Raport z badań dotyczących realizacji współpracy zagranicznej i projektów unijnych przez małopolskie szkoły i przedszkola.

Transkrypt

1 Raport z badań dotyczących realizacji współpracy zagranicznej i projektów unijnych przez małopolskie szkoły i przedszkola. Kraków luty 2015 Mariusz Maziarz Aniela Kamińska

2 Strona2 Celem badania było rozpoznanie w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach Małopolski realizacji współpracy zagranicznej oraz uczestnictwa w projektach unijnych. Ankietowe badanie on line przeprowadzone zostało w styczniu 2015 r. Informacji zwrotnych udzieliło 1765 szkół publicznych (co stanowi 60% wszystkich publicznych małopolskich szkół dla młodzieży) i 109 szkół niepublicznych (co stanowi 36% wszystkich małopolskich szkół niepublicznych dla młodzieży). W badaniu wzięły udział również przedszkola: 389 przedszkoli publicznych (co stanowi 53% wszystkich publicznych małopolskich przedszkoli) i 97 przedszkoli niepublicznych (co stanowi 22% wszystkich niepublicznych małopolskich przedszkoli). Udział poszczególnych typów szkół i przedszkoli publicznych i niepublicznych przedstawiają tabele nr 1 i 2. liczba szkół i Przedszkola i szkoły publiczne przedszkoli P SP G LO T ZSZ RAZEM ogółem biorących udział w badaniu % Tab. nr 1 liczba szkół i Przedszkola i szkoły niepubliczne przedszkoli P SP G LO T ZSZ RAZEM ogółem biorących udział w badaniu % Tab. nr 2 Najliczniej w badaniu wzięły udział publiczne gimnazja (75% wszystkich tego typu szkół), publiczne szkoły podstawowe (71% wszystkich tego typu szkół) oraz publiczne technika (70% wszystkich tego typu szkół). Najmniej liczny jest udział niepublicznych liceów (10% wszystkich tego tupu szkół). Szczegółowy procentowy udział poszczególnych typów szkół publicznych i niepublicznych w badaniu przedstawia wykres nr 1.

3 Strona3 Wykres nr 1 1. Partnerstwa szkolne Międzynarodowe partnerstwa szkolne realizuje w Małopolsce 375 szkół i przedszkoli, co stanowi 10% wszystkich szkół i przedszkoli publicznych i niepublicznych. liczba szkół i Przedszkola i szkoły (publiczne i niepubliczne) realizujące partnerstwa przedszkoli P SP G LO T ZSZ RAZEM ogółem mających partnera zagranicznego % Tab. nr 3 Co siódma szkoła publiczna (14% szkół małopolskich wszystkich typów) i co dwudziesta szkoła niepubliczna (5% szkół wszystkich typów) realizuje partnerstwo szkolne. Zdecydowanie mniej liczne partnerstwa są w przedszkolach tak publicznych, jak i niepublicznych.

4 Strona4 W szkołach publicznych najczęściej partnerstwo zagraniczne realizują licea ogólnokształcące; 28% wszystkich tego typu szkół posiada co najmniej jedną partnerską szkołę zagraniczną. Podobnie licznie partnerstwa nawiązują technika; co czwarte (26%) prowadzi wymianę młodzieży. Prawie co piąte małopolskie gimnazjum (19%) posiada szkolne partnerstwo. Partnerstwa szkolne nawiązują także szkoły zawodowe (11%), szkoły podstawowe (7%) i przedszkola (1%). Realizację partnerstwa zagranicznego w szkołach i przedszkolach przedstawia tabela nr 4. liczba szkół i Szkoły i przedszkola publiczne realizujące partnerstwa zagraniczne przedszkoli P SP G LO T ZSZ RAZEM ogółem % x Tab. nr 4 Partnerstwa szkolne realizują także szkoły niepubliczne. Są one jednak zdecydowanie mniej liczne, aczkolwiek występują we wszystkich typach szkół i w przedszkolach. Najczęściej partnerstwo szkolne realizują szkoły zawodowe (12%); współpracę partnerską ze szkołą zagraniczną prowadzą także nieliczne szkoły podstawowe (1%), gimnazja (7%), licea ogólnokształcące (4%), technika (6%) i zagranicznego w szkołach niepublicznych przedstawia tabela 5. przedszkola (0,4%). Realizację partnerstwa liczba szkół i Szkoły i przedszkola niepubliczne realizujące partnerstwa zagraniczne przedszkoli P SP G LO T ZSZ RAZEM ogółem % 0, x Tab. nr 5 Szkoły zarówno publiczne, jak i niepubliczne mają jedną lub więcej szkół partnerskich za granicą. Ogółem w małopolskich szkołach realizowane są 803 partnerstwa, z tego w szkołach publicznych 96% wszystkich partnerstw szkolnych, a w szkołach niepublicznych 4% wszystkich partnerstw szkolnych. Najwięcej partnerstw realizowanych jest przez gimnazja publiczne (35% wszystkich partnerstw w szkołach i przedszkolach publicznych) i gimnazja niepubliczne (47% wszystkich partnerstw w szkołach i przedszkolach niepublicznych).

5 Strona5 Jedno partnerstwo zagraniczne posiada co czwarta szkoła publiczna (25% wszystkich szkół publicznych posiadających partnerstwo) i ponad połowa szkół niepublicznych (61% wszystkich szkół niepublicznych posiadających partnerstwo). Dwa partnerstwa szkolne ma co druga szkoła publiczna (43% szkół ) i 16% szkół niepublicznych. Są także szkoły, które posiadają trzy partnerskie szkoły zagraniczne: 21% szkół publicznych (posiadających partnerstwo) i 5% szkół niepublicznych (posiadających partnerstwo), a nawet cztery partnerskie szkoły zagraniczne: 10% szkół publicznych i 11% szkół niepublicznych. Przedszkola zarówno publiczne, jak i niepubliczne mają jedno partnerstwo. Liczbę partnerstw zagranicznych z podziałem na typy szkół przedstawiają tabele 6, 7, 8, 9. Partnerstwa w szkołach publicznych razem jedno dwa trzy cztery P SP G LO T ZSZ razem Tab. nr 6 szkoły publiczne realizujące partnerstwa razem jedno dwa trzy cztery P SP G LO T ZSZ razem % Tab. nr 7 Partnerstwa w szkołach niepublicznych razem jedno dwa trzy cztery P SP G LO T ZSZ

6 Strona6 razem Tab. nr 8

7 Strona7 szkoły niepubliczne realizujące partnerstwa razem jedno dwa trzy cztery P SP G LO T ZSZ razem % Tab. nr 9 Partnerstwa szkolne realizowane są w szkołach i przedszkolach we wszystkich powiatach w różnym stopniu. Biorąc pod uwagę liczbę szkół i przedszkoli publicznych i niepublicznych znajdujących się na terenie poszczególnych powiatów najwięcej szkół i przedszkoli z partnerstwami zagranicznymi znajduje się w powiecie bocheńskim i oświęcimskim, a najmniej w dąbrowskim i limanowskim. Partnerstwa szkół i przedszkoli w poszczególnych powiatach przedstawia wykres nr 2.

8 Strona8 Wykres nr 2

9 Strona9 Prawie wszystkie szkoły i przedszkola (95%) współpracują ze szkołami z krajów europejskich, w tym 88% ze szkołami w Unii Europejskiej. Ponad połowa wszystkich partnerstw (62%) nawiązana jest ze szkołami: niemieckimi, francuskimi, włoskimi, czeskimi, słowackimi i węgierskimi. Jedna jest partnerstwo ze szkołą białoruską (prowadzi je Gimnazjum w Mickunach w powiecie bocheńskim; ze szkołą w Indii współpracuje VIII Liceum Ogólnokształcące w Krakowie; Przedszkole Samorządowe w Zaborzu w powiecie oświęcimskim ma partnerskie przedszkole w Egipcie. Kilka małopolskich szkół współpracuje również ze szkołami w Japonii i USA. Geografię partnerstw prezentują wykresy nr 3, 4, 5, 6 oraz tabela nr 10. Wykres nr 3

10 Strona10 Wykres nr 4

11 Strona11 Wykres nr 5 Wykres nr 6

12 Strona12 Kraje Unii Europejskiej, w których zlokalizowane są szkoły i placówki partnerskie Razem P SP G LO T ZSZ Austria Belgia Bułgaria Chorwacja Czechy Dania Estonia Finlandia Francja Grecja Hiszpania Holandia Litwa Łotwa Niemcy Portugalia Rumunia Słowacja Słowenia Szwecja Węgry Wielka Brytania Włochy Pozostałe kraje europejskie w których zlokalizowane są szkoły i placówki partnerskie Białoruś Norwegia Rosja Serbia Szwajcaria Ukraina Kraje pozaeuropejskie w których zlokalizowane są szkoły i placówki partnerskie Egipt India Izrael Japonia Turcja USA Razem Tabela 10

13 Strona13 Większość szkół (86%) deklaruje, że współpraca ze szkołą partnerską jest stała. W pozostałych przypadkach (14%) są to kontakty pojedyncze lub sporadyczne podejmowane w związku z realizacją określonych zadań, np. przy okazji partnerstw miast, wsi, gminy, powiatu. Charakter współpracy ilustruje wykres nr 7 i tabela nr 11. Wykres nr 7 Rodzaj współpracy współpraca % razem P SP G LO T ZSZ stała okazjonalna Tab. nr 11 Większość partnerstw (ok. 70%) realizowanych przez małopolskie szkoły i przedszkola nie przekracza 10 lat współpracy; pozostałe realizowane są ponad 10 lat, a najstarsze - już 50 lat (Szkoła Podstawowa nr 15 w Tarnowie współpraca ze szkołą węgierską). Ponad trzydziestoletnią współpracę zagraniczną deklarują trzy szkoły: VII Liceum Ogólnokształcące w Krakowie współpracujące ze szkołą w Bonn, XII Liceum Ogólnokształcące w Krakowie współpracujące ze szkołą w Trewirze oraz I Liceum Ogólnokształcące w Myślenicach

14 Strona14 współpracujące ze szkołą w Betzdorf. Czas realizacji partnerstw przedstawia wykres nr 8 i tabela nr 12.

15 Strona15 Wykres nr 8 Czas trwania partnerstw % Razem P SP G LO T ZSZ do 2 lat 23, od 3 do 5 24, od 6 do 10 26, od 11 do 20 20, od 21 do 30 5, powyżej 31 0, , Tab. nr 12 Małopolskie szkoły i przedszkola w dalszym ciągu są zainteresowane nawiązywaniem zagranicznych kontaktów i partnerstw. Partnerzy poszukiwani są do realizacji projektów unijnych, realizowania wymian młodzieży i małych projektów międzyszkolnych, organizowania konkursów, wymiany doświadczeń, w celu poznawania kraju oraz nawiązania korespondencji. Wszystkie typy szkół są najbardziej zainteresowane współpracą ze szkołami w Anglii, w Niemczech i we Włoszech. Dużym zainteresowaniem cieszą się również szkoły francuskie, austriackie, słowackie i węgierskie. Jest jedno przedszkole, które podjęłoby chętnie współpracę z przedszkolem japońskim; jedno liceum poszukuje partnera w Chinach,

16 Strona16 dwa gimnazja - w Stanach Zjednoczonych, a szkół tureckich poszukują dwie szkoły podstawowe, dwa gimnazja i jedno liceum. Szczegółowy wykaz krajów europejskich, w których poszukiwani są partnerzy przedstawia tabela nr 13. Kraje Unii Europejskiej, w których szkoły i przedszkola poszukują partnerstw Razem P SP G LO T ZSZ Austria Belgia Bułgaria Chorwacja Czechy Finlandia Francja Grecja Hiszpania Holandia Irlandia Litwa Niemcy Portugalia Rumunia Słowacja Szwecja Węgry Wielka Brytania Włochy UE Pozostałe kraje europejskie w których w których szkoły i przedszkola poszukują partnerstw anglojęzyczne skandynawskie Białoruś Islandia Malta Norwegia Rosja Ukraina Kraje pozaeuropejskie w których w których szkoły i przedszkola poszukują partnerstw Chiny Japonia Turcja USA Razem Tab. nr 13

17 Strona17 II. Realizacja Projektów unijnych w roku szkolnym 2014/2015 Rok szkolny 2014/2015 jest rokiem przejściowym, w którym kończone są projekty z lat z programów Comenius, Leonardo da Vinci, Młodzież w Działaniu. W roku szkolnym 2014/15 zakończyło lub zakończy się 109 projektów. W szkołach podstawowych 31 projektów, w gimnazjach - 34, w liceach - 16, w technikach - 18 i w szkołach zawodowych 7. Przedszkola, szkoły podstawowe, gimnazja i licea najczęściej składały aplikację do programu Comenius, natomiast szkoły zawodowe do programu Leonardo da Vinci. Najwięcej projektów realizowanych było w tym okresie w m.krakowie, w powiecie bocheńskim i nowosądeckim. Szkoły dwóch powiatów: dąbrowskiego i tatrzańskiego nie wykazały realizacji lub zakończenia projektu Comenius. Szczegółowy wykaz szkół, w których zakończono lub zakończy się w tym roku realizacja projektu unijnego przedstawia tabela nr 14. P SP Gimnazjum LO Technikum ZSZ powiat R COM MwD COM e-t MwD COM e-t MwD COM LdV COM LdV COM LdV bocheński brzeski chrzanowski 1 1 gorlicki krakowski limanowski miechowski myślenicki 1 1 nowosądecki nowotarski olkuski 1 1 oświęcimski proszowicki suski tarnowski wadowicki wielicki 1 1 m. Tarnów 1 1 m. N. Sącz 1 1 m. Kraków

18 Strona18 Tab. nr 14 Legenda do tabeli : COM Comenius, MwD Młodzież w Działaniu, LdV Leonardo da Vinci, e-t etwinning. Bieżący rok szkolny to rok rozpoczęcia nowego programu unijnego Erasmus Plus, który jest realizowany w latach Projekty realizowane w ramach programu Erasmus plus przedstawia tabela nr 15. Oznaczenia w tabeli. ESZ Edukacja Szkolna, KiKZ Kształcenie i Szkolenie Zawodowe, e-tw e-twinning, MM- mobilność młodzieży, MN mobilność osób pracujących z młodzieżą, PS partnerstwa strategiczne, MiM międzynarodowe inicjatywy młodzieży, MEK mobilność edukacyjna, PS-WS partnerstwa strategiczne, współpraca szkół, MU mobilność uczniów, MK mobilność kadry, WS współpraca na rzecz innowacji i dobrych praktyk. Komponenty Erasmus + Młodzież ESZ KiKZ powiat MM MN PS MIM MEK PS-WS MU MK WS e-tw SP 1 bocheński G 1 SP 1 brzeski G T SP 1 gorlicki G 1 T 1 P 1 krakowski SP 1 2 G SP 1 limanowski G 1 T 1 SP G 1 1 M.Kraków LO 1 2 T G 1 M.Nowy Sącz LO 1 M.Tarnów myślenicki nowosądecki T 1 T P ZSZ T 1 1 1

19 Strona19 ZSZ 1 P 1 nowotarski G 1 SP 1 1 olkuski G 1 SP 2 oswięcimski G 1 SP 1 proszowicki G 2 T 2 suski ZSZ 1 tarnowski SP 3 wadowicki T 2 wielicki G 1 Razem Tab. nr 15 SP 2 1 G 2 1 Ze szkół, które przystąpiły do realizacji któregoś z komponentów programu Erasmus Plus co trzecią szkołą jest szkoła podstawowa, gimnazjum i technikum. Jeszcze niewielki jest udział liceów ogólnokształcących, zasadniczych szkół zawodowych i przedszkoli (po 4%). Najczęściej realizowane są projekty w ramach komponentu: Edukacja szkolna - co druga szkoła przystępująca do programu (49%) realizuje w nim projekt. Projekty w komponencie Młodzież realizuje co czwarta szkoła (25%), co piąta szkoła (22%) w komponencie Kształcenie i szkolenie zawodowe. Najmniej projektów realizowanych jest w komponencie e-twinning (w 5% szkół, które przystąpiły do programu). Żadna ze szkół (publicznych lub niepublicznych) czterech powiatów: dąbrowskiego, tatrzańskiego, chrzanowskiego i miechowskiego nie wskazała przystąpienia do programu Erasmus Plus. Realizację projektów w ramach programu Erasmus Plus przedstawia wykres nr 9, a realizowane projekty wg komponentów programu Erasmus Plus wykres nr 10.

20 Strona20 Wykres nr 9 Wykres nr 10.

21 Strona21 Odbiorcami projektów w ramach programu Erasmus Plus mogą być uczniowie, uczniowie szkół zawodowych, nauczyciele. Realizowane w szkołach i przedszkolach projekty ukierunkowane są przede wszystkim na uczniów i dzieci (77% wszystkich projektów), a co czwarty na uczniów szkół prowadzących kształcenie zawodowe. Natomiast nauczyciele są odbiorcami 23% realizowanych projektów. Realizacje projektów w programie Erasmus wg odbiorców ilustruje wykres nr 11. Wykres nr 11.

22 Strona22 WNIOSKI 1. Partnerstwo szkolne jest praktykowaną formą wspierania rozwoju dzieci i młodzieży w szkołach wszystkich typów oraz przedszkolach. 2. Częściej współpracę ze szkołami zagranicznymi podejmują szkoły publiczne aniżeli niepubliczne. 3. Szkoły posiadają jedno i więcej szkolnych partnerstw zagranicznych, najczęściej kilka szkół partnerskich mają gimnazja. 4. Współpraca przedszkoli z partnerami zagranicznymi jest marginalna. 5. Większość małopolskich szkół nawiązała współpracę ze szkołami zagranicznymi w ostatnim dziesięcioleciu. 6. Współpraca ze szkołami zagranicznymi ma charakter stały i systemowy. 7. Partnerstwa szkolne w małopolskich szkołach nie są powszechnie realizowane, ale taka forma rozwija się i szkoły poszukują partnerów do współpracy. 8. Niewiele szkół korzysta z możliwości, jakie dają programy unijne. REKOMENDACJE 1. Korzystne by było zorganizowanie spotkań z dyrektorami w ramach tzw. gniazd edukacyjnych na temat programów unijnych z wykorzystaniem doświadczeń szkół, które takie programy realizują. 2. Aby zachęcić szkoły do przystąpienia do programów unijnych, należy upowszechniać dobre praktyki z zakresu realizacji projektów na stronie internetowej Kuratorium Oświaty. 3. Należy zobligować ośrodki doskonalenia nauczycieli do przeprowadzenia szkoleń informacyjnych na temat dostępnych programów unijnych. 4. Słuszne byłoby zachęcanie JST do promowania w szkołach i przedszkolach możliwości realizacji programów unijnych i korzyści z nich wynikających dla dzieci, młodzieży i nauczycieli.