Antyczni. Hierarchia bogów Życiorys Afrodyty TYLKO TU. Od zera do bohatera WYWIAD Z DEDALEM. Specjalnie dla nas HERKULES

Transkrypt

1 Antyczni Specjalnie dla nas HERKULES Od zera do bohatera Hierarchia bogów Życiorys Afrodyty TYLKO TU WYWIAD Z DEDALEM

2

3 3 W TYM NUMERZE : JAK POWSTAŁ CZŁOWIEK? GNIEWNY BÓG MÓRZ I OCEANÓW. EDYP, DOBRY CZY ZŁY? ANTYCZNI NR:01/2014 CENA:7,99zŁ HISTORIA WOJNY TRO- JAŃSKIEJ WYWIAD Z DEDALEM HIERARCHIA BOGÓW APOLLO NAJPIĘKNIEJSZY Z BO- GÓW DODATKOWO: DRZEWO GENEALO- GICZNE BOGÓW ŻYCIORYS AFRODYTY 1. Nadanie cech ludzkich zwierzętom, roślinom, a także bogom. 2. Opowieść o losach wielkich bohaterów starożytnego Rzymu i Grecji. 3. Prawzór ludzkich postaw. 4. Bóg, który pożerał swoje dzieci tuż po urodzeniu. 5. Dzieci Uranosa i Gai. 6. Źródło nieszczęść, niekończących się kłopotów. ( związek frazeologiczny) 7. Odarcie utworu z niezwykłości. 8. Słaba strona. ( związek frazeologiczny ) 9. Praca bez końca, bez sensu. (związek frazeologiczny ) 10. Najmroczniejsza i najciemniejsza część krainy podziemia. 11. Trójgłowy pies przebywający w Hadesie. 12. Koza, która wychowywała i karmiła najpotężniejszego z bogów. 13. Z niego wyłoniła się pierwsza para bogów Uranos i Gaj

4 4 JAK POWSTAŁ CZŁOWIEK? Istota problemu powstania człowieka nie została do dzisiaj przez nikogo odkryta, a spędziła sen z powiek niejednemu uczonemu. Ludzie od zawsze zastanawiają się nad tym, skąd pochodzimy, co nas stworzyło i dzięki czemu żyjemy. Są różne teorie, wierzenia, historie i mity o powstaniu ludzkości. Zastanawiające jest, dlaczego wciąż nie potrafimy znaleźć odpowiedzi na nurtujące nas pytania, być może tych teorii jest zbyt wiele? Od małego większość z nas uczono w domach i na lekcjach, że Bóg stworzył świat, a my jesteśmy jego częścią. W Biblii odnajdujemy fragmenty mówiące, że człowiek został poczęty na Jego podobieństwo. Idąc dalej tym tropem należy odnieść się do Pisma Świętego w celu poznania teorii powstania człowieka przez ludzi wierzących. Zważając na to, co mówiła mam, tata i nauczyciel w szkole, nie powinno być większego problemu z potwierdzeniem ich słów. I w tym miejscu spotykamy się z problemem, gdyż czytamy o dwóch teoriach powstania ludzkości. Według starszej wersji Pan Bóg ulepił mężczyznę z prochu człowieka i osadził go w ogrodzie w Eden, aby o niego dbał i pielęgnował. Zabronił mu jedynie spożywania owocu z Drzewa Poznania Dobra i Zła. Natomiast według nowszej wersji szóstego dnia Bóg stworzył rośliny, zwierzęta, a następnie na swój obraz - mężczyznę i kobietę. Pobłogosławił ich i przekazał, że mają się rozmnażać w celu zaludnienia planety i wykorzystania umiejętności panowania nad rybami, ptactwem i zwierzęciem. Również w mitach nie ma jednoznacznej odpowiedzi, jak powstał człowiek, istnieją dwie wersje pojawienia się człowieka na ziemi, jedna dotyczy historii o wiekach, druga zaś mówi, że jednostka została stworzona przez jednego z herosów Prometeusza. Ciało ludzkie z gliny i łez, a dusza ze skradzionych ze słonecznego rydwanu iskier tak Prometeusz wykreował homo sapiens. Z początku człowiek był nędzny i bezsilny wobec sił natury. Heros, widząc to, postanowił zadbać o niego, po czym skradł z niebios zarzewie ognia i podarował je ludziom, mówiąc jak go używać. Ofiarował im także wiedzę z różnych dziedzin nauki do odróżniana zielarstw, oswajania zwierząt czy wróżenia. Historia czterech wieków złotym, srebrnym, brązowym i żelazny, mówi o tym, że na początku był Chaos, jedni widzieli w nim istotę boską bez określonego kształtu, inni zaś twierdzili, że jest to otchłań pełna boskiej siły.

5 5 Z tej napełnionej otchłani, kryjącej w sobie wszystkie zarodki przyszłego świata, wyłoniły się dwa potężne bóstwa, pierwsza królewska para bogów: Uranos Niebo i Gaja Ziemia. To oni dali początek narodzinom wielu bóstw. Jednym z nich był Zeus, który już osiadł na tronie niebieskim, gdy ludzie byli już na ziemi, a przed ich oczyma rozgrywała się walka między innym bogami o panowanie nad światem. Pierwszym wiekiem był oczywiście wiek złoty, w którym panował Kronos. Ludzie żyli jak niebianie, bez trosk, trudów i smutku. Nie starzeli się i ciągle żyli szczęśliwie. Wraz z upadkiem króla skończył się wiek złoty i nastał srebrny marniejszy od poprzedniego, w którym ludzie rozwijali się bardzo powoli, a okres dzieciństwa trwał sto lat. W wieku brązowym natomiast żył lud gwałtowny wielbiący wojnę i mający serce z kamienia. Nie znali żelaza, zatem domy, mury oraz sprzęty sporządzali z brązu, był to okres, w którym panował heroizm, a rządził wtedy wielki Herakles i mężny Tezeusz spod Teb i Troi. Dokonywano wtedy czynów tak niezwykłych, że nie powtórzyły się już w wieku następnym, żelaznym, który trwa do dzisiaj. inteligentni, pracujący i rozwijający się co raz to bardziej ludzie? Oczywiście, trudno odpowiedzieć na to pytanie, ponieważ nie mamy konkretnych dowodów na potwierdzenie tej tezy. Dzisiaj nie udokumentowano żadnego przypadku, w którym z małpy wyrósłby rozumny człowiek. Inni naukowcy twierdzą, że człowiek nie powstał z małpy ale miał z nim wspólnego przodka. Podobieństwo w chodzie, odżywianiu czy też uzębieniu mówi nam o tym, że jest to bardzo możliwe, natomiast znowu nie mamy dowodu na potwierdzenie tej teorii, a ślady odnalezionych skamieniałości także nie świadczą o prawdziwości stwierdzenia - tak mówią przeciwnicy. Podsumowując, teorii o powstaniu człowieka jest mnóstwo, każdy z nas będzie wierzył w to, co będzie chciał. Niektóre z nich są błędne, inne fantastyczne, jeszcze inne są tymi najbardziej prawdopodobnymi. Ludzie są różni tak jak ich zdania oraz poglądy dlatego moim zdaniem nieważne jest to jak powstaliśmy tylko, to kim teraz jesteśmy, ponieważ może nie jesteśmy nawet blisko prawdy o naszym powstaniu. Człowiek może być wytworem boskim, jak i ewolucją zwierzęcia czy też mieszaniną gliny i łez. Kolejną teorię odnajdujemy badaniach dzisiejszych naukowców. Swoje poszukiwania odpowiedzi na pytanie zawarte w tytule możemy ukierunkować na znaczenie ewaluacji świata. Znajdują się tacy naukowcy, którzy twierdzą, ze człowiek pochodzi od małpy, lecz czy to możliwe, że ewolucja spowodowała,że ze zwierzęcia powstaliśmy my, Ola Grzywnowicz

6 6 Piękna i mściwa Hera Hera - wysoka, dumna oraz pełna królewskiego majestatu była córką Rei i Kronosa, a także małżonką Zeusa oraz matką czworga dzieci: Hebe bogini młodości, Aresa boga wojny, Hefajstosawładcy wulkanów i Eiletyji bogini kobiet rodzących. Mity podają jako miejsce jej narodzin Argos lub wyspę Samsos. Słynęła z białych ramion i wielkich ciemnobłękitnych oczu. Żądała dla siebie hołdów i posłuszeństwa ze strony innych bogów. Była bardzo wrażliwa na to, co mówiono o jej urodzie. Nie znosiła porównań, gdyż była przekonana, iż królowa nieba powinna być najpiękniejsza na świecie. Pełna powagi, łatwo popadała w gniew. Wsparta na berle, w złocistym rydwanie pełnym roju pawi, którym powozi Iris, odbywała ranną przejażdżkę nad światem, który uważała za swoją własność. Była patronką niewiast. Do niej modliły się panny w dniu ślubu, opiekowała Nazwa produktu lub usługi 00% TANIEJ Biuro podróży RYDWAN Określ miejsce, podając dzielnicę lub punkt orientacyjny. Tel.: się macierzyństwem i niosła pociechę wdowom. Czuwała nad prawowitymi związkami małżeńskimi. Zazdrosna o swojego męża nienawidziła i mściła się na każdej swojej rywalce. Bardzo dużo kobiet, które jej się naraziły, cierpiało. Jedną z nich była Kalista nimfa leśna, córka Lyakona, króla Arkadii. Namówiła Artemidę, aby własną strzałą zabiła swą młodą towarzyszkę. Nimfa kochana przez Artemidę, nadużyła jej zaufania i potajemnie spotykała się z Zeusem. Gdy Artemida się o tym dowiedziała, zamieniła ją w niedźwiedzicę. Zeus nie mógł znieść żałosnego bólu swej kochanki, zabrał ją do nieba, gdzie błyszczy siedmiu jasnymi gwiazdami. Została ukarana za spiskowanie przeciwko swojemu mężowi. Mściła się na wszystkich, którzy się jej narazili, nie miała odrobiny litości wobec nich. Wszystko jednak było jej wybaczone, zarówno przez bogów, jak i ludzi. Czcili ją i nadal składali jej dary. Olimpia Nalepa Data wygaśnięcia:

7 7 Gniewny bóg mórz i oceanów Na samym początku był chaos. Z chaosu narodziły się dwa bóstwa: Gaja i Uranos. Z ich związku został poczęty Kronos, który był ojcem Posejdona. I to właśnie o nim będzie mowa. Posejdon jest to bóg grecki, który obalił Kronosa -wraz ze swoimi braćmi: Zeusem i Hadesem. Po pokonaniu władcy świata trzej bracia postanowili objąć władzę zwierzchnią. Ciągnęli losy o to, który z nich będzie rządził niebem oraz otrzyma władzę nad światem, a który z nich posiądzie morze lub świat podziemny. Posejdon wylosował królestwo wód. Nie był jednak z tego zadowolony i uważał, że jako najstarszy powinien dysponować najwyższą władzą. Często przeciwstawiał się Zeusowi, ale odnosił porażkę ze względu na to, iż Zeus był silniejszy i bardziej inteligentny od niego. Zeus kazał przed nim zamknąć bramy Olimpu i zagroził mu piorunem, jeśli ośmieli się stanąć na progu niebios. Musiał więc iść na wygnanie między ludzi i wstąpić na służbę do króla trojańskiego, Laomedona. Pracował u niego jako prosty mularz przy budowie murów obronnych. Po dziesięciu latach praca była skończona, a Zeus dał się przeprosić i pozwolił wrócić Posejdonowi do pałacu bogów. Ziemię bogowie dzielili między siebie. Każdy z nich otrzymywał jakieś miasto lub wyspę, na której ludzie mieli go czcić. Często podpisywano kontrakty i umowy, ale nieraz dochodziło do sporów. I tak nasz bohater stawił czoła w walce przeciw własnej siostrze Atenie o Ateny. Miasto miało otrzymać to bóstwo, które złoży cenniejszy dar swoim poddanym. Wygrała Atena dzięki attyckiemu drzewku oliwnemu. Posejdon, niestety, przegrał ze swoim słonym źródłem wody. Na Olimpie mógł się ożenić, a bardzo tego chciał, ponieważ zakochał się w Amfitrycie, Dostał zgodę ojca, ale panna go nie chciała. Po powrocie do swojego królestwa w morzu porozmawiał z delfinem, najmądrzejszym ze stworzeń zamieszkujących przestworza wód. Delfin obiecał, że wszystko załatwi pomyślnie. Opowiedział Amfitrycie o posiadłościach i dorobku boga. Kilka dni później zasiadła koło Posejdona na szmaragdowym tronie jako królowa morza. Zbiegły się siostry okeanidy, córki starca morskiego Okeanosa. Gdy płynęły one dokoła jej rydwanu, fale okrywały się białą pianą, jak gdyby wszystkie srebrne obłoki spadły z nieba na wodę. Służyło jej pięćdziesiąt nereid. Witały swą panią śpiewem i zapraszały do tańca. Pod wieczór przyjeżdżał Posejdon i zabierał swą małżonkę na Olimp, gdzie zasiadali wśród najwyższych bogów przy biesiadnym stole. Nad morzem panuje wszechwładna wola Posejdona. W głębi swego podmorskiego pałacu wiedział wszystko, co się dzieje na ruchliwej powierzchni. Gdy wiatry nieopatrzne wzburzały fale, zjawiał się Posejdon i jednym spojrzeniem ciemnych oczu uśmierzał bałwany, a burze niesforne precz rozpędzał. Trójzębem dźwigał okręty uwięzione wśród skał lub osiadłe na mieliznach, a rozbitkom posyłał wartkie prądy, które ich niosły do bezpiecznych brzegów. Miał tak wielką władzę, że przed jego gniewem drżała ziemia, morze i człowiek rzucony w lichej łupinie na wodne obszary. Posejdon był zazwyczaj surowy, ale nie był nieczuły na ludzką niedolę. Pewna dziewczynka imieniem Amymone poszła na polowanie, szukała wody. Trafiła strzałą satyra i zaczęła uciekać przed nim. Nogi pod nią mdlały z trwogi i znużenia. Wtedy wezwała Posejdona. Zjawił się natychmiast, tchnął w niego trójzębem, wbijając w skałę. Spytał dziewczynkę, czego szukała sama w pustej okolicy. Odpowiedziała, że wody. Powiedział, aby wyciągnęła trójząb. Po zrobieniu tego, co bóg nakazał, trysnęło źródło jasnej chłodnej wody. Posejdonowi podlegały razem z morzem wyspy, nadbrzeża i przystanie. Trójzębem tworzył zatoki i cieśniny, ale także trzęsienia ziemi, aby okazać swoją władzę i gniew. Miastu Troi groziło wielkie nieszczęście przez gniew Appollina i Posejdona. Rok wcześniej dwaj bogowie przyszli do króla Laomedona i obiecali otoczyć Troję potężnymi murami za umówioną zapłatą. Kiedy jednak mury stanęły, Laomedon nie chciał zapłacić. Wówczas Apollo zesłał na miasto zarazę, a Posejdon smoka, który nagle wyłoniwszy się z morza, sprowadził zalew i porywał ludzi z pola. Wróżbici orzekli, że chcąc kraj uratować od zagłady, król musi własną córkę wydać smokowi na pożarcie. I tak kończy się opowieść o Posejdonie, bogu morza i oceanów, Krzysztof Polanin

8 8 Człowiek, który powrócił do domu Odyseusz, król Itaki, opisuje swój pełen niebezpieczeństw powrót z wojny trojańskiej do domu w rozmowie z Zofią Chołuj. Zofia Chołuj: Na początek chciałabym Cię zapytać o to, jak poradziłeś sobie z Polifemem? Oczywistym jest, że aby tego dokonać, musiałeś użyć sprytu oraz zachować zimną krew, ale jak tego dokonałeś? Odyseusz: To było bardzo trudne. Gdy zobaczyłem jak cyklop zjada moich towarzyszy, ogarnął mnie strach. Bałem się, że wszyscy skończymy jako przekąska, ale potem wymyśliłem plan, aby upić tę kreaturę. Potem oślepiłem ją ogniem. Z.Ch.: To niesamowite, ale powiedz nam co było dalej. O.: Potem Polifem wpadł w szał. Gonił nas po całej jaskini, po czym usiadł przy wyjściu, przez co nie mieliśmy możliwości ucieczki. Na szczęście cyklop pasł stado owiec, więc gdy wypuszczał je na łąkę, nałożyliśmy na siebie owcze skóry i tak zdołaliśmy uciec. Z.Ch.: To musiało wymagać od Ciebie wiele odwagi. Powiedz mi, czy to prawda że twoi towarzysze zostali zamienieni w świnie? O.: Tak, to stało się po tym, jak straciliśmy część statków podczas sztormu. Przybiliśmy do wysepki, aby naprawić szkody i uzupełnić zapasy. Postanowiliśmy wysłać grupę ludzi na zwiady. W zamku panowała czarodziejka Kirke, która najpierw nakarmiła, a następnie zamieniła moich ludzi w świnie! Od razu chciałem iść im na ratunek, ale pojawił się Hermes i podarował mi magiczne zioło uodparniające na magię Kirke. Gdy ta nie mogła mnie przemienić w prosię, wyciągnąłem miecz i zażądałem, aby zdjęła zaklęcie z moich kompanów. I tak jakoś wyszło, że gościliśmy się na wyspie przez cały rok. Bardzo miło wspominam ten czas i uważam nawet, że zamienienie mojej załogi w świnie było całkiem zabawne. Z.Ch.: Już wiemy, co było dla ciebie najśmieszniejsze. A teraz zdradź mi i wszystkim czytelnikom, która przygoda była dla Ciebie najciekawsza. O.: Jeśli mam być szczery, to wszystkie przygody były dla mnie wyjątkowe, chociaż, gdy myślę o tym, jak spotkałem syreny, to wciąż mam wrażenie, że słyszę ich głosy..ch.: Na koniec chciałam zapytać o to, jakim cudem nie zwątpiłeś w to, że wrócisz do domu, bo przecież wielokrotnie wykazywałeś się odwagą, sprytem, determinacją, wytrzymałością. Większość twoich ludzi zginęła, a gdy tylko wychodziłeś z opresji, los rzucał ci jeszcze większą kłodę pod nogi, ale ty się nie poddałeś i dalej chciałeś wrócić do Itaki. O.: To miłe, że uważasz mnie za tak mężną osobę. Niestety, nie jest to do końca prawda. Często chciałem się poddać, zdarzało mi się płakać i podejmować złe decyzje, ginęli przeze mnie ludzie, ale podczas podróży zszedłem do Hadesu i tam spotkałem ducha mojej matki. Bardzo mi to pomogło. W Hadesie dowiedziałem się też tego, że kiedyś wrócę do domu, co na pewno dodało mi otuchy. Z.Ch.: Czy jest coś, co chciałbyś przekazać naszym czytelnikom? O.: Tak. Chciałbym prosić, aby nikt się nie poddawał. Trzeba dążyć do celu za wszelką cenę, gdyż,,każdy z nas jest Odysem co wraca do swej Itaki...". Zofia Chołuj

9 9 Z życia szybkonogiej Atalanty W gawrze znaleziono niemowlę, którym opiekowała się niedźwiedzica. Jak donosi nasz wysłannik, dziewczynka jest królewską córką. Sąd zadecydował, że małą Atalantą zajmą się myśliwi, którzy ją znaleźli. Wczoraj w Etoli odbyło się od dawna planowane polowanie na dzika. Jak podają wszystkie media, skórę dzika ostatecznie zdobył książę Meleager, który ofiarował zdobycz Atalancie. Wybuchły z tego powodu zamieszki, w których zginęli wujowie księcia. Atalanta ze swoją zdobyczą wróciła do ojca. 28 listopada odbył się ślub księżny Atalanty z Hippomenesem. Księżna od dawna szukała męża. Kandydatów było wielu. Aby zdobyć rękę Atalanty, należało wykonać zadanie polegające na wyścigach. Pierwszy kto prześcignie księżnę, zdobywa jej rękę. Zofia Chołuj Rola wyroczni przypisywana przez starożytnych Starożytni Grecy wierzyli, że dzięki wyroczniom mogą poznać swoją przyszłość. Ponieważ uważano, że faktycznie ją przepowiadają miały duży wpływ na religie, politykę i prawo w starożytności. W Grecji było wiele wyroczni, Do najsłynniejszych należała położona w Delfach wyrocznia Delficka. Grecy uważali, że to miejsce jest środkiem świata. Rolę wyroczni pełniły kobiety. Były nauczone mówić w sposób zagadkowy, aby w razie pomyłki nie można było im zarzucić kłamstwa, tylko złe odczytanie przez osoby próbujące zasięgnąć rady.

10 10 Edyp, dobry czy zły? Edyp - jako główna postać dramatu Sofoklesa - znalazł się w tragicznej sytuacji ze względu na krążącą nad nim klątwę. Pochodził z rodu królewskiego, a jego rodzicami byli Lajos i Jokasta. Został porzucony jako niemowlę, gdy rodzice dowiedzieli się, że jest przeklęty. Swoim postępowaniem skazali go na pewną śmierć. Znalazł go pasterz i zaniósł do króla Koryntu i tam dorastał, nie wiedząc nic o swojej przeszłości. Nadszedł dzień, w którym poznał przepowiednię i postanowił jej zapobiec, uciekając z kraju. Pierwsza część klątwy szybko się spełniła. W drodze do Teb wdał się w bójkę wszystkich mordując, w tym swojego ojca. Doszły go słychy, że w Tebach grasuje potwór, a nagrodą za jego zabicie jest królewski tron i ręka królowej. Edyp pokonał przeciwnika i został królem. Spełnieniu się przepowiedni nie zapobiegł, bo na jego miasto spadła fala nieszczęść. Chcąc zapobiec kolejnym zdarzeniom związanym z klątwą, musiał odnaleźć zabójcę poprzedniego króla. Nie zdając sobie sprawy, że poszukuje samego siebie, rzucił klątwę na mordercę, jeśli ten się do swego czynu nie przyzna. W celu rozwiązania śmierci Lajosa wezwał do siebie wróżbitę Tyrezjasza, którego posądził o morderstwo na podstawie niechętnie udzielanych przez niego odpowiedzi na pytania. Ten znał przeszłość Edypa i chciał go chronić przed tragedią, ale w związku z zarzutami wyznał głównemu bohaterowi całą prawdę, a konsekwencją tego było załamanie się władcy - wydłubał sobie oczy i skazał na wygnanie z miasta. Uważam, że poczynania Edypa można podzielić na dwa rodzaje: zależne i niezależne od niego. Gdyby znał swoją przeszłość, miałby świadomość krążącej nad nim klątwy. Zapobiegłoby to wielu nieszczęściom. Cechowała go nie tylko odwaga, ale i inteligencja, a ta nie pozwoliłaby mu zabić własnego ojca i poślubić matkę. Winić należy także Lajosa i Jokastę, gdyż skazali go na śmierć przez nieumiejętność zapanowania nad strachem. Jako rodzice powinni go wychować i okazać miłość w nadziei, że jego przeznaczenie jest inne. W swoim życiu doszedł do szczytu władzy i jako autorytet nie powinien dać się sprowokować i zabić. W momencie poznania prawdy mógł podjąć męską decyzję i nie uciekać z kraju, zapobiegając w ten sposób spełnieniu się klątwy. Nie oceniam Edypa jako złego człowieka. Znalazł się w bardzo trudnej i kłopotliwej sytuacji. Nigdy nie miał koło siebie osoby, która pomogłaby podjąć trafną decyzję, dlatego błądził. Postępował pochopnie i emocjonalnie, nie zdając sobie sprawy z konsekwencji. Kurs Fryzjerski BEZPŁATNIE Data wygaśnięcia: Ola Grzywnowicz Biuro podróży RYDWAN Ul.Wojska polskiego, Zielona góra Tel.:

11 11 Wieści o Argonautach Jazon i Argonauci ledwie kilka dni temu odbili od brzegów Kolchidy. Z informacji zdobytych z zamku króla Ajetesa, wynika że syn Ajzona wraz z Medeą (córką Ajetesa) wykradli ze świętego gaju Aresa Złote Runo. Król Kolchidy, oburzony zdradą własnej córki, nie chciał podzielić się z nami szczegółami. Udało nam się ustalić, że wysłał za Argonautami pogoń, ponieważ kazał swoim ludziom szykować flotę i wsiadł na pokład jednego ze statków, które wkrótce ruszyły tropem Argo. Czekając na dalsze wieści o Argonautach, przypomnimy historię Jazona i jego kompanii, której tropem wyruszyliśmy. Król Pelias rozkazał Jazonowi odszukać i sprowadzić Złote Runo, ten niezwłocznie zaczął zbierać ludzi do tej wyprawy. Jeden ze świadków rekrutacji owej załogi zarzekał się: Widziałem tam z pięćdziesięciu herosów, którzy czekali aż Argo z pomocą Ateny skończy budować swój statek. Był wśród nich sam Herakles, skrzydlaci bracia Kalais i Zetes, a nawet ten śpiewak Orfeusz. Wkrótce, gdy statek został ukończony, kompania wyruszyła z pierwszymi sprzyjającymi wiatrami. Następnie Jazon natrafił na wyspę Lemnos, gdzie rządziły same kobiety. Swego czasu naraziły się Afrodycie i za karę nabrały tak przykrego zapachu, że mężczyźni poczuli do nich wstręt i zamierzali sprowadzić sobie inne kobiety. Lemnijki uknuły jednak spisek i w ciągu nocy wymordowały wszystkich mężczyzn. Mimo to, Argonauci spędzili na wyspie gościnnie 2 lata. Królowa Lemnos wyznała, że bardzo podobał się jej Jazon i nie chciała, aby opuszczał wraz z kompanią jej wyspy. Wkrótce natrafiliśmy na ślepego króla-wróżbitę Fineusa. Ostatnim razem, gdy przeprowadzano z nim wywiad, skarżył się na harpie, które - jego zdaniem - niesprawiedliwie zesłali bogowie. Gdy go zastaliśmy, z radością poinformował nas o poczynaniach Argonautów: Gdy tylko tu przybyli -zaczął Fineus - po przepowiedzeniu im przyszłości zechcieli mi pomóc i ci dwaj ze skrzydłami (Kalais i Zetes) przegnali te harpie tak daleko, że nie wróciły. Dalej, Jazon przepłynął przez Symplegady i sprawił, że ku naszemu zdziwieniu stały się nieruchome. Późniejsze dzieje Argonautów na Kolchidzie są znane i obecnie czekamy na ich powrót, aby przeprowadzić z nimi wywiad. Marcin Kobyłecki Jolkos/ Mitologiczna wyprawa Jazona po złote runo. W dniu urodzin Jazona jego ojciec Ajzon został strącony z tronu przez własnego brata Peliasa. Chcąc ocalić dziecko przed gniewem nowego króla, sfałszowano informacje o śmierci Jazona. Do 20 roku życia wychowywał go centaur Chiron. Dowiedziawszy się prawdy o swoim pochodzeniu, Jazon zawarł umowę ze stryjem, obiecując dostarczenie złotego runa baranka w zamian za tron. Zorganizował więc wyprawę i na okręcie Argo dotarł na Kolchidę w celu zdobycia złotego runa. Kolchida/ Jazon zdobywa złote runo. Kiedy statek dopłynął do Kolchidy Jazon udał się do króla Ajetesa, który postawił mu warunki zdobycia runa. Jazon miał zaprząc do pługu dwa byki ziejące ogniem i trującymi oparami, i z ich pomocą zaorać Pole Aresa, zasiać na nim smocze zęby i pokonać rycerzy, którzy się z nich narodzą. Pomogła mu w tym Medea, córka Ajetesa, która dała mu balsam chroniący przed ognistymi bykami. Po wykonanym zadaniu wspólnie opuścili miasto. Sirenum scopuli / Przeprawa Jazona przez morze. Podczas podróży powrotnej do Jolkos Jazon musiał przeprawić się obok trzech małych, skalistych wysp, zamieszkałych przez syreny. Każda wyprawa żeglarza przepływającego obok nich kończyła się tragicznie. Dźwięk śpiewu syren działał zniewalająco na przepływających marynarzy tak, że podpływali do wyspy, gdzie syreny porywały ich i zjadały. Chiron poradził Jazonowi, aby ten zwrócił się o pomoc do Orfeusza, gdyż tylko on był w stanie ocalić mu życie. Kiedy przepływali obok syren, Orfeusz zaczął grać na lirze, a muzyka skutecznie zagłuszyła ich śpiew, dzięki czemu załoga Argo uniknęła losu innych żeglarzy. Jolkos, Korynt /Powrót Jazona do domu i jego dalsze dzieje. Po powrocie Jazon zostaje uznany za bohatera. Medea za pomocą swoich czarów uzdrawia i odmładza Ajzona. Mści się też na byłym królu Peliasie, sprawiając, że zabijają go jego własne córki. Tym sposobem małżonkowie muszą uciekać z miasta i wyjeżdżają do Koryntu. Podczas pobytu w mieście Jazon poznaje Kreuzę - córkę Kreona, władcy Koryntu. Zakochuje się w niej i chce się z nią ożenić. Zazdrosna Medea zabija jednak rywalkę zatrutą szatą. Następnie ucieka na latającym rydwanie - prezencie od boga Heliosa. Ewelina Szron

12 12 Czy zawiniła miłość? Do czego są zdolni zakochani? Jak wiadomo, dla prawdziwej miłości zrobi się wszystko. Dobrym przykładem jest Orfeusz, który dla swej żony Eurydyki zszedł do podziemi Tartaru, aby ją odzyskać. Jedynym problemem jest to, że ostatecznie jej nie uratował. Zawinił tym, iż choć nie powinien, obrócił się, wobec czego na zawsze ją stracił. Czy jego miłość i chęć zobaczenia partnerki była tak silna, że nie mógł już wytrzymać i do samego końca spełnić warunku Hadesa? Zacznijmy od oceny jego postaci. Narażając się, chciał uratować swą drugą połówkę. Można powiedzieć, iż jest on przykładem prawdziwego mężczyzny, dla którego nie ma żadnych przeszkód, aby uratować czy też zdobyć kobietę. Wielu panów mogłoby się od niego uczyć. Trudno nam jzrozumieć to, dlaczego nie mógł poczekać jeszcze chwili, nie obracając się i odzyskać żonę na zawsze. Na takie pytania nie znajdziemy już odpowiedzi. Możemy jedynie przypuszczać lub coś rozważać. Myślę, że wmieszani byli w to bogowie. Źli na to, że Orfeusz zakłóca porządek rzeczy spowodowali, iż jego chęć zobaczenia ukochanej wzrosła do tego stopnia, że nie wytrzymał i się obrócił. Miłość jako wartość ponadczasowa nie miała tu bezpośredniego wpływu, lecz mogła ułatwić spisek bogom, ponieważ dzięki niej łatwiej było im manipulować Orfeuszem. Próbując go zrozumieć, nie każdy jest na tyle silny, żeby wytrzymać ciągle rosnące napięcie. Hades, pomimo oczarowania piękną, zmysłową grą i śpiewem Orfeusza, zachował rozwagę i dał warunek, który mógł wywołać i zapewne to zrobił, wątpliwości śpiewaka co do tego, kto tak naprawdę za nim idzie. Nigdy nie wiadomo, jak człowiek się zachowa w danej sytuacji. Mimo, że mit ten kończy się tragicznie, to jest w nim opisywana pewna wartość, którą możemy przełożyć na własne życie, mianowicie prawdziwa miłość, bez kłamstw, oszustw i niewierności, której celem jest szczęście drugiej osoby. SYMOBLE Mądrość Piękno Miłość Wróżba SOWA ŁABĘDŹ GOŁĄB WĄŻ Atena Apollo Afrodyta Hekate Siła Potęga Zbawienie Duch lasu Drapieżność Życie wieczne ORZEŁ TYGRYS DELFIN ŁANIA WILK PAW Zeus Dionizos Posejdon Artemida Ares Hera

13 13 Życiorys Afrodyty Wojna trojańska Afrodyta, w mitologii greckiej bogini miłości, piękna, kwiatów, pożądania i miłości. Jej rzymską odpowiedniczką była Wenus. Kwestia dotycząca jej pochodzenia jest różnie przedstawiana. Według jednych nie miała rodziców i wyłoniła się z piany morskiej w pobliżu Cypru, gdzie spadło kilka kropel krwi Uranosa, a według innych, gdy odcięte genitalia pierwszego z bogów wpadły do morza, co wywołało, że woda otoczyła się pianą, z której następnie ukazała się bogini piękna. Pływała w muszli, zatrzymując się u brzegów Kytery, a potem Cypru. Druga wyspa stała się jej ulubioną. Na brzegu czekały już na nią Charty (Eufrosyne, Aglaja i Talia), które od tamtej pory zawsze jej służyły. Wytarły i namaściły wonnościami ciało Afrodyty i ubrały ją w delikatne szaty. Na głowę włożyły jej złotą koronę, w uszy wpięły kolczyki z pereł, a na szyi zawiesiły naszyjnik ze szmaragdów. Małym, ślicznym wozem, zaprzężonym w gołębie bogini udała się na Olimp. Na jej widok wszyscy bogowie oniemieli, zwłaszcza Hera i Atena, które już myślały jakby pozbyć się przybyłej bogini. Jednak nic nie uczyniły onieśmielone wdziękiem Afrodyty, która sprawiała, że wszystkie serca stawały się jej posłuszne. Cypr stał się głównym kultem Afrodyty. Jej pierwszym partnerem był Adonis. Natomiast już mężem Hefajstos, ale epizod z Aresem pozwala nam wnioskować, że nie była przykładem wiernej żony. Miała z nim pięcioro dzieci. Hefajstos w odwecie ukrył w łożu sieć i schwytał żonę z kochankiem. Potem wystawił ich na pośmiewisko bogów na Olimpie. Wojna trojańska według Homera i historyków trwała 10 lat. Polegała na oblężeniu Troi przez greckich Achajów. Mitycznym powodem konfliktu było porwanie Heleny, żony króla Sparty Menelaosa, przez Parysa, księcia trojańskiego, syna króla Prima. Grecy uważali Troję za miasto nie do zdobycia, ponieważ wielu z nich myślało, że mury obronne zostały wzniesione przez bogów. Jednak po 10-letnich walkach Odyseusz wymyślił podstęp i za pomocą zbudowanego konia wojownicy przedostali się do środka. Wszyscy zostali zabici, a miasto spalone. Moim zdaniem, wojna trojańska mogła faktycznie się odbyć, na co wskazują odkryte w opisywanych przez Homera rejonach pozostałości wielkich murów i ewidentnie spalone miasto lub ślady po wielkiej bitwie, choć na pewno nie wszystkie informacje, takie jak np. ingerencja bogów, ewentualnie walki tytanów, były prawdziwe. Poza tym jedna kobieta nie była warta wojnie na taką skalę i tylu poległych. Następnie wzięła udział w konkursie piękności z Herą i Ateną, w którym sędzią był Parys. Miał on podarować najpiękniejszej z bogiń złote jabłko (niezgody). Zwyciężyła Afrodyta, a w zamian za wygraną podarowała królewiczowi za żonę piękną Helenę i doprowadziła do wybuchu wojny trojańskiej. Jej atrybutami były: rydwan zaprzężony w gołębie, mirt oraz róża. Głównie cześć oddawały jej kobiety, które uważały ją za patronkę małżeństwa. Posiadała więź z morzem, więc była czczona też przez żeglarzy i w miastach portowych. Jesica Nocek

14 14 Fakty z życia Hadesa Rodzina Hadesa: Hades jest synem tytana Kronosa i tytanidy Rei. Kronos z początku połykał swoje dzieci, w tym Hadesa. Dopiero po podaniu środku na wymioty Hades był wolny. Hades jest bratem Posejdona, Hery, Demeter oraz Zeusa. Żona Hadesa to Persefona, lecz z tego związku nie zrodziło się żadne potomstwo. Żona Hadesa Hades uprowadził w podziemia Persefonę na wozie zaprzężonym w czarne rumaki. Persefona była córką Demeter, która była niezadowolona z tego powodu. Zeus zadecydował, że Persefona będzie w podziemiach przez 3 miesiące w roku. Kiedy Persefona wracała na ziemię, wszystko kwitło, ponieważ Demeter była szczęśliwa. Hades kochał Persefonę i był wiernym mężem. Charakterystyka Hadesa Hades jest przedstawiany, jako brodaty mężczyzna w średnim wieku. Zazwyczaj trzyma w dłoni róg obfitości oraz ma Cerbera przy boku. Hades nazywany był także Agesandrosem, co oznacza prowadzący ludzi, a w mitologii rzymskiej był nazywany Plutonem. Zostały mu poświęcone cyprysy, czyli roślin strażników grobów oraz narcyzy. Ofiary były składane z czarnych owiec. Władał podziemnym państwem zmarłych, które było otoczone rzeką Styks. Magda Miłowska Atrybuty bogów W mitologii greckiej bardzo duże role odgrywały również zwierzęta. Niektóre z nich są atrybutami bogów. Miały duże znaczenie, ponieważ były ich towarzyszami. Zwierzęta miały cechy boskie, np. były nieśmiertelne. Wyróżniała je jeszcze niewiarygodna mądrość. Są nadal kojarzone ze swoimi symbolami.

15 15 Prometeusz - nieposłuszeństwo czy miłość? Prometeusz jest cudownym przykładem altruisty. Poświęcił się dla ludzi, których kochał. Stworzył dzieło, nad którym troszczył się i opiekował. Starał się być nauczycielem, ojcem, mistrzem i bogiem w jednym. Ukazując uczucia do człowieka, sprzeciwił się bogom i zapłacił za to wysoką cenę. Został skazany na wieczną mękę i cierpienie. Czy jed- Podobno człowiek został stworzony przez Prometeusza. Ulepił go z gliny pomieszaną ze łzami, duszę dał mu z niebieskiego ognia... Wszystkie dowody na to wskazują. Niedaleko miasta Ponopeus jest chata, w której - jak mówiono -Prometeusz stworzył swoje dzieło. Dookoła leżały odłamki gliniastej ziemi, a w powietrzu unosił się zapach ludzkiego ciała. - mówi tytan, który jako jeden z nielicznych był na miejscu zdarzenia i jako jeden z pierwszych ujrzał człowieka. Był słaby i nagi. Nie mógł bronić się przed dzikimi zwierzętami. Jednak tworzył odzwierciedlenie bogów. Prometeusz bardzo pomagał ludziom. Widać było na pierwszy rzut oka, że płonie w nim płomyczek miłości, nadziei. Szczerze kocha swoje dzieło i robi wszystko, aby człowieka bronić. Był bardzo zaangażowany. Okradał spichlerz, żeby dać ludziom ogień. Kochał ich, ale aż za bardzo. Zaczął uczyć ich boskich nauk. Sprzeciwiał się bogom i drwił z nich, co szczególnie nie podobało się Zeusowi"- wspomina brat Prometeusza, Atlas. Mądry tytan nauczył ludzi rzemiosła, używania ognia i sztuki. Zeus miał na niego pułapkę. Jak wiadomo z różnych źródeł, miał w pamięci walkę z gigantami i obawiał się wszystkiego co ziemskie. Planował podstęp. Nie znam wszystkich szczegółów. Wiem tyle, że Zeus kazał stworzyć Hefajstosowi piękną kobietę, na wzór nieśmiertelnych bogiń. Atena nauczyła ją robót ręcznych. Hermes dał jej charakter i kuszącą wymowę. Ja tylko otoczyłam jej oblicze wdziękiem. To wszystko."- Afrodyta broni się. Mówi o niewiedzy na temat puszki Pandory. Nie sądziła, że okaże się to być śmiertelnym niebezpieczeństwem dla ludzi. Prometeusz nie był głupi. Od razu wykrył podstęp. Jednak jego brat nie miał tyle rozwagi. Otworzył puszkę i skazał ludzkość na choroby, klęski, nędzę, smutki. Prometeusz postanowił zapłacić za to bogom. Zabił woła. Mięso owinął skórą, a kości tłuszczem. Stworzył dwie ofiary dla Zeusa. Bóg wybrał tą, gdzie było więcej tłuszczu. Kiedy odkrył prawdę, bardzo się rozgniewał. Kazał przykuć Prometeusza do skały. To był okrutny wyrok. Nikt się nie spodziewał, że Prometeusz będzie musiał zapłacić aż tak wysoką karę. Chodziły słuchy, że nie umrze... Będzie musiał cierpieć całą wieczność. Brzmiało przerażająco"- opowiada jeden ze świadków. Czy to naprawdę miał być koniec? A może raczej początek wieczności? Bólu i okrutnego cierpienia? Codziennie zgłodniały orzeł przylatywał i zjadał mu wątrobę, która na nowo odrastała. Prometeusz osiągnął tak dużo. Stworzył człowieka, co było dużym sukcesem. Kolejne osiągnięcia nasuwały się same. Uczył i wychowywał ludzi, bronił ich i chronił niczym własne dzieci. To bardzo duży sukces, a raczej sukcesy. Zostało to tylko przyćmione porażką. Chciał się odpłacić Zeusowi. Skazał się na wieczne cierpienie za nas. Za ludzi.

16 16 Podstępna siła mądrości Atena urodziła się z głowy Zeusa. Córka Metis i boga niebios. Matka była boginią rozwagi. Atena miała szóstkę rodzeństwa (pięciu braci i jedną siostrę). Należała do 12 bogów Olimpu. Zajmowała jednak szczególne miejsce wśród dzieci Zeusa, będąc jego ulubienicą. Była boginią mądrości, słusznej wojny i pokoju. Jej atrybut stanowiła sowa. Od niej to zależało, czy na ziemi będzie pokój czy wojna. Wspierała tylko walczących o dobrą sprawę, toteż gdzie mogła zastępowała przemoc Aresa, swoją mądrością, siłę przemyślnością i czyniła wszystko, by nad gwałtem mogła zatryumfować myśl, przenikliwość i mądrość. W wolnych chwilach Atena lubiła tkać i wyszywać. Podarowała kobietom igłę, kądziel i wrzeciono. Spod jej rąk wychodziły najcudowniejsze tkaniny i prawa i jego przestrzegania. Pokazała ludziom, jak budować wozy czy statki. Była również boginią wojny, co potępiali filozofowie czy uczeni. Atena nosiła zbroję, Zeus pozwalał jej nawet używać piorunu. Jednakże swe uzbrojenie wykorzystywała jedynie w słusznej sprawie, do obrony lub w razie innej konieczności. Opiekowała się też herosami, zwłaszcza z Attyki, jak również wodzami podczas wojny trojańskiej. Nie była ona jednak wolna od kobiecej próżności. Stanęła bowiem w konkursie z Herą i Ateną o miano najpiękniejszej bogini. Wcześniej zmierzyła się także w konkursie hafciarskim z Archaną. Obie poddały się próbie, którą jednoznacznie wygrała Archana. Atena była bardzo mądrą boginią. Sam Dzeus zawsze przed podjęciem decyzji pytał ją o zdanie, ponieważ bogini nigdy go nie zawiodła. hafty. Wprowadziła wiele wynalazków. Opiekowała się uprawą roli, sama wynalazła narzędzia, których używano w rolnictwie attyckim. Uzyskiwano dzięki Małgorzata Żadkiewicz nim większe plony. Nauczyła ludzi hodowli koni. Chroniła państwo, stała na straży sprawiedliwego Prometeusz był jednym z wielu tytanów. Mit o stworzeniu świata mówi nam, iż ulepił on człowieka z gliny pomieszanej ze łzami, jego duszę zaś zrobił z ognia niebiańskiego, który wykradł z rydwanu słońca. Człowiek Prometeusza był podobny do wizerunku bogów, jednak bardzo słaby i bezradny. Nie mogąc patrzyć na porażkę, wykradł z Olimpu boski ogień, chcąc nauczyć ludzi panowania nad żywiołem, a co za tym idzie wyrobu narzędzi, sztuki. Nie podobało Dobre chęci nie zawsze są gwarancją sukcesu się to władcom Olimpu. Stworzyli w zemście człowieka piękną kobietę, choroby i nieszczęścia. Rozpoczęło to kolejny etap walki pomiędzy bogami a obdarowaną przez każdego Prometeuszem, próbował z bogów inną cechą. Ofiarowali jej zapieczętowaną beczkę. Mieli nadzieje, iż Prometeusz ją otworzy i sprowadzi na siebie i swoje on oszukać Dzeusa, jednak został sam pokarany. Od tego czasu znosił wieczne cierpienia w dolinach Kaukazu. ludzkie dzieci nieszczęście. Nie stało się tak jed- Czy było warto? Z jednej strony, zdrada w imieniu miłości, nak. Tytan wyczuł podstęp, jaką czuł do swoich ludzi, których możemy nazywać jego aczkolwiek jego brat nie był na tyle sprytny. Nabrał się dziećmi, jest zdradą uzasadnioną. Jak możemy go bo- na wdzięki Pandory i za jej namową otworzył beczkę, wiem winić za chęć pomocy, sprowadzając na ludzi obdarowania szczęściem lu- wszystkie znane dotąd dzi? Z drugiej jednak strony, zdrada pozostaje zdradą. Nie ważne są motywy zdrajcy, nadużył on czyjegoś zaufania, w tym wypadku bogów Olimpu. Nie ma na to żadnego usprawiedliwienia. Aleksandra Olkuśnik

17 17 Tezeusz był synem króla Aten, Ajgeusa i Ajtry, córki króla Trojzeny, miasta w Argolidzie. Gdy rodzice Tezeusza rozstali się, ojciec jego pozostawił mu miecz i sandały, które schował pod wielkim głazem. Kiedy Tezeusz dorósł i stał się silnym, dźwignął kamień i wziął pozostawione przez Ajgeusa rzeczy. Następnie wyruszył do Aten, żeby odnaleźć swojego ojca. Jego siła i odwaga pomogły mu w licznych walkach, jakie stoczył w drodze do wyznaczonego celu. Każdego pokonał jego własną bronią. Na początku swej wędrówki zabił zbója Perifetesa jego sławną maczugą, której potem sam używał. Następną ofiarą był olbrzym Sinis, który najpierw naginał drzewa, później przywiązywał do nich ludzi, następnie puszczał, a drzewa rozszarpywały ludzi na strzępy. Kolejnymi byli Skiron i Kerkion, których Tezeusz pokonał i zamordował. Ostatnią ofiarą przed dotarciem do Aten był Prokrustem. Dopasowywał on ludzi do jednego z dwóch rodzajów łóżek. Jedno było za długie, a drugie za krótkie, dlatego jednym odrąbywał nogi, a Niecodzienne czyny odważnego Tezeusza innych rozciągał tak długo, dopóki nie skonali. Gdy dotarł wreszcie do Aten, od razu został rozpoznany i uznany za syna Ajgeusa. Kolejnym jego bohaterskim czynem było uśmiercenie byka kreteńskiego wypuszczonego w swoim czasie przez Heraklesa. Jedną z ofiar byka był syn króla Krety, dlatego jego ojciec, Minos zarządził, że jako zadośćuczynienie za śmierć syna, Ateńczycy będą przysyłać regularnie siedem dziewcząt i siedmiu chłopców na ofiarę dla byka. Tezeusz chciał go zabić, dlatego został zamknięty w labiryncie, siedzibie Minotaura. Tezeuszowi udało się go pokonać, a dzięki nici, którą dostał od Ariadny, mógł wydostać się z labiryntu. Po jakimś czasie miłość ich połączyła, ale Tezeusz nie chcąc, aby ludzie dowiedzieli się o pomocy Ariadny, zostawił ją śpiącą na wyspie Nakos. Wracając, zapomniał zmienić żagle. Jego ojciec wypatrując go, stwierdził, że Tezeusz nie żyje. Z tego powodu rzucił się ze skał, a heros objął po nim władzę. Jego ostatnią przygodą było wyruszenie do Hadesu, by pomóc Pejrytosowi w uwodzeniu Persefony. Przyjęci przez samego boga śmierci, który dowiedział się o ich zamiarach, zostali posadzeni i skuci wężowymi splotami na tzw. Krześle Zapomnienia. Tezeuszowi udało się jednak uwolnić dzięki Heraklesowi, który przybył, by porwać psa Cerbera. Kłopotliwa sytuacja, jaka powstała po powrocie na ziemię, spowodowała, że Tezeusz zrezygnował z prób odzyskania władzy i udał się na wygnanie. Burza zapędziła jego statek na wybrzeża wyspy Skyros, a tam władca tej ziemi, Likomedes strącił Tezeusza ze skały. W taki oto sposób zakończyło się życie Tezeusza, pełne wspaniałych czynów. Sądzę iż postać ta podczas swoich podróży wykazała się wielka odwagą i sprytem. Cechy te pozwoliły na pokonanie tak wielu przeszkód podczas podróży do Aten. Elżbieta Szewczak

18 18 Mitologiczny słownik symboli, dziedzictwa kultury Afrodyta w mitologii greckiej bogini miłości, piękna, kwiatów, pożądania i miłości. Była najbardziej urodziwą boginią z antycznych mitów. Uznawana jest za symbol piękna, kobiecości, doskonałości. Amazonki legendarny ród wojowniczek, które nie znosiły mężczyzn i prowadziły ciągłe walki z sąsiadami. Nazwa pochodzi z greckiego amazon bezpierśna. Amazonki usuwały dziewczętom pierś, aby było im łatwiej posługiwać się łukiem. Współcześnie określenie amazonka ma kilka znaczeń. Nazywa się tak kobietę, która dobrze jeździ konno, kobietę, która w wyniku operacji straciła jedną pierś oraz wojowniczą kobietę. Ambrozja pokarm bogów dający im nieśmiertelność. Obecnie oznacza wyśmienite jedzenie, przysmak. Beczka Danaid- w mitologii greckiej beczka z przedziurawionym dnem, którą Danaidy musiały napełniać po śmierci w Tartarze za zabicie swoich mężów. Beczka (lub praca) Danaid jest określeniem bezowocnego i niekończącego się trudu. Penelopa żona Odyseusza. Podczas gdy wszyscy myśleli, że Odys nie żyje, ona wierzyła, że wróci do domu. Odwlekała ponowne wyjście za mąż. Symbolizuje wierną żonę. Cerber w mitologii greckiej trzygłowy pies pilnujący wejścia do świata zmarłych. Obecnie oznacza srogiego stróża, nadzorcę. Chaos - w mitologii greckiej uosobienie pierwotnej próżni kosmicznej, stanu, który istniał przed powstaniem świata. Oznacza nieład, zamieszanie. Mania w mitologii greckiej personifikacja wściekłości. Oznaczała również starorzymską boginię zmarłych. Obecnie oznacza obsesję, obłęd. Narcyz w mitologii greckiej młodzieniec niezwykłej urody, uchodził za syna boga rzecznego - Kefisosa i nimfy Liriope. Oznacza osobę zapatrzoną w siebie. Odyseusz król Itaki, według mitu był najprzebieglejszym z królów biorących udział w wojnie trojańskiej, to jego pomysłem było zbudowanie konia trojańskiego. W podróży powrotnej do Itaki przeżył wiele przygód. Tułał się przez 10 lat po morzach i oceanach, zanim wrócił do swej żony Penelopy. Jest symbolem sprytu i wytrwałości. Centaury mityczne stworzenia o mieszanej budowie. Górna część ich ciała była podobna do ciała człowieka, zaś dolna miała kształt konia. Współcześnie centaury symbolizują dwie natury człowieka oraz połączenie sprzeczności: ciała i ducha czy też instynktu i rozumu.

19 19 Pięta Achillesa Achilles jako dziecko został zanurzony przez matkę, boginkę morską Nereidę Tetydę, w wodach Styksu. Ciało jego miało być dzięki temu uodpornione na wszelkie ciosy. Jedynie pięta, za którą trzymała go matka w czasie kąpieli, była później jego najsłabszym punktem. Według jednej z wersji mitu Achilles zginął podczas wojny trojańskiej ugodzony w piętę zatrutą strzałą Parysa. Pięta Achillesa oznacza słaby punkt kogoś lub czegoś. Pola elizejskie w mitologii były miejscem biesiad w krainie wiecznej szczęśliwości. Obecnie oznaczają raj, krainę wiecznego szczęścia. Puszka Pandory puszka, którą Pandora dostała od ojca i której nie można jej było otwierać. Znajdywały się w niej wszystkie nieszczęścia, klęski, utrapienia i choroby ludzkości. Symbolizuje źródło nieszczęść. Alicja Olichwiruk Kto według starożytnych rządził światem? Starożytni wierzyli, że świat powstał z chaosu, z którego najpierw wyłonili się bogowie Uranos i Gaja. Uranos był panem nieba, a Gaja panią Ziemi. To z ich związku wyszedł ród tytanów. Jednak Uranosowi nie podobały się jego szkaradne, okrutne, zupełnie do niego niepodobne dzieci. Brak miłości Uranosa do synów zapoczątkował walkę bogów. Uranos bez zawahania zrzucił swe dzieci do mrocznego Tartaru. Gaja znienawidziła swego męża, słysząc dobiegające z ciemnego wnętrza ziemi skomlenia swoich dzieci. Zaczęła knuć spisek przeciwko małżonkowi. Jeden z tytanów Kronos po namowie matki odebrał tron swojemu ojcu, a z krwi, która wypłynęła z rany zadanej przez Kronosa powstały trzy boginie zemsty Erynie z wężami zamiast włosów. Nad światem zaczął rządzić Kronos z żoną Reją. Jednak obawiał się spełnienia przepowiedni Jego ojca, która mówiła, że jemu również syn odbierze władzę. Właśnie dlatego każde narodzone przez Reję dziecko połykał. W ten sposób połknął pięcioro swoich dzieci. Gdy Reja poczęła szóste z kolei dziecko, podała Kronosowi kamień zawinięty w pieluszki. Mąż połknął kamień, a matka zeszła na ziemię i ukryła swego synka na Krecie, w grocie, gdzie został pod opieką nimf i kozy Amaltei. Był to Dzeus, który szybko rósł i nabierał sił, pijąc mleko Amaltei. Gdy dorósł, wyszedł z ukrycia i polecił matce po kryjomu podać ojcu środek na wymioty. Wtedy Kronos w męczarniach wypluł wszystkie połknięte dzieci. Byli to bogowie: Hades, Posejdon, Hera, Demeter i Hestia. Kronos wraz z tytanami zajął góry Otrys, a Dzeus ze swoimi sprzymierzeńcami opanował śnieżne szczyty Olimpu. Koza Amaltea zmarła. Z jej złamanego rogu uczynił Dzeus róg obfitości, a ze skóry puklerz (egidę), którego nie był w stanie przebić żaden pocisk. Rozpoczęła się wojna między Kronosem a Dzeusem i jego rodzeństwem, która trwała przez następne dziesięć lat. Wtedy Dzeus uwolnił z Tartaru cyklopów i sturękich, trzech olbrzymów, z których każdy miał sto rąk i pięćdziesiąt głów. Dzięki temu Dzeus wygrał wojnę i strącił Kronosa do Tartaru. Bogowie podzielili się władzą. Dzeus został panem nieba i ziemi, ojcem, królem bogów, władcą piorunów. Hera była jego małżonką, opiekunką kobiet, małżeństwa i macierzyństwa. Hestia opiekowała się ogniskiem domowym, rodziną. Demeter czcili Grecy jako boginię ziemi, płodów rolnych i pór roku. Brat Dzeusa, Hades, został władcą podziemi, krainy śmierci i zmarłych. Razem z żoną Persefoną ważyli ludzkie czyny i wydawali wyroki, w którym kręgu krainy podziemi umieścić duszę. Posejdon został władcą mórz i oceanów. Grono Olimpijczyków szybko się poszerzało o nowych bogów, którzy rodzili się z bogiń, ziemianek, a także w sposób nadprzyrodzony. Według starożytnych ci właśnie zwycięzcy wojny z Kronosem rządzili światem. Paweł Knychała

20 20 Wiecznie pracujący Z bogami się nie zadziera. Jeżeli obdarzą Was wyjątkową łaską, należy być im za to wdzięcznym, okazać im szacunek. takiej rady udziela nam Syzyf, założyciel Koryntu i dawny ulubieniec bogów, obecnie zmaga się on z nie lada zadaniem. Jak do tego doszło? O tym opowie nam w poniższym wywiadzie. Alicja Olichwiruk: Wi- bardzo mnie lubili, czę- dziłem wobec tego za- tego nie spodziewał. tam. Jestem niezmiernie wdzięczna, iż zgodził się Pan na rozmowę ze mną. Będziemy rozmawiać o pańskich poczynaniach, o tym jak zdobył Pan przychylność bogów i jak ją Pan stracił. Syzyf: Dzień dobry. Bardzo chętnie opowiem o moich losach, może będzie to przestroga dla osób mojego pokroju A.O.: Tak, na pewno nikt nie chciałby, aby trafiła mu się taka praca, jaką Pan musi wykonywać, bez końca i na marne. S.: Tak, z pewnością, ale myślę że któregoś dnia uda mi się, że pokażę bogom na co mnie stać. A.O.: A więc jednak nie zmieniła się Pana postawa wobec bogów No cóż, wróćmy do początku. Jak wspomina Pan wizyty na Olimpie? S.: Ach, to były wspaniałe czasy, bogowie stowali mnie swoimi przysmakami, to jest ambrozją, która sprawiała, że byłem młody, rześki i silny. Dzielili się ze mną swoimi sekretami, czułem się z nimi na równi A.O.: Właśnie, wspomniał Pan o tym, że dzielili się z Panem swoimi sekretami, jednak Pan nie miał w zwyczaju dotrzymywać tajemnic. S.: To prawda, lubiłem plotki, zazwyczaj uchodziło mi to na sucho, ale ten jeden raz zaważył na moim dalszym losie. Nie rozumiem, jak Zeus mógł się tak zdenerwować z tego powodu. A.O.: Faktycznie, zdenerwował się, wysłał bożka śmierci, aby robił z Panem porządek, ale Pan był na to gotowy. S.: O tak, przeczuwałem, że Zeus będzie chciał dać mi nauczkę, ale proszę pamiętać, że cechuje mnie ogromny spryt. Urzą- sadzkę na Tanatosa, uwięziłem go w piwnicy i miałem spokój. A.O.: Ale tylko na jakiś czas, w końcu Pana podstęp został odkryty. S.: Niestety, Hades musiał pójść ze skargą do Zeusa, a ten wysłał po mnie Aresa, ale ja i na to miałem sposób. Nakazałem mojej żonie, aby zostawiła moje ciało bez pochówku, bez monet, za które opłaciłbym przejście do państwa cieni. A.O.: I nie wyszło to Panu na dobre, błąkał się Pan, jęczał S.: Tak, ale tylko chwilowo, w końcu Hades ulitował się nade mną, naiwny Naprawdę myślałem, że załatwię co muszę i wrócę. Ja tymczasem wróciłem na ziemię i tam wiodłem spokojne dalsze życie. A.O.: Do czasu, znowu sobie o Panu przypomnieli, ale Pan się już S.: No cóż, muszę przyznać, iż myślałem, że zapomnieli o mnie na dobre. A.O.: Tak nie było, teraz ma Pan nie lada problem. Może jednak nasza rozmowa wzbudziła w Panu skruchę? S.: Prawdą jest, iż mogłem to inaczej rozegrać, ale cóż, co się stało, już się nie odstanie. Mogę tylko przestrzec wszystkie osoby, które przeczytają ten wywiad. Z bogami się nie zadziera. Jeżeli obdarzą Was wyjątkową łaską, należy być im za to wdzięcznym, okazać im szacunek. A.O.: Całkowicie się z tym zgadzam, mam nadzieję, że czytelnicy skorzystają z Pańskiej rady. Dziękuję za rozmowę i życzę wytrwania w pracy. Do widzenia. S.: Ja również dziękuję. Do widzenia. Alicja Olichwiruk

21 21 Przygody Odyseusza Lotofagowie Załoga Odyseusza poczęstowana owocem lotosu przez Lotofagów nie chciała powrócić na statek. Odyseusz, który odmówił jedzenia, musiał ich z powrotem zaciągać siłą. Pokarm ten powodował, że każdy, kto go spróbował, zapominał, skąd przybył i pragnął pozostać już na zawsze w kraju Lotofagów. Spotkanie z Polifemem Posejdon rzucił klątwę na załogę Odyseusza, ponieważ po przybyciu na wyspę cyklopów, narazili się jednemu z nich, Polifemowi. Odys oślepił go, gdy ten spał i wraz z towarzyszami uciekł przywiązany do brzuchów hodowanych przez cyklopa owiec. Chciał w ten sposób uratować swoją załogę przed pożarciem kolejnych osób przez owego cyklopa. Uwodzicielskie syreny Odyseuszowi udało się przepłynąć obok wysp zwodniczych syren bez żadnej straty, ponieważ znając zamiary tych pięknie śpiewających istot, zatkał woskiem uszy żeglarzy. Sam zaś kazał się przywiązać do masztu, Mniejsze zło Odyseusz, płynąc koło Scylli, poświęcił sześciu ludzi z każdego statku. Przepływając cieśniną między Italią i Sycylią, zmuszony był podjąć decyzję, koło którego potwora przepłynąć. Wybierając Scyllę, wybrał mniejsze zło i dzięki temu mógł ruszyć w dalszą podróż w stronę domu. Elżbieta Szewczak

22 22 Najważniejsze antyczne obrzędy religijne Obrzędy ofiarne Miały zapewnić ludziom łaskę i przychylność bogów. Najważniejszym było składanie ofiar ze zwierząt hodowlanych. Obrzędy tego typu wykonywane były w określonym w kalendarzu państwowym czasie i według sztywnych zasad. Ofiara musiała być zabita przy ołtarzu boga, a wszystko było poprzedzane modlitwą. Następnie oddzielano kości i skórę od reszty ciała. Kości ze skórą palono, aby bogowie czuli ich zapach, a mięso gotowano i zjadano w czasie wielkiej uczty. Według mitologii pierwsza ofiara została złożona w bardzo podobny sposób przez Prometeusza. Mięso, choć smaczniejsze, sprawiło, że ludzie stali się śmiertelni. Ofiary były składane publicznie, w licznych grupach. Po wszystkim ludzie przystępowali do uczt. Obrzędy świąteczne Święta były przerwą w rutynie codziennego życia. Towarzyszyły im tańce, śpiewy i wielkie uczty. Na owych ucztach ludzie pili wino i mleko z miodem. Należało rozlać kilka kropel napojów dla czci bogów. Najwięcej świąt było obchodzonych w Atenach. Każde święto było poświęcone innemu bogu. Przykładowo jednym z większych świąt były misteria eleuzyjskie. Polegały one na składaniu czci Demeter i Persefonie, które w zamian miały ochronić ludzi przed chorobami, biedą, wypadkami i złymi duchami. Wszystkie święta były obchodzone w wesołej atmosferze, jednak nie wszyscy mogli brać w nich udział. W niektórych nie mogły uczestniczyć kobiety, a w ograniczonej ilości najemni robotnicy, którzy byli ograniczeni odpowiednimi warunkami w kontraktach. Obrzędy związane z uroczystościami okazjonalnymi Najstarszym i najbardziej znanym obrzędem były igrzyska olimpijskie. Była to uroczystość sportowa o ogromnej wadze. Odbywała się ku czci Zeusa. Były uroczystością, w której mogli uczestniczyć tylko mężczyźni. Konflikty zbrojne były zawieszane na czas trwania igrzysk. Innymi okazjami tego typu były narodziny dziecka, ślub lub śmierć. Towarzyszyły im modlitwy, w których ludzie prosili bogów o ochronę zdrowia i życia lub opiekę nad sobą i innymi. Również spektakle teatralne były odgrywane ku czci bogom. Paweł Knychała