6. NIESTABILNOŚĆ DZIAŁANIA ŁOŻYSK HYDRODYNAMICZNYCH
|
|
- Klaudia Chmielewska
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 6. NIESTABILNOŚĆ DZIAŁANIA ŁOŻYSK HYDRODYNAMICZNYCH 6.1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie studentów z budową i zasadą działania łożysk hydrodynamicznych. Omówione zostaną zjawiska towarzyszące pracy łożysk hydrodynamicznych oraz efekty niestabilności filmu olejowego Wstęp Człowiek już od najdawniejszych czasów podejmował świadome działania mające na celu tworzenie prostych form łożysk ślizgowych, pozwalających na zmniejszanie sił tarcia. Za najstarsze odnalezione łożyska uważa się zawiasy drzwi, które były już stosowane 6000 do 7000 lat temu. Około 330 r.p.n.e. Arystoteles zauważył, że w przypadku obiektów toczących się tarcie jest mniejsze niż przy ślizganiu. Wiele lat później, w XV wieku Leonardo da Vinci prowadził szereg eksperymentów pozwalających na obliczanie współczynników tarcia. Jednakże dopiero potrzeby wieku dziewiętnastego i dwudziestego z powszechnym dążeniem do zmniejszania oporów ruchu i zwiększania prędkości poruszania oraz ogólny rozwój technologii pozwoliły na tworzenie coraz bardziej zaawansowanych konstrukcji łożyskowych oraz substancji stanowiących podstawę produkcji smarów. Łożyska ślizgowe są powszechnie stosowane w wielu współczesnych maszynach i urządzeniach. Do najczęściej stosowanych rozwiązań należą konstrukcje, w których, dla zmniejszenia oporów ruchu, przemieszczające się względem siebie elementy (patrz rys.6.1) są rozdzielone warstwą smaru stałego lub cieczy lub gazu. Rys.6.1. Przykłady sposobu smarowania w łożyskach ślizgowych. a) smarowanie smarami stałymi, b) smarowanie hydrostatyczne, c) smarowanie hydrodynamiczne. Łożyska, w których smarem jest ciało stałe (rys.6.1.a) są tanie, niezawodne w użyciu i wygodne w eksploatacji. Charakteryzują je jednak stosunkowo duże opory ruchu i stosunkowo duża intensywność zużycia. Łożyska smarowane smarami stałymi są niezastąpione w warunkach próżni lub gdy wypływ smaru z łożyska jest niedopuszczalny (np. w urządzeniach przemysłu spożywczego). Mogą też pracować w szerokim zakresie temperatur ( C). Smarami stałymi mogą być tworzywa sztuczne, węgiel i grafit, dwusiarczek molibdenu [1]. W zdecydowanej większości współczesnych maszyn stosuje się jednak łożyska ślizgowe smarowane cieczami lub gazami, które to łożyska wykazują doskonałe własności nawet przy bardzo dużych prędkościach obrotowych. Łożyska smarowane cieczą lub gazem, w zależności do sposobu działania, dzielą się na hydrostatyczne (rys.6.1.b) i hydrodynamiczne (rys.6.1.c). W przypadku tych pierwszych szczelina smarna, rozdzielająca współpracujące ze sobą powierzchnie, jest wytwarzana przez smar wtłaczany do łożyska pod pewnym ciśnieniem. W przypadku tych drugich obecność warstwy smaru i rozkład ciśnień w tej warstwie jest efektem względnego ruchu współpracujących powierzchni, które muszą tworzyć odpowiednio zbieżną szczelinę. Zagadnienia 71
2 dotyczące zasady działania, zastosowania i warunków pracy łożysk hydrodynamicznych omawiane będą w następnych rozdziałach niniejszej instrukcji Smarowanie hydrodynamiczne. Smarowaniem hydrodynamicznym nazywa się proces tworzenia klina smarowego warstwy płynu smarnego (cieczy lub gazu) posiadającej zdolność rozdzielnia dwóch współpracujących powierzchni obciążanych elementów lub ciał, które poruszają się względem siebie (patrz rys.6 2). Rys.6.2. Schemat tworzenia się klina smarowego pomiędzy poruszającymi się płaszczyznami. Powstająca w klinie smarowym siła unosząca P u (patrz rys.6.2) przeciwdziałająca wypadkowej obciążeń zewnętrznych Q i nie pozwalająca na zachodzenie bezpośredniego styku powierzchni ciał stałych jest wywołana ciśnieniem cieczy smarnej. Ciśnienie to powstaje wówczas, gdy spełnione zostaną cztery podstawowe warunki: - istnieje odpowiednio duża prędkość względna (różnica prędkości) przemieszczających się powierzchni ślizgowych nieodkształcalnych ciał stałych, - płyn smarujący ma odpowiednią lepkość zapewniającą występowanie przepływu laminarnego, - istnieje niezbędna dla utworzenia klina smarowego zwężająca się szczelina (luz konstrukcyjny) pomiędzy powierzchniami ślizgowymi poruszających się względem siebie ciał, - obciążenie prostopadłe do powierzchni ślizgowych Q jest mniejsze od nośności hydrodynamicznej smaru. Analogiczne warunki muszą być zachowane dla utworzenia klina smarowego pomiędzy współpracującymi ze sobą powierzchniami cylindrycznymi, przedstawionymi na rys.6.3. W tym przypadku dla powstania zwężającej się szczeliny wał musi mieć średnicę nieco mniejszą od średnicy nieruchomej powierzchni ślizgowej (panwi). Obracający się wał przyjmuje położenie mimośrodowe, w którym środek wału 0 w jest przesunięty względem środka panwi 0 p (patrz rys.6.3). Na skutek ciśnienia wytworzonego w klinie smarnym powstaje siła unosząca P u przeciwdziałająca wypadkowej obciążeń zewnętrznych Q. Rys.6.3. Schemat tworzenia się klina smarowego pomiędzy elementami cylindrycznymi. 72
3 Smarowanie hydrodynamiczne jest wykorzystywane w różnego rodzaju łożyskach ślizgowych. Spośród wielu konstrukcji łożysk ślizgowych najczęściej spotykane są łożyska poprzeczne (rys.6.4), przeznaczone do przenoszenia obciążeń skierowanych promieniowo (poprzecznie) do wirującego wału. W wielu dużych maszynach energetycznych stosowane są także łożyska wzdłużne (rys.6.5), często zwane łożyskami oporowymi, których zadaniem jest z kolei przenoszenie obciążeń działających wzdłuż osi obracającego się wału. Rys.6.5. Schemat łożyska wzdłużnego. Rys.6.4. Schemat łożyska poprzecznego. Mechanizm smarowania hydrodynamicznego jest przedmiotem badań teoretycznych od ponad stu lat. Prekursorem tych badań był Reynolds, który w 1886 r. przedstawił matematyczny opis mechanizmu smarowania hydrodynamicznego. Zależności opisujące rozkłady ciśnień dla różnego typu łożysk hydrodynamicznych, ze względu na ograniczony zakres tego ćwiczenia, nie będą jednak dokładnie analizowane. Szczegółowe informacje dotyczące zasad tworzenia klina smarnego i pozyskiwania odpowiednich nośności łożysk hydrodynamicznych można znaleźć m.in. w pozycjach [1][2][3] Przykłady rozwiązań konstrukcyjnych poprzecznych łożysk hydrodynamicznych. Najczęściej występującymi łożyskami hydrodynamicznymi są łożyska poprzeczne z nieruchomą panwią. W najprostszym przypadku (patrz rys.6.6) łożysko takie składa się z ruchomego wału (czopa) o średnicy 2r i odpowiednio dopasowanej nieruchomej, cylindrycznej panwi (o średnicy 2R) obejmującej czop. Jak już wspomniano w rozdziale średnica czopa jest mniejsza od średnicy panwi, a różnica promieni c = R r jest nazywana luzem promieniowym. W takcie pracy obracający się wał zajmuje położenie mimośrodowe, jak pokazano na rys.6.6. Kąt nachylenia linii przechodzącej przez środek czopa O c i środek panwi O p względem linii Rys.6.6. położenie wału w panwi łożyskowej. odniesienia, którą zazwyczaj jest 73
4 kierunek działania wypadkowej sił obciążenia zewnętrznego, jest nazywany kątem położenia (ϑ). Odległość środka czopa od środka panwi nazywana jest mimośrodowością (e = O c O w ), natomiast ε = e/c współczynnikiem mimośrodowości lub mimośrodowością względną. Najbardziej istotnym elementem łożyska hydrodynamicznego jest szczelina smarna, w której gromadzi się smar i w której w trakcie ruchu czopa tworzy się klin smarny. Luz promieniowy pomiędzy czopem i panewką dobierany jest zwykle tak by stosunek luzu promieniowego do promienia panwi (c/r) zawierał się w granicach od 0,001 do 0,05, przy czym większe luzy stosuje się zwykle dla większych prędkości obrotowych wału. Jeżeli panew ma kształt cylindryczny (jak na rys.6.6) w łożysku tworzy się jeden klin smarny równoważący obciążenie łożyska. W tym przypadku pozycja środka wału jest jednak mało stabilna i w trakcie ruchu wał może wykonywać pewne oscylacje wzbudzające drgania całej maszyny. W celu poprawy pracy łożyska często stosowane są panwie o przekroju owalnym, soczewkowym, z dodatkowymi rowkami czy też z ruchomymi powierzchniami ślizgowymi co powoduje powstanie dwóch lub trzech klinów smarnych stabilizujących położenie środka wału. Przykłady różnych rozwiązań panwi łożysk hydrodynamicznych przedstawiono na rys.6.7. a) b) c) d) e) f) Rys.6.7. Przykłady rozwiązań konstrukcyjnych panwi łożyskowych stabilizujących położenie środka wału [4]; a), b) panwie cylindryczne z dwoma i trzema rowkami wzdłużnymi, c) panew eliptyczna z rowkami, d) przesunięte półpanwie cylindryczne, e) panew z ruchomymi płytkami, f) panew z rowkiem tamującym ruch klina smarnego. Poprzeczne łożyska hydrodynamiczne stosowane są najczęściej w dużych maszynach przepływowych takich jak turbogeneratory czy turbosprężarki. Na rys.6.8 przedstawiono przykładowo schemat turbogeneratora typu 13K215 o mocy 200 MW, w którym wał, składający się ze sprzęgniętych ze sobą trzech wirników turbiny (części wysoko, średnio i niskoprężnej) oraz wirnika generatora, jest podparty na siedmiu łożyskach hydrodynamicznych. Łożyska te przenoszą obciążenia powstające w trakcie pracy maszyny, której wirniki o łącznej masie 113 ton obracają się z prędkością obrotową 3000 obr/min. 74
5 Wirnik części wysokoprężnej ( 8 ton) Wirnik części średnioprężnej ( 15 ton) Wirnik części niskokoprężnej ( 50 ton) Wirnik generatora ( 40 ton) Rys.6.7. Schemat turbogeneratora typu 13K215 o mocy 200 MW. 1 7 hydrodynamiczne łożyska podpierające wały wirników. 75
6 6.3. Niestabilność poprzecznych łożysk hydrodynamicznych. W łożyskach hydrodynamicznych czop jest osadzony w panwi z pewnym luzem, który jest niezbędny do powstania klina olejowego. Zależnie zatem od konstrukcji i warunków działania łożyska (prędkości obrotowej wału, obciążenia, lepkości oleju) środek czopa wału zajmuje różne położenia wewnątrz panwi łożyskowej. Podczas postoju maszyny, nieruchomy wał spoczywa bezpośrednio na powierzchni panwi a jego środek zajmuje najniższe z dopuszczalnych położeń. Wprowadzenie wału w ruch obrotowy prowadzi do formowania się klina olejowego i unoszenia czopa do góry. Zrównoważenie sił obciążenia zewnętrznego (Q), promieniowych (P r ) oraz sił stycznych (S) zachodzi przy mimośrodowym położeniu środka wału, przy czym jak pokazano na rys.6.9 jeżeli wał obraca się w prawo (zgodnie z ruchem wskazówek zegara) środek czopa jest przesunięty w lewo. Środek czopa jest natomiast przesunięty w prawo dla obrotów w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara. Wzrost prędkości obrotowej wału prowadzi do zmniejszania się mimośrodowości i teoretycznie przy nieskończenie dużej prędkości a) b) obrotowej wał zajmuje w panwi położenie centralne. Przy mimośrodowej pozycji czopa wału łożysko, charakteryzuje się wysokim współczynnikiem tłumienia co zapewnia stabilność jego pracy [3]. Przykładowo, jeżeli wskutek impulsowego zadziałania siły zewnętrznej czop zostanie przesunięty z położenia pierwotnego w dowolnym kierunku (położenie O c rys.6.10.a ) to środek wału wykonując ruch spiralny bardzo szybko wróci do zajmowanego poprzednio położenia. W przypadku jednak gdy czop wału zajmie pozycję o małej mimośrodowości ( bliską pozycji centralnej ) wówczas współczynnik tłumienia łożyska jest bliski zeru, a jego praca staje się niestabilna. Jeżeli teraz impuls siły zewnętrznej spowoduje wychylenie czopa z położenia równowagi to jego środek będzie krążył Rys.6.9. Położenie czopa w panwi łożyskowej wału obracającego się w stronę: a) prawą, b) lewą a) b) Rys Ilustracja mechanizmu przemieszczania się środka wału względem położenia równowagi dla stabilnej (a) i niestabilnej (b) pracy łożyska hydrodynamicznego ( patrz rys.6.10.b ) po zamkniętej orbicie albo po spirali rozbiegającej się do granic luzu łożyskowego. Zbyt mała mimośrodowość prowadząca do niestabilności pracy łożyska może być powodowana m.in. przez: - niewłaściwą konstrukcję łożyska, - wzrost prędkości obrotowej wału, - zmianę obciążenia i warunków działania łożyska (temperatura, ciśnienie oleju), - zmianę geometrii łożyska spowodowaną np. zużyciem. 76
7 Wewnątrz łożyska hydrodynamicznego wraz z obracającym się wałem wiruje także i film olejowy. Prędkość wirowania filmu olejowego zmienia się przy tym (patrz rys.6.11) od zera dla warstewki przylegającej do powierzchni panwi, do prędkości kątowej wału (Ω) dla warstewki przylegającej do powierzchni czopa. Średnia prędkość kątowa filmu olejowego (V a ) jest zatem mniejsza od prędkości kątowej wału i stosunek tych dwóch prędkości λ = V a / Ω jest zazwyczaj niewiele mniejszy od 1/2. W przypadku zatem zbyt małej mimośrodowości środek czopa wytrącony z położenia równowagi wpadnie w rezonans z wirującym filmem olejowym. Rys Rozkład prędkości w filmie olejowym [4]. Niestabilność działania łożysk hydrodynamicznych objawia się w postaci tzw. wiru i bicia olejowego, które w terminologii angielskojęzycznej określane są odpowiednio nazwami oil whirl oraz oil whip [4]. Drgania warstwy olejowej są drganiami o charakterze samowzbudnym, powodującymi precesję wału, przy czym trajektorie środka wału mogą posiadać kształt kołowy lub eliptyczny. W sygnale wibroakustycznym występuje wyraźna składowa okresowa o częstotliwości (f wo ), która dla wiru olejowego zawiera się w przedziale ( )f Ω [4], gdzie f Ω jest częstością obrotową wału. Częstotliwość f wo zależy od konstrukcji łożyska oraz mimośrodowości względnej wywołanej promieniowym obciążeniem wału [5][6]. Jeżeli obciążenie promieniowe oraz mimośrodowość względna są niezależne od zmian prędkości obrotowej wału (np. w trakcie rozbiegu czy też wybiegu), wówczas stosunek częstotliwości f wo / f Ω nie ulega zmianie. Amplituda drgań warstwy olejowej zależy od obciążenia oraz prędkości obrotowej wału. Dla zupełnie nieobciążonych wirników osadzonych w łożyskach cylindrycznych amplitudy mogą osiągać do 95% wielkości luzu promieniowego [6], który przykładowo dla łożysk wspomnianego wcześniej turbogeneratora 13K215 wynosi około 0,5 mm. Utrata stabilności następuje przy pewnej granicznej prędkości obrotowej, zależnej od chwilowych warunków działania maszyny, przede wszystkim od obciążenia i warunków działania łożyska. Przejście od stanu stabilnego do filmu olejowego o znacznej amplitudzie może nastąpić nawet w ciągu kilku obrotów wału. 77
8 Rys Wykres kaskadowy z charakterystycznymi symptomami wiru i bicia olejowego [7]. Dla maszyn o wirnikach elastycznych 1, których nominalna prędkość obrotowa jest większa od pierwszej i mniejsza od drugiej prędkości rezonansowej, wir olejowy może przekształcić się w rezonansową precesję hydrodynamiczną zwaną biciem olejowym (oil whip). Ma to miejsce wtedy, gdy utrata stabilności filmu olejowego następuje po osiągnięciu prędkości obrotowej dwukrotnie większej od prędkości krytycznej i kiedy częstotliwość drgań olejowych jest bliska częstotliwości rezonansowej. Od tego momentu częstotliwość składowej drgań związanej z drganiami olejowymi przestaje być proporcjonalna do prędkości obrotowej wirnika. Dla maszyn o wirnikach sztywnych 2, których nominalna prędkość obrotowa jest mniejsza od pierwszej prędkości rezonansowej bicie olejowe praktycznie nie występuje. Drgania warstwy olejowej mogą być skutecznie identyfikowane na wykresach kaskadowych zawierających widma drgań otrzymywane przy zmienianych kolejno prędkościach obrotowych wału. Na rys.6.12 [7] przedstawiono przykładowy wykres kaskadowy z charakterystycznymi symptomami wiru i bicia olejowego. Na wykresie tym widać że utrata stabilności filmu olejowego następuje nagle przy prędkości nieco większej niż 1000 obr/min. Wzbudza się wtedy wir olejowy z charakterystycznym dla niego stałym stosunkiem częstotliwości f wo / f Ω 0,48, które występują do prędkości 4000 obr/min. Przy prędkości 4000 obr/min, dwukrotnie większej od prędkości (2000 obr/min) przy której występował rezonans widoczny w postaci piku dla składowej 1x wzbudzone zostają drgania typu oil whip, których częstotliwość przestaje być proporcjonalna do prędkości obrotowej i które występują do prędkości około 7700 obr/min. Powyżej prędkości 8000 obr/min widać ponowne występowanie drgań typu oil whirl. Wraz ze wzbudzeniem się wiru bądź bicia olejowego następuje kilkakrotny wzrost amplitudy drgań, zagrażający bezpieczeństwu eksploatacji maszyny. Bardzo często drganiom 1 Dla wirników elastycznych zalecanym jest by ich nominalna prędkość obrotowa była zawarta w zakresie 1,2 Ω kri < Ω < 0,7 Ω krii ). 2 Dla wirników sztywnych zalecanym jest by ich nominalna prędkość obrotowa była zawarta w zakresie 0,5 Ω kri < Ω < 0,8 Ω kri ). 78
9 olejowym towarzyszy przycieranie wirujących elementów maszyny o elementy nieruchome co, większości przypadków prowadzi do trwałego ich uszkodzenia bądź też zniszczenia Opis stanowiska pomiarowego. Ćwiczenie jest realizowane przy wykorzystaniu modelu maszyny wirnikowej wyposażonego w łożysko hydrodynamiczne. Pomiar drgań i przetwarzanie sygnałów pomiarowych jest realizowane przy pomocy aparatury kontrolno pomiarowej ADRE. W szczególności w skład stanowiska pomiarowego przedstawionego na rys.6.13 wchodzą: 1) model maszyny wirnikowej (Rotor-Kit), 2) model łożyska hydrodynamicznego, 3) pompa olejowa, 4) przystawka z łożyskiem kulkowym do wymuszania przeciążenia łożyska hydrodynamicznego, 5) układ zasilania i regulacji prędkości obrotowej silnika modelu maszyny wirnikowej, 6) przetwornik wiroprądowy układu regulacji prędkości obrotowej silnika, 7) przetwornik wiroprądowy układu znacznika fazy, 8) przetworniki wiroprądowe (X-Y) do pomiaru drgań względnych w łożysku hydrodynamicznym, 9) przetworniki wiroprądowe (X-Y) do pomiaru drgań względnych wału, 10) PROXIMITOR układ zasilania przetworników wiroprądowych i kondycjonowania sygnałów pomiarowych, 11) DAIU 208P układ akwizycji i przetwarzania sygnałów pomiarowych, 12) komputer wraz z oprogramowaniem ADRE, 13) drukarka 14) lampa stroboskopowa Rys Schemat stanowiska pomiarowego 79
10 6.4. Przebieg ćwiczenia. W takcie ćwiczenia należy dokonać obserwacji symptomów towarzyszących stabilnemu i niestabilnemu działaniu łożyska hydrodynamicznego. W obydwu przypadkach, posługując się lampą stroboskopową, należy dokładnie przyjrzeć się krążącej w łożysku warstwie filmu olejowego, a następnie za pomocą oprogramowania systemu ADRE należy sporządzić: - wykresy trajektorii środka wału wraz z przebiegami czasowymi sygnałów, których złożeniem jest trajektoria (Orbit Timebase plot) patrz rys.6.14, - wykresy zmiany uśrednionego położenia środka wału w obszarze luzu promieniowego łożyska (Shaft average centerline position plot) patrz rys.6.15, - wykresy kaskadowe (Cascade plot) patrz rys Rys Wykres trajektorii środka wału i przebie- gów czasowych drgań l d h Rys Wykres uśrednionego położenia środka wału. Rys Wykres kaskadowy. Na podstawie wyników uzyskanych dla niestabilnej pracy łożyska należy określić: - zakres prędkości obrotowych występowania wiru olejowego i maksymalnych amplitud drgań dla sygnałów rejestrowanych w kierunkach X i Y, - zakres prędkości obrotowych występowania bicia olejowego i maksymalnych amplitud drgań dla sygnałów rejestrowanych w kierunkach X i Y, - wpływ zmiany prędkości obrotowej na wir olejowy, - wpływ zmiany prędkości obrotowej na bicie olejowe, Dokonując porównania uzyskanych wyników dla stabilnej i niestabilnej należy omówić w jaki sposób występowanie drgań olejowych wpływało na: - amplitudy drgań rejestrowanych w kierunku pionowym i poziomym, - kształt i rozmiar trajektorii środka wału, - zakres zmian średniego położenia środka wału. 80
11 6.5. Literatura 1. M. Dietrych : Podstawy konstrukcji maszyn, Tom III, PWN, Warszawa 1989, 2. F.T.Barwel : Łożyskowanie, PWN, Warszawa 1984, 3. J.Kiciński: Teoria i badania hydrodynamicznych poprzecznych łożysk ślizgowych, Maszyny Przepływowe Tom 15, Ossolineum, Bently Nevada : Advanced Machinery Dynamic Course 2000, Warszawa 2000, 5. W. Moczulski : Typowe relacje diagnostyczne, III Konferencja Naukowo Techniczna Metrologia w energetyce, Świnoujście 1988, 6. C. Cempel : Dignostyka maszyn, Międzyresortowe Centrum Naukowe Eksploatacji Majątku Trwałego, Radom 1992, 7. A. Muszynska : Multimode Whirl and Whip in Rotor/Bearing Systems, Dynamics of Rotating Machinery, Proceedings of the Second International Symposium on Transport Phenomena, Dynamics, and Design of Rotating Machinery, v.2, pp , Hemisphere Publishing Corporation, Honolulu, Hawaii
Diagnostyka maszyn technicznych
Diagnostyka maszyn technicznych dr inż. Jacek Piątkowski Temat: Ć wiczenie 5 Niestabilność działania łożysk hydrodynamicznych 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie studentów z budową i zasadą
Bardziej szczegółowoPL 217812 B1. AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA IM. STANISŁAWA STASZICA W KRAKOWIE, Kraków, PL 04.06.2012 BUP 12/12
PL 217812 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 217812 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 393051 (51) Int.Cl. F16C 17/03 (2006.01) F16C 17/06 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej
Bardziej szczegółowoĆwiczenie: "Ruch harmoniczny i fale"
Ćwiczenie: "Ruch harmoniczny i fale" Opracowane w ramach projektu: "Wirtualne Laboratoria Fizyczne nowoczesną metodą nauczania realizowanego przez Warszawską Wyższą Szkołę Informatyki. Zakres ćwiczenia:
Bardziej szczegółowo7. REZONANS W OBWODACH ELEKTRYCZNYCH
OBWODY SYGNAŁY 7. EZONANS W OBWODAH EEKTYZNYH 7.. ZJAWSKO EZONANS Obwody elektryczne, w których występuje zjawisko rezonansu nazywane są obwodami rezonansowymi lub drgającymi. ozpatrując bezźródłowy obwód
Bardziej szczegółowoUKŁAD ROZRUCHU SILNIKÓW SPALINOWYCH
UKŁAD ROZRUCHU SILNIKÓW SPALINOWYCH We współczesnych samochodach osobowych są stosowane wyłącznie rozruszniki elektryczne składające się z trzech zasadniczych podzespołów: silnika elektrycznego; mechanizmu
Bardziej szczegółowoWyznaczanie współczynnika sprężystości sprężyn i ich układów
Ćwiczenie 63 Wyznaczanie współczynnika sprężystości sprężyn i ich układów 63.1. Zasada ćwiczenia W ćwiczeniu określa się współczynnik sprężystości pojedynczych sprężyn i ich układów, mierząc wydłużenie
Bardziej szczegółowoLekcja 173, 174. Temat: Silniki indukcyjne i pierścieniowe.
Lekcja 173, 174 Temat: Silniki indukcyjne i pierścieniowe. Silnik elektryczny asynchroniczny jest maszyną elektryczną zmieniającą energię elektryczną w energię mechaniczną, w której wirnik obraca się z
Bardziej szczegółowo2.Prawo zachowania masy
2.Prawo zachowania masy Zdefiniujmy najpierw pewne podstawowe pojęcia: Układ - obszar przestrzeni o określonych granicach Ośrodek ciągły - obszar przestrzeni którego rozmiary charakterystyczne są wystarczająco
Bardziej szczegółowoBadanie bezszczotkowego silnika prądu stałego z magnesami trwałymi (BLDCM)
Badanie bezszczotkowego silnika prądu stałego z magnesami trwałymi (BLDCM) Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z budową, zasadą działania oraz sterowaniem bezszczotkowego silnika prądu stałego z magnesami
Bardziej szczegółowoBadanie silnika asynchronicznego jednofazowego
Badanie silnika asynchronicznego jednofazowego Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest poznanie budowy i zasady funkcjonowania silnika jednofazowego. W ramach ćwiczenia badane są zmiany wartości prądu rozruchowego
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM TECHNOLOGII NAPRAW WERYFIKACJA TULEJI CYLINDROWYCH SILNIKA SPALINOWEGO
LABORATORIUM TECHNOLOGII NAPRAW WERYFIKACJA TULEJI CYLINDROWYCH SILNIKA SPALINOWEGO 2 1. Cel ćwiczenia : Dokonać pomiaru zuŝycia tulei cylindrowej (cylindra) W wyniku opanowania treści ćwiczenia student
Bardziej szczegółowotel/fax 018 443 82 13 lub 018 443 74 19 NIP 7343246017 Regon 120493751
Zespół Placówek Kształcenia Zawodowego 33-300 Nowy Sącz ul. Zamenhoffa 1 tel/fax 018 443 82 13 lub 018 443 74 19 http://zpkz.nowysacz.pl e-mail biuro@ckp-ns.edu.pl NIP 7343246017 Regon 120493751 Wskazówki
Bardziej szczegółowoPRAWA ZACHOWANIA. Podstawowe terminy. Cia a tworz ce uk ad mechaniczny oddzia ywuj mi dzy sob i z cia ami nie nale cymi do uk adu za pomoc
PRAWA ZACHOWANIA Podstawowe terminy Cia a tworz ce uk ad mechaniczny oddzia ywuj mi dzy sob i z cia ami nie nale cymi do uk adu za pomoc a) si wewn trznych - si dzia aj cych na dane cia o ze strony innych
Bardziej szczegółowoSterowanie maszyn i urządzeń
Sterowanie maszyn i urządzeń Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych Sterowanie objętościowe Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest poznanie zasad sterowania objętościowego oraz wyznaczenie chłonności jednostkowej
Bardziej szczegółowoMetrologia cieplna i przepływowa
Metrologia cieplna i przepływowa Systemy, Maszyny i Urządzenia Energetyczne, I rok mgr Pomiar małych ciśnień Instrukcja do ćwiczenia Katedra Systemów Energetycznych i Urządzeń Ochrony Środowiska AGH Kraków
Bardziej szczegółowo14P2 POWTÓRKA FIKCYJNY EGZAMIN MATURALNYZ FIZYKI I ASTRONOMII - II POZIOM PODSTAWOWY
14P2 POWTÓRKA FIKCYJNY EGZAMIN MATURALNYZ FIZYKI I ASTRONOMII - II POZIOM PODSTAWOWY Ruch jednostajny po okręgu Pole grawitacyjne Rozwiązania zadań należy zapisać w wyznaczonych miejscach pod treścią zadania
Bardziej szczegółowo40. Międzynarodowa Olimpiada Fizyczna Meksyk, 12-19 lipca 2009 r. ZADANIE TEORETYCZNE 2 CHŁODZENIE LASEROWE I MELASA OPTYCZNA
ZADANIE TEORETYCZNE 2 CHŁODZENIE LASEROWE I MELASA OPTYCZNA Celem tego zadania jest podanie prostej teorii, która tłumaczy tak zwane chłodzenie laserowe i zjawisko melasy optycznej. Chodzi tu o chłodzenia
Bardziej szczegółowoWYZNACZANIE PRZYSPIESZENIA ZIEMSKIEGO ZA POMOCĄ WAHADŁA REWERSYJNEGO I MATEMATYCZNEGO
Nr ćwiczenia: 101 Prowadzący: Data 21.10.2009 Sprawozdanie z laboratorium Imię i nazwisko: Wydział: Joanna Skotarczyk Informatyki i Zarządzania Semestr: III Grupa: I5.1 Nr lab.: 1 Przygotowanie: Wykonanie:
Bardziej szczegółowoDTR.ZL-24-08 APLISENS PRODUKCJA PRZETWORNIKÓW CIŚNIENIA I APARATURY POMIAROWEJ INSTRUKCJA OBSŁUGI (DOKUMENTACJA TECHNICZNO-RUCHOWA)
DTR.ZL-24-08 APLISENS PRODUKCJA PRZETWORNIKÓW CIŚNIENIA I APARATURY POMIAROWEJ INSTRUKCJA OBSŁUGI (DOKUMENTACJA TECHNICZNO-RUCHOWA) ZASILACZ SIECIOWY TYPU ZL-24-08 WARSZAWA, KWIECIEŃ 2008. APLISENS S.A.,
Bardziej szczegółowoWYDZIAŁ MECHANICZNY Katedra Technologii Maszyn i Automatyzacji Produkcji. Laboratorium Obróbki ubytkowej materiałów.
WYDZIAŁ MECHANICZNY Katedra Technologii Maszyn i Automatyzacji Produkcji Laboratorium Obróbki ubytkowej materiałów Ćwiczenie nr 1 Temat: Geometria ostrzy narzędzi skrawających Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia
Bardziej szczegółowoUrządzenie do pomiaru ciśnienia.
Urządzenie do pomiaru ciśnienia. Każda pompownia musi być wyposażona w urządzenia do pomiaru ciśnienia. Najczęściej będą one montowane na rurociągach ssawnych i tłocznych pomp oraz na przewodzie wyjściowym
Bardziej szczegółowoDobór nastaw PID regulatorów LB-760A i LB-762
1 z 5 Dobór nastaw PID regulatorów LB-760A i LB-762 Strojenie regulatorów LB-760A i LB-762 Nastawy regulatora PID Regulatory PID (rolnicze np.: LB-760A - poczynając od wersji 7.1 programu ładowalnego,
Bardziej szczegółowoWAŁKI. OSIE. SPRZĘGŁA. ŁOŻYSKA
Zapis i Podstawy Konstrukcji. Wałki. Osie. Sprzęgła. Łożyska 1 WAŁKI. OSIE. SPRZĘGŁA. ŁOŻYSKA WAŁKI I OSIE Podparte w łożyskach sztywne części mechanizmów, na których osadza zwykle osadza się inne części
Bardziej szczegółowoGrupa bezpieczeństwa kotła KSG / KSG mini
Grupa bezpieczeństwa kotła KSG / KSG mini Instrukcja obsługi i montażu 77 938: Grupa bezpieczeństwa kotła KSG 77 623: Grupa bezpieczeństwa kotła KSG mini AFRISO sp. z o.o. Szałsza, ul. Kościelna 7, 42-677
Bardziej szczegółowoLOCJA ŚRÓDLĄDOWA. Polski Związek Motorowodny i Narciarstwa Wodnego
LOCJA ŚRÓDLĄDOWA Locja śródlądowa podręcznik nawigacyjny uzupełniający mapy, zawierający informacje o prądach, pływach, znakach nawigacyjnych, przeszkodach żeglugowych, lokalnych warunkach pogodowych,
Bardziej szczegółowoSamochody ciężarowe z wymiennym nadwoziem
Informacje ogólne na temat pojazdów z wymiennym nadwoziem Informacje ogólne na temat pojazdów z wymiennym nadwoziem Pojazdy z nadwoziem wymiennym są skrętnie podatne. Pojazdy z nadwoziem wymiennym pozwalają
Bardziej szczegółowoŁożyskowanie toczne i ślizgowe. Taka jest maszyna, jakie są jej łożyska Prof. Vodelpohl
Łożyskowanie toczne i ślizgowe Taka jest maszyna, jakie są jej łożyska Prof. Vodelpohl Wybór rodzaju łożyska i sposobu łożyskowania powinien uwzględniać: warunki pracy maszyny, tj. obciążenie, prędkość,
Bardziej szczegółowoPrzykłady oszczędności energii w aplikacjach napędowych
Przykłady oszczędności energii w aplikacjach napędowych Doradca Techniczny: Roman Dziaduch Rev 5058-CO900C Oszczędności energetyczne dla pomp i wentylatorów z użyciem przemienników PowerFlex Rev 5058-CO900C
Bardziej szczegółowoLASERY I ICH ZASTOSOWANIE
LASERY CH ZASTOSOWANE Laboratorium nstrukcja do ćwiczenia nr Temat: Pomiar mocy wiązki laserowej 3. POMAR MOCY WĄZK LASEROWEJ LASERA He - Ne 3.1. Cel ćwiczenia. Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z metodą
Bardziej szczegółowoInnowacyjna gospodarka elektroenergetyczna gminy Gierałtowice
J. Bargiel, H. Grzywok, M. Pyzik, A. Nowak, D. Góralski Innowacyjna gospodarka elektroenergetyczna gminy Gierałtowice Streszczenie W artykule przedstawiono główne elektroenergetyczne innowacyjne realizacje
Bardziej szczegółowoTEST dla stanowisk robotniczych sprawdzający wiedzę z zakresu bhp
TEST dla stanowisk robotniczych sprawdzający wiedzę z zakresu bhp 1. Informacja o pracownikach wyznaczonych do udzielania pierwszej pomocy oraz o pracownikach wyznaczonych do wykonywania działań w zakresie
Bardziej szczegółowoSERI A 93 S E RI A 93 O FLUSH GRID WITHOUT EDGE TAB
SERIA E93 CONIC FRINCTION CONIC 2 SERIA 93 SERIA 93 O FLUSH GRID WITHOUT EDGE TAB Podziałka Powierzchnia 30 mm Flush Grid Prześwit 47% Grubość Minimalny promień skrętu taśmy Układ napędowy Szerokość taśmy
Bardziej szczegółowoWYBRANE MODERNIZACJE POMP GŁÓWNEGO OBIEGU PARA-WODA ELEKTROWNI
HYDRO-POMP WYBRANE MODERNIZACJE POMP GŁÓWNEGO OBIEGU PARA-WODA ELEKTROWNI ANDRZEJ BŁASZCZYK GRZEGORZ KOŹBA MARIUSZ NAWROCKI ADAM PAPIERSKI ARTUR STANISZEWSKI MARIUSZ SUSIK DARIUSZ WOŹNIAK Licheń 2013 Modernizacje
Bardziej szczegółowoZakłócenia. Podstawy projektowania A.Korcala
Zakłócenia Podstawy projektowania A.Korcala Pojęciem zakłóceń moŝna określać wszelkie niepoŝądane przebiegi pochodzenia zewnętrznego, wywołane zarówno przez działalność człowieka, jak i zakłócenia naturalne
Bardziej szczegółowo1. OBLICZENIA PODSTAWOWE 1.1 OBCIĄŻENIE DYNAMICZNE
1. OBLICZENIA PODSTAWOWE Rozmiar łożyska zależy od działających sił zewnętrznych, żądanej trwałości i niezawodności w układzie. O wyborze wielkości i rodzaju łożyska decyduje wielkość, kierunek i rodzaj
Bardziej szczegółowodyfuzja w płynie nieruchomym (lub w ruchu laminarnym) prowadzi do wzrostu chmury zanieczyszczenia
6. Dyspersja i adwekcja w przepływie urbulennym podsumowanie własności laminarnej (molekularnej) dyfuzji: ciągły ruch molekuł (molekularne wymuszenie) prowadzi do losowego błądzenia cząsek zanieczyszczeń
Bardziej szczegółowoLaboratorium z Konwersji Energii. Ogniwo fotowoltaiczne
Laboratorium z Konwersji Energii Ogniwo fotowoltaiczne 1.0 WSTĘP Energia słoneczna jest energią reakcji termojądrowych zachodzących w olbrzymiej odległości od Ziemi. Zachodzące na Słońcu przemiany helu
Bardziej szczegółowoRZECZPOSPOLITA OPIS PATENTOWY 153 870
RZECZPOSPOLITA OPIS PATENTOWY 153 870 POLSKA Patent dodatkowy do patentunr Zgłoszono: 89 04 19 (P. 278970) Pierwszeństwo Int. Cl.5 F26B 11/06 '"'TElHIA H L li A URZĄD PATENTOWY Zgłoszenie ogłoszono: 89
Bardziej szczegółowoHarmonogramowanie projektów Zarządzanie czasem
Harmonogramowanie projektów Zarządzanie czasem Zarządzanie czasem TOMASZ ŁUKASZEWSKI INSTYTUT INFORMATYKI W ZARZĄDZANIU Zarządzanie czasem w projekcie /49 Czas w zarządzaniu projektami 1. Pojęcie zarządzania
Bardziej szczegółowoSystem centralnego ogrzewania
System centralnego ogrzewania Zadaniem systemu ogrzewania jest zapewnienie odpowiedniej temperatury powietrza wewnątrz pomieszczeń w okresie zimy. Ogrzewanie wodne Ciepło dostarczane jest do budynku (instalacji
Bardziej szczegółowoWydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska Katedra Ciepłownictwa. Instrukcja do zajęć laboratoryjnych
Politechnika Białostocka Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska Katedra Ciepłownictwa Instrukcja do zajęć laboratoryjnych Temat ćwiczenia: Badanie pomp z płynną regulacją prędkości obrotowej. Ćwiczenie
Bardziej szczegółowoTemat: Czy świetlówki energooszczędne są oszczędne i sprzyjają ochronie środowiska? Imię i nazwisko
Temat: Czy świetlówki energooszczędne są oszczędne i sprzyjają ochronie środowiska? Karta pracy III.. Imię i nazwisko klasa Celem nauki jest stawianie hipotez, a następnie ich weryfikacja, która w efekcie
Bardziej szczegółowoSPRAWDZIANY Z MATEMATYKI
SPRAWDZIANY Z MATEMATYKI dla klasy III gimnazjum dostosowane do programu Matematyka z Plusem opracowała mgr Marzena Mazur LICZBY I WYRAŻENIA ALGEBRAICZNE Grupa I Zad.1. Zapisz w jak najprostszej postaci
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA BHP PRZY RECZNYCH PRACACH TRANSPORTOWYCH DLA PRACOWNIKÓW KUCHENKI ODDZIAŁOWEJ.
INSTRUKCJA BHP PRZY RECZNYCH PRACACH TRANSPORTOWYCH DLA PRACOWNIKÓW KUCHENKI ODDZIAŁOWEJ. I. UWAGI OGÓLNE. 1. Dostarczanie posiłków, ich przechowywanie i dystrybucja musza odbywać się w warunkach zapewniających
Bardziej szczegółowoKatedra Technik Wytwarzania i Automatyzacji TOLERANCJE I POMIARY WALCOWYCH KÓŁ ZĘBATYCH
Katedra Technik Wytwarzania i Automatyzacji METROLOGIA I KONTKOLA JAKOŚCI - LABORATORIUM TEMAT: TOLERANCJE I POMIARY WALCOWYCH KÓŁ ZĘBATYCH 1. Cel ćwiczenia Zapoznanie studentów z narzędziami do pomiaru
Bardziej szczegółowoTransport Mechaniczny i Pneumatyczny Materiałów Rozdrobnionych. Ćwiczenie 2 Podstawy obliczeń przenośników taśmowych
Transport Mechaniczny i Pneumatyczny Materiałów Rozdrobnionych Ćwiczenie 2 Podstawy obliczeń przenośników taśmowych Wydajność przenośnika Wydajnością przenośnika określa się objętość lub masę nosiwa przemieszczanego
Bardziej szczegółowoSILNIKI ASYNCHRONICZNE INDUKCYJNE
Temat: SILNIKI ASYNCHRONICZNE INDUKCYJNE Zagadnienia: budowa i zasada działania, charakterystyka mechaniczna, rozruch i regulacja prędkości obrotowej. PODZIAŁ MASZYN ELEKTRYCZNYCH Podział maszyn ze względu
Bardziej szczegółowoTechniki korekcyjne wykorzystywane w metodzie kinesiotapingu
Techniki korekcyjne wykorzystywane w metodzie kinesiotapingu Jak ju wspomniano, kinesiotaping mo e byç stosowany jako osobna metoda terapeutyczna, jak równie mo e stanowiç uzupe nienie innych metod fizjoterapeutycznych.
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA OBSŁUGI WD2250A. WATOMIERZ 0.3W-2250W firmy MCP
INSTRUKCJA OBSŁUGI WD2250A WATOMIERZ 0.3W-2250W firmy MCP 1. CHARAKTERYSTYKA TECHNICZNA Zakresy prądowe: 0,1A, 0,5A, 1A, 5A. Zakresy napięciowe: 3V, 15V, 30V, 240V, 450V. Pomiar mocy: nominalnie od 0.3
Bardziej szczegółowoDr inż. Andrzej Tatarek. Siłownie cieplne
Dr inż. Andrzej Tatarek Siłownie cieplne 1 Wykład 3 Sposoby podwyższania sprawności elektrowni 2 Zwiększenie sprawności Metody zwiększenia sprawności elektrowni: 1. podnoszenie temperatury i ciśnienia
Bardziej szczegółowoPROCEDURA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO. w Urzędzie Gminy Mściwojów
I. Postanowienia ogólne 1.Cel PROCEDURA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO w Urzędzie Gminy Mściwojów Przeprowadzenie oceny ryzyka zawodowego ma na celu: Załącznik A Zarządzenia oceny ryzyka zawodowego monitorowanie
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM PRZYRZĄDÓW PÓŁPRZEWODNIKOWYCH
Wydział Elektroniki Mikrosystemów i Fotoniki Politechniki Wrocławskiej STUDA DZENNE e LAORATORUM PRZYRZĄDÓW PÓŁPRZEWODNKOWYH LPP 2 Ćwiczenie nr 10 1. el ćwiczenia Przełączanie tranzystora bipolarnego elem
Bardziej szczegółowoRozbudowa domu przedpogrzebowego na cmentarzu komunalnym w Bierutowie. Specyfikacja techniczna wykonania i odbioru robót budowlanych - Okna i drzwi
SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH * * * OKNA I DRZWI 1 1. POSTANOWIENIA OGÓLNE 1.1. Przedmiot ST Przedmiotem niniejszej części specyfikacji technicznej (ST) są wymagania dotyczące
Bardziej szczegółowoPL 219985 B1. POLITECHNIKA LUBELSKA, Lublin, PL 07.07.2014 BUP 14/14
PL 219985 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 219985 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 402214 (51) Int.Cl. F03D 3/02 (2006.01) B64C 11/20 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej
Bardziej szczegółowoProjektowanie Systemów Elektromechanicznych. Przekładnie dr inż. G. Kostro
Projektowanie Systemów Elektromechanicznych Przekładnie dr inż. G. Kostro Zębate: Proste; Złożone; Ślimakowe; Planetarne. Cięgnowe: Pasowe; Łańcuchowe; Linowe. Przekładnie Przekładnie Hydrauliczne: Hydrostatyczne;
Bardziej szczegółowoDRGANIA MECHANICZNE. materiały uzupełniające do ćwiczeń. Wydział Samochodów i Maszyn Roboczych studia inżynierskie
DRGANIA MECHANICZNE materiały uzupełniające do ćwiczeń Wydział Samochodów i Maszyn Roboczych studia inżynierskie prowadzący: mgr inż. Sebastian Korczak część modelowanie, drgania swobodne Poniższe materiały
Bardziej szczegółowoWarszawska Giełda Towarowa S.A.
KONTRAKT FUTURES Poprzez kontrakt futures rozumiemy umowę zawartą pomiędzy dwoma stronami transakcji. Jedna z nich zobowiązuje się do kupna, a przeciwna do sprzedaży, w ściśle określonym terminie w przyszłości
Bardziej szczegółowoStrategia rozwoju kariery zawodowej - Twój scenariusz (program nagrania).
Strategia rozwoju kariery zawodowej - Twój scenariusz (program nagrania). W momencie gdy jesteś studentem lub świeżym absolwentem to znajdujesz się w dobrym momencie, aby rozpocząć planowanie swojej ścieżki
Bardziej szczegółowo(13) B1 PL 161821 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 161821
RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 161821 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 283615 (22) Data zgłoszenia: 02.02.1990 (51) IntCl5: G05D 7/00 (54)Regulator
Bardziej szczegółowo3. BADA IE WYDAJ OŚCI SPRĘŻARKI TŁOKOWEJ
1.Wprowadzenie 3. BADA IE WYDAJ OŚCI SPRĘŻARKI TŁOKOWEJ Sprężarka jest podstawowym przykładem otwartego układu termodynamicznego. Jej zadaniem jest między innymi podwyższenie ciśnienia gazu w celu: uzyskanie
Bardziej szczegółowoTABELA ZGODNOŚCI. W aktualnym stanie prawnym pracodawca, który przez okres 36 miesięcy zatrudni osoby. l. Pornoc na rekompensatę dodatkowych
-...~.. TABELA ZGODNOŚCI Rozporządzenie Komisji (UE) nr 651/2014 z dnia 17 czerwca 2014 r. uznające niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu (Dz. Urz.
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA OBSŁUGI URZĄDZENIA: 0101872HC8201
INSTRUKCJA OBSŁUGI URZĄDZENIA: PZ-41SLB-E PL 0101872HC8201 2 Dziękujemy za zakup urządzeń Lossnay. Aby uŝytkowanie systemu Lossnay było prawidłowe i bezpieczne, przed pierwszym uŝyciem przeczytaj niniejszą
Bardziej szczegółowoOlej rzepakowy, jako paliwo do silników z zapłonem samoczynnym
Coraz częściej jako paliwo stosuje się biokomponenty powstałe z roślin oleistych. Nie mniej jednak właściwości fizykochemiczne oleju napędowego i oleju powstałego z roślin znacząco różnią się miedzy sobą.
Bardziej szczegółowoAutomatyka. Etymologicznie automatyka pochodzi od grec.
Automatyka Etymologicznie automatyka pochodzi od grec. : samoczynny. Automatyka to: dyscyplina naukowa zajmująca się podstawami teoretycznymi, dział techniki zajmujący się praktyczną realizacją urządzeń
Bardziej szczegółowooraz nowego średniego samochodu ratowniczo-gaśniczego ze sprzętem ratowniczogaśniczym
Samorządowy Program dotyczący pomocy finansowej dla gmin/miast na zakup nowych samochodów ratowniczo - gaśniczych ze sprzętem ratowniczogaśniczym zamontowanym na stałe oraz zakup sprzętu ratowniczo-gaśniczego
Bardziej szczegółowoBAKS Kazimierz Sielski. 05-480 Karczew ul. Jagodne 5. Tel./ fax (022) 7108100 fax (022) 7108101 NIP 532-010-20-41. Zapytanie ofertowe.
BAKS Kazimierz Sielski 05-480 Karczew ul. Jagodne 5 Tel./ fax (022) 7108100 fax (022) 7108101 Internet www.baks.com.pl e-mail baks@baks.com.pl NIP 532-010-20-41 Karczew dnia 2015-06-22 ZAPYTANIE OFERTOWE
Bardziej szczegółowoZestawienie wartości dostępnej mocy przyłączeniowej źródeł w sieci RWE Stoen Operator o napięciu znamionowym powyżej 1 kv
Zestawienie wartości dostępnej mocy przyłączeniowej źródeł w sieci RWE Stoen Operator o napięciu znamionowym powyżej 1 kv stan na: lipiec 2016 r. RWE Stoen Operator Sp. z o.o. 28/06/2016 STRONA 1 Podstawa
Bardziej szczegółowoBadanie własności prądnic tachometrycznych. Prądnica indukcyjna dwufazowa, prądnica magnetoelektryczna.
Badanie własności prądnic tachometrycznych. Prądnica indukcyjna dwufazowa, prądnica magnetoelektryczna. Budowa i zasada działania. Prądnice tachometryczne (PTM) są to specjalne maszyny elektryczne słuŝące
Bardziej szczegółowoZadania. SiOD Cwiczenie 1 ;
1. Niech A będzie zbiorem liczb naturalnych podzielnych przez 6 B zbiorem liczb naturalnych podzielnych przez 2 C będzie zbiorem liczb naturalnych podzielnych przez 5 Wyznaczyć zbiory A B, A C, C B, A
Bardziej szczegółowoSPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH 45421000-4 ROBOTY W ZAKRESIE STOLARKI BUDOWLANEJ
SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH 45421000-4 ROBOTY W ZAKRESIE STOLARKI BUDOWLANEJ 1 SPIS TREŚCI 1. WSTĘP str. 3 2. MATERIAŁY str. 3 3. SPRZĘT str. 4 4.TRANSPORT str. 4 5. WYKONANIE
Bardziej szczegółowoPomiar prędkości dźwięku w metalach
Pomiar prędkości dźwięku w metalach Ćwiczenie studenckie dla I Pracowni Fizycznej Barbara Pukowska Andrzej Kaczmarski Krzysztof Sokalski Instytut Fizyki UJ Eksperymenty z dziedziny akustyki są ciekawe,
Bardziej szczegółowoI B. EFEKT FOTOWOLTAICZNY. BATERIA SŁONECZNA
1 OPTOELEKTRONKA B. EFEKT FOTOWOLTACZNY. BATERA SŁONECZNA Cel ćwiczenia: 1.Zbadanie zależności otoprądu zwarcia i otonapięcia zwarcia od natężenia oświetlenia. 2. Wyznaczenie sprawności energetycznej baterii
Bardziej szczegółowoDemontaż. Uwaga: Regulacja napięcia paska zębatego może być wykonywana tylko przy zimnym silniku.
Demontaż Regulacja napięcia paska zębatego może być wykonywana tylko przy zimnym silniku. Zdemontować dźwiękochłonną osłonę silnika wyciągając ją do góry -strzałki-. Odłączyć elastyczny przewód cieczy
Bardziej szczegółowoUstawienie wózka w pojeździe komunikacji miejskiej - badania. Prawidłowe ustawienie
Ustawienie wózka w pojeździe komunikacji miejskiej - badania Przodem do kierunku jazdy? Bokiem? Tyłem? Jak ustawić wózek, aby w razie awaryjnego hamowania dziecko było jak najbardziej bezpieczne? Na te
Bardziej szczegółowoTECHNOLOGICZNOŚĆ WYPRASEK
TECHNOLOGICZNOŚĆ WYPRASEK Technologiczność konstrukcji określa zgodność budowy wypraski z uwarunkowaniami określonego procesu wytwarzania w tym przypadku - wtryskiwania. Zalecenia dotyczące technologiczności
Bardziej szczegółowoKONKURS PRZEDMIOTOWY Z FIZYKI dla uczniów gimnazjów województwa lubuskiego 23 marca 2012 r. zawody III stopnia (finałowe)
Pieczęć KONKURS PRZEDMIOTOWY Z FIZYKI dla uczniów gimnazjów województwa lubuskiego 23 marca 2012 r. zawody III stopnia (finałowe) Witamy Cię na trzecim etapie Konkursu Przedmiotowego z Fizyki i życzymy
Bardziej szczegółowoStandardowe tolerancje wymiarowe WWW.ALBATROS-ALUMINIUM.COM
Standardowe tolerancje wymiarowe WWW.ALBATROSALUMINIUM.COM Tolerancje standardowe gwarantowane przez Albatros Aluminium obowiązują dla wymiarów co do których nie dokonano innych uzgodnień podczas potwierdzania
Bardziej szczegółowoD-01.01.01. wysokościowych
D-01.01.01 Odtworzenie nawierzchni i punktów wysokościowych 32 Spis treści 1. WSTĘP... 34 1.1. Przedmiot SST... 34 1.2. Zakres stosowania SST... 34 1.3. Zakres robót objętych SST... 34 1.4. Określenia
Bardziej szczegółowoWyznaczenie sprawności grzejnika elektrycznego i ciepła właściwego cieczy za pomocą kalorymetru z grzejnikiem elektrycznym
Nr. Ćwiczenia: 215 Politechnika Łódzka FTIMS Kierunek: Informatyka rok akademicki: 2008/2009 sem. 2. Termin: 20 IV 2009 Temat Ćwiczenia: Wyznaczenie sprawności grzejnika elektrycznego i ciepła właściwego
Bardziej szczegółowoĆ W I C Z E N I E N R O-10
INSTYTUT FIZYKI WYDZIAŁ INŻYNIERII PRODUKCJI I TECHNOLOGII MATERIAŁÓW POLITECHNIKA CZĘSTOCHOWSKA PRACOWNIA OPTYKI Ć W I C Z E N I E N R O-10 POMIAR PRĘDKOŚCI ŚWIATŁA I. Zagadnienia do opracowania 1. Metody
Bardziej szczegółowo(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP 2580549. (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 08.06.2011 11723971.
RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP 2580549 (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 08.06.2011 11723971.5 (13) (51) T3 Int.Cl. F25D 23/02 (2006.01)
Bardziej szczegółowoDokumentacja Techniczna Zbiorniki podziemne Monolith
Dokumentacja Techniczna Zbiorniki podziemne Monolith Monolit h DORW2045 07.04.2009 1 / 11 1. Lokalizacja 1.1 Lokalizacja względem budynków Nie wolno zabudowywać terenu nad zbiornikiem. Minimalną odległość
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA NR X/143/2015 RADY MIEJSKIEJ WAŁBRZYCHA. z dnia 27 sierpnia 2015 r. w sprawie utworzenia Zakładu Aktywności Zawodowej Victoria w Wałbrzychu
UCHWAŁA NR X/143/2015 RADY MIEJSKIEJ WAŁBRZYCHA z dnia 27 sierpnia 2015 r. w sprawie utworzenia Zakładu Aktywności Zawodowej Victoria w Wałbrzychu Na podstawie art. 18 ust 2 pkt 9 lit. h ustawy z dnia
Bardziej szczegółowoWZORU UŻYTKOWEGO EGZEMPLARZ ARCHIWALNY. d2)opis OCHRONNY. (19) PL (n)62894. Centralny Instytut Ochrony Pracy, Warszawa, PL
RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej d2)opis OCHRONNY WZORU UŻYTKOWEGO (21) Numer zgłoszenia: 112772 (22) Data zgłoszenia: 29.11.2001 EGZEMPLARZ ARCHIWALNY (19) PL (n)62894 (13)
Bardziej szczegółowoCzteropompowy zestaw do podnoszenia ciśnienia ZKA35/3-6/4
1 Czteropompowy zestaw do podnoszenia ciśnienia ZKA35/3-6/4 2 Spis treści 1. Wstęp... 3 2. Konstrukcja zestawu ZKA35/3-6/4... 4 3. Zastosowanie... 7 4. Regulacja pracy pompy w zestawie... 7 5. Montaż zestawu
Bardziej szczegółowoObjaśnienia do Wieloletniej Prognozy Finansowej na lata 2011-2017
Załącznik Nr 2 do uchwały Nr V/33/11 Rady Gminy Wilczyn z dnia 21 lutego 2011 r. w sprawie uchwalenia Wieloletniej Prognozy Finansowej na lata 2011-2017 Objaśnienia do Wieloletniej Prognozy Finansowej
Bardziej szczegółowoPozostałe procesy przeróbki plastycznej. Dr inż. Paweł Rokicki Politechnika Rzeszowska Katedra Materiałoznawstwa, Bud. C, pok. 204 Tel: (17) 865-1124
Pozostałe procesy przeróbki plastycznej Dr inż. Paweł Rokicki Politechnika Rzeszowska Katedra Materiałoznawstwa, Bud. C, pok. 204 Tel: (17) 865-1124 Tłoczenie Grupy operacji dzielimy na: dzielenie (cięcie)
Bardziej szczegółowoBadanie skuteczności ochrony przeciwporażeniowej
Szkoła Główna Służby Pożarniczej Katedra Techniki Pożarniczej Zakład Elektroenergetyki Badanie skuteczności ochrony przeciwporażeniowej Opracował: mł. bryg. dr inż. Ryszard Chybowski mł. bryg. dr inż.
Bardziej szczegółowoPrezentacja dotycząca sytuacji kobiet w regionie Kalabria (Włochy)
Prezentacja dotycząca sytuacji kobiet w regionie Kalabria (Włochy) Położone w głębi lądu obszary Kalabrii znacznie się wyludniają. Zjawisko to dotyczy całego regionu. Do lat 50. XX wieku przyrost naturalny
Bardziej szczegółowoOd redakcji. Symbolem oznaczono zadania wykraczające poza zakres materiału omówionego w podręczniku Fizyka z plusem cz. 2.
Od redakcji Niniejszy zbiór zadań powstał z myślą o tych wszystkich, dla których rozwiązanie zadania z fizyki nie polega wyłącznie na mechanicznym przekształceniu wzorów i podstawieniu do nich danych.
Bardziej szczegółowoBazy danych. Andrzej Łachwa, UJ, 2013 andrzej.lachwa@uj.edu.pl www.uj.edu.pl/web/zpgk/materialy 9/15
Bazy danych Andrzej Łachwa, UJ, 2013 andrzej.lachwa@uj.edu.pl www.uj.edu.pl/web/zpgk/materialy 9/15 Przechowywanie danych Wykorzystanie systemu plików, dostępu do plików za pośrednictwem systemu operacyjnego
Bardziej szczegółowoMateriały pomocnicze 8 do zajęć wyrównawczych z Fizyki dla Inżynierii i Gospodarki Wodnej
Materiały pomocnicze 8 do zajęć wyrównawczych z Fizyki dla Inżynierii i Gospodarki Wodnej 1. Ruch drgający. Drgania harmoniczne opisuje równanie: ( ω + φ) x = Asin t gdzie: A amplituda ruchu ω prędkość
Bardziej szczegółowoSERWIS I EKSPLOATACJA
Opony do autobusów i ciężarówek SERWIS I EKSPLOATACJA Ciśnienie powietrza Geometria kół a zużycie opon Uszkodzenia opon SERWIS I EKSPLOATACJA CIŚNIENIE POWIETRZA ciśnienie POWIETRZA JEDNYM Z NAJWAŻNIEJSZYCH
Bardziej szczegółowoPL 211524 B1. FAKRO PP SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ, Nowy Sącz, PL 29.10.2007 BUP 22/07 31.05.2012 WUP 05/12. WACŁAW MAJOCH, Nowy Sącz, PL
RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 211524 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 379508 (51) Int.Cl. E06B 7/14 (2006.01) E04D 13/03 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22)
Bardziej szczegółowoInstrukcja użytkowania zawiesi
Instrukcja użytkowania zawiesi 1. Operator przed podniesieniem ładunku musi się upewnić, że zastosowane zawiesie lub zawiesia są prawidłowo dobrane do wyznaczonego celu z uwzględnieniem poniżej podanych
Bardziej szczegółowoANALOGOWE UKŁADY SCALONE
ANALOGOWE UKŁADY SCALONE Ćwiczenie to ma na celu zapoznanie z przedstawicielami najważniejszych typów analogowych układów scalonych. Będą to: wzmacniacz operacyjny µa 741, obecnie chyba najbardziej rozpowszechniony
Bardziej szczegółowoTYTUŁ IPS P przyrząd do badania imisji wg nowej metody pomiaru
KAMIKA Instruments PUBLIKACJE TYTUŁ IPS P przyrząd do badania imisji wg nowej metody pomiaru AUTORZY Dorota Kamińska, Stanisław Kamiński, KAMIKA Instruments DZIEDZINA Ochrona atmosfery, ochrona środowiska
Bardziej szczegółowoUdoskonalona wentylacja komory suszenia
Udoskonalona wentylacja komory suszenia Komora suszenia Kratka wentylacyjna Zalety: Szybkie usuwanie wilgoci z przestrzeni nad próbką Ograniczenie emisji ciepła z komory suszenia do modułu wagowego W znacznym
Bardziej szczegółowoZaawansowane rozwiązania do łagodnego rozruchu. Sprzęgła hydrodynamiczne o stałym napełnieniu typu TVVS
Zaawansowane rozwiązania do łagodnego rozruchu. Sprzęgła hydrodynamiczne o stałym napełnieniu typu TVVS Sprzęgła hydrodynamiczne Voith Turbo dowiodły swojej trwałości w milionach różnych zastosowań. Są
Bardziej szczegółowoLVI OLIMPIADA FIZYCZNA 2006/2007 Zawody II stopnia
LVI OLIMPIADA FIZYCZNA 2006/2007 Zawody II stopnia Zadanie doświadczalne Energia elektronów w półprzewodniku może przybierać wartości należące do dwóch przedziałów: dolnego (tzw. pasmo walencyjne) i górnego
Bardziej szczegółowo