Choć paliwowa drożyzna

Transkrypt

1 SKOK Świetne wyniki Kasy Stefczyka Coraz lepsze wyniki finansowe cieszą, bo korzystają na tym wszyscy członkowie naszej Kasy, a jest ich już niemal 800 tysięcy mówi Andrzej Sosnowski, prezes Kasy Stefczyka. STR. 7 LOKATY Fiskus dobierze się do oszczędności Klamka zapadła. Tylko do końca roku można oszczędzać pieniądze na tzw. lokatach jednodniowych. Od stycznia nie uciekniemy od tzw. podatku Belki naliczanego od zysków z oszczędzania. STR. 6 BANKI Wymiana może być kosztowna Jeśli potrzebujesz drobniaków. Albo odwrotnie jeśli garść monet chcesz wymienić na banknoty, musisz przygotować się na to, że za taką operację w banku będziesz musiał zapłacić. STR. 6 PRAWO Ile podziała twoja lodówka? Zdaniem ministra środowiska, producenci tak konstruują sprzęt AGD i RTV, byśmy jak najczęściej go wymieniali. Dlatego proponuje on, by przyklejać na sprzęcie informację, ile będzie nam służył. STR Nr indeksu ISSN W numerze: Wielkie wyprzedaże pauperyzują w najgorszy sposób, bo ciągną w dół ceny rynkowe nieruchomości, tworzą tani rynek rzeczy używanych, co niszczy część bieżącej produkcji przemysłowej oraz faktycznie obniża wartość tych aktywów, które nie są przedmiotem wyprzedaży. (...). Wyprzedaże były i są dziś wynikiem polityki podatkowej pisze prof. Witold Modzelewski. STR. 8 Paliwo jest drogie, ale bywało gorzej Klnąc na wakacyjną drożyznę przy dystrybutorze przypomnijmy sobie, ile można było kupić paliwa za średnią pensję w czasach PRL JUSTYNA WĘCEK Choć paliwowa drożyzna nieco odpuszcza, eksperci nie mają wątpliwości: w lipcu i sierpniu o tańszej benzynie czy oleju napędowym możemy zapomnieć, bo ceny znowu pójdą w górę. Czy jednak na pewno mamy do czynienia z najwyższymi cenami paliwa w historii polskiej motoryzacji? Cena litra oleju napędowego pod koniec zeszłego tygodnia po raz pierwszy od wielu tygodni spadła poniżej 5 złotych. Kierowcy tankujący ropę oddychają z ulgą, zaś właściciele benzyniaków z nadzieją śledzą ceny najpopularniejszej Pb95. Na próżno. Choć ceny ropy naftowej na światowych rynkach ustabilizowały się i kurs złotego przestał lecieć na łeb na szyję, wszystko wskazuje na to, że ceny paliwa nie zmaleją. A to dlatego, że zbliża się sezon urlopowy, gdy co roku ceny na stacjach w okresie czerwiec sierpień szybują w górę. Nie inaczej będzie i tym razem. Wzrost popytu na paliwa, z jakim mamy do czynienia latem, może spowodować, że ceny pójdą w górę potwierdza Urszula Cieślak, ekspert paliwowy z Biura Maklerskiego Reflex. Uspokaja jednak wzrosty będą niewielkie. Np. Pb95 nie powinna przekroczyć 5,30 złotego. Chodzi oczywiście o średnią cenę za litr. Może się jednak zdarzyć, że będą stacje, gdzie za benzynę trzeba będzie zapłacić 5,50 zł 5,60 zł, a nawet więcej. Podobnie będzie 5,30 zł tyle w czasie wakacji będzie wynosić średnia cena litra benzyny z olejem napędowym. Na pewno drożyzny należy spodziewać się w kurortach. Tam stacje bez litości łupią turystów, windując ceny. Na pewno spora część Polaków zrezygnuje z wakacji za kółkiem z powodu drożyzny. Wysoka cena paliw, z jaką mamy do czynienia od kilku tygodni, już sprawiła, że popyt na paliwa zmniejszył się mówi Urszula Cieślak. Podwyżki doskwierają polskim kierowcom od stycznia. Najpierw z powodu zamieszek w krajach Afryki Północnej i nagłego osłabienia złotego ceny benzyny i oleju napędowego ostro poszły w górę. To spowodowało, że wielu kierowców z powodu oszczędności zostawiło samochody w garażach i przesiadło się do komunikacji publicznej. Innym rozwiązaniem był montaż instalacji gazowej, to dlatego, że LPG jest o wiele tańszym paliwem. Rezultat? Sprzedaż benzyny Pb95 spadła w ciągu pierwszych trzech miesięcy tego roku o 5 procent. I kwartał w roku to zwykle okres niższego zapotrzebowania na paliwa ciekłe, a w bieżącym roku to obniżenie było jeszcze wzmocnione przez stan pogody i galopadę cen zauważają eksperci Polskiej Organizacji Przemysłu i Handlu Naftowego. Na pociechę lekcja ekonomii i historii. Otóż drogo na stacjach benzynowych już było, zwłaszcza za czasów PRL. Przeczytaj na następnej stronie, ile wtedy kosztował litr benzyny, ile można było kupić paliwa za średnią pensję i ile spalały maszyny, które wtedy królowały na polskich szosach. więcej. str.2 Polacy winni miliardy Niemal 175 milionów złotych mają do zapłacenia Polacy. Ale tylko za jazdę bez biletu. W sumie zadłużenie Polaków sięga 31 miliardów złotych. Długi podróżujących na gapę w ciągu roku wzrosły o 14 milionów złotych wynika z danych Krajowego Rejestru Dłużników. Statystyczny gapowicz to 30-letni mężczyzna z województwa śląskiego, dolnośląskiego lub mazowieckiego. Rekordzista ma 40 tysięcy złotych długu. Zalegamy nie tylko z zapłatą za jazdę bez biletu, ale także z płatnościami czynszu, rat pożyczek czy rachunków za internet, telefon komórkowy, gaz, energię elektryczną. Najczęściej zalegamy ze spłatą niewielkich kwot do 2 tysięcy złotych. JUW Znikają hipermarkety Zamiast ogromnych hipermarketów coraz częściej wybieramy małe sklepiki i tam robimy zakupy. Wielkie sieci handlowe postanowiły na to zareagować. Wielkie sklepy mają zamienić się w pasaże handlowe, na osiedlach mają powstawać minimarkety. Tak będzie np. na warszawskim Ursynowie, gdzie Tesco chce zamienić się w galerię handlową. Z kolei Carrefour zamierza tylko w tym roku otworzyć 200 osiedlowych marketów informuje Dziennik. Gazeta Prawna. Skorzystać na tym mają klienci, którzy tanie zakupy będą mogli robić tuż pod swoim domem. JUW RAPORT NIK Na Euro zabraknie ponad 400 kilometrów dróg Najwyższa Izba Kontroli alarmuje: skala opóźnień przy inwestycjach związanych z przygotowaniami do Mistrzostw Europy w piłce nożnej jest tak duża, że może zagrozić prawidłowemu przebiegowi imprezy. Najgorzej jest z drogami. Jak wyliczają kontrolerzy, przed Euro 2012 nie uda się oddać m.in. kluczowych odcinków autostrad A1 i A4, nie będą też gotowe niektóre odcinki A18 i drogi ekspresowej SP. W sumie zabraknie 403,9 km dróg. Mimo to NIK wystawiła pozytywną ocenę Generalnej Dyrekcji Drog Krajowych i Autostrad. Wkrótce kontrolerzy wezmą pod lupę przetarg i przebieg budowy odcinków na feralnej autostradzie A2 budowanej przez chińską firmę Covec. JUW Polscy rolnicy dostaną odszkodowania? Nawet 7,5 tysiąca euro na gospodarstwo, czyli równowartość niemal 30 tys. zł takie rekompensaty mogą dostać rolnicy, którzy ponieśli straty wskutek wybuchu epidemii EHEC. Atak groźnej bakterii EHEC spowodował, że drastycznie spadła sprzedaż owoców i warzyw. W związku z tym Komisja Europejska zastanawia się nad wypłatą odszkodowań rolnikom. Nie tylko w Hiszpanii czy Portugalii. Chcemy znaleźć rozwiązanie problemu, który dotknął całą Unię Europejską mówi rzecznik komisarza UE ds. rolnictwa Roger Waite. Wczoraj ministrowie rolnictwa krajów UE omawiali ten problem na nadzwyczajnym spotkaniu w Luksemburgu. Na jaką pomoc mogą liczyć rolnicy? Za wycofanie z rynku owoców i warzyw rolnicy mogliby dostać rekompensatę w wysokości 5 proc. ich rocznej produkcji. Takie wsparcie byłoby wypłacone producentom zrzeszonym w organizacjach producenckich. Innym rozwiązaniem jest wypłata po 7,5 tys. euro odszkodowania na każde gospodarstwo z budżetów krajowych. Tylko czy takie rozwiązanie poprą rządy poszczególnych krajów, które teraz zmagają się z wysokim deficytem budżetowym i gdzie się da szukają oszczędności? więcej na temat skutków wybuchu epidemii str. 3 BOGUSŁAW SACHARCZUK/Newspix.pl KOMENTARZ NUMERU Mrożenie franka WALDEMAR PAWLAK wicepremier Zamrożenie kursu walutowego nie musi odbywać się odgórnym dekretem. Same banki mogą wprowadzić taką możliwość. Węgrzy do końca 2014 roku będą Waldemar Pawlak spłacać raty kredytu we frankach po stałym kursie 180 forintów (obecny kurs to ok. 220 forintów). Różnica między kursami będzie zamieniana przez bank na dodatkowy kredyt, który później pożyczkobiorcy będą musieli spłacić. Takie rozwiązania instytucje finansowe mogą wprowadzić we własnym zakresie. Jeżeli bank widzi, że ktoś nie daje sobie rady ze zbyt dużymi ratami, to może zaproponować przez pewien okres inną formułę spłaty. To lepsze wyjście niż doprowadzenie do bankructwa i licytacji nieruchomości. Obecnie bolączką polskiego kredytobiorcy jest zbyt wysoki spread, sięgający w niektórych bankach nawet 12 proc. Na naszej stronie internetowej zamieszczamy dane o bieżących spreadach. Chcemy, żeby przyszli kredytobiorcy mieli pełną wiedzę na temat oferowanych przez banki warunków.

2 02 TEMAT NUMERU Fakt Pieniądze DROGIE PALIWA W PRL benzyna była po 6,50 zł za litr Obecne ceny paliw wcale nie są rekordowo wysokie. Dużo drożej było w epoce Gierka, a najgorzej tuż po zmianie ustroju w 1989 r. PAP/ZBIGNIEW STASZYSZYN; ROMAN KOTOWICZ/FORUM; LESZEK LOZYNSKI/REPORTER ELWIRA BURLIŃSKA Kierowcy narzekają na drogie paliwo na stacjach. I trudno się im dziwić. Ale czy rzeczywiście cena benzyny i oleju napędowego osiąga szczyty? Otóż okazuje się, że drogie paliwo już było. Np. w 1970 roku litr kosztował aż 6,50 zł. Do tego pensje były niższe, a auta bardziej paliwożerne. Czarna rozpacz! Kiedy na początku lat 70. przez wieś turlał się samochód osobowy, to za nim w chmarze niebieskawego dymu leciała cała dziatwa. Gdy kurz opadł, chłopcy zaczynali marzyć, że jak dorosną, to będą kierowcami i kupią sobie syrenkę. Ale zaraz, ile się wtedy zarabiało? W 1970 r. średnio 2235 złotych. A wspomniany obiekt westchnień, syrenka, kosztowała wówczas 72 tysiące. Przy cenie litra benzyny na poziomie 6,60 wychodziło, że za jedną średnią pensję można było wtedy kupić tylko Tyle kosztował litr benzyny 1970 r. - 6,50 zł, 1989 r zł, 1991 r zł, 2008 r. - 3,66 zł Fiat 125 p poj. siln cm sześc. moc 60 KM V max. 140 km/h śr. spalanie 8,2 l/100 km 344 litry paliwa. Do tego królowa szos miała spory apetyt. Dwusuwowy, trzycylindrowy silnik, który tę piękną maszynę mógł rozpędzić nawet do zabójczej prędkości 120 km/h, zjadał za miastem przy spokojnej jeździe 9 litrów benzyny na setkę. Ale syrenka to jeszcze nic przy warszawie, której 50-konny silnik potrzebował aż 14 litrów benzyny na sto km. Kilka lat później było jeszcze gorzej. Władza wprowadziła reglamentację paliwa. Posiadacz fiata 126p miał prawo kupić 30 litrów benzyny miesięcznie, a fiata 125p 45 litrów. Tylko taksówkarze byli uprzywilejowani mieli prawo do zakupu 250 litrów benzyny. Niestety, wielu z nich jeździło jeszcze rozklekotanymi warszawami, więc ta norma nie wystarczała na długo. Polak jednak potrafi. Gdy tylko wprowadzono kartki na benzynę, taksówkarze zaczęli masowo wkładać do swoich samochodów silniki Diesla z multikarów, czyli NRD-owskich wózków na węgiel. Bo ropę można było wtedy kupić bez ograniczeń. Jeszcze do dziś wielu kierowców pamięta, co się działo, gdy w Dzienniku Telewizyjnym spiker zapowiadał kolejną regulację (czytaj: podwyżkę) cen benzyny. Kto żyw ruszał do najbliższego CPN-u, by zatankować przed podwyżką. W 1989 roku nadchodzi wolna Polska. Zarabiamy już grube tysiące Syrena 101 poj. siln. 746 cm sześc. moc 25 KM V max. 100 km/h śr. spalanie 8,5 l/100 km średnio złotych. Benzyna już nie jest na kartki. Ale co z tego! Jest jeszcze gorzej niż za Gierka. Litr benzyny kosztuje 1200 złotych, a za średnią pensję możemy kupić tylko 172 litry niespełna cztery zbiorniki dzisiejszych aut! Dwa lata później odbijamy się od dna. W 1991 roku litr benzyny kosztuje 5098 zł, za średnie zarobki można było kupić już 347 litrów! Najlepiej było w 2008 roku. Benzyna po 3,66, a średnia krajowa 2943 zł. Czyli aż 804 litry. Dziś paliwo podrożało odczuwalnie, nie ma się co czarować. Ale też i średnia pensja poszła w górę. Pozwala na zatankowanie 680 litrów Pb95. No i samochody są coraz bardziej ekonomiczne. Czy zatem, wspominając czasy PRL, jest za czym tęsknić? Chyba tylko za młodością... Polska została wpisana na listę potencjalnych bankrutów Co łączy m.in.hiszpanię, Portugalię czy Irlandię? To kraje, którym wkrótce grozić będzie niewypłacalność wynika z rankingu przygotowanego przez serwis Business Insider. Co gorsza, do klubu tego została zaliczona także Polska. Zdaniem Business Insider bankructwo grozi 21 gospodarkom świata wśród nich oprócz państw, które otrzymały już pomoc Międzynarodowego Funduszu Walutowego, jest także nasz kraj. Pierwsze miejsce w rankingu zdobyła Grecja, która już otarła się o bankructwo. Przed plajtą uratowało ją 110 mld euro pożyczki od MFW i Unii Europejskiej. Polska, nazwana przez premiera Donalda Tuska zieloną wyspą, zajęła 20 lokatę. Do wyznaczania pozycji w rankingu posłużono się wartością CDS-ów (ang. credit default swap) dla pięcioletnich obligacji danego kraju. Właśnie notowania CDS-ów najlepiej ilustrują ryzyko niespłacenia długów zaciągniętych przez państwo. Co to jest? Najprościej mówiąc to ubezpieczenie nabywane przez inwestorów, którzy wcześniej wykupili obligacje wyemitowane przez dany kraj. W razie jego niewypłacalności, inwestor, który wykupił CDS, może liczyć na pokrycie strat. W przypadku Grecji wartość 5-letnich CDS-ów wynosi 1393,33 punktów, dla porównania w Polsce 140,32. Za nami znalazła się jeszcze Rosja. Wartość CDS-ów: 136,83. Nasz największy sąsiad zamyka listę 21 państw zagrożonych bankructwem. JUW, WP Więcej pieniędzy dla samorządów O 3,9 proc. więcej niż w tym roku wyniosą przyszłoroczne subwencje dla samorządów tak przewiduje projekt budżetu na przyszły rok. W sumie trafi do nich przeszło 50 mld 221 mln zł. Najwięcej pieniędzy trafi do oświaty 38 mld 712 mln zł. To o 4,8 proc. więcej niż w tym roku. W kwocie tej uwzględnione zostały środki przeznaczone na podwyżki pensji dla nauczycieli o 3,8 proc. od września 2012 roku. O 9,6 proc. mniejsza niż w tym roku będzie kierowana do województw tzw. część wyrównawcza subwencji ogólnej; wyniesie ona nieco ponad miliard złotych. Środki te otrzymają te województwa, których dochody podatkowe na jednego mieszkańca są najniższe. JUW, PAP Raty kredytów złotówkowych znowu pójdą w górę? Kredytobiorcy nie mają łatwego życia. Wiele wskazuje na to, że raty kredytów w złotówkach znów pójdą w górę. Dziś Rada Polityki Pieniężnej zdecyduje o podwyżce stóp procentowych. To byłaby czwarta podwyżka w tym roku. Według ekspertów sięgnie ona ćwierć punktu procentowego i główna stopa wzrośnie do poziomu 4,5 proc. Wszystko przez galopujące ceny i zbyt wysoką inflację. Podnosząc stopy procentowe, RPP chce zniechęcić Polaków do kupowania i zmusić do oszczędzania. Co podwyżka oznacza dla kredytobiorców? Że więcej pieniędzy będą oddawać bankom. Skutek tylko tej podwyżki to skok raty o ok. 20 zł na każde 100 tysięcy kredytu. Tyle że osoby, które zadłużyły się w złotówkach, dopiero teraz odczują w portfelu skutki majowej podwyżki stóp. W rezultacie w najbliższych tygodniach raty mogą wzrosnąć o ok. 35 zł na każde 100 tys. zł długu. Kiedy wreszcie skończy się ta fala podwyżek? Tu ekonomiści są podzieleni. Zdaniem prof. Jerzego Osiatyńskiego, doradcy prezydenta RP do spraw ekonomicznych, więcej podwyżek już nie będzie. Jeśli teraz zahamuje się oczekiwania inflacyjne, nie będzie trzeba dokonywać następnych podwyżek w dalszej części roku przewiduje. Z kolei główna ekonomistka banku BPH Maja Goettig prognozuje, że w tym roku czekają nas jeszcze dwie podwyżki stóp procentowych, w rezultacie główna stopa ma wzrosnąć do 5 proc. JUW

3 Fakt Pieniądze FINANSE OSOBISTE 03 W skrócie Sejm nie zdąży z podatkiem bankowym Z wielkiej ofensywy legislacyjnej rządu - nici. 36 projektów kluczowych dla państwa ustaw, m.in o dodatkowym ubezpieczeniu zdrowotnym, nie uda się uchwalić w tej kadencji. Ale nie tylko ich. Sejm na pewno nie zajmie się też projektem ustawy dotyczącym tzw. podatku bankowego. Według nowych przepisów przygotowanych przez Ministerstwo Finansów wpływy z tej opłaty wyniosą mln zł netto rocznie i obejmie ona banki krajowe, oddziały instytucji kredytowych, oddziały banków zagranicznych oraz spółdzielcze kasy oszczędnościowo- -kredytowe. Fiskus odzyskał 2 miliardy zł z zaległych podatków Fikcyjne faktury, oszustwa na akcyzie, sfałszowane oświadczenia podatkowe tak oszukujemy na podatkach. W ubiegłym roku kontrolerzy przeprowadzili ponad 10 tys. kontroli skarbowych, ujawniając ponad 2 mld zaległych podatków - informuje Rzeczpospolita. Urzędnicy fiskusa skupili się głównie na firmach. Te oszukują najczęściej na fikcyjnych fakturach, za pomocą których próbują wyłudzić VAT. Kontrolerzy ujawnili 84 tys. takich faktur. To najbardziej rozpowszechniony sposób na oszukanie fiskusa stanowi ponad 46 proc. wszystkich przypadków ujawnionych w 2010 roku. Tusk skrytykował pomysły minister Jolanty Fedak Pomysł minister pracy Jolanty Fedak przewidujący, by na 10 lat przed przejściem na emeryturę pieniądze zgromadzone w OFE przelewać do ZUS, nie spodobał się premierowi. Pani minister nie powinna przesadzać z autorskimi występami w tej materii stwierdził Donald Tusk. I zapewnił, że pomysł, jaki przedstawiła szefowa MPiPS, nie jest projektem rządowym i nie będzie rozpatrywany w najbliższej przyszłości. Rozliczenie PIT-u przestało być koszmarem Połowa Polaków samodzielnie rozliczających się z fiskusem przyznała, że wypełnienie PIT-u nie sprawiło większych problemów. To pierwszy raz w historii składania deklaracji wynika z badania CBOS. Co drugiemu podatnikowi pomagał ktoś z najbliższego otoczenia, co trzeci korzystała z programu komputerowego. Co czwarta osoba zwracała się z tym problemem do fachowców. Autobusem pojedziesz nawet za złotówkę Im wcześniej zarezerwujesz bilet, tym mniej za niego zapłacisz. Wzorem tanich linii lotniczych rusza PolskiBus tanie przejazdy autobusowe. Cena biletu już od złotówki. Firma ma połączyć największe polskie miasta (Białystok, Gdańsk, Kraków, Szczecin, Lublin, Poznań, Toruń, Łódź, Wrocław) i zapewnić połączenia z czterema europejskimi stolicami: Pragą, Bratysławą, Wiedniem i Berlinem. Dodatek do Gazety Codziennej Fakt Redaktor naczelny: Robert Feluś Projekt graficzny: Piotr Grzybowski Zespół: Justyna Węcek, Dorota Bandurska, Elwira Burlińska, Tomasz Walerzak (foto), Bartłomiej Belerski (grafik) Fakt Redaktor naczelny: Grzegorz Jankowski Dyrektor artystyczny: Piotr Grzybowski Foto: Wojciech Rzążewski Wydawca: Ringier Axel Springer Polska Sp. z o.o., Warszawa, ul. Domaniewska 52, tel , fakt@fakt.pl ZAŁAMANIE RYNKU WARZYW Wszystkie polskie warzywa są smaczne i bezpieczne Panująca w Europie panika, wywołana falą zatruć bakterią coli, naraziła polskich rolników na duże straty JUSTYNA WĘCEK Pierwsze, dorodne truskawki, jakie wiosną zalewają polskie bazarki, nie pochodzą wcale z polskich plantacji. Przyleciały do nas z Egiptu, Turcji lub Hiszpanii. Właśnie z ciepłych krajów wprost na nasze stoły trafiają także pomidory, kalafiory, kapusta, brokuły, fasolka szparagowa. Dlatego jeśli na początku kwietnia przy czerwonych pachnących truskawkach wraz z ceną zobaczymy dopisek truskawka krajowa możemy potraktować to tylko w kategoriach żartu. Bo pierwsze polskie truskawki pojawiają się zwykle dopiero w połowie maja. Kilka tygodni później do sprzedaży trafiają krajowe ziemniaki i młoda kapusta. Na pierwsze polskie pomidory i ogórki musimy czekać do czerwca. Do tego czasu jemy tylko warzywa importowane. Na nasze stoły trafia żywność z całego świata. Przez cały rok możemy delektować się soczystymi arbuzami z dalekiej Argentyny czy holenderskimi malinami. W kwietniu, gdy drzewa owocowe w Polsce dopiero kwitną, na bazarach już pojawiają 120 mln euro taka była wartość warzyw sprzedanych z Polski do Rosji w 2010 r. się pierwsze czereśnie. Sprowadzane są z Węgier i są cztero pięciokrotnie droższe od polskich. Obecnie za kilogram w hurcie trzeba zapłacić 16 zł. Z kolei z Cypru przyjeżdżają do nas ziemniaki przypominające trochę w smaku polskie młode kartofle. Co więcej, dostępne są u nas niemal przez cały rok. Pory, które smakiem niczym nie odbiegają od Hiszpańscy rolnicy wysypują niesprzedane warzywa przed siedzibą niemieckiego konsulatu w Walencji krajowych, pochodzą z Turcji, szczypiorek z Pakistanu lub Chin. Z Kraju Środka przywożony jest czosnek. Często jednak nielegalnie. To dlatego, że sprowadzając z Chin do Unii Europejskiej czosnek, trzeba zapłacić bardzo wysokie cło sięgające niemal 10 proc. wartości transportu i dodatkowo 1200 euro za każdą tonę. Przemytnicy jednak i na to mają sposób, w dokumentach przewozowych piszą, że transportują... cebulę, która nie jest objęta dodatkowymi opłatami. Owocowo warzywnym potentatem jest jednak Hiszpania. To stąd przywozi się pomidory, morele, śliwki, kapustę i bakłażany. Stąd miały też pochodzić ogórki, na których odnaleziono pałeczkę okrężnicy EHEC czyli Escherichii coli, która spowodowała zatrucia u setek Niemców. Zamieszanie z hiszpańskimi ogórkami spowodowało panikę. Teraz wiadomo, ze bakteria odkryta na hiszpańskich ogórkach była innego typu niż te, którym zarazili się chorzy, jednak zła fama na temat warzyw rozeszła się po całej Europie. Także w Polsce sprzedaż warzyw załamała się. To o tyle może dziwić, że na rynku właśnie pojawiły się pierwsze polskie produkty. Najmocniej spadła sprzedaż krajowych ogórków, bo tych z importu nie ma już od kilku tygodni mówi Małgorzata Skoczewska, rzecznik warszawskiej giełdy owocowo warzywnej w Broniszach. Ich cena spada na łeb na szyję. Tymczasem polskie warzywa produkowane są pod osłonami, w ostrym reżimie. I na pewno są bezpieczne. To bardzo droga produkcja. Brak wyjaśnienia o tym, co jest przyczyną epidemii w Niemczech, powoduje załamanie sprzedaży, na tym Koniec z dożywotnimi mieszkaniami komunalnymi Mieszkanie komunalne nie będzie przyznawane dożywotnio, ograniczone zostanie ich dziedziczenie, a osoby eksmitowane nie będą musiały mieć przydzielonego mieszkania zastępczego. Wzrosną także czynsze takie zmiany w ustawie o ochronie lokatorów chce wprowadzić rząd. Wszystko po to, by pomóc samorządom zaoszczędzić na czynszówkach. Uwaga, ale zmiany nie dotkną osób, które już mają podpisane umowy najmu z gminami. Projektem ustawy, który został przygotowany przez Ministerstwo Infrastruktury, już jutro zajmie się Komitet Stały Rady Ministrów informuje Dziennik. Gazeta Prawna. Jeżeli projekt przejdzie bez PAP/EPA. 3,63 zł tyle wynosi opłata za mkw. w mieszkaniu komunalnym uwag, postaramy się, by w przyszłym tygodniu przyjął go rząd mówi wiceminister infrastruktury Piotr Styczeń. Co zmiany oznaczają dla lokatorów? Przede wszystkim gminy będą z najemcami podpisywać umowy maksymalnie na kilka lat. Gdy ten termin minie, lokator po raz kolejny będzie musiał złożyć wniosek, a wtedy urzędnicy sprawdzą, czy jego sytuacja materialna jest faktycznie na tyle zła, by po raz kolejny przydzielić mu mieszkanie komunalne. Obecnie tylko w wyjątkowych sytuacjach umowa podpisywana jest tylko na kilka lat. Czynsze w gminnych lokalach zostaną urealnione. Obecnie średnia opłata za mkw wynosi 3,63 zł. Opłaty muszą zostać ustalone na takim poziomie, by pokryły koszty eksploatacji i niezbędne naprawy. A to oznacza podwyżki. Lokale komunalne nie będą także automatycznie dziedziczone. W przypadku eksmisji na bruk, gmina nie będzie musiała już zapewnić lokalu zastępczego. O tym, czy mieszkanie takie zostanie przydzielone, zadecyduje sąd. JUW cierpią gospodarstwa. Jeśli tak dalej pójdzie, zmuszone będą zwalniać pracowników, a to odczuje już cała gospodarka dodaje Skoczewska. Sytuację polskich rolników (czytaj o tym w Fakcie na str. 8) dodatkowo komplikuje to, że Rosja z obawy przed epidemią wprowadziła zakaz importu świeżych warzyw, pochodzących ze wszystkich krajów Unii Europejskiej. Tymczasem z danych Ministerstwa Rolnictwa wynika, że w 2010 roku Polska wyeksportowała do Rosji warzywa o wartości 120 milionów euro. To warzywne zamieszanie przypomina sytuację sprzed kilku miesięcy, gdy Polacy panicznie zaczęli wykupywać cukier mówi Mariusz Dziwulski, ekspert Banku Gospodarki Żywnościowej. Jak to całe zamieszanie odbije się na naszym rynku? To trudno przewidzieć dodaje. NBP zaprasza na dni otwarte Jak rozpoznać fałszywe banknoty? A w ogóle to od jak dawna istnieją pieniądze? Tego wszystkiego będzie można dowiedzieć się podczas dni otwartych. Narodowy Bank Polski organizuje je już po raz ósmy. Od marca do listopada dni otwarte odbywały się w poszczególnych oddziałach NBP. Ale prawdziwa gratka dopiero przed nami. 18 i 19 czerwca dla wszystkich dostępna będzie centrala NBP. Dzięki temu będzie można poznać od środka jedną z najważniejszych instytucji finansowych w Polsce i dowiedzieć się, jak ważną rolę w gospodarce pełni bank centralny. Oprócz tego można poznać historię pieniędzy i zobaczyć projekty polskich banknotów. Odwiedzający dostaną pamiątkowe żetony oraz dyplomy z oryginalnym stemplem. Wstęp wolny, więcej informacji na: JUW

4

5

6 06 EKONOMIA MIKRO I MAKRO Fakt Pieniądze ZMIANY W PRZEPISACH Fiskus dopadnie nasze oszczędności Od Nowego Roku antybelkowe lokaty jednodniowe przejdą do historii. Banki muszą znaleźć inny sposób na ochronę naszych pieniędzy JUSTYNA WĘCEK Nie będzie zmiłuj. Od stycznia wszyscy ciułacze będą musieli zyskiem z lokat podzielić się z państwem. Z rynku będą musiały zniknąć tzw. lokaty jednodniowe, które pozwalały uniknąć 19 proc. podatku Belki. Rząd już przyjął założenia do ordynacji podatkowej i ustawy o PIT, które wprowadzają te niekorzystne dla oszczędzających zapisy. Wynika z nich, że nie będzie już taryfy ulgowej. I nawet jeśli teraz podpiszesz umowę z bankiem i założysz roczną lokatę, podatek i tak zapłacisz. Jeszcze do niedawna lokaty jednodniowe nie interesowały fiskusa. Teraz jednak stały się solą w oku Ministerstwa Finansów, które chce, by wszystkie lokaty, bez wyjątku, były objęte podatkiem od zysków kapitałowych. Podatek ten nie jest polskim wymysłem. W innych krajach Europy opodatkowanie depozytów jest zjawiskiem powszechnym mówi Paweł Majtkowski, analityk Expandera. I tak np. w Szwecji od odsetek bankowych czy operacji giełdowych trzeba oddać fiskusowi aż 30 proc. Niemcy dzielą się zyskiem ze swoich oszczędności dopiero od niedawna. Tam podatek od zysków kapitałowych został wprowadzony dopiero w 2009 roku i wynosi 25 proc. W Wielkiej Brytanii 20 proc. W Polsce tzw. podatek Belki wynosi 19 proc. To jednak nasze banki wpadły na pomysł, jak uniknąć płacenia tego haraczu. Wykorzystały do tego lukę w naszych przepisach. Ponieważ podatek od zysków kapitałowych pobierany jest dopiero wtedy, gdy dzienne odsetki wyniosą co najmniej 2,50 złotego, banki tak konstruowały W bankach nie brakuje lokat, które pozwalają ochronić zyski przed fiskusem Bank Okres Oproc. netto oproc. brutto Bank Okres Oproc. netto oproc. brutto FM Bank 12 m-cy 5,35% 6,78% Getin Bank 3 m-ce 4,21% 5,20% Meritum Bank 6 m-cy 5,04% 6,30% BPH 12 m-cy 4,20% 5,16% Getin Bank 12 m-cy 5,02% 6,20% Allianz Bank 3 m-ce 4,15% 5,15% Meritum Bank 12 m-cy 5,02% 6,36% Kredyt Bank 1 dzień 4,05% 5,00% FM Bank 6 m-cy 5,00% 6,23% BPH 6 m-cy 4,05% 4,86% Getin Online 12 m-cy 4,94% 6,25% Kredyt Bank 12 m-cy 4,05% 5,00% Bank Pocztowy 6 m-cy 4,81% 6,00% Raiffeisen Bank 6 m-cy 4,05% 5,00% Polbank EFG 1 dzień 4,75% 4,75% Millennium 3 m-ce 4,05% 5,00% Polbank EFG 3 m-ce 4,75% 5,90% Millennium 6 m-cy 4,05% 5,00% Polbank EFG 6 m-cy 4,75% 5,90% BZ WBK 3 m-ce 4,03% 5,00% Allianz Bank 12 m-cy 4,75% 6,00% Multibank 12 m-cy 4,00% 4,94% Polbank EFG 12 m-cy 4,75% 5,90% BPS 1 dzień 4,00% 4,94% FM Bank 3 m-ce 4,65% 5,77% BPS 3 m-ce 4,00% 4,94% Getin Online 6 m-cy 4,61% 5,76% BPS 6 m-cy 4,00% 4,94% Invest Bank 12 m-cy 4,60% 5,68% BPS 12 m-cy 4,00% 4,94% Mazowiecki 6 m-cy 4,55% 5,55% ING Bank Śląski 6 m-cy 3,85% 4,80% Bank Regionalny Raiffeisen Bank 3 m-ce 3,81% 4,70% Meritum Bank 3 m-ce 4,51% 5,60% BPH 3 m-ce 3,80% 4,35% Euro Bank 12 m-cy 4,50% 5,68% Bank Pocztowy 3 m-ce 3,80% 4,70% Raiffeisen Bank 12 m-cy 4,46% 5,50% BZ WBK 1 dzień 3,75% 4,63% Kredyt Bank 6 m-cy 4,45% 5,50% Multibank 6 m-cy 3,70% 4,57% Getin Online 3 m-ce 4,43% 5,50% Bank Pocztowy 1 dzień 3,70% 4,60% Getin Bank 6 m-cy 4,41% 5,44% BGŻ 1 dzień 3,60% 4,44% Allianz Bank 6 m-cy 4,40% 5,49% Multibank 3 m-ce 3,50% 4,32% Mazowiecki 3 m-ce 4,40% 5,45% mbank 6 m-cy 3,40% 4,20% Bank Regionalny Multibank 1 dzień 3,30% 4,07% Alior Bank 6 m-cy 4,35% 5,43% mbank 3 m-ce 3,20% 3,95% Invest Bank 4 m-ce 4,35% 5,37% mbank 1 dzień 3,00% 3,70% Meritum Bank 1 dzień 4,30% 5,31% źródło: Expander Kredyt Bank 3 m-ce 4,29% 5,30% lokaty, by codziennie kapitalizowany zysk nie przekraczał 2,49 złotego. Proste, prawda? Na początku lokaty te nie cieszyły się zbyt wielkim zainteresowaniem. To jednak przeszłość. Obecnie wśród oszczędzających mają ogromną popularność. Polacy trzymają na jednodniowych lokatach aż 50 miliardów złotych. Lokaty z dzienną kapitalizacją to obecnie najlepiej oprocentowane depozyty na rynku. Przy wysokiej inflacji jako jedyne pozwalają deponentom na odnoszenie rzeczywistych zysków na lokatach. Wydaje się, że od 1 stycznia 2012 roku, kiedy zniknie możliwość unikania podatku Belki na lokatach jednodniowych, banki będą musiały zaoferować klientom inne rozwiązania pozwalające na unikanie płacenia tego podatku mówi Majtkowski. Jakie? Zapewne będą to poliso-lokaty, czyli lokaty bankowe opakowane w formę polisy na życie i dożycie. Od podatku nie uchroni nas już zwykła lokata z dzienną kapitalizacją odsetek. Ta, podobnie jak inne depozyty, będzie opodatkowana. I nawet jeśli dziś podpisalibyśmy umowę z bankiem i wybrali 12-miesięczną lokatę antybelkową, i tak od stycznia zyskami z niej będziemy musieli podzielić się z fiskusem. To dlatego, że rząd nie zgodził się na wprowadzenie okresu przejściowego. Ministerstwo Finansów szacuje, że dzięki zmianie przepisów do budżetu trafi dodatkowo około 380 mln zł rocznie. Rząd zakłada też, że nowe regulacje doprowadzą do konkurencji ZDANIEM EKSPERTA Podatek od odsetek jest w całej Europie Paweł Majtkowski analityk Expandera W większości europejskich krajów nie ma możliwości uniknięcia zapłaty podatku od zysków kapitałowych i jest on opłacany od całej kwoty zgromadzonego depozytu. W niektórych wypadkach depozyty do pewnej określonej kwoty mogą być zwolnione od podatku. Dodatkowo np. w Danii osoba, która spłaca kredyty, może od kwoty uzyskanych odsetek od depozytów odjąć odsetki zapłacone od spłacanych kredytów i w ten sposób obniżyć płacony podatek. Sposobem na niepłacenie podatku od zysków kapitałowych będą poliso-lokaty. Trzeba pamiętać, że w przypadku polisy na życie i dożycie, poza bankiem w procesie tworzenia produktu musi jeszcze uczestniczyć ubezpieczyciel. W ten sposób koszty oferowanego rozwiązania rosną, a zyskiem uzyskanym przez uniknięcie zapłaty podatku Belki klient musi się podzielić już nie tylko z bankiem, ale także z ubezpieczycielem. Zatem oprocentowanie takich lokat jest niższe niż tych jednodniowych. między bankami, które będą musiały zabiegać o klienta, oferując odpowiednie oprocentowanie lokat. Mimo trzech tegorocznych podwyżek stóp procentowych oprocentowanie depozytów bardzo powoli pnie się do góry. Z danych Open Finance wynika, że klienci więcej zarobią na lokatach kwartalnych, rocznych i dwuletnich. Średnie stawki oprocentowania lokat rocznych i kwartalnych (te ostatnie rosną najszybciej) są na najwyższym poziomie od ponad roku. Chcesz rozmienić pieniądze? To zapłacisz Wiele banków próbuje nas zniechęcić do wymiany nominałów gotówki, pobierając bardzo słone prowizje Drobniaki ciążą ci w portfelu? A może plik banknotów chcesz rozmienić na monety? Jeśli taką operację zamierzasz przeprowadzić w banku, musisz liczyć się z tym, że nie odda ci z powrotem całej kwoty. Bo może potrącić od tego prowizję. I to niemałą, bo sięgającą nawet kilkudziesięciu złotych! Banki czasem nakładają opłaty tam, gdzie się ich zupełnie nie spodziewamy. Taka niespodzianka może nas czekać wtedy, gdy zdecydujemy się wymienić drobniaki na banknoty lub też gdy grubsze pieniądze zdecydujemy się rozmienić na monety. W takiej sytuacji lepiej nie działać na oślep i przed wizytą w banku dokładnie sprawdzić, czy dana instytucja finansowa za taką operację nie każe nam płacić radzą eksperci. Zdecydowanie warto przemyśleć wcześniej, dokąd udać się w celu wymiany nominałów gotówki. Po pierwsze w razie braku konta w danym banku pracownik oddziału może odmówić wykonania operacji. Tak jest np. w DnB NORD, BNP Paribas Fortis albo Citi Handlowym mówi Mikołaj Fidziński, analityk porównywarki Comperia. pl. Po drugie, w zależności od instytucji, koszty wymiany bardzo się różnią. W Kredyt Banku stanowczo nie lubią tej czynności bankowej, bo nawet od swojego klienta kasjer Opłaty za wymianę pieniędzy różnią się w zależności od banku Bank Klient posiada rachunek Klient nie posiada rachunku osobisty w danym banku osobistego w danym banku: BNP Paribas Fortis 0,00 zł - BPH 0,00 zł 0,00 zł BPS do 10 szt. 0 zł, do 10 szt. 0 zł, powyżej 10 szt. - 0,5 proc., powyżej 10 szt. - 0,5 proc., min. 2,00 zł min. 2,00 zł Citi Handlowy 0,00 zł* - Deutsche Bank 2 proc., min. 1,00 zł 2 proc., min. 1,00 zł DnB NORD 0,00 zł - HSBC 0,00 zł - ING Bank Śląski 10,00 zł 10,00 zł Kredyt Bank 2 proc., min 50,00 zł 2 proc., min 50,00 zł Millennium Bank 2 proc., min 20,00 zł 2 proc., min 20,00 zł Nordea Bank sztuk 5,00 zł, sztuk 5,00 zł, >100 - od 0,5 proc., >100 - od 0,5 proc., min 15,00 zł min 15,00 zł PKO BP od 0,5 proc., min. 3,00 zł od 0,5 proc., min. 3,00 zł źródło: Comperia.pl, *usługa dostępna w wybranych oddziałach banku pobierze przynajmniej 50 zł. W BPH za to nawet klient obcy ( czyli bez rachunku) nie zostanie obarczony żadną opłatą dodaje Fidziński. Bez względu na to, czy oszczędności wpłacamy w monetach czy w banknotach, banki nie mają prawa pobierać od nas prowizji, jeśli pieniądze te wpłacamy na konto. Prawidłowość ta nie dotyczy jednak... osób prowadzących firmy. Przedsiębiorca nie może być zawsze pewien, że wyjdzie z placówki banku bez finansowego uszczerbku. O ile BPH informuje, że ewentualna wpłata zależy od indywidualnej umowy, to np. PKO BP, ING Bank Śląski albo Kredyt Bank są bardziej stanowcze mówi Mikołaj Fidziński. Ten pierwszy pobierze półprocentową prowizję, drugi w zależności od rodzaju rachunku i formy wpłaty (zamknięta czyli w specjalnej wrzutni, albo otwarta w oddziale) zażąda od 0,03 proc. do 1 proc., trzeci pobierze prowizję za wpłatę gotówkową, w dodatku wyższą od standardowej o 50 proc., jeśli bilon będzie nieuporządkowany. Podobnie postępuje Deutsche Bank za przeliczenie ponad 50 monet pobierze opłatę dodatkową w wysokości 0,6 proc., minimum 20 zł. Banki są od zarabiania pieniędzy? Jak widać, instytucje finansowe wzięły to powiedzenie sobie za mocno do serca... Wybiorą najlepszy bank Kto ma najlepszą pozycję na rynku? Osiągnął najwyższe zyski? Po raz dziewiętnasty Gazeta Bankowa wybierze najlepszy bank w Polsce. Już jutro dowiemy się, która z działających w Polsce instytucji bankowych została finalistą konkursu. Patronat nad konkursem objął Fakt Pieniądze. Nagrody będą przyznane w trzech kategoriach: banki uniwersalne (duże, o kapitale własnym ponad 500 mln zł), banki specjalistyczne (małe i średnie) oraz spółdzielcze instytucje finansowe. Dla banków w formie spółek akcyjnych wymagane są dane z opinią audytora. Analizę tych danych przeprowadzi PwC patron merytoryczny konkursu. W zeszłym roku zwycięzcą konkursu Najlepsze Banki 2010 w kategorii banki duże został PKO Bank Polski. Bank Polskiej Spółdzielczości zdobył pierwsze miejsce w kategorii banki małe i średnie, zaś w kategorii banki spółdzielcze zwycięzcą okazał się Bank Spółdzielczy w Oławie. W 2010 roku po raz pierwszy wybrany został również Najlepszy SKOK 2010 zwycięzcą został SKOK Stefczyka. JUW

7 Fakt Pieniądze WIADOMOŚCI ZE SKOK-ów To wielki sukces polskiego kapitału ANDRZEJ SOSNOWSKI, prezes Kasy Stefczyka opowiada o zaletach integracji z innymi Kasami 07 Fakt Pieniądze: Kasa Stefczyka osiągnęła rekordowy wynik. Imponujące jest porównanie wyniku osiągniętego przez pierwszych pięć miesięcy tego roku (440 mln zł brutto) z wynikiem finansowym osiągniętym przez cały dotychczas rekordowy rok 2010 (183,4 mln zł brutto)... Andrzej Sosnowski: Coraz lepsze wyniki cieszą, bo skorzystają na tym wszyscy członkowie Kasy Stefczyka, a jest ich już niemal 800 tysięcy. Warto jednak przypomnieć, że polskie kasy kredytowe nie są instytucjami komercyjnymi, dlatego zysk nie jest naszym priorytetem. Działamy zgodnie z zasadami spółdzielczości, a to oznacza, że cały zysk przeznaczamy na zwiększanie bezpieczeństwa pieniędzy ulokowanych w Kasach, na inwestowanie w nowe technologie, dzięki którym możemy oferować lepsze i tańsze usługi. W bankach komercyjnych zysk jest wypłacany w formie dywidend ich właścicielom. W kasach kredytowych ponieważ ich członkowie są jednocześnie ich współwłaścicielami zysk wraca do spółdzielców w formie tańszych usług. W Kasie Stefczyka promujemy lojalność wobec naszej Kasy, czyli staż członkowski, oferując niższe oprocentowanie pożyczek i wyższe oprocentowanie lokat w porównaniu z ofertą, która jest dostępna dla wszystkich. Według mojej wiedzy niewiele banków komercyjnych docenia fakt, że klient od wielu lat korzysta z jego usług. Często osoba przychodząca do banku z ulicy może tam liczyć na lepszą ofertę niż lojalny klient korzystający z usług tego banku np. od kilkunastu lat. Jakie są przyczyny tak dużego sukcesu? Integracja Kas to racjonalność ekonomiczna: kumulując jednostkowe koszty wielu operacji, możemy oferować tańsze usługi. Równie istotne jest jednak to, że dzielimy się z naszymi przyjaciółmi z innych Kas tymi wszystkimi osiągnięciami technologicznymi, które przez lata wypracowała Kasa Stefczyka. Warunkiem jest podpisanie porozumienia o współpracy. My, jako największa polska kasa kredytowa, wdrażaliśmy wszystkie nowoczesne projekty i nowe usługi, wykładaliśmy środki finansowe na prace rozwojowe. Z drugiej strony dzięki integracji my również czerpiemy z doświadczeń naszych partnerów i zyskujemy na tym. Małe kasy kredytowe widząc sukces Kasy Stefczyka, zobaczyły w tym szansę, więc na początku 2010 r. SKOK-i połączyły swoje działania, by oferować lepsze i tańsze usługi oraz szerszą ofertę. Już dziewięć Kas podpisało porozumienie o współpracy pod wspólną nazwą Kasy Stefczyka. Dodatkowym atutem kas kredytowych jest fakt, że SKOK-i działają w oparciu o tylko i wyłącznie polski kapitał. Z rozmów z członkami Kas wynika, że dla Polaków jest to ważny sygnał. Wbrew pozorom w dzisiejszym zagonionym świecie funkcjonuje jeszcze takie pojęcie jak patriotyzm. Z drugiej strony w społeczeństwie wzrasta świadomość finansowa. Ludzie wiedzą, że firma z polskim kapitałem przysparza zysków Polsce, a więc nam wszystkim, bo tu płaci podatki. Spółdzielcze kasy oszczędnościowo- -kredytowe powstały w Polsce dziewiętnaście lat temu. Był pan jednym z twórców tej idei i działa pan na rzecz SKOK-ów do dzisiaj. Dlaczego po kilkudziesięciu latach reaktywowano kasy kredytowe? Dziewiętnaście lat temu, kiedy zakładaliśmy SKOK-i, przyświecał nam tylko jeden cel: chcieliśmy stworzyć alternatywne rozwiązanie dla ludzi, którym banki odmawiają kredytów, bo mają zbyt małe dochody. Chcieliśmy, żeby wszyscy Polacy, niezależnie od zasobności portfela, mieli dostęp do usług finansowych. Jesteśmy wierni idei przedwojennych Kas, które zorganizował w Galicji nasz patron Franciszek Stefczyk. Chciał w ten sposób walczyć z lichwą i pomagać tym, którzy nie mogli liczyć na pożyczkę Andrzej Sosnowski prezes Kasy Stefczyka z banku. Sto lat później na przełomie XX i XXI wieku nic się nie zmieniło. W Polsce funkcjonują instytucje finansowe oferujące tak kosztowne pożyczki, że należy je nazwać lichwiarskimi. Nadal wiele osób o niższych dochodach nie może liczyć na pożyczkę z banku. Spółdzielcze kasy ponieważ nie działają komercyjnie, ale według prawa spółdzielczego, w interesie swoich członków mogą oferować tańsze pożyczki. Czas pokazał, że kasy kredytowe są w naszym kraju potrzebne z naszych usług korzystają już ponad dwa miliony Polaków. Czas pokazał również, że sposób, w jaki działamy, jest właściwy kryzys nas nie dotknął. Mimo to w mediach wciąż powtarza się, że depozyty w SKOK-ach nie są dostatecznie chronione, bo nie chroni ich Bankowy Fundusz Gwarancyjny... Każdy temat można przedstawić jednostronnie. Stwierdzenie, że depozytów spółdzielców nie obejmuje Bankowy Fundusz Gwarancyjny, jest prawdziwe, ale media nie dodają, że depozyty członków Kas są skutecznie chronione przez Program Ochrony Depozytów Spółdzielczych Kas Oszczędnościowo-Kredytowych. Na program ten składają się dwa elementy: fundusz stabilizacyjny, tworzony ze składek płaconych przez wszystkie Kasy, będący w dyspozycji Krajowej SKOK, oraz ubezpieczenie depozytów oferowane przez Towarzystwo Ubezpieczeń Wzajemnych Spółdzielczych Kas Oszczędnościowo-Kredytowych (TUW SKOK). TUW SKOK jest towarzystwem ubezpieczeniowym podlegającym nadzorowi Komisji Nadzoru Finansowego. Od 2007 r. TUW SKOK, podobnie jak Bankowy Fundusz Gwarancyjny, jest członkiem EFDI European Forum of Deposit Insurers, organizacji zrzeszającej instytucje zajmujące się gwarantowaniem depozytów w krajach europejskich. Depozyty członków SKOK-ów chronione są do takiej samej wysokości co klientów banków, czyli do równowartości euro. Jak w marcu podały media w Polsce w latach upadło pięć banków komercyjnych i 89 banków spółdzielczych. Wypłaty 800 tys. tylu członków liczą Kasy Stefczyka Bankowego Funduszu Gwarancyjnego wyniosły 814,4 mln zł i objęły prawie 319 tys. osób, którym groziła utrata oszczędności. Tymczasem przez 19 lat istnienia w Polsce SKOKów żadna z naszych kas kredytowych nie zbankrutowała. Nikt nie stracił złotówki. Proszę samemu odpowiedzieć sobie na pytanie, czy depozyty złożone w SKOK-ach są bezpieczne. W 2010 r. w rankingu 300 największych spółdzielni świata, opublikowanym przez Międzynarodowy Związek Spółdzielczy, znalazła się Kasa Stefczyka, i to jako jedyny reprezentant Polski... Duży może więcej i taniej, dlatego ten sukces cieszy. Godnym uwagi jest fakt, iż 300 największych spółdzielni świata wytwarza PKB równy produktowi krajowemu brutto Kanady dziesiątej gospodarki świata. W Polsce jednak spółdzielczość jest niedoceniana. Przykładowo w marcu tego roku brytyjski rząd przyznał 73 miliony funtów na kontynuację rozbudowy i modernizację systemu unii kredytowych w Wielkiej Brytanii. Dlaczego? Bo unie dostarczają produkty i usługi finansowe ludziom o niższych dochodach, którzy w bankach nie mają szans na kredyt. Dodatkowo kasy kredytowe powodują, że komercyjne banki zmuszone do konkurencji starają się utrzymać na rozsądnym poziomie oprocentowanie pożyczek. Dlatego m.in. w USA, Kanadzie i Australii rządy wspierały i wspierają rozwój unii kredytowych. Dlatego ONZ ogłosiło rok 2012 Międzynarodowym Rokiem Spółdzielczości, bo w ocenie ONZ dzięki spółdzielniom powstają nowe miejsca pracy, a przede wszystkim spółdzielnie skutecznie przyczyniają się do eliminowania biedy. Rezolucja ONZ zaleca państwom członkowskim wspieranie rozwoju organizacji spółdzielczych i tworzenie takiego prawa, które zagwarantuje trwały ich rozwój. Polskie unie kredytowe, czyli SKOK-i nie dość, że nie otrzymują tego rodzaju wsparcia, to na dodatek trudno zrozumieć, dlaczego za pomocą nowej ustawy o SKOK-ach chce się w majestacie prawa zaszkodzić SKOK-om. Niezrozumiałe jest, dlaczego ustawa nie podlegała uzgodnieniom międzyresortowym, dlaczego konsultacje społeczne były fikcją, dlaczego projekt ustawy dotyczący spółdzielczości finansowej przygotowali posłowie PO związani z sektorem bankowym, a nie specjaliści od prawa spółdzielczego. Dziwi decyzja Bronisława Komorowskiego, zmierzająca w praktyce do uniemożliwienia zbadania ustawy przez Trybunał Konstytucyjny. Kasy Stefczyka osiągnęły znakomite wyniki finansowe Kasa Stefczyka na koniec maja osiągnęła najlepszy wynik w swojej historii, wypracowując przez pierwszych 5 miesięcy tego roku 440 mln zł brutto. Dla porównania dotychczas rekordowy 2010 rok Kasa Stefczyka zamknęła wynikiem finansowym na 440 mln zł to wynik Kasy Stefczyka w tym roku poziomie 183,4 mln zł brutto (172,9 mln zł netto). Warto przypomnieć, że zgodnie z ustawą o SKOK całość zysku Kasy jest przeznaczana na jej kapitały własne, tym samym wzmacniając jej bezpieczeństwo. Osiągnięcie tak dobrego wyniku możliwe było dzięki wprowadzeniu nowych technologii w zakresie zarządzania Kasą i grupą Kas Stefczyka. Zwiększenie efektywności działania Kasy poprzez udział w grupie Kas Stefczyka i wspólnie realizowane projekty pozwoli Kasie zaoferować swoim członkom współwłaścicielom jeszcze korzystniejsze usługi finansowe. Sukces Kasy Stefczyka i grupy Kas Stefczyka jest potwierdzeniem atrakcyjności spółdzielczego modelu gospodarowania w sektorze finansowym i konsekwencją oparcia się w działalności w całości o polski kapitał. Jak stwierdził prezes Kasy Stefczyka Andrzej Sosnowski: Spełniając wytyczne nadzoru dotyczące kapitałów własnych i odpisów aktualizujących wartość zagrożonych kredytów, co wiąże się z bezpieczeństwem depozytów, dzięki tak dobrym rezultatom możemy bez obaw spoglądać w przyszłość oraz dalej umacniać pozycję największej Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej w Polsce i jednej z 300 największych spółdzielni na świecie. Firmy ubezpieczeniowe systemu SKOK zainwestują w zabezpieczenie Cudownego Obrazu Będą nowe zabezpieczenia Obrazu Cudowny Obraz Matki Bożej Częstochowskiej będzie miał nowe zabezpieczenia tak zdecydowali ojcowie paulini, opiekunowie klasztoru na Jasnej Górze. W ramach prac remontowych, jakie trwają na Jasnej Górze, wymienione zostaną zabezpieczenia obrazu. Wizerunek Matki Bożej uznawany za najcenniejsze dobro Rzeczpospolitej Polskiej, zostanie otoczony szybą pancerną. Konstrukcja, w jakiej stanie obraz, wyposażona zostanie w specjalny system klimatyczny, dzięki któremu przez kolejne lata obraz zostanie zachowany w nienaruszonym stanie. Podobnie zabezpieczone są już dzieła sztuki na całym świecie, wśród nich watykańska Pieta i Mona Lisa Leonarda Da Vinci. Patronat nad zabezpieczeniem objęły firmy ubezpieczeniowe systemu Spółdzielczych Kas Oszczędnościowo-Kredytowych Towarzystwo Ubezpieczeń Wzajemnych SKOK i Towarzystwo Ubezpieczeń SKOK Życie SA. Decyzję wsparcia zakonu paulinów w zainstalowaniu tego zabezpieczenia na Jasnej Górze podjęliśmy bez zastanowienia. To dla nas oczywiste, że ten najcenniejszy skarb Kościoła i dziedzictwa narodowego wart jest maksymalnego zaangażowania z naszej strony mówi Grzegorz Buczkowski, prezes zarządu TUW SKOK i TU SKOK ŻYCIE SA. Od samego początku naszej działalności, jednym z priorytetów jest dla nas uczestniczenie w ważnych wydarzeniach społecznych oraz udział w życiu kulturalnym Polaków. Jestem przekonany, że również nasze zaangażowanie w obecną inicjatywę powstania profesjonalnego zabezpieczenia Cudownego Obrazu Matki Bożej Częstochowskiej, jednego z najważniejszych i najlepiej rozpoznawalnych symboli Kościoła w Polsce, to nasz obowiązek. Przykładając się do zapewnienia obrazowi lepszej ochrony możemy przyczynić się do zachowania go dla przyszłych pokoleń dodaje Grzegorz Buczkowski.

8 08 EKONOMIA PO POLSKU OCHRONA KONSUMENTA Dowiemy się, jak długo nasza pralka będzie na chodzie Minister środowiska chce, by na sprzęcie AGD umieszczać informację o jego przewidywanej żywotności JUSTYNA WĘCEK Niezawodna pralki Frania była nie do zdarcia, podobnie jak odkurzacz Zelmera. Starszym modelom komórek niestraszne były woda, kurz czy upadki. Dziś trudno trafić na przedmioty codziennego użytku, które bez usterek służyłyby nam przez dłuższy czas. Zewsząd otaczają nas buble i niedoróbki. Właśnie dlatego minister środowiska Andrzej Kraszewski chce, by na etykietach sprzętu znalazła się informacja, o tym, jak długo będzie nam służył. Nieprawidłowe użytkowanie, wada czy też celowe działanie producentów sprzętu AGD i RTV? Jak to jest, że telewizor, pralka czy telefon komórkowy psują się niedługo po upływie terminu gwarancji? Co w takiej sytuacji zrobić: wydać kilkaset złotych na naprawę, czy też dołożyć i kupić nowy sprzęt? Oto dylematy współczesnych konsumentów. By nieco ułatwić nam podejmowanie decyzji, minister środowiska Andrzej Kraszewski proponuje, by na sprzęcie znajdowała się informacja o jego przewidywanej żywotności. Rzeczy powinny służyć nam dłużej. Nowe urządzenia niosą ze sobą postęp, ale jeżeli ktoś mi powie, że ten postęp dokonał się w taki sposób, że w tej chwili pralki są programowane, żeby technicznie skończyć swoje życie w ciągu 5 czy 6 lat, to nie Maciej Piasta Kupowany teraz sprzęt AGD coraz częściej psuje się wkrótce po upływie terminu gwarancji uwierzę mówi minister Kraszewski i dodaje: Tu nie chodzi o postęp, tylko przede wszystkim o to, żeby zmusić konsumenta do ciągłego kupowania nowych rzeczy. Koszt środowiskowy w tej logice się nie liczy. Co na to eksperci? Producenci robią wszystko, by konsumenci mogli jak najdłużej się cieszyć sprzętem AGD i RTV. Wpływ na jego żywotność ma m.in. sposób jego użytkowania ripostuje Michał Kanownik ze Związku Importerów i Producentów Sprzętu Elektrycznego i Elektronicznego Branży RTV i AGD. Poza tym na wymianę sprzętu decydujemy się nie tylko wtedy, gdy jest wadliwy lub popsuty, ale także ze względu na to, że ciągle jest unowocześniany. Jednak naukowcy są innego zdania. Prof. Tadeusz Kulik, prorektor Politechniki Warszawskiej, twierdzi, że producenci celowo ograniczają żywotność urządzeń. Firmy zatrudniają inżynierów, którzy projektują w urządzeniach słabe ogniwa, a ich zadaniem jest unieruchomienie sprzętu po określonym czasie pracy ujawnia naukowiec w tygodniku Wprost. Potwierdzają to specjaliści z serwisów AGD i RTV. Specjalnie montowane są mniej trwałe elementy, które znajdują się w kluczowych miejscach. W przypadku pralki to może być programator, w lodówce chłodzenie, w czajniku elektrycznym grzałka. Przez to sprzęt służy nam o wiele krócej i częściej się psuje twierdzi jeden z warszawskich serwisantów. I często nie opłaca się go naprawiać, tylko od razu zainwestować w nowy. Pytanie, kto i na jakiej zasadzie określałby, jak długo lodówka czy pralka powinny działać. Może na podstawie oświadczeń samych producentów proponuje Michał Kanownik. Jednak, jak podkreśla, wprowadzenie takiej regulacji mogłoby spowodować, że ceny sprzętu AGD i RTV, poszłyby w górę. Trzeba będzie oddzielić w fabrykach sprzęt kierowany na polski rynek i wyposażyć w dodatkowe etykiety. To dodatkowa praca, za którą trzeba będzie zapłacić mówi Kanownik. Ceny sprzętu AGD i RTV mogą podskoczyć o ok. 5 proc. Fakt Pieniądze Era przeszła do historii. Jest T-Mobile Nie ma już Ery. Od niedzieli operator działa pod logo T Mobile. Operacja zmiany marki ma kosztować około 100 milionów złotych. A co będzie oznaczała dla klientów stracą czy zyskają? Nie zmieniają się numery telefonów ani sposób dzwonienia. Wszystkie usługi dostępne w Erze są przez cały czas aktywne. Operator zapewnia, że wprowadzenie T Mobile, który zastąpi istniejącą od 15 lat Polską Telefonię Cyfrową (działającą u nas właśnie pod marką Era GSM), to operacja zupełnie nieodczuwalna dla klientów tego operatora. Ale czy będzie dla nich opłacalna? Na pewno okaże się korzystna dla osób, które skuszą się na nową ofertę T-Mobile. Jej filarami mają być nielimitowane połączenia w sieci, tanie rozmowy za granicą i przystępne ceny za transfer danych w roamingu. Wprowadzona została m.in. nowa usługa Zawsze Rozmawiaj. Osoby, które ją wybiorą, mogą bez limitu i za darmo rozmawiać ze wszystkimi numerami w sieci T Mobile nie tylko w Polsce, ale także we wszystkich krajach, w których istnieje ta sieć. Ile to będzi ekosztować? Dla nowych klientów to 39 złotych przy podpisaniu umowy na półtora roku lub dwa lata. Obecni klienci z usługi tej mogą także skorzystać, ale muszą ją dodatkowo wykupić. To oferta dla osób, które nie potrzebują nowego telefonu. Dla tych, którzy chcą mieć także nowy aparat, przygotowano abonamenty od 25 zł (80 minut do wszystkich sieci 39 groszy za minutę), do 199 zł (1000 minut 30 groszy za minutę). Czy wszystko, co nas otacza, jest na sprzedaż? W każdej epoce historycznej zdarzały się wielkie wyprzedaże, czyli kilka słów o rządzeniu, podatkach i o obrocie złomem PROF. DR HAB. WITOLD MODZELEWSKI Instytut Studiów Podatkowych Po okresach stabilizacji następują wielkie wyprzedaże. Co pewien czas dysponenci wielu (większości?) istotnych dóbr (celowo pomijam słowo właściciele ) masowo wyzbywają się ich. Następuje to w sensie prawnym (sprzedaż) jak i czysto obiektywnym poprzez porzucenie. To najważniejszy rys nie tylko dni obecnych w Polsce, ale całego mijającego dwudziestolecia wielu krajów Europy, gdzie całe wsie i miasta są na sprzedaż albo je porzucono. Taki stosunek miała również rewolucja bolszewicka, unicestwiając praktycznie wszystkich właścicieli a także niektóre transformacje ustrojowe, niezależnie od tego, pod jakimi sztandarami je przeprowadzono. Wiem, że to zestawienie może być zbyt drastyczne. Tu jednak interesuję się tylko efektem tych zdarzeń i ich, chyba niedocenianego, znaczenia historycznego. Zjawiska, które nazywam wielką wyprzedażą, miały miejsce również u zarania okresu powojennego, gdy w końcu bardzo słabą klasę kapitalistów i większość przedsiębiorców zniszczyła wojna. Prawie cała własność uznana za poniemiecką, mimo częściowego formalnego upaństwowienia, stała się majątkiem porzuconym, a ziemiaństwo zmiótł nie tylko dekret PKWN, ale strach, zapewne zasadny, Witold Modzelewski Instytut Studiów Podatkowych przed bolszewizmem. Warto zauważyć, że historyczne zmiany własnościowe nie muszą wiązać się tylko z wielkimi wyprzedażami. XIX-wieczne reformy włościańskie, które w różny sposób przeprowadzono w każdym z trzech zaborów, raczej nie miały tego charakteru. Również XIX-wieczne rewolucje nie zawsze przynosiły wielką wyprzedaż. Niszcząc co prawda część dotychczasowych posiadaczy, tworzyły jednak szybko klasę nowych, często bardziej agresywnych i obiektywnie lepszych właścicieli, którzy już później tworzyli historię. Większość znanych nam operacji uwłaszczeniowych, choć wiele niszczyły, nie doprowadziła do masowej chęci wyzbycia się tego, co uwłaszczeniem uzyskali. Na przeciwstawnym biegunie są znane nam programy powszechnej prywatyzacji z polskim NFI na czele, które doprowadziły nie tylko do wielkiej wyprzedaży nabytych papierów wartościowych, lecz również majątków przedsiębiorstw, które miały być tą drogą prywatyzowane. Ważne przemiany nie muszą wiązać się z wielkimi wyprzedażami, które degradują zarówno stan własności, jak i państwa, gdzie następują. Chyba nie ma żadnego determinizmu: nawet godne jednoznacznego potępienia czy wręcz zbrodnicze sposoby pozbycia się jakiejś części istniejących właścicieli nie muszą rodzić wyłącznie kolejnego zła w postaci wielkich wyprzedaży. Rzecz jest bardziej złożona. Potwierdzają to nie tylko francuskie, ale, nasze dzieła wielkich historyków i historiozofów. W okresie dyrektoriatu i okresie napoleońskim, gdy wyeliminowano również fizycznie część właścicieli, szybko przyszli rządni bogactwa i zaszczytów plebejusze, co na dłużej nie osłabiło, a wręcz wzmocniło ówczesne państwo i społeczeństwo, które ogólnie stało się bogatsze i zasobniejsze. Wielkie wyprzedaże pauperyzują w najgorszy sposób, bo ciągną w dół ceny rynkowe nieruchomości, tworzą tani rynek rzeczy używanych, co niszczy część bieżącej produkcji przemysłowej oraz faktycznie obniża wartość tych aktywów, które nie są przedmiotem wyprzedaży. Trzeba również odnieść się do wielkich wyprzedaży będących skutkami wojen najazdowych. Przykładowo nasze piśmiennictwo na temat okresu konfederacji targowickiej, sejmu grodzieńskiego i okresu po powstaniu kościuszkowskim raczej udowadniają tezę, że również wtedy przeszliśmy okres wielkiej wyprzedaży, dotyczącej wcale nie tak małej własności państwowej oraz prywatnych banków i powiązanych z nimi przedsiębiorców. Okres po powstaniach listopadowym i styczniowym był pod tym względem znacznie łagodniejszy. Podobnie dotyczyło to likwidacji własności państw zaborczych i eliminacji związanych z nimi grup interesów na terenie Polski po 1918r. Pora wrócić do czasów dzisiejszych. Tu wyprzedaże były i są dziś wynikiem polityki podatkowej. Za pomocą skoordynowanej akcji właściwych służb, skierowanej w stosunku do całej branży lub grup podatników, można wywołać na mniejszą lub większą skalę to zjawisko. Tak w latach powojennych domiarami likwidowano klasy wyzyskiwaczy w handlu, przemyśle, a później w rolnictwie. Podobnie za pomocą podatków restrukturyzowano na początku lat dziewięćdziesiątych przemysł państwowy, PGR-y, gospodarkę morską oraz gospodarkę drobnotowarową, czyli badylarzy i rzemiosło odziedziczonych po okresie Polski ludowej. Również dziś może się coś takiego zdarzyć. Jeżeli władze skarbowe podejmą w tym samym czasie akcję dotyczącą całej branży (dziś np. obrót złomem), to co najmniej sparaliżuje się działalność części tych firm, a zapewne wyeliminuje część innych, tworząc coś na wzór branżowej wyprzedaży ich majątku, a rynki będą do przejęcia i to raczej za tanie pieniądze (albo za nic).