Spis treści GŁÓWNE FUNKCJE TKANKA ŁĄCZNA WŁAŚCIWA LUŹNA (WIOTKA) TKANKA ŁĄCZNA WŁAŚCIWA ZBITA (WŁÓKNISTA)
|
|
- Artur Domagała
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Spis treści 1 GŁÓWNE FUNKCJE 2 TKANKA ŁĄCZNA WŁAŚCIWA LUŹNA (WIOTKA) 3 TKANKA ŁĄCZNA WŁAŚCIWA ZBITA (WŁÓKNISTA) 3.1 Nieregularna 3.2 Regularna 4 KOMÓRKI TKANKI ŁĄCZNEJ WŁAŚCIWEJ 4.1 Fibroblasty 4.2 Histiocyty (makrofagi tkanki łącznej właściwej) 4.3 Komórki tuczne (mastocyty, labrocyty) 4.4 Komórki plazmatyczne (plazmocyty) 4.5 Komórki napływowe 5 Pytania do wykładu GŁÓWNE FUNKCJE Tkanka łączna właściwa pełni trzy zasadnicze funkcje: chroni mechanicznie tkanki i narządy transportuje substancje odżywcze i produkty metablizmu chroni organizm przed obcymi związkami chemicznymi TKANKA ŁĄCZNA WŁAŚCIWA LUŹNA (WIOTKA) Zawiera: istotę podstawową komórki i włókna tkanki łącznej (elastyczne, retikulinowe, kolagenowe) spoczywające w tych blaszkach (pomiędzy nimi znajduje się płyn tkankowy, którego nadmiar powoduje obrzęk) Występowanie: wolne przestrzenie między komórkami miąższowymi różnych narządów warstwa brodawkowata skóry właściwej tkanka podskórna błony śluzowe błony surowicze wyściełające jamy ciała otacza naczynia krwionośne otacza przełyk TKANKA ŁĄCZNA WŁAŚCIWA ZBITA (WŁÓKNISTA) Składa się ze ściśle upakowanych włókien, małej ilości substancji międzykomórkowej oraz bardzo niewielkiej liczby komórek.
2 Nieregularna Pęczki włókien kolagenowych biegnące w różnych kierunkach. Dzięki nieregularności możliwe jest ich silne odkształcenie. Przykłady: warstwa siateczkowata skóry właściwej otoczki nerwów torebka narządów wewnętrznych Regularna Posiada regularny (uporządkowany) układ włókien kolagenowych oraz sprężystych. Jest bardzo odporna na rozerwanie. Przykłady: ścięgno - twory włókniste o zabarwieniu białawosrebrzystym. Zbudowana z uporządkowanych, równoległych do siebie pęczków włókien kolagenowych typu I oraz szeregów Ranviera (ułożone w szeregi fibrocyty); ich zadaniem jest przenoszenie siły skurczu mięśniowego na elementy kostne szkieletu; pod wpływem rozciągania wydłużają się maksymalnie do 4% swej pierwotnej długości rozcięgno - między elementami szkieletu dłoni i podeszwy stopy (gdzie stanowią płaszczyznę przyczepu dla ich wewnętrznych mięśni), przednia ściana kanału pachwinowego (rozcięgno mięśnia skośnego brzucha zewnętrznego), rozcięgno mięśnia poprzecznego brzucha, mięśnia dwugłowego ramienia, grzbietowe palca I oraz języka powięź - jego zadaniem jest zewnętrzna osłona poszczególnych mięśni, grup mięśniowych i całej warstwy. Występuje przeważnie w kończynach, a jego odnogi przyczepiając się do kości oddzielają od siebie poszczególne grupy mięśniowe tworząc tzw. przegrody międzymięśniowe więzadło karkowe - włóknisto-elastyczna przegroda rozpoczynającą się w okolicy potylicznej i przyczepiająca się do wyrostka kolczystego siódmego kręgu szyjnego KOMÓRKI TKANKI ŁĄCZNEJ WŁAŚCIWEJ Fibroblasty są najliczniejsze w tkance łącznej właściwej młode, sprawne metabolicznie komórki posiadają jedno jądro (okrągłe lub owalne) kształt wrzecionowaty z kilkoma wypustkami zasadochłonna cytoplazma (z obfitą szorstka siateczką śródplazmatyczną) wytwarzają proteoglikany, kolagen i włókna istoty międzykomórkowej wydzielają: kolagenazę - specyficzny enzym umożliwiający trawienie włókien kolagenowych (kontrolowana degradacja kolagenu I, II, III, V, IX: rozkładają wiązania peptydowe kolagenu - rozszczepiają łańcuchy trójheliksy na poziomie trzechczwartych od N-
3 końcowej reszty aminokwasowej końca - pozbawione stabilnej struktury heliksu uzyskane dwa fragmenty ulegają denaturacji i rozkręceniu); badania wykazały, że enzymy te pojawiają się w tkance w ściśle określonych sytuacjach i dopiero wtedy powodują degradację kolagenu. Kolagenaza jest syntetyzowana w postaci dwóch proenzymów (zymogen) o cząsteczkach wielkości i daltonów, następnie formy ulegają przekształceniu (poprzez trypsynę - enzym trawienny) do aktywnych cząstek (wielkości i daltonów). Z tego względu jakiekolwiek zakłócenia reakcji syntezy, wydzielania i aktywacji zymogenu powodują zaburzenia w degradacji kolagenu, co prowadzi z kolei do związanych z tym chorób. Wraz z wiekiem obserwuje się destrukcję tkanki łącznej skóry związaną ze zniszczeniem kolagenu i elastyny. Spadek ilości kolagenu sugeruje zmniejszenie jego syntezy oraz zwiększenie aktywności proteolitycznej enzymów mających na niego wpływ - w tym właśnie kolagenazy. stromelizynę - odpowiedzialna za trawienie białek zewnątrzkomórkowych, takich jak fibronektyna, laminina, kolagen typu IV stężenie czynnika wzrostu fibroblastów (FGF) zwiększa się w czasie gojenia się tkanki łącznej powodując zwielokrotnienie częstości podziałów możliwa jest hodowla i namnażanie "in vivo" (pobiera się niewielki fragment narządu i hoduje w pożywce zawierającej wszystkie niezbędne do życia substancje, w temperaturze 37 stopni mniejsze i starsze ich postacie - fibrocyty - są mniej sprawne metabolicznie (osiadłe choć mają zdolność do ruchu) melanofory - są to komórki pigmentowe, które znajdują się w skórze właściwej, w tęczówce, w naczyniówce oka. Zawierają w postaci ziarenek znajdujących się w cytoplaźmie - melaninę (ciemny barwnik). Barwnik ten wytworzony jest przez melanocyty naskórka miofibroblasty - są to zmodyfikowane fibroblasty; posiadają właściwości kurczliwe czyli cechy komórek mięśniowych gładkich. W cytoplazmie zawierają liczne kompleksy aktyny a mianowicie miozyny (białka biorące udział w konstrukcji sarkomeru składającego się z włókien cienkich - zawierających aktynę, grubych i elastyny). Nie posiadają błony podstawnej i występują licznie w czasie gojenia się rany. Szczególnie wiele jest ich w kosmkach jelitowych (pomiędzy włóknami kolagenowymi a ścianą naczyń włosowatych) <videoflash>v4tmi_ah1ui&feature=related</videoflash>
4 Fibroblasty Histiocyty (makrofagi tkanki łącznej właściwej) Przebieg fagocytozy a. nibynóżki obejmują patogen, powstaje fagosom b. połączenie fagosomu z lizosomem c. produkty trawienia są usuwane (lub przyswajane) 1. patogeny 2. fagosom 3. lizosomy 4. produkty trawienia 5. cytoplazma 6. błona komórkowa owalne komórki o długości około 30 mikrometrów jądra owalne lub o kształcie nerki kwasochłonna cytoplazma (dużo lizosomów i fagosomów) powstają z monoblastów w szpiku kostnym (z podziałów komórek pnia) --> przechodzą do krwi jako monocyty --> dostają sie do tkanki łącznej by tam dojrzeć i stać się histocytem na ich powierzchni - receptory TLR wiążące białka drobnoustrojów, powodujące wytwarzanie:
5 enzymów - hydrolazy - enzymy rozcinające wiązanie chemiczne w procesie hydrolizy peptydowe antybiotyki - defenzyny - klasy cytotoksycznych białek; posiadają szeroki zakres aktywności antybiotycznej (działając wybiórczo w niskich stężeniach wpływają na struktury komórkowe lub procesy metaboliczne innych drobnoustrojów hamując ich wzrost i podziały) względem różnych bakterii, grzybów i opłaszczonych wirusów poprzez tworzenie kanałów bramkowanych potencjałem, które umożliwiają wypływ z komórki cytokin - interleukiny - biorą udział w reakcjach immunologicznych; czynniki wzrostowe stymulującyce podziały limfocytów. Są czynnikiem wywołującym gorączkę pełniona funkcja - fagocytoza (pożeranie) - receptory błonowe wykryją obecność cząstki pokarmowej (np. bakterii lub dużych makrocząstek) na powierzchni błony tworzy się wgłębienie, do którego jest ona wciągana. Wgłębienie przybiera postać pęcherzyka, który oddziela się od błony i zaczyna wędrować razem z cytoplazmą. Do pęcherzyka dołączają się lizosomy i przelewają enzymy trawienne --> w tym momencie staje się wodniczką pokarmową Cząstka pokarmu zostaje strawiona i wchłonięta do cytoplazmy, a niestrawione resztki są wyrzucane na zewnątrz (wodniczka z powrotem łączy się z błoną komórkową). Nie towarzyszy jej ubytek błony komórkowej. <videoflash>7vqu28itvvw&feature=related</videoflash> <videoflash>oys90knzrl8&feature=related</videoflash> <videoflash>awitglvtilc&feature=related</videoflash> <videoflash>kiljl3nwmpu&nr=1&feature=fvwp</videoflash> Komórki tuczne (mastocyty, labrocyty) Mastocyty dojrzewają w tkance łącznej i błonach śluzowych, i przeżywają kilka tygodni w różnych tkankach różnicowanie mastocytów zachodzi dzięki czynnikowi komórek macierzystych SCF (stem cells factor), zwanemu czynnikiem wzrostu komórek tucznych MGF (mast cells growth factor)
6 są najczęściej owalne jądra okrągłe chromatyna skondensowana aparat Golgiego dobrze rozbudowany pozostałe organelle - słabo rozwinięte błona komórkowa - z licznymi mikrokosmkami powstają z komórek prekursorowych (wywodzących się ze szpiku kostnego) najczęściej można spotkać je w okolicy niewielkich naczyń krwionośnych w narządach stykających się ze środowiskiem zewnętrznym rodzaje: tkankowe (występują wzdłuż naczyń krwionośnych, w płynie jam ciała) - zawierają tryptazę błony śluzowej (są mniejsze, występują w błonie śluzowej przewodu pokarmowego) - zawierają tryptazę i chymazę są składnikiem układu immunologicznego i biorą udział w obronie organizmu przed pasożytami, bakteriami i innymi drobnoustrojami posiadają w cytoplazmie zasadochłonne ziarnistości zawierające: histaminę - (C 5 H 9 N 3 ) organiczny związek chemiczny, heterocykliczna amina pochodna imidazolu. Działanie: rozszerza drobne naczynia tętnicze i kurczy drobne naczynia żylne nasila uwalnianie amin katecholowych przyspiesza częstość akcji serca powoduje zaczerwienienia, obrzęk i świąd skóry silnie kurczy mięśnie gładkie oskrzeli i jelit oraz macicy zwiększa sekrecję soku żołądkowego działa jako neuroprzekaźnik heparynę - GAG siarczanowy organiczny związek chemiczny polisacharyd zbudowany z około 80 reszt monosacharydów (pochodnych glukozy i kwasu glukuronowego, połączonych w nierozgałęziony łańcuch) pełni rolę czynnika naturalnego zapobiegającego krzepnięciu krwi w naczyniach krwionośnych grupy siarczanowe nadają jej ładunek ujemny (heparyna jest wyłapywana przez ściany naczynia i zwiększa ich ładunek ujemny, co utrudnia przyleganie płytek krwi i zapobiega powstawaniu skrzepów przyściennych) obniża poziom cholesterolu i lipidów, poprzez aktywację enzymu lipazy lipoproteinowej działa szybko, lecz krótkotrwale Histamina
7 Trójwymiarowy model histaminy Heparyna Trójwymiarowy model cząsteczki heparyny główna rola mastocytów - wywoływanie lokalnego stanu zapalnego (np. alergie) w reakcji na obce substancje. W czasie nasilonych reakcji alergicznych substancje wydzielane w dużych ilościach przez mastocyty, tak zwana degranulacja, wywołują objawy układowe (np. wstrząs anafilaktyczny). Bezpośredni sygnał do degranulacji czyli gwałtownego wyrzucenia na zewnątrz zawartości ziaren) stanowi przyłączenie antygenu do przeciwciał znajdujących się na powierzchni błony komórkowej mastocytu. Jest też uwalnianie ciągłe, które nie wymaga aktywacji --> tak jest uwalniana np. heparyna i histamina. Anafilaksja jest to zespół objawów klinicznych, które pojawiają się u ludzi z nadwrażliwością na ekspozycję na uczulający antygen. Bodźcem prowadzącym do aktywacji komórek tucznych jest związanie fragmentu Fc przeciwciała IgE połączonego z antygenem, przez receptor zlokalizowany na
8 powierzchni ich błony komórkowej (receptor FcεRI). Połączenie takie indukuje proces degranulacji oraz wytwarzania mediatorów procesu zapalnego. W wyniku reakcji z antygenem dochodzi do uwalniania histaminy i rozwoju reakcji zapalnej. Histamina wydzielona w dużych ilościach do tkanki podskórnej drażni zakończenia nerwowe, powodując świąd i ból. Działanie histaminy opiera się na pobudzaniu receptorów H1, H2, H3 i H4 (grupa receptorów, w których rolę neuroprzekaźnika pełni histamina). Efektem pobudzenia receptorów H1 jest zwiększenie przepuszczalność naczyń żylnych (dochodzi do powstania obrzęków, bladych bąbli, krostek i innych zmian skórnych), skurcz mięśni gładkich oskrzeli (w astmie), skurcz macicy (możliwe poronienie), rozszerzenie naczyń krwionośnych (pojawia się zaczerwienienie) a także skurcz mięśni przewodu pokarmowego. Efektem pobudzenia receptorów H2 jest przyspieszenie tętna, zwiększenie wydajności serca, stymulacja wydzielania soków trawiennych w żołądku. <videoflash>evbqmxmifnm</videoflash> <videoflash>y3bogdvv- _M&feature=player_embedded</videoflash> pobudzone wydzielają prostaglandyny i cytokiny: prostaglandyny - pochodne kwasu arachidonowego; są grupą hormonów parakrynowych (działających miejscowo) oraz regulatorami procesów fizjologicznych, powstają wskutek pobudzenia nerwowego. Występują we wszystkich tkankach oraz płynach ustrojowych wykazując bardzo dużą aktywność biologiczną cytokiny - cząsteczki białkowe interleukina 4 - wykazuje szerokie działanie, wpływając na wiele populacji komórek układu odpornościowego i wykazując efekty antagonistyczne (w większości przypadków) do IFN-γ. Silnie pobudza limfocyty B oraz prowadzi do przełączania klas w kierunku przeciwciał IgE, co jest istotne w patomechanizmie alergii. TNF-α - wywiera wpływ na komórki łącząc się z odpowiednim receptorem na powierzchni błony komórkowej; działa między innymi cytotoksycznie względem wielu linii komórek nowotworowych; w przypadku nadmiernego wydzielania łączy się ją ze zwiększoną podatnością na alergie i zapadalnością na astmę. Zaburzenia w jej produkcji (szczególnie nadprodukcja) łączone są z nowotworami oraz innymi chorobami, głównie autoimmunologicznymi (np. z chorobą Leśniowskiego-Crohna) Chemiczna struktura prostaglandyny
9 E 1 Chemiczna struktura prostaglandyny I 2 Struktura ludzkiej rekombinowanej interleukiny 4 Model TNF-α wymienia się także ich rolę w przebudowie tkanek i gojeniu ran (też w regeneracji nerwów), przebudowie architektury naczyń i angiogenezie, oraz w procesie nowotworzenia, odrzucaniu przeszczepów oraz miażdżycy i reumatoidalnym zapaleniu stawów Mastocytoza - choroba spowodowana patologiczną proliferacją komórek tucznych; należy do
10 grupy tzw. rzadkich sierocy chorób (orphan diseases) następuje rozrost mastocytów w skórze, szpiku kostnym, śledzionie, wątrobie lub węzłach chłonnych. Patogeneza choroby związana jest z mechanizmami regulującymi rozwój, proliferację i przeżycie mastocytów. Komórki plazmatyczne (plazmocyty) Plazmocyt Są to komórki układu immunologicznego. Ich funkcją jest produkcja i wydzielanie przeciwciał (immunoglobulin). Komórki plazmatyczne powstają w wyniku pobudzenia limfocytów B (jako wynik ich różnicowania) i są jedynymi komórkami zdolnymi do produkcji przeciwciał (odgrywają ważną rolę w odporności humoralnej i usuwaniu antygenu). Ich główna funkcja to synteza glikoprotein (immunoglobulin w większości znajdujących się w surowicy krwi). Białko immunoglobuliny syntezowane jest w szorstkiej siateczce śródplazmatycznej, segregowane w aparacie Golgiego a następnie wchodzi w skład pęcherzyków wydzielniczych, których zawartość wydostaje się na zewnątrz komórki. występują w węzłach chłonnych, śledzionie i szpiku kostnym zazwyczaj komórka owalna z okrągłym jądrem średnica 8-20 μm stosunek objętości jądra do cytoplazmy wynosi 1:1-2:1 zasadochłonna cytoplazma (nastawienia komórki na produkcję dużych ilości przeciwciał - silna rozbudowa szorstkiego retikulum endoplazmatycznego) silnie rozbudowany aparat Golgiego (w związku z produkcją immunoglobulin i wydzielniczą funkcją plazmocytów) chromatyna układa się promieniście, rozchodząc się od jąderek ku brzegom jądra po zakończeniu odpowiedzi odpornościowej komórki te ulegają apoptozie. Komórki napływowe Stałe składniki tkanki łącznej właściwej. Należą do nich leukocyty takie jak: granulocyty: obojetnochłonne kwasochłonne zasadochłonne limfocyty Tabela pochodzi z polskiej wikipedii
11 Typ Zdjęcia Schemat Opis Neutrofil Eozynofil Bazofil Limfocyt Neutrofile (granulocyty obojętnochłonne). Występują szczególnie obficie w tkance łącznej, zapewniają ochronę przed drobnoustrojami na drodze fagocytozy, są wytwarzane intensywnie podczas stanów zapalnych. Posiadają jądra podzielone na segmenty (2-5). Poruszają się ruchem pełzakowatym. Są odpowiedzialne za wytwarzanie ropy. Żyją 2-4 dni, umierają od zatrucia bakteriami. Eozynofile (granulocyty kwasochłonne) występują obficie w tkance łącznej, są odpowiedzialne za niszczenie obcych białek np. alergenów. Są intensywnie wytwarzane podczas zarażenia pasożytem. Poruszają się ruchem pełzakowatym i fagocytują. Są odpowiedzialne za niszczenie larw i jaj pasożytów. Mają jądro okularowe. Eozynofile regulują procesy alergiczne powodują, że alergia jest łagodniejsza. Bazofile (granulocyty zasadochłonne) nie posiadają zdolności do fagocytozy oraz nie poruszają się ruchem pełzakowatym. Produkują interleukinę 4, która pobudza limfocyty B oraz heparynę i serotoninę. Limfocyty należą do agranulocytów. Mają kuliste jądra i okrągły kształt. Żyją od kilku miesięcy do kilku lat. Moga wielokrotnie jako limfocyty krążące przechodzić z krwi do tkanki łącznej właściwej i w przeciwnym kierunku. Dzielą się na: Limfocyty B dojrzewają w węzłach chłonnych lub grudkach limfatycznych Limfocyty T: - Limfocyty Th powodują odpowiedź immunologiczną organizmu - Limfocyty Tc są odpowiedzialne za niszczenie wirusów - Limfocyty Ts powodują zmniejszenie reakcji odpornościowej organizmu. Ich niedobór wzmaga alergię. Pytania do wykładu 1. Jakie są zasadnicze funkcje tkanki łącznej właściwej? 2. Jakie ma cechy i gdzie występuje tkanka łączna właściwa zbita regularna i nieregularna? 3. Jakie ma cechy i gdzie występuje tkanka łączna właściwa luźna? 4. Jakie komórki zawiera tkanka łączna właściwa? 5. Jakie są cechy morfologiczne poszczególnych komórek tkanki łącznej właściwej? 6. Jakie są funkcje poszczególnych komórek tkanki łącznej właściwej? 7. W jaki sposób przebiega reakcja alergiczna z udziałem histaminy? 8. Na czym polega fagocytoza?
TKANKA ŁĄCZNA. Komórki. Włókna. Substancja podstawowa. Substancja międzykomórkowa
Funkcje tkanki łącznej: TKANKA ŁĄCZNA łączy, utrzymuje i podpiera inne tkanki pośredniczy w rozprowadzaniu tlenu, substancji odŝywczych i biologicznie czynnych w organizmie odpowiada za większość procesów
Bardziej szczegółowoTkanka łączna jest najbardziej zróżnicowaną tkanką organizmu
Funkcje tkanki łącznej Funkcja mechaniczna: łączenie, utrzymywanie i podpieranie komórek i ich zespołów w narządach TKANKA ŁĄCZNA Cz. 1 TKANKA ŁĄCZNA WŁAŚCIWA Transport tlenu i metabolitów do komórek wszystkich
Bardziej szczegółowoWykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i ratownictwa medycznego
Wykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i ratownictwa medycznego Krew jest płynną tkanką łączną, krążącą ciągle w ustroju, umożliwiającą stałą komunikację pomiędzy odległymi od siebie tkankami.
Bardziej szczegółowoTemat: Przegląd i budowa tkanek zwierzęcych.
Temat: Przegląd i budowa tkanek zwierzęcych. 1. Czym jest tkanka? To zespół komórek o podobnej budowie, które wypełniają w organizmie określone funkcje. Tkanki tworzą różne narządy, a te układy narządów.
Bardziej szczegółowoPodział tkanki mięśniowej w zależności od budowy i lokalizacji w organizmie
Tkanka mięśniowa Podział tkanki mięśniowej w zależności od budowy i lokalizacji w organizmie Tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana poprzecznie prążkowana serca gładka Tkanka mięśniowa Podstawową własnością
Bardziej szczegółowoKREW I HEMOPOEZA. Hct = Skład osocza krwi. Elementy morfotyczne krwi. Wskaźnik hematokrytu
KREW I HEMOPOEZA Funkcje krwi: Krew jest tkanką płynną, ponieważ płynna jest istota międzykomórkowa (osocze) transport tlenu i substancji odżywczych do komórek transport CO2 i metabolitów wydalanych przez
Bardziej szczegółowoTKANKA ŁĄCZNA. Cz. 1 TKANKA ŁĄCZNA WŁAŚCIWA. Komórki. Włókna. Substancja podstawowa. Funkcje tkanki łącznej. Substancja międzykomórkowa tkanki łącznej
Funkcje tkanki łącznej Funkcja mechaniczna: łączenie, utrzymywanie i podpieranie komórek i ich zespołów w narządach TKANKA ŁĄCZNA Cz. 1 TKANKA ŁĄCZNA WŁAŚCIWA Transport tlenu i metabolitów do komórek wszystkich
Bardziej szczegółowoUkłady: oddechowy, krążenia,
Układy: oddechowy, krążenia, Kurs Kynologia ESPZiWP Układ oddechowy Układ oddechowy jest odpowiedzialny za utrzymanie stałej wymiany gazów między organizmem a środowiskiem. Składa się z dróg oddechowych
Bardziej szczegółowoTKANKA ŁĄCZNA. Cz. 1 TKANKA ŁĄCZNA WŁAŚCIWA. Komórki. Włókna. Substancja podstawowa. Funkcje tkanki łącznej. Substancja międzykomórkowa tkanki łącznej
Funkcje tkanki łącznej Funkcja mechaniczna: łączenie, utrzymywanie i podpieranie komórek i ich zespołów w narządach TKANKA ŁĄCZNA Cz. 1 TKANKA ŁĄCZNA WŁAŚCIWA Transport tlenu i metabolitów do komórek wszystkich
Bardziej szczegółowoTkanka nabłonkowa. (budowa)
Tkanka nabłonkowa (budowa) Komórki tkanki nabłonkowej tworzą zwarte warstwy, zwane nabłonkami. Są układem ściśle upakowanych komórek tworzących błony. 1) główną masę tkanki stanowią komórki. 2) istota
Bardziej szczegółowoLeczenie biologiczne co to znaczy?
Leczenie biologiczne co to znaczy? lek med. Anna Bochenek Centrum Badawcze Współczesnej Terapii C B W T 26 Październik 2006 W oparciu o materiały źródłowe edukacyjnego Grantu, prezentowanego na DDW 2006
Bardziej szczegółowoTKANKA ŁĄCZNA EMBRIONALNA, WŁAŚCIWA I TŁUSZCZOWA
TKANKA ŁĄCZNA EMBRIONALNA, WŁAŚCIWA I TŁUSZCZOWA Tkanki łączne Ogólna charakterystyka wspólna dla wszystkich tkanek, wspólne pochodzenie mezenchyma (Tkanka embrionalna) Komórki tkanki łącznej + substancja
Bardziej szczegółowoTKANKA ŁĄCZNA. Cz. 1 TKANKA ŁĄCZNA WŁAŚCIWA. Komórki. Substancja podstawowa. Funkcje tkanki łącznej. Substancja międzykomórkowa tkanki łącznej
Funkcje tkanki łącznej Funkcja mechaniczna: łączenie, utrzymywanie i podpieranie komórek i ich zespołów w narządach Transport tlenu i metabolitów do komórek wszystkich tkanek i narządów (poprzez krew i
Bardziej szczegółowoPODSTAWY IMMUNOLOGII Komórki i cząsteczki biorące udział w odporności nabytej (cz. III): Aktywacja i funkcje efektorowe limfocytów B
PODSTAWY IMMUNOLOGII Komórki i cząsteczki biorące udział w odporności nabytej (cz. III): Aktywacja i funkcje efektorowe limfocytów B Nadzieja Drela ndrela@biol.uw.edu.pl Konspekt wykładu Rozpoznanie antygenu
Bardziej szczegółowoTKANKA ŁĄCZNA EMBRIONALNA, WŁAŚCIWA I TŁUSZCZOWA
TKANKA ŁĄCZNA EMBRIONALNA, WŁAŚCIWA I TŁUSZCZOWA Tkanki łączne Ogólna charakterystyka wspólna dla wszystkich tkanek, wspólne pochodzenie mezenchyma (Tkanka embrionalna) Komórki tkanki łącznej + substancja
Bardziej szczegółowoTkanka łączna jest najbardziej zróżnicowaną tkanką organizmu
Funkcje tkanki łącznej Funkcja mechaniczna: łączenie, utrzymywanie i podpieranie komórek i ich zespołów w narządach TKANKA ŁĄCZNA Cz. 1 TKANKA ŁĄCZNA WŁAŚCIWA Transport tlenu i metabolitów do komórek wszystkich
Bardziej szczegółowoTKANKA ŁĄCZNA. Cz. 1 TKANKA ŁĄCZNA WŁAŚCIWA. Komórki. Włókna. Substancja podstawowa. Funkcje tkanki łącznej. Substancja międzykomórkowa tkanki łącznej
Funkcje tkanki łącznej Funkcja mechaniczna: łączenie, utrzymywanie i podpieranie komórek i ich zespołów w narządach TKANKA ŁĄCZNA Cz. 1 TKANKA ŁĄCZNA WŁAŚCIWA Transport tlenu i metabolitów do komórek wszystkich
Bardziej szczegółowoZadania maturalne z biologii - 9
Koło Biologiczne Liceum Ogólnokształcące nr II w Gliwicach 2015-2016 Zadania maturalne z biologii - 9 Zadania: Zad.1 (Agnieszka Koźlik, Katarzyna Nosek kl. 3D) Podziały mitotyczne to główny typ rozmnażania
Bardziej szczegółowoTKANKA ŁĄCZNA. Cz. 1 TKANKA ŁĄCZNA WŁAŚCIWA. Komórki. Włókna. Substancja podstawowa. Funkcje tkanki łącznej. Substancja międzykomórkowa tkanki łącznej
Funkcje tkanki łącznej Funkcja mechaniczna: łączenie, utrzymywanie i podpieranie komórek i ich zespołów w narządach TKANKA ŁĄCZNA Cz. 1 TKANKA ŁĄCZNA WŁAŚCIWA Transport tlenu i metabolitów do komórek wszystkich
Bardziej szczegółowoLp. tydzień wykłady seminaria ćwiczenia
Lp. tydzień wykłady seminaria ćwiczenia 21.02. Wprowadzeniedozag adnieńzwiązanychzi mmunologią, krótka historiaimmunologii, rozwójukładuimmun ologicznego. 19.02. 20.02. Wprowadzenie do zagadnień z immunologii.
Bardziej szczegółowoZadania maturalne z biologii - 8
Koło Biologiczne Liceum Ogólnokształcące nr II w Gliwicach 2015-2016 Zadania maturalne z biologii - 8 Zadania: Zad.1 (Paulina Hundz, Alicja Zaczkowska kl. IIIB) Przeczytaj tekst i na jego podstawie odpowiedz
Bardziej szczegółowoKREW. Składniki osocza. Elementy morfotyczne krwi. Hematokryt. Krew jest tkanką płynną, gdyŝ jej substancja międzykomórkowa - osocze - jest płynna
KREW Funkcje krwi: Krew jest tkanką płynną, gdyŝ jej substancja międzykomórkowa - osocze - jest płynna transport tlenu i substancji odŝywczych do komórek transport CO 2 i metabolitów wydalanych przez komórki
Bardziej szczegółowo(+) ponad normę - odwodnienie organizmu lub nadmierne zagęszczenie krwi
Gdy robimy badania laboratoryjne krwi w wyniku otrzymujemy wydruk z niezliczoną liczbą skrótów, cyferek i znaków. Zazwyczaj odstępstwa od norm zaznaczone są na kartce z wynikami gwiazdkami. Zapraszamy
Bardziej szczegółowoTKANKA ŁĄCZNA. Cz. 1 TKANKA ŁĄCZNA WŁAŚCIWA. Komórki. Włókna. Substancja podstawowa. Funkcje tkanki łącznej. Substancja międzykomórkowa tkanki łącznej
Funkcje tkanki łącznej Funkcja mechaniczna: łączenie, utrzymywanie i podpieranie komórek i ich zespołów w narządach TKANKA ŁĄCZNA Cz. 1 TKANKA ŁĄCZNA WŁAŚCIWA Transport tlenu i metabolitów do komórek wszystkich
Bardziej szczegółowoOdporność, stres, alergia
Odporność, stres, alergia Odporność komórkowa Układ mikrofagocytarny Układ makrofagocytarny 1 Układ mikrofagocytarny Granulocyty obojętnochłonne Granulocyty kwasochłonne Granulocyty zasadochłonne Układ
Bardziej szczegółowoRodzaje autoprzeciwciał, sposoby ich wykrywania, znaczenie w ustaleniu diagnozy i monitorowaniu. Objawy związane z mechanizmami uszkodzenia.
Zakres zagadnień do poszczególnych tematów zajęć I Choroby układowe tkanki łącznej 1. Toczeń rumieniowaty układowy 2. Reumatoidalne zapalenie stawów 3. Twardzina układowa 4. Zapalenie wielomięśniowe/zapalenie
Bardziej szczegółowoKarty pracy dla grup Przykładowe odpowiedzi
Jama ustna Karty pracy dla grup Przykładowe odpowiedzi Karta pracy I 1. Wykonaj schematyczny rysunek zęba i podpisz jego najważniejsze części. 2. Uzupełnij tabelę. Zęby Rozdrabnianie pokarmu Język Gruczoły
Bardziej szczegółowoAutonomiczny układ nerwowy - AUN
Autonomiczny układ nerwowy - AUN AUN - różnice anatomiczne część współczulna część przywspółczulna włókna nerwowe tworzą odrębne nerwy (nerw trzewny większy) wchodzą w skład nerwów czaszkowych lub rdzeniowych
Bardziej szczegółowoOPTYMALNY POZIOM SPOŻYCIA BIAŁKA ZALECANY CZŁOWIEKOWI JANUSZ KELLER STUDIUM PODYPLOMOWE 2011
OPTYMALNY POZIOM SPOŻYCIA BIAŁKA ZALECANY CZŁOWIEKOWI JANUSZ KELLER STUDIUM PODYPLOMOWE 2011 DLACZEGO DOROSŁY CZŁOWIEK (O STAŁEJ MASIE BIAŁKOWEJ CIAŁA) MUSI SPOŻYWAĆ BIAŁKO? NIEUSTAJĄCA WYMIANA BIAŁEK
Bardziej szczegółowoPrzemiana materii i energii - Biologia.net.pl
Ogół przemian biochemicznych, które zachodzą w komórce składają się na jej metabolizm. Wyróżnia się dwa antagonistyczne procesy metabolizmu: anabolizm i katabolizm. Szlak metaboliczny w komórce, to szereg
Bardziej szczegółowoDr inż. Marta Kamińska
Wykład 4 Nowe techniki i technologie dla medycyny Dr inż. Marta Kamińska Wykład 4 Tkanka to grupa lub warstwa komórek wyspecjalizowanych w podobny sposób i pełniących wspólnie pewną specyficzną funkcję.
Bardziej szczegółowooporność odporność oporność odporność odporność oporność
oporność odporność odporność nieswoista bierna - niskie ph na powierzchni skóry (mydła!) - enzymy - lizozym, pepsyna, kwas solny żołądka, peptydy o działaniu antybakteryjnym - laktoferyna- przeciwciała
Bardziej szczegółowoSpis treści. Komórki, tkanki i narządy układu odpornościowego 5. Swoista odpowiedź immunologiczna: mechanizmy 53. Odporność nieswoista 15
Spis treści Komórki, tkanki i narządy układu odpornościowego 5 1. Wstęp: układ odpornościowy 7 2. Komórki układu odpornościowego 8 3. kanki i narządy układu odpornościowego 10 Odporność nieswoista 15 1.
Bardziej szczegółowoUkład szkieletowy Iza Falęcka
Układ szkieletowy Iza alęcka Zaznacz podpunkt, w którym nie wymieniono kości krótkich. a) kość łokciowa, kość miednicza, rzepka b) kość krzyżowa, paliczki, łopatka c) kość nadgarstka, kręgosłup, kość śródręcza
Bardziej szczegółowobiologia w gimnazjum UKŁAD KRWIONOŚNY CZŁOWIEKA
biologia w gimnazjum 2 UKŁAD KRWIONOŚNY CZŁOWIEKA SKŁAD KRWI OSOCZE Jest płynną częścią krwi i stanowi 55% jej objętości. Jest podstawowym środowiskiem dla elementów morfotycznych. Zawiera 91% wody, 8%
Bardziej szczegółowoTkanka łączna. Składa się zawsze z istoty międzykomórkowej oraz osadzonych w niej komórek.
Tkanka łączna Tkanka łączna Jest najbardziej zróżnicowana spośród wszystkich tkanek człowieka. Zasadnicza funkcją tkanki łącznej polega na zapewnieniu łączności miedzy pozostałymi tkankami ciała. Tkanka
Bardziej szczegółowoUkład odpornościowy, układ immunologiczny to układ struktur umożliwiających działanie mechanizmom odporności. Struktury te to: narządy limfoidalne
Układ odpornościowy, układ immunologiczny to układ struktur umożliwiających działanie mechanizmom odporności. Struktury te to: narządy limfoidalne naczynie chłonne komórki uczestniczące w reakcjach immunologicznych
Bardziej szczegółowoUKŁAD LIMFATYCZNY UKŁAD ODPORNOŚCIOWY. Nadzieja Drela Instytut Zoologii, Zakład Immunologii
UKŁAD LIMFATYCZNY UKŁAD ODPORNOŚCIOWY Nadzieja Drela Instytut Zoologii, Zakład Immunologii ndrela@biol.uw.edu.pl Układ limfatyczny Narządy, naczynia limfatyczne, krążące limfocyty Centralne narządy limfoidalne
Bardziej szczegółowoTKANKA ŁĄCZNA. Cz. 1 TKANKA ŁĄCZNA WŁAŚCIWA. Komórki. Włókna. Substancja podstawowa. Funkcje tkanki łącznej. Substancja międzykomórkowa tkanki łącznej
Funkcje tkanki łącznej Funkcja mechaniczna: łączenie, utrzymywanie i podpieranie komórek i ich zespołów w narządach TKANKA ŁĄCZNA Cz. 1 TKANKA ŁĄCZNA WŁAŚCIWA Transport tlenu i metabolitów do komórek wszystkich
Bardziej szczegółowoUkład ruchu, skóra Zadanie 1. (1 pkt) Schemat przedstawia fragment szkieletu człowieka.
Układ ruchu, skóra Zadanie 1. (1 pkt) Schemat przedstawia fragment szkieletu człowieka. Podaj nazwy odcinków kręgosłupa oznaczonych na schemacie literami A, B, C i D. Zadanie 2. (1 pkt) Na rysunku przedstawiono
Bardziej szczegółowoKREW I HEMOPOEZA. Skład osocza krwi. Hct = Elementy morfotyczne krwi. Wskaźnik hematokrytu
KREW I HEMOPOEZA Funkcje krwi: Krew jest tkanką płynną, ponieważ płynna jest istota międzykomórkowa (osocze) Komórki (erytrocyty i leukocyty) i fragmenty komórek (płytki krwi) to elementy morfotyczne transport
Bardziej szczegółowoRuch i mięśnie. dr Magdalena Markowska
Ruch i mięśnie dr Magdalena Markowska Zjawisko ruchu Przykład współpracy wielu układów Szkielet Szkielet wewnętrzny: szkielet znajdujący się wewnątrz ciała, otoczony innymi tkankami. U kręgowców składa
Bardziej szczegółowoUkład ruchu Zadanie 1. (1 pkt) Schemat przedstawia fragment szkieletu człowieka.
Układ ruchu Zadanie 1. (1 pkt) Schemat przedstawia fragment szkieletu człowieka. Podaj nazwy odcinków kręgosłupa oznaczonych na schemacie literami A, B, C i D. Zadanie 2. (1 pkt) Na rysunku przedstawiono
Bardziej szczegółowoImmunologia komórkowa
Immunologia komórkowa ocena immunofenotypu komórek Mariusz Kaczmarek Immunofenotyp Definicja I Charakterystyczny zbiór antygenów stanowiących elementy różnych struktur komórki, związany z jej różnicowaniem,
Bardziej szczegółowoRuch i mięśnie. dr Magdalena Markowska
Ruch i mięśnie dr Magdalena Markowska Zjawisko ruchu Przykład współpracy wielu układów Szkielet Szkielet wewnętrzny: szkielet znajdujący się wewnątrz ciała, otoczony innymi tkankami. U kręgowców składa
Bardziej szczegółowoTkanka nerwowa. neurony (pobudliwe) odbieranie i przekazywanie sygnałów komórki glejowe (wspomagające)
Tkanka nerwowa neurony (pobudliwe) odbieranie i przekazywanie sygnałów komórki glejowe (wspomagające) Sygnalizacja w komórkach nerwowych 100 tys. wejść informacyjnych przyjmowanie sygnału przewodzenie
Bardziej szczegółowoCzynność wątroby. Fizjologia człowieka
Czynność wątroby Fizjologia człowieka Wątroba (hepar) Jest największym gruczołem, Zbudowana jest w 80% z komórek miąższowych hepatocytów, w 16% z komórek siateczkowo-śródbłonkowych gwieździstych Browicza-Kupffera
Bardziej szczegółowoSkóra. - jest dużym i rozległym narządem, osiąga powierzchnię około 2 m 2. - u dorosłego człowieka waży 4-5 kg, co stanowi 6% masy ciała
Skóra - jest dużym i rozległym narządem, osiąga powierzchnię około 2 m 2 - u dorosłego człowieka waży 4-5 kg, co stanowi 6% masy ciała - grubość skóry jest zmienna i w zależności od okolicy ciała wynosi
Bardziej szczegółowoUkład wewnątrzwydzielniczy
Układ wewnątrzwydzielniczy 1. Gruczoły dokrewne właściwe: przysadka mózgowa, szyszynka, gruczoł tarczowy, gruczoły przytarczyczne, nadnercza 2. Gruczoły dokrewne mieszane: trzustka, jajniki, jądra 3. Inne
Bardziej szczegółowoLiczebność elementów morfotycznych krwi 3-4 3-4. Erytrocyty utrzymują kształt dzięki obecności wewnętrznego szkieletu błonowego
KREW I HEMOPOEZA Funkcje krwi: Krew jest tkanką płynną, ponieważ płynna jest istota międzykomórkowa (osocze) transport tlenu i substancji odżywczych do komórek transport CO2 i metabolitów wydalanych przez
Bardziej szczegółowoNIETOLERANCJA A ALERGIA POKARMOWA
NIETOLERANCJA A ALERGIA POKARMOWA Nietolerancja i alergia pokarmowa to dwie mylone ze sobą reakcje organizmu na pokarmy, które dla zdrowych osób są nieszkodliwe. Nietolerancja pokarmowa w objawach przypomina
Bardziej szczegółowoTrawienie i wchłanianie substancji odżywczych
Trawienie i wchłanianie substancji odżywczych Człowiek, aby mógł się rozwijać, wzrastać i wykonywać podstawowe funkcje życiowe musi się odżywiać. Poprzez ten proces każda komórka organizmu otrzymuje niezbędne
Bardziej szczegółowoFIZJOLOGIA CZŁOWIEKA
FIZJOLOGIA CZŁOWIEKA Daniel McLaughlin, Jonathan Stamford, David White FIZJOLOGIA CZŁOWIEKA Daniel McLaughlin Jonathan Stamford David White Przekład zbiorowy pod redakcją Joanny Gromadzkiej-Ostrowskiej
Bardziej szczegółowoOdporność ZAKŁAD FIZJOLOGII ZWIERZĄT, INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII, UNIWERSYTET WARSZAWSKI
Odporność DR MAGDALENA MARKOWSKA ZAKŁAD FIZJOLOGII ZWIERZĄT, INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII, UNIWERSYTET WARSZAWSKI Funkcje FUNKCJA KTO AWARIA OBRONA NADZÓR HOMEOSTAZA Bakterie Wirusy Pasożyty Pierwotniaki
Bardziej szczegółowoOBWODOWY UKŁAD NERWOWY
KRĘGOSŁUP Cechy dzięki którym chroni rdzeń : Elastyczność połączeń międzykręgowych sprężystości krążków Krzywizny kręgosłupa Obszerne światło kanału kręgowego i OBWODOWY UKŁAD NERWOWY Nerwy łączą się z
Bardziej szczegółowoDLA PLACÓWKI EDUKACJI USTAWICZNEJ EFIB mgr Weronika Szaj, wszelkie prawa zastrzeżone
Układ pokarmowy przewód pokarmowy wątroba trzustka DLA PLACÓWKI EDUKACJI USTAWICZNEJ EFIB Przewód pokarmowy: ściany: błona śluzowa nabłonek wielowarstwowy płaski jama ustna, gardło, przełyk nabłonek jednowarstwowy
Bardziej szczegółowoUkład wydalniczy (moczowy) Osmoregulacja to aktywne regulowanie ciśnienia osmotycznego płynów ustrojowych w celu utrzymania homeostazy.
Układ wydalniczy (moczowy) Osmoregulacja to aktywne regulowanie ciśnienia osmotycznego płynów ustrojowych w celu utrzymania homeostazy. Wydalanie pozbywanie się z organizmu zbędnych produktów przemiany
Bardziej szczegółowoCreated by Neevia Document Converter trial version http://www.neevia.com Created by Neevia Document Converter trial version
1. Mastocyty: a) zawierają ziarnistości kwasowe, (+) b) mają zdolność do fagocytozy, c) produkują prostaglandyny, (+) d) mogą przyciągać granulocyty kwasochłonne, (+) e) produkują substancję międzykomórkową.
Bardziej szczegółowoZAKRES WIEDZY WYMAGANEJ PRZED PRZYSTĄPIENIEM DO ZAJĘĆ:
UKŁAD NERWOWY Budowa komórki nerwowej. Pojęcia: pobudliwość, potencjał spoczynkowy, czynnościowy. Budowa synapsy. Rodzaje łuków odruchowych. 1. Pobudliwość pojęcie, komórki pobudliwe, zjawisko pobudliwości
Bardziej szczegółowoUkład krwionośny. 1.Wymień 3 podstawowe funkcje jakie spełnia układ krwionośny ... 2.Uzupełnij schemat budowy krwi
Układ krwionośny 1.Wymień 3 podstawowe funkcje jakie spełnia układ krwionośny... 2.Uzupełnij schemat budowy krwi 3.Zaznacz opis osocza krwi. A. Jest to opalizujący płyn zawierający wodę, białka i białe
Bardziej szczegółowoBiologia. Klasa VII. Prywatna Szkoła Podstawowa i Gimnazjum im. Z. I J. Moraczewskich w Sulejówku
Biologia 2017 Klasa VII Dział I : HIERARCHICZNA BUDOWA ORGANIZMU CZŁOWIEKA, SKÓRA, UKŁAD RUCHU 1. Organizm człowieka jako zintegrowana całość 2. Budowa i funkcje skóry 3. Choroby skóry oraz zasady ich
Bardziej szczegółowoTkanka mięśniowa. pobudliwość kurczliwość
Aparat kurczliwy: miofilamenty cienkie ( i białka pomocnicze) miofilamenty grube (miozyna 2) Tkanka mięśniowa troponina tropomiozyna troponina lub kaldesmon i kalponina łańcuchy lekkie miozyna 2 pobudliwość
Bardziej szczegółowoWielkością i kształtem przypomina dłoń zaciśniętą w pięść. Położone jest w klatce piersiowej tuż za mostkiem. Otoczone jest mocnym, łącznotkankowym
Wielkością i kształtem przypomina dłoń zaciśniętą w pięść. Położone jest w klatce piersiowej tuż za mostkiem. Otoczone jest mocnym, łącznotkankowym workiem zwanym osierdziem. Wewnętrzna powierzchnia osierdzia
Bardziej szczegółowoJAK DZIAŁA WĄTROBA? Wątroba spełnia cztery funkcje. Najczęstsze przyczyny chorób wątroby. Objawy towarzyszące chorobom wątroby
SPIS TREŚCI JAK DZIAŁA WĄTROBA? Wątroba spełnia cztery funkcje Wątroba jest największym narządem wewnętrznym naszego organizmu. Wątroba jest kluczowym organem regulującym nasz metabolizm (każda substancja
Bardziej szczegółowoKREW SZPIK KOSTNY NACZYNIA I SERCE
KREW SZPIK KOSTNY NACZYNIA I SERCE Krew Odmiana tkanki łącznej tkanka płynna Komórki elementy morfotyczne krwi zawieszone w płynnej substancji międzykomórkowej (osocze) Wypełnia łożysko naczyniowe ograniczona
Bardziej szczegółowoUKŁAD RUCHU (UKŁAD KOSTNY, UKŁAD MIĘŚNIOWY)
Zadanie 1. (2 pkt). Na rysunku przedstawiono szkielet kończyny dolnej (wraz z częścią kości miednicznej) i kość krzyżową człowieka. a) Uzupełnij opis rysunku ( ) o nazwy wskazanych kości. b) Wybierz z
Bardziej szczegółowoPATOLOGIA OGÓLNA DLA ODDZIAŁU STOMATOLOGII. Procesy naprawcze
PATOLOGIA OGÓLNA DLA ODDZIAŁU STOMATOLOGII Procesy naprawcze Możliwości naprawcze uszkodzonych tkanek ustroju! Regeneracja (odrost, odnowa)! Organizacja (naprawa, gojenie) Regeneracja komórek, tkanek,
Bardziej szczegółowoBudowa i rola części czynnej układu ruchu
Budowa i rola części czynnej układu ruchu Układ ruchu Ze względu na budowę i właściwości układ ruchu można podzielić na: część czynną układ mięśniowy część bierną układ szkieletowy Dzięki współdziałaniu
Bardziej szczegółowoJak żywiciel broni się przed pasożytem?
https://www. Jak żywiciel broni się przed pasożytem? Autor: Anna Bartosik Data: 12 kwietnia 2019 W poprzedniej części naszego kompendium wiedzy o pasożytach świń omówiliśmy, w jaki sposób pasożyt dostaje
Bardziej szczegółowoSpis treści KREW. Erytrocyty (krwinki czerwone)
Spis treści 1 KREW 1.1 Erytrocyty (krwinki czerwone) 1.2 Leukocyty (krwinki białe) 1.3 Trombocyty (płytki krwi, płytki Bizzozera) i megakariocyty 1.4 Osocze krwi 1.5 Krzepnięcie krwi 2 SZPIK KOSTNY 2.1
Bardziej szczegółowoTkanka nerwowa. Komórki: komórki nerwowe (neurony) sygnalizacja komórki neurogleju (glejowe) ochrona, wspomaganie
Komórki: komórki nerwowe (neurony) sygnalizacja komórki neurogleju (glejowe) ochrona, wspomaganie Tkanka nerwowa Substancja międzykomórkowa: prawie nieobecna (blaszki podstawne) pobudliwość przewodnictwo
Bardziej szczegółowoKomórka - budowa i funkcje
Komórka - budowa i funkcje Komórka - definicja Komórka to najmniejsza strukturalna i funkcjonalna jednostka organizmów żywych zdolna do przeprowadzania wszystkich podstawowych procesów życiowych (takich
Bardziej szczegółowoMIĘŚNIE Czynności i fizjologia mięśni
Biomechanika sportu MIĘŚNIE Czynności i fizjologia mięśni CZYNNOŚCI MIĘŚNIA W opisie czynności mięśnia i siły przez niego wyzwolonej odwołujemy się do towarzyszącej temu zmianie jego długości. Zmiana długości
Bardziej szczegółowoKREW I HEMATOPOEZA. Dr n. med. Anna Machalińska Katedra i Zakład Histologii i Embriologii
KREW I HEMATOPOEZA Dr n. med. Anna Machalińska Katedra i Zakład Histologii i Embriologii Funkcje krwi: 1. Transport tlenu i dwutlenku węgla 2. Transport substancji odżywczych 3. Transport produktów przemiany
Bardziej szczegółowoFizjologia człowieka
Fizjologia człowieka Wykład 2, część A CZYNNIKI WZROSTU CYTOKINY 2 1 Przykłady czynników wzrostu pobudzających proliferację: PDGF - cz.wzrostu z płytek krwi działa na proliferację i migrację fibroblastów,
Bardziej szczegółowoGranudacyn. Nowoczesne i bezpieczne przemywanie, płukanie i nawilżanie ran.
Granudacyn Nowoczesne i bezpieczne przemywanie, płukanie i nawilżanie ran. Granudacyn to roztwór do szybkiego czyszczenia, nawilżania i płukania ostrych, przewlekłych i zanieczyszczonych ran oraz oparzeń
Bardziej szczegółowoSpis tre 1. Podstawy immunologii 11 2. Mechanizmy immunopatologiczne 61
Spis treści Przedmowa do wydania polskiego 6 Przedmowa do wydania pierwszego oryginalnego 6 Przedmowa do wydania drugiego oryginalnego 7 Przedmowa do wydania drugiego oryginalnego zmienionego i uaktualnionego
Bardziej szczegółowoG C C A T C A T C C T T A C C
Praca kontrolna z biologii LO dla dorosłych semestr III Poniższa praca składa się z 25 zadań. Przy każdym poleceniu podano liczbę punktów możliwą do uzyskania za prawidłową odpowiedź. Za rozwiązanie zadań
Bardziej szczegółowoNauczycielski plan dydaktyczny. Produkcja zwierzęca. Klasa I TRA w roku szkolnym 2011/2012. Numer programu 321(05)T4,TU,SPIMENiS
Nauczycielski plan dydaktyczny Produkcja zwierzęca Klasa I TRA w roku szkolnym 2011/2012 Numer programu 321(05)T4,TU,SPIMENiS 2005.02.03 Prowadzący mgr inż. Alicja Adamska Moduł, dział, Temat: Lp. Zakres
Bardziej szczegółowoTkanka nabłonkowa. 46. Tarczyca (H/E) 13. Rogówka (H/E)
Tkanka nabłonkowa 46. Tarczyca (H/E) 1. Zrąb: tkanka łączna luźna 2. Miąższ: pęcherzyki tarczycy - nabłonek 1-warstwowy sześcienny 3. Naczynia krwionośne: tętnice, żyły, naczynia włosowate śródbłonek naczyń
Bardziej szczegółowoTkanka mięśniowa. pobudliwość kurczliwość
Tkanka mięśniowa troponina tropomiozyna Aparat kurczliwy: miofilamenty cienkie ( i białka pomocnicze) miofilamenty grube (miozyna 2) białka pomocnicze łańcuchy lekkie miozyna 2 miozyna 2 pobudliwość kurczliwość
Bardziej szczegółowoZaawansowany. Podstawowa wiedza z zakresu biologii ogólnej na poziomie szkoły średniej
1 Kierunek: PILĘGNIARSTWO Nazwa przedmiotu Patologia Kod przedmiotu Poziom przedmiotu Rok studiów Semestr Liczba punktów Metody nauczania Język wykładowy Imię i nazwisko wykładowcy Wymagania wstępne Zaawansowany
Bardziej szczegółowoJesteśmy tym czym oddychamy?
Jesteśmy tym czym oddychamy? Jak działają płuca Najczęstsze choroby płuc Dr med. Piotr Dąbrowiecki Wojskowy Instytut Medyczny Polska Federacja Stowarzyszeń Chorych na Astmę Alergię i POCHP ANATOMIA UKŁADU
Bardziej szczegółowoKREW I HEMATOPOEZA. Skład osocza krwi. Hct = Elementy morfotyczne krwi. Wskaźnik hematokrytu
KREW I HEMATOPOEZA Funkcje krwi: Krew jest tkanką płynną, ponieważ płynna jest istota międzykomórkowa (osocze) transport tlenu i substancji odżywczych do komórek transport CO2 i metabolitów wydalanych
Bardziej szczegółowoKURS PATOFIZJOLOGII WYDZIAŁ LEKARSKI
KURS PATOFIZJOLOGII WYDZIAŁ LEKARSKI CELE KSZTAŁCENIA Patologia ogólna łączy wiedzę z zakresu podstawowych nauk lekarskich. Stanowi pomost pomiędzy kształceniem przed klinicznym i klinicznym. Ułatwia zrozumienie
Bardziej szczegółowoTARCZYCA. przed wydzieleniem tak duże ilości
GRUZOŁY WEWNĄTRZWYDZIELNIZE 473 TRZY Tarczyca (glandula thyroidea) jest gruczołem o masie około 40 g, składającym się z dwóch płatów, połączonych węziną. Leży na przedniej powierzchni tchawicy, na wysokości
Bardziej szczegółowoŻel antycellulitowy ŻEL ANTYCELLULITOWY. Czym jest cellulit? INFORMACJE OGÓLNE
Czym jest cellulit? cellulit= skórka pomarańczowa = nierównomierne rozmieszczenie tkanki tłuszczowej, wody i produktów przemiany materii w tkankach skóry, widoczne wgłębienia i guzkowatość skóry, występująca
Bardziej szczegółowoMam Haka na Raka. Chłoniak
Mam Haka na Raka Chłoniak Nowotwór Pojęciem nowotwór określa się niekontrolowany rozrost nieprawidłowych komórek w organizmie człowieka. Nieprawidłowość komórek oznacza, że różnią się one od komórek otaczających
Bardziej szczegółowoKategoria żywności, środek spożywczy lub składnik żywności. Warunki dla stosowania oświadczenia
Kategoria, WITAMINY VITAMINS 1 Wiatminy ogólnie Vitamins, in general - witaminy pomagają w rozwoju wszystkich struktur organizmu; - witaminy pomagają zachować silny organizm; - witaminy są niezbędne dla
Bardziej szczegółowoNARZĄD WZROKU
NARZĄD WZROKU Oko można porównać do kamery cyfrowej, wyposażonej w: system soczewek (rogówka, soczewka, ciało szkliste) automatyczną regulację ostrości obrazu (akomodacja) automatyczną regulację przesłony
Bardziej szczegółowoCIAŁO I ZDROWIE WSZECHŚWIAT KOMÓREK
CIAŁ I ZDRWIE WSZECHŚWIAT KMÓREK RGANIZM RGANY TKANKA SKŁADNIKI DŻYWCZE x x KMÓRKA x FUNDAMENT ZDRWEG ŻYCIA x PRZEMIANA MATERII WSZECHŚWIAT KMÓREK Komórki są budulcem wszystkich żywych istot, również nasze
Bardziej szczegółowoRecenzja pracy. BIOLOGIA poziom podstawowy. pieczątka/nazwa szkoły. klasa 1 LO PK nr 1 semestr I /2011/2012
pieczątka/nazwa szkoły BIOLOGIA poziom podstawowy klasa 1 LO PK nr 1 semestr I /2011/2012 Uwaga! Strona tytułowa stanowi integralną część pracy kontrolnej. Wypełnij wszystkie pola czytelnie drukowanymi
Bardziej szczegółowoTkanka mięśniowa. pobudliwość kurczliwość
Aparat kurczliwy: miofilamenty cienkie ( i białka pomocnicze) miofilamenty grube (miozyna 2) Tkanka mięśniowa troponina tropomiozyna troponina lub kaldesmon i kalponina łańcuchy lekkie miozyna 2 pobudliwość
Bardziej szczegółowoProfil metaboliczny róŝnych organów ciała
Profil metaboliczny róŝnych organów ciała Uwaga: tkanka tłuszczowa (adipose tissue) NIE wykorzystuje glicerolu do biosyntezy triacylogliceroli Endo-, para-, i autokrynna droga przekazu informacji biologicznej.
Bardziej szczegółowoTransport pęcherzykowy
Transport pęcherzykowy sortowanie przenoszonego materiału zachowanie asymetrii zachowanie odrębności organelli precyzyjne oznakowanie Transport pęcherzykowy etapy transportu Transport pęcherzykowy przemieszczanie
Bardziej szczegółowoUkład kostny jest strukturą żywą, zdolną do:
FUNKCJE KOŚCI Układ kostny jest strukturą żywą, zdolną do: wzrostu adaptacji naprawy ROZWÓJ KOŚCI przed 8 tyg. życia płodowego szkielet płodu złożony jest z błon włóknistych i chrząstki szklistej po 8
Bardziej szczegółowoBudowa i funkcje komórek nerwowych
Budowa i funkcje komórek nerwowych Fizjologia Komórki nerwowe neurony w organizmie człowieka około 30 mld w większości skupione w ośrodkowym układzie nerwowym podstawowa funkcja przekazywanie informacji
Bardziej szczegółowoZDROWE JELITA NOWE SPOSOBY PROFILAKTYKI. Poradnik dla pacjenta o diagnozowaniu i leczeniu chorób jelit
ZDROWE JELITA NOWE SPOSOBY PROFILAKTYKI Poradnik dla pacjenta o diagnozowaniu i leczeniu chorób jelit W przypadku choroby nasze jelita mają niewiele możliwości zwrócenia na siebie naszej uwagi. Typowe
Bardziej szczegółowoKURS PATOFIZJOLOGII WYDZIAŁ LEKARSKI
KURS PATOFIZJOLOGII WYDZIAŁ LEKARSKI CELE KSZTAŁCENIA Patologia ogólna łączy wiedzę z zakresu podstawowych nauk lekarskich. Stanowi pomost pomiędzy kształceniem przed klinicznym i klinicznym. Ułatwia zrozumienie
Bardziej szczegółowo