. Mamry do Kan. Młyńskiego (p) 3, Kanał Młyński III 5,22 15,63 0,517 0,102 0, Węgorapa od Kan. Młyńskiego do dopł. z 16,32 Wilkowa (l) Dopływ z Wilkowa III 4,06 3,20 0,106 0,021 0, Węgorapa od dopł. z Wilkowa do dopł. z 24,10 Piotrówka (l) Dopływ z Piotrówka III 4,15 3,90 0,129 0,025 0,007

26 Węgorapa od dopł. z Piotrówka do dopł. z Ołownika (l) w granicach 10, Dopływ z Ołownika w granicach III 3,02 4,83 0,227 0,045 0, Węgorapa od dopł. z Ołownika do Starej Gołdapy 3,96 (p) Stara Gołdapa (stare koryto Gołdapy) III 16,86 131,68 5,688 0,917 0, Stara Gołdapa od oddzielenia się Kan. Brożajckiego do 1,05 Grodziska (l) Grodzisko IV 10,36 14,14 0,611 0,099 0, Stara Gołdapa od Grodziska do dopł. spod Gębałki (l) 0, Dopływ spod Gębałki IV 9,79 30,77 1,329 0,214 0, Dopływ spod Gębałki do dopł. spod Krzywińskich (l) 14, Dopływ spod Krzywińskich V 4,61 4,31 0,143 0,028 0, Dopływ spod Gębałki od dopł. spod Krzywińskich do 12,10 ujścia Stara Gołdapa od dopł. spod Gębałki do dopł. z 33,80 Dowiat (l) Stara Gołdapa od dopł. spod Gębałki do dopł. z 16,00 Kaczorówki (l) Dopływ spod Kaczorówki IV 5,00 6,39 0,212 0,042 0, Stara Gołdapa od dopł. z Kaczorówki do dopł. z 11,40 Dowiat (l) Dopływ z Dowiat IV 9,72 22,80 0,755 0,149 0, Stara Gołdapa od dopł. z Dowiat do dopł. z Więcek (l) 5, Dopływ z Więcek IV 9,26 22,61 0,749 0,147 0, Stara Gołdapa od dopł. z Więcek do ujścia 0, Węgorapa od Starej Gołdapy do Kan. Minckiego (p) 14, Kanał Minocki III 9,85 17,20 0,570 0,115 0, Węgorapa od Kan. Minckiego do Gołdapy (p) w granicach 12,82

27 Gołdapa (gb. Jarka, db. Kanał Brożajcki) w III 95,03 567,44 24,51 3,953 0,981 granicach Jarka do Dzięgielki (l) 98, Jarka do dopł. z Danieli (p) 17, Dopływ z Danieli IV 8,24 23,10 1,428 0,145 0, Jarka od dopł. z Danieli do dopł. z Drozdówka (p) 17, Dopływ z Drozdówka IV 8,79 13,54 0,837 0,085 0, Jarka od dopł. z Drozdówka do dopł. z jez. Bitkowskiego 9,52 (p) Dopływ z jez. Bitkowskiego IV 4,18 16,88 1,043 0,106 0, Zlewnia jez. Bitkowskiego 9, Dopływ z jez. Bitkowskiego od jez. Bitkowskiego do 7,21 ujścia Jarka od dopł. z jez. Bitkowskiego do Dzięgielki 0,43 (l) Dzięgielka (gb. Wilkaska Struga) IV 14,91 48,61 3,004 0,306 0, Wilkaska Struga do Pogorzelskiej Strugi (l) 10, Pogorzelska Struga V 9,22 11,73 0,727 0,074 0, Dzięgielka od Pogorzelskiej Strugi do dopł. spod 2,55 Wrotkowa (l) Dopływ spod Wrotkowa V 7,93 12,31 0,761 0,078 0, Dzięgielka od dopł. spod Wrotkowa do ujścia 11, Jarka od Dzięgielki do wypływu z jez. Gołdap w 101,29 granicach Jarka od Dzięgielki do Czarnej Strugi (p) 10, Jarka od Dzięgielki do dopł. z jez. Marlinowo (p) 6, Dopływ z jez. Marlinowo IV 2,50 3,34 0,207 0,021 0, Jarka od dopł. z jez. Marlinowo do Czarnej Strugi 0,91 (p) Czarna Struga IV 13,13 29,10 1,804 0,183 0, Czarna Struga do dopł. spod Budwiecia (p) 12, Dopływ spod Budwiecia V 3,57 4,83 0,299 0,030 0, Czarna Struga od dopł. spod Budwiecia do jez. Czarnego 0,50