Bilans Kapitału Ludzkiego Kompetencje przyszłości: czy uczelnie mogą (i powinny) kształcid na potrzeby rynku pracy?

Transkrypt

1 2014 Bilans Kapitału Ludzkiego Kompetencje przyszłości: czy uczelnie mogą (i powinny) kształcid na potrzeby rynku pracy? Prof. Jarosław Górniak Dr Grzegorz Żmuda Dr Piotr Prokopowicz Warszawa 26 maja 2014r.

2 Co to znaczy kształcić na potrzeby rynku pracy? Umiejętności czy dyplomy? Sprawność praktyczna czy wykształcenie? Kompetencje zawodowe czy ogólne? Kompletne wykształcenie czy umiejętność uczenia się? Wiedza i umiejętności nabyte w szkole i uczelni czy doświadczenie i rozwój w miejscu pracy?

3 Dynamika oczekiwań pracodawców - Mniej pracodawców poszukuje pracowników, a zwiększa się odsetek mających trudności ze znalezieniem właściwych kandydatów jaki to ma sens? - Nacisk na znalezienie gotowego pracownika rośnie w warunkach silniejszej presji konkurencyjnej cykl koniunkturalny a wymagania - Rynek pracy składa się ze stanowisk o różnym znaczeniu kompetencji specjalistycznych i ogólnych - Pracodawca unika inwestowania w kompetencje transferowalne pracowników

4 Dlaczego badania branżowe bilansu kompetencji? Co pokazał Bilans Kapitału Ludzkiego? Między innymi: Znaczenie kompetencji ogólnych, jak samoorganizacja czy umiejętności społeczne Rola umiejętności zawodowych w różnych profesjach i branżach Ale umiejętności zawodowe jako czarna skrzynka Branżowe analizy pozwalają zajrzeć w głąb czarnej skrzynki zróżnicowanych oczekiwań dotyczących kompetencji związanych z bardziej konkretną charakterystyką miejsca pracy Dotychczasowe badania mają zasięg lokalny choć wnioski mogą być odczytywane ogólniej

5 Pytanie na początek Jaka jest pojedyncza, najważniejsza charakterystyka, jakiej u absolwentów krakowskich uczelni szukają pracodawcy?

6 Ogólne informacje o bilansie krakowskim Cel: zestawienie oczekiwań wybranych branż w Krakowie (BPO/SSC, IT/ITO [2012], life science, energetyka, budownictwo pasywne i energooszczędne, wybrane sektory branży kreatywnej [2013]) w zakresie kompetencji studentów i absolwentów szkół wyższych z efektami kształcenia realizowanymi przez krakowskie uczelnie Podmioty zaangażowane: 1) Centrum Ewaluacji i Analiz Polityk Publicznych UJ 2) Interdyscyplinarne Centrum Badań i Rozwoju Organizacji przy Instytucie Psychologii UJ 3) Wojewódzki Urząd Pracy 4) Urząd Miasta Krakowa 5) Stowarzyszenia i klastry branżowe

7 Trudne do pozyskania przez biznes Bilans Kapitału Ludzkiego Popyt na kompetencje (BPO) 4,00 Ważność / Dostępność 1 2 Wrażliwość międzykulturowa Komunikacja pisemna Zaangażowanie Komunikacja ustna 3,25 Innowacyjność Umiejętności matematyczne Język włoski Język niderlandzki Adaptacja Wpływ na innych Język francuski Organizowanie pracy własnej Orientacja na cele Język niemiecki Inicjatywa Zdolności analityczne Radzenie sobie ze stresem Orientacja na klienta Współpraca Troska o jakość Uczenie się Dyspozycyjność czasowa Język angielski 3 Mobilność Podstawy rachunkowości Obsługa pakietu MS Office 2,50 2,50 3,75 5,00 Ważne Uczciwość 4

8 Bilans kompetencji (obraz ogólny)

9 Trudne do pozyskania przez biznes Bilans Kapitału Ludzkiego Bilans kompetencji (BPO) 4,00 Podaż / Popyt 1 2 Wrażliwość międzykulturowa Zaangażowanie Komunikacja pisemna Komunikacja ustna 3,25 Umiejętności matematyczne Orientacja na klienta Radzenie sobie ze stresem Adaptacja Innowacyjność Inicjatywa Orientacja na cele Troska o jakość Wpływ na innych Współpraca Organizowanie pracy własnej Uczenie się Język angielski 3 Obsługa pakietu MS Office 2,50 2,50 3,75 5,00 Osiągane przez uczelnie 4

10 Zadanie uczelni (obraz ogólny)

11 Zadanie uczelni (life science)

12 Kompetencje przyszłości Najważniejsze kompetencje w perspektywie 5 lat BPO/SSC IT/ITO Life science Energetyka Bud. pasywne i energooszczędne Kreatywna Innowacyjność Inicjatywa Troska o jakość Obsługa programów projekt. 3D Znajomość technologii energoosz. Środowiska produkcji gier Wpływ na innych Innowacyjność Uczciwość Uczenie się Projektowanie budynków energoosz. Znajomość metodologii AGILE Podstawy ekonomii Komunikacja pisemna Badania kliniczne Finansowanie inwestycji Efektywne gospod. energią Interakcja człowiekkomputer Radzenie sobie ze stresem Komunikacja ustna Inicjatywa Orientacja na cele Współpraca Orientacja na cele Organizowanie pracy własnej Zdolności analityczne Zamówienia publiczne Obsługa pakietów biurowych Efektywne gospodarowanie energią Projektowanie budynków pasywnych Dokumentacja projektowa Uczenie się Zdolności analityczne Język angielski Uczciwość Nowe trendy Adaptacja Współpraca Zaangażowanie Obsługa pakietów biurowych Instalacje wentylacji mech. i klimatyzacji Projektowanie gier Zdolności analityczne Zaangażowanie Adaptacja Innowacyjność Obsługa programów symulacyjnych Troska o jakość Umiejętności matematyczne Wrażliwość międzykultur. Język angielski Perspektywa holistyczna Znajomość materiałów budowlanych Test-driven development Orientacja na klienta Uczenie się Orientacja na klienta Uczciwość Optymalizacja energetyczna Inicjatywa

13 Kompetencje przyszłości Najważniejsze kompetencje w perspektywie 5 lat BPO/SSC IT/ITO Life science Energetyka Bud. pasywne i energooszczędne Kreatywna Innowacyjność Inicjatywa Troska o jakość Obsługa programów projekt. 3D Znajomość technologii energoosz. Środowiska produkcji gier Wpływ na innych Innowacyjność Uczciwość Uczenie się Projektowanie budynków energoosz. Znajomość metodologii AGILE Podstawy ekonomii Komunikacja pisemna Badania kliniczne Finansowanie inwestycji Efektywne gospod. energią Interakcja człowiekkomputer Radzenie sobie ze stresem Komunikacja ustna Inicjatywa Orientacja na cele Współpraca Orientacja na cele Organizowanie pracy własnej Zdolności analityczne Zamówienia publiczne Obsługa pakietów biurowych Efektywne gospodarowanie energią Projektowanie budynków pasywnych Dokumentacja projektowa Uczenie się Zdolności analityczne Język angielski Uczciwość Nowe trendy Adaptacja Współpraca Zaangażowanie Obsługa pakietów biurowych Instalacje wentylacji mech. i klimatyzacji Projektowanie gier Zdolności analityczne Zaangażowanie Adaptacja Innowacyjność Obsługa programów symulacyjnych Troska o jakość Umiejętności matematyczne Wrażliwość międzykultur. Język angielski Perspektywa holistyczna Znajomość materiałów budowlanych Test-driven development Orientacja na klienta Uczenie się Orientacja na klienta Uczciwość Optymalizacja energetyczna Inicjatywa

14 post hoc ergo propter hoc?

15

16 Wnioski (1/2) Każda z branż ma swoją specyfikę a różnice w poszukiwanych kompetencjach mają charakter fundamentalny Bardzo ważne dla pracodawców są umiejętności miękkie, m.in. Współpraca, Zaangażowanie, Radzenie sobie ze stresem i Komunikacja, które są niezbędnym uzupełnieniem wiedzy i umiejętności specjalistycznych (różnych dla poszczególnych branż) Uczelnie radzą sobie znacznie lepiej z kształceniem kompetencji technicznych i specjalistycznych niż umiejętności miękkich Przedstawiciele uczelni i biznesu zgadzają się zwykle w zakresie odpowiedzialności szkół wyższych w zakresie kształcenia wiedzy i umiejętności specjalistycznych.

17 Wnioski (2/2) Większa rozbieżność pojawia się w zakresie kompetencji miękkich pracodawcy oczekując ich od kandydatów do pracy nie uważają, że odpowiedzialność za ich kształcenie ponoszą uczelnie W dużej części firm (szczególnie mniejszych) zatrudnienie wśród pracodawców planowane jest krótkoterminowo (niski poziom SHR) utrudniając dopasowanie oferty dydaktycznej Firmy współpracujące już z uczelniami deklarują większą łatwość w pozyskiwaniu kompetencji z rynku pracy Na część deficytów odpowiedzią może być wprowadzenie elementów nauczania projektowego oraz zajęć opartych na rzeczywistych studiach przypadków, prowadzonych we współpracy z biznesem

18 Jakie wnioski płyną z tej analizy dla przyszłości BKL? Potrzeba uzupełnienia o ogólnopolskie badania branżowe Opracowana metodyka przyniosła interesujące wyniki Potrzebna jest adaptacja metodyki badań dla potrzeb zawodów nie wymagających wykształcenia wyższego

19 Czy uczelnie powinny kształcić dla potrzeb rynku pracy? TAK, ALE: 1. TE POTRZEBY NALEŻY DOBRZE ODCZYTYWAĆ 2. NALEŻY KSZTAŁCIĆ Z MYŚLĄ O PRZYSZŁYM I ZMIENNYM RYNKU PRACY

20 bkl.parp.gov.pl Dziękujemy za uwagę.