.KRYZYS MASONERIA ..STRONY POLSKA... A GOSPODARKA ... Z KAŻDEJ. Apple OPARTY . WYPRZEDZIĆ. Steve Jobs DISCOVERY BIZNES ...DARIUSZ...BLOCHER ...

Transkrypt

1 Cena 9,80 (w tym 7% VAT) Marzec (3/2010) MASONERIA A GOSPODARKA POLSKA... Steve Jobs. WYPRZEDZIĆ.KRYZYS...DARIUSZ...BLOCHER...BUDIMEX Apple DISCOVERY BIZNES OPARTY NA FAKTACH...INWESTYCJE...MONETY... Z KAŻDEJ..STRONY Nr. ind

2

3

4 Marzec 2010ZAWARTOŚĆ MANAGER 360 DARIUSZ BLOCHER WYPRZEDZIĆ KRYZYS STR. 14 Steve Jobs str. 46 John Banka str. 52 Katarzyna Kieli str. 30 Ludwik Sobolewski str. 20 ciąg dalszy na stronie 6 Piotr Iwaniuk str. 36 W NUMERZE: 14 Dariusz Blocher, prezes Budimeksu fi rmy, która osiąga rekordowe wyniki podczas kryzysu, choć upadł kontrakt na budowę A1 Stryków Pyrzowice. 20 Ludwik Sobolewski, prezes GPW o wydarzeniach 2009 roku, który stanowił czas rekonwalescencji na rynku kapitałowym. 24 Masoneria a gospodarka polska. Ile wolny rynek zawdzięcza wolnomuarzim? Masoneria a gospodarka polska str Katarzyna Kieli o sukcesie Discovery Networks Central Europe w naszym kraju. 36 Piotr Iwaniuk, prezes DHL Global Forwarding, wyjaśnia dlaczego logistyka jest papierkiem lakmusowym gospodarki. 46 Steve Jobs: portret wielkiego managera. 52 John Banka z Colliers International mówi, czym różni się praca managera w Polsce i USA. 4 marzec 2010

5

6 dokończenie ze strony 4 NAUKA Luka emerytalna str. 90 PROF. BERND RAFFELHÜSCHEN, Albert Ludwigs Universität we Fryburgu INWESTYCJE Małe dzieło sztuki str. 62 TADEUSZ STECKIEWICZ, prezes i dyrektor naczelny Mennicy Polskiej S.A. ZAWARTOŚĆ Marzec 2010 BIZNES DZISIAJ. 10 Wiktor Legowicz O optymistach 11 Andrzej Nierychło: Tanie chwyty 12 Dariusz Jarosz: Firma przyjazna inaczej 13 Cezary Stolarczyk: Fatum wieżowca MANAGER Dariusz Blocher: Wyprzedzić kryzys RYNEK 20 Ludwik Sobolewski: Rok rekonwalescencji 24 Masoneria, a gospodarka Polska 30 Katarzyna Kieli: Sukces Discovery w Polsce 34 USA: kraj piramid 36 Piotr Iwaniuk: DHL jako papierek lakmusowy RANKING 42 Najskuteczniejsze domy maklerskie LUDZIE 46 Steve Jobs: portret managera 52 John Banka: warszawiak z Chicago 56 Zmiany kadrowe na najwyższym szczeblu INWESTYCJE 58 Stabilny rynek monet 60 Jak zarobić na kolekcjonowaniu 62 Tadeusz Steckiewicz: małe dzieło sztuki 64 Monety to polska specjalność 66 Ryszard Kondrat: awers i rewers 68 Numizmatyka w Ameryce 69 Michał Zawadzki: dukat kontra zły szeląg 70 Filip Fertner: prestiż i historia 72 Dzieła sztuki bez nominału RAPORT 76 Windykacja: lepsza hossa niż bessa 78 Zewnętrzne wsparcie przynosi korzyści 81 Lepiej, gorzej, czy bez zmian? 82 Auto w firmie: klucz do wyboru samochodu 84 Plastikowa kontrola NAUKA 86 Richard Bagozzi: neuronauki i zarządzanie 90 Bernd Raffelhüschen: luka emerytalna TECHNOPOLIS 92 Motocykl jak dzieło sztuki 95 Nowy Jaguar XJ JUST QUALITY 96 Plaża na statku wycieczkowym 100 Luksus skrojony na miarę 102 Polska wizja zegarkowa DUTY FREE 106 Mariusz Gzyl: kapitan wśród sztormu 6 marzec 2010

7

8 M BIZNES DZISIAJ Opinie: 3 x opóźnione płatności 1 Komisja Europejska analizuje możliwości zaproponowania lepszych i bardziej skutecznych unormowań prawnych, aby zwalczyć zjawisko opóźnionych płatności między przedsiębiorstwami lub instytucjami publicznymi w Unii Europejskiej. Nikiforos Diamandouros Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich EDYTORIAL Redaktor naczelny Złe długi W niebezpiecznym tempie rosną straty polskiej gospodarki z tytułu złych długów. W ub. roku wynosiły 6,4 mld euro. Średnie opóźnienie płatności wzrosło do 20 dni w porównaniu z 17 dniami rok wcześniej. Nie płacą w terminie już nie tylko prywatne firmy. Zaległości płatnicze polskich władz wydłużyły się średnio z 20 do 24 dni. Kryzys pogłębił ten problem także w innych krajach UE. Obecnie trwają otwarte konsultacje w tej sprawie ogłoszone przez Komisję Europejską. Autorzy projektu piszą: opóźnione płatności w transakcjach handlowych mają dramatyczne konsekwencje dla przedsiębiorstw. W przypadku nie zapłaconych faktur przedsiębiorstw, lub po ich zapłaceniu już po wymaganym terminie zapłaty wiele firm staje w obliczu ogromnych trudności finansowych; dotyczy to w szczególności przedsiębiorstw małych i średnich. Miejmy nadzieję, że problem nieterminowych płatności wreszcie znajdzie racjonalne PIOTR CEGŁOWSKI rozwiązanie. Niektórzy przedsiębiorcy z niepłacenia uczynili podstawową regułę działania. Znam dyrektora finansowego, który stracił pracę, ponieważ namawiał właściciela firmy, żeby nie opóźniać należności dłużej niż o miesiąc. Argumentował: Pozbędziemy się części klientów. Chociaż miał rację, zapłacił głową. 2 Uważam że ograniczenie opóźnień, np. o połowę, byłoby wykonalne, a to oznaczałoby odzyskanie około 15 mld zł Bogusław Skuza dyrektor generalny Intrum Justitia 3 Kryzys w branży budowlanej pierwsze poczuły małe firmy wykonawcze, ponieważ na nich kumulują się opóźnienia w płatnościach na wcześniejszych etapach produkcji. Małe firmy bardziej odczuwają też opóźnienia w płatności. Zbigniew Korzeniewski zast. dyr. działu windykacji Euler Hermes Redaktor naczelny Piotr Cegłowski p.ceglowski@managermba.pl Zast. red. naczelnego Tomasz Miarecki t.miarecki@managermba.pl Sekretarz redakcji Grzegorz Stech g.stech@managermba.pl Dyrektor artystyczny Maja Hałko m.halko@managermba.pl Foto Tomasz Kuczyński (dyrektor) t.kuczynski@managermba.pl Dariusz Bronz d.bronz@managermba.pl Agnieszka Pisarczyk a.pisarczyk@managermba.pl Rynek Leszek Cieloch l.cieloch@managermba.pl Inwestycje Piotr Stefański p.stefanski@managermba.pl Ludzie Hanna Żurawska h.zurawska@managermba.pl Nauka Grzegorz Dąbrowski g.dabrowski@managermba.pl Technopolis, Just Quality Barbara Grabowska b.grabowska@managermba.pl Felietony, komentarze Mariusz Gzyl, Dariusz Jarosz, Wiesław Kot, Andrzej Nierychło Cezary Stolarczyk (USA) Studio Krzysztof Krawczyk (dyrektor) k.krawczyk@managermba.pl Marketing Radosław Wąsowicz (grafik) r.wasowicz@managermba.pl Reklama Rajmund Tochwin (dyrektor) kom r.tochwin@managermba.pl Joanna Biedrzycka kom j.biedrzycka@managermba.pl Krzysztof Łabuszewski kom k.labuszewski@managermba.pl Karol Karwowski kom k.karwowski@managermba.pl Doradca zarządu ds. reklamy Żaneta Gaca (dyrektor), kom z.gaca@managermba.pl Dyrektor zarządzający Jarek Dotka j.dotka@managermba.pl Wydawnictwo Business Magazine Manager ul. Srebrna 3 lok Warszawa biuro@managermba.pl Tel: Fax: Management Business Association Prezes Maciej Siembieda m.siembieda@managermba.pl 8 marzec 2010

9 BEZ UKRYTYCH KOSZTÓW drukuj kopiuj skanuj faksuj Zakup drukarki albo urządzenia MFP, nie oznacza końca Twoich wydatków związanych z drukowaniem i kopiowaniem. Wielu użytkowników tych urządzeń nie zdaje sobie sprawy z kosztów eksploatacji przekraczających wielokrotnie cenę zakupu. Te ukrywane przez większość producentów koszty wpływają na wzrost obciążenia budżetów wielu przedsiębiorstw. Z urządzeniami Kyocera możesz jednak czuć się bezpiecznie. Wykorzystując unikalną technologie ECOSYS, drukarki oraz MFP Kyocera zawierają komponenty o długiej żywotności, wpływające na wysoką niezawodność i oszczędność. Urządzenia te produkują mniejszą ilość odpadów niż produkty konkurencyjne i oferują najniższy na rynku całkowity koszt posiadania (TCO). Unikaj nieprzyjemnych niespodzianek. Wybierz Kyocerę. Kontakt: Arcus S.A. Dystrybutor KYOCERA MITA w Polsce tel. (22) , KYOCERA MITA Europe B.V. KYOCERA MITA Corporation

10 M BIZNES DZISIAJ Optymistom żyje się lepiej FELIETON ZAPOMNIJ O KŁOPOTACH, ZASMAKUJ W BANKNOTACH CZYLI DUCHOWE I PRAKTYCZNE WSKAZÓWKI, JAK SPRAWIĆ, BY ŻYĆ W DOSTATKU I RADOŚCI TO WSPANIAŁY PORADNIK DLA BIZNESMENÓW I NIE TYLKO, AUTORSTWA RICHARDA CARLSONA. Ukazał się parę lat temu, ale recepty w nim zawarte stają się nader aktualne dziś, gdy nasza gospodarka rozwija się jeszcze powoli i w sumie z niepokojem myślimy o roku 2010 zarówno w skali mikro, jak i makro. Myśl przewodnia poradnika to nie należy przejmować się zmartwieniami, a wówczas łatwiej będzie nam wieść bogatsze i pełniejsze życie. Z pozoru wydaje się oklepanym, nic nie znaczącym powiedzeniem. Ale tylko z pozoru. Gdy czytamy poszczególne rozdziały zresztą bardzo krótkie dochodzimy do wniosku, że to nie taki aż banał. Przykład proszę bardzo. Wielu z nas słyszało zapewne powiedzenie Dawanie samo w sobie jest nagrodą. Choć to bez wątpienia prawda, a przy tym bodziec, by obdarowywać, istnieje również pewien aspekt dawania, który często umyka naszej uwadze. Dawanie to energia, która pomaga nie tylko innym, ale przede wszystkim osobie ofiarowującej. To naturalne prawo znajduje swoje zastosowanie bez względu na to, czy osoba, która daje, czegoś oczekuje, czy nawet zdaje sobie sprawę z tego, co się dzieje. Pieniądze to cyrkulacja. Muszą pozostawać w bezustannym obiegu. Kiedy popadasz w przerażenie, egoizm, czy też kiedy gromadzisz wszystko wyłącznie dla siebie, hamujesz ów obieg. Stwarzasz zapory uniemożliwiające powrót pieniędzy do ciebie. Wszelki sukces, jaki wówczas odnosisz, pojawia się wbrew twojej niechęci ofiarowywania, nie zaś z jej powodu. WIKTOR LEGOWICZ autor jest publicystą ekonomicznym radiowej Trójki Aby na nowo uruchomić cyrkulację, wystarczy zacząć dawać. Bądź hojny. Obficie opłacaj innych. Wspomagaj organizacje charytatywne. Oddawaj. Obserwuj, co się będzie działo. Niezliczone sposobności wyłonią się dosłownie znikąd. Wszechświat wie, co robi. Wszystko, co dajesz, powróci z odsetkami. Tylko jedna uwaga dawaj swoje i tylko to, co masz naprawdę. W innej sytuacji stajemy przed wyborami, których tak niedawno byliśmy świadkami. Czyli komu trzeba zabrać, a nie dawać, aby ratować budżet państwa. Uważnie zatem będziemy śledzić, co przyniosą najbliższe miesiące. Czy Produkt Krajowy Brutto będzie przyrastał szybciej, czy wolno; czy nadal będziemy mało, czy dużo kupować; czy utrzyma się, o dziwo, wysoki poziom eksportu i importu, jaki odnotowaliśmy w ostatnich miesiącach. Czy zloty będzie nadal silny. Można przypuszczać, że w 2010 roku polskie firmy z jeszcze większą nadzieją będą spoglądać na rynki wschodnie, albowiem spowolnienie w Europie Zachodniej będzie się utrzymywać i polskim przedsiębiorstwom trudno będzie utrzymać stan posiadania na zagranicznych rynkach. Mocny złoty cieszy z jednej strony, no bo w potocznym znaczeniu mówimy sobie mamy mocny pieniądz. Z drugiej, dobija właśnie eksporterów. Błędne koło. Byleby tylko nasza polska skłonność do narzekania nie przysłoniła wszystkiego. Albowiem, jak zwraca uwagę Carlson nie zdajemy sobie sprawy z ilości mentalnej i emocjonalnej energii, jaką zatraca się w narzekaniu. Podobno ogrom. A energia ta mogłaby zostać przeznaczona na twórcze pomysły czy też wyciszoną refleksję. Mogłaby zostać zużyta do rozwiązania jakiegoś problemu, wprowadzenia pomysłu w życie czy nowego produktu na rynek. Ta energia, przekonuje autor, to źródło naszego, twojego dostatku. Należy do ciebie, za darmo. A kiedy podejmujesz decyzję, aby przestać na rzekać, uwalniasz ową energię na tychmiast. Nowe myśli zaczynają się wynurzać; nowe ekscytujące idee wy dostają się na powierzchnię. Może warto spróbować może będzie łatwiej... Wiktor Legowicz 10 marzec 2010

11 FELIETON Tanie chwyty KILKA LAT TEMU KTOŚ W PKP WYMYŚLIŁ I URUCHOMIŁ TANIE LINIE KOLEJOWE. TO BYŁ BARDZO DOBRY POMYSŁ, BO UZUPEŁNIAŁ OFERTĘ. ANDRZEJ NIERYCHŁO dziennikarz TV Biznes, wieloletni szef Pulsu Biznesu Trasy, którymi dotąd kursowały tylko drogie ekspresy, można odtąd było przejechać płacąc znacząco mniej, godząc się w zamian na trochę gorszy rozkład jazdy i podróż nieco wysłużonym taborem. Dla wielu ludzi cena jest najważniejszym czynnikiem i ci z chęcią wsiadali do składów TLK. Ale niedawno doszło do kolejnej zmiany i szyld TLK zawisł na wszystkich dotychczasowych pociągach pospiesznych. W wielu relacjach TLK to obecnie jedyne istniejące połączenia. W ten sposób doskonale zamazano ich odrębność i wyjątkowość. W dodatku w nowych pociągach niby-tlk zniesiono miejscówki, a możliwość fakultatywnego cóż za piękne pojęcie! rezerwowania miejsc w pierwszej klasie w praktyce okazuje się fikcyjna, bo wykonalna jest tylko na stacjach początkowych. Gdy jednak ktoś powie, że to już wcale nie są żadne tanie linie, usłyszy: a właśnie że są, bo to są Tanie Linie Kolejowe. Czyli im mniej te pociągi będą tanie, tym bardziej będą Tanie. To nie jest zresztą jedyny przypadek psucia i rozciągania znaczenia pojęć. Słowo Intercity stworzono jako brand opisujący ekspresowe, luksusowe połączenia pomiędzy największymi ośrodkami miejskimi. A ileż mamy w Polsce, nawet przy najbardziej liberalnym spojrzeniu, takich cities pięć, siedem? Tymczasem dzisiaj, po n tych reformach kolejowych struktur, pociągiem PKP Intercity można (oczywiście, szybko i luksusowo, he, he, he ) dojechać do Kostrzynia, Chełma i Suwałk, a nawet pokonać relację Przemyśl Świnoujście. Wreszcie, by nie stworzyć wrażenia, że zło zalęgło się tylko w PKP, przykład z zupełnie innej beczki. Oto jedna z 375 prywatnych szkół wyższych obok piętrowej nazwy Wyższa Szkoła Tego, Tamtego i Jeszcze Czegoś używa także skrótowego brandu, który brzmi Dobra Uczelnia. I to używa bardzo konsekwentnie, wiadomo, dział marketingu czuwa. Jaka ta szkoła jest dobra, można sobie sprawdzić w rozmaitych dostępnych rankingach. Ale po co sprawdzać, skoro uczelnia jest Dobra i basta; zapraszamy do kasy. Marketing jest to narzędzie, którym należy się posługiwać z wyczuciem. Niewłaściwe posługiwanie się marketingiem może prowadzić do wielu groźnych chorób. Andrzej Nierychło BIZNES DZISIAJ M 2 x Madoff PODOBNY SCHEMAT OSZUSTWA, JAKI ROZSŁAWIŁ BERNADR MADOFF, ZASTOSOWALI OSTATNIO TAKŻE INNI KOMBINATORZY PIRAMIDA Z CZĘSTOCHOWY Polski Madoff ukradł prawie 17 mln złotych. Zbudował piramidę finansową w częstochowskim środowisku sportowców i przedsiębiorców. Robert M., finansista, od 56 osób wyłudził 16,5 mln złotych. Pracował w międzynarodowej firmie OVB zajmującej się pośrednictwem finansowym i sprzedażą. Bogatym i zaufanym klientom oferował VIP-owskie lokaty na wysoki procent. Nieraz aż do 40 proc. rocznie. Oszukani wpłacali od 6 do ponad miliona złotych. ABU MADOFF Pobożny Salah Ezzadine, libański finansista, dokonał przekrętu na miliard dolarów. Możliwe, że zadał Hezbollahowi cięższy cios, niż kiedykolwiek udało się to armii izraelskiej. Kiedy ogłosił, że powierzone mu pieniądze pomnaża o 40 proc. w skali roku, na jego fundusz wpłacali przywódcy Hezbollahu i poważni inwestorzy z Kataru oraz Kuwejtu. Przede wszystkim zaś tysiące szyitów z Libanu. Wykorzystał tzw. schemat Ponziego: odsetki dla inwestorów pochodziły z pieniędzy wpłacanych przez następnych inwestorów skuszonych wizją szybkiego zysku. O piramidach finansowych piszemy w korespondencji z USA na stronie 34 marzec

12 M BIZNES DZISIAJ Firma przyjazna inaczej FELIETON W RAMACH GLOBALNEGO OCIEPLENIA MAMY W POLSCE TEGO ROKU MEGAOZIĘBIENIE, ZE WSZYSTKIMI NEGATYWNYMI I POZYTYWNYMI SKUTKAMI. Rolnicy się cieszą, bo nareszcie roślinki spokojnie śpią pod megakołderką. Drogowcy złorzeczą, kierowcy pomstują, matki gubią dzieci w zaspach. Najgorzej jednak mają ci, którzy w XXI wieku zostali przez naturę wystawieni na najwyższą próbę, czyli próbę braku prądu. W niektórych rejonach Małopolski nie ma go już 2 tygodnie i wytrawni fani seriali Moda na sukces czy M jak miłość mogą odczuwać w związku z tym spory dyskomfort, dla wszystkich podstawowe czynności takie jak pranie, prasowanie czy mycie może stanowić spore wyzwanie. Nie można zapominać też o inwestorach, zwłaszcza tych aktywnych, którzy nie mogą sobie wyobrazić inwestowania z użyciem rąk, bębnów czy znaków świetlnych w czasach powszechnego dostępu do internetowych rachunków maklerskich. Małą apokalipsę związaną z odcięciem źródła energii odczułem też niedawno na własnej skórze dzięki uprzejmości i radosnym działaniom pracowników warszawskiego RWE Polska. Otóż, jak grom z jasnego nieba spadła na mnie informacja przekazana przez opiekunkę do dzieci następującej treści: Panie Darku, przyjechali z zakładu energetycznego i odcięli prąd za niepłacenie rachunków. Razem z dwumiesięcznymi bliźniaczkami siedzimy przy świecach. Zaraz idę do gospodarza domu po gorąca wodę bo zbliża się czas karmienia. Powoli rozmraża się lodówka i robi się ciemno. DARIUSZ JAROSZ prezes Martis CONSULTING, wieloletni prezes i redaktor naczelny Gazety Giełdy Parkiet Lekko oszołomiony, telefonicznie próbuję ustalić, co się stało, gdyż nie przypominam sobie, bym wobec swoje dobrodzieja dostarczającego mi prąd miał jakieś poważne zadłużenie. Uprzejmy urzędnik z mokotowskiej filii firmy uspokoił mnie, że to niemożliwe, by cokolwiek mi wyłączono, bo rachunki są ok i nikogo pod ten adres firma dzisiaj nie wysyłała, więc winowajców zamieszania muszę szukać gdzie indziej. Niestety, po przyjeździe do domu okazało się, że relacja opiekunki jest prawdziwa, co potwierdziła ochrona budynku dodając, że skoro mieszkanie nr 40 ma ponad pół roku niepłacone rachunki to nie ma się teraz co dziwić, że wyłączyli. Ale ja mieszkam pod 45 jęknąłem. No tak, to musieli się pomylić i wyłączyli panu zamiast sąsiadowi usłyszałem. Ponieważ od niespodziewanego odcięcia upłynęło już sporo godzin, przystąpiłem do szybkich działań interwencyjnych. W RWE przyznali, że może rzeczywiście doszło do pomyłki i obiecali, że przyjedzie ktoś w miarę szybko, co nie znaczy że bardzo szybko, bo zima trzyma, a na mieście korki. Kolejne godziny mijały przy blasku świec w miłej rodzinnej atmosferze, aż do momentu cudownego odzyskania prądu. Byłem tak zadowolony z odzyskanego standardu życia, że poprzednie zdenerwowanie związane z numerem pracowników RWE szybko mi przeszło. Niestety, okazało się, że kilka dni później znowu się ono pojawiło wskutek otrzymania broszury RWE Polska w której czytam RWE Polska to firma przyjazna klientowi, bo zaangażowanie zespołu obsługi klientów zostało uhonorowane godłem Firma Przyjazna Klientowi i dalej przyznanie Godła jest dla nas dodatkową motywacją, by RWE zawsze kojarzyło się Państwu ze sprawną i profesjonalna obsługą, odbywającą się w przyjaznej atmosferze. I w tym monecie się zagotowałem. Do tej pory bowiem nie usłyszałem ze strony RWE jednego krótkiego słowa przepraszam za całe zamieszanie, ale pewnie za dużo żądam od firmy przyjaznej klientowi, przyjaznej inaczej. Dariusz Jarosz 12 marzec 2010

13 FELIETON BIZNES DZISIAJ Fatum wieżowca TA DZIWACZNA PRAWIDŁOWOŚĆ ZDAJE SIĘ MIEĆ GENEZĘ JARMARCZNĄ, ALE TO POZÓR: WYKRYTA ZOSTAŁA PRZEZ EKONOMISTÓW Z CENZUSEM. ODDANIE DO UŻYTKU SUPERWIEŻOWCA JEST ZWIASTUNEM KRACHU GOSPODARCZEGO. M CEZARY STOLARCZYK publicysta, mieszka w USA inwestuje na rynku nieruchomości BIZNESOWE PRZESĄDY Przedstawiciele firm współpracujących z Chinami świetnie wiedzą, że przypisuje się tam pewnym liczbom znaczenie: pozytywne lub negatywne. Wymowa liczby 4 po chińsku oznacza śmierć. Dlatego też uważa się, że liczba 4 przynosi nieszczęście, gdyż porównuje się ją do śmierci. Jeśli Chińczyk ma wpływ na wybór numeru telefonu, adresu, piętra w budynku mieszkalnym, numeru rejestracyjnego czy konta bankowego, na pewno postara się o to, by znajdowały się w nim 6, 7, 8 i 9. Te bowiem uważa się za szczęśliwe. Dlaczego? Szóstkę wymawia się tak samo jak przymiotniki lśniący i płynny. Mówi się, że liczba sześć przynosi szczęście w biznesie. Kojarzona jest ze szczęściem i błogosławieństwem. Siódemka przynosi szczęście w relacjach międzyludzkich. Ósemka ma podobną wymowę do słowa bogactwo. Dziewiątka jako najwyższa z cyfr zawsze kojarzona była z cesarzem. Dziewięć brzmi tak samo jak długowieczny. Ze względu na różnice fonetyczne w dialektach chińskich, skojarzenia liczbowe mogą się różnić. Za najbardziej szczęśliwe uważa się generalnie 6, 8, 9. Zdarza sie, że magia liczb działa też w poważnych firmach amerykańskich lub europejskich. Na przykład Microsoft nie stosuje trzynastki w nazwach kodowych produktów. Szefowie koncernu uważają, że to przynosi pecha. Kiedy niedawno z fanfarami otwarto w Dubaju stratosferyczny szpikulec Burj Dubai jako najwyższą konstrukcję ziemską, kilka tygodni później tąpnęła zadłużona gospodarka emiratu. Nie wiadomo, co by było, gdyby z zastrzykiem 10 miliardów dolarów nie pospieszył szejk Abu Dhabi. Wdzięczność poratowanych była wielka: przemianowali wieżowiec na Burj Khalifa. To nie przypadek zapewnia ekonomista Mark Thornton z Auburn University. Już dwa lata wcześniej przepowiedział ciężkie chwile emiratu w swej pracy Rekordowy wieżowiec sygnałem depresji? Twierdzenie, że powstawanie najwyższych budynków i okresy zaburzeń ekonomicznych są zsynchronizowane, rozwinął w referacie z 2005 roku pt. Drapacze chmur i cykl biznesowy. Wysuwał dość dziwacznie brzmiącą tezę, że depresja gospodarcza albo krach giełdowy zwykle miają miejsce tuż przed oddawaniem do użytku najwyższych wieżowców. Prawidłowość można wykazać na szeregu przykładach. 186-metrowy budynek Singer w Nowym Jorku został ukończony tuż przed paniką rynkową roku Konstrukcję nowojorskiego Empire State Building ukończono w roku 1931; zdegradował dzierżący krótko palmę pierwszeństwa drapacz chmur Chryslera oraz budynek przy 40 Wall Street. Wszystkie te wieżowne zostały rozpoczęte przed załamaniem gospodarczym 1929 roku. Oddano je do użytkowania, gdy rozpoczęła się wielka depresja. Nowojorski World Trade Center: budowę dwu wież ukończono w roku 1972 i W roku 1974 prześcignął je chicagowski Sears Tower (aktualnie Willys Tower). Wkrótce potem gospodarka amerykańska pogrążyła się w stagnacji; poważnie wzrosły inflacja i bezrobocie. Oddanie do użytku wieżowca Petronas Tower w Malezji zainaugurowało azjatycki kryzys finansowy. Thornton nie jest jednym, który odnotowuje korelację. Wyprzedził go analityk rynkowy pracujący w latach 80. w Tokio, Andrew Lawrence. Opisał zjawisko w pracy Skyscraper Index. Idee budowy kolejnych rekordowej wysokości drapaczy chmur mają swą genezę w gospodarczej hossie, która je generuje. Polityka monetarna jest liberalna, kredyty tanie i łatwe do otrzymania; jednocześnie rosną ceny gruntu w metropoliach. Bogactwo buzuje i stymuluje ambicje sięgania po rekordy. Jednak boom rodzi także coraz większe spekulacje giełdowe. Nadużycia, brak rozwagi, zadufanie w konsekwencji doprowadzają do bessy. Związek między budową wieżowców a zapaściami ekonomicznymi ma polaryzujący wpływ na wielu ludzi z branży konstatuje Steve Watts, prezes Council of Tall Buildings and Urban Habitat. Sporo osób drażni, lecz jestem przekonany, że naukowe podstawy teorii są solidne. Poza tym, trwałość prominentnych wysokościowców wynosi około 70 lat, podczas gdy przewidywalny czas użytkowania budynku 10 piętrowego tylko 20 lat. Nie przewiduje się, by w bliskiej przyszłości jakiś kraj rzucił wyzwanie Burj Khalifa. Po co kusić los? Gospodarka świata wciąż liże rany po kończącej się recesji... (CeS) marzec

14 M MANAGER 360 O WYPRZEDZIĆ KRYZYS DARIUSZ BLOCHER BUDIMEX KOLEDZY ŻARTUJĄ, ŻE MOJA TECHNIKA POLEGA NA WRZUCENIU GRANATU LUB BOMBY, CZYLI WPROWADZENIU NOWEGO TEMATU TAM, GDZIE BIZNES WYHAMOWUJE LUB ZAPANOWAŁA STAGNACJA. SAM MÓWIĘ O SOBIE, ŻE JESTEM BARDZIEJ DYREKTOREM ZARZĄDZAJĄCYM NIŻ PREZESEM. JESTEM PRZEKONANY, ŻE RACHUNEK EKONOMICZNY JEST W BIZNESIE WAŻNIEJSZY OD AMBICJI. DLATEGO TEŻ ŚWIADOMIE REZYGNUJEMY Z PRESTIŻOWYCH, ALE I RYZYKOWNYCH KONTRAKTÓW, KTÓRE MOGŁYBY NARAZIĆ FIRMĘ NA STRATY. 14 marzec 2010

15 marzec

16 M MANAGER 360 O Rozmowa z Dariuszem Blocherem, prezesem Budimeksu S.A. Wiadomość, że Budimex nie wybuduje autostrady A1 Stryków Pyrzowice, delikatnie mówiąc, zirytowała polskich kierowców. Niestety, ziścił się jeden z prawdopodobnych scenariuszy, który także trzeba było brać pod uwagę. Autostrada Południe, której udziałowcem jest pańska firma, zakładała realizację w ramach PPP, czyli partnerstwa prywatno państwowego. Szereg przykładów dowodzi, że w naszych warunkach takie rozwiązanie nie ma szans powodzenia. Nie chciałbym wywoływać kolejnej dyskusji na temat PPP. Jest to model, który sprawdził się w wielu krajach, ale w Polsce styk tego, co państwowe i prywatne, automatycznie wzbudza podejrzenia o niejasne interesy, co skutecznie zniechęca. Przystępując do przetargu na budowę odcinka Stryków Pyrzowice, byliśmy przekonani, że tym razem dobrze skonstruowany model PPP wreszcie sprawdzi się w praktyce. Stało się jednak inaczej. Dlaczego? Finansowe założenia tej inwestycji powstały w roku 2008, zanim nadciągnął kryzys. Niewiele osób wie, że Autostrada Południe w przeciwieństwie do innych obecnych w Polsce koncesjonariuszy nie miała możliwości poboru od Skarbu Państwa stałej opłaty, niezależnej od natężenia ruchu. Umowa koncesyjna zakładała bardziej ryzykowny dla Autostrady Południe wariant, w ramach którego spółka pokrywałaby koszty obsługi kredytów, a także finansowałaby utrzymanie drogi z pieniędzy za przejazd pobieranych od kierowców. Fakt ten negatywnie wpłynął na ocenę ryzyka tej inwestycji przez banki. Koncesja miała trwać 35 lat. W przypadku znacznego wzrostu natężenia ruchu zakładaliśmy dobudowanie do obu jezdni kolejnego, trzeciego pasa. Kryzys pokrzyżował te założenia. Prognozy natężenia ruchu spadły aż o 18 proc., a koszt pieniądza wzrósł kilkakrotnie. Chociaż wiele banków skłonnych było finansować inwestycję, to jednak rachunek ekonomiczny przestał się zgadzać. Żeby projekt koncesyjny stał się rentowny, należało zmienić założenia umowy. A na to strona publiczna, działając w ramach obowiązującego prawa, nie mogła się zgodzić. Nie mam nic do zarzucenia Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad, która bardzo się starała uratować inwestycję. Budimex dysponuje gotowym projektem. Jest szansa, że zostanie on wykorzystany, co mogłoby wyraźnie zmniejszyć opóźnienia związane z niepo- 16 marzec 2010

17 wodzeniem kontraktu Autostrady Południe. Do inwestycji przygotowywaliśmy się przez prawie 2,5 roku. Pracował nad tym duży zespół. Projekt przygotowaliśmy z wyprzedzeniem, żeby po załatwieniu wszystkich spraw formalnych natychmiast przystąpić do budowy. Od razu wyjaśnię, że nadal mamy szansę wziąć udział w realizacji A1. Kiedy GDDKiA rozpisze nowy przetarg na wykonawstwo, a jego warunki uznamy za akceptowalne, bezzwłocznie przystąpimy do prac. Jesteśmy do nich bardzo dobrze przygotowani. Zakładam, że naszymi najgroźniejszymi konkurentami mogą być firmy chińskie, którym zależy na wejściu na polski rynek. Obawiam się, że są gotowe zaakceptować nawet straty, co dla nas jest nie do przyjęcia. Naszym wielkim atutem jest bardzo duże doświadczenie w budowie dróg. Czy istnieje szansa, że A-1 pomimo wszystko będzie gotowa na Mistrzostwa Euro 2012? Należy skoncentrować się na oddaniu do użytku newralgicznych odcinków tej autostrady. Najtrudniej będzie wykonać obwodnicę Częstochowy. Sukces przedsięwzięcia zależy od tego, czy uda się zbudować w terminie same drogi. Potem można zająć się resztą infrastruktury, np. miejscami obsługi podróżnych. Warto wiedzieć, że w innych krajach nie wznosi się ekranów dźwiękochłonnych w miejscach, w których zdarzało się, że Budimex podpisywał kontrakty kierując się bardziej ambicjami niż rachunkiem ekonomicznym. Zdecydowaliśmy się to zmienić. Poprawiliśmy kontrolę ryzyk, podchodzimy selektywnie do przetargów, a mimo to składamy więcej ofert, poprawiliśmy rentowność. Działamy w obszarach, które przynoszą zyski. Jeszcze trzy lata temu budownictwo drogowe stanowiło 30 proc. zaangażowania firmy, a obecnie już 70 proc. Realizujemy zadania na miarę naszej firmy, nierzadko bardzo trudne, jak np. warszawski odcinek S 8, który jest czymś w rodzaju tunelu bez dachu. Koszt tej inwestycji to 1,76 mld zł netto. Realizujemy także autostradową obwodnicę Wrocławia za blisko 640 mln zł netto, odcinek E autostrady A2 Stryków Konotopa za 350 mln zł netto, odcinek autostrady A1 Piekary Śląskie Pyrzowice za 1,5 mld zł netto, odcinek autostrady A4 Jarosław - Radymno o wartości blisko 800 mln zł netto. W zakresie budownictwa ogólnego warto wymienić stadion piłkarski Arki Gdynia oraz realizowaną wspólnie z partnerem z Grupy Ferrovial oczyszczalnię ścieków we Wrocławiu za blisko 300 mln zł netto. Złożyliśmy też najtańszą ofertę na terminal lotniczy w Gdańsku. W 2009 roku portfel zamówień Budimeksu wzrósł do rekordowych 5,3 mld złotych, a liczba kontraktów wzrosła do 83 z 60 w roku Nadal mamy szansę wziąć udział.. w realizacji A1. Jesteśmy bardzo dobrze.. przygotowani. Zakładam, am, że naszymi... najgroźniejszymi konkurentami.. mogą być firmy chińskie,którym ie,którym zależy.. na wejściu na polski rynek... Naszym wielkim atutem... tem... jest bardzo duże... doświadczenie... w budowie dróg... ustawia się je często w Polsce, czy też nie buduje się tylu obiektów inżynierskich służących jako przejścia dla dzikich zwierząt, co wydłuża czas budowy i oczywiście generuje znaczne koszty. Pomimo kryzysu i fiaska kontraktu na A 1 pańska firma może poszczycić się znakomitymi wynikami. To efekt dobrej strategii i jej realizacji. W przeszłości Coraz częściej ubiegacie się o kontrakty oparte na systemie: zaprojektuj i zbuduj. Bo jest ich coraz więcej i są adresowane do silnych, doświadczonych firm. Nie kryję, że dla nas system ten wiąże się ze sporym obciążeniem, tym bardziej że chcąc szybko przystąpić do realizacji określonych zadań, często przystępujemy do projektowania, zanim przetarg zostanie rozstrzygnięty. Rozwiązanie to jest, rzecz jasna, bardzo korzystne dla zleceniodawców, marzec

18 Jest pan szefem wielkiej firmy, z czym wiążą się specyficzne techniki zarządzania. Często powtarzam, że execution is solution, czyli inaczej mówiąc trzeba do bólu egzekwować realizację zadań. Skłonny jestem tolerować pomyłki, a nawet poważne błędy, ale pod warunkiem, że mam do czynienia z osobami, którym zależy na pracy i które potrafią wyciągać wnioski. Pomimo dużych rozmiarów biznesu, staram się być blisko pracowników, często odwiedzam place budów, pracownie projektowe i inne działy. Koledzy żartują, że moja technika polega na wrzuceniu granatu lub bomby, czyli wprowadzeniu nowego tematu tam, gdzie biznes wyhamowuje lub zapanowała stagnacja. Jestem niecierpliwy, reaguję natychmiast, gdy czuję, że sprawy mogą pójść w złym kierunku. Sam mówię o sobie, że jestem bardziej dyrektorem zarządzającym niż prezesem. Jestem przekonany, że rachunek ekonomiczny jest w biznesie ważniejszy od ambicji. Dlatego też świadomie rezygnujemy z prestiżowych, ale i ryzykownych kontraktów, które mogłyby narazić firmę na straty. Dotyczy to choćby budowy stadionu we Wrocławiu. CO LUBI? CO LUBI DARIUSZ BLOCHER? ZEGARKI Maurice Lacroix, ma trzy dobre zegarki tej marki DŁUGOPIS Montblanc WYPOCZYNEK narty we Włoszech, a latem aktywny urlop, co roku w innym miejscu KUCHNIA włoska RESTAURACJA San Lorenzo w Warszawie SAMOCHÓD wymarzony: Aston Martin DB9, jeździ służbowym audi A6. Bardzo lubi prowadzić samochód. HOBBY wszystkiego po trosze: prasa ekonomiczna, literatura s f, kino, teatr oraz jazda na rowerze. którzy oszczędzają czas, mają mniej formalności do załatwienia. Jednak by kontrakty zawarte w tym systemie kończyły się sukcesem, potrzebne jest precyzyjne opisanie przedmiotu inwestycji, aby nie dochodziło do patowych sytuacji, w których klient i wykonawca nie mogą uzgodnić projektu. Zdobywał pan doświadczenie zawodowe w amerykańskiej firmie. Z zawodowego punktu widzenia była to bardzo dobra inwestycja, zwłaszcza jeśli chodzi o wiedzę w dziedzinie zarządzania i HR. Ująłbym to następująco wiedzę, którą zdobyłem w PepsiCo, mogłem w praktyce wykorzystać dopiero w Budimeksie. Dobrą podstawę dały mi też studia inżynierskie, które uczą dyscypliny. Oczywiście, wiele uwagi poświęciłem też poszerzaniu wiedzy managerskiej, w tym dokształcając się m.in. w Hiszpanii. W branży budowlanej obowiązuje nieco oldschoolowy styl zarządzania. Nie jest tajemnicą, że jeszcze kilka lat temu wiele kontraktów zawierano głównie dzięki znakomitym relacjom prezesów z klientami. Czasy się zmieniają i choć relacje są nadal bardzo ważne, zaczyna dominować inny sposób myślenia nie ujmując wagi klientowi, jego satysfakcji i zadowoleniu, biznes opiera się w coraz większym stopniu na rachunku ekonomicznym, determinującego znaczenia nabiera rentowność. Twarde dane świadczą o tym, że taki model lepiej się sprawdza. Pamiętam jednak o tym, że za jakiś czas pojawią się młode wilki z koncepcjami lepszymi od moich. Na tym opiera się postęp. Pewnie dlatego staram się pracować z osobami, które mają własne zdanie i są w stanie go bronić. 59 proc. udziałów Budimeksu to własność Hiszpanów, jaki ma to wpływ na funkcjonowanie firmy? Ferrovial to dziś koncern globalny. 60 proc. jego aktywności biznesowej ulokowane jest poza Hiszpanią. Jedną z głównych zasad jest zarządzanie poszczególnymi firmami przez local management. W praktyce oznacza to, że zarząd Budimeksu samodzielnie podejmuje decyzje biznesowe. Przedstawiciele Ferrovial w Polsce wykonują funkcje pomocnicze i doradcze, wynikające z naszej przynależności do koncernu. Dobrą stroną współpracy z inwestorem strategicznym jest także możliwość skorzystania z jego środków 18 marzec 2010

19 MANAGER 360 O M finansowych wówczas, gdy są nam potrzebne. Kiedy przed laty potrzebowaliśmy pieniędzy na rozwój działalności deweloperskiej Ferrovial włożył do spółki Budimex Nieruchomości 320 mln zł w gotówce w zamian za 50 proc. udziałów w tym biznesie. W ubiegłym roku mając już pokaźny bank gruntów zakupionych w latach , dobre nowe projekty, niewielkie zadłużenie spółki i sporo gotówki, zdecydowaliśmy się odkupić owe 50 proc. udziałów z dyskontem i dwucyfrową stopą zwrotu z inwestycji. Ta część biznesu otwiera świetne perspektywy przed firmą. Widać już ożywienie. W 2005 roku dobrze zainwestowaliśmy pieniądze kupując działki, których wartość poszybowała w górę. Dobry przykład to 2,3 ha terenu byłej zajezdni w centrum Warszawy. Zapłaciliśmy 116 mln zł, co w chwili transakcji wydawało się znaczną kwotą. Nasz konkurent kupił bardzo podobną działkę w tym samym miejscu rok później już za blisko 400 mln zł. Dysponujemy gruntami, na których można postawić 8 tys. mieszkań. Działalność deweloperska to dobry kierunek rozwoju, ponieważ pozwala osiągać dwa razy lepsze zyski niż budowa dróg. Kluczem do sukcesu Grupy Ferrovial jest dywersyfikacja biznesu. Rzeczywiście, budownictwo to obecnie zaledwie jedna trzecia zaangażowania koncernu. Ferrovial odniósł wielki sukces w dziedzinie oczyszczania wody, obsługi technicznej biur, utylizacji śmieci, zarządzania lotniskami i usług okołolotniskowych. Także i my nie stoimy w miejscu, tylko podążamy za pieniędzmi. Taką właśnie szansę stwarza budownictwo specjalistyczne w dziedzinie kolei i energetyki, a w przyszłości podobna działalność, jaką prowadzi dziś Ferrovial. Budimex należy do czołówki firm w dziedzinie CSR. Ale nie CSR rozumianego potocznie, jako aktywność charytatywna, sponsoringowa. Zwłaszcza w tej pierwszej działamy bez rozgłosu, bo publicity podważałoby wiarygodność naszych intencji. Dla mnie CSR to działania w szerokim spektrum: relacji z klientami, partnerami biznesowymi, pracownikami, to odpowiedzialność ekonomiczna, przejrzystość spółki, troska o naturalne środowisko, których celem jest optymalny i długofalowy rozwój firmy. Można go osiągnąć jedynie wówczas, gdy uwzględnia się potrzeby wszystkich interesariuszy. Podoba mi się koncepcja CSR, ponieważ za najpiękniejsze w biznesie uważam połączenie jego efektywności i zysku z satysfakcją i korzyściami tych, którzy mają z firmą coś wspólnego. Rozmawiał Piotr Cegłowski marzec

20 GIEŁDOWY ROK 2009 REKONWALESCENCJI ROK 2009 NA DŁUGO ZAPISZE SIĘ NA KARTACH HISTORII Z UWAGI NA SYTUACJĘ GOSPODARCZĄ NA ŚWIECIE. MIMO ŻE POLSKA NIE ZOSTAŁA TAK ZNACZĄCO DOTKNIĘTA PRZEZ KRYZYS, TO ANALITYCY WIERZĄ, ŻE KOLEJNY ROK ZNACZNIE USTABILIZUJE GOSPODARKĘ, A CO ZA TYM IDZIE, RYNKI KAPITAŁOWE. Kryzys dotknął nie tylko małe przedsiębiorstwa, ale również duże firmy notowane na rynkach głównych warszawskiego parkietu. Spółki, które dotychczas pozyskiwały kapitał, m.in. poprzez kredyty bankowe, spotkały się z dużym oporem ze strony pożyczkodawców. Banki w tym okresie o wiele mniej chętnie udzielały kredytu. Stąd też przedsiębiorstwa decydowały się na znacznie bardziej ryzykowny krok, jakim był debiut na nadal dość młodym, ale prężnie rozwijającym się rynku alternatywnym NewConnect. Ponadto, spółki oraz jednostki samorządu terytorialnego mogą już pozyskać kapitał na giełdzie również poprzez emisję dłużnych papierów wartościowych. 21 DEBIUTANTÓW Kryzys miał niewątpliwie wpływ na pogorszenie się sytuacji wielu firm, także tych z Głównego Rynku zaznacza Ludwik Sobolewski, prezes GPW w Warszawie. Firmy z NewConnect, będące w początkowej fazie swego rozwoju, były szczególnie narażone na znaczne spadki przychodów a nawet na bankructwo. Myślę jednak, że spółki notowane na alternatywnym rynku GPW zdały sprawdzian i poradziły sobie również w niepewnych warunkach ekonomicznych. Rok 2009 możemy nazwać rokiem rekonwalescencji na rynku kapitałowym po kryzysie, który nie uderzył, co prawda, w Polskę z całą 20 marzec 2010