Zasad Skutecznego Daytradingu

Transkrypt

1 Live Trading Day with Birger Schäfermeier 10 Zasad Skutecznego Daytradingu Tomasz Rozmus

2 10 Zasad Skutecznego Daytradingu Trading to zawód, którego można się nauczyć. Przyciąga wielu zainteresowanych jak magnes, bo wszyscy mają przed oczami wizję człowieka na plaży, z laptopem na kolanach, który w kilka minut zarabia kilka tysięcy euro, zamyka laptopa i idzie surfować. Zanim zaczniesz czytać reguły, które stosuje Birger Schaerfermeier jeden z najlepszych traderów w Europie chciałbym zburzyć kilka mitów dotyczących zarabiania na rynkach finansowych. Tak, możesz inwestować na plaży, z laptopem na kolanach. Wystarczy, że masz szybkie łącze internetowe. Tak, możesz zarobić kilka tysięcy euro w kilka minut, ale nie będzie to codziennością i na pewno takie zyski wymagają odpowiedniego portfela i doświadczenia na rynku. Tak, możesz skończyć dzień pracy nawet po 2 godzinach i resztę dnia mieć dla siebie. Będziesz mieć jednak dni, w których spędzisz przed komputerem dużo więcej zasu. Trading to styl życia, ale i profesja, która wymaga reguł, harmonogramu pracy, narzędzi. Daje dużo wolności, bo Ty decydujesz o tym kiedy pracujesz i na jakich zasadach. Nie ogranicza Cię miejsce, ale strefa czasowa jest istotna zależy na których rynkach zarabiasz. Wyrzuć z głowy mit tradera leżącego na plaży i zarabiającego fortunę jednym kliknięciem i pomyśl o tym dlaczego faktycznie Ty interesujesz się zarabianiem na rynkach finansowych. Zastanów się, czy chciałbyś uprawiać zawód, w którym Ty ustalasz reguły. Siadasz codziennie przed komputerem, masz plan działania, kończysz dzień w momencie zamknięcia laptopa. Zarabiasz na rynkach, które są nieograniczone. Z czasem budujesz portfel, który daje Ci poczucie absolutnej wolności. Ty decydujesz. To o takim stylu życia mówimy. Ja się tego nauczyłem, Ty również możesz. To nie jest mit. Trader to zawód, którego możesz się nauczyć, ale wymaga od Ciebie zaangażowania. Zasady Birgera Schaefermeiera, które właśnie czytasz, mają Ci w tym pomóc. Birger już jako nastolatek był zafascynowany rynkami finansowymi i już na studiach, ponad 20 lat temu, wykonywał pierwsze transakcje na rynku. Całe życie poświęcił zarabianiu na nich. Dzisiaj jest jednym z najlepszych na świecie i jest pewny swoich umiejętności do tego stopnia, że uczy ludzi, wykonując prawdziwe transakcje na własnym portfelu. Tak, otwiera komputer i na swoim rachunku o wysokości 1 miliona euro, uczy ludzi na żywym rynku. Żadnych symulacji, kont demo, wyimaginowanych kwot. Uruchamia komputer i widzisz jak wchodzi na rynek kontraktami o wartości kilku tysięcy euro. Znasz kogokolwiek kto tak robi?! Birger Schaefermeier jest mistrzem w swojej profesji i pracował na ten sukces latami. Dzisiaj możesz korzystać z jego wiedzy i popełnić dużo mniej błędów niż on. Jak sam twierdzi przez ponad 20 lat popełnił wszystkie błędy, jakie były do popełnienia. Ucz się na jego doświadczeniu.

3 Zanim zaczniesz czytać dalej Wyjaśnijmy najpierw podstawowe pojęcia. Zdarza się, że używam zamiennie słowa inwestowanie z tradingiem. Pamiętaj jednak, że w przypadku Birgera i tego co ja robię na co dzień, mówimy o spekulacji krótkoterminowej. Nie inwestuje w spółki w terminie kilku miesięcy czy lat. Niektóre transakcje trwają kilka minut, niektóre kilka godzin. Najdłuższe trwają kilka dni. O takim inwestowaniu będziemy mówić, chociaż część zasad Birgera śmiało można zastosować w inwestowaniu długoterminowym. Kwestia zarządzania ryzykiem, czy też zasady związane z wyznaczaniem trendów są uniwersalne i gwarantuję Ci, że przydadzą się każdemu, kto chce zarabiać na rynku, niezależnie od preferowanej strategii.

4 O autorze Nazywam się Tomasz Rozmus i jestem traderem. Nie przedstawiam się jako szkoleniowiec, ani przedsiębiorca, ale właśnie jako trader, bo to moja prawdziwa pasja. Słucham rytmu rynków, uwielbiam wolność związaną z tą profesją. Może nie surfuję po skończonym dniu, ale wspomniana wolność pozwala mi na podróże i prowadzenie innych biznesów. Swoją wiedze zdobywałem u wielu inwestorów. Na samym początku uczyłem się absolutnie wszystkiego zmieniałem strategie i szukałem świętego Graala inwestowania. Dzisiaj już wiem, że czegoś takiego nie ma. Zjeździłem wiele krajów i płaciłem najlepszym traderom na świecie, żeby móc spędzić z nimi chociaż kilka dni i podglądać co robią na swoich monitorach. Zajęło mi to kilka lat i właśnie podczas swojej edukacyjnej drogi, trafiłem na Birgera Schaefermeiera. I już więcej nie musiałem szukać. Pracowałem z nim w Niemczech, w jego biurze. Inwestowaliśmy i wymienialiśmy się spostrzeżeniami i uwagami na temat poszczególnych transakcji. Nauczył mnie swoich metod, a dzięki pracy ramię w ramię z tak doświadczonym traderem, nauczyłem się patrzeć na rynki przez pryzmat jego reguł. Tomasz Rozmus Dzisiaj chciałbym częścią tych zasad podzielić się z Tobą. Tych kilkadziesiąt stron powstało na podstawie setek godzin przepracowanych razem z Birgerem i jest fundamentem daytradingu opartego na doświadczeniu, a nie teoretycznych założeniach.

5 Niezależnie do tego na jakim jesteś stopniu zaawansowania niektóre z tych zasad mogą być dla Ciebie przypomnieniem, inne mogą zmienić całkowicie obraz Twojego dotychczasowego stylu inwestowania. Są i takie, które mogą uratować Cię przed wyzerowaniem rachunku. Nie ma znaczenia czy inwestujesz w długim terminie w spółki, czy też ścigasz się z najszybszymi i Twoje transakcje są krótsze niż kwadrans. Każdy na rynkach finansowych musi się nieustannie uczyć i rozwijać nowe umiejętności. Rynki nie śpią, a metody, które doskonale sprawdzały się jeszcze kilka lat temu, dzisiaj mogą okazać się absolutnie bezwartościowe. Potraktuj lekturę tych kilkudziesięciu stron jako inwestycję. Jeśli nawet tylko jedna z reguł Birgera pozwoli Ci zwiększyć zyski lub ustrzeże przed stratami, to absolutnie było warto i nie mam wątpliwości, że będziesz nosić przy sobie plik z tymi regułami. Droga Żółwia działa, czyli jak zostać traderem Tomasz Stasik to przedsiębiorca z krwi i kości. W trakcie swojej kariery miał kilka firm, a największy sukces odniósł jako właściciel Polskiej Fabryki Wódek Old Distillery. Po latach prowadzenia firmy odnalazł jednak swoją prawdziwą pasję Forex. W styczniu 2014 roku rozpoczął naukę rynków finansowych w Londynie, gdzie Marcus de Maria wprowadził go w tajniki inwestycji giełdowych. Tomasz do dzisiaj pozostał 1 z 4 polskich członków wewnętrznego kręgu Marcusa, gdzie inwestuje bezpośrednio w międzynarodowe startupy. Dzisiaj jest partnerem biznesowym Tomasza Rozmusa, aktywnym traderem i sam uczy technik zarabiana na rynku Forex w Smart Trader University. W mniej niż rok nauczył się sztuki tradingu i udowodnił, że przy odpowiednim wysiłku i dobrych nauczycielach, można zarabiać regularnie na rynkach finansowych i cieszyć się wolnością oraz możliwościami, jakie niesie ze sobą życie profesjonalnego inwestora. W kwietniu 2014 roku został uczniem Tomasza Rozmusa, u którego zgłębiał metodologię Richarda Wyckoffa oraz analizę wolumenową. Kolejne tygodnie spędził w Niemczech, gdzie szkolił się u Birgera Schaefermeiera jednego z najlepszych traderów na świecie. To ukształtowało ostatecznie jego metody zarabiania na rynkach.

6 10 Zasad Naprawdę Skutecznego Tradera Birger tak jak każdy doświadczony trader, wypracował przez lata szereg zasad, które powodują, że regularnie zarabia na rynku. Zupełnie inaczej siadamy do komputera, kiedy mamy dokładnie opracowany szereg reguł, według których otwieramy i zamykamy pozycje. Jesteśmy pewni swojej analizy, swoich wyborów i po zakończeniu dnia możemy jasno określić dlaczego wykonaliśmy takie, a nie inne ruchy na swoim koncie. Zupełnie inaczej dzieje się, gdy takich zasad nie mamy. Chaos to największy wróg każdego inwestora. Jeśli nie masz określonych zasad, to skąd masz wiedzieć, kiedy zamknąć daną pozycję? Jak rozpoznać okazję do otwarcia pozycji, skoro nie mamy reguł analizy instrumentów? Takie pytania można mnożyć w nieskończoność. To jak jazda autem, kiedy nie wiemy do czego służą poszczególne rzeczy w samochodzie i jakie są przepisy ruchu drogowego. Może uda nam się jakoś jechać, ale na pewno taka podróż autem nie skoczy się dobrze. Zastanów się jakie są najczęściej pojawiające się problemy w Twoim inwestowaniu? Otwieranie transakcji w złym momencie? Przedwczesne zamykanie pozycji i strata potencjalnych zysków? Odwlekanie zamknięcia pozycji i pogłębianie straty? Złe zarzadzanie kapitałem kończące się dużymi stratami w portfelu? Za dużo otwartych okienek z różnymi rynkami świata obserwowanych jednocześnie? Brak systematyczności i konsekwencji? Przesuwasz stop-loss w nadziei, że tym razem na pewno się uda? Boisz się otworzyć kolejną pozycję po nieudanych kilku poprzednich? Brak Ci wytrwałości w testowaniu jednej strategii? Często zmieniasz rozwiązania i narzędzia? Szukasz co chwilę nowej strategii szybkich zysków? Byłem w tym miejscu i czasami borykam się z częścią tych problemów. Możesz dopisać też kolejne swoje. To normalne, nawet jeśli spędziliśmy na rynkach finansowych kilka lat. Odpowiedzią na te wszystkie problemy jest wypracowanie zestawu reguł, które będą dla nas instrukcją poruszania się na rynkach finansowych. Poniżej 10 reguł Birgera wraz z omówieniem. O wiele lepiej jest usłyszeć je bezpośrednio od niego, kiedy w tle widzimy daną zasadę pokazaną na wykresie, jednak ten e-book to dobry wstęp, żeby zgłębiać reguły dużo dokładniej jedna po drugiej.

7 1 Skup się na jednym rynku i dokładnie go poznaj. Odpowiedz sobie szczerze na pytanie na ilu rynkach próbowałeś już zarabiać? 2? 5? A może 10? Akcje, pary walutowe, surowce, a może opcje? Europa, USA? Na pewno przeszedłeś przez wiele różnych strategii na różnych rynkach. I już dobrze wiesz, ze nie tędy droga. O wiele lepiej jest być mistrzem w wąskiej dziedzinie niż amatorem na kilku płaszczyznach. Birger Schaefermeier zna doskonale swój rodzimy instrument niemiecki indeks DAX oraz amerykański S&P500. Pracuje na kontraktach terminowych opartych o te indeksy. Dzięki czemu doskonale rozpoznaje mylące ruchy rynków, a zauważa formacje, które są bardzo istotne historycznie i sugerują nadchodzące wzrosty bądź spadki. Jeśli zobaczysz go na żywo, podczas prowadzenia livetradingu, możesz czasami mieć wrażenie, że poza zestawem reguł i strategii inwestycyjnych, duże znaczenie odgrywa intuicja. Nie myl jednak intuicji z doświadczeniem. Na podstawie wielu lat spędzonych na pracy z jednym instrumentem, może odnieść się do historycznych sytuacji, które dla Ciebie będą abstrakcyjne. Bądź mistrzem jednego rynku. Z czasem pokusisz się o łączenie rynków. Na przykład DAX doskonale koreluje z amerykańskim gigantem S&P500. Tak naprawdę jeśli po jesteś na niemieckim rynku, to wystarczy obserwacja tego, co dzieje się za oceanem, bo rynki często poruszają się wręcz bliźniaczo. Po co używać jednej strategii na kilku rynkach, jeśli na każdy wpływają często różne czynniki? O wiele lepiej jest opanować jeden instrument i czuć się na nim jak u siebie w domu. Pewność siebie również ma znaczenie. Jeśli dobrze znasz rynek, Twoje transakcje będą dużo pewniejsze i na pewno bardziej skuteczne. Nie będziesz się wahać w momencie dostrzeżenia sygnałów sugerujących duże ruchy. Przecież masz opanowany rynek, możesz śmiało otwierać pozycję! Jeśli jednak zobaczysz ten sam sygnał na rynku, którego prawie nie znasz, to nie będziesz tak skłonny do ryzyka i zobaczysz jak zyski uciekają Ci sprzed nosa. Bądź mistrzem jednego rynku. Pamiętasz jak WIG20 zareagował na atak na World Trade Center? A jak wcześniej na bańkę internetową w USA? A może znasz schematy, jakie zadziałały na rynku w okresie wypłat dywidendy największych spółek? Birger nie tylko takie szczegóły zna, ale i odnotowuje je i analizuje historyczne dane. Dzięki zrozumieniu schematów, które powtarzają się niekiedy na rynkach, jest w stanie dużo skuteczniej zareagować na pojawiające się sygnały.

8 2 Nie zmieniaj strategii w dołku, gdy tracisz pieniądze. Znasz to uczucie, gdy kilka transakcji jest nieudanych jedna po drugiej? Budzą się wtedy wątpliwości. Oczywiście Twój system zakłada, że nie zadziała zawsze i czasami seria nawet dziesięciu porażek z rzędu jest możliwa. Jednak założenia strategii a nasza psychika i odporność na straty, to dwie różne rzeczy. Obciążenie psychiczne, kiedy widzimy nieudane transakcje występujące jedna po drugiej, jest czasami dużo silniejsze niż nasza wiara w skuteczny system. I dokładnie to jest kluczowe w dłuższym terminie. Jeśli nie uda nam się przezwyciężyć tej potrzeby zmiany strategii lub ingerencji w założenia może się to skończyć wręcz katastrofą dla naszego portfela inwestycyjnego. Właśnie dlatego tak istotne jest zarządzanie kapitałem i wielkością poszczególnych pozycji. Jeśli nie zarządzamy nimi poprawnie, to może się okazać, że już 3-4 nieudane transakcje oznaczają dla nas duże obsunięcie kapitału, a to powoduje lawinę wątpliwości. Birger ma kapitał i wartość pojedynczego ryzyka na transakcję rozłożone tak, aby żaden system nie miał możliwości zagrozić płynności jego portfela. Seria nawet kilkunastu porażek z rzędu nie zmienia jego sytuacji ani systemu, na podstawie którego inwestuje! pozycji. Straty były jednak niskie, bo kluczowe w tej strategii było zarządzanie pozycją, czyli proporcja między niskimi stratami. Po serii porażek, jedna transakcja zrealizowała zysk większy niż łączna kwota strat i dała jeszcze zarobić. Pytanie czy wielu inwestorów miałoby determinację, żeby przetrwać okres kilku, a nawet kilkunastu porażek wcześniej? Zmiana strategii w dołku może spowodować również efekt domina, w negatywnym tego słowa znaczeniu. Po serii porażek, zmieniamy strategię i ta również nie działa. Psychika inwestora, w szczególności początkującego, może nie przetrwać takiej serii i chaotyczne próby majstrowania w strategii, zrujnują portfel. To właśnie w tych momentach zaczyna się zmiana wielkości pozycji albo co najgorsze przesuwanie stop-lossów lub nawet ich wyłączenie. Nie zmieniaj strategii w dołku. Nigdy. Musisz wierzyć w założenie swojego systemu, bo jeśli zmienisz strategię po serii porażek, to jest to prawie pewne pogłębienie straty. Jeśli dołożysz do tego niepewność z jaką to wykonasz, kłopoty jedynie się potęgują. Pracując z Birgerem, widziałem niejednokrotnie serie transakcji, które bardzo szybko kończyły swój żywot na zleceniu stop-loss, zaledwie kilka minut po otwarciu

9 3 Rynek nie ma granic, jeśli coś rośnie, to wcale nie znaczy, że kiedyś spadnie. Ile razy słyszałeś w mediach, że akcje są tak drogie, że nie warto ich już kupować? Spójrzmy na kilka przykładów z polskiej giełdy. KGHM po kryzysie odbił się od dna i przy poziomach zbliżających się do 100 zł, analitycy ogłaszali cud i zdecydowanie zbyt wysoką cenę, żeby można było to uznać za obiecujący zakup. Co stało się po kilku miesiącach? Pewnie już się domyślasz, KGHM kosztował w najlepszym momencie 200 zł i wtedy analitycy powiedzieli dokładnie to samo - że jest za drogo, aby kupować. Ale wcześniej uciekło nam sprzed nosa 100 proc. zysku?! Na mniejszych spółkach widać to doskonale, bo historyczne rekordy uznawane są często przez analityków za absurdalne wyceny. Rynek nie ogląda telewizji i nie słucha analityków. Kupowanie akcji czy instrumentów w czasie silnego trendu, to możliwość dużych zysków w krótkim czasie. Wszystko zależy od siły trendu, który momentami potrafi być nielogiczny z poziomu fundamentów, ale bardzo zyskowny, jeśli popatrzymy tylko na liczby. Rynek nie ma granic. Nikt nie ustalił, że S&P500 nie przekroczy nigdy 2000 punktów. Jeszcze kilka lat temu ekonomiści byli przekonani, że właśnie zawalił się świat finansów i giełdy już nie wrócą do kosmicznych wycen. I co? Właśnie jesteśmy w trakcie obserwacji historycznych szczytów na giełdach w USA czy Niemczech. Rynek nie ma granic i jeśli będziesz się zawsze zastanawiał, czy nie jest przypadkiem za drogo, to przejdzie Ci przed nosem dużo okazji inwestycyjnych. Kupowanie kursu akcji w silnym trendzie wzrostowym, to także zasada kupuj siłę, czyli celowe kupowanie na historycznych szczytach lub w silnych trendach wzrostowych. Taki trend w najsilniejszym momencie potrafi zarobić dla nas krocie, podczas gdy w mediach trwa nadal dyskusja, czy aby na pewno nie jest za drogo żeby kupować. Twoim zadaniem jako tradera nie jest zastanawianie się, czy jest drogo czy tanio, ale generowanie regularnych zysków na swoim rachunku inwestycyjnym. Trend to przewaga, jaką mamy na rynku finansowym. Podobnie jak zarządzanie kapitałem czy określanie wielkości pozycji i wielkości ryzyka dla poszczególnej transakcji, tak i zauważenie ewidentnie silnego trendu, daje nam na rynku przewagę. O wiele lepiej jest otwierać pozycję w tym samym kierunku co rynek, niż upieranie się, że jesteśmy mądrzejsi niż kilkumiesięczny trend! Uświadom sobie, ze nigdy nie dowiesz się w kilkudniowym wyprzedzeniem, kiedy nadchodzi korekta. Nigdy. Twoje zadanie to reagowanie na zmieniająca się sytuację na rynku. Rynek nie ma granic, wykorzystaj to.

10 4 Nie musisz wiedzieć, co się zdarzy. Rynek nie kieruje się logiką i nie istnieją fundamentalne prawa, takie jak prawa fizyczne. Rynek zmienia się za każdym razem i nie zawsze reaguje tak samo na takie same zdarzenia. Zadłużenie USA przebiło wszelkie granice, Amerykanie drukują pieniądze, Europa idzie w ich ślady, a poszczególne kraje starego kontynentu mają poważne problemy nie tylko z zadłużeniem, ale i rekordowym bezrobociem. W tym samym czasie nasila się konflikt Rosji z Ukrainą i sankcje ze strony Unii Europejskiej nie zmieniają sytuacji. Coraz głośniej mówi się, że jeden z krajów Unii szykuje się do opuszczenia struktur, co potwierdza słabość największego projektu w Europie. Fundamentalnie trudno powiedzieć od którego problemu zacząć światowe gospodarki znajdują się w niezwykle trudnym momencie. Jak w takiej sytuacji zachowują się rynki finansowe? Biją historyczne rekordy. Rynek nie działa tak jak nam się wydaje i na pewno nie działa logicznie. Może kilkadziesiąt lat temu makroekonomia i fundamenty miały dużo większe przełożenie na zachowanie rynków finansowych, ale dzisiaj decyduje w dużej mierze przepływający kapitał, a nie wskaźniki w tabelkach. Nie szukaj logicznych reguł na rynku, zajmowanie się analizowaniem przyczyn może spowodować, że nie skupisz się na skutkach a to one przynoszą zyski! Tym bardziej musisz mieć zestaw reguł, według których wybierasz okazje do zarobienia i zestaw zasad, które poprowadzą każdą Twoją transakcję. Szukasz okazji na wykresie cenowym, nie musisz wiedzieć jaka kryje się za tym logika np. dlaczego dany fundusz wszedł dużym kapitałem w instrument. Ważne, że widzisz dany ruch i co z niego wynika. Szukając logiki, szukamy także schematów, które będą działać w kolejnych latach. Tak zakładamy na początku, dopóki nie nabierzemy doświadczenia na rynku. Później już rozumiemy, że rynek jest nieprzewidywalny i szukanie wszędzie analogii do historycznych sytuacji, może nam jedynie popsuć wyniki. Rynek może reagować na podobne sytuacje zupełnie inaczej. Doskonałym przykładem jest poluzowanie ilościowe w USA, potocznie określane dodrukiem pieniądza. Rynek rósł po decyzji o kolejnej serii, ale za każdym razem reakcja była nieco inna. Nie szukaj logiki, szukaj zysków. Dobrze jest pracować na historycznych danych i uczyć się o rynku, ale historia lub domysły na podstawie starych analogii, nie mogą decydować o wejściu na rynek.

11 5 Wynik pojedynczej transakcji jest losowy. Nie możesz kontrolować rynku tylko to, ile zarabiasz lub tracisz. Na pewno doświadczyłeś sytuacji, w której wszystkie znaki wskazują na to, że Twoja transakcja będzie idealna. Analiza mówi jasno, że szykuje się wybicie i wykres pójdzie zdecydowanie w górę. Kiedy jednak ustawiasz parametry i jesteś już na rynku wykres pikuje i po minucie już wyrzuciło Cię Twoje zlecenie obronne! Jak to się stało?! Birger bardzo uprościł tę zasadę, ale dzięki temu raz na zawsze pozbył się tego uczucia, które targa emocjami każdego inwestora. Nie próbuje być mądrzejszy od rynku i nie otwiera transakcji ze względu na przekonanie, że ma rację. Wychodząc z założenia, że każdy wynik pojedynczej transakcji jest losowy, zaczynamy się skupiać na innych czynnikach tych, na które mamy faktyczny wpływ. Dzięki temu można zbudować system, bazujący na innych parametrach, np. wielkości pozycji, kontroli ryzyka czy też zarządzania kapitałem. Najbardziej kluczowe jest to, ile zarabiasz oraz ile tracisz. Jeśli założymy, że proporcja pomiędzy naszymi udanymi transakcjami a porażkami wynosi 50/50, to kluczowe są kwoty tracone i zarabiane, czyli znany inwestorom wskaźnik ryzyka do zysku. Policzmy: pomniejszasz jeszcze sukcesywnie kapitał, bo płacisz za koszty transakcyjne, czyli prowizje od każdej transakcji, Jeśli jednak uzyskasz proporcję 1:2, to Twój system działa. Sukcesywnie zarabiasz, bo na każdej przegranej transakcji tracisz 1, a na każdej wygranej 2. Przy odpowiedniej proporcji ryzyka do zysków, możesz nawet częściej przegrywać niż wygrywać, bo udane transakcje pokryją straty i zostanie jeszcze dużo zysku. Teraz dodajmy do tego kilka transakcji z proporcją 1:5 lub więcej i nasz system zacznie generować regularne zyski krzywa kapitału będzie systematycznie rosnąć. Kluczowy jest stabilny system i zarządzanie pozycją. Birger Schaefermeier po wielu latach spędzonych na rynkach finansowych, stwierdził że jedyną szansą na regularne zyski, jest odpowiednie zarządzanie swoim kapitałem oraz wskaźnikiem ryzyka do zysku. Dzięki temu nawet po miesiącu, w którym nieudane transakcje stanowiły większość, jest w stanie generować zysk kilka transakcji w miesiącu przyniosło odpowiedni zysk by pokryć wszystkie straty. Kontroluj to, co możesz. Wynik pojedynczej transakcji jest losowy, więc zajmij się resztą. Przy proporcji 1 do 1 i statystyce transakcji udanych i nieudanych na poziomie 50/50, Twój system nie działa. Jesteś cały czas w tym samym miejscu, a w zasadzie

12 6 Nie musisz znać przyczyn ruchów na rynku nie pytaj dlaczego?, pytaj, jak zarobić na tym pieniądze? W szczególności w przypadku daytradingu, czas jest kluczowy. Jeśli mamy określone zasady, jakimi się posługujemy, to otwieramy pozycję od razu w momencie pojawienia się ruchu, spełniającego nasze założenia. Gdybyśmy szukali przyczyn danego ruchu, zanim zdecydujemy się na otwieranie pozycji, nigdy nie mielibyśmy możliwości skorzystania z okazji do zarobienia. Trading nie polega na analizowaniu wykresów i przyczyn danych sytuacji trading to zarabianie na rynkach. Podczas jednego z obozów edukacyjnych, w których Birger uczył grupę polskich inwestorów, wszystkie wykresy oszalały w jednym momencie. Niemiecki DAX wystrzelił o prawie 200 punktów w górę, cena obligacji spadła, EUR/USD wykonał ruchy tak duże i chaotyczne, że obawialiśmy się o stabilność samej platformy transakcyjnej. Nie zdążyliśmy otworzyć pozycji, ale komu się udało, ten zarobił imponującą kwotę w kilka minut. dosłownie w kilka minut. Jednak gdybyśmy śledzili konflikt na Ukrainie jak mielibyśmy śledzić rynki finansowe?! Nie będziesz zawsze poinformowany. Wykres mówi Ci dokładnie co właśnie robi rynek, ale nigdy nie mówi dlaczego to robi. Skup się na tym jak zarabiać na tym, co dzieje się na rynku. Skupienie jest tutaj bardzo istotne, bo wielu inwestorów tak naprawdę całymi dniami analizuje przyczyny i ewentualne skutki tego, co dzieje się na świecie, zamiast skupić się na okazjach, jakie widzimy na rynku każdego dnia. Jest ich naprawdę dużo. Nie myśl w kategoriach dlaczego coś się stało. Myśl w kategoriach podejmowania akcji: jak mogę na tym zarobić? niech to będzie podstawowe pytanie, które będziesz sobie zadawać wiele razy podczas sesji na rynku. Nie do tego jednak zmierzam. Nie mieliśmy szans sprawdzić, co faktycznie było przyczyną danego ruchu gdybyśmy szukali fundamentalnych przyczyn, nikt nie miałby szans zarobić. Okazało się, że podpisano zawieszenie broni na Ukrainie i Prezydent Rosji powiedział na konferencji prasowej, że konflikt wkrótce będzie zażegnany. Rynki zareagowały euforią i można było zarobić naprawdę pokaźną kwotę

13 7 Kierowanie się analizą techniczną daje ludziom poczucie bezpieczeństwa ale jeśli chcesz być traderem, naucz się podejmować decyzje i ryzykować. Analiza tylko spowalnia proces decyzyjny, a mimo to nie daje pewności bezpieczeństwa inwestycji. Każdy przechodził kiedyś etap fascynacji analizą techniczną. Formacje, których szukamy godzinami, bo statystycznie dają najwięcej zarobić później eksperymentowanie z poziomami lub zakresem wybić z kanałów, a na końcu włączanie i wyłączenie każdego z możliwych wskaźników, który ma nam pomóc w znalezieniu najlepszego momentu do otwarcia pozycji na rynku. Analiza techniczna to nic innego jak jedno z narzędzi, które czasami może się przydać, ale nic nie gwarantuje. Gdyby szukanie poszczególnych formacji na wykresach było tak banalnie proste i zarazem skuteczne, to każdy zarabiałby dobrze na rynkach finansowych, a dobrze wiemy, że to niemożliwe. Sytuacja franka szwajcarskiego daje jasną odpowiedź, że analiza techniczna po prostu nie ma zastosowania w momencie, gdy inne czynniki są kluczowe. Bank centralny był tutaj graczem, który rozdawał karty, a od inwestorów zależało na jakie zdecydują się ryzyko i jaką podejmą decyzję. Nie ma metody, która zwalnia z odpowiedzialności. Podejmujemy samodzielnie decyzje i sami określamy stopień ryzyka, zarówno dla poszczególnej transakcji, jak i dla całego portfela. Metody z wykorzystaniem analizy technicznej często dają nam poczucie fałszywego bezpieczeństwa, które może być zgubne, jeśli nie umiemy kontrolować wspomnianego wcześniej ryzyka. Analiza spowalnia również proces decyzyjny. Z poprzednich zasad już wiesz, że czas jest kluczowy w systemie Birgera. Okazje uciekają jedna po drugiej, każdego dnia. Musisz być skupiony tu i teraz i mieć gotowy system z jasno określonymi regułami. Nic nie da Ci bezpieczeństwa większego niż Twój stabilny i sprawny system. Twoje umiejętności, w które inwestujesz z każdą książką, szkoleniem czy transakcją, są największym gwarantem bezpieczeństwa.

14 8 Większość traci pieniądze dlatego, że się boi. Jeśli grasz tak, by nie przegrać przegrasz. Czasem będziesz tracił pieniądze, ale zachowaj pewność siebie. Pewność zaś pochodzi nie ze zwycięstw, ale z podniesienia się po porażce. Jedna z zasad rozwijała kwestię pewności siebie po serii porażek. Strach i chciwość to dwie emocje, które nigdy nie opuszczą Cię podczas inwestowania, niezależnie od rynku i metod. Pewność siebie rodzi się z doświadczenia, czyli zwycięstw i porażek, jakie zanotowaliśmy podczas naszych lat spędzonych na rynkach finansowych. To siła podnoszenia się po porażkach jest decydująca, jeśli chcemy odnieść sukces. Z pewnością siebie wiąże się zasada, którą nabywamy z czasem. Grasz po to, aby wygrać. Jesteś świadomy ryzyka, jakie niosą za sobą rynki finansowe, ale Twoim celem jest sukcesywne zarabianie. Niestety większość inwestorów nie ma jeszcze wyrobionej pewności siebie, więc skupiają się na porażkach. Cała ich energia i skupienie idzie w stronę unikania strat i nawet nasza najlepsza strategia zmienia się w defensywną grę, w której walczymy najpierw z rynkiem, a później sami ze sobą. Strach zawsze będzie, jeśli nie będzie systemu. Jeśli nasze transakcje są chaotyczne, nie wiemy jak prowadzić otwartą pozycję, wejść na rynek i wyjść z niego, to zawsze strach będzie decydującą emocją. To logiczne nie jesteśmy niczego pewni. To jak jazda autem bez znaków drogowych. Co chwilę coś nas zaskakuje, nie znamy ograniczeń prędkości, nie wiemy również co nas czeka za kilkaset metrów. Jest niebezpiecznie, więc jedziemy wolniej i się boimy. Porażki traktuj jako cenne lekcje, z których później możesz wyciągać wnioski. Analizuj historyczne transakcje i rób podsumowania swoich dni na rynku. Dzięki temu zanotujesz co robisz źle, a co dobrze co przynosi straty, a co zyski. Z czasem zbudujesz doświadczenie, dzięki któremu zyskasz pewność siebie. Z kolei strach możesz opanować tylko poprzez zbudowanie systemu. Zobacz kiedyś Birgera podczas pracy na żywym rynku to cenne doświadczenie, które pokazuje jak system budowany przez lata może zaowocować nie tylko zyskami, ale i niesamowitą pewnością siebie. Nie skupiaj się na porażce. Jesteś na rynku finansowym, bo chcesz wygrać.

15 9 Handel bez stop-lossów nie poprawia zysków sprawia tylko, że liczbowo masz mniej strat. Ale jeśli przegrasz, strata jest bardziej dotkliwa. Na pewno kusiła Cię kiedyś gra bez stop-lossów. Nie mów, że nie, bo to problem, który pojawia się za każdym razem, gdy widzisz jak Twoja transakcja jest zamykana przez zlecenie obronne, a minutę później wykres zmierza dokładnie w Twoją stronę tylko Ciebie już nie ma na rynku! Stop-loss był o punkt za nisko albo za wysoko i wykres tylko czerknął Twoje zlecenie, a zyski uciekły. To się niestety zdarza i nic na to nie poradzisz, będąc traderem. Ten powtarzający się problem, to jednak nic w porównaniu z dramatem, jaki czeka Cię, kiedy zostawisz zlecenie bez stop-lossów, a na rynku faktycznie wydarzy się coś nieprzewidzianego. Jednym z najczęściej powtarzających się błędów u każdego tradera jest przesuwanie zlecenia stop-loss, czyli po prostu łamanie własnych zasad. Przesuwamy je, bo zamiast pewności siebie, mamy nadzieję, a ta nie gwarantuje zysków. Brak stop-lossów kończy się, prędzej czy później, stratą dużej części kapitału. Ruchy takie jak ten opisywany w związku z ogłoszeniem rozejmu na Ukrainie, mogą całkowicie wyzerować Twój portfel, jeśli jesteś ustawiony w przeciwną stronę. Zlecenie zabezpieczające to Twoja jedyna ochrona przed dynamicznymi zmianami na rynku. Stop-lossy dają Ci tak naprawdę możliwość zarabiania na rynku całe życie. Twoją przygodę z rynkami finansowymi mogą skończyć dwie rzeczy: brak chęci lub brak kapitału. Jeśli jednak stosujesz stop-lossy, Twój kapitał będzie uchroniony w długim terminie, nawet jeśli od czasu do czasu będą drobne obsunięcia kapitału. Jeśli stosujesz stop-lossy i masz również chęć zarabiania na giełdzie, to ucz się od najlepszych możesz tak jak Birger zbudować z czasem system inwestycyjny, zapewniający wolność finansową. Stop-loss to nic innego jak kontrola strat. Dzięki temu możesz ponieść nawet dziesięć porażek z rzędu, ale faktyczna strata na kapitale nie wyniesie więcej niż kilka procent portfela. Co za tym idzie jesteśmy nadal w grze!

16 9 Zmienianie wielkości pozycji to jedno z najpotężniejszych narzędzi w rękach tradera. Jako trader nie masz unikać strat, ale wygrywać dużo, gdy wygrywasz, a tracić mało, gdy przegrywasz. Najbardziej imponujące w wykładach Birgera, jest właśnie prowadzenie otwartej pozycji na rynku. Oczywiście jeśli pracuje się na żywym rynku, to trzeba trochę szczęścia, żeby zobaczyć Birgera podczas naprawdę bardzo udanej transakcji. Wtedy widzimy prawdziwą potęgę ostatniej zasady zarządzania wielkością pozycji. Zakładając, że masz na rynku otwartą pozycję o wielkości dwóch kontraktów. Zamknięcie jednego, to nic innego jak zmniejszenie pozycji o połowę, przez co zmniejszamy ryzyko. Możemy to zrobić, jednak wielu inwestorów bagatelizuje tę możliwość gra za wszystko albo nic. Birger zawsze podkreśla, że rynek nie jest logiczny i wynik pojedynczej transakcji jest losowy. Musimy szukać innej przewagi na rynku, żeby zacząć systematycznie zarabiać. Wielkość pozycji i możliwość zmniejszania strat i zwiększania zysków, to jedno z najsilniejszych narzędzi. Wykorzystaj to, co masz. Nigdy nie będziesz sprytniejszy od rynku, ale możesz tracić mniej przy pomyłkach, a zarabiać dużo więcej przy udanych transakcjach. Maksymalizuj zyski, minimalizuj straty. Używaj do tego czynnika, nad którym masz pełną kontrolę możesz zmieniać wielkość pozycji. Te same dwa kontrakty możemy powiększyć o kolejny, jeśli widzimy możliwość na zwiększenie zysków. Zwiększanie pozycji w trakcie trwania transakcji, to jednak zajęcie profesjonalistów i na etapie początkującego inwestowania, może się to skończyć bardzo dużymi stratami.

17 Różnica pomiędzy teorią a praktyką Jeden z uczestników obozu szkoleniowego w Niemczech, gdzie przez 5 dni Birger uczy swoich metod na żywym rynku, podsumował, że spotkanie z Birgerem to doskonałe zderzenie swoich umiejętności i swojej wiedzy z prawdziwym rynkiem. To świetnie oddaje współczesne czasy, kiedy mamy ogromną liczbę danych, setki programów szkoleniowych i tysiące książek o rynkach finansowych. Każda z nich ofertuje metody, strategie, techniki. No i każda z nich wygląda kusząca na rysowanych ręcznie wykresach lub historycznych danych. Tylko spróbujcie zrobić to samo w domu, na swoich rachunkach już nie jest takie proste, prawda? Birger uczy na co dzień w Niemczech, oczywiście prowadząc jednocześnie trading na swoim rachunku. Już kilka lat temu zrezygnował z suchej formy wykładów, bo trading na prawdziwym rynku broni się sam nie trzeba magicznych gwarancji ani certyfikatów potwierdzających umiejętności. On po prostu zarabia na oczach swoich uczniów, którzy mogą uczyć się jednocześnie w warunkach prawdziwych, takich jakie czekają ich po powrocie do domu, do swojego komputera. Spędziłem z Birgerem wiele miesięcy, pracując ramię w ramię i ucząc się jego najlepszych strategii. Nie ma lepszej formy edukacji niż oglądanie transakcji w czasie rzeczywistym, z ich dokładnym omówieniem. Mało polskich inwestorów miało okazję zobaczyć to na żywo, w gąszczu teoretycznych wykładów, po których efekty są również teoretyczne. Postanowiłem sprowadzić Birgera do Polski i namówić go na spotkanie z szerszym gronem odbiorców. Skoro może inwestować na oczach 10 uczniów na warsztatach, to czemu nie miałby tego zrobić przy publiczności składającej się z kilkuset inwestorów? Jeśli chcesz poznać dokładniej strategie i metody Birgera i spotkać się z nim na żywo, to zapraszam na najbliższy LiveTrading w Polsce. Ja będę tam na pewno i jeśli się spotkamy to chętnie wymienię się doświadczeniami rynkowymi i porozmawiam jak inwestor z inwestorem. Rzadko się zdarza żeby można było zabrać ze sobą komputer i samodzielnie zmierzyć się z rynkiem - na jednej sali - z jednym z najlepszych traderów na świecie! Mam również nadzieję, że weźmiesz sobie do serca uwagi z tego ebooka. Zanim powstał ten dekalog tradera, Birger wiele razy przekonał się na własnym rachunku, jak bolesne jest złamanie tych reguł. Nie ryzykuj swoich pieniędzy, skoro ktoś już to za Ciebie zrobił ;) Do zobaczenia i powodzenia na rynku! Tomasz Rozmus

18 Live Trading Day with Birger Schäfermeier Tomasz Rozmus Dziękuję!