PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY MŚCIWOJÓW

Transkrypt

1 PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY MŚCIWOJÓW Projekt Mściwojów 2015 r.

2 Wykonawca i autor opracowania: Zbigniew HENKE Adres: Izabelin Konin Tel/fax: kom Podziękowania: Wszystkim uczestnikom procesu tworzenia Planu gospodarki niskoemisyjnej gminy Mściwojów za zaangażowanie, udostępnione dane, złożone wnioski i cenne uwagi składamy serdeczne podziękowania. Autor opracowania 2

3 Spis treści 1. Streszczenie 4 2. Ogólna strategia Cele strategiczne i szczegółowe Cel główny strategiczny Cele szczegółowe Identyfikacja obszarów problemowych i wyznaczone priorytety Stan obecny Zużycie energii w budynkach/instalacjach (budynki i urządzenia komunalne, budynki i urządzenia usługowe niekomunalne, budynki mieszkalne, oświetlenie uliczne; zakłady przemysłowe poza EU ETS fakultatywnie), dystrybucja ciepła A. Zużycie energii - budynki i urządzenia komunalne B. Zużycie energii budynki i urządzenia usługowe niekomunalne C. Zużycie energii budynki mieszkalne D. Zużycie energii oświetlenie uliczne E. Zużycie energii -zakłady przemysłowe poza EU ETS Zużycie energii w transporcie (transport publiczny, tabor gminny, transport prywatny i komercyjny, transport szynowy), w tym poprzez wdrażanie systemów organizacji ruch Gospodarka odpadami w zakresie emisji nie związanej ze zużyciem energii (CH 4 ze składowisk) Produkcja energii zakłady/instalacje do produkcji energii elektrycznej, ciepła i chłodu, z wyłączeniem instalacji objętej EU ETS. Dystrybucja ciepła Identyfikacja obszarów problemowych Aspekty organizacyjne i finansowe (struktury organizacyjne, zasoby ludzie, zaangażowane strony, budżet, źródła finansowania inwestycji, środki finansowe na monitoring i ocenę) Wyniki inwentaryzacji emisji dwutlenku węgla Wyniki bazowej i kontrolnej inwentaryzacji emisji dwutlenku węgla Prognoza emisji na rok Działania/zadania i środki zaplanowane na cały okres objęty planem Długoterminowa strategia, cele i zobowiązania Krótko/średnioterminowe działania/zadania Zadania inwestycyjne, w obszarze zużycia energii w budynkach/instalacjach (budynki i urządzenia komunalne, budynki i urządzenia usługowe niekomunalne, budynki mieszkalne, oświetlenie uliczne; zakłady przemysłowe poza EU ETS fakultatywnie), dystrybucja ciepła Zadania inwestycyjne, w obszarze zużycia energii w transporcie (transport publiczny, tabor gminny, transport prywatny i komercyjny, transport szynowy), w tym poprzez wdrażanie systemów organizacji ruchu Zadania inwestycyjne, w obszarze gospodarki odpadami w zakresie emisji nie związanej ze zużyciem energii (CH 4 ze składowisk) fakultatywnie Zadania inwestycyjne, w obszarze produkcji energii zakłady/instalacje do produkcji energii elektrycznej, ciepła i chłodu, z wyłączeniem instalacji objętej EU ETS Zadania nieinwestycyjne jak: planowanie gminne, planowanie przestrzenne, zamówienia publiczne, strategia komunikacyjna, promowanie gospodarki niskoemisyjnej, etc Zbiorcze przedstawienie proponowanych zadań inwestycyjnych PGN do WPF Mierniki osiągnięcia celów Źródła finansowania Plan wdrażania, monitorowania i weryfikacji (procedury) Interesariusze działań niskoemisyjnych i ich współuczestnictwo w realizacji PGN Plan wdrażania, monitorowania i weryfikacji (procedury) Skróty i definicje 77 3

4 1. Streszczenie Celem niniejszego Planu gospodarki niskoemisyjnej jest przygotowanie działań prowadzących do redukcji emisji gazów cieplarnianych z terenu całego obszaru geograficznego gminy, zwiększenie udziału energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych, redukcji zużycia energii finalnej, poprzez podniesienie efektywności energetycznej oraz rozwój gospodarki niskoemisyjnej przy zapewnieniu zrównoważonego rozwoju gminy Mściwojów w planowanym okresie z perspektywą do 2020 roku. W ramach pracy sporządzono bazową inwentaryzację emisji, która stanowiła warunek wstępny dla opracowania PGN, gdyż dostarczyła informacji na temat źródeł emisji CO 2 występujących na terenie gminy Mściwojów. Wykorzystano również elementy opracowanych w 2012 r. Założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energie elektryczną i paliwa gazowe. Pomogło to w doborze odpowiednich przedsięwzięć i zadań inwestycyjnych PGN. Realizacja zaplanowanych na lata oraz fakultatywnie do 2020 roku inwestycji i przedsięwzięć umożliwi osiągnięcie założonych celów PGN. Stopień realizacji celów określany będzie na podstawie zmian wskaźników określonych w monitoringu PGN. Prowadzenie monitoringu pozwoli ustalić, czy zaplanowane działania doprowadziły do wystarczającej redukcji emisji CO 2, czy też konieczne jest podjęcie kolejnych przedsięwzięć i zadań inwestycyjnych. Niniejszy Plan Gospodarki Niskoemisyjnej jest lokalną strategią energetyczno-klimatyczną obejmującą obszar gminy Mściwojów. Począwszy od podjęcia wstępnego politycznego zobowiązania w postaci podjętej przez Radę Gminy uchwały o przystąpieniu do opracowania Planu gospodarki niskoemisyjnej można wyróżnić w nim trzy części: część I obejmuje opis całego procesu opracowania i wdrażania PGN i porusza kwestie strategiczne; część II zawiera wyniki bazowej inwentaryzacji emisji; część III jest poświęcona rozmaitym środkom technicznym, które mogą zostać wprowadzone przez samorząd gminy w różnych sektorach odpowiedzialnych za powstawanie emisji. Planu gospodarki niskoemisyjnej ma pomóc gminie zainicjować proces redukcji niskich emisji oraz poprowadzić przez wszystkie jego etapy. Doprowadzić do znaczącej redukcji emisji gazów cieplarnianych i zwiększenia udziału energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych. Zaplanowane przedsięwzięcia doprowadzą do redukcji zużycia energii finalnej, poprzez podniesienie efektywności energetycznej. W planie skoncentrowano się na działaniach niskoemisyjnych i efektywnie wykorzystujących zasoby, w tym poprawie efektywności energetycznej, wykorzystaniu OZE, ze szczególnym uwzględnieniem gminy Mściwojów obszaru należącego do strefy dolnośląskiej, na której odnotowano przekroczenia dopuszczalnych stężeń zanieczyszczeń w powietrzu (pył MP10 24h). W konsekwencji podejmowanych działań dojdzie do rozwoju gospodarki niskoemisyjnej przy zapewnieniu zrównoważonego rozwoju gminy. Poprzez wykorzystywanie lokalnych źródeł 4

5 energii odnawialnej nastąpi proces kreowanie lokalnego rynku energii odnawialnej i pośrednio generowanie nowych miejsc pracy. Ważnym elementem realizacji PGN jest podniesienie poziomu świadomości i edukacji społecznej w zakresie zmian klimatycznych, konieczności podejmowanie wysiłków podnoszenia efektywności energetycznej, wykorzystywania źródeł energii odnawialnej oraz możliwości odnoszenia wymiernych korzyści z tytułu stosowania nowoczesnych niskoemisyjnych rozwiązań. 2. Ogólna strategia 2.1 Cele strategiczne i szczegółowe Drogę wzrostu Unii Europejskiej na lata określa strategia Europa Wyznacza ona kierunek rozwijania inteligentnej i zrównoważonej gospodarki sprzyjającej włączeniu społeczności lokalnych. Równoległa praca nad tymi trzema priorytetami pakietu 3 x 20, powinna pomóc UE i państwom członkowskim w uzyskaniu wzrostu zatrudnienia oraz zwiększeniu produktywności i spójności społecznej. UE wyznaczyła konkretny plan obejmujący pięć celów w zakresie zatrudnienia, innowacji, edukacji, włączenia społecznego oraz zmian klimatu/energii które należy osiągnąć do 2020 r. W każdym z tych obszarów wszystkie państwa członkowskie wyznaczyły z kolei własne cele krajowe. Konkretne działania na poziomie zarówno unijnym, jak i krajowym wzmacniają realizację strategii. Jednym z priorytetów tej strategii jest zrównoważony rozwój, co oznacza m.in.: - budowanie bardziej konkurencyjnej gospodarki niskoemisyjnej, która będzie korzystać z zasobów w sposób racjonalny i oszczędny, - ochronę środowiska naturalnego, ograniczenie emisji gazów cieplarnianych i zapobieganie utracie bioróżnorodności, - wprowadzenie efektywnych, inteligentnych sieci energetycznych, - pomaganie konsumentom w dokonywaniu świadomych wyborów. Plan gospodarki niskoemisyjnej ma m.in. przyczynić się do osiągnięcia celów określonych w pakiecie klimatyczno-energetycznym do roku , tj.: - redukcji emisji gazów cieplarnianych ; - zwiększenia udziału energii pochodzącej z źródeł odnawialnych; - redukcji zużycia energii finalnej, co ma zostać zrealizowane poprzez podniesienie efektywności energetycznej, Celami wyznaczonymi w polityce klimatyczno- energetycznej Unii Europejskiej są: redukcja emisji gazów cieplarnianych o przynajmniej 20 % w stosunku do poziomu z roku 1990 lub innego, możliwego do inwentaryzacji, zwiększenie udziału zużycia energii z odnawialnych źródeł energii do 20% w ogólnym zużyciu energii, redukcja zużycia energii pierwotnej o 20% w stosunku do prognoz na 2020 rok czyli podniesienie efektywności energetycznej. 1 Zgodnie z przyjętym w 2009 r. pakietem energetyczno-klimatycznym do 2020 r. Unia Europejska: -o 20% zredukuje emisje gazów cieplarnianych w stosunku do poziomu emisji z 1990 r.; - o 20% zwiększy udział energii odnawialnej w finalnej konsumpcji energii ( dla Polski 15 %); - o 20% zwiększy efektywność energetyczną, w stosunku do prognoz BAU (ang. business as usual ) na rok

6 Wyżej wymienione cele potocznie zwane są pakietem 3 x 20. Działania związane z realizacją ambitnych celów pakietu oraz innych inicjatyw spadają w dużej mierze na jednostki samorządu terytorialnego. To właśnie władze lokalne miast, w których żyje 75% mieszkańców Unii i w których konsumuje się 80% energii przekładającej się na emisję gazów cieplarnianych, stoją przed największymi wyzwaniami, ale mogą też najwięcej zmienić. Władze lokalne, mogą odnieść największe sukcesy, korzystając ze zintegrowanego podejścia w zarządzaniu środowiskiem miejskim poprzez przyjmowanie długoterminowych i średnioterminowych planów działań i ich aktywną realizację. Celem niniejszego Planu gospodarki niskoemisyjnej jest przygotowanie działań prowadzących do redukcji emisji gazów cieplarnianych z terenu całego obszaru geograficznego gminy Celem utworzenia PGN jest również poprawa jakości powietrza na obszarach, na których odnotowano przekroczenia jakości poziomów dopuszczalnych stężeń w powietrzu i realizowany jest program (naprawcze) ochrony powietrza (POP) dla strefy dolnośląskiej, gdzie, między innymi, gmina Mściwojów zaliczona została do obszaru przekroczeń poziomu dopuszczalnego pyłu zawieszonego PM10 o okresie uśredniania wyników 24h, jako głównych emitentów wskazano indywidualne ogrzewanie paliwami typu węgiel kamienny oraz drewno, emisję komunikacyjną, emisje przemysłową oraz emisję napływową spoza strefy. W obszarach przekroczeń poziomu dopuszczalnego pyłu zawieszonego PM10 o okresie uśredniania wyników rok, przeważała emisja powierzchniowa, przemysłowa i napływ. W PGN zidentyfikowano interesariuszy działań w obszarze gospodarki niskoemisyjnej oraz określono ich współuczestnictwo w realizacji planu, tj. podmiotów będących producentami i/lub odbiorcami końcowymi energii. Działania zawarte w planie są spójne z opracowanymi Elementami wykorzystywanymi w Planach Zaopatrzenia w Ciepło Energię Elektryczną i Paliwa Gazowe dla Gminy Mściwojów, Studium uwarunkowań i zagospodarowania przestrzennego gminy Mściwojów, Strategią zrównoważonego rozwoju gminy oraz Programem ochrony powietrza (POP) dla strefy dolnośląskiej i w efekcie mają doprowadzić do wzrostu efektywności energetycznej, wzrostu udziału energii odnawialnej w ogólnym zużyciu energii oraz redukcji emisji gazów cieplarnianych, zanieczyszczeń gazowych oraz innych zanieczyszczeń do powietrza (w tym: pyłów, dwutlenku siarki oraz tlenków azotu). Z uwagi na brak możliwości zaplanowania przez gminy konkretnych działań i budżetów na okres 7 lat, samorząd przedstawił w PGN zakres działań operacyjnych obejmujący najbliższe 2 lata od zatwierdzenia niniejszego Planu. Przedstawione działania są spójne z Wieloletnimi Prognozami Finansowymi WPF Cel główny strategiczny Głównym strategicznym celem planu gospodarki niskoemisyjnej dla gminy Mściwojów jest: 1. Rozwój gospodarki niskoemisyjnej przy zapewnieniu zrównoważonego rozwoju gminy Mściwojów 2. Redukcja emisji CO 2 do roku 2020 w stopniu możliwie najbardziej zbliżonym, do 20 %, w stosunku do emisji okresu bazowego BEI 6

7 3. Zwiększenie udziału energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych do roku 2020 w stopniu możliwie najbardziej zbliżonym, do 20%, w stosunku do okresu bazowego BEI 4. Redukcja zużycia energii finalnej, poprzez podniesienie efektywności energetycznej i w roku 2020 zahamowanie wzrostu zapotrzebowania na energię w stopniu możliwie najbardziej zbliżonym, do 8 %, w stosunku do zużycia energii okresu bazowego BEI 5. Redukcja emisji pyłów PM 10 do roku 2020 w stopniu możliwie najbardziej przekraczającym 30%, w stosunku do emisji okresu bazowego BEI Cele szczegółowe Wyróżnia się następujące cele szczegółowe PGN, których realizacja sprzyjać się będzie do osiągnięciu głównego strategicznego celu: 1. Rozwój i wykorzystanie technologii niskoemisyjnych i niskoemisyjnych źródeł energii 2. Poprawa efektywności energetycznej 3. Rozwój i wykorzystanie lokalnych zasobów energii odnawialnej 4. Poprawa efektywności gospodarowania surowcami i materiałami 5. Zapobieganie powstawaniu oraz poprawa efektywności gospodarowania odpadami 6. Wykształcenie nowych wzorców konsumpcji Identyfikacja obszarów problemowych i wyznaczone priorytety Przeprowadzona ocena sytuacji wyjściowej, w zakresie efektywności energetycznej a zwłaszcza zdobycie wiedzy na temat udziału różnych sektorów gospodarki w całkowitej emisji CO 2, pozwoliło gminie Mściwojów zdefiniować obszary problemowe i dokonać wyboru odpowiednich środków służących ich rozwiązaniu. Budynki wyposażenie urządzenia komunalne W tym sektorze gospodarki zidentyfikowanymi problemami jest wysoka energochłonność wielu budynków użyteczności publicznej zidentyfikowana w wyniku opracowania MEI na podstawie wysokiego jednostkowego zużycia ciepła do ogrzewania. Jednostkowe zużycie ciepła przykładowo w budynku ZGK i GOPS jest na poziomie 0,391 GJ/m 3 rok. We wszystkich obiektach jednostkowe zapotrzebowanie na ciepło w nośniku ciepła zmniejszone powinno być odpowiednio do rodzaju budynku przynajmniej do poziomu 0,16 GJ/m 3. 7

8 Wysokie zużycie opału i energii elektrycznej do ogrzewania powoduje duże emisje CO 2 i zanieczyszczeń atmosfery oraz zwiększoną emisję pośrednią CO 2. Problemem są również wysokie koszty ogrzewania, zwłaszcza obiektów ogrzewanych olejem opałowym, czy energią elektryczną, co nadmiernie obciąża budżet gminy ograniczając jej możliwości rozwoju w zakresie potrzebnych inwestycji. Budynki mieszkalne W tym sektorze gospodarki zidentyfikowanymi problemami jest również wysoka energochłonność wielu budynków użyteczności publicznej zidentyfikowana w wyniku opracowania MEI na podstawie wysokiego jednostkowego zużycia ciepła do ogrzewania. Jednostkowe zużycie ciepła w budynkach jednorodzinnych kształtuje się średnio na poziomie 1,06 GJ/m 2 rok. Węgiel, który jest odpowiedzialny za emisję CO 2 stanowi aktualnie 68 % energii używanej do ogrzewania. Udział drewna jest stosunkowo wysoki, jednakże spalany jest głównie w piecach węglowych o bardzo niskiej efektywności energetycznej w zakresie spalania drewna, czy innej biomasy. Nie wykorzystywany jest potencjał w zakresie ogrzewania słomą w gospodarstwach rolnych. Nie wykorzystuje się energii słonecznej do ogrzewania wody. Budynki wielorodzinne charakteryzują się podobnymi problemami. Zidentyfikowano tu również wysokie jednostkowe zużycie ciepła na poziomie 0,243 GJ/m 3. Jednostkowe zapotrzebowanie na ciepło w nośniku ciepła zmniejszone powinno być we wszystkich budynkach wielorodzinnych przynajmniej do poziomu 0,16 GJ/m 3. Problemem są również wysokie koszty ogrzewania budynków należących do Spółdzielni mieszkaniowej w Snowidzy, które ogrzewane są olejem opałowym. Nie wykorzystuje się też w budynkach mieszkalnych wielorodzinnych posiadających instalację cwu, energii słonecznej do ogrzewania wody. Komunalne oświetlenie publiczne W tym sektorze gospodarki dokonano już modernizacji oświetlenia ulicznego i drogowego. Zidentyfikowanym problemem jest jednak bardzo energochłonne oświetlenie obiektów. Jednostkowa moc źródła światła jest na poziomie 250 W. Przemysł (z wyjątkiem zakładów objętych systemem handlu uprawnieniami EU-ETS) W sektorze tym z powodu regresu, nie zidentyfikowano aktualnie większych problemów. Transport publiczny W sektorze tym, do którego zaliczono dowożenie dzieci do szkół, wywóz odpadów komunalnych z terenu gminy, samochody i maszyny samobieżne należące do gminy, głównym zidentyfikowanym problemem w aspekcie zmniejszenia emisji CO 2, jest wykorzystywanie wyłącznie paliwa kopalnego jakim jest olej napędowy. Transport prywatny i komercyjny W sektorze tym znajduje się pozostały transport kołowy i szynowy. Jego udział w ogólnej ilości zużywanej energii na terenie gminy wynosi ponad 52 %., a emisji CO 2, również na poziomie 52 %. Jak widać transport stanowi ponad połowę zużywanej energii i emisji CO 2 na terenie gminy. Następnym bardzo poważnym problemem jest fakt, że oszacowany roczny współczynnik wzrostu ruch na drodze krajowej, drogach wojewódzkich, powiatowych i gminy, jest bardzo wysoki i kształtuje się na poziomie: 9,04% na drodze krajowej, 7,2 % na drogach wojewódzkich i 3,9 % na drogach powiatowych i gminnych. Utrzymanie się tych trendów spowoduje dominację emisji CO 2 i zużycia energii przez ten sektor. 8

9 Zidentyfikowanym problemem jest również niski standard nawierzchni dróg powiatowych i gminnych oraz brak bezpiecznych ścieżek dla rowerów na terenie gminy. Poniżej przedstawiono udział poszczególnych sektorów w całkowitej emisji CO 2 z terenu gminy w 2013 r. Tabela 1. Udział poszczególnych sektorów w całkowitej emisji CO 2 z terenu gminy w badaniu kontrolnym MEI 2013 r. Udział poszczególnych sektorów w całkowitej emisji CO 2 z terenu gminy w 2013 r. Sektor gospodarki MEI 2013 Udział emisji 2013 [Mg CO 2 ] [%] Budynki wyposażenie urządzenia komunalne 556,18 2,56 Budynki wyposażenie urządzenia usługowe (nie komunalne) 0,00 0,00 Budynki mieszkalne 7873,18 36,22 Komunalne oświetlenie publiczne 69,10 0,32 Budynki wyposażenie urządzenia 8491,45 40,97 Przemysł (z wyjątkiem zakładów objętych systemem handlu uprawnieniami 1816,45 8,4 EU-ETS) Budynki wyposażenie urządzenia i przemysł razem 10314,9 47,45 Transport publiczny 69,11 0,32 Transport prywatny i komercyjny 11355,5 52,23 Transport razem 11424,6 52,55 Razem 21740,0 100,0 Działania i środki zmierzające do zmniejszenia emisji CO 2 na poziomie lokalnym mogą zostać pogrupowane na różne sposoby, np.: W zależności od sektorów, do których są adresowane (mieszkaniowy, przemysłowy, transportu itp.). W zależności od tego, czy są kierowane do administracji lokalnej czy też nie. W zależności od rodzaju zastosowanego instrumentu (wsparcie finansowe, regulacje prawne, komunikacja i informacja, projekt demonstracyjny itp.). W zależności od rodzaju oddziaływania na zużycie energii i modele produkcji: efektywność energetyczną wyposażenia, budynków, samochodów itp., bardziej racjonalne zachowania (np. wyłączanie światła, wzrost wykorzystania transportu publicznego), produkcja czystszej energii (np. wykorzystanie odnawialnych źródeł energii, biopaliw). Z przeprowadzonej analizy obszarów problemowych wyprowadzono i wyznaczono poniżej zdefiniowane priorytety Planu gospodarki niskoemisyjnej. 9

10 Nr. prioryt etu Nazwa priorytetu Sektor Udział emisji CO 2 [Mg] 1.1 Termomodernizacja budynków użyteczności publicznej. 1.2 Rozwój wykorzystania biomasy do celów grzewczych. 1.3 Wykorzystanie energii słonecznej do przygotowywania ciepłej wody. 1.4 Rozwój wykorzystania pomp ciepła do celów grzewczych. 1.5 Modernizacja i podniesienie efektywności energetycznej w stacjach uzdatniania wody i oczyszczalniach ścieków. 1.6 Wpływanie na ograniczenie emisji gazów poprzez wprowadzanie odpowiednich wymagań w celu wspierania produktów i usług efektywnych energetycznie np. przy zamówieniach publicznych. Budynki wyposażenie urządzenia komunalne Termomodernizacja indywidualnych budynków mieszkalnych. 2.2 Termomodernizacja wielorodzinnych budynków mieszkalnych ogrzewanych zbiorowo 2.3 Rozwój wykorzystania biomasy do celów grzewczych. 2.4 Wykorzystanie energii słonecznej do przygotowywania ciepłej wody. Budynki mieszkalne Modernizacja oświetlenia ulicznego i obiektowego na energooszczędne 4.1 Promowanie i wdrażanie działań w zakresie zwiększania efektywności energetycznej i zrównoważonej energii. Komunalne oświetlenie publiczne Przemysł (z wyjątkiem zakładów objętych systemem handlu uprawnieniami EU-ETS) Modernizacja dróg, ruchu drogowego i organizacji transportu Transport

11 5.2 Promocja i organizacja rozwoju ruchu pieszego i rowerowego 5.3 Planowanie przestrzenne wpływające na trwałe ograniczenie emisji gazów. 5.4 Promocja i wykorzystanie biopaliwa. 5.5 Promocja samochodów z napędem hybrydowym i elektrycznym. 6.1 Wykorzystanie dużych ilości słomy z terenu gminy do produkcji opału. 6.2 Wykorzystanie energii wiatru na terenach umożliwiających realizację siłowni wiatrowych. 6.3 Rozwój gazyfikacji gminy. 6.4 Rozwój instalacji photovoltaicznych 6.5 Rozwój instalacji prosumenckich do produkcji energii odnawialnej 6.6 Wykorzystanie substratu z terenu gminy do produkcji biogazu rolniczego 6.7 Współpraca z mieszkańcami, a także wykorzystanie technologii informacyjnych i komunikacyjnych (ICT). Pozostała aktywność gospodarcza i administracyjna zawarte powyżej 2.2 Stan obecny Zużycie energii w budynkach/instalacjach (budynki i urządzenia komunalne, budynki i urządzenia usługowe niekomunalne, budynki mieszkalne, oświetlenie uliczne; zakłady przemysłowe poza EU ETS fakultatywnie), dystrybucja ciepła 40% całkowitego zużycia energii w UE przypada na budynki, które często są największym odbiorcą energii i największym źródłem emisji CO 2 na terenach miejskich. Dlatego też decydujące znaczenie ma zainicjowanie efektywnych działań zmierzających do zmniejszenia zużycia energii i emisji CO 2 w tym sektorze. Rodzaj działań i środków umożliwiających promowanie efektywności energetycznej i wykorzystania energii odnawialnej w budynkach zależy od rodzaju budynków, sposobu ich wykorzystania, wieku, lokalizacji, rodzaju własności (prywatne/komunalne) oraz od tego, czy budynek jest dopiero projektowany czy już istnieje. Na przykład budynki zabytkowe mogą być chronione przez prawo, wskutek czego znacznie ograniczona staje się liczba rozwiązań służących zmniejszeniu zużycia energii, które można w nich zastosować. 11

12 Energia jest wykorzystywana w budynkach głównie do: podtrzymywania odpowiednich warunków klimatycznych w pomieszczeniach (ogrzewanie, chłodzenie, wentylacja i kontrola wilgotności), oświetlania pomieszczeń, ogrzewania wody do celów sanitarnych, gotowania, napędzania urządzeń elektrycznych i wind. Główne czynniki mające wpływ na zużycie energii w budynkach są następujące: Charakterystyka zewnętrznej bryły budynku (ocieplenie, szczelność budynku, powierzchnia i orientacja powierzchni szklanych), Zachowanie użytkowników budynku (jak wykorzystujemy budynki i ich wyposażenie w naszym codziennym życiu), Sprawność instalacji technicznych, Jakość obsługi i serwisu instalacji technicznych (czy są używane i konserwowane w taki sposób, aby maksymalnie zwiększyć ich efektywność i zminimalizować ich zużycie), Możliwość korzystania z zysków ciepła w zimie i ograniczanie ich latem (właściwa strategia zapewnienia komfortu w okresie letnim), Możliwość korzystania z naturalnego oświetlenia, Efektywność urządzeń elektrycznych i oświetlenia. W konsekwencji wykorzystania odnawialnych źródeł energii nie nastąpi zmniejszenie zużycia energii, ale będzie ono wywierać mniejszy wpływ na środowisko. Dyrektywa 2002/91/WE w sprawie charakterystyki energetycznej budynków stanowi kluczowy instrument wykonawczy mający za zadanie poprawę efektywności energetycznej sektora budowlanego. Władze lokalne powinny znać szczegółowe przepisy obowiązujące w kraju i zrobić z nich jak najlepszy użytek, aby poprawić charakterystykę energetyczną swoich budynków (np. mogą one wykorzystać standardy opracowane na poziomie krajowym/ regionalnym, aby narzucić bardziej surowe wymogi dotyczące efektywności energetycznej niż te mające zastosowanie na poziomie krajowym/regionalnym. Oto kilka propozycji strategii, które mogą zostać zrealizowane na poziomie lokalnym w celu poprawy efektywności energetycznej i zwiększenia wykorzystania odnawialnych źródeł energii w budynkach: Przyjęcie określonych standardów dla różnych elementów budynku (przenikanie ciepła przez ściany, przez okna, efektywność systemu grzewczego itp.). Zaletą tej opcji jest to, że łatwo ją zrozumieć i gwarantuje spełnienie minimalnych wymogów co do charakterystyki energetycznej poszczególnych elementów, nawet jeśli całkowita pożądana charakterystyka energetyczna nie może zostać osiągnięta. Nakazanie instalacji elementów, które pomogą poprawić efektywność energetyczną (konstrukcje zacieniające, zastosowanie mierników rejestrujących zużycie energii, urządzenia do odzysku ciepła w procesie mechanicznej wentylacji ). Obowiązek taki może stać się regułą w odniesieniu do nowych budynków lub też może być nakładany na poszczególne budynki zgodnie z ich charakterystyką energetyczną (np. nakaz wykorzystania konstrukcji zacieniających w budynkach posiadających duże powierzchnie szklane zorientowane na południe). Narzucenie określonych wysokość produkcji/zużycia energii ze źródeł odnawialnych, szczególnie w budynkach użyteczności publicznej. 12

13 W zakresie egzekucji przepisów należy upewnić się, że standardy w zakresie charakterystyki energetycznej są przestrzegane w praktyce, a w razie potrzeby stosuj kary. Zaleca się stosowanie weryfikacji zarówno na papierze, jak i na miejscu. Obecność przedstawiciela władz samorządowych w jakimś momencie podczas trwania prac budowlanych czy remontowych będzie wyraźnym dowodem na to, że władze poważnie traktują przepisy i przyczyni się do poprawy jakości działań w sektorze budowlanym na poziomie lokalny A. Zużycie energii - budynki i urządzenia komunalne Budynki komunalne Gmina jest organem prowadzącym dla szkół podstawowych w Targoszynie i Snowidzy oraz Gimnazjum w Marcinowicach. Do gminy należą również inne obiekty użyteczności publicznej takie jak: budynek Urzędu Gminy, Wodomistrzówki, ZGK i GOPS w Mściwojowie oraz Przychodnia Zdrowia, a także budynek Gminnego Ośrodka Zdrowia w Mściwojowie. Do gminy należą również świetlice wiejskie. Do kierowników wszystkich obiektów skierowane zostały zapytania w zakresie aktualnego zapotrzebowania na nośniki ciepła do ogrzewania budynków, zużycia energii elektrycznej oraz planów w zakresie modernizacji lub rozbudowy kotłowni i zwiększenia zapotrzebowania na energie elektryczną. uzyskane dane zamieszczono w poniższej tabeli. Tabela 2. Zapotrzebowanie na ciepło i energię elektryczną w budynkach użyteczności publicznej należących do gminy ogrzewanych indywidualnie w 2013 r. Lp. Nazwa obiektu Rodzaj ogrzewania 1. Szkoła Podstawowa w Targoszynie Zużycie opału w skali roku Zużycie ciepła w Zużycie energii elektrycznej nośniku ciepła [kwh] olej 5973 litr 204,05 GJ 6572 kwh 3857,83 zł 0,58 zł/kwh 5,4 kwh/m 2 2. Szkoła Podstawowa w Snowidzy Snowidza 91a, 3. Gimnazjum w Marcinowicach 4. Gminny Ośrodek Zdrowia C11D olej 22978,9 litr 785,0 GJ kwh 15440,38 zł 0,32 zł/kwh 39,44 kwh/m 2 C11 słoma 102,7 ton 1540,5 GJ kwh 5677 zł 0,42 zł/kwh 8,1 kwh/m 2 C11 olej litr 461,2 GJ 6240 kwh 3658,77 zł 13

14 w Mściwojowie 5. Budynek Wodomistrzówki Mściwojów Budynek Urzędu Gminy Mściwojów Biblioteka Publiczna Targoszyn Budynek użyteczności pub. Mściwojów 68 - dawny Fenix 10. Budynek ZGK i GOPS Mściwojów 20. 0,58 zł/kwh 9,9 kwh/m 2 LPG 5494 litr 143,0 GJ 2333 kwh 6,8 kwh/m 2 olej 9780 litr 334,1 GJ kwh zł 0,40zł/kWh 44,5kWh/m 2. Energia elektryczna 7484 kwh 0 GJ 7484kWh 5603 zł 0,75zł/kWh 159 kwh/m 2. ekogroszek 2,13 ton 48,3 GJ 1365 kwh 4,33kWh/m 2 Energia elektryczna 40981,5 kwh 267 kwh/m Budynek LGD Mściwojów Remiza OSP w Mściwojowie 13. Remiza OSP Marcinowice 14. Remiza OSP Targoszyn 15. Świetlica Wiejska w Drzymałowicach 16. Świetlica Wiejska w Godziszowej 17. Świetlica Wiejska w Luboradzu 18. Świetlica Wiejska w Marcinowicach 19. Świetlica Wiejska w Mściwojowie 20. Świetlica Wiejska w Niedaszowie 21. Świetlica Wiejska w Siekierzycach 22. Świetlica Wiejska w Snowidzy 23. Świetlica Wiejska w Targoszynie 24 Świetlica Wiejska w Zimniku Energia elektryczna elektryczne elektrycznie elektrycznie elektrycznie elektrycznie elektrycznie elektrycznie elektrycznie elektrycznie elektrycznie elektrycznie elektrycznie elektrycznie kwh 274 kwh/m kwh 3,6 kwh/m kwh 8,8 kwh/m kwh 6,7 Wh/m 2 8 kwh 0,15 Wh/m kwh 7,3 kwh/m kwh 14,6 kwh/m kwh 7,2 kwh/m kwh 12,2kWh/m kwh 4,0 kwh/m kwh 13,1 kwh/m kwh 28,9 kwh/m kwh 15,1 kwh/m kwh 10,6 kwh/m 2 Razem 3536 GJ kwh 14

15 Z danych przedstawionych w powyższych dwóch tabelach wynika, że do eksploatacji budynków użyteczności publicznej na terenie gminy Mściwojów zużyto w 2013 r.: GJ kwh energii elektrycznej. Urządzenia komunalne Tabela 3. Potrzeby komunalne gminy na energię elektryczną do pompowania wody, ścieków, oczyszczania ścieków. Lp. Wyszczególnienie Zużycie energii elektrycznej w 2013 roku [kwh] 1 AKSUW Grzegorzów 58811,00 2 SUW Targoszyn 55203,00 3 Pompownia Marcinowice 917,00 4 Pompownia Zimnik 594,00 5 Przepompownia Luboradz 6037,00 6 Pompownia Targoszyn 24236,00 7 Pompownia Mściwojów 9737,00 8 Oczyszczalnia ścieków Mściwojów ,00 9 Oczyszczalnia ścieków Snowidza 3109,00 Razem ,00 Zużycie energii - budynki i urządzenia komunalne Zapotrzebowanie budynków i urządzeń komunalnych na ciepło i energię elektryczną przedstawia się następująco: GJ - 489,5 MWh energii elektrycznej GJ 489,5 MWh B. Zużycie energii budynki i urządzenia usługowe niekomunalne Na terenie gminy brak jest budynków użyteczności publicznej nie należących do gminy C. Zużycie energii budynki mieszkalne Budynki wielorodzinne Zgodnie z informacja uzyskaną ze Spółdzielni Mieszkaniowej w Snowidzy siedem budynków o łącznej powierzchni 4711 m 2 ogrzewanych było z kotłowni olejowych zlokalizowanych 15

16 kubatura części ogrzewanej budynku w sezonie grzewczym 2013 r. zużycie opału na cwu poza sezonem grzewczym 2013 r. Całkowite zużycie opału na co i cwu w 2013 r. Liczba mieszkańców Wymieniono okna Ocieplenie ścian zewnętrznych w tych budynkach. Budynki nr 122 i 123 posiadają wspólna kotłownię. W związku z tym zapotrzebowanie na ciepło dla budynków wielorodzinnych przyjęto na podstawie zużycia oleju opałowego. Zapotrzebowanie na olej opałowy do ogrzewania budynków mieszkaniowych przedstawia się w 2013 r. następująco: Dane budynku charakterystyka budowlana i energetyczna inne dane Stopień ocieplenia budynku Lp. Obiekt, adres powierzchnia części ogrzewanej budynku zużycie opału na co [m 3 ] [m 2 ] [l] [l] [l] [os] [%] [%] 1 Snowidza , Snowidza Snowidza Snowidza , Snowidza ,8 755, Snowidza ,5 755, Snowidza ,8 681, Razem 11779,1 4711, Charakterystykę budynków i zapotrzebowanie na ciepło pierwotne i końcowe w 2013 r. przedstawiono w poniższym ujęciu tabelarycznym. budynki wielorodzinne 2013 r. powierz chnia budynku (m 2 ) końcowe zużycie ciepła [GJ] zużycie ciepła co [GJ] zużycie ciepła cwu [GJ] jednostko we zużycie [GJ/m 3 [ jednostko we zużycie [GJ/m 2 ] zużycie ciepła w nośniku ciepła [GJ] Snowidza ,2 254,2 177,6 76,5 0,206 0,52 317,7 Snowidza ,3 306,1 131,2 0,228 0,57 546,6 Snowidza ,4 347,1 150,3 0,259 0,65 621,7 Snowidza ,2 314, ,3 0,254 0,63 392,9 Snowidza ,9 470,1 327,95 142,1 0,2487 0,62 587,6 Snowidza ,4 0,247 0,62 890,9 623,1 267,8 Snowidza ,9 0,247 0, ,6 Razem 4711,6 2864,1 2001,9 862,2 0,243 0, ,1 16

17 Jednostkowe zapotrzebowanie na ciepło końcowe budynków Spółdzielni wynosi 0,61 GJ/m 2, a na ciepło pierwotne 0,76 GJ/m 2, co wykazuje konieczność podjęcia działań termomodernizayjnych. W miejscowości Targoszyn znajduje się osiedle 4 bloków 2 piętrowych o powierzchni użytkowej 4000 m 2 oraz szereg składający się z 4 bloków 1 piętrowych o powierzchni użytkowej m 2. Mieszkania ogrzewane są indywidualnie węglem. Zapotrzebowanie na ciepło dla powyższych budynków wielorodzinnych oszacowano przyjmując jednostkowe zapotrzebowanie na ciepło końcowe na poziomie 0,61 GJ/m 2 a. Końcowe zużycie budynki powierzc jednostk jednostk kubatura zużycie zużycie ciepła w wielorodzinne hnia owe owe budynku ciepła węgla nośniku Targoszyn budynku 2013 r. (m 2 (m 3 zużycie zużycie ) ) [GJ/m 3 [ [GJ/m 2 [GJ] [ton] ciepła ] [GJ] Blok 3 piętra nr ,206 0, ,6 828,6 Blok 3 piętra nr ,228 0, ,6 828,6 Blok 3 piętra nr ,259 0, ,6 828,6 Blok 3 piętra nr ,254 0, ,6 828,6 Blok 1 piętro nr ,259 0, ,7 582,9 Blok 1 piętro nr ,259 0, ,7 582,9 Blok 1 piętro nr ,259 0, ,7 582,9 Blok 1 piętro nr ,259 0, ,7 582,9 Razem ,243 0, ,1 5645,7 Jednostkowe zapotrzebowanie na ciepło końcowe budynków wynosi 0,61 GJ/m 2, a na ciepło pierwotne 0,88 GJ/m 2, co wykazuje konieczność podjęcia działań termomodernizacyjnych. Budynki jednorodzinne 2013 r. Indywidualne budynki mieszkalne w dużym stopniu posiadają własne kotłownie lub są ogrzewane piecami. Przeprowadzone badanie ankietowe wśród mieszkańców gminy pozwoliło oszacować zapotrzebowanie na ciepło do ogrzewania, strukturę i wielkość zużycia wg. rodzajów opału i poziom jednostkowego zużycia ciepła. Uzyskane wyniki przedstawiono w poniższych tabelach. Zużycie opału średnio w gospodarstwach domowych przedstawia się następująco: miał węgiel kamienny olej opałowy drewno biomasa LPG * dane zakładu gazowniczego zużycie do co. ** łącznie z gotowaniem Wielkość zużycia opału w gospodarstwach domowych ,9 ton 2822,7 ton 0,0 ton 1907,6 ton kg 17

18 Wyliczone zużycie energii do ogrzewania budynków indywidualnych przedstawiono w poniższej tabeli. Tabela 4. Zapotrzebowanie na ciepło przez budynki jednorodzinne Odbiorcy energii cieplnej wg sposobu zasilania Powierzchnia ogrzewana [m 2 ] Zużycie energii cieplnej w nośniku ciepła 2013 r. [GJ] Jednostkowe zapotrzebowanie na ciepło [GJ/m 2 ] Rok Budynki mieszkalne ogrzewane indywidualne , Budynki mieszkalne razem Zapotrzebowanie w gminie na ciepło do ogrzewania budynków mieszkalnych przedstawiono w poniższej tabeli. Tabela 5. Zapotrzebowanie na ciepło przez budynki jednorodzinne i wielorodzinne r. Odbiorcy energii cieplnej wg sposobu zasilania Powierzchnia ogrzewana [m 2 ] Zużycie energii cieplnej w nośniku ciepła 2013 r. (GJ) Jednostkowe zapotrzebow anie na ciepło w nośniku ciepła [GJ/m 2 ] Indywidualne budynki mieszkalne ,06 Budynki wielorodzinne ogrzewane zbiorowo ,83 Budynki mieszkalne ogółem ,03 Zapotrzebowanie w gminie na energię elektryczną w grupie gospodarstw domowych przedstawiono w poniższej tabeli. Tabela 6. Zapotrzebowanie na energię elektryczną przez budynki jednorodzinne i wielorodzinne r. Rok Zużycie energii elektrycznej [MWh] Źródło opracowanie własne na podstawie danych Turon. 18

19 Zapotrzebowanie budynków mieszkalnych jedno i wielorodzinnych na ciepło i energię elektryczną przedstawia się następująco: GJ MWh D. Zużycie energii oświetlenie uliczne Zgodnie z uzyskaną informacją z Urzędu Gminy w 2013 r. na jej terenie zainstalowanych było 337 punktów świetlnych przy ulicach i drogach publicznych. Oświetlenie jest całkowicie zmodernizowane. Oświetlenie to jest eksploatowane w sposób pół nocny. Charakterystykę oświetlenia w 2013 r. przedstawiono w poniższej tabeli. Tabela 7. Charakterystyka oświetlenia ulicznego drogowego w 2013 r. jednostka 2013 r. Liczba punktów oświetlenia drogowego szt 337 Liczba zmodernizowanych punktów światła szt 337 Łączna zainstalowana moc wszystkich źródeł światła kw 27,8 Zużycie energii elektrycznej przez oświetlenie kwh Jednostkowa moc źródła światła W/szt 82 Teoretyczne zużycie energii elektrycznej przez oświetlenie Źródło dane za 2013 r. Urząd Gminy Mściwojów, opracowanie własne kwh Dodatkowo na terenie gminy znajduje się oświetlenie w Snowidzy dz. nr 555 droga osiedlowa, Targoszyn dz. nr 392 zespół pałacowo-parkowy. Instalacja oświetleniowa jest własnością Gminy Mściwojów. Oświetlenie to nie zostało jeszcze zmodernizowane i charakteryzuje się wysokim jednostkowym zużyciem energii elektrycznej. Charakterystykę tego oświetlania przedstawiono w poniższej tabeli. Oświetlenie obiektów pozostałych jednostka 2013 r. Liczba punktów oświetlenia drogowego szt 20 Liczba zmodernizowanych punktów światła szt 0 Łączna zainstalowana moc wszystkich źródeł światła kw 5 Zużycie energii elektrycznej przez oświetlenie kwh Jednostkowa moc źródła światła W/szt

20 Teoretyczne zużycie energii elektrycznej przez oświetlenie kwh Zapotrzebowanie komunalne gminy na energię elektryczną do oświetlenia wynosi. jednostka 2013 r. Oświetlenie kwh Zapotrzebowanie na energię elektryczną do oświetlenia ulicznego i drogowego oraz obiektów, przedstawia się następująco: 85,1 MWh E. Zużycie energii - zakłady przemysłowe poza EU ETS Na terenie gminy Mściwojów jednymi z największych zakładów pracy są przedsiębiorstwa wyspecyfikowane w poniższej tabeli. Tabela 8. Największe zakłady pracy na terenie gminy Mściwojów Nazwa zakładu Pani Regina Turoń Polonia Granity Pan Jerzy Dwernicki Przedsiębiorstwo CDG Sc. Pan Radosław Owczarek TER-TRANS SPEDYCJA. USŁUGI KURIERSKIE I OGÓLNOBUDOWLANE GEWA Pan Dariusz Dudar Stolarstwo Budowlane Pan Grzegorz Trzebniak Usługi Ogólnobudowlane PPHU Bodek Stacja paliw Krzysztof Bodziany Miejscowość Zimnik 38, Rybno 1A, Mściwojów 57, Targoszyn 81 A, Targoszyn 59, Drzymałowice, Nienaszów 7, Do przedsiębiorstw tych skierowane zostały ankiety z prośbą o przesłanie informacji dotyczących aktualnego zużycia nośników energii cieplnej i elektrycznej oraz najbliższych planów w zakresie modernizacji lub rozbudowy kotłowni względnie zwiększenia zapotrzebowania na energię elektryczną. W poniższych tabelach przedstawiono dane dotyczące: większych przedsiębiorstw zlokalizowanych na terenie gminy: 20

21 Tabela 9. Dane dotyczące zapotrzebowania na energię cieplną przedsiębiorstw z własną kotłownią w 2013r. Nazwa zakładu Zakład nr 1 Zakład nr 2 Zakład nr 3 Zakład nr 4 Zakład nr 5 Zakład nr 6 Zakład nr 7 Powierzchnia /kubatura Rodzaj opału Roczne zapotrzebowanie na opał Moc kotłowni Zapotrzebowanie na ciepło Zużycie energii elektrycznej [kwh] 180 m m 3 LPG 3000 litrów 48 kw 78,1 GJ bd bd bd bd bd bd bd bd bd bd bd bd bd bd bd bd bd bd bd bd bd bd bd bd bd bd bd bd bd bd bd bd bd bd bd bd Powierzchnia użytkowa budynków, w których prowadzona jest pozarolnicza działalność gospodarcza (wg. przypisu podatku od nieruchomości). Na podstawie uzyskanych odpowiedzi brak jest możliwości obliczenia zapotrzebowanie na ciepło i energię elektryczną przez największe podmioty gospodarcze. Oszacowanie zapotrzebowania na ciepło Powierzchnia użytkowa budynków, w których prowadzona jest pozarolnicza działalność gospodarcza (wg. przypisu podatku od nieruchomości). Rok Powierzchnia na koniec roku [m 2 ] ,82 Z danych uzyskanych z Urzędu Gminy wynika, że powierzchnia budynków zajętych pod działalność gospodarczą wynosi aktualnie 7575,82 m 2. Na tej podstawie przyjmując skorygowane dane struktury zużycia paliw oraz zużycia energii w przemyśle Dolnego Śląska (2012) można przyjąć do celów szacunkowych jednostkowe zapotrzebowanie ciepła w przemyśle i podmiotach gospodarczych gminy Mściwojów na poziomie 1,5 GJ/m 2 Rok Zapotrzebowanie na ciepło podmioty gosp. i przemysł [GJ]

22 Zapotrzebowanie na ciepło przez podmioty gospodarcze w 2013 r. oszacowana została na ok GJ w skali roku GJ Przyjmując skorygowane dane struktury zużycia paliw oraz zużycia energii w przemyśle Dolnego Śląska (2012), oszacowano ilości paliw zużytych w poszczególnych rodzajach. Tabela 10. Zużycie opału przez podmioty gospodarcze i przemysł na terenie gminy Mściwojów w 2013 r.. Wyszczególnienie Zużycie opału przez podmioty gospodarcze i przemysł na terenie gminy węgiel [ton] Zużycie opału w 2013 r. gaz ziem [m3] LPG bez pojazdów [ton] olej opałowy lekki [ton] ,1 Oszacowanie zapotrzebowania na energię elektryczną Według informacji uzyskanych z Turon Sprzedaż z Legnicy uzyskano dane dotyczące zużycia energii elektrycznej i liczby odbiorców przemysłowych i podmiotów gospodarczych grupy B i C na terenie wiejskiego powiatu jaworskiego. Na ich podstawie oszacowano zużycie energii elektrycznej oraz liczbę odbiorców na terenie gminy w latach Uzyskane dane przedstawiono w poniższej tabeli: Tabela 11. Zużycie energii elektrycznej oraz ilość odbiorców w poszczególnych grupach odbiorców w 2013 r. gmina Mściwojów. Rok Liczba odbiorców SN Liczba odbiorców grupy B Zużycie energii elektrycznej SN [MWh] Zużycie energii elektrycznej w grupie B [MWh] , ,481 Odbiorcy grupy taryfowej B odbiór przemysłowy duży zużywa obecnie 729,481MWh. Odbiorcy podmioty gospodarcze grupy taryfowej C odbiór średni zużywają obecnie 396,857 MWh. Oszacowania zapotrzebowania podmiotów gospodarczych na energię elektryczną dokonano na podstawie uzyskanych danych z Turon Dystrybucja SA. Łącznie zużycie energii elektrycznej w 2013 r. przez podmioty gospodarcze odbiór przemysłowy duży i odbiór średni wyniosło MWh. 22

23 Zużycie energii elektrycznej przez podmioty gospodarcze w 2013 r. wyniosło 1126 MWh Gaz ziemny Na terenie gminy Mściwojów brak jest odbiorców przemysłowych gazu ziemnego Zużycie energii w transporcie (transport publiczny, tabor gminny, transport prywatny i komercyjny, transport szynowy), w tym poprzez wdrażanie systemów organizacji ruchu Na sektor transportu przypada około 30% końcowego zużycia energii w Unii Europejskiej. Samochody osobowe, ciężarowe i pojazdy lekkie są odpowiedzialne za 80% końcowego zużycia energii w sektorze transportu. Komisja Europejska i Parlament Europejski przyjęły niedawno Plan działania na rzecz mobilności w gminach (Komunikat Komisji Europejskiej KOM [2009] 490). Zaproponowano w nim dwadzieścia działań mających zachęcić i pomóc władzom lokalnym, regionalnym i krajowym w osiąganiu celów w zakresie zrównoważonej mobilności w gminach. Stanowczo zaleca się dokonanie dogłębnej analizy bieżącej sytuacji, zanim samorząd lokalny zaproponuje konkretne środki i działania w dziedzinie transportu. Istniejące środki transportu i możliwe związki lub synergie pomiędzy różnymi środkami transportu muszą zostać dobrze dopasowane do geograficznych i demograficznych cech gminy oraz możliwości łączenia różnych rodzajów transportu. Skuteczne, zrównoważone planowanie transportu gminnego (ang. Sustainable Urban Transport Planning SUTP) wymaga sformułowania długofalowej wizji w celu zaplanowania wymogów finansowych dotyczących infrastruktury i pojazdów, w celu opracowania programów motywacyjnych służących promowaniu wysokiej jakości transportu publicznego, bezpiecznej jazdy rowerem i ruchu pieszego oraz w celu skoordynowania transportu z planowaniem przestrzennym na odpowiednich poziomach administracyjnych. Podczas planowania transportu należy wziąć pod uwagę bezpieczeństwo, dostęp do towarów i usług, zanieczyszczenie powietrza, hałas, emisję gazów cieplarnianych i zużycie energii, zagospodarowywanie gruntów, zapewnienie przewozu pasażerów i towarów oraz wszystkie środki transportu. Rozwiązania muszą zostać dostosowane do istniejących potrzeb dzięki szerokim konsultacjom ze wszystkimi zainteresowanymi stronami, a przyjęte cele muszą odzwierciedlać lokalną sytuację. 23

24 Mapa nr 1. Średni dobowy ruch pojazdów silnikowych na drogach krajowych i wojewódzkich w 2010 roku. Źródło GDDKiA Na terenie gminy Mściwojów występują cztery kategorie dróg oraz tory kolejowe Długość tych dróg w poszczególnych kategoriach oraz torów przedstawia się następująco: 1) drogi krajowe - przez teren gminy przebiega 0,72 km dróg. 2) drogi wojewódzkie - przebiega 12,96 km dróg. 3) drogi powiatowe - przebiega 43,968 km dróg. 24

25 4) drogi gminne - przebiega 19 km dróg. 5) tory kolejowe - przebiega 4,875 km torowiska. Liczbę zarejestrowanych pojazdów na terenie gminy Mściwojów w latach przedstawiono w poniższej tabeli. Lp. Wyszczególnienie samochody osobowe ogółem 1 samochody osobowe w wieku 2 poniżej 10 lat samochody osobowe w wieku 3 powyżej 10 lat samochody ciężarowe 4 autobusy 5 motocykle 6 ciągniki rolnicze 7 ciągniki samochodowe 8 Źródło dane Starostwo Jawor opracowanie własne Liczba zarejestrowanych pojazdów na koniec roku 2005 r r r r Obliczenia zużycia paliw w transporcie dokonano na podstawie jednostkowego zużycia paliw przez poszczególne rodzaje pojazdów oraz oszacowanych i przeprowadzonych badań ruchu na drogach krajowych, wojewódzkich, powiatowych i gminnych na terenie gminy Mściwojów w 2014 r. Jednostkowe zużycie paliwa przez poszczególne rodzaje pojazdów przyjęte do obliczeń. Rodzaj pojazdu Rodzaj paliwa Pojazdy według rodzaju zasilania % Jednostkowe zużycie paliwa - dane 2010r. [litr/100 km] motocykle benzyna samochody osobowe benzyna 61 8 samochody osobowe LPG 14,37 10,2 samochody osobowe olej napędowy 22,45 7,1 samochody osobowe Inne źródła 2,17 energii samochody ciężarowe o masie do 3,5 ton olej napędowy 32 10,5 25

26 samochody ciężarowe o masie do 3,5 ton benzyna 57,4 10 samochody ciężarowe o masie do 3,5 ton LPG 7,82 12,5 samochody ciężarowe o masie powyżej 3,5 olej napędowy 95 ton 24,8 samochody ciężarowe o masie powyżej 3,5 benzyna 5 ton 32 autobusy olej napędowy ,8 ciągniki rolnicze olej napędowy 100 ciągniki samochodowe olej napędowy Źródło: GUS Transport wyniki działalności w 2010 r. s Źródło: Instytut Transportu samochodowego zakład Badań Ekonomicznych LCA (źródło: ELCD) dla najczęściej stosowanych typów paliw Wskaźniki emisji CO 2 przyjęte do obliczeń emisji CO 2 dla poszczególnych rodzajów pojazdów Wyszczególnienie Wskaźnik emisji CO 2 przyjęty do obliczeń emisji CO 2 kgco2/100km Rodzaj pojazdu MS SO SD SCbp SCzp A Cr 13,142 19,168 25,518 67,814 67,814 75,056 Charakterystyka ruchu pojazdów mechanicznych na terenie gminy Średnio dobowy oszacowany ruch na drogach krajowych na terenie gminy Mściwojów w 2014 roku. nr drogi kilometraż odle odcinek SDR natężenia ruchu [P/d] nowy od do gł. MS SO SD SCbp SCzp A Cr R razem 3 422,9 437,3 14,4 JAWOR-BOLKÓW Źródło: Oszacowano na podstawie danych 2005 i 2010r. Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad Średnio dobowy ruch na drogach wojewódzkich na terenie gminy Mściwojów oszacowany dla 2014 roku. nr drogi kilometraż km odcinek natężenia ruchu [P/d] nowy od do odle MS SO SD SCbp SCzp A Cr razem Jawor Strzegom 374 8,9 15,7 9, Świdnica 363 Jawor Jenków Źródło: Oszacowano na podstawie danych 2005 i 2010r. Zarządu Dróg Wojewódzkich. Średnio dobowy ruch na drogach powiatowych na terenie gminy Mściwojów oszacowany dla 2014 roku. 26

27 Pomiar nr Nr drogi Długość odcinka km Motocykle Sam. osobowe Lekkie samochody ciężarowe (dostawcze) Samochody ciężarowe bez przyczepy Samochody ciężarowe z przyczepą Autobusy Pojazdy rolnicze D 2, D 6, Źródło: Oszacowano na podstawie danych pomiarów ruchu 2005 i 2012 r. Zarządu Dróg Powiatowych. SDR Średnio dobowy ruch na drogach gminnych na terenie gminy Mściwojów w 2014 r. Długość odcinka MS SO SD SCbp SCzp A Cr Razem Liczba pojazdów dziennie drogi gminne Snowidza typ 1 Liczba pojazdów dziennie drogi gminne Snowidza typ 2 9,5 km ,5 km Źródło: -opracowanie własne na podstawie pomiar ruchu na drogach gminnych w 2015 r. i wskaźnika wzrostu ruchu na drogach powiatowych. Transport szynowy 2014 r. Przez teren gminy przebiega droga kolejowa nr 137 relacji Katowice-Legnica - długość na terenie gminy Mściwojów wynosi 4,875 km. Liczbę przejechanych kilometrów oraz zużycie oleju napędowego przez pociągi w 2014 r., przedstawiono w poniższej tabeli. Liczba pociągów [szt] Długość torów kolejowych [km] Liczba przejechanych kilometrów w roku. Jednostkowe zużycie paliwa przez lokomotywy [l/km] Rodzaj paliwa Zużycie paliwa [litr] , ,6 ON Rok Zużycie paliw w transporcie kołowym, szynowym i w rolnictwie w 2014 r. przedstawiono w poniższej tabeli. Rodzaj paliwa Zużycie paliwa w transporcie kołowym i szynowym na terenie gminy [litr] Zużycie paliwa w rolnictwie [litr] Zużycie paliwa w transporcie na terenie gminy i rolnictwie [litr] benzyna , ,124 LPG , ,9378 olej napędowy , , ,11 Inne źródła energii

28 Dowożenie uczniów do szkół Dowóz dzieci i młodzieży do szkół podstawowych i gimnazjum prowadzony jest przez Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej TRANS-POL Sp. z o.o., Al. Rzeczypospolitej 24, Legnica. Liczbę przejechanych kilometrów oraz zużycie oleju napędowego przez autobusy dowożące dzieci, przedstawiono w poniższej tabeli. Nazwa firmy wykonującej przewozy Transpol PKS Legnica Gimbus Marcinowice Liczba przejechanych kilometrów w roku. Jednostkowe zużycie paliwa przez autobus Rodzaj paliwa Zużycie paliwa [litr] Rok ,0 ON 3141, ,9 ON 5593, razem 8735,09 Wywóz odpadów komunalnych 1. Rok Nazwa firmy wywożącej odpady komunalne z terenu gminy PUK van Gansewinkel Legnica Sp. Z o.o. Samochody należące do gminy Lp. 1 2 Rodzaj pojazdu Samochód GOPS Renault Samochód ZGK Renault Trafic DJA U952 Maszyny samobieżne ZGK Liczba przejechanych kilometrów po terenie gminy w danym roku. Liczba przejechanych kilometrów w roku. Rodzaj paliwa Jednostka Zużycie paliwa Rok ON litr Rodzaj paliwa Jednostka Zużycie paliwa Rok ON litr ON litr 1336, razem 4121,76 Lp. 1 2 Rodzaj pojazdu C-355 DJA M 090 Koparka CASE liczba przejechanych kilometrów w roku. Rodzaj paliwa Zużycie paliwa [litr] Rok bd ON 1048, bd ON 2854,