Warsztaty szkoleniowe dla producentów tradycyjnej żywności z warzyw Boguchwała,
|
|
- Gabriela Skrzypczak
- 2 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 TRAFOON project is funded by the European ommunity's Seventh Framework Programme (FP7/ ) under grant agreement no Warsztaty szkoleniowe dla producentów tradycyjnej żywności z warzyw Boguchwała,
2 PRAKTYZNE ASPEKTY WDRAŻANIA SYSTEMU HAP W PRODUKJI ŻYWNOŚI TRADYYJNEJ dr Halina Turlejska
3 ROLA MAŁYH ZAKŁADÓW SPOŻYWZYH Sektor małych i średnich przedsiębiorstw (SME small and medium enterprises lub SLDBs small and less developement business ): stanowi istotną część całej działalności gospodarczej w branży żywnościowej, przyczynia się wydatnie do zaopatrzenia ludności w żywność. jest ważnym źródłem miejsc pracy i przyczynia się do rozwoju lokalnej gospodarki. Tradycyjne metody produkcji żywności nadają kulturową różnorodność i pozwalają na podtrzymywanie tradycji, ale nie zawsze spełniają wymogi prawa i są zgodne z niektórymi nowoczesnymi wymaganiami technicznymi.
4 ŻYWNOŚĆ TRADYYJNA Żywność tradycyjna ceniona jest przez konsumentów ze względu na swoje często specyficzne i charakterystyczne walory smakowe. Jest ona wytwarzana: w oparciu o tradycyjną, przekazywaną z pokolenia na pokolenie recepturę, w warunkach o mniej zaawansowanej technologicznie infrastrukturze, często na starych, tradycyjnych urządzeniach. Nie mniej jednak musi ona zgodnie z prawem, sprostać wszystkim wymaganiom dotyczącym bezpieczeństwa i jakości zdrowotnej żywności.
5 STRUKTURA PRAWA ŻYWNOŚIOWEGO UNII EUROPEJSKIEJ Dyr. 41/2004 Odpowiedzialność i obowiązki producenta Rozporządzenie 183/ Pasze ała żywność Rozporządzenie 852/2004 [x] Żywność pochodzenia zwierzęcego Rozporządzenie 853/2004 [x] Kontrola urzędowa 06 Rozporządzenie 882/ Rozporządzenie 854/2004 [x] 06 Zasady prawa żywnościowego (Rozporządzenie 178/2002) 05 [x] Hygiene package stricto sensu - Pakiet higieniczny www. europa.eu.int/eur-lex/lex
6 OGÓLNY UKŁAD USTAWODAWSTWA UNIJNEGO W ZAKRESIE HIGIENY I BEZPIEZEŃSTWA ŻYWNOŚI Zasady wspólne dla całej żywności Rozporządzenie (WE) 178/2002 zwane «Food Law» Rozporządzenie (WE) 852/2004 Higiena ogólna (H1) Rozporządzenie (WE) 853/2004 Higiena środków spożywczych pochodzenia zwierzęcego (H2) Rozporządzenie (WE) 882/2004 Kontrola urzędowa żywności Rozporządzenie (WE) 854/2004 Kontrola higieny środków spożywczych pochodzenia zwierzęcego (H3)
7 ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRODUENTA ZA BEZPIEZEŃSTWO ŻYWNOŚI Prawo żywnościowe nakłada na wszystkie podmioty działające w obszarze żywności, w tym również na producentów żywności tradycyjnej, wymóg ponoszenia odpowiedzialność za bezpieczeństwo żywności i ustala: obowiązek zapewnienia pełnego bezpieczeństwa żywności wprowadzanej na rynek obowiązek sprawdzania jakości zdrowotnej żywności ogólny obowiązek identyfikowalności obowiązek działania zgodnie z przepisami prawa
8 ZYNNIKI WPŁYWAJĄE NA BEZPIEZEŃSTWO ŻYWNOŚI Głównymi czynnikami wpływającymi na jakość i bezpieczeństwo produktów tradycyjnych są: jakość zdrowotna surowca wynikająca ze sposobu uprawy i pozyskiwania płodów rolnych, przebieg procesu technologicznego co oznacza przestrzeganie wszystkich ważnych parametrów technologicznych na każdym etapie produkcji, warunki magazynowania wyrobów gotowych - określone czasem i parametrami higrotermicznymi składowania, sposób dystrybucji - od momentu wyjścia wyrobu gotowego z magazynu do oddania go w ręce konsumenta.
9 WSPÓŁZALEŻNOŚĆ DZIAŁAŃ NA RZEZ BEZPIEZEŃSTWA I JAKOŚI Kompleksowość działań GHP/GMP GHP/GMP HAP QAP ISO 9000 TQM Podstawowe wymagania Bezpieczeństwo żywności Wszystkie atrybuty jakości Optymalne funkcjonowanie organizacji
10 OBSZARY DOBREJ PRAKTYKI HIGIENIZNEJ Budynki i otoczenie Funkcjonalność pomieszczeń Maszyny i urządzenia Surowce i materiały pomocnicze Kontrola obecności szkodników OBSZARY GHP Szkolenie pracowników Mycie i dezynfekcja Personelhigiena osobista Kontrola jakości wody Usuwanie odpadów
11 HAP Obowiązek wdrożenia 5 Rozporządzenie 852/2004 H A P
12 HAP-12 etapów - 7 zasad Etap 1 Etap 2 Etap 3 Etap 4 Etap 5 Etap 6 - Zasada 1 Etap 7 - Zasada 2 Etap 8 - Zasada 3 Etap 9 -Zasada 4 Etap 10 - Zasada 5 Etap 11 - Zasada 6 Etap 12 - Zasada 7 Powołanie Zespołu ds. HAP Opisanie produktu Określenie planowanego wykorzystania produktu Opracowanie schematu procesu Weryfikacja schematu Przeprowadzenie analizy zagrożeń Wyznaczenie P`s Określenie wartości krytycznych dla P`s Określenie sposobu monitorowaia P`s Ustalenie działań korygujących Ustalenie procedur weryfikacji Prowadzenie dokumentacji i zapisów www. codexalimentarius.net
13 SYSTEM HAP USTALENIA WYNIKAJĄE Z REGULAJI PRAWNYH: Pełną odpowiedzialność w zapewnienie bezpieczeństwa zdrowotnego żywności ponosi przedsiębiorca produkujący lub wprowadzający ją do obrotu. Przedsiębiorca odpowiada za wszelkie szkody i uszczerbki na zdrowiu konsumenta spowodowane niewłaściwą jakością zdrowotną żywności. (Dlatego też przedsiębiorca powinien być jak najbardziej zainteresowany wdrażaniem systemu HAP). System HAP jest obligatoryjny we wszystkich obszarach produkcji i przetwórstwa żywności, a także obrotu żywnością, bez względu na wielkość przedsiębiorstwa i rodzaj prowadzonej działalności. Podkreśla się, że należy wdrażać zasady systemu HAP, a nie system jako taki.
14 SYSTEM HAP USTALENIA WYNIKAJĄE Z REGULAJI PRAWNYH c.d.: Przewiduje się podjęcie wszelkich działań zmierzających do szerokiego upowszechniania wiedzy nt. praktycznej realizacji zasad GHP/GMP oraz systemu HAP, a przede wszystkim pełnego udostępniania wszystkim zainteresowanym odpowiednich materiałów informacyjnych tzw. przewodników wdrażania zasad GHP/GMP i HAP dostosowanych do potrzeb poszczególnych grup przedsiębiorstw. Nie istnieje żaden formalny obowiązek certyfikacji systemu HAP przez jakiekolwiek instytucje.
15 ZASADY GHP/GMP a SYSTEM HAP Stosowanie zasad GHP/GMP zawsze było i jest wymagane prawem. Wdrażanie i stosowanie zasad systemu HAP obowiązuje od 1 stycznia 2006 r. Nie wolno mylić zasad GHP/GMP z systemem HAP. Dostosowanie zakładu do wymogów UE pod względem technicznym może bardzo dużo kosztować. Wdrożenie zasad systemu HAP i bieżące monitorowanie krytycznych punktów kontroli nie jest aż tak kosztowne, aczkolwiek wymaga nakładów m.in. na: - przygotowanie i przeszkolenie załogi, - zakup urządzeń kontrolno-pomiarowych do monitorowania itp. - przygotowanie i prowadzenie dokumentacji
16 HAP W MAŁYH ZAKŁADAH odex Alimentarius w swoim dokumencie Zalecany Międzynarodowy Kodeks Dobrej Praktyki Ogólne Zasady Higieny Żywności obok przedstawienia 7 zasad systemu HAP podkreśla, że, w odniesieniu do małych przedsiębiorstw zaleca m.in. skoncentrowanie się przede wszystkim na następujących działaniach: Zidentyfikować wszystkie elementy procesu technologicznego, które są istotne dla bezpieczeństwa żywności oraz wszystkie potencjalne zagrożenia ; Wdrożyć i realizować skuteczne procedury kontroli zagrożeń; Monitorować istotne parametry procesów i zapewnić ich prawidłowość Dokonywać przeglądu procedur kontroli okresowo i za każdym razem kiedy zmianie ulegają istotne elementy procesu.
17 SEKWENJA DZIAŁAŃ NA RZEZ ZAPEWNIENIA BEZPIEZEŃSTWA ZDROWOTNEGO ŻYWNOŚI Realizacja zasad GHP Prowadzenie kontroli wewnętrznej Wdrażanie zasad systemu HAP Doskonalenie działań na rzecz bezpieczeństwa żywności
18 SYSTEM HAP = HAZARD ANALYSIS AND RITIAL ONTROL POINT SYSTEM ANALIZY ZAGROŻEŃ I KRYTYZNYH PUNKTÓW KONTROLI
19 H A P DEFINIJA: SYSTEM HAP Postępowanie mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa żywności poprzez identyfikację i oszacowanie skali zagrożeń z punktu widzenia jakości zdrowotnej żywności oraz ryzyka wystąpienia tych zagrożeń podczas przebiegu wszystkich etapów procesu produkcji i obrotu żywnością. System ten ma również na celu określenie metod ograniczania zagrożeń oraz ustalenie działań naprawczych.
20 H A P SYSTEM HAP DEFINIJA /wg odex Alimentarius/ System, który: identyfikuje ocenia kontroluje /opanowuje/ zagrożenia istotne dla bezpieczeństwa żywności
21 H A P Istotne elementy: SYSTEM HAP Identyfikacja zagrożeń Ocena istotności zagrożeń Oszacowanie ryzyka wystąpienia zagrożeń Określenie metod ograniczania zagrożeń
22 GŁÓWNE ZAŁOŻENIA SYSTEMU HAP PREWENJA PRZEWIDYWANIE SYSTEM HAP SAMOKONTROLA LOGIZNA SEKWENJA DZIAŁAŃ IĄGLE DOSKONALENIE
23 H A P O TO JEST P? zynność lub etap procesu produkcyjnego, gdzie można zastosować środki nadzoru/kontroli w celu zapobieżenia występowania zagrożenia, wyeliminowania go lub ograniczenia go do akceptowalnego poziomu. P musi być pod kontrolą - zastosuj monitoring P posiada kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa
24 H A P INTERPRETAJA DEFINIJI P? W praktyce często zapomina się o ważnych aspektach definicji P jakimi są: P jest najbardziej newralgicznym etapem procesu, z punktu widzenia bezpieczeństwa żywności, W stosunku do zagrożeń występujących w danym P muszą być zidentyfikowane i zastosowane środki kontroli/nadzoru ( jeśli nie mamy bieżących środków nadzoru do kontrolowania danego zagrożenia na danym etapie procesu, to etap ten nie może być określany jako P), P musi być systematycznie monitorowany z odpowiednią do naszych potrzeb częstotliwością, pozwalającą na uzyskiwanie bieżących informacji co dzieje się na tym etapie ( jeśli nie możemy zapewnić takiego monitoringu etap ten nie może być uznany jako P).
25 H A P INTERPRETAJA DEFINIJI P Etapy procesu produkcyjnego, które decydują o cechach jakościowych produktu lub posiłku, w tym cechach preferowanych przez konsumenta jak np. smak, zapach, struktura, konsystencja, estetyka podania, opakowanie itp., mimo, że są istotne dla konsumenta, nie powinny postrzegane jako P, gdyż nie odnoszą się bezpośrednio bezpieczeństwa. Np. mało smaczna potrawa, zbyt kwaśna, zimna lub za rzadka, rozgotowane warzywa, itp. to tylko efekty pewnych nieprawidłowych działań, które jednak generalnie nie mają wpływu na zdrowie konsumenta, a tylko na stopień jego zadowolenia i satysfakcji.
26 H A P IDENTYFIKAJA KRYTYZNYH PUNKTÓW KONTROLI - P Krytycznych punktów kontroli nie powinno być zbyt wiele w danym procesie. Kiedyś zalecano, aby było ich 5-9, później, że 3-7. Dzisiaj podkreśla się, że w przeciętnym niezbyt rozbudowanym procesie nie powinno ich być więcej niż 5. Zbyt duża liczba P ( w niektórych zakładach identyfikuje się ich kilkadziesiąt, a czasem i więcej, co jest oczywistym błędem) nie pozwala na prawidłowy, skuteczny i rzeczywisty monitoring.
27 H A P IDENTYFIKAJA KRYTYZNYH PUNKTÓW KONTROLI - P Obecnie podejście do identyfikacji krytycznych punktów kontroli jest nieco odmienne niż jeszcze kilka lat temu. Kiedyś mówiono, że krytycznym punktem kontroli może być np. sprowadzany surowiec. Dzisiaj odkreśla się, że nie surowiec jako taki, a przyjęcie surowca jest P, gdyż w właśnie podczas przyjmowania surowca musimy podjąć decyzję, czy spełnia on nasze wymagania, czy też nie. W zależności od odpowiedzi na to pytanie albo go przyjmujemy, albo też odrzucamy.
28 H A P IDENTYFIKAJA KRYTYZNYH PUNKTÓW KONTROLI - P Jako środek pomocniczy przy identyfikacji krytycznych punktów kontroli ( KPK lub P) proponuje się często tzw. drzewko decyzyjne (jest wiele rodzajów drzewek), tj.; logiczną sekwencję pytań i odpowiedzi w odniesieniu do każdego surowca i etapu produkcji, pozwalającą na określenie najbardziej istotnych z punktu widzenia bezpieczeństwa żywności miejsc i etapów procesu produkcyjnego.
29 H A P DRZEWKO DEYZYJNE HOLENDERSKIE Pytanie 1. zy istnieją środki kontroli/nadzoru w odniesieniu do danego zagrożenia? Tak: Patrz pytanie 2 Nie: Przejdź do pytania 1a Pytanie 1a. zy środki kontroli/nadzoru są konieczne w aspekcie bezpieczeństwa żywności? Tak: Patrz pytania 1b Nie: Nie P Pytanie 1b. zy zagrożenie jest kontrolowane przy pomocy powszechnie stosowanej procedury? Tak: Nie P Nie: Zmodyfikuj etap/ produkt/środek Pytanie 2. zy dany środek kontroli eliminuje lub redukuje zagrożenie w tym miejscu do akceptowalnego poziomu? Tak: Patrz pytanie 4 Nie: Patrz pytanie 3 Pytanie 3. zy dane zagrożenie może osiągnąć niedopuszczalny poziom lub czy też może wzrosnąć do niedopuszczalnego poziomu? Tak: Patrz pytanie 4 Nie: Nie P Pytanie 4. zy kolejny etap procesu wyeliminuje zagrożenie lub ograniczy je do akceptowalnego poziomu? Tak: Nie P Nie: Jest to P
30 D r z e w k o d e c y z y jn e ho le n d e r sk ie Z a g ro że n ie? Z m o d y fi k u j pr o c e s l u b ś r o de k k o n tr o l i! 1. z y i s tn i e ją ś r o dk i k o n tr o l i w o d n i e s i e n i u d o te g o z a g r o ż e n i a? 1 a. z y ś r o dk i k o n tr o l i s ą k o n i e c z n e w a s pe k c i e be z pi e c z e ń s t w a ż y w n o ś c i? N ie T a k N ie T a k N ie 2. z y d a n y ś r o d e k k o n tr o l i e l i m i n u je l u b r e d u k u je to z a g r o ż e n i e w t y m m i e js c u d o a k c e pt o w a l n e g o p o z i o m u? 1 b. z y z a g r o ż e n i e je s t k o n tr o l o w a n e pr z y p o m o c y p o ws z e c h n i e s to s o w a n e j pr o c e d u r y? N ie T a k 3. z y d a n e z a g r o ż e n i e m o ż e o s i ą g n ą ć n i e d o p u s z c z a l n y p o z i o m? T a k N ie T a k N ie P T a k 4. z y k o l e jn y e t a p p r o c e s u w y e l i m i n u je z a g r o ż e n i e l u b o g r a n i c z y je d o a k c e p t o w a l n e g o p o z i o m u? N ie P
31 H A P DRZEWKO DEYZYJNE HOLENDERSKIE Drzewko holenderskie ma tę przewagę nad innymi rodzajami drzewek, że wszystkie sprawy związane z szeroko rozumianą higieną, której faktycznie nie daje się monitorować na bieżąco ( bo nie mamy możliwości bieżącego śledzenia czystości i porządku), przechodzą drogą poprzez pytanie 1a i 1 b. W rezultacie uzyskujemy efekt, że kwestie związane np. z czystością rąk pracowników, myciem sprzętu i urządzeń itp., aczkolwiek bardzo ważne z punktu widzenia bezpieczeństwa żywności, nie są krytycznymi punktami kontroli, a jedynie istotnymi obszarami zarządzanymi stosownymi, obowiązującymi w zakładzie procedurami i instrukcjami.
32 H A P IDENTYFIKAJA KRYTYZNYH PUNKTÓW KONTROLI - P Drzewko ułatwia wyznaczenie krytycznego punktu kontroli. Nie można się jednak posługiwać się nim w sposób mechaniczny. Zawsze potrzebne jest dodatkowe przemyślenie, czy dany etap lub czynność spełnia kryteria krytycznego punktu kontroli tj. zy w danym miejscu można wyeliminować lub ograniczyć zidentyfikowane zagrożenie, zy można zastosować konkretne, bieżące środki kontroli/nadzoru zy będziemy mogli w jakiś sposób to nadzorować i monitorować.
33 H A P JAK POSŁUGIWAĆ SIĘ DRZEWKIEM DEYZYJNYM? PRZYKŁAD 1. Zagrożenie: Przyjęcie warzyw skażonych pestycydami Pytanie 1. zy istnieją środki kontroli w odniesieniu do tego zagrożenia? - TAK. Sprawdzamy atest i specyfikację dostawcy. Przechodzimy do pytania 2 Pytanie 2. zy dany środek kontroli eliminuje lub redukuje zagrożenie w tym miejscu do akceptowalnego poziomu? - TAK. Bo nie przyjmujemy warzyw bez specyfikacji lub nieznanego pochodzenia. Przechodzimy do pytania 4. Pytanie 4. zy kolejny etap procesu wyeliminuje zagrożenie lub ograniczy je do akceptowalnego poziomu? - NIE, bo w toku magazynowania lub procesu technologicznego nie uda nam się wyeliminować takiego zagrożenia. - Jest to P
34 H A P JAK POSŁUGIWAĆ SIĘ DRZEWKIEM DEYZYJNYM? PRZYKŁAD 2. Zagrożenie: Możliwość zanieczyszczenia żywności przez ( reinfekcja ) personel Pytanie 1. zy istnieją środki kontroli w odniesieniu do tego zagrożenia? - NIE. Gdyż nie istnieją bieżące środki kontroli do zachowań personelu np. oceny czystości rąk. Przechodzimy do pytania 1a Pytanie 1a. zy środki kontroli są konieczne w aspekcie bezpieczeństwa żywności? - TAK. są one konieczne. Przechodzimy do pytania 1b. Pytanie 1b. zy zagrożenie jest kontrolowane przy pomocy powszechnie stosowanej procedury? - TAK, opracowane są i funkcjonują procedury i instrukcje dotyczące czystości i higieny pracowników. Są one systematycznie sprawdzane i nadzorowane. Nie jest to P
35 H A P WYZNAZANIE P METODA PRIORYTETU Metoda polega na określeniu wskaźnika priorytetu (P) w oparciu o ocenę istotności zagrożenia (A) i prawdopodobieństwa jego występowania (częstotliwości) (B). PRIORYTET = iloczyn istotności zagrożenia i prawdopodobieństwa wystąpienia zagrożenia. P= A x B.
36 H A P WYZNAZANIE P METODA PRIORYTETU Otrzymany wynik punktowy należy zweryfikować i ustalić odpowiednie kryteria do kategoryzacji priorytetu danego zagrożenia, uwzględniając poniższe kategorie: P- poważne znaczenie, a więc iloczyn czynników mieści się w przedziale 6-9 i świadczy o wysokim poziomie zagrożenia, którego nie wolno zlekceważyć; Ś- średnie znaczenie, a więc iloczyn mieści się w przedziale 3-4 i świadczy o umiarkowanym poziomie zagrożenia; D- drugorzędne znaczenie, a więc iloczyn czynników mieści się w przedziale 1-2 i świadczy o niskim poziomie danego zagrożenia.
37 H A P OBSZARY KRYTYZNE W PRODUKJI ŻYWNOŚI Przyjęcie surowców Przechowywanie surowców Procesy usuwania zanieczyszczeń fizycznych / przesiewanie, cedzenie, filtrowanie/ Procesy termiczne / chłodzenie, ogrzewanie/ Pakowanie Przechowywanie wyrobów gotowych
38 H A P OBSZARY KRYTYZNE W OBROIE ŻYWNOŚIĄ Transport Przyjęcie towarów Magazynowanie i składowanie Ekspozycja w hali sprzedaży Znakowanie Informacja i obsługa klienta
39 ELASTYZNOŚĆ SYSTEMU HAP W MAŁYH ZAKŁADAH Przedsiębiorcy zamiast opracowywania pełnego planu HAP mogą i powinni w możliwie najszerszym stopniu korzystać ze wskazówek i zaleceń podanych w branżowych przewodnikach wdrażania zasad GHP/GMP i systemu HAP dla danego sektora i traktować je jako swego rodzaju ściągę. W pewnych przypadkach można założyć, że niektóre zagrożenia zdrowotne żywności mogą być kontrolowane niemal wyłącznie poprzez działania związane z wdrożeniem zasad Dobrej Praktyki Higienicznej. W takich sytuacjach nie jest konieczne przeprowadzenie formalnej identyfikacji krytycznych punktów kontroli - P. Może się więc zdarzyć, że postępowanie zgodnie z koncepcją systemu HAP nie powoduje wyznaczenia krytycznych punktów kontroli i ich monitorowania. (HAP bez krytycznych punktów kontroli)
40 ELASTYZNOŚĆ SYSTEMU HAP W MAŁYH ZAKŁADAH W zakładach nie dysponujących specjalistyczną aparaturą kontrolno-pomiarową można przyjąć, że wartości docelowe i krytyczne dla wyznaczonych P nie zawsze muszą być ujęte jako konkretne mierzalne wartości liczbowe. Kontrolowanie ich może opierać się na obserwacji wzrokowej np.: w celu sprawdzenia prawidłowości wykonania czynności związanych z obróbką wstępną lub obróbką termiczną w celu sprawdzenia czy produkt posiada odpowiednie właściwości fizyczne (konsystencja, barwa), odzwierciedlające poziom obróbki termicznej.
41 ZASADY DOKUMENTOWANIA Prowadzenie dokumentacji w małych zakładach stanowi często poważne utrudnienie. Dlatego też dopuszcza się, aby była ona możliwie najbardziej uproszczona. Dokumentacja może odnosić się jedynie do obszarów szczególnie istotnych z punktu widzenia bezpieczeństwa żywności. Istnieje zasada, ze powinno się dokumentować przede wszystkim odchylenia od przyjętych ustaleń oraz podejmowanie działań korygujących. Należy pamiętać, że nie może być rozbieżności pomiędzy tym, co jest zapisane w dokumentacji, a tym, co jest realizowane faktycznie. Wszelkie różnice są podstawą do stwierdzenia niezgodności, co może mieć przykre konsekwencje prawne i finansowe dla producenta
42 PROWADZENIE DOKUMENTAJI W MAŁYH ZAKŁADAH Oficjalne ułatwienia dotyczące dokumentacji w małych zakładach wynikające z Rozporządzenia 852/2004 to: Generalną zasadą prowadzenia dokumentacji w małych zakładach jest ta, że nie zapisujemy wykonania czynności, szczególnie w aspekcie GHP/GMP, które realizowane są systematycznie i rutynowo, i które określone są szczegółowo w instrukcjach lub procedurach. Zapisy powinny dotyczyć monitorowania P oraz podejmowanych działań korygujących w przypadkach odchyleń od przyjętych ustaleń.
43 WYKAZ NAJWAŻNIEJSZYH DOKUMENTÓW, W KTÓRYH DOKONYWANE SĄ ZAPISY wyniki badania jakości surowców, karty monitoringu parametrów w P, karty podejmowanych działań korygujących, wyniki badania gotowego wyrobu, karty kalibracji poszczególnych termometrów, karty sprawdzania prawidłowości wskazań wag za pomocą odważników wzorcowych.
44 WYKAZ NAJWAŻNIEJSZYH DOKUMENTÓW, KTÓRE STANOWIĄ DOWÓD PRAWIDŁOWYH DZIAŁAŃ W ZAKRESIE GHP/GMP karty/świadectwa szkolenia pracowników, książeczki zdrowia pracowników, atesty i specyfikacje na materiały pomocnicze i dodatki, specyfikacje na środki myjące i dezynfekujące, umowy z kontrahentami (firmy DDD, odbioru odpadów), wyniki badania jakości wody.
45 PRZGLĄD DOKUMENTAJI Regularnie: - częstotliwość zależy od istotności zagrożeń i złożoności procesu technologicznego Zawsze gdy następuje zmiana: - dostaw i dostawców surowców - układu funkcjonalnego zakładu - programów czyszczenia - linii technologicznej lub jej wyposażenia - rodzaju zagrożenia lub pojawi się informacja o nowym zagrożeniu
46 H A P ZALEENIA PRZY WDRAŻANIU SYSTEMU HAP Najważniejsze ZDOBYĆ WIEDZĘ Operator żywności (przedsiębiorca lub handlowiec) zamierzający wdrożyć system HAP w pierwszej kolejności powinien przeczytać liczne już publikacje na temat koncepcji i zasad systemu HAP i/lub wziąć udział w stosownym szkoleniu. HAP jest specyficznym systemem, którego nie można kupić ani ściągnąć. Przedsiębiorca powinien to zrobić samodzielnie lub, w razie gdy to niezbędne, z pomocą dobrych konsultantów, gdyż tylko on zna realia funkcjonowania swojego przedsiębiorstwa. Nie można całkowicie zdać się na osoby z zewnątrz.
47 H A P SYSTEM HAP - ZYNNOŚI PODZAS WDRAŻANIA KONIEZNE ZALEANE ZBĘDNE/ NIE Korzystanie z przewodnika Udział w szkoleniu Wybór dobrego Zespołu ds. HAP Oddziaływanie na personel Poprawa standardów technicznych i higienicznych Przeprowadzenie auditu zerowego Ustalenie kompetencji i odpowiedzialności pracowników Weryfikacja struktury organizacyjnej Pomoc konsultantów w celu wyjaśnienia wątpliwości Wstępne oszacowanie kosztów Ustalenie harmonogramu działań Odpowiednie motywowanie załogi ZALEANE Zatrudnienie dodatkowego personelu ałkowite powierzenie wdrożenia firmie zewnętrznej Kupowanie dokumentacji Brak nadzoru i zainteresowania ze strony kierownictwa postępem prac
48 I SYSTEM HAP DZIAŁA!!!!
49 H A P KOSZTY WDRAŻANIA SYSTEMU HAP Koszt wdrożenia systemu HAP zależy od wielu czynników m.in. wielkości zakładu, ilości pracowników, standardu higienicznego i technicznego, wyposażenia technicznego itd. Do kosztów samego wdrożenia zaliczyć należy przede wszystkim: nakłady na szkolenia pracowników, ewentualne inwestycje związane z poprawą standardów higienicznych obiektu, zakup sprzętu i urządzeń do monitorowania krytycznych punktów kontroli.
50 ZALETY SYSTEMU HAP hroni interesy KONSUMENTA zapewniając spełnienie jego oczekiwań w aspekcie bezpieczeństwa i jakości zdrowotnej żywności. hroni interesy PRODUENTA ŻYWNOŚI pozwalając na udokumentowanie prawidłowości działań i udowodnienie, że stosuje on zasadę due dilligence należytej staranności.
51 H A P KORZYŚI Z WDRAŻANIA ZASAD GHP/GMP I SYSTEMU HAP DLA KONSUMENTÓW: Zmniejszenie zagrożenia chorobami przenoszonymi na drodze pokarmowej Zapewnienie bezpieczeństwa żywności Większa świadomość problematyki higieny i bezpieczeństwa żywności DLA PRZEDSIĘBIORÓW: Zwiększenie zaufania konsumentów Zmniejszenie ryzyka związanego z działalnością Poprawa standardów higienicznych i spełnienia wymogów prawa DLA RZĄDU: Poprawa wskaźników zdrowia publicznego i zmniejszenie kosztów leczenia zatruć i zakażeń pokarmowych Skuteczniejsza urzędowa kontrola żywności Wzrost zaufania społeczeństwa do nabywanej żywności
52
w stołówkach szkolnych
Zasady Dobrej Praktyki Higienicznej w stołówkach szkolnych Magdalena Chojnowska Oddział HŻŻ i PU WSSE w Białymstoku SYSTEMY BEZPIECZEŃSTWA ŻYWNOŚCI Główny cel prawa żywnościowego zdefiniowany w Preambule
Zasady GMP/GHP, które należy wdrożyć przed wprowadzeniem HACCP
System HACCP Od przystąpienia Polski do Unii Europejskiej wszystkie firmy zajmujące się produkcją i dystrybucją żywności muszą wdrożyć i stosować zasady systemu HACCP. Przed opisaniem podstaw prawnych
HACCP- zapewnienie bezpieczeństwa zdrowotnego żywności Strona 1
CO TO JEST HACCP? HACCP ANALIZA ZAGROŻEŃ I KRYTYCZNE PUNKTY KONTROLI HAZARD ryzyko, niebezpieczeństwo, potencjalne zagrożenie przez wyroby dla zdrowia konsumenta ANALYSIS ocena, analiza, kontrola zagrożenia
Materiał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie:
Materiał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie: TECHNIK ŻYWIENIA I USŁUG GASTRONOMICZNYCH przygotowany w ramach projektu Praktyczne kształcenie nauczycieli zawodów branży hotelarsko-turystycznej
Etapy wdrażania systemu zarządzania bezpieczeństwem żywności (SZBŻ) wg ISO 22000
BIURO USŁUG DOSKONALENIA ZARZĄDZANIA I ORGANIZACJI SYSTEM SP.J. ul. Faradaya 53 lok. 44, 42-200 Częstochowa tel.: 34-321 43 80 e-mail: sekretariat@biuro-system.com www.biuro-system.com Etapy wdrażania
TÜVRheinland Polska. Niezgodności w dokumentowaniu systemów zarządzania bezpieczeństwem
TÜVRheinland Polska Niezgodności w dokumentowaniu systemów zarządzania bezpieczeństwem żywności HACCP, BRC, IFS, ISO 22000 podsumowanie doświadczeń wdrożeniowych i auditorskich mgr inż. Zbigniew Oczadły
WYMAGANIA DLA ZAKŁADOWEJ KONTROLI PRODUKCJI
Instytut Odlewnictwa Biuro Certyfikacji i Normalizacji u l. Z a k o p i a ń s k a 7 3 30-418 Kraków, Polska tel. +48 (12) 26 18 442 fax. +48 (12) 26 60 870 bcw@iod.krakow.pl w w w.i o d.k r ak ow. p l
Ćwiczenie 2. Bezpieczeństwo i higiena żywności
Ćwiczenie 2. Bezpieczeństwo i higiena żywności Bezpieczeństwo żywności stanowi jeden z priorytetów polityki żywieniowej i zajmuje centralne miejsce w obszarze ochrony zdrowia publicznego. Organizacja Narodów
Program szkoleń - Zarządzanie Jakoscią w branży spożywczej
20 11 - Zarządzanie Jakoscią w branży spożywczej SZKOLENIA OGÓLNE WARUNKI SZKOLEO kod: QA_F1 Dobra praktyka higieniczna i dobra praktyka produkcyjna (GHP i GMP) kod: QA_F2 System HACCP zasady, wdrażanie
Wysłodki i melas jako pasza GMP. Roman Wojna
Wysłodki i melas jako pasza GMP Roman Wojna Ustawa o paszach 2006 1) Rejestracja i zatwierdzenie zakładów. 2) Zasady wytwarzania i stosowania pasz leczniczych oraz nimi obrót. 3) Wymagania jakościowe
Wybrane systemy jakości żywności Zasady higieny w przetwórstwie i przechowalnictwie żywności
Wybrane systemy jakości żywności Zasady higieny w przetwórstwie i przechowalnictwie żywności 1 Do systemów tych należą: - Dobra Praktyka Higieniczna (Good Hygienic Practice - GHP) - Dobra Praktyka Produkcyjna
CEL SZKOLENIA: DO KOGO SKIEROWANE JEST SZKOLENIE:
Audytor Wewnętrzny systemu HACCP oraz standardów IFS w wersji 6 (International Food Standard version 6) i BRC w nowej wersji 7 (Global Standard for Food Safety issue 7) - AWIFSBRC CEL SZKOLENIA: zrozumienie
Instytut Spawalnictwa w Gliwicach Ośrodek Certyfikacji
1 Wymagania ogólne Wytwórca powinien ustanowić, dokumentować i utrzymywać system ZKP, aby zapewnić, że wyroby wprowadzone na rynek są zgodne z określoną i przedstawioną charakterystyką. System ZKP powinien
Identyfikacja i identyfikowalność artykułów spożywczych. Bronisze, 04.12.2015 r.
Identyfikacja i identyfikowalność artykułów spożywczych Bronisze, 04.12.2015 r. 1 Zadaniem Państwowej Inspekcji Sanitarnej jest m.in. sprawowanie nadzoru nad warunkami zdrowotnymi żywności i żywienia,
SYSTEMY ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ WEDŁUG
Wykład 10. SYSTEMY ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ WEDŁUG NORM ISO 9000 1 1. Rodzina norm ISO 9000: Normy ISO 9000 są od 1987r., a trzecia rodzina norm ISO 9000 z 2000 r. (doskonalona w kolejnych latach) składa się
UWAGA INFORMACJA DLA OSÓB PROWADZĄCYCH DZIAŁALNOŚC W ZAKRESIE PRODUKCJI PIERWOTNEJ (np. uprawa owoców, warzyw, ziół, zbóż, zbiór runa leśnego)
UWAGA INFORMACJA DLA OSÓB PROWADZĄCYCH DZIAŁALNOŚC W ZAKRESIE PRODUKCJI PIERWOTNEJ (np. uprawa owoców, warzyw, ziół, zbóż, zbiór runa leśnego) Produkcja pierwotna obejmuje działalność na poziomie gospodarstw
Zmiany w standardzie ISO dr inż. Ilona Błaszczyk Politechnika Łódzka
Zmiany w standardzie ISO 9001 dr inż. Ilona Błaszczyk Politechnika Łódzka 1 W prezentacji przedstawiono zmiany w normie ISO 9001 w oparciu o projekt komitetu. 2 3 4 5 6 Zmiany w zakresie terminów używanych
ISO 14000 w przedsiębiorstwie
ISO 14000 w przedsiębiorstwie Rodzina norm ISO 14000 TC 207 ZARZADZANIE ŚRODOWISKOWE SC1 System zarządzania środowiskowego SC2 Audity środowiskowe SC3 Ekoetykietowanie SC4 Ocena wyników ekologicznych SC5
ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (WE) NR 2023/2006. z dnia 22 grudnia 2006 r.
Dz.U.UE.L.06.384.75 2008.04.17 zm. Dz.U.UE.L.2008.86.9 art. 15 ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (WE) NR 2023/2006 z dnia 22 grudnia 2006 r. w sprawie dobrej praktyki produkcyjnej w odniesieniu do materiałów i wyrobów
DOBRA PRAKTYKA HIGIENICZNA. Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Powiecie Warszawskim Zachodnim
Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Powiecie Warszawskim Zachodnim !!!! 1. Palenie papierosów zakaz! 2. Higiena rąk 3. Higiena odzieży 4. Higiena opakowań Podstawy prawne Ustawa o bezpieczeństwie
8. Kompetencje i szkolenie pracowników w systemie zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy
8. Kompetencje i szkolenie pracowników w systemie zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy 8.1. Jakie wymagania i zalecenia dotyczące kompetencji i szkoleń sformułowano w normach serii PN-N-18001? Zgodnie
14. Sprawdzanie funkcjonowania systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy
14. Sprawdzanie funkcjonowania systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy 14.1. Co to jest monitorowanie bezpieczeństwa i higieny pracy? Funkcjonowanie systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną
Wdra anie systemu HACCP w ma ych i Êrednich przedsi biorstwach sektora ywnoêciowego Poradnik dla kierujàcych zak adem
Halina Turlejska, Urszula Pelzner Wdra anie systemu HACCP w ma ych i Êrednich przedsi biorstwach sektora ywnoêciowego Poradnik dla kierujàcych zak adem Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi ul. Wspólna
OCENA SPEŁNIENIA WYMAGAŃ DOTYCZĄCYCH NADZORU NAD KRYTYCZNYMI PUNKTAMI KONTROLI PRZEZ PRZEDSIĘBIORSTWA NALEŻĄCEDO ŁAŃCUCHA ŻYWNOŚCIOWEGO
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLV, 2012, 3, str. 349 353 Agata Szkiel OCENA SPEŁNIENIA WYMAGAŃ DOTYCZĄCYCH NADZORU NAD KRYTYCZNYMI PUNKTAMI KONTROLI PRZEZ PRZEDSIĘBIORSTWA NALEŻĄCEDO ŁAŃCUCHA ŻYWNOŚCIOWEGO Katedra
Zakład Certyfikacji 03-042 Warszawa, ul. Kupiecka 4 Sekcja Ceramiki i Szkła ul. Postępu 9 02-676 Warszawa PROGRAM CERTYFIKACJI
Zakład Certyfikacji 03-042 Warszawa, ul. Kupiecka 4 Sekcja Ceramiki i Szkła ul. Postępu 9 02-676 Warszawa PC-04 PROGRAM CERTYFIKACJA ZGODNOŚCI WYROBU Z KRYTERIAMI TECHNICZNYMI certyfikacja dobrowolna Warszawa,
Kwalifikacja wykonawców różnych etapów wytwarzania
Kwalifikacja wykonawców różnych etapów wytwarzania Dorota Prokopczyk Warszawskie Zakłady Farmaceutyczne Polfa S.A. wytwarzaniem produktów leczniczych -jest każde działanie prowadzące do powstania produktu
JAKOŚĆ I BEZPIECZEŃSTWO ŻYWNOŚCI W SEKTORZE USŁUG. Zagadnienia: Systemy zapewnienia bezpieczeństwa żywności i żywienia;
JAKOŚĆ I BEZPIECZEŃSTWO ŻYWNOŚCI W SEKTORZE USŁUG Zagadnienia: Czynniki ryzyka zdrowia i jakości żywności; Systemy zapewnienia bezpieczeństwa żywności i żywienia; Ustawodawstwo w zakresie bezpieczeństwa
SPIS TREŚCI WSTĘP... 9
SPIS TREŚCI WSTĘP................................. 9 I. Podstawy bezpieczeństwa, higieny i prawa pracy 1. Ochrona i nadzór państwa nad przestrzeganiem przepisów bezpieczeństwa, prawa i higieny pracy..............
Zarządzanie jakością wg norm serii ISO 9000:2000 cz.1 system, kierownictwo i zasoby
Jakub Wierciak Zagadnienia jakości i niezawodności w projektowaniu Zarządzanie jakością wg norm serii ISO 9000:2000 cz.1 system, kierownictwo i zasoby System zarządzania jakością (ISO 9000:2000) System
ZAKŁADOWA ADOWA KONTROLA PRODUKCJI W ŚWIETLE WYMAGAŃ CPR
ZAKŁADOWA ADOWA KONTROLA PRODUKCJI W ŚWIETLE WYMAGAŃ CPR Alicja Papier Warszawa, kwiecień 2014 Wprowadzanie wyrobów w budowlanych wg CPR Wszystkie podmioty gospodarcze w łańcuchu dostaw i dystrybucji powinny
LISTA KONTROLNA SPIWET PASZE H stosowanie procedur opartych na zasadach HACCP
Pieczęć Inspektoratu Weterynarii LISTA KONTROLNA SPIWET PASZE H stosowanie procedur opartych na zasadach HACCP PROTOKÓŁ Z KONTROLI Nr... Data inspekcji.. Godzina rozpoczęcia inspekcji.. Godzina zakończenia
Zarządzanie jakością, środowiskiem oraz bezpieczeństwem w praktyce gospodarczej. Maciej Urbaniak.
Zarządzanie jakością, środowiskiem oraz bezpieczeństwem w praktyce gospodarczej. Maciej Urbaniak. Książka stanowi szerokie kompendium wiedzy z zakresu systemów zarządzania. Stanowić ona może cenną pomoc
PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE Opracowano na podstawie dokumentu z dnia 7 lutego 2012 r.
PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE Opracowano na podstawie dokumentu z dnia 7 lutego 2012 r. Cukiernik 751201 Celem kształcenia zawodowego jest przygotowanie uczących się do życia w warunkach współczesnego
System Zarządzania Jakością ISO 9001:2008
System Zarządzania Jakością ISO 9001:2008 Każda firma ma w sobie wielką zdolność działania. Kierownictwo musi tylko znaleźć sposób, by ten potencjał wykorzystać w dojściu do postawionego przed firmą celu
Darmowy fragment www.bezkartek.pl
Wszelkie prawa zastrzeżone. Rozpowszechnianie całości lub fragmentów niniejszej publikacji w jakiejkolwiek postaci bez zgody wydawcy zabronione. Autor oraz wydawca dołożyli wszelkich starań aby zawarte
TOWAROZNAWSTWO SPOŻYWCZE. Praca zbiorowa pod red. Ewy Czarnieckiej-Skubina SPIS TREŚCI. Rozdział 1. Wiadomości wstępne
TOWAROZNAWSTWO SPOŻYWCZE Praca zbiorowa pod red. Ewy Czarnieckiej-Skubina SPIS TREŚCI Rozdział 1. Wiadomości wstępne 1.1. Podstawowe pojęcia i określenia z zakresu towaroznawstwa żywności 1.2. Klasyfikacja
Szanowny Pan Kazimierz Czekaj Radny Województwa Małopolskiego
Kraków, 22 lipca 2003 r. Nasz znak: OR VII.0036/2- /03 Szanowny Pan Kazimierz Czekaj Radny Województwa Małopolskiego W odpowiedzi na interpelację złożoną przez Pana podczas IX Sesji Sejmiku Województwa
HACCP system zarządzania bezpieczeństwem zdrowotnym żywności. European Commission Enterprise and Industry
HACCP system zarządzania bezpieczeństwem zdrowotnym żywności European Commission Enterprise and Industry Bezpieczeństwo żywności Title of the presentation Date 2 (ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie
Higiena i bezpieczeństwo żywności w sklepikach szkolnych oraz blokach żywieniowych
Higiena i bezpieczeństwo żywności w sklepikach szkolnych oraz blokach żywieniowych Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Wieruszowie mgr inż. Karolina Krawczyk - Borowiec Iwona Promna - stażystka
Zarządzanie Jakością. System jakości jako narzędzie zarządzania przedsiębiorstwem. Dr Mariusz Maciejczak
Zarządzanie Jakością System jakości jako narzędzie zarządzania przedsiębiorstwem Dr Mariusz Maciejczak SYSTEM System to zespół powiązanych ze sobą elementów, które stanowią pewną całość. Istotną cechą
Powody wdraŝania i korzyści z funkcjonowania Systemu Zarządzania Jakością wg ISO 9001. Mariola Witek
Powody wdraŝania i korzyści z funkcjonowania Systemu Zarządzania Jakością wg ISO 9001 Mariola Witek Przedmiot wykładu 1.Rozwój systemów zarządzania jakością (SZJ) 2.Potrzeba posiadania formalnych SZJ 3.Korzyści
Ośrodek Certyfikacji Wyrobów
Ośrodek Certyfikacji Wyrobów Strona/stron: 1/12 I-01 INSTRUKCJA WYMAGANIA ZAKŁADOWEJ KONTROLI PRODUKCJI DLA WYROBÓW BUDOWLANYCH Nr wydania: 3 Data wydania: 08.04.2013 Zmiana: A B C SPIS TREŚCI 1 Cel i
KOMUNIKAT W SPRAWIE PRODUKCJI PIERWOTNEJ
Łowicz dn. 21.05.2015r. KOMUNIKAT W SPRAWIE PRODUKCJI PIERWOTNEJ Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Łowiczu Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Łowiczu przypomina że zgodnie z ustawą
WYBRANE ZAGADNIENIA Z PRAWOZNAWSTWA W ASPEKCIE PRAWA ŻYWNOŚCIOWEGO
SPIS TREŚCI Wykaz skrótów... 11 Przedmowa... 13 Rozdział I WYBRANE ZAGADNIENIA Z PRAWOZNAWSTWA W ASPEKCIE PRAWA ŻYWNOŚCIOWEGO... 15 1. Pojęcie prawa... 15 1.1. Prawo a inne systemy normujące stosunki społeczne...
SZKOLENIE 2. Projektu: Propagowanie wzorców produkcji i konsumpcji sprzyjających promocji zasad trwałego i zrównoważonego rozwoju.
SZKOLENIE 2 Projektu: Propagowanie wzorców produkcji i konsumpcji sprzyjających promocji zasad trwałego i zrównoważonego rozwoju. FAMED Żywiec S.A. Dokumentacja Systemu Zarządzania zgodnego z PN-EN ISO
OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO. dr inż. Zofia Pawłowska
OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO dr inż. Zofia Pawłowska 1. Wymagania dotyczące oceny ryzyka zawodowego 2. Podstawowe zasady skutecznej oceny i ograniczania ryzyka zawodowego 3. Podstawowe problemy przy wdrażaniu
Ośrodek Certyfikacji i Normalizacji KA - 07. INSTYTU CERAMIKI i MATERIAŁÓW BUDOWLANYCH. ODDZIAŁ SZKŁA i MATERIAŁÓW BUDOWLANYCH W KRAKOWIE KA - 07
INSTYTU CERAMIKI i MATERIAŁÓW BUDOWLANYCH ODDZIAŁ SZKŁA i MATERIAŁÓW BUDOWLANYCH W KRAKOWIE KA - 07 ZAKŁADOWA KONTROLA PRODUKCJI (ZKP) Wymagania dla producentów stosowane w procesach oceny i certyfikacji
Program praktyk. Lublin, 2012
Program praktyk przeznaczony dla nauczycieli przedmiotów zawodowych i instruktorów praktycznej nauki zawodu w branży gastronomicznej opracowany w ramach projektu Praktyka kluczem do sukcesu Opracował:
Zmiany wymagań normy ISO 14001
Zmiany wymagań normy ISO 14001 Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna (ISO) opublikowała 15 listopada br. zweryfikowane i poprawione wersje norm ISO 14001 i ISO 14004. Od tego dnia są one wersjami obowiązującymi.
Zarządzenie nr 9a / 2011 Dyrektora Domu Pomocy Społecznej Betania" w Lublinie z dnia 20.06.2011 roku
Dom Pomocy Społecznej Betania Al. Kraśnicka 223, 20-718 Lublin tel./fax 081 526 49 29 NIP 712-19-36-365, REGON 000979981 Zarządzenie nr 9a / 2011 Dyrektora Domu Pomocy Społecznej Betania" w Lublinie z
Stan wdrażania systemów zapewnienia bezpieczeństwa i zarządzania jakością żywności w przedsiębiorstwach przemysłu spożywczego.
Stan wdrażania systemów zapewnienia bezpieczeństwa i zarządzania jakością żywności w przedsiębiorstwach przemysłu spożywczego dr Grażyna Morkis Wprowadzenie Jakość i bezpieczeństwo żywności są bardzo ważne
GMP w wytwarzaniu produktu chemicznego
GMP w wytwarzaniu produktu chemicznego Good Manufacturing Practice - GMP Good Manufacturing Practice - GMP (Dobra Praktyka Wytwarzania/Produkcji) połączenie efektywnych procedur produkcyjnych oraz skutecznej
REGULAMIN FUNKCJONOWANIA KONTROLI ZARZADCZEJ W POWIATOWYM URZĘDZIE PRACY W GIśYCKU. Postanowienia ogólne
Załącznik Nr 1 do Zarządzenia Nr 29 z 01.07.2013r. REGULAMIN FUNKCJONOWANIA KONTROLI ZARZADCZEJ W POWIATOWYM URZĘDZIE PRACY W GIśYCKU Postanowienia ogólne 1 1. Kontrola zarządcza w Powiatowym Urzędzie
RAPORT Z AUDITU WEWNĘTRZNEGO Nr 3/2015
RAPORT Z AUDITU WEWNĘTRZNEGO Nr 3/2015 Nazwa audytowanej jednostki/komórki: Sekcja Higieny Żywności, Żywienia i Przedmiotów Użytku w Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Koninie. Zakres audytu:
Przegląd systemu zarządzania jakością
LOGO Nazwa i adres FIRMY PROCEDURA Systemowa P01.01 wyd. [data wydania] str. 1 / stron 5 ilość załączników: 4 Tytuł: Przegląd systemu zarządzania jakością egz. nr:... Spis treści 1. Cel... 2 2. Przedmiot
Regulamin organizacji i zasad funkcjonowania kontroli zarządczej w Powiatowym Urzędzie Pracy w Tarnobrzegu
Regulamin organizacji i zasad funkcjonowania kontroli zarządczej w Powiatowym Urzędzie Pracy w Tarnobrzegu Postanowienia ogólne 1 1. Kontrolę zarządczą w PUP stanowi ogół działań podejmowanych dla zapewnienia
PRZEGLĄD KONCEPCJI ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ
Wykład 4. PRZEGLĄD KONCEPCJI ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ 1 1.Ogólna charakterystyka koncepcji zarządzania jakością i kierunki ich zmian w czasie: W historycznym podejściu do zarządzania jako- ścią można wyróżnić
POLSKI RUCH CZYSTSZEJ PRODUKCJI NOT
Seminarium Informacyjno-promocyjne projektu: Propagowanie wzorców produkcji i konsumpcji sprzyjających promocji zasad trwałego i zrównoważonego rozwoju. Zmiany wzorców produkcji i konsumpcji w świetle
Metodologia weryfikacji wymagań IRIS w obszarze Projektowania i Rozwoju w teorii i praktyce. Szymon Wapienik TUV NORD Polska
Metodologia weryfikacji wymagań IRIS w obszarze Projektowania i Rozwoju w teorii i praktyce Szymon Wapienik TUV NORD Polska WARSZTATY SIRTS Metodologia weryfikacji wymagań IRIS Warszawa 25 listopada 2009r.
Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2012/2013
Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego Karta przedmiotu Wydział Nauk o Bezpieczeństwie obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2012/2013 Kierunek studiów: Bezpieczeństwo
KRYTERIA CERTYFIKACJI
KRYTERIA CERTYFIKACJI ZGODNIE Z WYMAGANIAMI AQAP 2110, AQAP 2120, AQAP 2130, AQAP 2105, AQAP 2210 SPIS TREŚCI Rozdział 1 Polityka dotycząca stosowania AQAP w organizacji Str. 3 Rozdział 2 Wymagania dotyczące
Zarządzenie Nr 90/2008 Burmistrza Miasta Czeladź. z dnia 09.05. 2008
Zarządzenie Nr 90/2008 Burmistrza Miasta Czeladź z dnia 09.05. 2008 w sprawie : wprowadzenia procedury Identyfikacji zagrożeń oraz oceny ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy w Urzędzie Miasta Czeladź
Charakterystyka systemu HACCP i zasady jego. wdraŝania
Charakterystyka systemu HACCP i zasady jego wdraŝania HACCP (Hazard Analysis Critical Control Point) Jest systemowym postępowaniem mającym na celu zapewnienie bezpieczeństwa zdrowotnego Ŝywności poprzez
DCT/ISO/SC/1.01 Księga Jakości DCT Gdańsk S.A. Informacja dla Klientów 2014-04-29
DCT/ISO/SC/1.01 Księga Jakości DCT Gdańsk S.A. Informacja dla Klientów 2014-04-29 2 ELEMENTY KSIĘGI JAKOŚCI 1. Terminologia 2. Informacja o Firmie 3. Podejście procesowe 4. Zakres Systemu Zarządzania Jakością
Wymagania wobec dostawców: jakościowe, środowiskowe, bhp i etyczne
VI Konferencja nt. systemów zarządzania w energetyce Nowe Czarnowo Świnoujście, 21-23 X 2008 Wymagania wobec dostawców: jakościowe, środowiskowe, bhp i etyczne Grzegorz Ścibisz Łańcuch dostaw DOSTAWCA
ZINTEGROWANY SYSTEM ZARZĄDZANIA DOKUMENT NADZOROWANY W WERSJI ELEKTRONICZNEJ Wydanie 07 Urząd Miasta Płocka. Księga środowiskowa
Strona 1 1. Księga Środowiskowa Księga Środowiskowa to podstawowy dokument opisujący strukturę i funkcjonowanie wdrożonego w Urzędzie Systemu Zarządzania Środowiskowego zgodnego z wymaganiami normy PN-EN
Szkolenie Stowarzyszenia Polskie Forum ISO 14000 Zmiany w normie ISO 14001 i ich konsekwencje dla organizacji Warszawa, 16.04.2015
Wykorzystanie elementów systemu EMAS w SZŚ według ISO 14001:2015 dr hab. inż. Alina Matuszak-Flejszman, prof. nadzw. UEP Agenda Elementy SZŚ według EMAS (Rozporządzenie UE 1221/2009) i odpowiadające im
Obligatoryjne i nieobligatoryjne systemy zarządzania jakością stosowane w produkcji i przetwórstwie surowców rolnych
Zakład Towaroznawstwa mgr inż. Sławomir Stec Obligatoryjne i nieobligatoryjne systemy zarządzania jakością stosowane w produkcji i przetwórstwie surowców rolnych Badania realizowane w ramach Programu:
ISO 9001:2015 ORAZ ISO 14001:2015 REWIZJA NORM CZY JESTEŚ PRZYGOTOWANY?
ISO 9001:2015 ORAZ ISO 14001:2015 REWIZJA NORM CZY JESTEŚ PRZYGOTOWANY? JAKI JEST CEL REWIZJI 2015? W czasach nieustannych wyzwań natury gospodarczej, technologicznej i środowiskowej, firmy muszą stale
Do wykonywania wyżej wymienionych zadań zawodowych niezbędne jest osiągnięcie zakładanych efektów kształcenia, na które składają się:
Technik żywienia i usług gastronomicznych 343404 1. CELE KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik żywienia i usług gastronomicznych powinien być przygotowany do wykonywania
KLIENCI KIENCI. Wprowadzenie normy ZADOWOLE NIE WYRÓB. Pomiary analiza i doskonalenie. Odpowiedzialnoś ć kierownictwa. Zarządzanie zasobami
SYSTEM ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ ISO Jakość samą w sobie trudno jest zdefiniować, tak naprawdę pod tym pojęciem kryje się wszystko to co ma związek z pewnymi cechami - wyrobu lub usługi - mającymi wpływ na
Telefon. E-mail Telefon E-mail
Formularz nr P-02/2-3-D Biocert Małopolska Sp. z o.o. ul.lubicz 25A, 31-503 Kraków OPIS JEDNOSTKI wnioskodawcy / podwykonawcy [Import i wprowadzanie produktów do obrotu] Obligatoryjny formularz wypełniany
Matryca efektów kształcenia dla programu studiów podyplomowych ZARZĄDZANIE I SYSTEMY ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ
Podstawy firmą Marketingowe aspekty jakością Podstawy prawa gospodarczego w SZJ Zarządzanie Jakością (TQM) Zarządzanie logistyczne w SZJ Wymagania norm ISO serii 9000 Dokumentacja w SZJ Metody i Techniki
Skrót wymagań normy ISO 9001/2:1994, PN-ISO 9001/2:1996
Skrót wymagań normy ISO 9001/2:1994, PN-ISO 9001/2:1996 (pojęcie wyrób dotyczy też usług, w tym, o charakterze badań) 4.1. Odpowiedzialność kierownictwa. 4.1.1. Polityka Jakości (krótki dokument sygnowany
Leonardo Training Module Hygiene Management - RABC RABC:
RABC w pralniach Leonardo Training Module R isc A nalysis B iocontamination RABC: Analiza ryzyka i kontrola skażeń biologicznych C ontrol: Nowa norma dotycząca zarządzania higieną w pralniach PN-EN 14065
Szanowni Państwo, Warszawa, grudzień 2003 r.
Szanowni Państwo, Począwszy od dnia przystąpienia naszego kraju do Unii Europejskiej wszystkie firmy zajmujące się produkcją i obrotem żywnością będą zobowiązane do stosowania systemu HACCP. Jest to istotne
Metodyka wdrożenia. System Jakości ISO 9001
Metodyka wdrożenia System Jakości ISO 9001 Metodyka wdrożenia Proponowana przez nas metodyka wdrażania systemu zarządzania jakością według normy ISO 9001 bazuje na naszych wieloletnich doświadczeniach
Znaczenie jakości żywności dla rozwoju MSP w sektorze rolno-spożywczym
Znaczenie jakości żywności dla rozwoju MSP w sektorze rolno-spożywczym Prof. dr hab. Stanisław Kowalczyk Główny Inspektor Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych Oczekiwania współczesnych konsumentów*
PROGRAM MINIMUM SANITARNEGO
PROGRAM MINIMUM SANITARNEGO NR DZIAŁU SZCZEGÓŁOWE CELE KSZTAŁCENIA (słuchacz powinien umieć) HASŁA PROGRAMOWE MATERIAŁ NAUCZANIA ĆWICZENIA 1 2 3 4 I - definiować składniki pokarmowe; - opisywać funkcje
UDT a Utrzymanie Ruchu
Oferta UDT dla Służb Utrzymania Ruchu Misja UDT Misją Urzędu Dozoru Technicznego jest ograniczanie ryzyka związanego z eksploatacją urządzeń technicznych w Polsce do poziomu akceptowalnego przez społeczeństwo.
Księga Zintegrowanego Systemu Zarządzania ODPOWIEDZIALNOŚĆ KIEROWNICTWA
Strona: 1 z 6 1. Zaangażowanie kierownictwa Najwyższe kierownictwo SZPZLO Warszawa Ochota przejęło pełną odpowiedzialność za rozwój i ciągłe doskonalenie ustanowionego i wdrożonego zintegrowanego systemu
Cukiernik nr indeksu 751201
Cukiernik nr indeksu 751201 PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE Opracowano na podstawie dokumentu z dnia 7 lutego 2012 r. CELE KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie cukiernik
POLITYKA ZAKUPU SPRZĘTÓW I USŁUG ZRÓWNOWAŻONY ŁAŃCUCH DOSTAW
POLITYKA ZAKUPU SPRZĘTÓW I USŁUG ZRÓWNOWAŻONY ŁAŃCUCH DOSTAW WSTĘP Jednym z długoterminowych celów Fabryki Komunikacji Społecznej jest korzystanie z usług dostawców spełniających wymogi bezpieczeństwa,
LISTA KONTROLNA SPIWET-00/ kontrola stała i doraźna (zakład produkujący produkty pochodzenia zwierzęcego) Data rozpoczęcia/zakończenia kontroli:
pieczęć inspektoratu weterynarii PROTOKÓŁ Z KONTROLI Nr... weterynaryjny numer identyfikacyjny /nr protokołu/rok LISTA KONTROLNA SPIWET00/ kontrola stała i doraźna (zakład produkujący produkty pochodzenia
Budowanie skutecznych systemów zarządzania opartych na normach ISO
UKatalog Szkoleń: Budowanie skutecznych systemów zarządzania opartych na normach ISO UBlok I Podejście procesowe: Zarządzanie procesowe (2 dni) Definicje procesu, zarządzanie procesami, podział i identyfikowanie
Samokontrola producentów
Samokontrola producentów Jan Bobrowicz Z-ca Dyrektora ITB ds. Współpracy z Gospodarką Dariusz Stachura Przewodniczący Rady Nadzorczej Związku Pracodawców Producentów Materiałów dla Budownictwa REGULACJE
Jakub Wierciak Zagadnienia jakości i niezawodności w projektowaniu. Zarządzanie procesami
Jakub Wierciak Zagadnienia jakości i niezawodności w projektowaniu Zarządzanie procesami Polityka jakości (ISO 9000:2000) Polityka jakości - ogół zamierzeń i ukierunkowanie organizacji, dotyczące jakości
Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 160/19
12.6.2013 Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 160/19 Sprostowanie do rozporządzenia (WE) nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych (Dziennik
WSKAZANIA MERYTORYCZNE I ZALECENIA O CHARAKTERZE NORMATYWNYM W PRAKTYCZNEJ STERYLIZACJI. 5.2011 r. dr n. med. Barbara Waszak
WSKAZANIA MERYTORYCZNE I ZALECENIA O CHARAKTERZE NORMATYWNYM W PRAKTYCZNEJ STERYLIZACJI 5.2011 r. dr n. med. Barbara Waszak Wybrane krajowe regulacje prawne Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 2 lutego
TECHNOLOGIA ŻYWNOŚCI CZ. 1 PODSTAWY TECHNOLOGII ŻYWNOŚCI
TECHNOLOGIA ŻYWNOŚCI CZ. 1 PODSTAWY TECHNOLOGII ŻYWNOŚCI Praca zbiorowa pod red. Ewy Czarnieckiej-Skubina SPIS TREŚCI Rozdział 1. Wiadomości wstępne 1.1. Definicja i zakres pojęcia technologia 1.2. Podstawowe
Telefon. E-mail Telefon E-mail
Biocert Małopolska Sp. z o.o. ul.lubicz 25A, 31-503 Kraków OPIS JEDNOSTKI wnioskodawcy / podwykonawcy [ Przetwórstwo i wprowadzanie produktów do obrotu] Obligatoryjny formularz wypełniany przy składaniu
Pierwszy w Polsce System Zarządzania Energią (SZE) w oparciu o normę PN-EN ISO 50001 w Dzierżoniowie. Warszawa 8 maja 2013 r.
Pierwszy w Polsce System Zarządzania Energią (SZE) w oparciu o normę PN-EN ISO 50001 w Dzierżoniowie Warszawa 8 maja 2013 r. Efektywne zarządzanie energią jest jednym z warunków krytycznych do osiągnięcia
CNBOP-PIB Standard Ochrona Przeciwpożarowa
Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej im. Józefa Tuliszkowskiego Państwowy Instytut Badawczy CNBOP-PIB-0025 Wydanie 1, Luty 2015 CNBOP-PIB Standard Ochrona Przeciwpożarowa Zakładowa Kontroli
Janusz Związek Główny Lekarz Weterynarii
Wytwarzanie mięsa i produktów mięsnych w zakładach o małej zdolności produkcyjnej, krajowe regulacje obowiązujące w Polsce, kontrola i przejrzystość łańcucha produkcyjnego Janusz Związek Główny Lekarz
RAMOWY SZKOLNY PLAN NAUCZANIA Zespół Szkół nr 7 w Tychach. liczba godzin tygodniowo w trzyletnim cyklu kształcenia
Zasadnicza szkoła zawodowa zawód cukiernik-751201, 3-letni cykl nauczania, podbudowa programowa gimnazjum, liczba tygodni - 32 w ciągu roku szkolnego RAMOWY SZKOLNY PLAN NAUCZANIA Zespół Szkół nr 7 w Tychach
RAPORT Z AUDITU NADZORU
Klient - Nazwa Organizacji INFORMACJE PODSTAWOWE PZM WIMET ZBIGNIEW WIŚNIEWSKI SP. J. Adres 05-420 Józefów, ul. Krucza 2 Oddziały objęte zakresem certyfikacji 05-420 Józefów, ul. Krucza 2 Telefon 48 (22)
lokalizacji wyrobu po jego dostarczeniu.
Traceability Identyfikacja i śledzenie pochodzenia produktów Wstęp Za bezpieczeństwo środków spożywczych odpowiada producent lub przedsiębiorca wprowadzający te artykuły do obrotu. (jeżeli zostanie to
999 zł. Rabat 10 % dla drugiej osoby z tej samej Instytucji. Cele kursu: Adresaci kursu: Przede wszystkim: oraz dodatkowo: Prowadzący:
Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej Centrum Mazowsze zaprasza na kurs: SPECJALISTA DO SPRAW ŻYWIENIA ZBIOROWEGO Termin:17, 18 listopada, 8, 9 grudnia 2014, 10:00-15:00 Miejsce zajęć: Warszawa, ul. Żurawia
Dokumentacja systemu HACCP. European Commission Enterprise and Industry
Dokumentacja systemu HACCP European Commission Enterprise and Industry Title of the presentation Date 2 System HACCP musi być udokumentowany - wynika to z regulacji prawnych System HACCP działa w oparciu
Uwarunkowania i ekonomiczna ocena wdrażania systemów zarządzania jakością w produkcji i przetwórstwie mięsa wieprzowego mgr inż.
Uwarunkowania i ekonomiczna ocena wdrażania systemów zarządzania jakością w produkcji i przetwórstwie mięsa wieprzowego mgr inż. Sławomir Stec Zakład Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich Państwowa Wyższa