ROZMOWA KWALIFIKACYJNA

Transkrypt

1 MOJA PRACA POWIATOWY URZĄD PRACY W PRZEMYŚLU NR 1 (1) GRUDZIEŃ 2010 AGROTURYSTYKA - SZANSA DLA TERENÓW WIEJSKICH STYPENDIUM Z TYTUŁU PODJĘCIA DALSZEJ NAUKI NASZE PERŁY: GMINA FREDROPOL RYNEK PRACY W I PÓŁROCZU 2010 ROKU FINANSOWANIE STUDIÓW PODYPLOMOWYCH TEMAT WYDANIA fot.t. Droń ROZMOWA KWALIFIKACYJNA

2 MOJA PRACA SPIS TREŚCI Rynek pracy Rynek pracy w pierwszym półroczu 2010 roku...4 Warto wiedzieć Stypendium z tytułu podjęcia dalszej nauki...6 Wydarzenia Punkt konsultacyjny w PUP...7 Ogólnopolski Tydzień Kariery...8 TEMAT WYDANIA Rozmowa kwalifikacyjna Zanim pójdziesz na rozmowę kwalifikacyjną...10 Kultura ma znaczenie...11 Giełda pracy?...12 Okiem pracodawcy...12 Opinie uczestników...13 PRACA Usługi rynku pracy Finansowanie studiów podyplomowych...14 U doradcy Informacja grupowa w terenie...15 Gminy powiatu Jak by się tu biedzie nie dać...16 BIZNES Pierwszy krok Agroturystyka - szansa dla terenów wiejskich...18 Wywiady Reklama & lokalizacja...20 Nasze perły Gmina Fredropol: Posada Rybotycka...22 MOJA PRACA Numery telefonów...23 MOJA PRACA Powiatowy Urząd Pracy w Przemyślu Wydawca Powiatowy Urząd Pracy w Przemyślu ul. Katedralna 5, Przemyśl, tel / fax klubpracy@pup.przemysl.pl Zespół redakcyjny: Tomasz Droń - red. naczelny, Małgorzata Stankiewicz, Joanna Lorenowicz, Marcin Drymajło Oprawa graficzna: Powiatowy Urząd Pracy w Przemyślu 2 moja praca

3 SŁOWO WSTĘPNE Szanowni Państwo, W rejestrze Powiatowego Urzędu Pracy w Przemyślu figuruje wiele tysięcy osób. Za każdym numerem ewidencyjnym kryje się inny człowiek, ze swoją odrębną historią. Ludzie są niepowtarzalni jak płatki śniegu, które już wkrótce pobielą piękne krajobrazy powiatu przemyskiego. Jednak jest pytanie, które niezależnie od swej wyjątkowości - powinien zadać sobie każdy kto szuka pracy. Abstrahując od poziomu wykształcenia, stażu pracy czy oczekiwań finansowych dla osoby szukającej zatrudnienia ważne jest udzielenie odpowiedzi na pytanie: Jaka jest MOJA PRACA marzeń?. To oczywista oczywistość? Praktyka pokazuje, że nie. Wiele osób ma problem ze wskazaniem zawodu, który chce wykonywać. Deklaracja przyjmę każdą ofertę budzi szacunek, bo oznacza pracowitość kandydata, ale na rynku pracy pożądani są specjaliści w konkretnych dziedzinach. Dlatego warto jasno sobie powiedzieć czy spełniamy wymagania niezbędne do wykonywania interesującej nas pracy, a jeśli nie to czy możliwe jest zdobycie konkretnych uprawnień oraz ile Iwona Kurcz-Krawiec to potrwa i będzie nas kosztować. Mamy nadzieję, że pomogą Państwu w tym informacje zawarte w niniejszym biuletynie. Wybór interesującej nas pracy i dążenie do jej zdobycia często wiąże się z edukacją Kiedyś dotyczyła ona dzieci i młodzieży, a dziś jest to temat aktualny dla nas wszystkich. Obecnie, by być na rynku pracy konkurencyjnym, nieustannie należy podnosić swoje kwalifikacje i dbać o rozwój zawodowy. Dlatego w tym numerze sporo miejsca fot. T.Droń poświęcamy oferowanym przez powiatowy urząd pracy formom pomocy dla osób, które chcą się uczyć. Jednak nawet najwspanialsze wykształcenie nie pomoże jeśli podczas rozmowy kwalifikacyjnej nie będziemy umieli odpowiednio zaprezentować się przed potencjalnym pracodawcą. W związku z tym tematem wydania jest Rozmowa kwalifikacyjna - okazję do odbycia takiej rozmowy stwarza udział w organizowanych przez nasz urząd giełdach pracy. Ponadto piszemy o wyjazdach do najtrudniej zlokalizowanych gmin i przeszkodach na jakie napotkały osoby prowadzące własną działalność gospodarczą. W cyklu Nasze perły opisujemy jedną z atrakcji turystycznych gminy Fredropol. Szansą dla terenów wiejskich jest agroturystyka dlatego podejmujemy także ten temat. Możecie Państwo współtworzyć Moją Pracę zgłaszając interesujące Was tematy i swoje uwagi odnośnie czasopisma. Życzę miłej lektury. Z poważaniem, Dyrektor Powiatowego Urzędu Pracy w Przemyślu Z OKAZJI ZBLIŻAJĄCYCH SIĘ ŚWIĄT BOŻEGO NARODZENIA ŻYCZYMY PAŃSTWU, BY BYŁY ONE OKRESEM MIŁOŚCI, ŻYCZLIWOŚCI ORAZ POJEDNANIA. A NOWY ROK 2011 NIECH KAŻDEMU PRZYNIESIE SPEŁNIENIE MARZEŃ, ZWŁASZCZA TYCH ZAWODOWYCH! DYREKCJA I PRACOWNICY POWIATOWEGO URZĘDU PRACY W PRZEMYŚLU moja praca 3

4 RYNEK PRACY RYNEK PRACY w I półroczu 2010 roku Poniżej prezentujemy sytuację na przemyskim rynku pracy w pierwszym półroczu tego roku. W końcu czerwca 2010r. w rejestrze Powiatowego Urzędu Pracy w Przemyślu pozostawało bezrobotnych. W stosunku do grudnia 2009r. liczba bezrobotnych była mniejsza o 206 osób (1,9%). W I półroczu br. liczba bezrobotnych mieszkańców Przemyśla zwiększyła się o 57 osób, natomiast liczba mieszkańców powiatu ziemskiego zmniejszyła się o 263 osoby. Poziom stopy bezrobocia w powiecie przemyskim - grodzkim nie zmienił się i w końcu czerwca br. wynosił 18,9% a w powiecie ziemskim zmniejszył się z 21,1% w grudniu 2009r. do 20,2% w czerwcu br. W omawianym okresie w Powiatowym Urzędzie Pracy w Przemyślu zarejestrowało się 5019 nowych bezrobotnych tj. o 84 osoby mniej niż w I półroczu roku ubiegłego. Z różnych przyczyn wyrejestrowano 5225 osób tj. o 490 więcej niż w analogicznym okresie roku ubiegłego. Najwięcej osób utraciło status bezrobotnego z po wodu podjęcia pracy 2092 osoby tj. 40% ogółu wyłączonych z ewidencji bezrobotnych w I półroczu 2010r grudzień 2009r. Zarejestrow ani bezrobotni (stan w końcu miesiąca) styczeń luty marzec kw iecień maj czerw iec 2010r Najliczniej reprezentowane zawody wśród bezrobotnych (stan w końcu czerwca 2010r.) sprzedawca 719 technik ekonomista 309 kucharz 280 murarz 267 technik mechanik 230 ślusarz 224 krawiec 222 specj. administracji publicznej 175 technik zywienia 152 cukiernik 147 robotnik gospodarczy 133 technik technologii odzieży 116 pracownik biurowy 107 tokarz 105 sprzątaczka bezrobotni Największy udział (21,8%) w strukturze bezrobotnych mieli bezrobotni bez zawodu, których licz ba wzrosła z 1930 w czerwcu 2009r. do 2343 osób w czerwcu br. Jest to grupa obejmująca przede wszystkim osoby z wykształceniem podstawowym i niepełnym podstawowym oraz osoby posiadające wykształcenie średnie ogólnokształcące lub techniczne, nie poparte żadnymi kwalifikacjami zawodowymi, dyplomem uprawniającym do wykonywania zawodu lub doświadczeniem zawodowym. W grupie bezrobotnych bez zawodu: 50,9% stanowiły bezrobotne kobiety, a 9,8% bezrobotni poprzednio pracujący i pozostający bez pracy ponad 12 miesięcy. Wg stanu na r. wśród zarejestrowanych bezrobotnych było bezrobotnych poszukujących pracy w konkretnym zawodzie tj. o 643 osoby więcej niż w analogicznym okresie roku ubiegłego. 4 moja praca

5 RYNEK PRACY W I półroczu br. w dyspozycji Powiatowego Urzędu Pracy w Przemyślu było 1964 oferty pracy/miejsc aktywizacji zawodowej tj. o 307 więcej niż w analogicznym okresie roku ubiegłego. Z terenu miasta Przemyśla wpłynęło 1157 ofert, które stanowiły 59,0% ogólnej liczby ofert będących w dyspozycji urzędu a od pracodawców mających siedziby w powiecie przemyskim wpłynęło 690 ofert (35,1% ogółu ofert). Z zakładów pracy mających siedzibę poza terenem działania PUP wpłynęło 117 ofert tj. 6,0% ogółu ofert będących w dyspozycji urzędu. W ogólnej liczbie ofert będących w dyspozycji PUP 51,1% stanowiły oferty zatrudnienia a 48,9% oferty aktywizacji zawodowej bezrobotnych tj. stażu, przygotowania zawodowego i prac społecznie użytecznych. Prawie 90% stanowiły oferty subsydiowane ze środków Funduszu Pracy. W rankingu wszystkich ofert pierwsze miejsce pod względem liczebności zajmuje robotnik gospodarczy 502 oferty. Następne miejsca w rankingu zajmują oferty w zawodzie: pracownik biurowy- 270 ofert, sprzedawca 133 oferty; pracownik administracyjny 93 oferty i kucharz 30 ofert pracy. Najliczniej reprezentowane zawody wśród ofert pracy / aktywizacji zawodowej (w I półroczu 2010r.)j robotnik gospodarczy 502 pracownik biurowy 270 sprzedawca pracownik administracyjny kucharz przedstawiciel handlowy magazynier sprzątaczka pomoc kuchenna bufetowy opiekunka dziecięca kasjer handlowy Nadmienić należy, że wśród ofert w zawodzie robotnik gospodarczy 57,2% dotyczyło prac wykonywanych przez bezrobotnych w ramach prac społecznie użytecznych, natomiast oferty w zawodzie pracownik biurowy i pracownik administracyjny dotyczyły stażu u pracodawcy. archiwista 21 fryzjer urzędnik podatkowy oferty Zawody deficytowe i nadwyżkowe wśród nowo zarejestrowanych bezrobotnych określa wskaźnik intensywności nadwyżki/deficytu (udział średniej miesięcznej liczby ofert pracy w danym zawodzie w średniej miesięcznej liczbie nowo zarejestrowanych bezrobotnych w danym zawodzie). Zawód deficytowy jest rozumiany jako zawód, na który występuje na rynku pracy wyższe zapotrzebowanie, niż liczba nowo zarejestrowanych bezrobotnych, poszukujących pracy w tym zawodzie. Zawód nadwyżkowy to taki zawód, na który występuje na rynku pracy mniejsze zapotrzebowanie, niż liczba poszukujących pracy w tym zawodzie. Zawód zrównoważony (wykazujący równowagę na rynku pracy). W I półroczu 2010r. na czele rankingu zawodów nadwyżkowych, na które występuje na rynku pracy mniejsze zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie znaleźli się: technik mechanik, politolog, specjalista. ds. organizacji usług gastronomicznych, hotelarskich i turystycznych, tokarz, nauczyciel wychowania fizycznego, mechanik operator pojazdów i maszyn rolniczych, technik technologii odzieży, technik hotelarstwa, technik mechanizacji rolnictwa, stolarz budowlany, ekonomista, technik rolnik, nauczyciel języka polskiego. Na liście 281 zawodów nadwyżkowych 71,5% stanowiły zawody, na które nie zgłoszono do urzędu żadnego zapotrzebowania. Do grupy zawodów zrównoważonych tj. wykazujących równowagę na rynku zaliczyć można: asystentka stomatologiczna, inżynier budownictwa, inżynier geodeta, inżynier mechanik, nauczyciel przedszkola, operator koparek i zwałowarek. Na czele rankingu zawodów deficytowych (w których występuje wyższe zapotrzebowanie, niż liczna osób poszukujących pracy w tym zawodzie) znalazły się następujące zawody: operator maszyn do produkcji płyt i sklejek, blacharz budowlany, nauczyciel praktycznej nauki zawodu, operator żurawia jezdniowego, operator maszyn do obróbki skrawaniem, wulkanizator, grafik komputerowy, operator sprzętu do robót ziemnych. Wśród 123 zawodów deficytowych było 85 zawodów, w których były oferty natomiast brak było zarejestrowanych bezrobotnych poszukujących pracy w tych zawodach. oprac. Krystyna Gaweł moja praca 5

6 WARTO WIEDZIEĆ STYPENDIUM Z TYTUŁU PODJĘCIA DALSZEJ NAUKI Dla osób spełniających określone kryteria dodatkową motywacją do podjęcia edukacji może być możliwość ubiegania się o stypendium na kontynuowanie nauki. Stypendium może zostać przyznane osobie bezrobotnej bez kwalifikacji zawodowych, która w okresie 12 miesięcy od dnia zarejestrowania w powiatowym urzędzie pracy podjęła dalszą naukę w szkole ponadgimnazjalnej dla dorosłych, będącej szkołą publiczną lub niepubliczną o uprawnieniach szkoły publicznej, albo w szkole wyższej, gdzie studiuje w formie studiów niestacjonarnych i spełnia kryteria dochodowe. Stypendium przyznawane jest na wniosek osoby bezrobotnej. 1. Zgodnie z art. 55 ust 1 ustawy Starosta może przyznać z Funduszu Pracy bezrobotnemu bez kwalifikacji zawodowych stypendium z tytułu podjęcia dalszej nauki. 2. Wnioskodawca zobowiązany jest do złożenia prawidłowo i czytelnie wypełnionego wniosku o przyznanie stypendium z tytułu podjęcia dalszej nauki, podpisanego przez wnioskodawcę stanowiącego załącznik nr 1 do niniejszych zasad wraz z wymaganymi załącznikami. Wnioski niekompletnie lub nieprawidłowo wypełnione nie będą rozpatrywane. 3. Złożenie wniosku wraz z załącznikami nie gwarantuje przyznania stypendium z tytułu podjęcia dalszej nauki. 4. Wnioski będą rozpatrywane według kolejności zgłoszeń do wyczerpania środków Funduszu Pracy przeznaczonych na ten cel. Do wniosku należy dołączyć: 1. Zaświadczenie wystawione przez szkołę/uczelnię o podjęciu dalszej nauki w systemie niestacjonarnym, z podaniem daty rozpoczęcia nauki, kierunku oraz adnotacją, że na dzień wystawienia zaświadczenia nauka jest kontynuowana. Bezrobotny bez kwalifikacji zawodowych to bezrobotny nie posiadający kwalifikacji do wykonywania jakiegokolwiek zawodu poświadczonych dyplomem, świadectwem, zaświadczeniem instytucji szkoleniowej lub innym dokumentem uprawniającym do wykonywania zawodu. Zatrudnienie to wykonywanie pracy na podstawie stosunku pracy, stosunku służbowego oraz umowy o pracę nakładczą. 6 moja praca 2. Dokumenty dotyczące dochodów netto wszystkich członków rodziny za miesiąc poprzedzający miesiąc rozpoczęcia nauki np. zaświadczenie pracodawcy o wysokości wynagrodzenia z tytułu zatrudnienia, zawierające informacje o wysokości potrąconej zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, składki na ubezpieczenie zdrowotne, składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe w części finansowanej przez ubezpieczonego oraz składki na ubezpieczenie chorobowe, zaświadczenie o wysokości wynagrodzenia uzyskiwanego na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia, umowy o dzieło albo w okresie członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub spółdzielni kółek rolniczych (usług rolniczych), zawierające informacje o wysokości potrąconej zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, składki na ubezpieczenie zdrowotne, składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe w części finansowanej przez ubezpieczonego oraz składki na ubezpieczenie chorobowe, dowód otrzymania renty lub emerytury albo decyzję organu rentowego przyznającego rentę lub emeryturę z ubezpieczenia społecznego, zaświadczenie z powiatowego urzędu pracy o przyznaniu zasiłku dla bezrobotnych, dodatku szkoleniowego, stypendium, decyzję o przyznaniu świadczenia przedemerytalnego, oświadczenie o wysokości dochodu osiąganego z prowadzonej działalności gospodarczej, zawierające informacje o wysokości potrąconej zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz składek na ubezpieczenia: emerytalne, rentowe i chorobowe. (Wnioskodawca potwierdza własnoręczność podpisu członka rodziny składając oświadczenie w tej sprawie w obecności pracownika PUP) lub inne dokumenty potwierdzające wysokość osiąganego dochodu za dany miesiąc. 3. Stypendium z tytułu podjęcia dalszej nauki może zostać przyznane bezrobotnemu, który złożył wniosek o przyznanie stypendium z tytułu podjęcia dalszej nauki, jeżeli spełnione będą łącznie następujące warunki: a Bezrobotny podjął dalszą naukę w szkole ponadgimnazjalnej dla dorosłych, będącej szkołą publiczną lub niepubliczną o uprawnieniach szkoły publicznej albo w szkole wyższej, gdzie studiuje się w formie studiów niestacjonarnych, b Podjęcie nauki nastąpiło w okresie 12 miesięcy od dnia zarejestrowania się w PUP, c Dochód bezrobotnego nie przekracza wysokości dochodu na osobę w rodzinie w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej, uprawniającego do świadczeń z pomocy społecznej. JAKA JEST WYSOKOŚĆ STYPENDIUM? 1. Stypendium wypłacane jest w wysokości 100% kwoty zasiłku podstawowego (od dnia 01 czerwca 2010r. kwota zasiłku wynosi 742,10 zł brutto za pełny miesiąc); stypendium za niepełny miesiąc ustala się dzieląc kwotę stypendium przez 30 i mnożąc przez liczbę dni kalendarzowych przypadających w okresie, za który świadczenie przysługuje. 2. Osobie, której starosta przyznał stypendium na dalszą naukę, przysługuje stypendium w wysokości 20% kwoty zasiłku podstawowego, od ostatniego dnia miesiąca, w którym podjęła zatrudnienie w trakcie nauki (wówczas należy przedłożyć w PUP umowę o pracę, a po jej zakończeniu świadectwo pracy). NA JAKI OKRES STAROSTA MOŻE OSOBIE BEZROBOTNEJ PRZYZNAĆ STYPENDIUM? Na okres 12 miesięcy liczonych od dnia rozpoczęcia nauki, Podjęcie dalszej nauki to rozpoczęcie nauki na wyższym poziomie niż ostatnio zakończony.

7 łącznie z okresem wakacji i przerw zimowych. Gdy uzyskano promocję do następnej klasy, w przypadku uczniów szkoły ponadpodstawowej lub ponadgimnazjalnej dla dorosłych albo po uzyskaniu zaliczenia danego roku odnośnie słuchaczy studiów wyższych w systemie wieczorowym lub zaocznym (niestacjonarnym) starosta może podjąć decyzję o kontynuacji wypłacania stypendium na kolejne 12 miesięcy lub do ukończenia nauki zgodnie z programem nauczania. Kryterium dochodowe to wysokość dochodu netto na osobę w rodzinie w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej uprawniającego do świadczeń z pomocy społecznej (obecnie wysokość dochodu na osobę w rodzinie nie może przekroczyć zł netto, a w przypadku osoby samotnej 477 zł netto); do dochodu rodziny wlicza się dochód z posiadanego gospodarstwa rolnego (przyjmuje się obecnie obowiązującą kwotę dochodu z 1 ha przeliczeniowego w wysokości zł netto). Dochód rodziny to suma miesięcznych dochodów osób w rodzinie, bez względu na tytuł i źródło ich uzyskania, pomniejszona o miesięczne obciążenie podatkiem dochodowym od osób fizycznych, składki na ubezpieczenie zdrowotne określone w przepisach o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym w Narodowym Funduszu Zdrowia oraz ubezpieczenia społeczne określone w odrębnych przepisach, kwotę alimentów świadczonych na rzecz innych osób, Rodzina to osoby spokrewnione lub niespokrewnione pozostające w faktycznym związku, wspólnie zamieszkujące i gospodarujące. Dochód na osobę w rodzinie to dochód rodziny podzielony przez liczbę osób w rodzinie, przy czym wysokość dochodu miesięcznego nie może przekroczyć obowiązujących w danym okresie kryteriów dochodowych, odnoszących się odpowiednio do osoby samotnie gospodarującej oraz do osoby w rodzinie. KIEDY NIE PRZYSŁUGUJE STYPENDIUM? 1. Stypendium nie przysługuje w przypadku przerwania nauki, przekroczenia kryterium dochodowego lub utraty statusu bezrobotnego. 2. Nie dostarczenie w ustalonym przez PUP terminie zaświadczenia wystawionego przez szkołę, potwierdzającego kontynuowanie nauki i stanowiącego podstawę wypłaty stypendium oraz nie złożenie oświadczenia o dochodach powoduje wstrzymanie wypłaty stypendium, a w konsekwencji stanowi podstawę do żądania jego zwrotu. 3. Wnioskodawca jest zobowiązany do niezwłocznego informowania PUP o wszelkich zmianach, które mogą mieć wpływ na realizację wypłaty przyznanego stypendium z tytułu podjęcia nauki tj. np.: o przerwaniu nauki, zamiarze podjęcia pracy, rozpoczęcia działalności gospodarczej w okresie, na który starosta przyznał stypendium z tytułu podjęcia nauki oraz zaistnienia innych okoliczności powodujących utratę statusu bezrobotnego Ẇ przypadku nienależnie pobranego przez wnioskodawcę stypendium z tytułu podjęcia dalszej nauki jest on zobowiązany do zwrotu tego świadczenia. PODSTAWY PRAWNE: 1. Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (j.t Dz. U. z 2008r., Nr 69, poz. 415 z późn. zm.) 2. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 sierpnia 2009r. w sprawie szczegółowego trybu przyznawania zasiłków dla bezrobotnych, stypendium i dodatku aktywizacyjnego (Dz.U. z 2009r., Nr 136, poz. 1118) 3. Ustawa z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej (j.t. Dz.U. z 2009r., Nr 175, poz z późn. zm.) Na stronie internetowej Powiatowego Urzędu Pracy w Przemyślu możesz zapoznać się z zasadami przyznawania i wypłaty stypendium z tytułu podjęcia dalszej nauki w PUP Przemyśl oraz pobrać: 1. Wniosek o przyznanie stypendium z tytułu podjęcia dalszej nauki, 2. Wniosek o przyznanie stypendium z tytułu kontynuacji dalszej nauki. Ewa Konieczna moja praca WARTO WIEDZIEĆ PUNKT KONSULTACYJNY W PUP W ramach Ogólnopolskiego Tygodnia Kariery (OTK), w dniach października, w Powiatowym Urzędzie Pracy w Przemyślu uruchomiono punkt konsultacyjny dla osób zainteresowanych kształtowaniem własnej kariery zawodowej. Podczas dni otwartych Liderzy Klubu Pracy przeprowadzili także warsztaty dotyczące skutecznych zachowań na rynku pracy dla uczniów jednej z przemyskich szkół średnich. Podczas spotkania uczestnicy, poprzez angażujące ich ćwiczenia, przekonali się, że aktywność jest kluczem do sukcesu na rynku pracy. td fot. M.Stankiewicz fot. M.Stankiewicz 7

8 WYDARZENIA OGÓLNOPOLSKI TYDZIEŃ KARIERY Powiatowy Urząd Pracy w Przemyślu był współorganizatorem kolejnej edycji Ogólnopolskiego Tygodnia Kariery (OTK), który trwał od 18 do 24 października. PATRONAT: MINISTERSTWO PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ, MINISTERSTWO EDUKACJI NARODOWEJ PATRONAT HONOROWY: PREZYDENT MIASTA PRZEMYŚLA, STAROSTA PRZEMYSKI Organizatorzy: Centrum Edukacji i Pracy Młodzieży OHP w Przemyślu, Podkarpackie Centrum Edukacji Nauczycieli w Przemyślu, Urząd Miejski w Przemyślu, Przemyska Agencja Rozwoju Regionalnego SA, Urząd Marszałkowski w Rzeszowie Lokalny Punkt Informacyjny o Funduszach Europejskich w Przemyślu, Starostwo Powiatowe - Punkt Informacyjny Europe Direct w Przemyślu, Powiatowy Urząd Pracy w Przemyślu, Wojewódzki Urząd Pracy w Rzeszowie, O/Z w Przemyślu. Przedstawiamy fotorelację z inauguracji II edycji Ogólnopolskiego Tygodnia Kariery, która w Przemyślu odbyła sie podczs Targów Edukacji i Pracy w Podkarpackim Centrum Edukacji Nauczycieli. 8 moja praca

9 WYDARZENIA moja praca Tekst i zdjęcia: Tomasz Droń 9

10 TEMAT WYDANIA ZANIM PÓJDZIESZ NA ROZMOWĘ KWALIFIKACYJNĄ Rozmowa kwalifikacyjna może mieć różny charakter, jednak podlega pewnym standardom, które warto poznać, by dobrze zaprezentować się przed potencjalnym pracodawcą. Rozmowa kwalifikacyjna jest ostatnim i najważniejszym etapem poszukiwania pracy. Pracodawca na jej podstawie zbiera dodatkowe, nie ujęte w dokumentach aplikacyjnych, informacje o kandydacie i decyduje o wyborze pracownika. Nie zawsze jednak rezultat rozmowy jest pomyślny. Co zrobić wcześniej aby tego uniknąć? ZBIERZ INFORMACJE O FIRMIE Zapamiętaj pełną nazwę firmy, dowiedz się w jakiej branży działa i czym konkretnie się zajmuje, kto jest dla niej konkurencją, jak kształtuje się system płac, jakie są wymagania pracodawcy na stanowisku o które się ubiegasz itp. ZBIERZ INFORMACJE O SOBIE Zrób powtórkę z CV i przypomnij sobie jakie masz wykształcenie, zawód wyuczony, bądź wykonywany, jakie zajmowałeś stanowiska. Ważne są również umiejętności, wiedza, doświadczenie, zainteresowania i osiągnięcia. Zastanów się dlaczego starasz się o przyjęcie do tej właśnie pracy. Pomyśl też w jaki sposób dostosujesz życie rodzinne do faktu bycia pracownikiem. Określ ile czasu możesz poświęcić na dojazd do pracy. Załóż teczkę z najważniejszymi dokumentami (życiorys zawodowy CV, list motywacyjny, referencje, certyfikaty). ZADBAJ O WYGLĄD Przygotuj odpowiednie ubranie i obuwie. Dostosuj je do okoliczności i stanowiska pracy. Wybierz stonowaną kolorystykę, nie przesadzaj z biżuterią. Makijaż i fryzurę dobierz do tej specyficznej okazji. Ważne by Twój wygląd nie tylko wpływał na pierwsze wrażenie ze strony pracodawcy, lecz także decydował o Twoim samopoczuciu. ZASTANÓW SIĘ JAK ZROBIĆ DO- BRE WRAŻENIE Należy mieć na uwadze tzw. regułę 20 czyli: - pierwsze 20 sekund kontaktu, - pierwsze 20 gestów, - pierwsze 20 wypowiedzianych słów. Obok wyglądu zewnętrznego na wizerunek własnej osoby wpływa jeszcze kilka czynników. Dobrze jest jeśli potrafisz utrzymać właściwy kontakt wzrokowy. Ważny jest też sposób wypowiadania się, a więc nie tylko precyzja i pamiętanie o celu rozmowy, lecz także mówienie w sposób spokojny, używając zrozumiałego języka i modulując głos. Postawa ciała powinna być otwarta, wyprostowana, ale naturalna. Trzeba mieć pewność, że chcesz tej pracy. Wiedza o tym, czego się chce to już jest bardzo wiele. Nieodzownym towarzyszem na wejście i podczas rozmowy jest uśmiech. To przełamuje wszelkie lody. PRZYGOTUJ SIĘ DO ODPOWIE- DZI NA PYTANIA, TAKŻE I TE TRUDNE Tak naprawdę nie jest łatwo określić, które z pytań zadawanych przez pracodawcę są łatwe, a które trudne. Najlepiej więc przygotować się na wszelkie ewentualności, korzystając chociażby z zajęć w Klubie Pracy, organizowanych przez urząd pracy. Najczęściej pracodawcy pytają o doświadczenia i zainteresowania zawodowe, umiejętności (co potrafisz i lubisz robić), cechy charakteru i motywację do pracy. Pytają dlaczego zależy Ci na tej pracy? Proszą aby powiedzieć coś o sobie, o swoich mocnych i słabych stronach, o określenie ile chciałbyś zarabiać. Pytania dotyczą też celów i rozwoju zawodowego (np. gotowość do udziału w szkoleniach ). Bardzo istotna jest tu autoprezentacja, której również możesz nauczyć się w Klubie Pracy. oprac. Małgorzata Stankiewicz HUMOR Z ROZMOWY KWALIFIKACYJNEJ W naszej firmie mamy zróżnicowany system płac. Proszę więc określić jaką chciałby Pan otrzymywać pensję? 1. Pensja cebula: bierzesz i zaczynasz płakać. 2. Pensja łajdaczka: przychodzi późno, cierpisz, ale nie możesz bez niej żyć. 3. Pensja impotentka: opuszcza Cię w momencie, gdy najbardziej jej potrzebujesz. 4. Pensja dietetyczna: jesz coraz mniej. 5. Pensja ateisty: wątpisz w jej istnienie. 6. Pensja miesiączka: przychodzi co miesiąc i trwa 3 dni. 7. Pensja burza: nie wiesz kiedy przyjdzie i ile będzie trwała. 8. Pensja telefon komórkowy: każda następna jest mniejsza. 9. Pensja Walt Disney: taka sama od 30 lat. 10. Pensja dyrekcja: wielka, ale nie Twoja. - Jakie ma Pan wady i zalety? - Mam wielką wadę! Piję - Uuu - Ale mam też zaletę. - Jaką? - Mogę dużo wypić! 10 moja praca

11 TEMAT WYDANIA KULTURA MA ZNACZENIE O naszej kulturze decyduje postawa moralna. Można być człowiekiem prostym, a kulturalnym. Można też znać wyszukane maniery i w gruncie rzeczy być prostakiem. Z pewnością nie można uciec od, czasem mimowolnego, wywierania pierwszego wrażenia na nowo poznawanych osobach. W pozytywnym odbiorze przez otoczenie może nam pomóc znajomość savoir vivre u (czyt. sawuar wiwru), czyli zasad dobrego wychowania. Podczas rozmowy kwalifikacyjnej na przekonanie do siebie pracodawcy mamy niewiele czasu. Liczy się każde słowo i najmniejszy gest - mogą one przekreślić nasze szanse na pracę lub sprawić, że to właśnie my zostaniemy wybrani z dużego grona kandydatów. Zwłaszcza osoby ubiegające się o swoją pierwszą pracę mogą mieć problemy z odpowiedzeniem sobie na pytanie co podczas spotkania z potencjalnym pracodawcą wypada, a co nie? JAK CIĘ WIDZĄ, TAK CIĘ PISZĄ Z pewnością wypada wybrać strój stosowny do sytuacji. Zarówno panie jak i panowie powinni ubrać się schludnie i elegancko, tak by pracodawca miał poczucie, że na danej pracy nam zależy. Jednocześnie z zaangażowaniem w szykowność stroju nie można przesadzić rozmowa kwalifikacyjna to nie studniówka ani bal karnawałowy. Dlatego ubranie powinno być także skromne i w stonowanych kolorach. Stosunkowo bezpiecznym rozwiązaniem jest ubrać się w to co będziemy nosić w pracy, jeśli ją otrzymamy. Jeśli ubiegamy się o pracę konsultanta klienta w banku to na rozmowie należy pokazać się w garsonce (panie) lub garniturze (panowie). W takiej sytuacji z pewnością luźny strój sportowy (np. t-schirt i krótkie spodenki) nie byłby wskazany. Jednak ubiegając się o pracę sprzedawcy w sklepie ze sportową odzieżą dla młodzieży uniform prawdopodobnie były zbyt drętwy a sportowy strój świadczyłby o tym, że kandydat lubi i zna to co będzie sprzedawać. W KONTAKTACH ZAWODOWYCH WARTO MIEĆ NA UWADZE KILKA ZASAD: Przy spotkaniu służbowym witanie zaczyna się od szefa, nawet jeżeli jego zastępcą jest kobieta lub znacznie starszy mężczyzna. Osoba wchodząca do pomieszczenia powinna się pierwsza przywitać (przykładowo powiedzieć "dzień dobry"), niezależnie od stanowiska. Kiedy przełożony wchodzi do pokoju, pracownicy nie powinni wstawać. Przełożony powinien pozdrowić pracowników, a oni po odpowiedzeniu na pozdrowienie powinni kontynuować swoją pracę. Jeżeli przełożony podchodzi i podaje rękę, mężczyzna wstaje, a kobieta siedzi. Gdy zostaje nawiązana rozmowa, kobieta powinna wstać, ale przełożony powinien ją poprosić, żeby jednak usiadła. ZDOLNOŚCI SPOŁECZNE Jest takie powiedzenie: Pracę otrzymuje się w 70% dzięki wiedzy fachowej i w 30% dzięki zdolnościom społecznym. Traci się ją zaś w 70% z braku zdolności społecznych i w 30% z braku kwalifikacji merytorycznych. Zdolności społeczne to nic innego jak umiejętność bycia wśród ludzi. W dużym stopniu wpływa na nie nasza kultura osobista, która niewątpliwie ułatwia relacje z drugim Kobieta przy witaniu się siedzi. Przedstawia się mężczyznę - kobiecie, młodszego - starszemu, młodszego rangą - starszemu rangą, pojedynczą osobę, niezależnie od płci - małżeństwu. Propozycję przejścia na "ty" składa starszy - młodszemu, kobieta - mężczyźnie, przełożony - podwładnemu, starszy pracownik - młodszemu pracownikowi. Przy powitaniu pierwsza wyciąga rękę do mężczyzny kobieta, starsza osoba do młodszej. Jeżeli osoba, która powinna pierwsza wyciągnąć rękę, nie czyni tego, nie należy przejmować inicjatywy. Mężczyzna kłania się kobiecie, młodszy - starszemu, pracownik - przełożonemu, idący - stojącemu, jadący samochodem - idącemu pieszo, jedna osoba - grupie, idący schodami w górę - schodzącemu w dół, idący szybciej - idącemu wolniej, wchodzący - obecnym w pomieszczeniu. człowiekiem. Rozmowa kwalifikacyjna jest szansą na podjęcie zatrudnienia. Może nam nawet nie przejść przez myśl, że takim a nie innym sposobem bycia, kogoś do siebie przekonamy lub zrazimy. Tomasz Droń moja praca 11

12 TEMAT WYDANIA GIEŁDA PRACY fot. T.Droń Doskonałą okazją do odbycia rozmowy z pracodawcą jest giełda pracy. Słowo giełda na ogół kojarzy się kupnem, sprzedażą, inwestowaniem, transakcją itp. Czym jest giełda pracy? Co można na niej kupić, a co sprzedać? Odpowiedzi na te pytania z pewnością nie są trudne. Wystarczy przyjrzeć się swoim kwalifikacjom, umiejętnościom, cechom charakteru, a więc zasobom osobistym jakie posiadamy, aby zorientować się jaki towar mamy do zaoferowania. Skoro już ustaliliśmy co sprzedajemy, powstaje następne pytanie komu, po co, kiedy i w jaki sposób? Osoby, które aktywnie poszukują pracy posiadają wiedzę na temat tego w jaki sposób stać się uczestnikiem giełdy pracy. Ci, którzy chcą się tego dowiedzieć, mają okazję uczynić to teraz. CO TO JEST GIEŁDA PRACY? Giełda pracy jest formą zbiorowej realizacji ofert pracy, umożliwiającą bezpośredni kontakt pracodawcy z grupą kandydatów dobranych przez pośrednika pracy. KTO JĄ ORGANIZUJE? Powiatowy urząd pracy w porozumieniu z pracodawcą zainteresowanym takim sposobem realizacji oferty organizuje giełdę pracy. Odbywa się to w przypadku posiadania większej liczby osób zarejestrowanych spełniających wymagania określone w ofercie pracy niż liczba miejsc pracy zgłoszonych w tej ofercie. Możliwe jest to także, gdy pracodawca zgłasza wiele ofert pracy na różne stanowiska. JAK UZYSKAĆ INFORMACJE O GIEŁDZIE? W ramach doboru kandydatów, pośrednicy pracy powiadamiają o giełdzie telefonicznie lub pisemnie, osoby spełniające wymagania pracodawców. Warto też pytać o tę formę podczas wizyty w urzędzie. JAK TO WYGLĄDA W PRAKTYCE? Podczas giełdy pracy odbywają się rozmowy kwalifikacyjne z kandydatami. Mogą być one poprzedzone krótkim spotkaniem informacyjnym, prowadzonym przez pracodawcę dla całej grupy zainteresowanych osób. W okresie od stycznia do końca września br. w Powiatowym Urzędzie Pracy w Przemyślu zorganizowano 9 giełd pracy, które dotyczyły zatrudnienia na 140 stanowiskach pracy w tym 111 miejsc pracy w nowo powstającej galerii Sanowa. W giełdach uczestniczyło 621 osób, spośród których zatrudnienie uzyskało 114 osób. Małgorzata Stankiewicz OKIEM PRACODAWCY W dniach 3-4 sierpnia br. zorganizowana została w przemyskim urzędzie pracy taka forma poszukiwania pracowników dla firmy Kaufland, której sklep będzie mieścił się w galerii Sanowa. O rekrutacji rozmawiamy z Panem Tomaszem Kidą, przedstawicielem Pionu Personalnego firmy Kaufland Polska Markety Sp. z o.o. Sp.k. Dlaczego zdecydowaliście się Państwo na rekrutację w ramach giełdy pracy? Jest to doskonały sposób na dotarcie do szerokiej grupy osób poszukujących pracy, są to często osoby, które posiadają odpowiednie uprawnienia (wózki widłowe, kasy fiskalne) zdobyte podczas kursów organizowanych przez powiatowy urząd pracy. Mamy możliwość porozmawiania z dużą liczbą kandydatów w jednym miejscu. Jakie wymagania stawiacie Państwo kandydatom? Przede wszystkim stawiamy na chęci do pracy, uśmiech i zapał do podnoszenia swoich kwalifikacji. W przypadku osób na stanowiska kierownicze i funkcyjne staramy się wybierać kandydatów posiadających już pewną wiedzę i doświadczenie w branży. Na co zwracaliście Państwo szczególną uwagę? Zależy nam na osobach, które będą chciały związać się z naszą firmą na długo, zależy nam na stabilnych pracownikach liczących na dalszy rozwój zawodowy. Czy na tym etapie rekrutacji wyłoniliście Państwo już potencjalnych pracowników? Po dwóch dniach rozmów udało się nam wyłonić komplet pracowników, którym chcielibyśmy zaproponować pracę w naszym sklepie. -rozmawiała ms 12 moja praca

13 OPINIE UCZESTNIKÓW TEMAT WYDANIA O wrażenia z uczestnictwa w giełdzie pracy spytaliśmy wybrane osoby starające się o zatrudnienie w firmie Kaufland. PRZED ROZMOWĄ Jakie nastawienie przed rozmową? Odpowiem po (śmiech). Pracował Pan już jako sprzedawca? Szczerze mówiąc z zawodu jestem cukiernikiem, ale jestem chętny do pracy i myślę, że sprawdziłbym się również na innym stanowisku. Skąd dowiedziała się Pani o giełdzie pracy? Od pracowników urzędu pracy i znajomych. Jakie są Pani oczekiwania względem tego pracodawcy? Chciałabym aby dzisiejsza rozmowa podczas giełdy zakończyła się pomyślnie. Czy to jest Pani pierwsza giełda w urzędzie pracy? Druga z kolei. Poprzednio również ubiegałam się o stanowisko sprzedawcy lecz była to inna branża, w której nie czułam się mocna. Nie udało się, dlatego też jestem tutaj. W jaki sposób trafił Pan na giełdę pracy? Podczas zajęć w Klubie Pracy poinformowano mnie, że jest taka forma poszukiwania pracy, zapisałem się u pośrednika pracy aplikując jednocześnie bezpośrednio do firmy przez Internet. Dlaczego aplikował Pan do tej firmy? Skłoniły mnie do tego doświadczenia zawodowe, ponieważ pracowałem cztery lata w sklepie wielkopowierzchniowym. Co czuje Pan przed rozmową? Stres, ale mam nadzieję, że minie. Krzysztof Rogóż Małgorzata Kordek moja praca fot. T.Droń fot. T.Droń fot. M.Stankiewicz PO ROZMOWIE Widzę uśmiech, jak było? Dobrze. Pytania były konkretne, o to gdzie pracowałem, jaką ukończyłem szkołę. O wynikach będę powiadomiony telefonicznie. Jakie odczucia po giełdzie? Na pewno jest nadzieja, że się uda, a jak nie, no cóż, kolejne doświadczenie, czego bym nie chciała. Pytania były trudne? Nie, to o co zwykle pytają pracodawcy. Istotne jest doświadczenie, umiejętności. Proszę się podzielić wrażeniami. Konkretna, jasna, rzeczowa rozmowa. Co się Panu podobało, a co nie podobało, w sposobie prowadzenia rekrutacji przez firmę Kaufland? Trudno powiedzieć co się nie podobało, natomiast byłem zadowolony z otrzymania korespondencji od firmy przed giełdą pracy. W piśmie poinformowano mnie, że moja aplikacja dotarła do adresata oraz, że się ze mną skontaktują. Podobało mi się to, bo nie zawsze pracodawcy informują kandydatów o efektach rekrutacji, a Kaufland, jak sądzę, informuje o wszystkim na bieżąco. -rozmawiała Małgorzata Stankiewicz 13

14 TEMAT WYDANIA FINANSOWANIE KOSZTÓW STUDIÓW PODYPLOMOWYCH Na podstawie Ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy powiatowy urząd pracy ma możliwość sfinansowania do 100% kosztów studiów podyplomowych, które jednak mogą wynieść nie więcej niż 300% przeciętnego wynagrodzenia. CO TO SĄ STUDIA PODYPLOMOWE? Studia podyplomowe są inną niż studia wyższe i doktoranckie formą kształcenia, przeznaczoną dla osób legitymujących się dyplomem ukończenia studiów wyższych. Ważne aby nie mylić studiów podyplomowych ze studiami licencjackimi, jednolitymi studiami magisterskimi i studiami pierwszego, drugiego oraz trzeciego stopnia. KTO MOŻE SKORZYSTAĆ Z DOFINANSOWANIA? O dofinansowanie kosztów studiów podyplomowych finansowanych przez urząd pracy mogą ubiegać się osoby bezrobotne oraz poszukujące pracy zarejestrowane w powiatowym urzędzie pracy posiadające wykształcenie wyższe na podstawie wniosku o sfinansowanie kosztów studiów podyplomowych. JAK NALEŻY UBIEGAĆ SIĘ O DOFINANSOWANIE? Aby ubiegać się o dofinansowanie kosztów studiów podyplomowych należy złożyć wniosek o ich sfinansowanie, a do wniosku dołączyć zaświadczenie z uczelni zawierające następujące informacje: - potwierdzenie przyjęcia na studia podyplomowe, - nazwę kierunku studiów podyplomowych, nazwę uczelni, numer rachunku bankowego uczelni oraz koszty studiów podyplomowych z podaniem na poszczególne semestry, - okres uczestnictwa w zajęciach przewidzianych programem studiów z podaniem dat (dzień, miesiąc, rok) rozpoczęcia i zakończenia studiów podyplomowych, - okres trwania (dzień, miesiąc, rok) rozpoczęcia i zakończenia przerw międzysemestralnych i/lub wakacyjnych. Po złożeniu wniosku i jego pozytywnym rozpatrzeniu powiatowy urząd pracy podpisuje umowę z osobą bezrobotną/poszukującą pracy na dofinansowanie kosztów studiów podyplomowych. MASZ PYTANIE? Jeśli jesteś zainteresowany podnoszeniem swoich kwalifikacji i chcesz się dowiedzieć czegoś więcej o dofinansowaniu kosztów studiów podyplomowych zadzwoń lub przyjdź osobiście: Tel. (16) , parter, pok. 16. CO WYNIKA Z UMOWY? Umowa zawierana jest na cały okres trwania studiów podyplomowych, a osoba ją podpisująca zobowiązuję się do: - podjęcia nauki zgodnie z programem studiów, - ukończenia studiów podyplomowych w terminie określonym przez uczelnię, - zwrotu w terminie do 14 dni kosztów studiów podyplomowych poniesionych przez powiatowy urząd pracy w przypadku ich nieukończenia lub przerwania z własnej winy, - przedkładania na każde wezwanie zaświadczenia z uczelni o kontynuowaniu studiów podyplomowych oraz na koniec każdego semestru, zaświadczenia o jego zaliczeniu, co stanowi podstawę do opłacenia kolejnego semestru, - powiadamiania w terminie 5 dni o każdych zmianach w terminach odbywania studiów oraz o każdorazowej zmianie dotyczącej osoby bezrobotnej/poszukującej pracy mającej wpływ na finansowanie kosztów studiów podyplomowych, - przedłożenia w powiatowym urzędzie pracy dyplomu ukończenia studiów podyplomowych w terminie do 30 dni od daty ich ukończenia. Natomiast powiatowy urząd pracy zobowiązuje się do dokonywania płatności za każdy semestr studiów zgodnie z ich programem bezpośrednio na konto organizatora studiów po zawarciu umowy i rozpoczęciu studiów podyplomowych lub niezwłocznie po rozpoczęciu kolejnego semestru pod warunkiem przedłożenia zaświadczenia z uczelni o zaliczeniu poszczególnych semestrów. PRACA I STUDIA? W przypadku podjęcia zatrudnienia (pracy na umowę o pracę) w trakcie trwania studiów podyplomowych przez ich uczestnika powiatowy urząd pracy nie zawiesza finansowania tych studiów do terminu ich ukończenia. Inaczej jest w przypadku podjęcia innej pracy zarobkowej (praca na podstawie umowy cywilnoprawnej, np. zlecenia, czy o dzieło), w takiej sytuacji zawieszane jest dalsze finansowanie studiów podyplomowych, a ich uczestnik nadal jest zobowiązany do ich ukończenia, w przypadku gdyby studiów nie skończył zwraca koszty poniesione przez powiatowy urząd pracy. Powyższy zapis ma swoje uregulowanie w przepisach Ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. STYPENDIUM? TAK! Oprócz opłaty czesnego za poszczególne semestry studiów podyplomowych uczestnikowi studiów, któremu zostało przyznane ich dofinansowanie przysługuje stypendium w wysokości 20% zasiłku za okres uczestnictwa w zajęciach przewidzianych programem studiów. JAKA JEST PODSTAWA PRAWNA? Art. 42 a ust. 1-5 oraz art. 43 ust. 1-3 Ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, (j.t. Dz. U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415 z późn. zm.). Mariola Kustra 14 moja praca

15 INFORMACJA ZAWODOWA W TERENIE PRACA fot. J. Lorenowicz Powiat przemyski położony jest we wschodniej części województwa podkarpackiego i rozciąga się pomiędzy Pogórzem Dynowskim, Płaskowyżem Sańsko - Dniestrzańskim a Górami Sanocko Turczańskimi. Składa się z dziesięciu gmin wiejskich: Birczy, Dubiecka, Krasiczyna, Krzywczy, Fredropola, Medyki, Orłów, Stubna, Żurawicy oraz gminy Przemyśl. Stolicą powiatu jest Przemyśl. Tu znajduje się większość urzędów oraz instytucji rządowych i samorządowych m.in. powiatowy urząd pracy. Petenci chcący załatwić swoje sprawy muszą przyjeżdżać do miasta, co naraża ich na koszty, a także na stratę czasu. Szczególnie uciążliwa pod tym wględem jest sytuacja osób bezrobotnych, ponieważ Ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy nakłada na nich obowiązek zgłaszania się w wyznaczonych terminach. Dlatego potwierdzanie gotowości do pracy osób mieszkających w najbardziej odległych częściach powiatu zostało zorganizowane w gminach. Raz w miesiącu pośrednicy pracy oraz pracownicy ewidencji wyruszają do trzech gmin: Birczy, Dubiecka oraz Krzywczy, gdzie bezrobotni mogą dopełnić swoich obowiązków ustawowych, a także pobrać potrzebne zaświadczenia. Chcąc ułatwić bezrobotnym dostosowanie się do wymogów ustawy a jednocześnie umożliwić korzystanie z pełni usług, jakie ona zapewnia, zorganizowano również wyjazdy doradców zawodowych. Mają one najczęściej charakter informacyjny omawiamy przepisy aktualnie obowiązujące w urzędzie oraz wyjaśniamy, jakie uprawnienia i jakie obowiązki posiadają osoby zarejestrowane w PUP. Wielu bezrobotnych potwierdzając gotowość do podjęcia pracy w gminach, całymi latami nie odwiedza urzędu w Przemyślu, a w związku z tym ma ograniczony dostęp do większości usług. Tymczasem, praktycznie co roku w ustawach i innych przepisach zachodzą zmiany, dzięki którym bezrobotni mają szanse na poprawę swojej sytuacji zawodowej. W czasie wyjazdów świadczymy również usługi z zakresu poradnictwa indywidualnego. W rozmowach z naszymi klientami przebija się rozgoryczenie i smutek. Klienci mówią wprost, że życie w ich stronach jest ciężkie i że właściwie mogą liczyć tylko na siebie. Uważają, że od wielu lat nic się nie zmienia, nikt nie myśli jak pomóc prostym ludziom i poprawić ich byt, dać perspektywy na przyszłość i skłonić młodych, aby nie wiązali swojej przyszłości z wyjazdem do większych miast albo za granicę. Trudno się dziwić takim głosom, zwłaszcza jeśli zna się specyfikę tamtych stron - są to regiony typowo Wyjazdy w teren mają ułatwić osobom bezrobonym mieszkającym najdalej od Przemyśla potwierdzenie gotowości do podjęcia pracy a jednocześnie zapoznać ich ze wszystkimi przepisami i zachęcić do korzystania z usług rynku pracy. rolnicze, gdzie ludzie przez pokolenia utrzymywali się z rolnictwa. Mieszkańcy gmin w dalszym ciągu związani są z rolnictwem, w mniejszym lub większym stopniu. Niestety dzisiaj, kiedy prowadzenie małych gospodarstw rodzinnych stało się nieopłacalne, większość gospodarzy straciło możliwość zarabiania i utrzymywania swych rodzin całkowicie z ziemi. Poszukiwanie pracy poza rolnictwem, zmusza ich do zdobywania nowych kwalifikacji zawodowych, ale niestety również do migracji zarobkowej ze względu na to, że lokalne (gminne) rynki pracy są ubogie w oferty, a poszukiwanie pracy w Przemyślu, jak podkreślają mieszkańcy, utrudnione jest ze względu na duże odległości i zły dojazd. Zresztą Przemyśl również nie obfituje jakoś szczególnie w wolne miejsca pracy. Tymczasem większość regionów naszego powiatu wyróżnia się niepowtarzalnymi walorami - czystym środowiskiem, przepiękną przyrodą chronioną granicami Parku Krajobrazowego Pogórza Przemyskiego, bogactwami naturalnymi, cennymi zabytkami, różnorodnością kultur, która w charakterystyczny sposób wpisana jest w historię tego zakątka Polski. Walorów tych, jak się wydaje, nikt w należyty sposób nie potrafi, bądź nie może, wykorzystać. Joanna Lorenowicz moja praca 15

16 PRACA JAK BY SIĘ TU BIEDZIE NIE DAĆ? Każda z gmin powiatu, którą odwiedzamy, posiada swoją specyfikę, niestety mało kto, poza mieszkańcami, może poszczycić się jakąkolwiek wiedzą na ich temat. Dlatego warto przyjrzeć się, co takiego niezwykłego posiadają. GMINA BIRCZA Gmina składa się z 24 sołectw (Bircza, Boguszówka, Borownica, Brzeżawa, Brzuska, Huta Brzuska, Jasienica Sufczyńska, Jawornik Ruski, Korzeniec, Kotów, Kuźmina, Leszczawka, Leszczawa Dolna, Leszczawa Górna, Lipa, Łodzinka Górna + Łodzinka Dolna, Malawa + Dobrzanka, Nowa Wieś, Roztoka, Rudawka, Stara Bircza, Sufczyna, Wola Korzeniecka, Żohatyn) GMINA DUBIECKO Poza Dubieckiem gminę tworzą sołectwa: Bachórzec, Drohobyczka, Hucisko Nienadowskie, Iskań, Kosztowa, Łączki, Nienadowa, Piątkowa, Przedmieście Dubieckie, Sielnica, Słonne, Śliwnica, Tarnawka, Winne Podbukowina, Wybrzeże, Załazek. GMINA KRZYWCZA W skład tej gminy wchodzi 10 sołectw: Babice, Bachów, Chyrzyna, Krzywcza, Kupna, Reczpol, Ruszelczyce, Skopów, Średnia i Wola Krzywiecka. Bircza jest uroczym zakątkiem, zaszytym pomiędzy lasami i wzgórzami, które tworzą niezapomniany krajobraz czasem porównywany do Bieszczad, jednak niepowtarzalny i jedyny w swoim rodzaju. Nieprzebyte lasy, pełne unikalnych gatunków drzew i krzewów, zamieszkują zwierzęta rzadko spotykane w innych częściach Polski. Fachowo wytyczone szlaki turystyczne, zarówno piesze jak i rowerowe, zachęcają do zatopienia się w gęstwiny pełne ciekawych miejsc i tajemniczych ostępów. Podobno w czasie wędrówek można tam spotkać (oby nie) rysia lub dzika. Bogactwo przyrody może zapewnić zwiedzającym liczne atrakcje a to dopiero początek tego, co czeka wędrowca. W rozrzuconych po górach i dolinach wioskach można jeszcze zobaczyć wiele starych domów i zagród, napić się wody ze studni z żurawiem, skorzystać z gościnności gospodarstw agroturystycznych, gdzie serwowane są regionalne potrawy. W lecie można wybrać się na grzybobranie (słynne birczańskie rydze) a w zimie na kulig, zaś dodatkowymi atrakcjami, i to całkiem za darmo, jest błoga cisza i spokój. W okolicy można podziwiać zabytki architektury sakralnej - kościoły, kapliczki i cerkwie, a także zabytki architektury świeckiej opisywany szczegółowo w jednym z wcześniejszych biuletynów neogotycki pałac Humnickich, kaplicę cmentarną rodziny Kowalskich, kapliczkę św. Jana Nepomucena, cmentarz żydowski. Równie ciekawym, choć nieco odmiennym krajobrazowo regionem w naszym powiecie jest Dubiecko - otoczone rozległymi polami i łąkami malowniczo rozłożonymi na łagodnych wzniesieniach, przecięte rzeką San, swą nazwę zawdzięcza licznym w tym regionie dębom (z ruskiego dub - dąb). Nie tylko dęby, ale i cała przyroda otaczająca to miejsce zasługuje na uwagę, o czym można się przekonać pokonując trasy turystyczne wiodące przez rezerwaty przyrody Kozigarb i Broduszurki. Podziwiając okoliczną florę i faunę można też nacieszyć oczy unikatowymi zabytkami, do jakich na pewno należy cerkiew w Piątkowej należąca do szlaku architektury drewnianej, muzeum minerałów i skamieniałości w Dubiecku (również opisywane na łamach biuletynu) czy XVIII-wieczny pałac, w którym urodził się Ignacy Krasicki. Miejscowi szczycą się też i tym, że w tych stronach, mieszkał przez pewien czas Aleksander Fredro. Również ten zakątek, rozciągający się wzdłuż rzeki San, niemal ukryty pomiędzy wzgórzami i dolinami, w niczym nie ustępuje wcześniej opisywanym miejscom. Lasy, polany i łąki, jedenaście pomników przyrody, rezerwat Brzoza Czarna w Reczpolu, San pełen ryb świadczą o tym, że środowisko jest tu czyste i nieskażone. Barokowy kościół Nawiedzenia NMP z murowaną dzwonnicą, cerkiew grekokatolicka, zespół dworski z XVII w. oraz znaleziska archeologiczne (m.in. ułamki naczyń neolitycznych pochodzące z okresu wpływów rzymskich) dają świadectwo wielowiekowej przeszłości historycznej. Na terenie tej gminy występują złoża ropy naftowej i gazu ziemnego- częściowo eksploatowane w przeciwieństwie do złóż wód mineralnych, które jak do tej pory nie ujrzały światła dziennego- a szkoda. O agroturystyce, jako szansie dla terenów wiejskich, piszemy na kolejnych stronach Mojej Pracy 16 moja praca

17 PRACA Gmina Dubiecko fot. J.Lorenowicz Sposobem na zmniejszenie bezrobocia może być rozwój szeroko rozumianej turystyki. fot. J.Lorenowicz fot. J.Lorenowicz fot. J.Głowacki Gmina Krzywcza Gmina Bircza Położone wzdłuż dróg wiodących w Bieszczady, posiadające zaplecze noclegowe, promowane na rozmaitych portalach internetowych, atrakcyjne turystycznie wszystkie te miejscowości właśnie na turystce mogłyby bazować. Jednak sielankowy obraz podkarpackich wsi nasi klienci widzą przez pryzmat swojego bezrobocia, od lat niezmiennie wysokiego i zadają sobie pytanie jak przełożyć niezaprzeczalny urok swoich rodzimych stron na wolne miejsca pracy. Czerpanie korzyści z turystyki wymaga przedsiębiorczości, kreatywnych pomysłów, nakładów finansowych, nieustannego ulepszania i modernizacji a w związku z tym obarczone jest ryzykiem. I nie każdy jest gotowy do podjęcia takiego wyzwania na własną rękę. Większość naszych bezrobotnych klientów woli zatrudnienie w formie umowy o pracę. I tu koło się zamyka, bo właśnie takich miejsc pracy najbardziej brakuje. Młodzi wyjeżdżają i chociaż pewnie tęsknią za rodzinnymi stronami, swoją przyszłość wiążą z innymi miejscami może nie tak pięknymi, ale dającymi perspektywy na dobrą pracę a tym samym godne życie. Joanna Lorenowicz moja praca 17

18 PRACA AGROTURYSTYKA szansa dla terenów wiejskich Mieszkasz na wsi i szukasz pracy? Rozważasz wyjazd do dużego miasta w poszukiwaniu zajęcia? A może myślisz o założeniu własnej firmy, tylko brak Ci pomysłu? Zastanów się czy gospodarstwo agroturystyczne rozwiązałoby wszystkie Twoje zawodowe dylematy. Współczesne trendy na rynku turystycznym wskazują, że coraz powszechniejszą formą rekreacji jest agroturystyka, czyli wypoczynek na terenach wiejskich. Agroturystyka kojarzona jest z pobytem w gospodarstwie rolnym, które oferuje swoim gościom atrakcje niedostępne w mieście. Będzie to więc nie tylko cisza, piękno przyrody, ale także propozycje udziału w sposobie życia mieszkańców wsi: prace polowe, kontakt ze zwierzętami czy też sporządzanie regionalnych potraw. Zatem agroturystyka to nie tylko miejsce, ale także ludzie, ich zwyczaje, sposób zachowania oraz otoczenie. DLACZEGO TUTAJ? Pogórze Przemysko-Dynowskie posiada niezwykłe walory przyrodnicze; charakterystyczny krajobraz z licznymi pagórkami, lasami oraz malowniczą rzeką San -stwarzają znakomite warunki do rozwoju agroturystyki. Ponadto w powiecie przemyskim istnieje zaledwie 40 zarejestrowanych gospodarstw agroturystycznych stanowi to niszę rynkową, którą warto zapełnić, zwłaszcza w kontekście turystycznego kierunku rozwoju miasta Przemyśla. Jednakże trzeba pamiętać, że dzisiejszy wczasowicz jest coraz bardziej wymagający i potrzebuje wielu atrakcji, które skuszą go na spędzenie urlopu na wsi. W związku z tym będzie on potrzebował nie tylko błogiego spokoju, ale także ciekawych propozycji aktywnego spędzania czasu. Atrakcją może więc być pobliski las, kąpielisko, małe zabytki, wypożyczalnia rowerów, kajaków, czy też ciekawe szlaki turystyczne w najbliższej okolicy (np. Przemyska Trasa Forteczna). Możliwości w naszym regionie jest wiele, a im więcej atrakcji możemy zaproponować gościom, tym większa szansa, że to właśnie nasze gospodarstwo turysta wybierze jako miejsce spędzania swojego urlopu. PLUSY I MINUSY AGROTURYSTYKI Niewątpliwą zaletą agroturystyki, jest sam fakt, że mamy pracę. Pracę, którą często można pogodzić z innymi zajęciami np. studiami, wychowywaniem dzieci czy też inną wykonywaną profesją. Prowadzenie gospodarstwa nie jest skomplikowane i często ktoś z rodziny lub znajomych może nas zastąpić, np. w przyjęciu nowych gości. Ponadto agroturystyka to nic innego jak WŁASNA FIRMA! To my jesteśmy sobie szefami, ustalamy zasady i kierunki rozwoju. W odróżnieniu od tradycyjnej działalności gospodarczej nasza firma może zostać całkowicie zwolniona od podatku! Zaletą agroturystyki jest oczywiście fakt pozostawania w swoim miejscu zamieszkania, bez konieczności emigracji zarobkowej. Niestety, prowadzenie takiego gospodarstwa ma też pewne ograniczenia. Bodaj najważniejszym z nich jest jego sezonowy charakter. Oczywiście, można zapewnić turystom atrakcje także w zimie (np. kuligi, lub też narty biegowe), ale trzeba mieć świadomość, że dochody z tej działalności w zimie będą z pewnością mniejsze niż w sezonie wiosenno-letnim. Ponadto, przystosowanie domu lub też innego obiektu do prowadzenia gospodarstwa agroturystycznego jest dość kosztochłonne. Barierę tą można pokonać sięgając po różne instrumenty wsparcia np. Fundusze Europejskie. 18 moja praca FUNDUSZE UNIJNE POMOCNE Unia Europejska wspiera powstawanie nowych miejsc pracy a także rozwój przedsiębiorczości. W związku z tym na uruchomienie gospodarstwa agroturystycznego można uzyskać pieniądze z dwóch programów operacyjnych. Pierwszy, to Program Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach którego wyróżnimy działania na rozpoczęcie działalności gospodarczej: 1. Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw kwota dotacji uzależniona jest od liczby tworzonych miejsc pracy. Jeżeli zamierzamy prowadzić działalność jednoosobową to możemy uzyskać do 100 tys. zł wsparcia (50% kosztów kwalifikowanych). Za te pieniądze możemy zrobić remont, wyposażyć pokoje z łazienkami czy też zbudować kort tenisowy. Aby nie zwracać dotacji, firmę trzeba utrzymać przez 5 lat od czasu zakończenia realizacji projektu. 2. Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej to działanie przeznaczone jest dla rolników, którzy chcą założyć działalność gospodarczą, niezwiązaną z rolnictwem. Ubiegając się w konkursie na to działanie możemy otrzymać maksymalnie 100 tys. zł, również z wkładem własnym w wysokości 50%. Inną opcją jest skorzystanie z dotacji Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki działanie 6.2. Wsparcie i promocja samozatrudnienia. Formy wsparcia jakie można otrzymać to: dotacja inwestycyjna do 40 tys. zł, wsparcie pomostowe w wysokości ok zł na działalność bieżącą (np. opłacenie rachunków), a także pomoc szkoleniowo-doradcza. Aby ubiegać się o udział w projekcie należy być osobą bezrobotną lub też nieaktywną zawodowo, a także nie mieć zarejestrowanej działalności gospodarczej w okresie ostatnich 12 miesięcy. Firmę należy utrzymać przez rok czasu. Warto także rozważyć propozycję skorzystania z dotacji, jaką oferuje powiatowy urząd pracy: 18 tys. zł to duży zastrzyk gotówki przy zakładaniu własnej firmy. OD CZEGO ZACZĄĆ? Zastanawiając się nad własną firmą warto przeanalizować wszystkie aspekty nowego pomysłu. Przede wszystkim należy zastanowić się jakie atrakcje moglibyśmy zaproponować turystom, jakie posiadamy zasoby (rzeczowe, finansowe, kadrowe), zbadać konkurencje, sprecyzować pomysł a także obliczyć koszty. Pomocne w tym względzie mogą być serwisy internetowe poświęcone agroturystyce: Warto wybrać się także na szkolenia, organizowane m.in. przez PUP. Przydatne w tym

19 PROGRAMY POMOCOWE PRZEZNACZONE NA AGROTURYSTYKĘ BIZNES Działanie Termin naboru * Instytucja przyjmująca wnioski Działanie Tworzenie i rozwój Mikroprzedsiębiorstw, Program Rozwoju Obszarów Wiejskich 2011 rok IV kwartał 2010/ I kwartał 2011 Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa odział regionalny w Rzeszowie ul. Lubelska 46, tel Lokalna Grupa Działania Ziemia Przemyska* ul. Plac Dominikański 3, tel Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej Program Rozwoju Obszarów Wiejskich Jednorazowa dotacja na podjęcie działalności gospodarczej z Powiatowego Urzędu Pracy Kredyty na przedsięwzięcia inwestycyjne na terenach wiejskich w zakresie agroturystyki Działanie 6.2. Wsparcie i promocja samozatrudnienia, Program Operacyjny Kapitał Ludzki Nabór otwarty (na dzień ) Następny 2011 IV kwartał 2010/ I kwartał 2011 Tryb ciągły Tryb ciągły IV kwartał 2010 I kwartał 2011 II kwartał 2011 Grudzień 2010 Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa odział regionalny w Rzeszowie ul. Lubelska 46, tel Lokalna Grupa Działania Ziemia Przemyska* ul. Plac Dominikański 3, tel Powiatowy Urząd Pracy, ul. Katedralna 5 tel Fundacja Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej, ul. Miedziana 3A, Warszawa, tel Przemyska Agencja Rozwoju Regionalnego, ul. P. Skargi 7/1, tel Rzeszowska Agencja Rozwoju Regionalnego, ul. Szopena 51, tel Tarnobrzeska Agencja Rozwoju Regionalnego, ul. Dąbrowskiej 15, tel *Terminy naboru są przypuszczalne i mogą ulec zmianie. Należy śledzić strony internetowe właściwych instytucji, które odpowiedzialne są za wdrażanie Działania. ** Lokalna Grupa Działania Ziemia Przemyska obejmuje mieszkańców gmin: Bircza, Fredropol, Krasiczyn, Medyka, Orły, Przemyśl, Stubno, Żurawica. Wykaz wszystkich LGD dla mieszkańców innych gmin znajduje się na stronie: względzie może być takie szkolenie jak ABC przedsiębiorczości. Ponadto zamierzając ubiegać się o dotację UE, należy skontaktować się z instytucjami wdrażającymi dany program i sprawdzić harmonogram naboru wniosków. Dane teleadresowe tychże instytucji znajdują się w poniższej tabelce. Warto także udać się do Punktu Informacyjnego Funduszy Europejskich w Przemyślu (ul. Rynek 26), żeby zasięgnąć informacji o możliwościach wsparcia naszych pomysłów przez programy unijne. moja praca REKLAMA DŹWIGNIĄ HANDLU Rozpoczynając przygodę z agroturystyką, nie można zapomnieć o reklamie. Własna strona internetowa, a także wykupienie reklamy na portalach turystycznych jest inwestycją, która z pewnością zaprocentuje. Ponadto można wystąpić z wnioskiem o kategoryzację obiektu do Polskiej Federacji Turystyki Wiejskiej, co pozwoli zaprezentować nasz obiekt także zagranicą w postaci folderów i katalogów. Agroturystyka jest z pewnością branżą, która będzie się rozwijać. Warto więc zastanowić się czy podjąć to wyzwanie, które może okazać się metodą na znalezienie pracy! Beata Gałęza 19

20 BIZNES REKLAMA & LOKALIZACJA Podobno człowiek najlepiej uczy się na własnych błędach. Jeśli wierzyć przysłowiom - zwłaszcza w naszym kraju - jest się mądrym, ale po szkodzie. Jednak inwestując czas i pieniądze we własną działalność gospodarczą nie warto czekać na porażkę, która nas wzmocni. Lepiej dowiedzieć się co mają do powiedzenia ci którzy spróbowali tego do czego się przymierzamy. Dlatego, z myślą o osobach planujących założyć własną firmę, poprosiliśmy o rozmowę troje klientów Powiatowego Urzędu Pracy w Przemyślu, którzy skorzystali z jednorazowej dotacji na podjęcie własnej działalności gospodarczej, ale już nie prowadzą swoich firm. To miała być smutna rozmowa ku przestrodze z przedsiębiorcą, któremu nie wyszło... Nie wyszła idea rozmowy, bo nasz rozmówca okazał się energicznym człowiekiem z pomysłem na siebie, który jak się wydaje wyznaje zasadę, że trening czyni mistrza. Dlaczego zdecydował się Pan na założenie własnej firmy? - Pracowałem w kilku miejscach, także poza Polską, chciałem spróbować otworzyć coś swojego. Poprzez ankiety wykonałem badania sprawdzające czy mój pomysł na własną firmę jest dobry i zachęcony przez różne osoby otworzyłem własną działalność. Nie wydałem zbyt dużych środków na reklamę i tak się to potoczyło, że po dwóch latach zamknąłem działalność. Spodziewałem się, że ułoży się to trochę lepiej. Teraz pracuję na etacie i nie ukrywam, że finansowo wychodzę na tym korzystniej, niż na prowadzeniu własnej firmy. Co Pana zdaniem powinno się zmienić, żeby początkującym przedsiębiorcom było łatwiej? - Generalnie ze strony urzędu pracy czy osoby zajmującej się przyznawaniem jednorazowych środków na podejmowanie działalności gospodarczej jest wszystko w porządku. Gorzej wygląda sytuacja z naszym ZUS-em, jest on taką zmorą dla przedsiębiorcy. I jeszcze dochodzą do tego podatki. Na zamknięcie działalności gospodarczej wpłynęło więcej czynników od Pana zależnych czy niezależnych? - Myślę, że więcej było tych ode mnie niezależnych. W mojej ocenie robiłem co mogłem. Miałem także wspólnika, z którym współpraca w późniejszym etapie mi się nie układała. I to też była jedna z przyczyn tego, że zamknąłem działalność. Sprawdziło się powiedzenie: Mówiły jaskółki, że niedobre są spółki? - Dokładnie tak. W moim przypadku też tak było, chociaż nie chcę 100% odpowiedzialności przerzucać na mojego wspólnika. Z pewnością było w tym też trochę mojej winy. Problemy ze wspólnikiem, zainteresowanie nie tak duże jakbym sobie życzył plus różne inne czynniki sprawiły, że zdecydowałem się zakończyć działalność. Nie zmienia to faktu, że znów planuję otworzyć coś swojego. Może nie w tym roku, ale za około dwa lata pewnie znów otworzę działalność. Czyli to doświadczenie nie zraziło Pana do prowadzenia własnej firmy? - Nie, wręcz przeciwnie. To doświadczenie dało mi pogląd na to jak należy się zachowywać, czego trzeba unikać i na co zwracać szczególną uwagę. I do jakich wniosków Pan doszedł? - Następnym razem z pewnością zwrócę szczególną uwagę na lokalizację, jest to bardzo ważne przy sklepach czy punktach usługowych. Osoba planująca otworzyć własną firmę z pewnością powinna przyjrzeć się temu czy jest duża konkurencja. Trzeba zbadać rynek, przykładowo poprzez ankiety. Ja przeprowadziłem je na niedużą skalę - wśród przyjaciół i ich znajomych. Wiele zależy od charakteru planowanej działalności. Jeśli ktoś na przykład planuje otworzyć kolejny zakład stolarski w okolicy musi się zorientować co oferuje przyszła konkurencja i postawić na jakość, niskie ceny albo coś jeszcze innego. Prowadził Pan swoją działalność w Przemyślu. Czy trudna sytuacja na naszym rynku miała wpływ na zamknięcie firmy? - Generalnie w większych miastach jest troszkę lżej, ze względu na większą ilość mieszkańców i pracodawców, są większe możliwości. U nas jest trochę trudniej, ale też nie jest to jakaś reguła. Generalnie pomysł na własny biznes trzeba dobrze przemyśleć i znać teren. W ubiegłym roku 100 klientów Powiatowego Urzędu Pracy w Przemyślu skorzystało z jednorazowej dotacji na podjęcie działalności gospodarczej. Od początku tego roku do końca listopada było to 150 osób. Niemal 100% osób, korzystających z omawianej dotacji nie zwraca jej, czyli prowadzi działalność przez wymagany w umowie okres, który wynosi rok czasu. 20 moja praca