Gazeta Ruchu Abstynenckiego

Transkrypt

1 Tematy warszawskie Parafia Opatrzności Bożej na Rakowcu Gazeta NR 5 (44) grudzień 2010 Ruchu Abstynenckiego ISSN Zmarł ANDRZEJ NAGIEL Fot. Marek Borkowski Kościół na kamieniu z grobu św. Piotra Zbliża się Wigilia Bożego Narodzenia. Jedyny taki dzień w roku, kiedy jesteśmy szczęśliwsi niż zwykle i mamy w sobie nadzieję. Właśnie w Wigilię 31 lat temu odbyła konsekracja kościoła w parafii Opatrzności Bożej przy ul. Dickensa na Rakowcu. Zanim opiszę historię budowy kościoła przypomnę krótko dzieje osiedla, które sięgają okresu międzywojennego. Zostało ono zbudowane według modernistyczngo projektu ówczesnych awangardowych architektów. Najstarsza jego część powstała w latach na terenie dawnego folwarku pomiędzy dzisiejszymi ulicami Wiślicką, Pruszkowską, Sanocką i Nowickiego i składała się z sześciu dwupiętrowych bloków. Ciekawostką było to, że każdy z mieszkańców mógł uprawiać przynależny do mieszkania ogródek o pow. 1 ara i łowić ryby w stawie osiedlowym. W latach sześćdziesiątych XX wieku zaczęły wokół wyrastać nowe osiedla Rakowca budowane z płyt, ale to pierwsze istnieje do dzisiaj, podobnie jak staw, który jednak został pozbawiony urokliwych trzcin i szuwarów. Dom Społeczny, w którym mieściła się pralnia, suszarnia, gabinety lekarskie, przedszkole i duża sala widowiskowa służy obecnym mieszkańcom jako Dom Kultury Rakowiec. Dzisiaj cały teren osiedla ograniczony jest ulicami Żwirki i Wigury, Gró- (dokończenie na str. 2) W dniu 27 listopada, po ciężkiej chorobie zmarł Andrzej Nagiel. Wieloletni działacz ruchu abstynenckiego, niestrudzony propagator środowisk trzeźwościowych w Polsce, animator i organizator działalności wielu stowarzyszeń i klubów abstynenckich. Współzałożyciel i zastępca przewodniczącego pierwszej Federacji Klubów Abstynenckich, przewodniczący byłej Polskiej Rady Ruchu Abstynenckiego w Warszawie, założyciel i długoletni przewodniczący Mazowieckiego Związku Stowarzyszeń Abstynenckich, współzałożyciel i wiceprzewodniczący Krajowej Rady Związków i Stowarzyszeń Abstynenckich. Za działalność na rzecz środowiska został odznaczony w 2004 roku Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Cześć jego pamięci. Redakcja Gazety Ruchu Abstynenckiego Fot. Marek Borkowski 6 grudnia w kościele parafii Opatrzności Bożej przy ulicy Dickensa, odbyła się msza żałobna w intencji zmarłego Andrzeja Nagiela.

2 2 Grudzień 2010 Pięknych Świąt Bożego Narodzenia i pomyślności w nadchodzącym roku życzy zespół redakcyjny Gazety Ruchu Abstynenckiego Tematy warszawskie Parafia Opatrzności Bożej na Rakowcu (dokończenie ze str. 1) jecką, Banacha i torami kolejowymi i liczy sobie ponad 30 tysięcy mieszkańców. Wśród widocznych do dzisiaj śladów przeszłości jest ziemne dzieło obronne z suchą fosą, dawniej zasilaną wodą z Potoku Służewieckiego, oraz dwa schrony amunicyjne. To pozostałość Fortu Tscha-M, którego nazwa określa funkcję: fort łączył Tscha- -Szczęśliwice i M-okotów. Powstał w latach jako jeden z punktów oporu Twierdzy Warszawa. Obecnie jest tam park. Brakowało jednak kościoła. Historia jego budowy i powstawania jest długa i trudna. Zaczęła się w 1958 r. złożeniem formalnego wniosku o pozwolenie na budowę na okolonej topolami działce o powierzchni m 2, przeznaczonej w planach na budowę kościoła. Załączono gotowy projekt słynnego architekta prof. Bohdana Pniewskiego i zaczęto od wzniesienia baraków budowlanych, które z powodu braku zgody na budowę świątyni zostały z czasem przystosowane do katechezy dla dzieci, a magazyn na cement na kaplicę. Szopę na narzędzia o powierzchni 5 mkw. zaadoptowano na mieszkanie dla proboszcza. Sprawą interesował się osobiście kardynał Stefan Wyszyński, który podarował nowemu wikaremu księdzu Romualdowi Kołakowskiemu niezbędne naczynia liturgiczne i wielokrotnie odwiedzał to miejsce i troszczył się o parafian. Mijały lata. Władze zabrały część terenu na budowę dwóch wieżowców. Za samowolne dostosowanie baraków do użytkowania jako obiekty sakralne, ksiądz proboszcz był szykanowany grzywnami i aresztem, poniżany i oskarżany o próby obalenia ustroju. Kolejny skrawek działki, tym razem połowę odebrano parafii w 1966 r. na budowę przedszkola. Do akcji przejęcia terenu władze użyły milicji i ORMO, pod osobistym nadzorem pani sekretarz PZPR dzielnicy Ochota. Teren kościelny został otoczony kordonem milicji z pałkami i psami. Funkcjonariusze zerwali siatkę ogrodzeniową, wkroczyli na plac, odcięli prąd. Krzyż znajdujący się na terenie kościelnym wyrwano dźwigiem. Protestujących parafian aresztowano, przyznaną lokalizację pod budowę kościoła cofnięto. Szykany trwały 12 lat, ale udało się wybudować drugą kaplicę i baraki gospodarcze, o co znów było dużo szumu i awantur. W tym czasie na lekcje religii przychodziło około 4 tys. dzieci tygodniowo. Trzeba dodać, że wszystkie roboty parafianie wykonywali społecznie. W kaplicy dzień i noc przez 9 lat trwały modlitwy o kościół. Kiedy w 1970 r. Edward Gierek doszedł do władzy jako I sekretarz PZPR nastąpiła lekka odwilż w polityce wobec narodu. Gierek zgodził się wreszcie, by odbudowano Zamek Królewski a kredyty z ówczesnej Niemieckiej Republiki Federalnej skutkowały pojawieniem się wielu pożądanych przez społeczeństwo towarów. Dwa lata później odbyło się Plenum Komitetu Centralnego PZPR, na którym towarzysze decydowali, czy dać zgodę na budowę 2 kościołów warszawskich: Opatrzności Bożej na Rakowcu i Matki Boskiej Częstochowskiej przy ul. Łazienkowskiej. Zgoda została wydana i były to pierwsze zezwolenia na budowę kościoła w powojennej Warszawie. Ostatecznie do budowy przystąpiono w 1974 r. a w rok później odbyły się w wykopie pod świątynię nabożeństwa wielkanocne. Uroczystościom wmurowania aktu erekcyjnego i kamienia węgielnego w dniu 30 kwietnia 1976 r. przewodniczył Prymas Polski Kardynał Stefan Wyszyński. Kamień węgielny został wyjęty z grobu św. Piotra i przywieziony z Rzymu jako dar Ojca Świętego Pawła VI. Na pamiątkę odprawienia w prowizorycznej kaplicy pierwszej i ostatniej mszy świętej została ufundowana płyta z datami umieszczona przy figurze Matki Bożej na zewnątrz kościoła. Prymas Stefan Wyszyński ofiarował parafii zabytkowy cudowny obraz Matki Bożej pamiętający czasy bitwy pod Grunwaldem, który znajduje się obecnie w kaplicy Matki Bożej. W wyposażeniu kościoła jest Droga Krzyżowa, wykonana przez P. Brykalskiego, której artyzm został wysoko oceniony, oraz piękne witraże. Ciekawą historię ma mozaika znajdująca się w dolnym kościele, która zdobyła I nagrodę na wystawie w Madrycie w 1956 r. Zakupił ją przedwojenny ambasador Polski w Hiszpanii, a ofiarowała ją kościołowi jego rodzina. Nad wejściem do świątyni wiernych witają słowa Dobrze jest być blisko Pana. W dniu konsekracji kościoła r. wchodzili do niego wierni, wraz ze swoim proboszczem ks. Kanonikiem Romualdem Kołakowskim i Prymasem Stefanem Wyszyńskim wchodzili z radością, że ich dzieło powstało mimo trudności i przeciwieństw. Dla wszystkich była to wyjątkowa Wigilia. Wesołych Świąt! Danuta Borkowska Przewodniczka Warszawskiego Stowarzyszenia Przewodników im. Adama Jarzębskiego Bibliografia:

3 Grudzień 2010 Bieszczady z AZYLEM raz jeszcze Wdniach 3-10 października 2010 roku odbył się drugi integracyjny wyjazd trzeźwościowy Poznaj Bieszczady razem z nami promujący zdrowy i trzeźwy styl życia. Został zorganizowany przez kierowniczkę klubu Azyl Barbarę Zarębę działającą z ramienia Mokotowskiego Stowarzyszenia Rodzin Abstynenckich AZYL. Wyjechało 49 osób, w większości członków warszawskich klubów abstynenckich tj.: Azylu, Stefana, Źródła, Ostoi, Serca, Reduty. Zakwaterowani byliśmy w Ośrodku Wypoczynkowym Rancho w malowniczej miejscowości Wołkowyja. Kierujący ośrodkiem Państwo Danuta i Mieczysław Wojtanowscy to przesympatyczni, mili i bardzo uczynni ludzie, którzy sprawili, że tygodniowy pobyt w Rancho upłynął nam w miłej serdecznej i rodzinnej atmosferze. Wszystkie nasze prośby i potrzeby były realizowane od ręki. Niezwykle smaczne posiłki serwowane były przez bardzo miły, życzliwy i serdeczny personel. Dopełnieniem szczęścia było zorganizowane ognisko z kiełbasą i przepyszną kapustą. Program wyjazdu był bardzo ciekawy i zróżnicowany. Naszym wędrówkom po tej przepięknej ziemi przewodniczył p. Stanisław Orłowski przewodnik bieszczadzki. Dzięki Jego pasji i rozległej wiedzy historycznej mogliśmy zobaczyć i odwiedzić wiele ciekawych miejsc i zabytków na małej i dużej Obwodnicy Bieszczadzkiej. Główną atrakcję regionu stanowią połoniny (czyli łąkowe hale górskie) z najwyższymi wzniesieniami Tarnicy, Halicza, Połoniny Caryńskiej, Wetlińskiej, Bukowskiej oraz małej i wielkiej Rawki. Będąc w Bieszczadach warto też obejrzeć Skansen- -Muzeum Budownictwa Ludowego oraz Muzeum Historyczne w Sanoku. Na szczególną uwagę zasługuje wieś Górzanka gdzie w otoczeniu pomnikowych dębów znajduje się świątynia, która kryje w swoim wnętrzu unikatowy w Karpatach jedyny w Polsce rzeźbiony ikonostas. Kustoszem tej świątyni jest ks. Piotr Bartnik przewodnik bieszczadzki i organizator słynnych odpustów w Łopience. Jest to niezwykle skromny człowiek o wielkim sercu, pełen pasji i charyzmy. Wielkim zaszczytem dla naszej grupy było uczestnictwo w sobotniej mszy św. z indywidualnym błogosławieństwem dla każdego z nas. Ewenementem na tym terenie jest też Centrum Kultury Ekumenicznej Caritas w Myczkowcach gdzie znajduje się 150 miniatur drewnianych świątyń karpackich oraz Ogród Bibilijny udostępniony zwiedzającym. W Komańczy zwiedziliśmy także Klasztor Sióstr Nazaretanek miejsce internowania Prymasa Tysiąclecia ks. Stefana Wyszyńskiego (29. X X r.). Dodatkową atrakcją był rejs statkiem spacerowym jak również przejażdżka Ciuchcią Bieszczadzką. W bogatej ofercie programowej znalazło się również miejsce na jednodniowe wyjazdy na Słowację i do Lwowa. Podczas całego naszego pobytu w Bieszczadach towarzyszyła nam piękna słoneczna pogoda. Urzeczeni i zafascynowani pięknem Bieszczad w jesiennej szacie zapragnęliśmy powrócić tu w przyszłym roku w czerwcu ABSTYNENCKI BAL SYLWESTROWY z zespołem KROKUS TAKŻE DLA SINGLI Dom Kultury Rakowiec, Warszawa, ul. Wiślicka 8 Informacje i zapisy: centrumwise@op.pl, tel i zobaczyć je w innym wydaniu, kiedy zielony dywan w ukwiecone wzory pokrywa zbocza i doliny. Moim zdanie wyjazd ten był bardzo udany i korzystnie wpłynął na jego uczestników, czego dowodem są poniższe wypowiedzi niektórych z nich. Miłym akcentem kończącym wyjazd było zwiedzanie zamku i powozowni w Łańcucie. Ubiegłorocznym zwyczajem zatrzymaliśmy się w Zajeździe Bi- (dokończenie na str. 4) Ludzie wiersze piszà... W wieczór wigilijny Wieczór cichy, przełamany łagodnym trzaskiem opłatka. Zielonych drzewek migoczàce t cze jaêniejà, łagodniejà oczy, przytulajà si twarze. Przy pustym nakryciu przycupnàł dziwny goêç ni jest, ni go nie ma. A wszyscy czujà t obecnoêç Êwi tà i nierzeczywistà. ObecnoÊç czegoê co było, tego co ma si zdarzyç i jakiejê t sknoty, uroczystego uniesienia. W wigilijny wieczór płynà chwile jak łzy okràgłe, jasne i czyste spadajà na stół. Hanna G Êciak-Wojciechowska

4 4 Bieszczady z AZYLEM raz jeszcze (dokończenie ze str. 3) da za Lublinem gdzie pojedliśmy solidnie i bardzo smacznie. W godzinach wieczornych szczęśliwie dotarliśmy do Warszawy. Barbara Zaręba Wypowiedzi uczestników wyjazdu Poznaj Bieszczady razem z nami Ma gicz ne prze stro gi Dzień wi gi lij ny bo ga ty jest w zwy cza je i prze są dy po sia - da ją ce ma gicz ną moc, za zwy czaj znaj du ją ce swój ro do wód w lo kal nych, przed chrze ści jań skich wie rze niach. Jed nym z nich był za kaz szy cia, tka nia, mo ta nia i przę dze nia. Uwa - ża no je za czyn no ści szcze gól nie lu bia ne przez de mo ny, któ - re mo gły zja wić się wszę dzie tam, gdzie za kaz zła ma no. Do dzi siaj prze strze ga się, aby w Wi gi lię nie kłó cić się i oka - zy wać so bie wza jem nie życz li wość. s s s Je śli w wi gi lij ny po ra nek pierw szym go ściem w do mu bę - dzie mło dy chło piec, przy nie sie to szczę śli wy rok. Wszel kie zra nie nia oraz cho ro by w cza sie świąt od bie ra ne są ja ko za - po wiedź kło po tów ze zdro wiem. Urszula z Azylu: Bieszczady. Od zawsze moim marzeniem było pojechać w Bieszczady. Marzenie to spełniło się w październiku tego roku dzięki Klubowi Azyl i jego kierowniczce Basi. Dotąd miałam tylko swoje wyobrażenie jak wyglądają bieszczadzkie pejzaże, oglądałam tez zdjęcia w internecie. To, co zobaczyłam na miejscu przeszło moje oczekiwania. Zdjęcie nie oddaje tego, co mogłam zobaczyć własnymi oczami. Niepowtarzalny urok krajobrazu zachwycił mnie i zafascynował bez reszty. Tam odnalazłam też mojego Boga, który według mnie mieszka na Tarnicy. Zobaczyłam te zbocza, te barwy liści lśniące w słońcu, te mgły wstające z dolin, te buki czerwono-żółte, te świerki zielone i całe to piękno, które oszałamia. Nie potrafię znaleźć słów, aby opisać te całe nieprawdopodobne cuda natury. Ja mogłam tam być i poczuć to wszystko, co poczułam. A poczułam: radość, szczęście, zachwyt, wzruszenie i ogromną wdzięczność. Zdałam sobie sprawę tam na Połoninie, że oto ja która praktycznie dopiero co (3 lata) wstałam od stołu z butelką mogę tu być i to wszystko zobaczyć. Zawdzięczam to ludziom, których Bóg postawił na mojej drodze. Góry, góry i ciągle mi nie dość Skazanemu na gór dożywocie Świat na dobre mi zbieszczadział Szczyty wolnym mijają mnie krokiem (Z piosenki pt. Gór mi mało zespołu Dom o Zielonych Progach ) Iza: Wyjazd z Azylem w Bieszczady był dla mnie osobiście naprawdę czymś wyjątkowym. Nigdy nie zachwycałam się jesienią i nigdy nie byłam w Bieszczadach, nie licząc pobytu nad Solina, gdy byłam bardzo mała. To, co zobaczyłam (a było tego bardzo dużo) wprawiło mnie w gigantyczny zachwyt. Kolory jesieni, jakie przyszło mi podziwiać były naprawdę niesamowite. Wszystkie kolory, jakie można sobie wymarzyć brązu, złota, żółci, zieleni, czerwieni do tego jeszcze jeziora. Coś niesamowitego po prostu! Dzięki temu wyjazdowi polubiłam jesień i już nie straszna mi jest szarość i ponurość tej pory roku, bo pamiętam cały czas to piękne słonce, błękit nieba i te drzewa. Wystarczy tylko sobie przywołać te wspomnienia i gotowe! Grudzień 2010 Ania z Azylu : Z Azylem w Bieszczady wyjechałam już po raz drugi. Jestem zauroczona Bieszczadami ich pełną gamą jesiennych barw, czerwieni, brązu, żółci. Uroczymi drewnianymi kościółkami i cerkiewkami, których na tych terenach jest bardzo dużo. Basia zorganizowała nam wycieczkę do Lwowa byłam tam po raz pierwszy i nie ukrywam, że jestem pod ogromnym wrażeniem tego miasta. Zwiedzaliśmy Cmentarz Łyczakowski jedyny w swoim rodzaju zabytek europejski oraz uporządkowany już Cmentarz Orląt Lwowskich. W centralnym miejscu rynku Lwowskiego znajduje się Opera Lwowska, która oszałamia swoim przepychem i arcydziełem wykonania. Ponadto oprócz zabytków sakralnych zwiedzaliśmy też dom Łukasiewicza. Wróciłam z tego wyjazdu bardzo szczęśliwa i zadowolona. Jerzy z Azylu : Z wyjazdu w Bieszczady jestem bardzo zadowolony, ponieważ po raz kolejny mogłem podziwiać przepiękny bieszczadzki krajobraz, słyszeć szum drzew i świergot ptaków. Razem z Jankiem, Asią, Ulą i Izą weszliśmy na najwyższy szczyt Bieszczad Tarnicę. Po raz kolejny przezwyciężyłem własną słabość i osiągnąłem cel. Teraz wiem, że trzeźwym warto być, zdobywać góry i z podniesioną głową przez życie iść. Basia z Azylu : Korzystając ze sposobności postanowiłam dołączyć do 7- osobowej grupy i wybrałam się na szlak wiodący na Połoninę Caryńską. Z rozpędu zapomniałam, że w górach chodzi się nieco inaczej jak na nizinach i w pewnym momencie zaczęło brakować mi tchu. Chciałam już nawet zawrócić jednak postanowiłam zmniejszyć tempo i iść dalej do przodu. Cieszę się ogromnie, że pokonałam chwilową słabość, bo to co zobaczyłam z góry przeszło moje najśmielsze oczekiwania. Były chwile, że stałam wpatrzona w ten bezmiar piękna roztaczającego się przed oczami. Będąc już na szczycie Caryńskiej poczułam ogromną wdzięczność, że jestem trzeźwym i wolnym człowiekiem i mogę w sposób nieograniczony upajać się tym pięknem. s s s Wie czór wi gi lij ny był rów nież istot ny dla pa nien, któ re chcia ły się cze goś dowie dzieć na te mat za - mąż pój ścia. Wróż by by ły bar dzo po dob ne do an - drzej ko wych: dziew czę ta pusz cza ły na wo dę bań ki my dla ne lub usta wia ły pio no wo za pał ki i roz sy py wa ły je, by zo ba czyć skąd na dej dzie przy szły mąż. s s s Wie rzo no, że w wi gi lię No we go Ro ku du chy zmar łych przy cho dzą ogrzać się przy pie cu. Dla te go na le ża ło po - sprzą tać w kuch ni i po sta wić ko ło pie ca ła wę. Sień i kuch - nię po sy py wa no bia łym pia skiem, aby moż na by ło po tem zo ba czyć śla dy stóp du chów.

5 Grudzień Czy to baj ka, czy nie baj ka... Czy baj ka to praw da? A czy praw da jest tyl ko jed na? A jak ktoś mó wi praw dę, to czy za wsze ma ra cję? A jak opo wia da baj ki, to czy kła mie? A jak kła mie, to czy jest złym czło wie kiem? Więc baj ki są złe? Czy sta wia łeś so bie kie dyś, Dro gi Czy tel ni ku, ta kie lub po - dob ne py ta nia? Moż li we, że za czą łeś się nad ni mi za sta na wiać, kie dy po raz pierw szy usły sza łeś, że al ko ho lizm jest cho ro bą za kła ma nia. Mo że na wet wy - snu łeś z te go zda nia wio sek, że trzeź - wość ozna cza mó wie nie za wsze praw dy. Uda ło ci się? A po tem mo głeś jesz cze usły szeć (w klu bie abs ty nenc kim, w te - ra pii lub w AA), że mia rą trzeź wo ści jest sta nię cie w praw dzie o so bie. I kie - dy spró bo wa łeś, mo gło ci się to bar dzo nie spodo bać bo oka za ło się, że nie je steś ta ki faj ny, jak do tej po ry ci się wy da wa ło. I wte dy, jak dłu go uda ło ci się w tej praw dzie ustać? Bo praw da by wa nie wy god na. Cza - sa mi wręcz za gra ża ją ca. A cza sa mi bez - barw na i nie cie ka wa. Więc w pro ce sie do ra sta nia uczy my się wie lu spo so bów na ży cie obok praw dy, na jej na gi na nie, ubar wia nie, na jej mo dy fi ko wa nie, któ - re trud no jest tak wprost na zwać kłam - stwem. To ta kie zda wa ło by się nie win - ne spo so by, co do któ rych je ste śmy prze ko na ni, że ni ko mu nie szko dzą kon fa bu lo wa nie, fan ta zjo wa nie, prze mil cza nie... Mo że i nie szko - dzą, ale... Do ro ta nie pa mię ta, kie dy na - uczy ła się, że praw da, aby by ła za - ak cep to wa na, mu si zo stać pod da - na mo dy fi ka cji. Mo że wte dy, kie - dy ma ma chro niąc kom plet nie pi ja ne go oj ca przed kon se kwen - cja mi w pra cy, dzwo ni ła do sze fa oj ca i mó wi ła, że mąż jest cho ry i nie mo że przyjść. Al bo, kie dy na py ta nia są sia dek, co u was tak gło śno wczo raj by ło? Ma ma od - po wia da ła, wzru sza jąc ra mio na mi py ta niem u nas? To chy ba u No - wa ków. A pa ni, pa ni Ko wal ska, to tyl ko na słu chu je, co u ko go, bo ja to tam nic nie sły sza łam. A kie dy Pa ni w szko le py ta ła: Do rot ko, co to za si niak na ra - mie niu?, już wie dzia ła, że praw da nie przej dzie jej przez gar dło i umia ła już wte dy nie mó wić praw dy, od po wie dzia - ła Ba wi łam się i wal nę łam o szaf kę. Prze cież nie mo gła po wie dzieć, że pró - bo wa ła obro nić ma mę przed oj cem i to on na szaf kę Do ro tę pchnął. Ani się obej rza ła, a za czę ło być tak, że tak zmo dy fi ko wa ną praw dę ła twiej się mó - wi ło niż tę zwy kłą. Gdy by wte dy ktoś ją za py tał, dla - cze go cią gle kła mie, by ła - by zdzi wio na Do ro ta nie mia ła w ogó le po czu cia, że to, co mó wi, to kłam stwa. Po tem szło już la wi no - wo: Uczy łam się, ale tre - ma mnie zja dła... w szko - le, bo prze cież prze glą da ła pod ręcz nik, a że nie mo gła się sku pić, to nie jej wi - na; Tak źle się czu ję, le d wo wsta łam z łóż ka, kie dy spóź nia ła się do pierw - szej pra cy to, że to by ło złe sa mo po - czu cie po ko lej nej im pre zie, nie mia ło prze cież aż ta kie go zna cze nia. W koń cu No wiesz, ma mo, wy pi łam jed no pi wo, a ty do mnie masz pre ten sje oj cu susz gło wę, kie dy mat ka za czę ła jej zwra cać uwa gę, że za czę sto i za du żo pi je. Kie - dy wy cho dzi ła za mąż, świę cie wie rzy ła, że nie ucie ka z do mu i że łą czy ją z Mar kiem praw dzi wa mi łość, a nie wspól ne im pre zy. A kie dy uro dzi ła się Ewe lin ka, Do ro ta by ła prze ko na na, że bę dzie lep szą mat ką niż jej wła sna i obu rza ła się na wszel kie su ge stie, że za nie dbu je ma łą, bo dziec ko prze szka - dza jej w im pre zo wa niu. Kie dy zo rien to wa ła się, że jej mał - żeń stwo się roz pa da, uzna ła, że to wszyst ko przez al ko hol. I że Ma rek po - wi nien prze stać pić. Ona nie mu si, bo gdy by on nie pił, to ona też mo gła by prze stać. Bez żad ne go wy sił ku. I na gle oka za ło się, że Do ro ta ży je w świe cie, któ re go nie jest w sta nie zro zu mieć: mat ka, dla któ rej ca łe dzie ciń stwo Do - ro ta by ła obroń cą i po wier ni cą, za miast stać po jej stro nie, za rzu ca ła jej, że jest ta ka sa ma jak oj ciec agre syw na, wul - gar na i nie wdzięcz na. I że jest złą mat - ką. A do te go Ewe lin ka tak by ła na sta - wia na przez bab cię, że jak ją Do ro ta od bie ra ła od mat ki, mó wi ła, że nie chce iść z ma mą, bo ma ma krzy czy al bo śpi. Cią gle tra fia ła na wred nych sze fów, któ rzy cze pia li się o naj mniej sze spóź - nie nia al bo o jej świę te pra wo do urlo - pu na żą da nie. Znów stra ci ła pra cę. Ma rek prze stał pić i nie wdzięcz nik, za - miast dzię ko wać, że to ona do pro wa dzi - ła do te go, gro ził roz wo dem. I kie dy w koń cu po wie dział jej: za cznij się le - czyć je steś al ko ho licz ką, roz pła ka ła się na ta ką nie spra wie dli wość: ona?! Oj ciec jest al ko ho li kiem. I Ma rek. A ona, Do ro ta ma cią gle pe cha, ży je w nie ustan nym stre sie i pi je, że by się roz luź nić i że by cza sa mi za po mnieć, jak źle trak tu ją ją jej naj bliż si. Że wła sne dziec ko wo li być u bab ci niż z nią. Każ - dy by pił na jej miej scu. Do ro ta w koń cu tra fi ła do te ra peu - ty. Dla świę te go spo ko ju. Na py ta nie: Co pa nią do mnie spro wa dza? opo - wie dzia ła o swo im pe cho wym ży ciu iogroź bie Mar ka, i o tym, że prze cież sta ra się jak mo że, że by być do brą mat ką. A po tem te ra peu ta py tał o to, co lu bi ro bić Ewe lin ka, co lu - bi jeść, ja ką pio sen kę umie śpie wać i czy ład nie śpie wa... A Do ro ta nie po tra fi ła od po wie dzieć na żad ne z tych py tań. I po raz pierw szy po - my śla ła, że mo że nie jest tak, jak jej się wy da je. Że mo że jej się już wszyst ko po mie sza ło, a naj bar - dziej, co jest do bre, a co złe, co jest praw dą, a co nią nie jest. Nie po wiem Ci, Dro gi Czy tel ni - ku, jak da lej po to czy ła się hi sto ria Do ro ty. Bo to nie baj ka, więc nie bę dzie do bre go za koń cze nia z mo - ra łem. Po wiem ci tyl ko, że ta kie mo dy - fi ko wa nie praw dy, ja kie przez więk - szość swo je go ży cia sto so wa ła Do ro ta, jest jak śro dek prze ciw bó lo wy gdy sto su je się go za czę sto i za du żo, za - miast uśmie rzać ból, za czy na od gra - dzać nas od rze czy wi sto ści, otu lać mgieł ką, za któ rą roz my wa ją się kon tu - ry, a zło i do bro tra cą swo je zna cze nie. Trud no jest z ta kiej mgły się wy do stać. Ale jesz cze trud niej w niej żyć. Jak zwy - kle, wy bór na le ży do Cie bie. Jo an na Wa wer ska-kus

6 No wą for mą spę dza nia wol ne go cza - su w Klu bie BSRA,, Ste fan są spo - tka nia ze sztu ką czy li wspól ne ma lo wa - nie. Od by ły się już dwa. Ostat nie w śro - dę paź dzier ni ko wą. Ini cja tor ką te go po my słu jest kol. Mał go sia, któ ra ma lo - wa niem zaj mu je się od daw na tzn. od za - wsze. Ma w swo im do rob ku wie le osią - gnięć na tym po lu. Pa rę mie się cy te mu wy sta wia ła w na szym Klu bie swo je pra - ce wraz z ko le żan ką rów nież ma lar ką. Pi sa li śmy o tym na ła mach ga ze ty. Pierw sze lek cje za czę ły się od ma lo wa - nia far ba mi wod ny mi, czy li akwa re lą. Jest to dość trud ne. Wia do mo, że far by wod ne lu bią za ciec tam, gdzie nie trze ba, al bo zro bić nam nie spo dzian kę (pod ko - niec ma lo wa nia!) w po sta ci nie po trzeb - nej i brzyd kiej pla my. Moż li wo ści ko rek - ty są nie wiel kie. To się zda rza od cza su do cza su na wet mi strzom a cóż do pie ro po cząt ku ją cym ma la rzom. Na si ma la rze klu bo wi (ok. 8 osób) do sko na le da wa li so bie ra dę z róż ny mi trud no ścia mi pod kon tro lą i opie ką Mał - go si. Na ma lo wa no spo rą ilość akwa re lek a wie le z nich by ło na praw dę do brych i uda nych. Moż na by ło po fol go wać swej fan ta zji. Nie któ re z tych prac by ły tak spryt nie wy ko na ne, że rów nież do brze pre zen to wa ły się od wró co ne o 180 stop - ni. Wnio sek za tem jest ta ki, że każ dy coś po tra fi na ma lo wać le piej lub go rzej. Trze ba jesz cze do dać, iż at mos fe ra w ja - kiej się to wszyst ko od by wa ło by ła bar - dzo we so ła. Ma lar skie wie czo ry bę dą Grudzień2010 Malarskie wieczory w klubie Stefan kon ty nu owa ne i z pew no ścią za in te re su - ją wię cej osób. Pa blo Pi cas so po wie dział kie dyś, że ma lar stwo nie zo sta ło jesz cze wy na le zio ne. A więc do pędz li! Sła wek Je chow ski JA KI SYL WE STER TA KI CA ŁY ROK! WNo wym Ro ku każ dy po kła da na dzie ję na lep szą przy szłość. Nie któ rzy ucie ka ją się do skru pu lat ne go wy peł nie nia wszel - kich zwy cza jów syl we stro wych, by po móc szczę ściu i po znać to, co los go tu je na przy szłość. Aby za pew nić so bie po wo dze nie u płci prze ciw nej trze ba za ło żyć na sie bie w Syl we stra nową bieliznę, ko niecz nie z met ką. Trze ba też te go dnia wy jąt ko wo pięk nie wy glą dać. Bo ja ki Syl we ster ta ki ca ły rok. Sa mot ne ko bie ty, któ re chcą po móc mi ło ści, po win ny przed wyj ściem na syl we stro wą za ba wę na sy pać do bu tów tro chę ma ku. Zgod nie z prze - są dem za pew nić to im ma mnó stwo ad o ra to rów w nad cho dzą cym ro ku. Je śli chce się za pew nić szczę ście do mo wi w nad cho dzą cym ro ku, nie po win no się sprzą tać w Syl we stra. Zgod nie z prze są dem po rząd ki w tym dniu po wo du ją wy mia ta nie szczę ścia. Tuż po pół no cy trze ba otwo rzyć sze ro ko okno lub drzwi i po zwo lić wy fru nąć złym du chom oraz wpu ścić do do mu do bre. Nie wol no wcho dzić w No wy Rok ze sta ry mi pro ble ma mi. Spi sa nie wszel kich fra pu ją cych spraw na czer wo nej kart ce i na stęp nie spa le nie jej to do bry spo sób na to, by się od nich uwol nić. W ten sam spo sób moż na się po zbyć wszel kich pa mią tek, z któ ry mi zwią za ne są nie mi łe wspo mnie nia. Po myśl ność fi nan so wą w No wym Ro ku za pew ni wło że nie w Syl we stra do port fe la łu ski z wi gi lij ne go kar pia. Trze ba ure gu lo wać wszel kie spra wy fi nan so we jesz cze w Sta rym Ro - ku. Wej ście w No wy Rok z czy stym kon tem chroni przed niesłownymi dłużnikami. ABSTYNENCKI BAL SYLWESTROWY z zespołem KROKUS TAKŻE DLA SINGLI Dom Kultury Rakowiec Warszawa, ul. Wiślicka 8 Informacje i zapisy: centrumwise@op.pl, tel

7 Be mow ski Te le fon dla Ro dzin z Pro ble mem Al ko ho lo wym (pierw szy kon takt) tel Prze łam ba rie rę wsty du za dzwoń, uzy skasz po moc. Be mow ski Klub Sa mo po mo cy, ul. Ko nar skie go 83, Osie dle Przy jaźń, po nie dział ki i śro dy w godz Cen trum Od wy ko we SP ZOZ Przy chod nia nr 3 PE TRA War sza wa, Al. Je ro zo lim skie 47 lok 3 tel Od po nie dział ku do piąt ku Ofe ru je my pro gram dla osób uza leż nio nych i współ uza leż nio nych. W każ dy wto rek w godz , , otwar te wy kła dy do ty czą ce pro ble mów al ko ho - lo wych i zja wisk psy cho lo gicz nych z ni mi zwią za - nych. Cen trum Od wy ko we Sa mo dziel ny Pu blicz ny Za kład Opie ki Zdro wot nej z sie dzi bą w War sza wie Po rad nia od wy ko wa i Dzien ny Od dział Odwy - ko wy dla osób uza leż nio nych od al ko ho lu, nar - ko ty ków, le karstw, ha zar du itp. ul. Zgier ska 18a, tel Po rad nia Ro dzin na dla osób współ uza leż nio - nych, DDA, ofiar prze mo cy, ul. Za ko piań ska 33, tel Mło dzie żo wa Po rad nia,, PO ZA ILU ZJĄ War sza wa, ul. Dą brow skie go 75 A (sta cja ME TRO RA CŁA WIC KA) tel Ofer ta skie ro wa na jest do mło dych lu dzi (14 20 lat) eks pe ry men tu ją cych z al ko ho lem, nar ko ty ka - mi, pa pie ro sa mi lub nad uży wa ją cych tych środ - ków oraz mło dzie ży z ro dzin z pro ble mem al ko - ho lo wym. Pro wa dzi my tak że gru py psy cho edu ka - cyj ne dla ro dzi ców, kon sul ta cje ro dzi ciel skie i te ra pię ro dzin ną. Od dział Dzien ny Te ra pii Uza leż nie nia od Al ko ho lu Wo je wódz ki Szpi tal Bród now ski War sza wa, ul. Kon dra to wi cza 8 (bu dy nek G, ni ski par ter) tel./fax Te ra pię dla: osób uza leż nio nych od al ko ho lu, osób z po dwój ną dia gno zą. Od dział Te ra pii Uza leż nień War sza wa, ul. Ma ry wil ska 44 tel Od dział Te ra pii Uza leż nień funk cjo nu je w struk - tu rze Izby Cho rych i Po go to wia Mo nar, sta - nowiąc od ręb ną jej część. Świad czy usłu gi te ra - peu tycz ne w wa run kach sta cjo nar nych oso bom uza leż nio nym od al ko ho lu, bez dom nym nie ubez - pie czo nym, bez do ku men tów z ca łej Pol ski. Ośro dek Te ra pii Uza leż nie nia od Al ko ho lu SPZ ZLO War sza wa -Żo li borz ul. Że rom skie go 13 tel/fax Czyn ny od po nie dział ku do piąt ku w go dzi nach Po rad nia Te ra pii Uza leż nie nia od Al ko ho lu i Współ uza leż nie nia Te ra pia in dy wi du al na i gru po wa dla osób uza leż - nio nych od al ko ho lu oraz te ra pia dla ro dzin Od dział Dzien ny Te ra pii Uza leż nie nia od Al ko - ho lu Te ra pia dla osób uza leż nio nych od al ko ho lu. Pro - gram in ten syw ny 7 ty go dni Ośro dek Te ra pii Uza leż nień War sza wa, ul. Kol ska 2/4, tel W Ośrod ku znaj du ją się: Od dział De tok sy ka cyj - ny (po byt ca ło do bo wy) 10-dnio wy po byt (od tru cie oraz za ję cia edu ka cyj - no -mo ty wu ją ce). Od dział Te ra pii Uza leż nie nia od Al ko ho lu (po byt ca ło do bo wy) 56 dni. Po rad - nia Te ra pii Uza leż nie nia i Współ uza leż nie nia od Al ko ho lu czyn na w godz prze - zna czo ne dla osób uza leż nio nych i ich ro dzin. Ofe ru je my: de tok sy ka cję (od tru cie), te ra pię od - wy ko wą, pro gram pra cy po głę bio nej (after car): gru pa psy cho te ra peu tycz na, warsz ta ty, obóz te - ra peu tycz ny w Strzy że nie, zjaz dy ab sol wen tów re ali zo wa ny jest w sys te mie am bu la to ryj nym (pra ca in dy wi du al na i gru po wa). Ośro dek Dia gno stycz no -Mo ty wa cyj ny dla Mło dzie ży Uza leż nio nej od Sub stan cji Psy cho ak tyw nych (w wie ku lat) (nar ko ty ki, al ko hol, sub stan cje wziew ne, po dwój na dia gno za) Szpi tal w Gar wo li nie, oddz. III Po dwój nych Dia gnoz Gar wo lin AL. Le gio nów 11 tel w. 232,231 tel. kom W ośrod ku od by wa się na uka. Ośro dek Te ra pii Uza leż nień Al ko ho lo wych SPZO ZO TUA SPZOZ Po rad nia: ul. Ja giel loń ska 34 tel./fax Od dział Dzien ny War sza wa: ul. Wł. Ło kiet ka 11, tel./fax Go dzi ny otwar cia: (od po nie dział ku do piąt ku) Ofer ta: Te ra pia dla osób uza leż nio nych od al ko - ho lu, współ uza leż nio nych, DDA, ofiar prze mo cy. Ofer ta do dat ko wa: Warsz ta ty 5-dnio we (bez płat - ne): Aser tyw ność, Złość, Ko mu ni ka cja, Ko bie cość, Du cho wość, in ne. Pod od dział Le cze nia Al ko ho lo wych Ze spo łów Abs ty nen cyj nych De tox Szpi tal Pra ski p.w. Prze mie nie nia Pań skie go War sza wa, Al. So li dar no ści 67 tel Izba Przy jęć. Do przy ję cia jest wy ma ga ne skie ro wa - nie. Opie ka nad pa cjen tem po le ga na zmniej sze niu, a na stęp nie zli kwi do wa niu ob ja wów abs ty nen cyj - nych. Re ali zo wa ny jest też pro gram mo ty wa cyj no - -te ra peu tycz ny dla osób uza leż nio nych od al ko ho lu. W każdą środę o godz zamknięte mitingi AA.. W każ dy po nie dzia łek gru pa in for ma cyj no - -edu ka cyj na dla ro dzin pa cjen tów ho spi ta li zo wa - nych. Wstęp wol ny. Po czą tek za jęć: godz Po rad nia Le cze nia Uza leż nień Szpi ta la Wol skie go War sza wa, ul. Ka sprza ka 17, paw. 6, I p. tel.: Czyn na od po nie dział ku do piąt ku od Po rad nia pro wa dzi te ra pię dla uza leż nio nych od al ko ho lu i in nych środ ków zmie nia ją cych świa - do mość, oraz te ra pię ro dzin. Re ali zu je my pro gram na po zio mie pod sta wo wym i za awan so wa nym, za - rów no in dy wi du al nie jak i gru po wo. Ofer ta obej - mu je kon sul ta cje le ka rzy wszyst kich spe cjal no ści na te re nie szpi ta la, w tym le ka rzy psy chia trów. Po rad nia Le cze nia Uza leż nień w SPL Vi ta med War sza wa, ul. Wi leń ska 18 tel (Wej ście od Al. So li dar no ści, nie da le ko przy stan ku au to bu so we go Szwedz ka.) Po rad nia jest czyn na co dzien nie od Ofe ru je my te ra pię gru po wą i in dy wi du al ną dla osób uza leż nio nych, współ uza leż nio nych i do ro - słych dzie ci al ko ho li ków. Le cze nie jest bez płat ne i do stęp ne rów nież dla pa cjen tów nie ob ję tych ubez pie cze niem. Po rad nia Psy cho te ra pii Prze ciw dzia ła nia Prze mo cy w Ro dzi nie War sza wa, ul. Bel gij ska 4 tel Czyn na od po nie dział ku do piąt ku w godz. 0d e -ma il: bel gij ska prze moc@neo stra da.pl zmo ko tow.pl/prze moc Po rad nia Te ra pii Uza leż nie nia od Al ko ho lu i Współ uza leż nie nia War sza wa, ul. Bel gij ska 4 tel Czyn na od po nie dział ku do piąt ku w godz Za pi sy w godz Te ra pia w za kre sie pod sta wo wym, za awan so wa nym i dal sze go zdro - wie nia. Po rad nia Te ra pii Uza leż nie nia od Al ko ho lu i Współ uza leż nie nia,,ro TA War sza wa -Ur sus ul. Sosn kow skie go 18/III p. do mo fon/ tel lub Czyn na od po nie dział ku do piąt ku w godz Pro po nu je my te ra pię in dy wi du al ną i gru po wą dla pa cjen tów na róż nym eta pie zdro wie nia. Za pra - sza my oso by do ro słe uza leż nio ne od al ko ho lu i ha zar du, ro dzi ny osób uza leż nio nych oraz Do - ro słe Dzie ci Al ko ho li ków. Po rad nia Le cze nia Uza leż nień War sza wa, ul. Bel lo tie go 1 tel , Czyn na od po nie dział ku do piąt ku w godz , w so bo ty w godz Po rad nia pro wa dzi te ra pię dla: osób uza leż nio nych od al ko ho lu i in nych środ - ków psy cho ak tyw nych, osób współ uza leż nio nych, DDA (Do ro słe Dzie ci Al ko ho li ków) Po rad nia Le cze nia Uza leż nień i Współ uza leż nie nia War sza wa -Wło chy, ul. Re jo no wa 28/30 tel.: , e -ma il: re jo no wa@op.pl Czyn na: po nie dzia łek, wto rek, czwar tek: , śro da: , pią tek: Psy cho te ra pia gru po wa i in dy wi du al na, kon sul ta - cje psy chia trycz ne dla: AL KO HO LI KÓW I HA ZAR DZI STÓW, OSÓB WSPO ŁU ZA LEŻ NIO NYCH, DDA (bez ogra ni - czeń wie ko wych). Przy chod nia Uza leż nie nia i Współ uza leż nie nia od Al ko ho lu SZP ZLO War sza wa -Wo la ul. Elek to ral na 26 tel./fax: Czyn na: Za pra sza my na kon sul ta cje, psy cho te ra pie in dy - wi du al ne, psy cho te ra pie gru po we dla osób uza - leż nio nych i ich bli skich. SPZ ZOZ,, SO LEC Po rad nia Le cze nia Uza leż nie nia od Al ko ho lu i Współ uza leż nie nia War sza wa -Śród mie ście ul. So lec 30 A tel Czyn na od po nie dział ku do piąt ku w go dz Ofe ru je my kom plek so wą te ra pię dla osób uza - leż nio nych od al ko ho lu i ich ro dzin. Te ra pia w za kre sie pod sta wo wym, za awan so wa - nym i dal sze go zdro wie nia. Za ję cia in dy wi du al ne, edu ka cyj ne gru po we, wy - kła dy, GOD, ma ra to ny, tre nin gi, warsz ta ty.

8 Mo ko tow skie Sto wa rzy sze nie Ro dzin Abs ty nenc kich AZYL ul. Belgijska 4 III p, tel msraazyl@wp.pl po nie działek sobota Jeśli alkohol jest dla Ciebie problemem przyjdź lub zadzwoń. Oferujemy pomoc doświadczonych terapeutów. Kierownikiem klubu jest Barbara Zaręba. Klub dla Młodzieży JAKUB zaprasza w poniedziałki, środy i piątki w godz ping-pong zajęcia plastyczne filmy nauka tańca korepetycje pomoc psychologa Centrum Społeczne Lelechowska ul. Lelechowska 5, tel centrumwise@op.pl Rodzinny Klub Abstynenta RELAKS Warszawa, ul. Goplańska 44, te l Klub czynny w poniedziałki i czwartki w godz w soboty i niedziele w godz tzj@netbiz.com.pl Raszyńskie Stowarzyszenie Rodzin Abstynenckich ARKA tel poniedziałki, czwartki i piątki w godz raszyn@gmail.com Jaworowa, ul. Warszawska RASZYN Sto wa rzy sze nie Ro dzin Abs ty nenc kich War sza wa Wło chy ŹRÓ DŁO ul. Ro bot ni cza 15 od poniedziałku do piątku w soboty Telefon konfaktowy zrodło.wlochy@op.pl Pro wa dzo ne są dwie gru py wspar cia: dla osób uza leż nio nych dla osób współuza leż nio nych MSZE TRZEŹWOŚCIOWE na OCHOCIE W KAŻDĄ TRZECIĄ NIEDZIELĘ MIESIĄCA o godz w Kościele Opatrzności Bożej przy ul. Dickensa 5 Bie lańskie Sto wa rzy sze nie Ro dzin Abs ty nenc kich STE FAN ul. Żerom skie go 55/67, tel./faks klubstefan@wp.pl PRZYJDŹ DO NAS OTRZY MASZ PO MOC Punkt in for ma cyj no -kon sul ta cyj ny po nie działek piątek sobota STO WA RZY SZE NIE RO DZIN ABSTY NENC KICH Klub ZO RZA ul. Sosn kow skie go 16, tel czyn ny od poniedziałku do soboty w godz zorzaursus@o2.pl W go dzi nach otwar cia klu bu dzia ła punkt in ter - wen cji kry zy so wej. W każdą czwartą sobotę miesiąca dyskoteka. Warsztaty aktywizacji zawodowej i społecznej. Prowadzi: Adam Maziewski każdy czwartek godz Centrum Społeczne Lelechowska ul. Lelechowska 5, tel Zapisy pod numerem: Bemowskie Stowarzyszenie Trzeźwości REDUTA zaprasza od poniedziałku do piątku w godz ul. Synów Pułku 6, tel Stowarzyszenie Promocji Abstynencji Klub Uzależnień od A do Z U PIMA ul. Nowy Zjazd 1, tel klub@upima.org codziennie w godz Klub Rodzin Abstynenckich OSTOJA zaprasza od poniedziałku do piątku w godz w soboty od ul. Lelechowska 5, tel ostojawise@op.pl Dowiedz się czy pijesz w sposób szkodliwy Przyjdź na spotkania z Sebastianem Nowakowskim każdy poniedziałek godz Centrum Społeczne Lelechowska ul. Lelechowska 5, tel Informacje pod numerem centrumwise@op.pl Stowarzyszenie Klub Rodzin Abstynenckich SERCE poniedziałek sobota w godz w cen trum War sza wy, ul. Nowogrodzka 6 Na si te ra peu ci po mo gą To bie itwo jej ro dzi nie żyć bez al ko ho lu i prze mo cy. Przyjdź lub za dzwoń tel klubserce@wp.pl; Zapraszamy na Wtorki brydżowe Godziny spotkań do uzgodnienia. Informacje telefoniczne Klub Abstynenta KROKUS ul. Grójecka 120 (pawilon w pasażu) czynny w godz w poniedziałki, wtorki i środy ZAPRASZAMY! Błońskie Stowarzyszenie Trzeźwościowe Klub Wzajemnej Pomocy KRES zaprasza codziennie w godz ul. Piłsudskiego 2/4, Błonie Klub KAROL przy OPS Dzielnicy Wola ul. Karolkowa 58a, tel czynny w soboty od wszyscy mile widziani REDAKCJA: ul. Lelechowska 5, Warszawa, tel , kom gazeta.gra@op.pl REDAKTOR PROWADZĄCY: Marek Nowicki; ZESPÓŁ REDAKCYJNY: Marek Bielski (kierowanie kolportażem), Danuta Buśkiewicz, Sławomir Jechowski, Grzegorz Kowalski, Sylwester Matejak (obsługa fot.), Renata Szczepaniak (prowadząca sekretariat), Jerzy Wituski, Marzena Zagrajek, Zbigniew Zieliński; WSPÓŁPRACA: Hanna Gęściak-Wojciechowska, Leszek Kapler, Joanna Wawerska-Kus. Redakcja zastrzega sobie prawo do redagowania i skracania tekstów. WYDAWCA: Stowarzyszenie Wspierania Inicjatyw Społecznych i Ekonomicznych WISE, ul. Lelechowska 5, Warszawa. DRUK: DRONA Sp. z o.o., ul. Janiszowska 9, Warszawa. Pismo bezpłatne. Nakład: 2000 egz. ISSN współfinansowanie