Zarządzanie ryzykiem prawnym w działalności eksportowej

Transkrypt

1 Zarządzanie ryzykiem prawnym w działalności eksportowej

2 Title of the presentation eksportowej Date # 2 Ryzyko prawne RYZYKO niepożądana sytuacja lub okoliczność, którą cechuje zarówno prawdopodobieństwo wystąpienia, jak i potencjalne negatywne konsekwencje dla projektu (EN ISO 17666:2003) RYZYKO wpisana w plany oraz możliwość, że zdarzy się coś, co może wpłynąć na perspektywy celów przedsiębiorstwa (BS :2000) RYZYKO wpływ lub skutek niepewności na cele (ISO 31000:2009) RYZYKO prawne ryzyko związane z możliwością zmian rynku finansowego z powodu prowadzenia przez przedsiębiorstwo działalności przekraczającej ramy właściwych przepisów prawnych i regulacji oraz dotyczy niemożności wyegzekwowania warunków kontraktu RYZYKO prawne ryzyko braku właściwego zabezpieczenia interesów przedsiębiorstwa zawartych w umowach NIEPEWNOŚĆ, NIEPOŻĄDANA SYTUACJA POTENCJALNE NEGATYWNE KONSEKWENCJE

3 Title of the presentation eksportowej Date # 3 Ryzyko prawne NIEPEWNOŚĆ związana z danym stosunkiem prawnym (np. umową sprzedaży) i związane z tym konsekwencje, w szczególności negatywne (np. mogące skutkować niewykonaniem takiej umowy) NIEPEWNOŚĆ, NIEPOŻĄDANA SYTUACJA POTENCJALNE NEGATYWNE KONSEKWENCJE SZANSA (?!)

4 Title of the presentation eksportowej Date # 4 Obszary ryzyka prawnego TOWAR SPRZEDAJĄCY KUPUJĄCY CENA SPRZEDAŻ UMOWA SPRZEDAŻY

5 Title of the presentation eksportowej Date # 5 Umowa sprzedaży Kodeks cywilny (Dz. U nr 16 poz Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny ze zmianami) Art Przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cen. BGB (Bürgerliches Gesetzbuch) 433 Vertragstypische Pflichten beim Kaufvertrag (1) Durch den Kaufvertrag wird der Verkäufer einer Sache verpflichtet, dem Käufer die Sache zu übergeben und das Eigentum an der Sache zu verschaffen. Der Verkäufer hat dem Käufer die Sache frei von Sach- und Rechtsmängeln zu verschaffen. (2) Der Käufer ist verpflichtet, dem Verkäufer den vereinbarten Kaufpreis zu zahlen und die gekaufte Sache abzunehmen. European Civil Code PRINCIPLES OF EUROPEAN LAW SALES Section 1: Scope of Application Article 1:101: Sale of goods (1) These Principles apply to contracts for the sale of goods. (2) A contract for the sale of goods is a contract under which one party, the seller, undertakes to transfer the ownership of goods to another party, the buyer, either immediately on conclusion of the contract or at some future time, and the buyer undertakes to pay the price. Konwencja Narodów Zjednoczonych wiedeńska o umowach międzynarodowej sprzedaży towarów (z dnia 11 kwietnia 1980 r. Dz. U r. nr 45 poz. 286) Art. 30 Sprzedający jest zobowiązany dostarczyć towary, przekazać wszelkie dokumenty ich dotyczące, oraz przenieść prawo własności towarów, zgodnie z umową i niniejszą konwencją. Art. 53 Kupujący obowiązany jest zapłacić cenę za towary i przyjąć dostawę, zgodnie z umową i niniejszą konwencją.

6 Title of the presentation eksportowej Date # 6 Obszary niepewności STRONY UMOWY kto jest stroną umowy? TYP UMOWY jaką umowę zawarliśmy? PRZEDMIOT UMOWY jakie są prawa i obowiązki stron umowy?

7 Title of the presentation eksportowej Date # 7 Elementy istotne umowy sprzedaży wydaje towar SPRZEDAJĄCY UMOWA SPRZEDAŻY KUPUJĄCY w zamian za zapłatę ceny STRONY TYP UMOWY STRONY PRAWA i OBOWIĄZKI STRON

8 Title of the presentation eksportowej Date # 8 Obszary niepewności TOWAR CENA ODPOWIEDZIALNOŚĆ STRON ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA PRODUKT PRAWO WŁAŚCIWE SPORY

9 Title of the presentation eksportowej Date # 9 Elementy istotne, ale niekonieczne charakterystyczne cechy towaru szczegóły transportu i wydania towaru odbiór oraz reklamacje ilościowe i jakościowe towaru SPRZEDAJĄCY odpowiedzialność za jakość odpowiedzialność za produkt niebezpieczny odpowiedzialność za wycofanie własność marki wydaje towar UMOWA SPRZEDAŻY w zamian za zapłatę ceny KUPUJĄCY Sposób zapłaty ceny Terminy zapłaty ceny Zabezpieczenie zapłaty ceny Waluta ceny Obciążenia ceny Odsetki

10 Title of the eksportowej presentation Date # 10 Maksymalizacja ryzyka prawnego 27 systemów prawa (w tym dwa różne systemy kontynentalny oraz common law) 27 systemów sądowniczych 27 systemów egzekucyjnych Zwyczaje, standardy, normy krajowe i międzynarodowe

11 Title of the eksportowej presentation Date # 11 Minimalizacja ryzyka prawnego Poprzez GENERALIZACJĘ pewnych regulacji Poprzez INDYWIDUALIZACJĘ stosunku prawnego pomiędzy stronami (umowy) UNIFIKACJA HARMONIZACJA STANDARDYZACJA AUTONOMIA WOLA STRON SWOBODA ZAWIERANIA UMÓW

12 Title of the eksportowej presentation Date # 12 Jednolity rynek Rynek JEDNOLITY WEWNĘTRZNY WSPÓLNY UJEDNOLICANIE prawa materialnego (regulacji branżowych, harmonizacja, standaryzacja) i procesowego (ujednolicanie mechanizmów ochrony praw dostępu do sądów, uproszczenia dochodzenia praw, egzekucji praw)

13 Title of the eksportowej presentation Date # 13 Unifikacja prawa w Unii Europejskiej DYREKTYWY ROZPORZĄDZENIA EWOLUCJA DYREKTYW W ROZPORZĄDZENIA

14 Title of the eksportowej presentation Date # 14 Unifikacja prawa w Unii Europejskiej DYREKTYWY gospodarka odpadami opakowaniowymi, opłata produktowa DYREKTYWA 94/62/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 20 grudnia 1994 r. w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych USTAWA z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej ROZPORZĄDZENIA jakość handlowa środków spożywczych ROZPORZĄDZENIE RADY (WE) nr 1234/2007 z dnia 22 października 2007 r. ustanawiające wspólną organizację rynków rolnych oraz przepisy szczegółowe dotyczące niektórych produktów rolnych ( rozporządzenie o jednolitej wspólnej organizacji rynku ) EWOLUCJA DYREKTYW W ROZPORZĄDZENIA etykietowanie żywności Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2000/13/WE z dnia 20 marca 2000 r. w sprawie zbliżenia ustawodawstw państw członkowskich w zakresie etykietowania, prezentacji i reklamy środków spożywczych ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) NR 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności

15 Title of the eksportowej presentation Date # 15 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 593/2008 z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I) Ujednolicenie na płaszczyźnie europejskiej przepisów o prawie właściwym dla umów Zapewnienie pewności prawa w europejskiej przestrzeni sprawiedliwości Zwiększenie przewidywalności wyników sporów, pewności dotyczącej prawa właściwego i swobodnego przepływu orzeczeń sądowych Prymat wyboru

16 Title of the eksportowej presentation Date # 16 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 593/2008 SPRZEDAJĄCY TOWAR CENA KUPUJĄCY WYBÓR PRAWO POLSKIE PRAWO NIEMIECKIE ZASADA PRAWO POLSKIE

17 Title of the eksportowej presentation Date # 17 Rozporządzenie Rady (WE) nr 44/2001 z dnia 22 grudnia 2000 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych Ujednolicenie na płaszczyźnie europejskiej przepisów o jurysdykcji w sprawach cywilnych i handlowych Ustanowienie przewidywalnych zasad Przewidywalność ma polegać na usunięciu niepewności potencjalnego powoda co do tego, gdzie potencjalnie będzie mógł wnieść powództwo (i przewidzieć towarzyszące temu kwestie), a potencjalny pozwany co do tego, gdzie ewentualnie będzie odpowiadał Przewidywalność pozwala zarządzać tymi kwestiami

18 Title of the eksportowej presentation Date # 18 Rozporządzenie Rady (WE) nr 44/2001 SPRZEDAJĄCY POTENCJALNY POWÓD i POTENCJALNY POZWANY TOWAR CENA KUPUJĄCY POTENCJALNY POWÓD i POTENCJALNY POZWANY POLSKA? NIEMCY

19 Title of the eksportowej presentation Date # 19 Rozporządzenie Rady (WE) nr 44/2001 SPRZEDAJĄCY POTENCJALNY POWÓD CENA KUPUJĄCY POTENCJALNY POTENCJALNY POZWANY POWÓD (POLSKA) POZWANY (NIEMCY) WYBÓR POLSKA NIEMCY ZASADA NIEMCY OPCJA POLSKA NIEMCY

20 Title of the eksportowej presentation Date # 20 Elementy istotne umowy sprzedaży wydaje towar SPRZEDAJĄCY UMOWA SPRZEDAŻY KUPUJĄCY w zamian za zapłatę ceny STRONY TYP UMOWY STRONY PRAWA i OBOWIĄZKI STRON

21 Title of the eksportowej presentation Date # 21 Ryzyko prawa krajowego cechy towaru, jakość, charakterystyczne cechy towaru szczegóły transportu i wydania towaru odbiór oraz reklamacje ilościowe i jakościowe towaru wydaje towar Prawo właściwe Spór i jurysdykcja sądu SPRZEDAJĄCY UMOWA SPRZEDAŻY KUPUJĄCY odpowiedzialność za jakość odpowiedzialność za produkt niebezpieczny odpowiedzialność za wycofanie własność marki w zamian za zapłatę ceny Sposób zapłaty ceny Terminy zapłaty ceny Zabezpieczenie zapłaty ceny Waluta ceny Obciążenia ceny STRONY TYP UMOWY Odsetki STRONY PRAWA i OBOWIĄZKI STRON

22 Title of the eksportowej presentation Date # 22 Ryzyko prawa krajowego cechy towaru, jakość, charakterystyczne cechy towaru szczegóły transportu i wydania towaru odbiór oraz reklamacje ilościowe i jakościowe towaru wydaje towar Prawo właściwe Spór i jurysdykcja sądu SPRZEDAJĄCY odpowiedzialność za jakość odpowiedzialność za produkt niebezpieczny odpowiedzialność za wycofanie własność marki STRONY UMOWA SPRZEDAŻY w zamian za zapłatę ceny TYP UMOWY PRAWA i OBOWIĄZKI STRON KUPUJĄCY Sposób zapłaty ceny Terminy zapłaty ceny Zabezpieczenie zapłaty ceny Waluta ceny Obciążenia ceny Odsetki

23 Title of the eksportowej presentation Date # 23 Konwencja wiedeńska o umowie międzynarodowej sprzedaży towarów ZASTOSOWANIE KONWENCJI PRAKTYCZNE STOSOWANIE KONWENCJI

24 Title of the eksportowej presentation Date # 24 Ryzyko SZANSA? Jakie możliwości daje UMOWA? Indywidualizacja Elastyczność Pewność Dokładność Bezpośredni wpływ na ostateczny kształt i wykonania umowy

25 Title of the eksportowej presentation Date # 25 cechy towaru, jakość, charakterystyczne cechy towaru szczegóły transportu i wydania towaru odbiór oraz reklamacje ilościowe i jakościowe towaru wydaje towar SPRZEDAJĄCY Prawo właściwe Spór i jurysdykcja sądu KUPUJĄCY odpowiedzialność za jakość odpowiedzialność za produkt niebezpieczny odpowiedzialność za wycofanie własność marki STRONY w zamian za zapłatę ceny TYP UMOWY PRAWA i OBOWIĄZKI STRON Sposób zapłaty ceny Terminy zapłaty ceny Zabezpieczenie zapłaty ceny Waluta ceny Obciążenia ceny Odsetki

26 Title of the eksportowej presentation Date # 26 Wzory umowy Co UMOWA powinna zawierać? ELEMENTY ISTOTNE ELEMENTY DODATKOWE

27 Title of the eksportowej presentation Date # 27 Ogólne warunki handlowe (formularze) Pomocne technicznie Zazwyczaj dotycząc kwestii dodatkowych, istotny przedmiot umowy wynika z innych dokumentów wymienianych pomiędzy kontrahentami Umowa zawsze jest najlepszym rozwiązanie, ale nie zawsze jest możliwość umowę zawrzeć Konflikt ogólnych warunków handlowych (conflict of forms)

28 Title of the eksportowej presentation Date # 28 INCOTERMS Dostarczenie kompletu międzynarodowych reguł do interpretacji najczęściej stosowanych formuł handlowych w handlu zagranicznym Przewidywalność praktyk handlowych w różnych krajach Ostania nowelizacja INCOTERMS r. (zmiany w grupie D - DAT oraz DAP) INCOTERMS odnoszą się do UMOWY SPRZEDAŻY INCOTERMS określają jedynie wąski zakres obowiązków (i praw) wynikających z umowy sprzedaży PODZIAŁ RYZYK i KOSZTÓW

29 Title of the eksportowej presentation Date # 29 Prawo właściwe TOWAR SPRZEDAJĄCY CENA KUPUJĄCY WYBÓR PRAWO POLSKIE PRAWO NIEMIECKIE ZASADA PRAWO POLSKIE PRAKTYCZNE WSKAZÓWKI Wybór własnego prawa krajowego Wybór prawa według zunifikowanych reguł prawa europejskiego Wybór prawa obcego kompromisowego dla obu stron

30 Title of the eksportowej presentation Date # 30 Jurysdykcja POWÓD (POLSKA) POZWANY (NIEMCY) WYBÓR POLSKA NIEMCY NIEMCY POLSKA NIEMCY PRAKTYCZNE WSKAZÓWKI Wybór prawa wybór sądu Polski sąd może orzekać na podstawie prawa obcego Wybór terytorialny Wybór sądu powszechnego vs. sądu arbitrażowego

31 Title of the eksportowej presentation Date # 31 POWÓD (POLSKA) POZWANY (NIEMCY) WYBÓR ZASADA POLSKA PRAWO POLSKIE PRAWO POLSKIE NIEMCY PRAWO NIEMIECKIE NIEMCY POLSKA NIEMCY

32 Title of the eksportowej presentation Date # 32 Jak dokonywać wyboru sądu? KOSZTY CZAS MIEJSCE *EGZEKUCJA

33 Title of the eksportowej presentation Date # 33 Konsekwencje wyboru sądu KOSZTY ryzyko finansowe (stawki sądów, koszty zastępstwa prawnego w innych państwach członkowskich) CZAS ryzyko przedawnienia, wpływ trwania postępowania na skuteczną egzekucję (sądowe zabezpieczanie roszczeń) MIEJSCE ryzyko niewłaściwości miejscowej sądu, ryzyko przedawnienia, ryzyko dodatkowych kosztów finansowych EGZEKUCJA egzekucja roszczeń w ramach jednej jurysdykcji

34 Title of the eksportowej presentation Date # 34 SĄD POWSZECHNY? SĄD ARBITRAŻOWY

35 Title of the eksportowej presentation Date # 35 Europejski nakaz zapłaty Rozporządzenie (WE) nr 1896/2006 ustanawiające postępowanie w sprawie europejskiego nakazu zapłaty Rozporządzenie stosuje się we wszystkich państwach członkowskich Unii Europejskiej, z wyjątkiem Danii Postępowania nie wymaga stawienia się przed sądem, powód musi jedynie złożyć pozew, następnie postępowanie będzie przebiegało bez jego udziału Powód nie musi dokonywać żadnych dodatkowych formalności, ani podejmować żadnych działań Rozporządzenie przewiduje stosowanie siedmiu standardowych formularzy

36 Title of the eksportowej presentation Date # 36 Drobne roszczenia Rozporządzenie (WE) nr 861/2007 ustanawiające europejskie postępowanie w sprawie drobnych roszczeń Rozporządzenie ma na celu usprawnienie i uproszczenie postępowania w sprawach cywilnych i handlowych, w których wartość przedmiotu sporu nie przekracza kwoty 2000 euro Rozporządzenie stosuje się we wszystkich państwach członkowskich Unii Europejskiej, z wyjątkiem Danii Postępowania odbywa się w oparciu o cztery standardowe formularze, jest pisemne, chyba że sąd uzna za niezbędne przeprowadzenie rozprawy Rozporządzenie przewiduje terminy obowiązujące strony i sąd w celu przyspieszenia postępowania

37 Dziękuję! Katarzyna Januszewska Hawranek