BIBLIOTEKA PACJENTA HEMATOONKOLOGICZNEGO. Badania i obraz krwi w szpiczaku plazmocytowym
|
|
- Konrad Janowski
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 BIBLIOTEKA PACJENTA HEMATOONKOLOGICZNEGO Badania i obraz krwi w szpiczaku plazmocytowym
2 Słowo wstępne Drodzy Państwo, Proaktywna postawa Pacjenta wobec choroby i procesu leczenia to pierwszy krok do jej przezwyciężenia. Pacjent i lekarz to tandem, który powinien ze sobą szczerze rozmawiać o wszystkich problemach związanych z chorobą i podjętą terapią. Aby rozumieć proces leczenia, skutecznie kontrolować chorobę, mądrze współpracować z lekarzem, Pacjent powinien mieć jak największą wiedzę na temat swojej choroby. Dlatego oddajemy do rąk Państwa pierwszą broszurę edukacyjną dotyczącą badania i obrazu krwi w szpiczaku plazmocytowym. Jednym z podstawowych celów Fundacji Carita Żyć ze szpiczakiem jest edukacja Pacjentów, stąd poszerzanie Państwa wiedzy w tym zakresie. Chcemy, aby mogli Państwo bez obaw rozmawiać z lekarzem o wszelkich niezrozumiałych kwestiach związanych z chorobą i procesem leczenia. Zaangażowani i dobrze wyedukowani Pacjenci, dzięki wiedzy i ścisłej współpracy z lekarzem, mają największe szanse na sukces w leczeniu szpiczaka mnogiego czego z całego serca Państwu życzę. Prezes Fundacji Carita Żyć ze Szpiczakiem mgr Wiesława Adamiec Opracowanie merytoryczne: dr n.med. Aleksandra Butrym Klinika Hematologii we Wrocławiu 2 Słowo wstępne
3 Spis treści Badania krwi w szpiczaku plazmocytowym 4 Mikrośrodowisko Twojej krwi 5 Krwinki czerwone erytrocyty 6 Krwinki białe leukocyty 7 Płytki krwi (trombocyty) 8 Białka krwi 8 Obraz krwi w szpiczaku plazmocytowym 9 Zwiększona produkcja komórek plazmatycznych 9 Szpiczak mnogi jak to się objawia? 10 Wpływ leczenia szpiczaka na wyniki Twojej krwi 12 Badania laboratoryjne wykonywane w szpiczaku plazmocytowym 14 Badania diagnostyczne w szpiczaku mnogim 14 Specjalistyczne badania w szpiczaku 16 Ocena zaawansowania choroby 17 Pytania do Twojego lekarza 19 Spis treści 3
4 Badania krwi w szpiczaku plazmocytowym Ten poradnik ma pomóc osobom chorującym na szpiczaka plazmocytowego, jak i ich opiekunom i bliskim, zrozumieć wyniki badań krwi, jakie wykonywane są rutynowo w procesie diagnostycznym i monitorującym leczenie choroby. Dzięki lekturze, dowiesz się więcej o komórkach, które normalnie znajdują się w Twojej krwi, a także o tych komórkach, które pojawiają się, kiedy chorujesz na szpiczaka. Znajdziesz tu też informację o tym, jak leczenie wpływa na obraz Twojej krwi. 4 Badania krwi w szpiczaku plazmocytowym
5 Mikrośrodowisko Twojej krwi Krew pełni kluczową rolę w prawidłowym funkcjonowaniu całego organizmu: transportuje składniki odżywcze do komórek naszego ciała, odbiera z nich zbędne produkty przemiany materii, dostarcza tlen, a zabiera dwutlenek węgla, utrzymuje temperaturę naszego ciała na stałym poziomie, dzięki czemu czujemy się komfortowo, niezależnie od otaczającego nas środowiska. Mimo, iż kropla krwi wygląda na pierwszy rzut oka niepozornie, to patrząc na nią pod mikroskopem, odkryjemy, że znajduje się w niej mnóstwo komórek. Krew w 55% składa się z substancji płynnej zwanej osoczem, a 45% stanowią komórki krwi: erytrocyty, leukocyty i płytki krwi. 55% osocze 45% erytrocyty, leukocyty i płytki krwi Rys. 1. Skład krwi. Blisko 55% krwi stanowi część płynna zwana osoczem, podczas gdy pozostałe 45% stanowią elementy stałe, na które składają się krwinki czerwone, krwinki białe i płytki krwi. Mikrośrodowisko Twojej krwi 5
6 Krwinki czerwone erytrocyty Transportują tlen do komórek naszego ciała, a dwutlenek węgla z tkanek do płuc, skąd jest wydychany. Dzięki tym procesom możemy normalnie funkcjonować i być pełni energii. Kolor erytrocytów bierze się od zawartego w nich barwnika zwanego hemoglobiną (Hgb). Jeśli nie mamy wystarczającej liczby erytrocytów we krwi (stan nazywany niedokrwistością lub anemią), nasze ciało nie otrzymuje wystarczającej ilości tlenu. Czujemy się zmęczeni i słabi, trudno tolerujemy wysiłek. We krwi obecne są też retykulocyty są to młode postacie krwinek czerwonych, które z czasem dojrzeją do prawidłowej krwinki. Rys. 2. Krwinki czerwone (erytrocyty) transportują tlen do tkanek a dwutlenek węgla do płuc. 6 Mikrośrodowisko Twojej krwi
7 Krwinki białe leukocyty Krwinki białe pełnią ważną rolę w procesach odpornościowych w naszym organizmie. Stanowią one pierwszą linię obrony przed infekcjami, zapobiegając inwazji drobnoustrojów do krwi. W sytuacji, kiedy poziom białych krwinek spada poniżej normy (tzw. Leukopenia), np. po chemioterapii, zwiększa się ryzyko infekcji, ponieważ nasz układ odpornościowy nie pracuje prawidłowo. Rys. 3. Krwinki białe (leukocyty) pomagają zwalczać zakażenia i choroby. Istnieje kilka różnych podtypów leukocytów, które specjalizują się w innych zadaniach odpornościowych: 1. Neutrofile mają zdolność pochłaniania bakterii i grzybów i usuwania ich z naszego organizmu, jako ciał obcych 2. Limfocyty podzielone są na 2 podgrupy B i T. Z limfocytów B różnicują się plazmocyty, które produkują przeciwciała zwane immunoglobulinami, Limfocyty T i komórki zwane naturalnymi zabójcami chronią nas przed infekcjami wirusowymi oraz mają zdolność niszczenia komórek nowotworowych 3. Monocyty potrafią pochłaniać inne uszkodzone lub martwe komórki, pomagają także zwalczać infekcje 4. Eozynofile zabijają pasożyty, a także biorą udział w reakcjach alergicznych 5. Bazofile pełnią rolę w reakcjach zapalnych i alergicznych Mikrośrodowisko Twojej krwi 7
8 Płytki krwi (trombocyty) Kiedy Twoja skóra ulegnie skaleczeniu, płytki krwi zjawiają się w miejscu urazu natychmiast, by zatrzymać wypływ krwi. Pomagają one w naprawie zranionego miejsca, biorą udział w formowaniu skrzepu. Jeśli masz zbyt mało płytek (czyli w sytuacji zwanej małopłytkowością), może się to objawiać następująco: Łatwe siniaczenie lub nadmierne siniaczenie Wydłużony czas krwawienia po zranieniu Spontanicznie pojawiające się krwotoki, np. z dziąseł lub z nosa. Białka krwi We krwi, poza komórkami, o których już się dowiedziałeś, znajdują się również inne substancje. Białka osocza, czyli białka zawieszone w płynnej części krwi, pełnią inne ważne funkcje. Najważniejszymi dla osób chorujących na szpiczaka są tak zwane immunoglobuliny, albuminy oraz beta-2-mikroglobulina (βane sa2-mikroglobulina). Immunoglobuliny to inaczej przeciwciała, które chronią nas przed chorobami. Każda cząsteczka immunoglobulin składa się z dwóch części: dwóch łańcuchów ciężkich (określanych typem G, A, D, E lub M) oraz dwóch łańcuchów lekkich typu kappa (κ) bądź lambda (λ). Rys. 4. Immunogobuliny (przeciwciała) są cząsteczkami o kształcie litery Y. Ciężkie i lekkie łańcuchy przeciwciał zawierają specyficznie wiążące miejsca, dzieki którym mogą przylegać do bakterii czy wirusów, ostatecznie prowadząc do ich zniszczenia, przez co zapewniają ochronę przed chorobą. Albuminy osocza wytwarzane są w wątrobie i prawidłowo stanowią aż 60% białek osocza Beta-2-mikroglobulina to małe białko, znajdujące się prawidłowo na powierzchni wielu komórek, w tym limfocytów, a także w małych ilościach we krwi i moczu 8 Mikrośrodowisko Twojej krwi
9 Obraz krwi w szpiczaku plazmocytowym Zwiększona produkcja komórek plazmatycznych Teraz, kiedy już wiesz więcej na temat swojej krwi, łatwiej będzie zrozumieć, jak choroba wpływa na jej obraz. Szpiczak powoduje, że wytwarzanych jest więcej białych krwinek zwanych plazmocytami. Paradoksalnie mogłoby się wydawać, że więcej komórek plazmatycznych będzie lepsze dla naszego organizmu, bo przecież produkują one przeciwciała odpornościowe. Jednak w rzeczywistości zbyt duża liczba komórek plazmatycznych powoduje kłopoty w organizmie. Jeśli masz szpiczaka, odsetek komórek plazmatycznych w Twoim szpiku może wzrosnąć powyżej 10%, podczas gdy prawidłowo stanowią one tylko 2-3%. Zbyt duża liczba plazmocytów tłumi szpik kostny i pozostałe komórki, których potrzebujesz, czyli erytrocyty, leukocyty czy płytki krwi, nie są wytwarzane w odpowiednich ilościach. W związku z tym, że komórki plazmatyczne powstają z limfocytów B w szpiku kostnym, szpiczak mnogi jest nazywany nowotworem szpiku. Złośliwe komórki szpiczakowe, zwane klonem, wytwarzają tylko jeden rodzaj immunoglobulin, zamiast kilku różnych potrzebnych do utrzymania układu odpornościowego na prawidłowym poziomie. To patologiczne klonalne białko zwane jest para proteiną lub białkiem monoklonalnym (białko M). Obraz krwi w szpiczaku plazmocytowym 9
10 W badaniach dodatkowych (elektroforeza krwi) obserwuje się je w postaci tzw. piku monoklonalnego, M-pik. Jednocześnie w zleconych przez Twojego lekarza badaniach będzie można zobaczyć zwiększony poziom beta-2-mikroglobuliny oraz obniżony poziom albumin. Szpiczak mnogi jak to się objawia? Wiele z objawów związanych ze szpiczakiem może być wytłumaczonych zbyt dużym odsetkiem komórek plazmatycznych we krwi lub szpiku. Zmęczenie Komórki nowotworowe szpiczaka powodują supresję szpiku i zmniejszoną produkcję krwinek czerwonych. W efekcie dochodzi do anemii (niedokrwistości), objawiającej się przewlekłym zmęczeniem, osłabieniem, a niektórych poważniejszych przypadkach nawet dusznością i spłyceniem oddechu. Nawracające infekcje i gorączki, trudności w gojeniu ran Niski poziom białych krwinek, zwany leukopenią, może prowadzić do częstszych infekcji. Dodatkowo, nawet jeśli poziom immunoglobulin (przeciwciał) jest wysoki, to jednak część z nich stanowi białko monoklonalne (szpiczakowe), które jest bezużyteczne w ochronie przed infekcjami. Prawidłowo immunoglobuliny stanowią pewien rodzaj pamięci odpornościowej, np. przeciw grypie, jednak komórki szpiczakowe powodują, że nasz organizm zapomina, jak zwalczać bakterie i wirusy, co w efekcie powoduje nawracające, częstsze infekcje. Nieprawidłowe krwawienia Szpiczak i niektóre leki używane do jego leczenia powodują zmniejszoną produkcję płytek krwi, które w prawidłowych warunkach zapobiegają krwawieniu. Jeśli mamy niższy poziom płytek, stan zwany małopłytkowością, mamy większe ryzyko krwawień w momencie zranienia. Wysoki poziom wapnia we krwi (hiperkalcemia) Plazmocyty szpiczakowe powodują niszczenie tkanki kostnej, tworząc tzw. zmiany osteolityczne, hamując prawidłową odbudowę kostną i prowadząc do zmniejszenia warstwy kostnej (tzw. osteopenia i osteoporoza). 10 Obraz krwi w szpiczaku plazmocytowym
11 W momencie, kiedy kości ulegają niszczeniu (resorpcji), uwalniany z nich wapń trafia do naszej krwi, co może powodować utratę apetytu, nudności, wymioty, częste oddawanie moczu, zwiększone pragnienie, zaparcia, osłabienie, splątanie, a w skrajnych przypadkach nawet śpiączkę. Postępująca degeneracja kości wiąże się także z bólami kostnymi, zwłaszcza okolicy żeber, kręgosłupa i miednicy oraz złamaniami patologicznymi. Uszkodzenie nerek Zbyt wysoki poziom białka monoklonalnego oraz wapnia we krwi może powodować upośledzenie funkcji nerek, zwiększając ryzyko przewlekłej choroby nerek. Odrębna postać szpiczaka, związana z nadprodukcją łańcuchów lekkich dodatkowo może przyczynić się do niewydolności nerek. Zespół nadlepkości W niektórych przypadkach nadmierna ilość białka monoklonalnego we krwi powoduje, że krew staje się gęstsza i stąd też nazwa zespołu nadlepkości. Jego objawami są krwawienia z nosa lub jamy ustnej, zaburzenia widzenia, objawy neurologiczne (np. bóle głowy, splątanie), problemy kardiologiczne. Obraz krwi w szpiczaku plazmocytowym 11
12 Wpływ leczenia szpiczaka na wyniki Twojej krwi Leki stosowane w leczeniu szpiczaka mnogiego mogą wpływać na obraz Twojej krwi. Należy mieć to zawsze na uwadze, dlatego Twój lekarz w okresie leczenia będzie się starał monitorować je regularnie. Poniżej znajdziesz kilka przykładów chemioterapeutyków i ich działania: Obniżenie liczby erytrocytów, anemia: cyklofosfamid, bortezomib, doxorubicyna, lenalidomid, melfalan, talidomid Obniżenie liczby białych krwinek i zwiększone ryzyko infekcji - cyklofosfamid, bortezomib, doxorubicyna, lenalidomid, melfalan, talidomid Obniżenie liczby płytek krwi: cyklofosfamid, bortezomib, doxorubicyna, lenalidomid, melfalan Zwiększone ryzyko zakrzepicy naczyniowej talidomid, lenalidomid, deksametason, prednison, doxorubicyna Wysoki poziom glukozy we krwi: deksametason, prednizon Neuropatia obwodowa, drętwienia i bóle kończyn talidomid, bortezomib 12 Wpływ leczenia szpiczaka na wyniki Twojej krwi
13 Pamiętaj, że nie wszystkie z działań niepożądanych muszą dotyczyć akurat Ciebie, ale należy mieć je na uwadze, by odpowiednio szybko reagować. Jeśli otrzymujesz nowe leczenie, pamiętaj, aby uzyskać jak najwięcej informacji od Twojego lekarza: jak mam przyjmować leczenie? czy na efekt leczenia mogą mieć wpływ inne leki, które przyjmuję, witaminy, suplementy czy posiłki? jakie są potencjalne działania niepożądane? w jaki sposób mogę sobie radzić z niegroźnymi działaniami niepożądanymi? Wpływ leczenia szpiczaka na wyniki Twojej krwi 13
14 Badania laboratoryjne wykonywane w szpiczaku plazmocytowym Istnieje bardzo dużo badań, na podstawie których można zdiagnozować i monitorować przebieg choroby. Wiele można wywnioskować z badań krwi i ocenić, czy ma się szpiczaka, czy też nie oraz czy leczenie, które przyjmujemy, utrzymuje chorobę pod kontrolą. Badania diagnostyczne w szpiczaku mnogim Badanie morfologiczne krwi jest podstawową analizą, którą często będzie zlecał Twój lekarz. Zawiera ono informację o absolutnych wartościach leukocytów, krwinek czerwonych i płytek krwi. Pozwala zdiagnozować przyczyny częstszych infekcji, osłabienia, czy łatwego siniaczenia się. Mimo, że każdy człowiek jest inny i w prawidłowych warunkach jego parametry morfologiczne różnią się od parametrów drugiej osoby, to istnieje zakres wartości wyniku laboratoryjnego zwany normą laboratoryjną dla każdego badanego parametru. Normalne wartości mogą być różne zależnie od płci, wieku oraz laboratorium, które przeprowadziło analizy. Dodatkowo na wyniku możesz znaleźć informację na temat procentowych wartości różnych populacji leukocytów (rozmaz automatyczny krwi), tj.: neutrofilów, limfocytów, monocytów, eozynofilów i bazofilów. 14 Badania laboratoryjne wykonywane w szpiczaku plazmocytowym
15 U pacjentów ze szpiczakiem najczęściej będą wykonywane następujące badania: Czerwone krwinki prawidłowa liczba zapewnia wystarczający transport tlenu do tkanek Białe krwinki wyniki wskazują, czy liczba leukocytów jest odpowiednia do ochrony organizmu przed chorobami i infekcjami Płytki wskazują, czy jest ich wystarczająco dużo, by krew krzepła prawidłowo Albuminy pokazują, czy nasza wątroba pracuje prawidłowo. Albuminy są wykorzystywane również do oceny Międzynarodowego Wskaźnika Prognostycznego (ISS). Kreatynina odzwierciedla funkcję nerek Glukoza mierzy poziom glukozy we krwi, który może się zwiększać w trakcie terapii niektórymi lekami (np. steroidami) lub też jeśli masz cukrzycę bądź nieprawidłową tolerancję glukozy Wapń zbyt duży poziom we krwi może wskazywać na destrukcję kostną Pamiętaj, że regularne wykonywanie badań krwi jest bardzo ważne, ponieważ ich wyniki mogą być zaburzone nie tylko przez samą chorobę, ale i przez stosowanie leków chemioterapeutycznych. Badania laboratoryjne wykonywane w szpiczaku plazmocytowym 15
16 Specjalistyczne badania w szpiczaku Poza podstawowymi badaniami krwi, Twój lekarz zleci kilka badań bardziej specjalistycznych, aby potwierdzić rozpoznanie szpiczaka. Elektroforeza białek osocza może pokazać, czy mamy zwiększone stężenie immunoglobuliny we krwi. Jeśli masz szpiczaka, prawdopodobnie w badaniu okaże się, że masz podwyższony poziom jednej z immunoglobulin. Będzie ona określona białkiem monoklonalnym, para proteiną lub białkiem M, a na wykresie elektroforezy oznaczona jako pik M. Rys. 5. Elektroforeza białek surowicy. Porównanie między wynikiem prawidłowego badania i wynikiem w przypadku szpiczaka mnogiego. Ten drugi wykazuje M-pik, t.j. wyższe niż normalnie stężenie jednego typu immunoglobuliny czy przeciwciała. wynik prawidłowy Szpiczak mnogi albumina α 1 α 2 β γ Immunofiksacja pozwala ocenić, czy masz szpiczaka mnogiego, jak również zidentyfikować podtyp choroby. Łańcuchy lekkie w surowicy (serum free ligh chains sflc) mierzy poziom wolnych łańcuchów labda (λ) bądź kappa (κ). Beta-2-mikroglobulina (β2m) to badanie powinno być wykonane w momencie rozpoznania szpiczaka, ponieważ jest wykorzystywane do określenia stadium zaawansowania choroby Mocznik we krwi daje dodatkową informację o funkcji nerek 16 Badania laboratoryjne wykonywane w szpiczaku plazmocytowym
17 Najczęstsze i najrzadsze typy szpiczaka mnogiego Około 65% chorych na szpiczaka ma postać IgG, z obecnością łańcuchów lekkich kappa bądź lambda (IgGκ lub IgGλ). Drugim w kolejności jest szpiczak IgA. Szpiczaki z immunoglobulinami w klasach IgM, IgD i IgE są rzadkie. W około 10% przypadków komórki szpiczakowe produkują jedynie łańcuchy lekkie (białko Bence-Jones a) wówczas ten typ choroby określamy mianem choroby łańcuchów lekkich. W bardzo nielicznych przypadkach (1-2%) mamy do czynienia z tzw. szpiczakiem niewydzielającym. Oznacza to, że komórki szpiczakowe nie wydzielają do krwi żadnego typu immunoglobulin. Rozpoznania tego podtypu choroby nie można postawić na podstawie badania krwi. Ocena zaawansowania choroby Jeśli Twoja choroba jest aktywna i objawowa, oznacza to, że w Twojej krwi będą zachodziły zmiany, o których pisaliśmy poprzednio. Jednocześnie możesz odczuwać bóle kostne i zmęczenie. W tej sytuacji Twój lekarz będzie chciał określić, jakie jest stadium choroby, gdyż ma to bezpośrednie przełożenie na wybór optymalnej dla Ciebie terapii. Obecnie w praktyce stosuje się dwa systemy diagnostyki i stopnia zaawansowania szpiczaka mnogiego, definiując trzy stadia choroby: Klasyfikacja Durie-Salmona ocenia, jak rozległa jest Twoja choroba, na podstawie stężenia hemoglobiny, wapnia, poziomu białka monoklonalnego oraz kreatyniny Międzynarodowy system prognostyczny (International Prognostic System ISS) bazuje na dwóch badaniach: beta-2-mikroglobulin oraz poziomie albumin. ISS jest także stosowany w prognozowaniu przebiegu choroby. Badania laboratoryjne wykonywane w szpiczaku plazmocytowym 17
18 I stadium II stadium III stadium Klasyfikacja Duriego i Salmona Do rozpoznania niezbędne jest spełnienie wszystkich kryteriów. Do rozpoznania niezbędne jest spełnienie co najmniej jednego z poniższych kryteriów. stężenie hemoglobiny >10 g/dl stężenie wapnia w osoczu w normie lub =<12 mg/dl niespełnienie kryteriów rozpoznania I i III stopnia zaawansowania stężenie hemoglobiny <8,5 g/dl stężenie wapnia w osoczu >12 mg/dl prawidłowa struktura kości w RTG lub obecność wyłącznie izolowanego szpiczaka kości małe stężenie białka M: IgG <5 g/dl IgA <3 g/dl białko Bence a i Jonesa >12 g/d zaawansowane zmiany lityczne w kośćcu zwiększona produkcja białka M: IgG >7 g/dl IgA >5 g/dl białko Bence a i Jonesa >12 g/d Klasyfikacja International Staging System (ISS) stężenie beta 2 -mikroglobuliny w osoczu <3,5 mg/l stężenie albuminy w osoczu >=3,5 g/dl niespełnienie kryteriów rozpoznania I i III stopnia zaawansowania stężenie beta 2 -mikroglobuliny w osoczu >= 5,5 mg/dl Dodatkowo stosuje się oznaczenia A i B: A prawidłowa funkcja nerek (stężenie kreatyniny w osoczu <2 mg/dl) B nieprawidłowa funkcja nerek (stężenie kreatyniny w osoczu >=2 mg/dl) 18 Badania laboratoryjne wykonywane w szpiczaku plazmocytowym
19 Pytania do Twojego lekarza Pamiętaj, zawsze pytaj, jeśli masz jakieś wątpliwości i niejasności dotyczące Twojego zdrowia. Cały zespół medyczny, który się Tobą opiekuje (lekarze, pielęgniarki), będzie starał się na nie odpowiedzieć, abyś mógł w pełni zrozumieć, co dzieje się w Twoim organizmie. Podstawowe informacje o Twojej chorobie uzyskasz, zadając następujące pytania: Jakie miałem wykonane badania krwi, jakie są ich wyniki? Na jaki typ szpiczaka choruję? Które to stadium choroby? Jakie inne badania będą mi potrzebne? Jakie leki będę przyjmować i jak mogą one wpłynąć na wyniki moich badań? Pytania do Twojego lekarza 19
20 BIBLIOTEKA PACJENTA HEMATOONKOLOGICZNEGO POWSTAŁA DZIĘKI INICJATYWIE WSPÓLNA DROGA Strona WWW: Szpiczak mnogi Wiesława Adamiec Mariola Grabarczyk Przewlekła białaczka szpikowa Jacek Gugulski Broszura powstała dzięki grantowi edukacyjnemu firmy Celgene Sp. z o.o.
Szpiczak plazmocytowy. Grzegorz Helbig Klinika Hematologii i Transplantacji Szpiku Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
Szpiczak plazmocytowy Grzegorz Helbig Klinika Hematologii i Transplantacji Szpiku Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach MM - epidemiologia 90% przypadków rozpoznaje się powyżej 50 r.ż., Mediana wieku
Bardziej szczegółowoSzpiczak plazmocytowy
Szpiczak plazmocytowy Od autorów Szanowna Czytelniczko, Szanowny Czytelniku, Oddana w Państwa ręce pozycja, Szpiczak plazmocytowy jest opracowaniem przeznaczonym przede wszystkim dla chorych na ten nowotwór
Bardziej szczegółowoTerapeutyczne Programy Zdrowotne 2012 Leczenie opornych postaci szpiczaka mnogiego (plazmocytowego)
Załącznik nr 25 do zarządzenia 59/2011/DGL Prezesa NFZ z dnia 10 października 2011 r. Nazwa programu: LECZENIE OPORNYCH POSTACI SZPICZAKA MNOGIEGO (PLAZMOCYTOWEGO) ICD-10 C 90.0 szpiczak mnogi Dziedzina
Bardziej szczegółowoInformacja prasowa. Ruszył drugi cykl spotkań edukacyjnych dla chorych na szpiczaka mnogiego
Informacja prasowa Ruszył drugi cykl spotkań edukacyjnych dla chorych na szpiczaka mnogiego Warszawa, 28 października Chorzy na szpiczaka mnogiego w Polsce oraz ich bliscy mają możliwość uczestniczenia
Bardziej szczegółowoDr n. med. Norbert Grząśko w imieniu Polskiej Grupy Szpiczakowej Lublin, 12.04.2008
Ocena skuteczności i bezpieczeństwa leczenia układem CTD (cyklofosfamid, talidomid, deksametazon) u chorych na szpiczaka plazmocytowego aktualizacja danych Dr n. med. Norbert Grząśko w imieniu Polskiej
Bardziej szczegółowoTerapeutyczne Programy Zdrowotne 2009 Leczenie opornych postaci szpiczaka mnogiego (plazmocytowego)
Załącznik nr 28 do zarządzenia Nr 98/2008/DGL Prezesa NFZ z dnia 27 października 2008 roku Nazwa programu: LECZENIE OPORNYCH POSTACI SZPICZAKA MNOGIEGO (PLAZMOCYTOWEGO) ICD-10 C 90.0 szpiczak mnogi Dziedzina
Bardziej szczegółowoUlotka dołączona do opakowania: informacja dla użytkownika. Bendamustine Kabi, 2,5 mg/ml, proszek do sporządzania koncentratu roztworu do infuzji
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla użytkownika Bendamustine Kabi, 2,5 mg/ml, proszek do sporządzania koncentratu roztworu do infuzji Bendamustini hydrochloridum Należy uważnie zapoznać się
Bardziej szczegółowoEDUKACJA PACJENTA I JEGO RODZINY MAJĄCA NA CELU PODNIESIENIE ŚWIADOMOŚCI NA TEMAT CUKRZYCY, DOSTARCZENIE JAK NAJWIĘKSZEJ WIEDZY NA JEJ TEMAT.
EDUKACJA PACJENTA I JEGO RODZINY MAJĄCA NA CELU PODNIESIENIE ŚWIADOMOŚCI NA TEMAT CUKRZYCY, DOSTARCZENIE JAK NAJWIĘKSZEJ WIEDZY NA JEJ TEMAT. Prowadząca edukację: piel. Anna Otremba CELE: -Kształtowanie
Bardziej szczegółowo(+) ponad normę - odwodnienie organizmu lub nadmierne zagęszczenie krwi
Gdy robimy badania laboratoryjne krwi w wyniku otrzymujemy wydruk z niezliczoną liczbą skrótów, cyferek i znaków. Zazwyczaj odstępstwa od norm zaznaczone są na kartce z wynikami gwiazdkami. Zapraszamy
Bardziej szczegółowoCel programu: 1. wydłużenie czasu przeżycia chorych na szpiczaka mnogiego ( plazmocytowego), 2. uzyskanie remisji choroby, 3. poprawa jakości życia.
Nazwa programu LECZENIE OPORNYCH POSTACI SZPICZAKA MNOGIEGO (PLAZMOCYTOWEGO) ICD 10 C 90.0 szpiczak mnogi Dziedzina medycyny: hematologia. Cel programu: 1. wydłużenie czasu przeżycia chorych na szpiczaka
Bardziej szczegółowoWYCIECZKA DO LABORATORIUM
WYCIECZKA DO LABORATORIUM W ramach projektu e-szkoła udaliśmy się do laboratorium w Krotoszynie na ul. Bolewskiego Mieliśmy okazję przeprowadzić wywiad z kierowniczką laboratorium Panią Hanną Czubak Oprowadzała
Bardziej szczegółowoMaciej Korpysz. Zakład Diagnostyki Biochemicznej UM Lublin Dział Diagnostyki Laboratoryjnej Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny Nr 1 w Lublinie
Nowe możliwości oceny białka monoklonalnego za pomocą oznaczeń par ciężki-lekki łańcuch immunoglobulin (test Hevylite) u chorych z dyskrazjami plazmocytowymi. Maciej Korpysz Zakład Diagnostyki Biochemicznej
Bardziej szczegółowoTerapeutyczne Programy Zdrowotne 2009 Leczenie opornych postaci szpiczaka mnogiego (plazmocytowego)
Załącznik nr 17 do Zarządzenia Nr 41/2009 Prezesa NFZ z dnia 15 września 2009 roku Nazwa programu: LECZENIE OPORNYCH POSTACI SZPICZAKA MNOGIEGO (PLAZMOCYTOWEGO) ICD-10 C 90.0 szpiczak mnogi Dziedzina medycyny:
Bardziej szczegółowoLECZENIE AKTYWNEJ POSTACI ZIARNINIAKOWATOŚCI Z ZAPALENIEM NACZYŃ (GPA) LUB MIKROSKOPOWEGO ZAPALENIA NACZYŃ (MPA) (ICD-10 M31.3, M 31.
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 764 Poz. 86 Załącznik B.75. LECZENIE AKTYWNEJ POSTACI ZIARNINIAKOWATOŚCI Z ZAPALENIEM NACZYŃ (GPA) LUB MIKROSKOPOWEGO ZAPALENIA NACZYŃ (MPA) (ICD-10 M31.3, M 31.8) ŚWIADCZENIOBIORCY
Bardziej szczegółowoBADANIA RADIOLOGICZNE, TOMOGRAFIA KOMPUTEROWA, REZONANS MAGNETYCZNY W DIAGNOSTYCE
BADANIA RADIOLOGICZNE, TOMOGRAFIA KOMPUTEROWA, REZONANS MAGNETYCZNY W DIAGNOSTYCE SZPICZAKA MNOGIEGO Bartosz Białczyk Ośrodek Diagnostyki, Terapii i Telemedycyny KSS im. Jana Pawła II Szpiczak mnogi multiple
Bardziej szczegółowoNIEWYDOLNOŚĆ NEREK - EPIDEMIOLOGIA, OBJAWY, STADIA NIEWYDOLNOŚCI, DIAGNOSTYKA AGNIESZKA BARTOSZ GR.1
NIEWYDOLNOŚĆ NEREK - EPIDEMIOLOGIA, OBJAWY, STADIA NIEWYDOLNOŚCI, DIAGNOSTYKA AGNIESZKA BARTOSZ GR.1 Niewydolność nerek Niewydolność nerek charakteryzuje się utratą zdolności do oczyszczania organizmu
Bardziej szczegółowoCo to jest cukrzyca?
CEL/75/11/09 Co to jest cukrzyca? Schemat postępowania w cukrzycy Wstęp Cukrzyca to stan, w którym organizm nie może utrzymać na odpowiednim poziomie stężenia glukozy (cukru) we krwi. Glukoza jest głównym
Bardziej szczegółowoLeki immunomodulujące-przełom w leczeniu nowotworów hematologicznych
Leki immunomodulujące-przełom w leczeniu nowotworów hematologicznych Jadwiga Dwilewicz-Trojaczek Katedra i Klinika Hematologii, Onkologii i Chorób Wewnętrznych Warszawski Uniwersytet Medyczny Warszawa
Bardziej szczegółowoWSTĘP CZYM JEST SZPICZAK PLAZMOCYTOWY?
WSTĘP Szpiczak plazmocytowy jest chorobą złożoną i niezwykłą. Postawienie diagnozy niezawsze jest łatwe, a proponowane leczenie może być bardzo różne. Wszystko to może wywoływać u chorego uczucie zagubienia,
Bardziej szczegółowoULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA. Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku.
ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA KAMAGRA 100 mg, tabletki powlekane Sildenafil w postaci cytrynianu Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku. 1- Należy zachować tę ulotkę,
Bardziej szczegółowoPoradnia Immunologiczna
Poradnia Immunologiczna Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej im. św. Jana z Dukli Lublin, 2011 Szanowni Państwo, Uprzejmie informujemy, że w Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej im. św. Jana z Dukli funkcjonuje
Bardziej szczegółowoNowe możliwości leczenia ostrej białaczki limfoblastycznej
Nowe możliwości leczenia ostrej białaczki limfoblastycznej Dr hab. med. Grzegorz W. Basak Katedra i Klinika Hematologii, Onkologii i Chorób Wewnętrznych Warszawski Uniwersytet Medyczny Warszawa, 17.12.15
Bardziej szczegółowoCo to jest cukrzyca?
Co to jest cukrzyca? Schemat postępowania w cukrzycy Wstęp Cukrzyca to stan, w którym organizm nie może utrzymać na odpowiednim poziomie stężenia glukozy (cukru) we krwi. Glukoza jest głównym źródłem energii
Bardziej szczegółowoDr inż. Marta Kamińska
Wykład 4 Nowe techniki i technologie dla medycyny Dr inż. Marta Kamińska Wykład 4 Tkanka to grupa lub warstwa komórek wyspecjalizowanych w podobny sposób i pełniących wspólnie pewną specyficzną funkcję.
Bardziej szczegółowoKEYTRUDA (pembrolizumab)
Poradnik dotyczący leku KEYTRUDA (pembrolizumab) Informacja dla Pacjentów Niniejszy produkt leczniczy będzie dodatkowo monitorowany. Umożliwi to szybkie zidentyfikowanie nowych informacji o bezpieczeństwie.
Bardziej szczegółowoKlub Honorowych Dawców Krwi PCK
O krwi Czym jest krew? Krew to płynna tkanka w skład której wchodzą: - Krwinki czerwone(erytrocyty) są to komórkowe składniki krwi nie zawierające jądra, zawierające barwnik krwi hemoglobinę, odpowiedzialne
Bardziej szczegółowo2 Słowo wstępne. Prezes Fundacji Carita Żyć ze Szpiczakiem mgr Wiesława Adamiec
Słowo wstępne Drodzy Państwo, Oddajemy do Waszych rąk kolejną broszurę edukacyjną dotyczącą szpiczaka plazmocytowego. Przekazujemy w niej podstawową wiedzę o typach szpiczaka oraz jego diagnozowaniu, zwracając
Bardziej szczegółowoPOSTĘPOWANIE W CUKRZYCY I OPIEKA NAD DZIECKIEM W PLACÓWKACH OŚWIATOWYCH
POSTĘPOWANIE W CUKRZYCY I OPIEKA NAD DZIECKIEM W PLACÓWKACH OŚWIATOWYCH CUKRZYCA.? cukrzyca to grupa chorób metabolicznych charakteryzujących się hiperglikemią (podwyższonym poziomem cukru we krwi) wynika
Bardziej szczegółowoLECZENIE AKTYWNEJ POSTACI ZIARNINIAKOWATOŚCI Z ZAPALENIEM NACZYŃ (GPA) LUB MIKROSKOPOWEGO ZAPALENIA NACZYŃ (MPA) (ICD-10 M31.3, M 31.
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 765 Poz. 42 Załącznik B.75. LECZENIE AKTYWNEJ POSTACI ZIARNINIAKOWATOŚCI Z ZAPALENIEM NACZYŃ (GPA) LUB MIKROSKOPOWEGO ZAPALENIA NACZYŃ (MPA) (ICD-10 M31.3, M 31.8) ŚWIADCZENIOBIORCY
Bardziej szczegółowoSZPICZAK MNOGI PORADNIK DLA PACJENTÓW
KRAKÓW 2006 SZPICZAK MNOGI PORADNIK DLA PACJENTÓW WWW.JURCZYSZYN.ZDROWEMIASTO.PL OPRACOWANIE : DR N. MED. ARTUR JURCZYSZYN NA PODSTAWIE PATIENT HANDBOOK POD REDAKCJĄ PROF. BM DURIE: WSTĘP Szpiczak mnogi
Bardziej szczegółowoHiperglikemia. Schemat postępowania w cukrzycy
Hiperglikemia Schemat postępowania w cukrzycy Postępowanie w przypadku stwierdzenia wysokiego poziomu glukozy we krwi, czyli hiperglikemii Codzienne monitorowanie poziomu cukru (glukozy) we krwi stanowi
Bardziej szczegółowoProblemy kostne u chorych ze szpiczakiem mnogim doświadczenia własne
Problemy kostne u chorych ze szpiczakiem mnogim doświadczenia własne dr n.med. Piotr Wojciechowski Szpiczak Mnogi Szpiczak Mnogi (MM) jest najczęstszą przyczyną pierwotnych nowotworów kości u dorosłych.
Bardziej szczegółowoCukrzyca Epidemia XXI wieku Debata w Wieliczce www.seniorizdrowie.pl
Projekt jest współfinansowany ze środków Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej w ramach Programu Operacyjnego Fundusz Inicjatyw Obywatelskich na lata 2014 2020 Cukrzyca Epidemia XXI wieku Debata w Wieliczce
Bardziej szczegółowoMam Haka na Raka. Chłoniak
Mam Haka na Raka Chłoniak Nowotwór Pojęciem nowotwór określa się niekontrolowany rozrost nieprawidłowych komórek w organizmie człowieka. Nieprawidłowość komórek oznacza, że różnią się one od komórek otaczających
Bardziej szczegółowoLeczenie doustną insuliną w celu prewencji cukrzycy o podłożu autoimmunizacyjnym
Badanie POInT (Primary Oral Insulin Trial) Leczenie doustną insuliną w celu prewencji cukrzycy o podłożu autoimmunizacyjnym Drodzy Rodzice/Opiekunowie Chcemy objąć Państwa dziecko troskliwą, specjalistyczną
Bardziej szczegółowoOPIEKA NAD CHORYM PO DIAGNOZIE
PIERWOTNE NIEDOBORY ODPORNOŚCI OPIEKA NAD CHORYM PO DIAGNOZIE OPIEKA NAD CHORYM PO DIAGNOZIE 1 PIERWOTNE NIEDOBORY ODPORNOŚCI UŻYTE SKRÓTY ALT Aminotransferaza alaninowa AST Aminotransferaza asparaginianowa
Bardziej szczegółowoWykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i ratownictwa medycznego
Wykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i ratownictwa medycznego Krew jest płynną tkanką łączną, krążącą ciągle w ustroju, umożliwiającą stałą komunikację pomiędzy odległymi od siebie tkankami.
Bardziej szczegółowoRysunek. Układ limfatyczny.
Informacja dotyczy rodzaju chłoniaka nieziarniczego zwanego chłoniakiem z małych limfocytów B. Warto również przeczytać informacje na temat przewlekłej białaczki limfocytowej (CLL), która jest podobnym
Bardziej szczegółowoWCZESNE OBJAWY CHOROBY NOWOTWOROWEJ U DZIECI
WCZESNE OBJAWY CHOROBY NOWOTWOROWEJ U DZIECI Elżbieta Adamkiewicz-Drożyńska Katedra i Klinika Pediatrii, Hematologii i Onkologii Początki choroby nowotworowej u dzieci Kumulacja wielu zmian genetycznych
Bardziej szczegółowoCo to jest cukrzyca?
Co to jest cukrzyca? Praktyczny przewodnik WSTĘP Cukrzyca to stan, w którym organizm nie może utrzymać na odpowiednim poziomie stężenia glukozy (cukru) we krwi. Glukoza jest głównym źródłem energii dla
Bardziej szczegółowoAgencja Oceny Technologii Medycznych
Agencja Oceny Technologii Medycznych Rada Przejrzystości Stanowisko Rady Przejrzystości nr 98/2012 z dnia 29 października 2012 r. w sprawie usunięcia z wykazu świadczeń gwarantowanych albo zmiany poziomu
Bardziej szczegółowoHiperglikemia. Schemat postępowania w cukrzycy
Hiperglikemia Schemat postępowania w cukrzycy Postępowanie w przypadku stwierdzenia wysokiego poziomu glukozy we krwi, czyli hiperglikemii Codzienne monitorowanie poziomu cukru (glukozy) we krwi stanowi
Bardziej szczegółowoHiperglikemia. Jak postępować przy wysokich poziomach cukru?
Hiperglikemia Jak postępować przy wysokich poziomach cukru? POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU STWIERDZENIA WYSOKIEGO POZIOMU GLUKOZY WE KRWI, CZYLI HIPERGLIKEMII Codzienne monitorowanie poziomu cukru (glukozy)
Bardziej szczegółowoAKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Powikłania cukrzycy Retinopatia
AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY Powikłania cukrzycy Retinopatia PRZEWLEKŁE POWIKŁANIA CUKRZYCY Cukrzyca najczęściej z powodu wieloletniego przebiegu może prowadzić do powstania tak zwanych
Bardziej szczegółowoBendamustyna w leczeniu opornych postaci szpiczaka mnogiego
Bendamustyna w leczeniu opornych postaci szpiczaka mnogiego Iwona Hus, Joanna Mańko Klinika Hematonkologii i Transplantacji Szpiku Uniwersytetu Medycznego w Lublinie Nałęczów 22 listopada 2008 Bendamustyna
Bardziej szczegółowoW szpiczaku mnogim, nowotworze pewnego typu białych krwinek zwanych komórkami plazmatycznymi, Revlimid stosuje się:
EMA/113870/2017 EMEA/H/C/000717 Streszczenie EPAR dla ogółu społeczeństwa lenalidomid Niniejszy dokument jest streszczeniem Europejskiego Publicznego Sprawozdania Oceniającego (EPAR) dotyczącego leku.
Bardziej szczegółowoLECZENIE STWARDNIENIA ROZSIANEGO (ICD-10 G 35)
Załącznik B.29. LECZENIE STWARDNIENIA ROZSIANEGO (ICD-10 G 35) 1. Kryteria kwalifikacji: ŚWIADCZENIOBIORCY 1.1. Leczenie interferonem beta: 1) wiek od 12 roku życia; 2) rozpoznanie postaci rzutowej stwardnienia
Bardziej szczegółowoNON-HODGKIN S LYMPHOMA
NON-HODGKIN S LYMPHOMA Klinika Hematologii, Nowotworów Krwi i Transplantacji Szpiku We Wrocławiu Aleksandra Bogucka-Fedorczuk DEFINICJA Chłoniaki Non-Hodgkin (NHL) to heterogeniczna grupa nowotworów charakteryzująca
Bardziej szczegółowoRola badań laboratoryjnych w diagnostyce szpiczaka mnogiego i innych dyskrazji plazmocytów
diagnostyka laboratoryjna Journal of Laboratory Diagnostics Diagn Lab 2015; 51(1): 43-52 Praca poglądowa Review Article Rola badań laboratoryjnych w diagnostyce szpiczaka mnogiego i innych dyskrazji plazmocytów
Bardziej szczegółowoRysunek. Układ limfatyczny.
Poniższa informacja dotyczy rodzaju chłoniaka nieziarniczego, zwanego chłoniakiem anaplastycznym z dużych komórek. Chłoniak nieziarniczy Chłoniak nieziarniczy jest nowotworem układu chłonnego, który jest
Bardziej szczegółowoPORADNIK DLA OPIEKUNÓW OSÓB STARSZYCH
PORADNIK DLA OPIEKUNÓW OSÓB STARSZYCH Co mam zrobić gdy podopieczny skarży się na boleści? Co zrobić gdy zachoruje? Jak opiekować się osobą z Alzheimerem, Demencją czy inna chorobą? Jakie problemy mogą
Bardziej szczegółowoOznaczenie Hevylite polega na rozpoznaniu epitopów pomiędzy stałymi regionami ciężkich i lekkich łańcuchów. lg oznacza lgg, A lub M.
Unikatowy test do dokładnego oznaczania kompletnych cząsteczek immunoglobulin. Hevylite umożliwia lepsze monitorowanie pacjentów ze szpiczakiem mnogim. Łańcuch lekki κ Łańcuch lekki λ docelowy epitop dla
Bardziej szczegółowoZAKRES ŚWIADCZENIA GWARANTOWANEGO SCHEMAT DAWKOWANIA LEKÓW W PROGRAMIE 1. Dawkowanie oraz sposób modyfikacji dawkowania w programie:
Załącznik B.29. LECZENIE STWARDNIENIA ROZSIANEGO (ICD-10 G 35) 1. Kryteria kwalifikacji: ŚWIADCZENIOBIORCY 1.1. Leczenie interferonem beta: 1) rozpoznanie postaci rzutowej stwardnienia rozsianego oparte
Bardziej szczegółowo50% pacjentów z chorobą onkologiczną nie uczestniczy w żadnej formie poradnictwa dietetycznego 50% pacjentów z chorobą onkologiczną nie uczestniczy w żadnej formie poradnictwa dietetycznego 20-50% sięga
Bardziej szczegółowoLECZENIE STWARDNIENIA ROZSIANEGO (ICD-10 G 35)
LECZENIE STWARDNIENIA ROZSIANEGO (ICD-10 G 35) 1. Kryteria kwalifikacji: ŚWIADCZENIOBIORCY 1.1. Leczenie interferonem beta: 1) rozpoznanie postaci rzutowej stwardnienia rozsianego oparte na kryteriach
Bardziej szczegółowoLECZENIE SZPICZAKA PLAZMATYCZNO KOMÓRKOWEGO (PLAZMOCYTOWEGO) (ICD-10 C 90)
Załącznik B.13. LECZENIE SZPICZAKA PLAZMATYCZNO KOMÓRKOWEGO (PLAZMOCYTOWEGO) (ICD-10 C 90) ŚWIADCZENIOBIORCY 1. Kryteria kwalifikacji do leczenia bortezomibem 1.1 Leczenie bortezomibem nowo zdiagnozowanych
Bardziej szczegółowoLECZENIE STWARDNIENIA ROZSIANEGO (ICD-10 G 35)
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 589 Poz. 86 Załącznik B.29. LECZENIE STWARDNIENIA ROZSIANEGO (ICD-10 G 35) 1. Kryteria kwalifikacji: ŚWIADCZENIOBIORCY 1.1. Leczenie interferonem beta: 1) rozpoznanie
Bardziej szczegółowoWalczymy z rakiem buuu rakiem! Pod honorowym patronatem Rzecznika Praw Dziecka
Walczymy z rakiem buuu rakiem! Pod honorowym patronatem Rzecznika Praw Dziecka Drodzy Rodzice! W ostatnich latach wyleczalność nowotworów u dzieci i młodzieży wzrosła aż do 70-80%, a w przypadku ostrej
Bardziej szczegółowoVI.2.1. Omówienie rozpowszechnienia choroby. Szpiczak mnogi
VI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dotyczącego produktu leczniczego zawierającego substancję czynną bortezomib przeznaczone do publicznej wiadomości VI.2.1. Omówienie rozpowszechnienia choroby
Bardziej szczegółowoBIBLIOTEKA PACJENTA HEMATOONKOLOGICZNEGO. Choroba kostna w szpiczaku
BIBLIOTEKA PACJENTA HEMATOONKOLOGICZNEGO Choroba kostna w szpiczaku Słowo wstępne Drodzy Państwo, Proaktywna postawa Pacjenta wobec choroby i procesu leczenia to pierwszy krok do jej przezwyciężenia. Pacjent
Bardziej szczegółowoASMAG FORTE 34 mg jonów magnezu, tabletki Magnesii hydroaspartas
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla użytkownika ASMAG FORTE 34 mg jonów magnezu, tabletki Magnesii hydroaspartas Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku, ponieważ
Bardziej szczegółowoKEYTRUDA (pembrolizumab)
Poradnik dotyczący leku KEYTRUDA (pembrolizumab) Informacja dla Pacjentów Niniejszy produkt leczniczy będzie dodatkowo monitorowany. Umożliwi to szybkie zidentyfikowanie nowych informacji o bezpieczeństwie.
Bardziej szczegółowoDZIŚ STAWIĘ CZOŁA IPF. walczzipf.pl. Dla osób, u których zdiagnozowano IPF: Porady, jak rozmawiać z lekarzem o chorobie i opcjach jej kontrolowania
walczzipf.pl WSPIERAMY PACJENTÓW Z IDIOPATYCZNYM WŁÓKNIENIEM PŁUC DZIŚ STAWIĘ CZOŁA IPF Dla osób, u których zdiagnozowano IPF: Porady, jak rozmawiać z lekarzem o chorobie i opcjach jej kontrolowania PL/ESB/1702/0001
Bardziej szczegółowoBADANIE PŁYNU MÓZGOWO-RDZENIOWEGO
BADANIE PŁYNU MÓZGOWO-RDZENIOWEGO 1. Pobranie płynu mózgowo-rdzeniowego (PMR) Podstawowym sposobem uzyskania próbki do badania płynu mózgowo rdzeniowego jest punkcja lędźwiowa. Nakłucie lędźwiowe przeprowadza
Bardziej szczegółowoAneks III. Zmiany w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotkach dla pacjenta
Aneks III Zmiany w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotkach dla pacjenta Uwaga: Konieczna może być późniejsza aktualizacja zmian w charakterystyce produktu leczniczego i ulotce
Bardziej szczegółowoRysunek. Układ Limfatyczny.
Informacja dotyczy chłoniaka rozlanego z dużych komórek B, będącego odmianą chłoniaka nieziarniczego. Chłoniak nieziarniczy Chłoniak nieziarniczy jest nowotworem układu chłonnego, który jest częścią systemu
Bardziej szczegółowojest podniesienie wśród ludzi świadomości znaczenia naszych nerek dla zdrowia i życia oraz
Światowy Dzień Nerek Światowy Dzień Nerek jest ogólnoświatową kampanią, której celem jest podniesienie wśród ludzi świadomości znaczenia naszych nerek dla zdrowia i życia oraz informowanie o powszechności
Bardziej szczegółowoLECZENIE CHORYCH NA OPORNEGO LUB NAWROTOWEGO SZPICZAKA PLAZMOCYTOWEGO (ICD10 C90.0)
Załącznik B.54. LECZENIE CHORYCH NA OPORNEGO LUB NAWROTOWEGO SZPICZAKA PLAZMOCYTOWEGO (ICD10 C90.0) ŚWIADCZENIOBIORCY 1. Leczenie lenalidomidem chorych na opornego lub nawrotowego szpiczaka plazmocytowego.
Bardziej szczegółowoZAPROSZENIE NA BADANIA PROFILAKTYCZNE WYKONYWANE W RAMACH PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ ( )
ZAPROSZENIE NA BADANIA PROFILAKTYCZNE WYKONYWANE W RAMACH PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ (2015-08-03) PROFILAKTYKA CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA ADRESACI - Osoby zadeklarowane do lekarza POZ, w wieku 35, 40, 45,
Bardziej szczegółowoUkład krwiotwórczy. 4/3/2011 anatomia i fizjologia człowieka
Układ krwiotwórczy Zadania krwi 1. Nieustannym dostarczeniu komórkom i tkankom substancji odżywczych i tlenu, 2. Zabraniu z nich produktów rozpadu, które powstają w procesach przemiany i muszą ulec wydaleniu
Bardziej szczegółowoAKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Cukrzyca co powinniśmy wiedzieć
AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY Cukrzyca co powinniśmy wiedzieć Cukrzyca jest chorobą metaboliczną, której głównym objawem jest podwyższone stężenie glukozy we krwi (hiperglikemia). Stan taki
Bardziej szczegółowoPROFILAKTYKA PRZECIW GRYPIE
PROFILAKTYKA PRZECIW GRYPIE Koordynator profilaktyki : mgr piel. Anna Karczewska CELE: zwiększanie świadomości pacjenta na temat szczepionek przeciwko grypie zapobieganie zachorowań na grypę zapobieganie
Bardziej szczegółowoWysoki poziom hemoglobiny glikowanej (HbA1c)
Wysoki poziom hemoglobiny glikowanej (HbA1c) Cukrzyca wieku dziecięcego Ulotka informacyjna dla pacjentów Wprowadzenie Otrzymaliście Państwo tę ulotkę ze względu na wysoki poziom hemoglobiny glikowanej
Bardziej szczegółowoWIRUSOWE ZAPALENIE WĄTROBY TYPU C PROGRAM PROFILAKTYKI ZAKAŻEŃ HCV
WIRUSOWE ZAPALENIE WĄTROBY TYPU C PROGRAM PROFILAKTYKI ZAKAŻEŃ HCV Wątroba to największy i bardzo ważny narząd! Produkuje najważniejsze białka Produkuje żółć - bardzo istotny czynnik w procesie trawienia
Bardziej szczegółowoNiedokrwistość normocytarna
Dominika Dąbrowska Interpretacja badań laboratoryjnych III Klinika Chorób Wewnętrznych i Kardiologii WUM Niedokrwistość normocytarna NIedokrwistość normocytarna Hemoglobina - normy, przelicznik Kobiety
Bardziej szczegółowoŚwiatowy Dzień Zdrowia 2016 - Pokonaj cukrzycę!
Światowy Dzień Zdrowia 2016 - Pokonaj cukrzycę! Cukrzyca logo -międzynarodowy symbol walki z cukrzycą Tło slajdów: http://www.scitecnutrition.com/pl/catalog/guide_to_vitamins/images/guide_to_vitamins-07.jpg?v=2
Bardziej szczegółowoPodstawowe informacje o chorobach i raku gruczołu krokowego
W TROSCE O PACJENTA CHOREGO NA RAKA GRUCZOŁU KROKOWEGO Ogólnopolski program edukacyjny Podstawowe informacje o chorobach i raku gruczołu krokowego Program realizowany pod patronatem Polskiego Towarzystwa
Bardziej szczegółowoChorzy na szpiczaka bez dostępu do leków
PAP, KLe/01.02.2010 18:24 Chorzy na szpiczaka bez dostępu do leków Chorzy na szpiczaka nie mają dostępu do leków, które pozwalają im przez wiele lat prowadzić aktywne życie zawodowe i społeczne - alarmowali
Bardziej szczegółowoNazwa programu: LECZENIE PIERWOTNYCH NIEDOBORÓW ODPORNOŚCI U DZIECI
Załącznik nr 11 do Zarządzenia Nr 41/2009 Prezesa NFZ z dnia 15 września 2009 roku Nazwa programu: LECZENIE PIERWOTNYCH NIEDOBORÓW ODPORNOŚCI U DZIECI ICD 10 D80 w tym D80.0, D80.1, D80.3, D80.4, D80.5,
Bardziej szczegółowoNieprawidłowe odżywianie jest szczególnie groźne w wieku podeszłym, gdyż może prowadzić do niedożywienia
Nieprawidłowe odżywianie jest szczególnie groźne w wieku podeszłym, gdyż może prowadzić do niedożywienia Niedożywienie może występować u osób z nadwagą (powyżej 120% masy należnej) niedowagą (poniżej 80%
Bardziej szczegółowoHiperkaliemia. Dzienne zapotrzebowanie. Kierownik Kliniki: Prof. dr hab. n. med. Anna Wasilewska. 1 meq/kg/dobę. 1 meq K + - 2,5cm banana
Kierownik Kliniki: Prof. dr hab. n. med. Anna Wasilewska Dzienne zapotrzebowanie 1 meq/kg/dobę 1 meq K + - 2,5cm banana Dzienne zapotrzebowanie osoby 70 kg = 30 cm banana 1 Prawidłowe wartości potasu w
Bardziej szczegółowoRodzinna gorączka śródziemnomorska
www.printo.it/pediatric-rheumatology/pl/intro Rodzinna gorączka śródziemnomorska Wersja 2016 2. DIAGNOZA I LECZENIE 2.1 Jak diagnozuje się tę chorobę? Zasadniczo stosuje się następujące podejście: Podejrzenie
Bardziej szczegółowoSzpiczak plazmocytowy stanowi 1% wszystkich nowotworów
Diagnostyka i leczenie na podstawie najnowszych zaleceń ESMO (European Society of Medical Oncology) Szpiczak plazmocytowy Artur Jurczyszyn, Magdalena Olszewska-Szopa Szpiczak plazmocytowy (MM) został opisany
Bardziej szczegółowo42 Choroby wysokogórskie PORADA PORADA 42 ROBERT SZYMCZAK. Choroby. wysokogórskie
4 Choroby wysokogórskie PORADA 4 ROBERT SZYMCZAK Choroby wysokogórskie 4 4 Choroby wysokogórskie W rozdziale omówimy choroby związane ze zmniejszającą się dostępnością tlenu na wysokości: Ostrą Chorobę
Bardziej szczegółowoLECZENIE CHOROBY LEŚNIOWSKIEGO - CROHNA (chlc) (ICD-10 K 50)
Załącznik B.32.a. LECZENIE CHOROBY LEŚNIOWSKIEGO - CROHNA (chlc) (ICD-10 K 50) ZAKRES ŚWIADCZENIA GWARANTOWANEGO ŚWIADCZENIOBIORCY SCHEMAT DAWKOWANIA LEKÓW W PROGRAMIE BADANIA DIAGNOSTYCZNE WYKONYWANE
Bardziej szczegółowoUkład krwiotwórczy WYWIAD. Klinika Medycyny Transplantacyjnej, Nefrologii i Chorób Wewnętrznych WUM lek. Olga Rostkowska
Układ krwiotwórczy WYWIAD Klinika Medycyny Transplantacyjnej, Nefrologii i Chorób Wewnętrznych WUM lek. Olga Rostkowska Początek wywiadu ogólnie / zawsze Przebyte choroby (Czy była Pani wcześniej w szpitalu?
Bardziej szczegółowoLECZENIE PRZEWLEKŁEGO WIRUSOWEGO ZAPALENIA WĄTROBY TYPU C TERAPIĄ BEZINTERFERONOWĄ (ICD-10 B 18.2)
Załącznik B.71. LECZENIE PRZEWLEKŁEGO WIRUSOWEGO ZAPALENIA WĄTROBY TYPU C TERAPIĄ BEZINTERFERONOWĄ (ICD-10 B 18.2) ŚWIADCZENIOBIORCY 1. Kryteria kwalifikacji: 1) Do programu kwalifikowani są dorośli świadczeniobiorcy
Bardziej szczegółowoZaawansowany. Zaliczenie pierwszego semestru z anatomii i z patologii
1 Kierunek: PILĘGNIARSTWO Nazwa przedmiotu Chirurgia i pielęgniarstwo chirurgiczne Kod przedmiotu Poziom przedmiotu Rok studiów Semestr Liczba punktów Metody nauczania Język wykładowy Imię i nazwisko wykładowcy
Bardziej szczegółowo10 FAKTÓW NA TEMAT CUKRZYCY
10 FAKTÓW NA TEMAT CUKRZYCY FAKT 1. Około 347 mln ludzi na świecie choruje na cukrzycę. Istnieje rosnąca globalna epidemia cukrzycy, u której podłoża leży szybki przyrost przypadków nadwagi i otyłości
Bardziej szczegółowoRetinopatia cukrzycowa
Retinopatia cukrzycowa Retinopatia cukrzycowa jest w krajach rozwiniętych jedną z głównych przyczyn ślepoty. Rozwija się u znacznej liczby pacjentów długo chorujących na cukrzycę, która może być przyczyną
Bardziej szczegółowoLECZENIE CHOROBY LEŚNIOWSKIEGO - CROHNA (chlc) (ICD-10 K 50)
Załącznik B.32. LECZENIE CHOROBY LEŚNIOWSKIEGO - CROHNA (chlc) (ICD-10 K 50) ZAKRES ŚWIADCZENIA GWARANTOWANEGO ŚWIADCZENIOBIORCY A. Leczenie infliksymabem 1. Leczenie choroby Leśniowskiego-Crohna (chlc)
Bardziej szczegółowoUkład krwionośny. 1.Wymień 3 podstawowe funkcje jakie spełnia układ krwionośny ... 2.Uzupełnij schemat budowy krwi
Układ krwionośny 1.Wymień 3 podstawowe funkcje jakie spełnia układ krwionośny... 2.Uzupełnij schemat budowy krwi 3.Zaznacz opis osocza krwi. A. Jest to opalizujący płyn zawierający wodę, białka i białe
Bardziej szczegółowoRekomendacja nr 88/2012 z dnia 29 października 2012 r. Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych
Agencja Oceny Technologii Medycznych www.aotm.gov.pl Rekomendacja nr 88/2012 z dnia 29 października 2012 r. Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych w sprawie usunięcia z wykazu świadczeń gwarantowanych
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 25 kwietnia 2006 r. w sprawie wymagań dla kandydata na dawcę komórek, tkanek lub narządu
Dz.U.06.79.556 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 25 kwietnia 2006 r. w sprawie wymagań dla kandydata na dawcę komórek, tkanek lub narządu Na podstawie art. 12 ust. 6 ustawy z dnia 1 lipca 2005
Bardziej szczegółowoUrząd Miasta Bielsko-Biała - um.bielsko.pl Wygenerowano: /14:10: listopada - Światowym Dniem Walki z Cukrzycą
14 listopada - Światowym Dniem Walki z Cukrzycą Cukrzyca jest chorobą, która staje się obecnie jednym z najważniejszych problemów dotyczących zdrowia publicznego. Jest to przewlekły i postępujący proces
Bardziej szczegółowoOstre infekcje u osób z cukrzycą
Ostre infekcje u osób z cukrzycą Sezon przeziębień w pełni. Wokół mamy mnóstwo zakatarzonych i kaszlących osób. Chorować nikt nie lubi, jednak ludzie przewlekle chorzy, jak diabetycy, są szczególnie podatni
Bardziej szczegółowoBadanie płynów z jam ciała z wykorzystaniem analizatora Spotchem ez.
Badanie płynów z jam ciała z wykorzystaniem analizatora Spotchem ez. Dr nauk wet Janina Łukaszewska Przesięk Niskie stężenie białka całkowitego < 2,5 g/dl ; zawartość komórek jest
Bardziej szczegółowoOświadczenie! Informacje zawarte w tym poradniku nie zostały napisane po to, aby zastąpić porady i prowadzenie leczenia przez Twojego lekarza.
Oświadczenie! Informacje zawarte w tym poradniku nie zostały napisane po to, aby zastąpić porady i prowadzenie leczenia przez Twojego lekarza. Twój lekarz (lekarz prowadzący) jest najbardziej właściwą
Bardziej szczegółowo