Diagnoza rynku pracy. i wykluczenia spo ecznego w Ma opolsce. Refleksja nad wykorzystaniem wska ników. Jaros awa Górniaka Stanis awa Mazura

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Diagnoza rynku pracy. i wykluczenia spo ecznego w Ma opolsce. Refleksja nad wykorzystaniem wska ników. Jaros awa Górniaka Stanis awa Mazura"

Transkrypt

1 Diagnoza rynku pracy i wykluczenia spo ecznego w Ma opolsce. Refleksja nad wykorzystaniem wska ników Publikacja jest wspó finansowana ze rodków Europejskiego Funduszu Spo ecznego oraz ze rodków bud etu pa stwa. pod redakcj Jaros awa Górniaka Stanis awa Mazura

2 D iagnoza rynku pracy i wykluczenia spo ecznego w Ma opolsce Refleksja nad wykorzystaniem wska ników Maciej Fr czek Jaros aw Górniak (red.) Karolina Keler Norbert Laurisz Anna Ma odzi ska-strzebo ska Stanis aw Mazur (red.) Jolanta Perek-Bia as Barbara Worek Ma opolska Szko a Administracji Publicznej Akademii Ekonomicznej w Krakowie

3 Publikacja powsta a w ramach projektu pt. Ma opolski system analiz i programowania polityk rynku pracy zrealizowanego w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego na lata , Dzia anie 2.1 /Rozwój umiej tno ci powi zany z potrzebami regionalnego rynku pracy i mo liwo ci kszta cenia ustawicznego w regionie/ (Badania i analizy). Tre ci zawarte w publikacji s pogl dami jej autorów i mog nie odzwierciedla stanowiska Unii Europejskiej lub Rz du Polskiego. Wydawca: Ma opolska Szko a Administracji Publicznej Akademii Ekonomicznej w Krakowie ul. Szewska 20/3, Kraków tel , msap@ae.krakow.pl Ma opolska Szko a Administracji Publicznej Akademii Ekonomicznej w Krakowie Kraków 2007 Redakcja j zykowa i korekta: Jerzy Stelmach Opracowanie graficzne, sk ad i amanie: Olison s Project Druk i oprawa: Wydawnictwo Poligrafia ITS ul. Konfederacka 6, Kraków tel.: (012) , fax: (012) poligrafia@salezjanie.net ISBN:

4 Spis tre ci Wst p... 5 I. Zagro enie wykluczeniem spo ecznym w Ma opolsce w wietle wska ników niemonetarnych Anna Ma odzi ska-strzebo ska II. Obraz zagro enia wykluczeniem spo ecznym w Ma opolsce w wietle portfela wska ników z Laeken Karolina Keler III. Uczestnictwo mieszka ców Ma opolski w kszta ceniu pozaszkolnym Barbara Worek IV. Sytuacja osób 50+ w województwie ma opolskim aktywno i wykluczenie Jolanta Perek-Bia as V. Analiza i monitorowanie regionalnego rynku pracy ocena, wnioski i rekomendacje Maciej Fr czek, Norbert Laurisz Spis tre ci 3

5 VI. Rynek pracy w Ma opolsce w wietle wska ników opartych na badaniach sonda owych Maciej Fr czek, Norbert Laurisz VII. Prawne, instytucjonalne oraz proceduralne uwarunkowania zwi zane z wprowadzeniem Regionalnego Systemu Monitorowania Rynku Pracy i Wykluczenia Spo ecznego w Ma opolsce Maciej Fr czek, Norbert Laurisz Diagnoza rynku pracy i wykluczenia spo ecznego w Ma opolsce

6 Wst p Ma opolska jest województwem o du ym potencjale rozwojowym. Jest tym miejscem, w którym ch tniej si osiedlamy ni które opuszczamy. czy pi kno krajobrazu z dobrym poziomem kapita u ludzkiego i tradycj spo ecznych inicjatyw. Ma te swoje problemy. Jak wsz dzie tak i tu cz mieszka ców nara ona jest z ró nych powodów na wykluczenie spo- eczne. Rynek pracy jest w fazie wzrostowego boomu, ale ci gle trzeba ledzi zmienn sytuacj, by na czas podejmowa w a ciwe decyzje. Nacisk na dop yw informacji o problemach spo ecznych, ich ród ach i mo liwo ciach agodzenia wzrasta zwykle wtedy, gdy sytuacja si pogarsza. W warunkach dobrej pogody atwo zapominamy o ca kiem jeszcze niedawnych dolegliwo ciach. Wi ksza dost pno rodków materialnych pozwala za agodzi ró ne kwestie, jak zagro enie wykluczeniem spo ecznym czy d ugotrwa ym bezrobociem bez konieczno ci zaradzenia ich strukturalnym ród om. Nierozwi zane problemy strukturalne b d jednak o sobie przypomina. Sprawne prowadzenie polityk publicznych wymaga dobrych podstaw informacyjnych. Decydentom potrzebna jest zarówno wiedza o sytuacji spo eczno-ekonomicznej, problemach i kontek cie prowadzenia polityk publicznych, jak i o stopniu realizacji stawianych celów. Wiedza ta budowana jest w oparciu o wska niki spo eczno-ekonomiczne. Wska nik to zmienna pozwalaj ca na opis pewnego aspektu interesuj cego nas zjawiska, której warto ustalana jest w efekcie jakiej postaci pomiaru ustalania warto ci zmiennej. Po to, by spe nia a ona swoja rol w dziedzinie polityk publicznych, powinna nie tylko dobrze oddawa istot analizowanego zjawiska by trafna, lecz tak e mie jasny sens normatywny: decydenci i obywatele powinni móc oceni zaobserwowane ró nice w warto- ci wska nika (w czasie lub wybranych przekrojach). Trafno wska nika nie mo e by wi ksza ni jego rzetelno, czyli precyzja, z któr informuje Wst p 5

7 nas o rzeczywistej warto ci zjawiska. Ta rzetelno zale y od jako ci danych uzyskiwanych w procesie pomiaru (gromadzenia). Dane mog pochodzi zarówno ze róde instytucjonalnych, gdzie s gromadzone dla potrzeb rejestracji i ewidencji rozmaitych zdarze, jak równie ze specjalnie prowadzonych bada, w tym w szczególno ci z bada sonda owych prowadzonych metoda reprezentacyjn. Pe ny system zasilania polityk publicznych w informacj powinien opiera si na wszystkich dost pnych rodzajach róde danych. Niniejsza publikacja dotyczy wybranych obszarów ycia spo eczno-gospodarczego: sytuacji na rynku pracy i wykluczenia spo ecznego, a tak e zagadnie ci le z nim powi zanych: sytuacji osób starszych i aktywno ci w zakresie kszta cenia si. Mo na powiedzie, e przedmiotem bada by y kluczowe obszary uwzgl dniane przez Program Operacyjny Kapita Ludzki. Przed autorami artyku ów sk adaj cych si na t ksi k postawione zosta y dwa zadania: po pierwsze, przedstawi obraz sytuacji w Ma opolsce w pierwszym pó roczu 2007 roku w oparciu o wyniki przeprowadzonych bada empirycznych; po drugie, zaprezentowa wybrane wska niki spo- eczne w dzia aniu. Oczywi cie wykonanie pierwszego zadania uwarunkowane jest w a ciwym wykonaniem drugiego. Po to, by sens stosowanych wska ników by jasny, autorzy umieszczaj je w szerszym kontek cie koncepcyjnym i metodologicznym. W przypadku analizy rynku pracy autorstwa Macieja Fr czka i Norberta Laurisza prezentacja wyników i komentarz dotycz cy wybranych portfeli wska ników przedstawione zosta y przez autorów w dwóch odr bnych artyku ach. Nale y je faktycznie traktowa jako ca o. Dwa artyku y po wi cone wykluczeniu spo ecznemu autorstwa Anny Ma odzi skiej-strzebo skiej i Karoliny Keler prezentuj obraz sytuacji w oparciu o odmienne zestawy wska ników. Pierwszy z nich zawiera ponadto przegl d dylematów teoretycznych i metodologicznych zwi zanych z rozumieniem wykluczenia spo ecznego i sposobem jego pomiaru. Z kolei tekst Karoliny Keler wa ny jest ze wzgl du na to, e jest pierwsz prób zaprezentowania sytuacji w Ma opolsce w oparciu o wska niki z portfela przyj tego przez Uni Europejsk na szczycie w Laeken dla potrzeb oceny efektów polityk przeciwdzia ania wykluczeniu spo ecznemu pa stw cz onkowskich w ramach Ogólnej Metody Koordynacji. Tekst Jolanty Perek-Bia as po wi cony jest sytuacji osób starszych, przy czym autorka zwraca szczególna uwag na osoby w wieku przedemerytalnym, które w naszym kraju podlegaj zbyt szybkiej dezaktywacji zawodowej. Autorka lokuje wyniki bada ma opolskich w szerszym kontek cie 6 Diagnoza rynku pracy i wykluczenia spo ecznego w Ma opolsce

8 krajowym i mi dzynarodowym i zwraca uwag na istotne wyzwania dla polityk publicznych w naszym regionie. Barbara Worek daje w swoim rozdziale przegl d aktywno ci Ma opolan w dziedzinie kszta cenia si. Jest to diagnoza stanu rzeczy w tej dziedzinie u progu nowego okresu programowania ( ), w którym zagadnienia kszta cenia przez ca e ycie powinny by wa nym obszarem aktywno- ci polityk publicznych. Publikacj dope niaj rozwa ania Macieja Fr czka i Norberta Laurisza po wi cone sposobowi funkcjonowania systemu dostarczania informacji o rynku pracy dla potrzeb regionalnych polityk publicznych. Istotnym uzupe nieniem niniejszej ksi ki jest wydana równolegle publikacja przegl dowa wybranych portfeli wska ników dotycz cych rynku pracy i wykluczenia spo ecznego. Tamten tom dostarcza wa nych informacji na temat definicji wska ników i sposobów obliczania ich warto ci, a tak e przyk adów ich wykorzystania w praktyce programowania i analizy polityk publicznych. Ten pokazuje, jak cz z nich obrazuje sytuacj w Ma opolsce i uzupe nia to o komentarz merytoryczny. Zbiór prezentowanych tekstów pe ni ma dwojakiego rodzaju funkcje. Z jednej strony ma pobudzi do refleksji na zjawiskami i procesami zachodz cymi na rynku pracy i w sferze wykluczenia spo ecznego. Z drugiej za ma sk ania do namys u nad tym, jak tworzy dobre polityki publiczne cechuj ce si rozwa nym wywa eniem proporcji pomi dzy racjonalno ci instrumentaln, skuteczno ci i efektywno ci a responsywno ci i obywatelskim zaanga owaniem. Dobra polityka publiczna bez wzgl du na to do jakiego segmentu w adzy publicznej jest odnoszona to polityka wiarygodna i odpowiedzialna, której powinno ci jest s u ba publiczna, respektowanie dobra wspólnego oraz wype nianie profesjonalnych standardów zawodowych i etycznych. Integralnym elementem tak pojmowanej polityki publicznej jest umiej tno rzetelnego dokonywania jej oceny i skutecznego wi zania wyników tej oceny z procesami kolektywnego podejmowania decyzji. Uprawianie tak pojmowanej polityki publicznej wymaga scalenia wielu zró nicowanych zasobów przynale nych ró norakim aktorom regionalnym. Innymi s owy oznacza to konieczno kreowania regionalnej koalicji na rzecz dobrej polityki publicznej. Aby koalicja taka mog a powsta, konieczne jest wype nienie co najmniej trzech warunków progowych. Pierwszy z nich to namys i przekonanie znacz cych dla rozwoju regionu aktorów instytucjonalnych (publicznych, spo ecznych i gospodarczych) o konieczno ci jej ukonstytuowania. Warunek drugi to posiadanie zaso- Wst p 7

9 bów w oparciu o które koalicja mog a inicjowa i wspiera przedsi wzi cia rozwojowe w regionie. Trzeci z warunków odnosi si do umiej tno ci integracji i aktywizacji warto ci i zasobów zasygnalizowanych w dwóch pierwszych warunkach. Kiedy mówimy o regionalnej koalicji na rzecz dobrej polityki publicznej nie idzie bynajmniej o to, aby tworzy sojusz o charakterze politycznym, rozumiany jako porozumienie na rzecz realizacji takich czy innych celów i interesów partyjnych. Chodzi o co zupe nie odmiennego. Chodzi o sposób my lenia o tym, jak integrowa dzia ania podejmowane dla rozwoju regionu, aby poprzez efekt synergii i kumulacji ich pozytywnych skutków dynamizowa rzeczywiste procesy modernizacyjne zachodz ce w naszym regionie. Przyjmuj c tak zarysowan perspektyw my lenia o dzia aniach na rzecz regionu warto postawi pytanie, w jaki sposób wyniki realizowanego przez nas projektu mog przyczynia si przy zachowaniu wszystkich proporcji do budowania kolacji na rzecz dobrej polityki publicznej. W realizacj naszego projekt zaanga owane by y wa ne podmioty publiczne o charakterze regionalnym (Wojewódzki Urz d Pracy w Krakowie, Urz d Statystyczny w Krakowie) oraz uczelnie o znaczeniu ponadregionalnym (Uniwersytet Jagiello ski i Akademia Ekonomiczna w Krakowie). Z pewno ci nie s to aktorzy, których wp yw na bieg spraw publicznych w naszym regionie ma charakter rozstrzygaj cy. Posiadaj oni jednak co najmniej potencjaln zdolno do oddzia ywania na regionalne gremia decyzyjne i opini publiczn. Mog zatem sta si elementem budowania klimatu dla my lenia o rozwoju regionu poprzez pryzmat regionalnej koalicji na rzecz dobrej polityki publicznej. Uwa amy, e Ma opolska pozytywnie wyró nia si wzgl dem innych regionów co do jako ci i ilo ci zasobów koniecznych dla inicjowania i realizacji zintegrowanych i horyzontalnie skoordynowanych przedsi wzi rozwojowych. Atuty te s dobrze rozpoznane i wielokrotnie by y opisywane, zatem nie ma powodu, aby je tutaj charakteryzowa. Aczkolwiek patrz c z perspektywy naszego projektu warto wspomnie o potencjalne rodowiska naukowo-badawczego naszego regionu. To zasób cenny i konieczny dla prowadzenia dobrych polityk publicznych. Szczególnie dwa jego elementy s bezpo rednio skorelowane z dobrym rz dzeniem, którego podwaliny stanowi dobre polityki publiczne, tj. dorobek metodologiczny w zakresie analizy i ewaluacji polityk publicznych oraz badacze potrafi cy dorobek ten umiej tnie spo ytkowa dla celów i dzia a praktycznie u ytecznych. Chcemy wierzy, e realizacja naszego projektu 8 Diagnoza rynku pracy i wykluczenia spo ecznego w Ma opolsce

10 przyczyni a si do wzbogacanie tego dorobku i jego upowszechniania jako dobra publicznego dobra powszechnie dost pnego. Najtrudniejszym do spe nienia jest warunek odnosz cy si do umiej tno ci integracji i aktywizacji warto ci i zasobów koniecznych dla prowadzenia dobrej polityki publicznej. Prawid a budowania koalicji na rzecz tworzenia dobrego prawa, konstruowania efektywnych oraz spo ecznie i ekonomiczne uzasadnionych przedsi wzi rozwojowych to zagadnienie kompleksowe i lokuj ce si raczej w sferze rozwa a badaczy procesów politycznych i decydentów publicznych ni przedmiocie naszych bezpo rednich zainteresowa. Aczkolwiek przywo uj c wspomnian perspektyw chcemy zwróci uwag na postulowany przez nas koncept stworzenia Regionalnego Systemu Monitorowania Rynku Pracy i Wykluczenia Spo ecznego w Ma opolsce. Postulat ten wyprowadzony jest z szerszej koncepcji, któr okre lamy jako System Analizy Polityk i Ewaluacji Regionalnej (SAPER). Jej pomys odawcami s Ma opolska Szko a Administracji Publicznej Akademii Ekonomicznej w Krakowie i Zak ad Socjologii Gospodarki i Edukacji Instytutu Socjologii Uniwersytetu Jagiello skiego. Podstawow przes ank realizacji SAPERA by o nasze przekonanie o konieczno ci budowania zdolno ci samorz dów województw do prowadzenia nowoczesnej, metodycznie poprawnej ewaluacji polityk i projektów publicznych wst pnej, w trakcie projektu i po jego zako czeniu. Ewaluacji opartej na jasno sformu owanych celach, precyzyjnie okre lonych miernikach poziomu ich realizacji, oddzielonych od nich zada wraz z w a ciwymi im wska nikami wykonania i kalkulacji nak adów. Uznali my bowiem, e zdolno do oceny polityk publicznych i refleksji nad ich racjonalno ci ekonomiczn i spo eczno-gospodarcz efektywno- ci to zagadnie kluczowe dla dobrego rz dzenia. To podstawa dla strategicznego namys u i dobrego dzia ania. To sposób na kumulowanie wiedzy o zale no ciach przyczynowo-skutkowych i budowanie pami ci instytucjonalnej organizacji. To warunek sine qua non trafnego programowania i skutecznego wdra ania polityk publicznych. Tak pomy lna ewaluacja czy dwie funkcje: poznawcz i rozliczeniow. Pierwsza z nich jest podstaw racjonalizacji polityk publicznych. Druga s u y do kontrolowania gospodarowania rodkami publicznymi i egzekwowania zwi zanej z tym odpowiedzialno ci. Funkcje te s równie wa ne i integralnie ze sob zespolone. Tylko ten sposób ich postrzegania tworzy ca o ciowy a co za tym idzie obiektywny obraz efektów interwencji publicznych. Uwa amy, e konieczno ci staje si cis e wkomponowanie ewaluacji w proces tworzenia i modyfikacji polityk publicznych, doprowadze- Wst p 9

11 nie do tego, by decydenci traktowali badania diagnostyczne i ewaluacyjne jako warto ciowe i potrzebne ród o informacji o efektach dzia a przesz ych i prawdopodobnych konsekwencjach dzia a przysz ych. Wymaga to legitymizacji bada ewaluacyjnych przez ich wysoki standard metodologiczny i profesjonalny oraz obiektywizm. To jednak nie wystarczy: potrzebne jest tak e wyposa enie decydentów w instytucjonaln mo liwo weryfikacji poziomu owych standardów, a tak e agregacji, analizy i syntezy wyników ewaluacji ró nych projektów i programów oraz przekszta cania ich w wiedz u yteczn w procesie projektowania dzia a i podejmowania decyzji. Nade wszystko wa ne jest jednakowo zachowanie kontroli strategicznej nad ca o ci przedsi wzi realizowanych na poziomie regionalnym. Samorz d województwa jest istotn jednostka strategiczn wywieraj c znacz cy wp yw na rozwój regionu o wielko ci porównywalnej do wielu mniejszych pa stw europejskich. Niezb dne jest ustalenie, czy podejmowane wysi ki na rzecz osi gni cia zmian w poszczególnych dziedzinach wywo uj po dane efekty i jakie s dodatkowe efekty pozytywne i negatywne podejmowanych dzia a. Jednym s owem, konieczna jest wiedza, czy wszystko idzie w po danym kierunku. Wspomniana wy ej koncepcja Systemu Analizy Polityk i Ewaluacji Regionalnej (SAPER) s u y ma wsparciu samorz dów województw w tym równie nie atwym, co koniecznym dzia aniu. Nie jest nasz rol rozstrzyganie o kszta cie organizacyjnym, formule prawnej i sposobie zarz dzania instytucj, która mia by pe ni rol centraln w kreowaniu regionalnych polityk publicznych, wspieraniu ich implementacji i ocenie ich spo eczno-gospodarczych skutków. Jednak e nasz powinno ci jest postulowanie jej powo ania i przedk adanie kierunkowych propozycji co do jej celów, funkcji i instytucjonalnego zakorzenienia. To te czynimy. Uwa amy bowiem, e jej powo anie jest w równej mierze konieczne, jak i mo liwe. Ilo inicjatyw ju podj tych (np. Ma opolskie Obserwatorium Rynku Pracy i Edukacji, Ma opolskie Obserwatorium Polityki Rozwoju, System Analizy Polityk i Ewaluacji Regionalnej), jak i postulowanych (System Monitorowania Rynku Pracy i Wykluczenia Spo ecznego w Ma opolsce) wskazuje, e przekonanie nasze podziela wiele rodowisk i instytucji. Mo na zatem rzec, e istniej przes anki do budowania silnego o rodka metodologicznego i analitycznego podejmuj cego praktycznie u yteczne dzia ania na rzecz tworzenia i realizacji regionalnych polityk publicznych. My l c o budowaniu modelowego zaplecza analitycznego dla dzia a samorz du regionalnego, celowe wydaje si zintegrowanie tych ini- 10 Diagnoza rynku pracy i wykluczenia spo ecznego w Ma opolsce

12 cjatyw, ich przeniesienie z przestrzeni dzia a rozproszonych i sfragmentaryzowanych do sieci dzia a funkcjonalnie lub instytucjonalnie skoordynowanych z regionalnymi politykami publicznymi. Sedno problemu nie tkwi bowiem w braku potencja u analitycznego i jego niskiej aktywno ci. Istota problemu to deficyt sieci powi za pomi dzy sk adowymi tego potencja u i brak ich mocnego powi zania z rzeczywistymi procesami decyzyjnymi samorz du regionalnego. Na koniec wst pu pozostaje przekaza istotne informacje na temat samych bada empirycznych, które s ród em danych wykorzystanych na potrzeby niniejszej publikacji. Badania zosta y zrealizowane na wielostopniowej próbie losowej, warstwowo-zespo owej, 2499 gospodarstw domowych i tylu wylosowanych w nich respondentów. Gospodarstwa domowe losowane by y przez nas z operatu spisowego Urz du Statystycznego w Krakowie, partnera w projekcie. Pierwotnymi jednostkami losowania (PSU) by y rejony statystyczne (rejony statystyczne, których rozmiar by zbyt ma y, czone by y z rejonami s siednimi). PSU zosta y podzielone na warstwy skonstruowane na bazie powiatów w nast puj cy sposób: rejony statystyczne w Krakowie zosta y podzielone na 16 warstw wed ug zasady s siedztwa; miasta Tarnów i Nowy S cz zosta y podzielone na dwie warstwy ka de; pozosta e powiaty zosta y podzielone na dwie warstwy ka dy: miejsk i wiejsk. W ka dej warstwie wylosowano z prawdopodobie stwem proporcjonalnym do liczby adresów w operacie po dwa rejony statystyczne. W ka dym rejonie statystycznym wylosowano jednakow liczb adresów. W przypadku, gdy pod wylosowanym adresem zamieszkiwa o wi cej ni jedno gospodarstwo domowe, badaniem obejmowano wszystkie. Cz informacji w badaniach dotyczy o sytuacji gospodarstw domowych, natomiast wa na porcja danych mia a dotyczy populacji doros ych osób, ich sytuacji yciowej, opinii i postaw. Po to, by uzyska prób respondentów reprezentatywn dla populacji doros ych Ma opolan, w ka dym gospodarstwie domowym zosta a wylosowana jedna osoba do badania. Losowanie osób odbywa o si z u yciem tzw. siatki selekcyjnej Kisha, która zapewnia jednakowe prawdopodobie stwo wyboru osobom z gospodarstw domowych o ró nym sk adzie. eby nie komplikowa sytuacji wywiadu, osoby te by y równie informatorami o sytuacji gospodarstwa domowego w tej cz ci wywiadu, która dotyczy a danych o gospodarstwie. Wst p 11

13 Jak zawsze w tego rodzaju badaniach, wylosowanej próby nie uda o si w pe ni zrealizowa. Poziom realizacji wyniós 54,1%, ale wp yw na taki wynik mia y wys ane wcze niej listy zapowiednie, które by y du ym u atwieniem w przekonaniu osób do udzia u w badaniach. Dodatkowo podejmowano przynajmniej trzykrotne próby dotarcia do wylosowanych gospodarstw domowych. Jednak nawet spe nienie tych mi dzynarodowych standardów nie pozwoli o uzyska wy szego poziomu realizacji. Jest on podobny do uzyskiwanego przez GUS w analogicznych badaniach. W zwi zku z tym, e jednostki losowania wchodzi y do próby z niejednakowym prawdopodobie stwem, konieczne by o wa enie ze wzgl du na schemat losowania. Drugim ród em wag by y wska niki realizacji próby w warstwach. W efekcie uzyskali my dwa wektory wag strukturalnych, które koryguj uzyskane z bada oceny parametrów populacji: gospodarstw domowych i doros ych mieszka ców Ma opolski. Oczywi cie adne wa enie nie jest w stanie w pe ni zniwelowa konsekwencji odpadu respondentów z wylosowanej próby, jednak bez wa enia obci enie estymatorów (b d systematyczny) by oby znakomicie wi ksze. Nale y te pami ta, e wa enie zmniejsza b d systematyczny badania, ale powi ksza b d losowy. Taki koszt korekty zwykle badacze sk onni s ponie. W kwestionariuszu zebrane zosta y tak e informacje o wszystkich cz onkach gospodarstw domowych. Pozwoli o to na oszacowanie warto ci niektórych wska ników dla ca ej populacji mieszka ców Ma opolski, bez ograniczenia do kategorii od 18 roku ycia. Je li wykorzystywane by y tego rodzaju dane, autorzy wskazuj na to w tekstach. Prace nad gromadzeniem danych koordynowa dr Marcin Kocór z UJ. W realizacji bada du o zawdzi czamy do wiadczonym pracownikom Urz du Statystycznego w Krakowie, którzy wspó pracowali z nami jako realizatorzy wywiadów i jako koordynatorzy prac terenowych. Nale y tutaj wyró ni zaanga owanie Pa : Ewy Nazgowicz, Barbary Jakóbczak-Wójcik, Jolanty Kilar oraz Zuzanny Kurczab. Nale y tak e w tym miejscu podkre- li zaanga owanie wszystkich innych ankieterów, dzi ki którym uda o si zrealizowa wywiady, jak i osób, które zajmowa y si zapisaniem w formie elektronicznej wyników bada. Przygotowaniem z o onej bazy danych do analizy i trudem wyczyszczenia wszystkich b dów zaj a si z wielk staranno ci Karolina Keler, któr w pracach nad sprawdzaniem i korekt informacji wspomaga a Edyta Pawlus, zaanga owana ponadto w koordynacj bada terenowych. W projekcie wspó pracowali my operacyjnie z Wojewódzkim Urz dem Pracy w Krakowie, a w nim w szczególno ci z Anett Oko sk, Mar- 12 Diagnoza rynku pracy i wykluczenia spo ecznego w Ma opolsce

14 cinem W grzynem, Micha em Piotrowiczem i Ew Guzik. Dzi kujemy za ich wspó prac z zespo em, szczególnie w kwestii uwag do kwestionariusza, jak i propozycji analiz z bada. Du ym wsparciem dla tego przedsi wzi cia by a wspó praca z Urz dem Statystycznym w Krakowie pod poprzednim (Marian Schab) i obecnym kierownictwem (dr Krzysztof Jakóbik). Dzi kujemy zarówno za udzia w spotkaniach, za udost pnienie operatu losowania, jak i uwagi do kolejnych wersji kwestionariusza, które przedstawiali panowie Andrzej Binda i Jan Szarek oraz wsparcie ze strony ankieterów urz du. Warto podkre li, e projekt wiele zyska na aktywnym uczestnictwie w spotkaniach typu foresight osób maj cych du y wp yw na polityki publiczne w regionie. Zg osi y one wiele dezyderatów dotycz cych potrzeb informacyjnych, listy kluczowych wska ników i mo liwo ci wykorzystania wyników w praktyce. Pragniemy podzi kowa zw aszcza: Andrzejowi Martynusce i Alinie Paluchowskiej z Wojewódzkiego Urz du Pracy, Markowi Cebulakowi i Waldemarowi Jakubasowi z Grodzkiego Urz du Pracy w Krakowie, Jadwidze Pauli z Regionalnego O rodka Polityki Spo ecznej oraz Józefie Grodeckiej i Jackowi Kowalczykowi z Miejskiego O rodka Pomocy Spo ecznej w Krakowie. Dzi kujemy ca emu zespo owi badawczemu, którego sk ad widoczny jest na li cie autorów zamieszczonych tu publikacji. Dr Jolanta Perek-Bia as by a bardzo zaanga owana we wszystkie dzia ania, które by y w ramach projektu podejmowane i bez niej wiele spraw nie posz oby tak dobrze. Dr Barbara Worek by a mocn opok projektu i jej wk ad jest trudny do przecenienia. Po stronie MSAP AE nad sprawnym administrowaniem projektu czuwa niezmordowany Micha Kud acz, przy wsparciu niezawodnej Sylwii Ko dras. Mamy nadzieje, e przedstawiony w tej ksi ce materia oka e si przydatny zarówno dla potrzeb kszta towania i ewaluacji polityk publicznych, jak i dla oparcia debaty publicznej nad problemami regionu o konkretne dane. Jaros aw Górniak i Stanis aw Mazur Wst p 13

15

16 I. Zagro enie wykluczeniem spo ecznym w Ma opolsce w wietle wska ników niemonetarnych Anna Ma odzi ska-strzebo ska 1. Wprowadzenie Powszechnie zak ada si dzisiaj, e wykluczenie spo eczne nie jest stanem, ale procesem. Otó nie jest ani jednym, ani drugim, jest poj ciem mniej lub bardziej u ytecznym w opisywaniu i wyja nianiu rzeczywisto ci Ruth Levitas 1 W dobie nap ywu szerokiego strumienia rodków z Europejskiego Funduszu Spo ecznego zainteresowanie kwestiami spo ecznymi nie tylko nabiera znaczenia, ale i zaczyna by op acalne. Zasady finansowania powi zane s (a przynajmniej winny by ) z celami spo ecznymi wskazanymi jako priorytety do realizacji. Jednym z takich celów jest walka z wykluczeniem spo ecznym. Wszystkie strategie, plany dzia a na poziomie krajowym jak 1 ród o cytatu za Szarfenberg 2006:18 Zagro enie wykluczeniem spo ecznym w Ma opolsce 15

17 i regionalnym 2 koncentruj si na walce z tym aspektem ycia spo ecznego, czy raczej ycia poza spo ecze stwem. Przyj ta konceptualizacja, czyli nadawanie znacze, ma polityczne reperkusje wp ywaj ce na kszta t polityki spo ecznej, której g ówne aktywno ci powinny uzasadnia, wyja nia i usprawnia podejmowane interwencje. Reprezentuj stanowisko, e skuteczne realizowanie celów polityki spo ecznej nale y poprzedzi odpowiednio wcze niej wykonan diagnoz rozmiarów zjawiska (z którym cele koresponduj ) w taki sposób, aby narz dzia polityki by y skierowane do okre lonej grupy odbiorców faktycznie podlegaj cej wykluczeniu spo ecznemu, czy inaczej zmarginalizowaniu. Diagnoz tak z o onego poj cia jak wykluczenie powinna poprzedza analiza zastanych przekazów, by metaforycznie rzecz ujmuj c nie wywa a otwartych drzwi. Niestety, na polskim gruncie brak jest aktualnych prób syntezy tego poj cia. Dyskurs rozw a si bez istotnej diagnozy objawów wykluczenia. Istniej ce definicje ujawniaj powa ne konsekwencje poj cia wykluczenia spo ecznego. Obszerne i m tne definicje mog przyczyni si do bezu yteczno ci poj cia, które stanie si politycznie poprawn i ostatecznie bez znaczenia mask (Stroebel 1996:129). Rz dy mog anga- owa si w nieprecyzyjne, ukierunkowane spo ecznie misje (Marsh & Mullins 1998:751) bez adnych, nawet szeroko przyj tych metod identyfikuj cych wykluczenie, na przyk ad wska ników (Atkinson 2000:1042; Hague 1999:295). Du a liczba obaw zawi zanych jest z tym, e teorie spo ecznego wykluczenia b d prowadzi do ogranicze kategorii osób (Leney 1999:37; tak e Silver 1994:536; Stroebel 1996:174). Zbytnie uproszczenie dychotomii wykluczony/niewykluczony mo e w przysz o ci marginalizowa podlegaj cych wykluczeniu a do skrajnej fatalistycznej akceptacji spo ecznego wykluczenia (Percy-Smith 2000:3). Z drugiej strony nadmiar szeregów wykluczonych mo e prowadzi do wytworzenia postawy odrzucaj cej ca e zagadnienie (Murray 1998). Konieczne jest, jakkolwiek zabrzmi to trywialnie, znalezienie z otego rodka. Poj cie wykluczenia spo ecznego mo na potraktowa zatem bardzo w sko b d bardzo szeroko w zale no ci od liczby wyodr bnionych aspektów. Wielowymiarowa natura wykluczenia spo ecznego jest elementem cz cym wiele definicji tego zjawiska. Wiele jest róde potencjalnej deprywacji, które w pojedynk lub wzajemnie wspó dzia aj c przyczyniaj 2 Mam na my li Krajowe Plany Dzia a na lata oraz , Strategia Rozwoju Województwa Ma opolskiego Diagnoza rynku pracy i wykluczenia spo ecznego w Ma opolsce

18 si do spo ecznego wykluczenia. Panuje zgoda, e niekorzystne po o enie i marginalizacj mo na rozpatrywa na ró nych p aszczyznach w czaj c ekonomi. Celem artyku u nie jest znalezienie najlepszych, najbardziej wyczerpuj cych poj cie wymiarów. Nie poszukuj z otego rodka. Koncentruj uwag na zilustrowaniu konsekwencji wyp ywaj cych ze specyficznego rozumienia wykluczenia poprzez analiz podej pojawiaj cych si w literaturze przedmiotu. Wybór tej czy innej terminologii je li dokonywany wiadomie oznacza wybór tej czy innej tradycji badawczej, wbudowanych w ni za o e, priorytetów poznawczych, skutkuj cy wyborem rozmaitych, cz sto nader odmiennych rekomendacji praktycznych. Kluczowe rozró nienia pojawiaj si na poziomie konceptualizacji jako wypadkowa przyj tego sposobu patrzenia na procesy spo eczne. Zdaj sobie spraw, i wykluczenie spo eczne nie jest terminem atwo definiowalnym. Mówi c s owami Atkinsona (2000:1039): istnieje tyle teorii spo- ecznego wykluczenia, ilu pisz cych na ten temat. Niech do mno enia kolejnych definicyjnych bytów jest g ównym powodem niepodj cia próby wypracowania rozwi zania. Drugi powód zwi zany jest z przekonaniem o niemo no ci stworzenia uniwersalnej definicji wykluczenia spo ecznego. Zbyt wiele zagadnie wi e si z tym poj ciem. Nie zamierzam ujmowa rzeczywisto ci, a tym bardziej narzuca akceptowanej przeze mnie siatki poj ciowej a do tego prowadzi by produkt ko cowy. Reasumuj c, w niniejszej pracy chcia abym skupi si na dwóch aspektach: Po pierwsze na analizie tre ci istniej cych publikacji jako drodze ku odpowiedzialnemu i konsekwentnemu pod aniu za skutkami wynikaj cymi z przyj cia okre lonej konceptualizacji. Nale y pami ta, i nie dzia amy w pró ni spo ecznej. Siatka poj ciowa odzwierciedlona w metodzie pomiaru wp ynie na opis rzeczywisto ci, programowanie b d uzasadnienie politycznych interwencji, które prze o si bezpo rednio na adresatów programów b d po rednio na ka dego cz onka spo ecze stwa, w czaj c grupy wykluczone. Drugim istotnym aspektem rozwa a b dzie ilustracja sposobu, w jaki przyj ta siatka poj ciowa wraz z wymiarami i wska nikami wymusza okre- lon metod pomiaru. Po o tu akcent na diagnoz sytuacj osób wykluczonych w Ma opolsce poprzez prezentacj warto ci wybranych wska ni- Zagro enie wykluczeniem spo ecznym w Ma opolsce 17

19 ków monitoruj cych ubóstwo i wykluczenie spo eczne w Wielkiej Brytanii (50 wska ników Joseph Rowntree Foundation) 3. W prezentowanej pracy celowo unikam warto ciowania, gdy specyfika procesu konceptualizacji zale y od mentalnych obrazów podmiotów jej dokonuj cych. Nale y pami ta, e w przewa aj cej wi kszo ci programów Unii Europejskiej czy Rady Europy 4 konceptualizacj g ównych poj mamy narzucan odgórnie, a jej odzwierciedleniem jest okre lenie beneficjentów ko cowych dzia ania, z którego nasz projekt jest realizowany. W pierwszej kolejno ci dokonam niezb dnego wprowadzenia w istniej ce definicje badanego zjawiska spo ecznego wraz z pod o em teoretycznym, by wyci gn wszy lekcje z historii móc przej do syntezy pojawiaj cych si definicji wykluczenia spo ecznego. W swojej pracy bazowa am na literaturze angloj zycznej, gdy poj cie wykluczenia spo ecznego pojawi o si tam po raz pierwszy w osiemdziesi tych latach jako alternatywa dla ameryka skiego s owa underclass (podklasa). Definicje wykluczenia zosta y zaadoptowane na gruncie j zyka polskiego, s jednak kopiami i maj charakter wtórny. Niemniej w sytuacjach, gdy mamy do czynienia z oryginaln koncepcj powsta na gruncie polskim wpisuj c si w zakres tematyczny tego opracowania, nie waham si jej zaprezentowa. Nast pnie poprzez zagregowanie definicji w grupy poka wy aniaj ce si aspekty poj cia, czyli wymiary. Pami taj c, e ka dy wymiar posiada zbiór wska ników rozumianych jako znak obecno ci lub nieobecno ci danego poj cia (Babbie 2003:144), cho w praktyce stosuje si portfele wska ników, gdy u ycie jednego miernika warto ci zmiennej nie mo e odzwierciedli z o ono ci cho by pojedynczego aspektu poj cia, postaram si zilustrowa na przyk adzie Ma opolski niuanse wska ników zwi zane ze sposobem rozumienia wykluczenia. Ostatecznie to charakter dobranych przez badacza pyta zadecyduje o tym, jak ogólnie czy jak szczegó owo dana zmienna b dzie mierzona (Babbie 2003:176). 3 Wyczerpuj ce informacje o portfelu wska ników Joseph Rowntree Foundation znajduj si na stronie internetowej 4 Wyj tkiem s dzia ania naukowe, projekty badawcze. 18 Diagnoza rynku pracy i wykluczenia spo ecznego w Ma opolsce

20 2. Wymiary wykluczenia spo ecznego wy aniaj ce si z syntezy definicji pojawiaj cych si w literaturze przedmiotu Poj cie wykluczenie spo eczne nie jest rozumiane w literaturze przedmiotu jednoznacznie. U yteczno terminu wykluczenia spo ecznego odgrywa istotn rol przy ustalaniu celów praktycznych polityk spo ecznych. Poprzez przyj cie okre lonej definicji wp ywamy na kszta t oraz rozmiar ingerencji spo ecznej, na przyk ad decydujemy, jaki rodzaj beneficjentów b dzie uprawniony do pobierania ustalonej formy pomocy. Zale nie od przyj tej koncepcji, prowadzonej polityki czy te podmiotu u ywaj cego, poj cie koncentruje punkt ci ko ci na ró nych aspektach rzeczywisto- ci spo ecznej. Samo poj cie wykluczenie spo eczne, przy uznaniu za kryterium podzia u cel, do jakiego jest u ywane, posiada przynajmniej trzy wymiary: wymiar poznawczy (opisywanie i wyja nianie rzeczywisto ci); wymiar normatywny (os d); wymiar polityczny (postulaty reform lub zmian reform). Powy sze wymiary koresponduj z rodzajami bada wyró nionymi na podstawie tego samego kryterium, czyli celu: badanie naukowe opisuj ce i odkrywaj ce fakty empiryczne, testuj ce hipotezy oraz zwi zki przyczynowo-skutkowe; ewaluacja jako os d warto ci interwencji publicznej dokonany przy uwzgl dnieniu jego kryteriów i standardów (np. jego skuteczno ci, efektywno ci, trwa o ci i trafno ci). Os d dotyczy zwykle potrzeb, jakie musz by zaspokojone w wyniku interwencji oraz wyprodukowanych efektów (Krajowa Jednostka Oceny, Departament Koordynacji Polityki Strukturalnej, 2005:7); analiza polityk publicznych, czyli systematyczne dociekania maj ce na celu sformu owanie rekomendacji wraz z zaleceniami u ytecznymi dla praktyki i praktyków. Polityka spo eczna zwi zana jest z jednej strony przede wszystkim z dzia alno ci praktyczn. Z drugiej strony podej cia teoretyczne (badawcze) do polityki spo ecznej konstytuuj uprawian pod t sam nazw dyscyplin nauk teleologicznych (celowo ciowych), Zagro enie wykluczeniem spo ecznym w Ma opolsce 19

Piotr Błędowski Instytut Gospodarstwa Społecznego Szkoła Główna Handlowa. Warszawa, 18.11.2010 r.

Piotr Błędowski Instytut Gospodarstwa Społecznego Szkoła Główna Handlowa. Warszawa, 18.11.2010 r. Zadania polityki pomocy społecznej i polityki rynku pracy w zwalczaniu wykluczenia społecznego Piotr Błędowski Instytut Gospodarstwa Społecznego Szkoła Główna Handlowa Warszawa, 18.11.2010 r. Piotr B dowski2010

Bardziej szczegółowo

Program Aktywności Lokalnej dla Gminy Michałowice wskazuje na problemy związane

Program Aktywności Lokalnej dla Gminy Michałowice wskazuje na problemy związane Ι. WPROWADZENIE Program Aktywności Lokalnej dla Gminy Michałowice wskazuje na problemy związane z funkcjonowaniem społeczności lokalnych i grup społecznych oraz wyznacza kierunki działań, mających na celu

Bardziej szczegółowo

Procedura prowadzenia ewaluacji realizacji polityk i programów publicznych

Procedura prowadzenia ewaluacji realizacji polityk i programów publicznych 1 Procedura prowadzenia ewaluacji realizacji polityk i programów publicznych Opracowanie w ramach projektu Potencjał Działanie Rozwój: nowy wymiar współpracy Miasta Płocka i płockich organizacji pozarządowych.

Bardziej szczegółowo

Metody wyceny zasobów, źródła informacji o kosztach jednostkowych

Metody wyceny zasobów, źródła informacji o kosztach jednostkowych Metody wyceny zasobów, źródła informacji o kosztach jednostkowych by Antoni Jeżowski, 2013 W celu kalkulacji kosztów realizacji zadania (poszczególnych działań i czynności) konieczne jest przeprowadzenie

Bardziej szczegółowo

PROGRAM WSPÓŁPRACY GMINY STASZÓW Z ORGANIZACJAMI POZARZĄDOWYMI ORAZ PODMIOTAMI PROWADZĄCYMI DZIAŁALNOŚĆ POśYTKU PUBLICZNEGO NA ROK 2009

PROGRAM WSPÓŁPRACY GMINY STASZÓW Z ORGANIZACJAMI POZARZĄDOWYMI ORAZ PODMIOTAMI PROWADZĄCYMI DZIAŁALNOŚĆ POśYTKU PUBLICZNEGO NA ROK 2009 Załącznik Nr 1 do uchwały Nr XLIII/356/08 Rady Miejskiej w Staszowie z dnia 23. 12.2008r sprawie przyjęcia Programu współpracy Gminy Staszów z organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami prowadzącymi działalność

Bardziej szczegółowo

R E G U L A M I N rekrutacji i uczestnictwa w projekcie systemowym : Teraz czas na Ciebie realizowanym przez : O rodek Pomocy Spo ecznej w Rozprzy

R E G U L A M I N rekrutacji i uczestnictwa w projekcie systemowym : Teraz czas na Ciebie realizowanym przez : O rodek Pomocy Spo ecznej w Rozprzy R E G U L A M I N rekrutacji i uczestnictwa w projekcie systemowym : Teraz czas na Ciebie realizowanym przez : O rodek Pomocy Spo ecznej w Rozprzy Program Operacyjny Kapita Ludzki Priorytet VII Promocja

Bardziej szczegółowo

Uchwała Nr 3/2015 Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Podlaskiego na lata 2014-2020 z dnia 29 kwietnia 2015 r.

Uchwała Nr 3/2015 Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Podlaskiego na lata 2014-2020 z dnia 29 kwietnia 2015 r. Uchwała Nr 3/2015 Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Podlaskiego na lata 2014-2020 z dnia 29 kwietnia 2015 r. w sprawie zatwierdzenia Systematyki kryteriów wyboru projektów

Bardziej szczegółowo

Zarządzanie projektami. wykład 1 dr inż. Agata Klaus-Rosińska

Zarządzanie projektami. wykład 1 dr inż. Agata Klaus-Rosińska Zarządzanie projektami wykład 1 dr inż. Agata Klaus-Rosińska 1 DEFINICJA PROJEKTU Zbiór działań podejmowanych dla zrealizowania określonego celu i uzyskania konkretnego, wymiernego rezultatu produkt projektu

Bardziej szczegółowo

DE-WZP.261.11.2015.JJ.3 Warszawa, 2015-06-15

DE-WZP.261.11.2015.JJ.3 Warszawa, 2015-06-15 DE-WZP.261.11.2015.JJ.3 Warszawa, 2015-06-15 Wykonawcy ubiegający się o udzielenie zamówienia Dotyczy: postępowania prowadzonego w trybie przetargu nieograniczonego na Usługę druku książek, nr postępowania

Bardziej szczegółowo

Szczegółowy Opis Przedmiotu Zamówienia

Szczegółowy Opis Przedmiotu Zamówienia Załącznik nr 4 do SIWZ BZP.243.1.2012.KP Szczegółowy Opis Przedmiotu Zamówienia Usługa polegająca na przygotowaniu i przeprowadzeniu badania ewaluacyjnego projektu pn. Rozwój potencjału i oferty edukacyjnej

Bardziej szczegółowo

KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH. Wniosek DECYZJA RADY

KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH. Wniosek DECYZJA RADY KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH Bruksela, dnia 13.12.2006 KOM(2006) 796 wersja ostateczna Wniosek DECYZJA RADY w sprawie przedłużenia okresu stosowania decyzji 2000/91/WE upoważniającej Królestwo Danii i

Bardziej szczegółowo

REGULAMIN KONTROLI ZARZĄDCZEJ W MIEJSKO-GMINNYM OŚRODKU POMOCY SPOŁECZNEJ W TOLKMICKU. Postanowienia ogólne

REGULAMIN KONTROLI ZARZĄDCZEJ W MIEJSKO-GMINNYM OŚRODKU POMOCY SPOŁECZNEJ W TOLKMICKU. Postanowienia ogólne Załącznik Nr 1 do Zarządzenie Nr4/2011 Kierownika Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Tolkmicku z dnia 20 maja 2011r. REGULAMIN KONTROLI ZARZĄDCZEJ W MIEJSKO-GMINNYM OŚRODKU POMOCY SPOŁECZNEJ

Bardziej szczegółowo

Ewidencjonowanie nieruchomości. W Sejmie oceniają działania starostów i prezydentów

Ewidencjonowanie nieruchomości. W Sejmie oceniają działania starostów i prezydentów Posłowie sejmowej Komisji do Spraw Kontroli Państwowej wysłuchali NIK-owców, którzy kontrolowali proces aktualizacji opłat rocznych z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości skarbu państwa. Podstawą

Bardziej szczegółowo

Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.rops-katowice.pl

Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.rops-katowice.pl 1 z 5 2014-09-19 09:17 Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.rops-katowice.pl Katowice: ROPS.ZPP.3321.28.2014 - Wybór osób prowadzących

Bardziej szczegółowo

Trwałość projektu co zrobić, żeby nie stracić dotacji?

Trwałość projektu co zrobić, żeby nie stracić dotacji? Trwałość projektu co zrobić, żeby nie stracić dotacji? 2 Osiągnięcie i utrzymanie wskaźników Wygenerowany przychód Zakaz podwójnego finansowania Trwałość projektu Kontrola po zakończeniu realizacji projektu

Bardziej szczegółowo

Kontrakt Terytorialny

Kontrakt Terytorialny Kontrakt Terytorialny Monika Piotrowska Departament Koordynacji i WdraŜania Programów Regionalnych Ministerstwo Rozwoju Regionalnego Warszawa, 26 pażdziernika 2012 r. HISTORIA Kontrakty wojewódzkie 2001

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR... RADY MIEJSKIEJ W GRODZISKU WIELKOPOLSKIM z dnia...

UCHWAŁA NR... RADY MIEJSKIEJ W GRODZISKU WIELKOPOLSKIM z dnia... projekt UCHWAŁA NR... RADY MIEJSKIEJ W GRODZISKU WIELKOPOLSKIM z dnia... w sprawie przyjęcia programu współpracy Gminy Grodzisk Wlkp. z organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami, o których mowa w art.

Bardziej szczegółowo

Identyfikacja podstawowych faz procesu bud etowania cego zaspokajaniu potrzeb spo eczno ci lokalnych za enia teoretycznego modelu referencyjnego

Identyfikacja podstawowych faz procesu bud etowania cego zaspokajaniu potrzeb spo eczno ci lokalnych za enia teoretycznego modelu referencyjnego dr Artur J. Ko uch Identyfikacja podstawowych faz procesu bud etowania cego zaspokajaniu potrzeb spo eczno ci lokalnych za enia teoretycznego modelu referencyjnego UR w Krakowie Ka de zorganizowane dzia

Bardziej szczegółowo

Kielce, dnia 8 czerwca 2016 r. Poz. 1798 UCHWAŁA NR XXVIII/167/16 RADY MIEJSKIEJ W KUNOWIE. z dnia 31 maja 2016 r.

Kielce, dnia 8 czerwca 2016 r. Poz. 1798 UCHWAŁA NR XXVIII/167/16 RADY MIEJSKIEJ W KUNOWIE. z dnia 31 maja 2016 r. DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO Kielce, dnia 8 czerwca 2016 r. Poz. 1798 UCHWAŁA NR XXVIII/167/16 RADY MIEJSKIEJ W KUNOWIE z dnia 31 maja 2016 r. w sprawie zatwierdzenia Lokalnego Programu

Bardziej szczegółowo

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ZAPYTANIE OFERTOWE

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ZAPYTANIE OFERTOWE Legnica, dnia 22.05.2015r. ZAPYTANIE OFERTOWE na przeprowadzenie audytu zewnętrznego projektu wraz z opracowaniem raportu końcowego audytu w ramach projektu, współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej

Bardziej szczegółowo

Wiceprezes NajwyŜszej Izby Kontroli Józef Górny. Pani Prof. dr hab. Barbara Kudrycka Minister Nauki i Szkolnictwa WyŜszego WYSTĄPIENIE POKONTROLNE

Wiceprezes NajwyŜszej Izby Kontroli Józef Górny. Pani Prof. dr hab. Barbara Kudrycka Minister Nauki i Szkolnictwa WyŜszego WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Wiceprezes NajwyŜszej Izby Kontroli Józef Górny KNO-4101-02-04/2010 P/10/071 Warszawa, dnia 18 luty 2011 r. Pani Prof. dr hab. Barbara Kudrycka Minister Nauki i Szkolnictwa WyŜszego WYSTĄPIENIE POKONTROLNE

Bardziej szczegółowo

Lista standardów w układzie modułowym

Lista standardów w układzie modułowym Załącznik nr 1. Lista standardów w układzie modułowym Lista standardów w układzie modułowym Standardy są pogrupowane w sześć tematycznych modułów: 1. Identyfikacja i Analiza Potrzeb Szkoleniowych (IATN).

Bardziej szczegółowo

Polska-Warszawa: Usługi skanowania 2016/S 090-161398

Polska-Warszawa: Usługi skanowania 2016/S 090-161398 1 / 7 Niniejsze ogłoszenie w witrynie TED: http://ted.europa.eu/udl?uri=ted:notice:161398-2016:text:pl:html Polska-Warszawa: Usługi skanowania 2016/S 090-161398 Państwowy Instytut Geologiczny Państwowy

Bardziej szczegółowo

SYSTEM FINANSOWANIA NIERUCHOMOŚCI MIESZKANIOWYCH W POLSCE

SYSTEM FINANSOWANIA NIERUCHOMOŚCI MIESZKANIOWYCH W POLSCE SYSTEM FINANSOWANIA NIERUCHOMOŚCI MIESZKANIOWYCH W POLSCE Wstęp Rozdział 1 przedstawia istotę mieszkania jako dobra ekonomicznego oraz jego rolę i funkcje na obecnym etapie rozwoju społecznego i ekonomicznego.

Bardziej szczegółowo

Monitorowanie polityki rozwoju - zadania obserwatoriów

Monitorowanie polityki rozwoju - zadania obserwatoriów Departament Koordynacji Strategii i Polityk Rozwoju Monitorowanie polityki rozwoju - zadania obserwatoriów Agnieszka Dawydzik Dyrektor Departamentu Koordynacji Strategii i Polityk Rozwoju Opole, 10 grudnia

Bardziej szczegółowo

. Wiceprzewodniczący

. Wiceprzewodniczący Uchwała Nr 542/LVI/2014 Rady Miasta Ostrołęki z dnia 30 stycznia 2014 r. w sprawie przyjęcia Wieloletniego Programu Osłonowego w zakresie pomocy społecznej Pomoc w zakresie dożywiania w mieście Ostrołęka

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA Nr VI/17/2015 Rady Gminy w Jedlińsku z dnia 27 marca 2015 roku

UCHWAŁA Nr VI/17/2015 Rady Gminy w Jedlińsku z dnia 27 marca 2015 roku UCHWAŁA Nr VI/17/2015 Rady Gminy w Jedlińsku z dnia 27 marca 2015 roku w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Przeciwdziałaniu Narkomanii na lata 2015-2018 Na podstawie art. 10 ust 2 i 3 ustawy z dnia 29

Bardziej szczegółowo

Plan działania na rok 2014-2015

Plan działania na rok 2014-2015 Plan działania na rok 2014-2015 PROGRAM OPERACYJNY KAPITAŁ LUDZKI Numer i nazwa Priorytetu INFORMACJE O INSTYTUCJI POŚREDNICZĄCEJ VII Promocja integracji społecznej Województwo Kujawsko-Pomorskie Instytucja

Bardziej szczegółowo

Problemy w realizacji umów o dofinansowanie SPO WKP 2.3, 2.2.1, Dzia anie 4.4 PO IG

Problemy w realizacji umów o dofinansowanie SPO WKP 2.3, 2.2.1, Dzia anie 4.4 PO IG 2009 Problemy w realizacji umów o dofinansowanie SPO WKP 2.3, 2.2.1, Dzia anie 4.4 PO IG Jakub Moskal Warszawa, 30 czerwca 2009 r. Kontrola realizacji wska ników produktu Wska niki produktu musz zosta

Bardziej szczegółowo

Zapytanie ofertowe dotyczące wyboru wykonawcy (biegłego rewidenta) usługi polegającej na przeprowadzeniu kompleksowego badania sprawozdań finansowych

Zapytanie ofertowe dotyczące wyboru wykonawcy (biegłego rewidenta) usługi polegającej na przeprowadzeniu kompleksowego badania sprawozdań finansowych Zapytanie ofertowe dotyczące wyboru wykonawcy (biegłego rewidenta) usługi polegającej na przeprowadzeniu kompleksowego badania sprawozdań finansowych Data publikacji 2016-04-29 Rodzaj zamówienia Tryb zamówienia

Bardziej szczegółowo

U Z A S A D N I E N I E

U Z A S A D N I E N I E U Z A S A D N I E N I E Projektowana nowelizacja Kodeksu pracy ma dwa cele. Po pierwsze, zmianę w przepisach Kodeksu pracy, zmierzającą do zapewnienia pracownikom ojcom adopcyjnym dziecka możliwości skorzystania

Bardziej szczegółowo

Uchwała Nr 27/2012. Senatu Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach. z dnia 26 kwietnia 2012 roku

Uchwała Nr 27/2012. Senatu Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach. z dnia 26 kwietnia 2012 roku Uchwała Nr 27/2012 Senatu Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach z dnia 26 kwietnia 2012 roku w sprawie Wewnętrznego Sytemu Zapewniania Jakości Kształcenia Na podstawie 9 ust. 1 pkt 9 rozporządzenia

Bardziej szczegółowo

RAPORT Z EWALUACJI WEWNĘTRZNEJ. Młodzieżowego Domu Kultury w Puławach W ROKU SZKOLNYM 2014/2015. Zarządzanie placówką służy jej rozwojowi.

RAPORT Z EWALUACJI WEWNĘTRZNEJ. Młodzieżowego Domu Kultury w Puławach W ROKU SZKOLNYM 2014/2015. Zarządzanie placówką służy jej rozwojowi. RAPORT Z EWALUACJI WEWNĘTRZNEJ Młodzieżowego Domu Kultury w Puławach W ROKU SZKOLNYM 2014/2015 Zarządzanie placówką służy jej rozwojowi. CEL EWALUACJI: PRZEDMIOT EWALUACJI: Skład zespołu: Anna Bachanek

Bardziej szczegółowo

Temat badania: Badanie systemu monitorowania realizacji P FIO 2014-2020

Temat badania: Badanie systemu monitorowania realizacji P FIO 2014-2020 Temat badania: Badanie systemu monitorowania realizacji P FIO 2014-2020 Charakterystyka przedmiotu badania W dniu 27 listopada 2013 r. Rada Ministrów przyjęła Program Fundusz Inicjatyw Obywatelskich na

Bardziej szczegółowo

Efektywna strategia sprzedaży

Efektywna strategia sprzedaży Efektywna strategia sprzedaży F irmy wciąż poszukują metod budowania przewagi rynkowej. Jednym z kluczowych obszarów takiej przewagi jest efektywne zarządzanie siłami sprzedaży. Jak pokazują wyniki badania

Bardziej szczegółowo

Stanowisko Rzecznika Finansowego i Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w sprawie interpretacji art. 49 ustawy o kredycie konsumenckim

Stanowisko Rzecznika Finansowego i Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w sprawie interpretacji art. 49 ustawy o kredycie konsumenckim Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów Warszawa, 16 maja 2016 r. Stanowisko Rzecznika Finansowego i Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w sprawie interpretacji art. 49 ustawy o kredycie

Bardziej szczegółowo

Wsparcie sektora nauki i innowacyjnych przedsiębiorstw w latach 2014-2020 - załoŝenia krajowego programu operacyjnego Marcin Łata Dyrektor Departamentu Zarządzania Programami Konkurencyjności i Innowacyjności

Bardziej szczegółowo

Dokumenty regulujące kwestie prawne związane z awansem zawodowym. ustawa z dnia 15 lipca 2004 r.

Dokumenty regulujące kwestie prawne związane z awansem zawodowym. ustawa z dnia 15 lipca 2004 r. Dokumenty regulujące kwestie prawne związane z awansem zawodowym ustawa z dnia 15 lipca 2004 r. o zmianie ustawy - Karta a oraz o zmianie niektórych innych ustaw 1) ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. -

Bardziej szczegółowo

ORGANIZACJE POZARZĄDOWE A PROGRAM EUROPEJSKIEJ WSPÓŁPRACY TERYTORIALNEJ

ORGANIZACJE POZARZĄDOWE A PROGRAM EUROPEJSKIEJ WSPÓŁPRACY TERYTORIALNEJ NOWA www.nowa-amerika.net AMERIKA ORGANIZACJE POZARZĄDOWE A PROGRAM EUROPEJSKIEJ WSPÓŁPRACY TERYTORIALNEJ STANOWISKO ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH POLSKO-NIEMIECKIEGO REGIONU PRZYGRANICZNEGO 1 Przedstawiciele

Bardziej szczegółowo

Załącznik do Uchwały 66 Komitetu Monitorującego PROW 2007-2013 z dnia 16 grudnia 2011 r. Lp. Dotyczy działania Obecny tekst Tekst po zmianie

Załącznik do Uchwały 66 Komitetu Monitorującego PROW 2007-2013 z dnia 16 grudnia 2011 r. Lp. Dotyczy działania Obecny tekst Tekst po zmianie Załącznik do Uchwały 66 Komitetu Monitorującego PROW 2007-2013 z dnia 16 grudnia 2011 r. Lp. Dotyczy działania Obecny tekst Tekst po zmianie 1. 5.3.4 Oś 4 Leader Poziom wsparcia Usunięcie zapisu. Maksymalny

Bardziej szczegółowo

Prezentacja celów projektu w obszarze dialogu obywatelskiego i wspólnych działań strony społecznej i samorządowej

Prezentacja celów projektu w obszarze dialogu obywatelskiego i wspólnych działań strony społecznej i samorządowej Prezentacja celów projektu w obszarze dialogu obywatelskiego i wspólnych działań strony społecznej i samorządowej Anna Tyrała Anna Siemek-Filuś PROJEKT WSPÓŁFINANSOWANY PRZEZ SZWAJCARIĘ W RAMACH SZWAJCARSKIEGO

Bardziej szczegółowo

RZECZPOSPOLITA POLSKA. Prezydent Miasta na Prawach Powiatu Zarząd Powiatu. wszystkie

RZECZPOSPOLITA POLSKA. Prezydent Miasta na Prawach Powiatu Zarząd Powiatu. wszystkie RZECZPOSPOLITA POLSKA Warszawa, dnia 11 lutego 2011 r. MINISTER FINANSÓW ST4-4820/109/2011 Prezydent Miasta na Prawach Powiatu Zarząd Powiatu wszystkie Zgodnie z art. 33 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 13 listopada

Bardziej szczegółowo

ZASADA PARTYCYPACJI SPOŁECZNEJ

ZASADA PARTYCYPACJI SPOŁECZNEJ ZASADA PARTYCYPACJI SPOŁECZNEJ W samorządzie jest prowadzony dialog społeczny, samorząd wspiera organizowanie się mieszkańców by uczestniczyli w rozwiązywaniu problemów społeczności lokalnej Zadanie 2.:

Bardziej szczegółowo

KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH, uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, ROZDZIAŁ 1

KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH, uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, ROZDZIAŁ 1 ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (WE) NR 1217/2003 z dnia 4 lipca 2003 r. ustanawiające powszechne specyfikacje dla krajowych programów kontroli jakości w zakresie ochrony lotnictwa cywilnego (Tekst mający znaczenie

Bardziej szczegółowo

Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.wup.pl/index.php?

Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.wup.pl/index.php? 1 z 6 2013-10-03 14:58 Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.wup.pl/index.php?id=221 Szczecin: Usługa zorganizowania szkolenia specjalistycznego

Bardziej szczegółowo

REGULAMIN BIURA KARIER EUROPEJSKIEJ WYŻSZEJ SZKOŁY PRAWA I ADMINISTRACJI

REGULAMIN BIURA KARIER EUROPEJSKIEJ WYŻSZEJ SZKOŁY PRAWA I ADMINISTRACJI REGULAMIN BIURA KARIER EUROPEJSKIEJ WYŻSZEJ SZKOŁY PRAWA I ADMINISTRACJI I. POSTANOWIENIA OGÓLNE 1 1. Biuro Karier Europejskiej Wyższej Szkoły Prawa i Administracji w Warszawie, zwane dalej BK EWSPA to

Bardziej szczegółowo

Program Współpracy Gminy Garbów z organizacjami pozarządowymi

Program Współpracy Gminy Garbów z organizacjami pozarządowymi PROJEKT Załącznik do uchwały nr.. Rady Gminy Garbów z dnia. Program Współpracy Gminy Garbów z organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami wymienionymi w art. 3 ust. 3 ustawy o działalności pożytku publicznego

Bardziej szczegółowo

Bezpieczeństwo społeczne

Bezpieczeństwo społeczne Bezpieczeństwo społeczne Potrzeby współczesnego społeczeństwa w zakresie bezpieczeństwa Potrzeba - odczuwany brak czegoś i chęć jego zaspokojenia. W literaturze znana jest hierarchia potrzeb według Maslowa

Bardziej szczegółowo

17 Maja Zwi zek pomi dzy celami kszta cenia a ocenianiem Rodzaje oceniania. Metody oceniania wyników/osi gni kszta cenia G.

17 Maja Zwi zek pomi dzy celami kszta cenia a ocenianiem Rodzaje oceniania. Metody oceniania wyników/osi gni kszta cenia G. 17 Maja 2007 Zwi zek pomi dzy celami kszta cenia a ocenianiem Rodzaje oceniania. Metody oceniania wyników/osi gni kszta cenia G.GEDVILIENE VMU Zwi zek pomi dzy celami kszta cenia a ocenianiem CELE ORGANIZACJA

Bardziej szczegółowo

REGULAMIN GMINNEGO ZESPOŁU INTERDYSCYPLINARNEGO d.s. PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE. 1 Postanowienia ogólne

REGULAMIN GMINNEGO ZESPOŁU INTERDYSCYPLINARNEGO d.s. PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE. 1 Postanowienia ogólne Załącznik do Uchwały Nr 42/VI/2011 Rady Miejskiej w Myślenicach z dnia 31 marca 2011r. REGULAMIN GMINNEGO ZESPOŁU INTERDYSCYPLINARNEGO d.s. PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE 1 Postanowienia ogólne 1.

Bardziej szczegółowo

Wielkopolski Ośrodek Ekonomii Społecznej - oferta wsparcia i współpracy

Wielkopolski Ośrodek Ekonomii Społecznej - oferta wsparcia i współpracy Strona1 Wielkopolski Ośrodek Ekonomii Społecznej - oferta wsparcia i współpracy Wielkopolski Ośrodek Ekonomii Społecznej (WOES) to Ośrodek Wsparcia Ekonomii Społecznej Wysokiej Jakości akredytowany przez

Bardziej szczegółowo

Dlaczego kompetencje?

Dlaczego kompetencje? Dlaczego kompetencje? Kompetencje to słowo, które słyszymy dziś bardzo często, zarówno w kontekście konieczności wykształcania ich u uczniów, jak i w odniesieniu do naszego osobistego rozwoju zawodowego.

Bardziej szczegółowo

- 70% wg starych zasad i 30% wg nowych zasad dla osób, które. - 55% wg starych zasad i 45% wg nowych zasad dla osób, które

- 70% wg starych zasad i 30% wg nowych zasad dla osób, które. - 55% wg starych zasad i 45% wg nowych zasad dla osób, które Oddział Powiatowy ZNP w Gostyninie Uprawnienia emerytalne nauczycieli po 1 stycznia 2013r. W związku napływającymi pytaniami od nauczycieli do Oddziału Powiatowego ZNP w Gostyninie w sprawie uprawnień

Bardziej szczegółowo

Regulamin Konkursu Start up Award 9. Forum Inwestycyjne 20-21 czerwca 2016 r. Tarnów. Organizatorzy Konkursu

Regulamin Konkursu Start up Award 9. Forum Inwestycyjne 20-21 czerwca 2016 r. Tarnów. Organizatorzy Konkursu Regulamin Konkursu Start up Award 9. Forum Inwestycyjne 20-21 czerwca 2016 r. Tarnów 1 Organizatorzy Konkursu 1. Organizatorem Konkursu Start up Award (Konkurs) jest Fundacja Instytut Studiów Wschodnich

Bardziej szczegółowo

Regulamin Pracy Rady Seniorów Miasta Konina

Regulamin Pracy Rady Seniorów Miasta Konina Załącznik do Zarządzenia Nr 72/2011 Prezydenta Miasta Konina z dnia 3 listopada2011 r. Regulamin Pracy Rady Seniorów Miasta Konina Rozdział 1 Postanowienia ogólne 1 1. Rada Seniorów Miasta Konina, zwaną

Bardziej szczegółowo

Sergiusz Sawin Innovatika

Sergiusz Sawin Innovatika Podsumowanie cyklu infoseminariów regionalnych: Siedlce, 16 lutego 2011 Płock, 18 lutego 2011 Ostrołęka, 21 lutego 2011 Ciechanów, 23 lutego 2011 Radom, 25 lutego 2011 Sergiusz Sawin Innovatika Projekt

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR 660/2005 RADY MIEJSKIEJ W RADOMIU. z dnia 27.06.2005roku

UCHWAŁA NR 660/2005 RADY MIEJSKIEJ W RADOMIU. z dnia 27.06.2005roku i Strona znajduje się w archiwum. Data publikacji : 30.06.2005 Uchwała nr 660 Druk Nr 687 UCHWAŁA NR 660/2005 RADY MIEJSKIEJ W RADOMIU z dnia 27.06.2005roku w sprawie: przyjęcia Regulaminu przyznawania

Bardziej szczegółowo

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Wyniki badań ankietowych przeprowadzonych przez Departament Pielęgniarek i Położnych wśród absolwentów studiów pomostowych, którzy zakończyli udział w projekcie systemowym pn. Kształcenie zawodowe pielęgniarek

Bardziej szczegółowo

Program szkolenia. Standardy współpracy międzysektorowej

Program szkolenia. Standardy współpracy międzysektorowej Program szkolenia Standardy współpracy międzysektorowej przygotowany w ramach projektu Standardy współpracy międzysektorowej w powiecie oleckim współfinansowanego ze środków Unii Priorytet V Dobre Rządzenie,

Bardziej szczegółowo

Ramowy plan działań Krajowego Obserwatorium Terytorialnego na rok 2016. Warszawa, 21-22 kwietnia 2016 r.

Ramowy plan działań Krajowego Obserwatorium Terytorialnego na rok 2016. Warszawa, 21-22 kwietnia 2016 r. Ramowy plan działań Krajowego Obserwatorium Terytorialnego na rok 2016 Warszawa, 21-22 kwietnia 2016 r. Raport o rozwoju społeczno-gospodarczym, regionalnym i przestrzennym. Zgodnie z zapisem art. 35b

Bardziej szczegółowo

Zabezpieczenie społeczne pracownika

Zabezpieczenie społeczne pracownika Zabezpieczenie społeczne pracownika Swoboda przemieszczania się osób w obrębie Unii Europejskiej oraz możliwość podejmowania pracy w różnych państwach Wspólnoty wpłynęły na potrzebę skoordynowania systemów

Bardziej szczegółowo

Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.zsb.iq.pl

Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.zsb.iq.pl Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.zsb.iq.pl Braniewo: Pełnienie funkcji Koordynatora Projektu Priorytet: IX Rozwój wykształcenia

Bardziej szczegółowo

Formularz konsultacyjny projektu Regionalnego Programu Strategicznego w zakresie rozwoju gospodarczego

Formularz konsultacyjny projektu Regionalnego Programu Strategicznego w zakresie rozwoju gospodarczego Formularz konsultacyjny projektu Regionalnego Programu Strategicznego w zakresie rozwoju gospodarczego CZĘŚĆ I - DANE OSOBOWE (*wypełnienie obowiązkowe) imię i nazwisko*: tel. / faks: e-mail*: wyrażam

Bardziej szczegółowo

Rudniki, dnia 10.02.2016 r. Zamawiający: PPHU Drewnostyl Zenon Błaszak Rudniki 5 64-330 Opalenica NIP 788-000-22-12 ZAPYTANIE OFERTOWE

Rudniki, dnia 10.02.2016 r. Zamawiający: PPHU Drewnostyl Zenon Błaszak Rudniki 5 64-330 Opalenica NIP 788-000-22-12 ZAPYTANIE OFERTOWE Zamawiający: Rudniki, dnia 10.02.2016 r. PPHU Drewnostyl Zenon Błaszak Rudniki 5 64-330 Opalenica NIP 788-000-22-12 ZAPYTANIE OFERTOWE W związku z planowaną realizacją projektu pn. Rozwój działalności

Bardziej szczegółowo

Odpowiedzi na pytania zadane do zapytania ofertowego nr EFS/2012/05/01

Odpowiedzi na pytania zadane do zapytania ofertowego nr EFS/2012/05/01 Odpowiedzi na pytania zadane do zapytania ofertowego nr EFS/2012/05/01 1 Pytanie nr 1: Czy oferta powinna zawierać informację o ewentualnych podwykonawcach usług czy też obowiązek uzyskania od Państwa

Bardziej szczegółowo

Gdynia: Księgowość od podstaw Numer ogłoszenia: 60337-2012; data zamieszczenia: 15.03.2012 OGŁOSZENIE O ZAMÓWIENIU - usługi

Gdynia: Księgowość od podstaw Numer ogłoszenia: 60337-2012; data zamieszczenia: 15.03.2012 OGŁOSZENIE O ZAMÓWIENIU - usługi 1 z 5 2012-03-15 12:05 Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.pupgdynia.pl Gdynia: Księgowość od podstaw Numer ogłoszenia: 60337-2012;

Bardziej szczegółowo

Grant Blokowy Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy Fundusz dla Organizacji Pozarządowych

Grant Blokowy Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy Fundusz dla Organizacji Pozarządowych Grant Blokowy Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy Fundusz dla Organizacji Pozarządowych ECORYS Polska Sp. z o.o. Poznań, 16 listopada 2012 PROJEKT WSPÓŁFINANSOWANY PRZEZ SZWAJCARIĘ W RAMACH SZWAJCARSKIEGO

Bardziej szczegółowo

Zamawiający potwierdza, że zapis ten należy rozumieć jako przeprowadzenie audytu z usług Inżyniera.

Zamawiający potwierdza, że zapis ten należy rozumieć jako przeprowadzenie audytu z usług Inżyniera. Pytanie nr 1 Bardzo prosimy o wyjaśnienie jak postrzegają Państwo możliwość przeliczenia walut obcych na PLN przez Oferenta, który będzie składał ofertę i chciał mieć pewność, iż spełnia warunki dopuszczające

Bardziej szczegółowo

I. 1) NAZWA I ADRES: Muzeum Warszawy, Rynek Starego Miasta 28-42, 00-272 Warszawa, woj. mazowieckie, tel. +48 22 596 67 11, faks +48 22 596 67 20.

I. 1) NAZWA I ADRES: Muzeum Warszawy, Rynek Starego Miasta 28-42, 00-272 Warszawa, woj. mazowieckie, tel. +48 22 596 67 11, faks +48 22 596 67 20. Warszawa: dostawa toreb i kubków papierowych z logo Muzeum Warszawy Numer ogłoszenia: 66360-2016; data zamieszczenia: 23.03.2016 OGŁOSZENIE O ZAMÓWIENIU - dostawy Zamieszczanie ogłoszenia: obowiązkowe.

Bardziej szczegółowo

ZASADY PROWADZENIA CERTYFIKACJI FUNDUSZY EUROPEJSKICH I PRACOWNIKÓW PUNKTÓW INFORMACYJNYCH

ZASADY PROWADZENIA CERTYFIKACJI FUNDUSZY EUROPEJSKICH I PRACOWNIKÓW PUNKTÓW INFORMACYJNYCH Załącznik nr 3 do Aneksu ZASADY PROWADZENIA CERTYFIKACJI PUNKTÓW INFORMACYJNYCH FUNDUSZY EUROPEJSKICH I PRACOWNIKÓW PUNKTÓW INFORMACYJNYCH 1 ZASADY PROWADZENIA CERTYFIKACJI 1. Certyfikacja jest przeprowadzana

Bardziej szczegółowo

Rewitalizacja w RPO WK-P 2014-2020

Rewitalizacja w RPO WK-P 2014-2020 Rewitalizacja w RPO WK-P 2014-2020 Definicja Rewitalizacja to kompleksowy proces wyprowadzania ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych poprzez działania całościowe (powiązane wzajemnie przedsięwzięcia

Bardziej szczegółowo

ZAPYTANIE OFERTOWE z dnia 03.12.2015r

ZAPYTANIE OFERTOWE z dnia 03.12.2015r ZAPYTANIE OFERTOWE z dnia 03.12.2015r 1. ZAMAWIAJĄCY HYDROPRESS Wojciech Górzny ul. Rawska 19B, 82-300 Elbląg 2. PRZEDMIOT ZAMÓWIENIA Przedmiotem Zamówienia jest przeprowadzenie usługi indywidualnego audytu

Bardziej szczegółowo

Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka

Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka Budowa elektronicznej administracji w ramach POIG Konferencja podsumowuj realizacj projektu pn. E-administracja warunkiem rozwoju Polski. Wzrost konkurencyjno

Bardziej szczegółowo

GMINNY PROGRAM PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH na rok 2015

GMINNY PROGRAM PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH na rok 2015 Załącznik do Uchwały Nr III/8/2014 Rady Gminy Jaktorów z dnia 29 grudnia 2014 GMINNY PROGRAM PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH na rok 2015 1. Wstęp 2. Opis zjawiska na podstawie diagnozy

Bardziej szczegółowo

ZARZĄDZENIE NR 11/2012 Wójta Gminy Rychliki. z dnia 30 stycznia 2012 r. w sprawie wdrożenia procedur zarządzania ryzykiem w Urzędzie Gminy Rychliki

ZARZĄDZENIE NR 11/2012 Wójta Gminy Rychliki. z dnia 30 stycznia 2012 r. w sprawie wdrożenia procedur zarządzania ryzykiem w Urzędzie Gminy Rychliki ZARZĄDZENIE NR 11/2012 Wójta Gminy Rychliki z dnia 30 stycznia 2012 r. w sprawie wdrożenia procedur zarządzania ryzykiem w Urzędzie Gminy Rychliki Na podstawie art. 69 ust. 1 pkt 3 w związku z art. 68

Bardziej szczegółowo

R O Z P O R ZĄDZENIE M I N I S T R A N A U K I I S Z K O L N I C T WA W YŻSZEGO 1) z dnia... 2015 r.

R O Z P O R ZĄDZENIE M I N I S T R A N A U K I I S Z K O L N I C T WA W YŻSZEGO 1) z dnia... 2015 r. R O Z P O R ZĄDZENIE Projekt 02.06.2015 r. M I N I S T R A N A U K I I S Z K O L N I C T WA W YŻSZEGO 1) z dnia... 2015 r. w sprawie szczegółowych kryteriów i trybu przyznawania oraz rozliczania środków

Bardziej szczegółowo

Raport z ewaluacji wewnętrznej

Raport z ewaluacji wewnętrznej Raport z ewaluacji wewnętrznej w Szkole Podstawowej nr 213 i Gimnazjum Publicznym Nr 49 w Łodzi ROK SZKOLNY 2014/1015 Wpływ zastosowania technologii informatycznych na podniesienie poziomu zainteresowania

Bardziej szczegółowo

Informacja o wynikach kontroli

Informacja o wynikach kontroli Informacja o wynikach kontroli Na podstawie Rozporządzenia Komisji Europejskiej Nr 438/2001 z dnia 2 marca 2001 r. oraz art. 30 Rozporzadzenia Rady nr 1260/1999 z dnia 21 czerwca 1999 r. ustanawiającego

Bardziej szczegółowo

Zapytanie ofertowe nr 1/2015/ WND-POKL.09.02.00-32-026/13

Zapytanie ofertowe nr 1/2015/ WND-POKL.09.02.00-32-026/13 Kamień Pomorski, dnia 09 stycznia 2015 r. Szanowni Państwo, Zapytanie ofertowe nr 1/2015/ WND-POKL.09.02.00-32-026/13 W związku z realizacją projektu Lokata na jutro, współfinansowanego ze środków Unii

Bardziej szczegółowo

terapeutycznych w ramach projektu systemowego Szansa na rozwój realizowanego przez Miejski Ośrodek

terapeutycznych w ramach projektu systemowego Szansa na rozwój realizowanego przez Miejski Ośrodek 1 z 5 2012-08-01 14:24 Ogłoszenie powiązane: Ogłoszenie nr 163056-2010 z dnia 2010-06-10 r. Ogłoszenie o udzieleniu zamówienia - Darłowo Zadanie I- terapia społeczna i zawodowa osób niepełnosprawnych z

Bardziej szczegółowo

z dnia Rozdział 1 Przepisy ogólne

z dnia Rozdział 1 Przepisy ogólne U S T AWA Projekt z dnia 26.11.2015 r. z dnia o szczególnych zasadach zwrotu przez jednostki samorządu terytorialnego środków europejskich uzyskanych na realizację ich zadań oraz dokonywania przez nie

Bardziej szczegółowo

Szczegółowe wyjaśnienia dotyczące definicji MŚP i związanych z nią dylematów

Szczegółowe wyjaśnienia dotyczące definicji MŚP i związanych z nią dylematów 1 Autor: Aneta Para Szczegółowe wyjaśnienia dotyczące definicji MŚP i związanych z nią dylematów Jak powiedział Günter Verheugen Członek Komisji Europejskiej, Komisarz ds. przedsiębiorstw i przemysłu Mikroprzedsiębiorstwa

Bardziej szczegółowo

ROLA E-LEARNINGU W WYRÓWNYWANIU SZANS EDUKACYJNYCH OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH

ROLA E-LEARNINGU W WYRÓWNYWANIU SZANS EDUKACYJNYCH OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH MODELE KSZTAŁCENIA I DOSKONALENIA NA ODLEGŁOŚĆ ROLA E-LEARNINGU W WYRÓWNYWANIU SZANS EDUKACYJNYCH OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH Warszawa, 12-13.10.2010 r. Józef Bednarek ZAŁOśENIA METODOLOGICZNE ANALIZ 1. ZłoŜoność

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR. RADY GMINY ZAPOLICE

UCHWAŁA NR. RADY GMINY ZAPOLICE UCHWAŁA NR. RADY GMINY ZAPOLICE Z DNIA w sprawie przyjęcia Programu współpracy z organizacjami pozarządowymi oraz innymi podmiotami prowadzącymi działalność pożytku publicznego na rok 2015. Na podstawie

Bardziej szczegółowo

Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.wup.pl

Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.wup.pl 1 z 6 2015-06-09 10:55 Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.wup.pl Szczecin: Usługa szkolenia specjalistycznego pn. Obsługa trudnego

Bardziej szczegółowo

Wskaźnik mierzy liczbę osób odbywających karę pozbawienia wolności, które rozpoczęły udział w projektach.

Wskaźnik mierzy liczbę osób odbywających karę pozbawienia wolności, które rozpoczęły udział w projektach. Załącznik 12 Wskaźniki kluczowe PO WER, PI 9i Aktywne włączenie, w tym z myślą o promowaniu równych szans oraz aktywnego uczestnictwa i zwiększaniu szans na zatrudnienie Typ wskaźnika (,, długoterminowy)

Bardziej szczegółowo

Centrum Aktywizacji Zawodowej (CAZ)

Centrum Aktywizacji Zawodowej (CAZ) Do zadań podstawowych Centrum Aktywizacji Zawodowej (CAZ) należy realizacja zadań w zakresie usług rynku pracy oraz instrumentów rynku pracy. W skład CAZ wchodzą następujące komórki organizacyjne: 1. Dział

Bardziej szczegółowo

Statut Stowarzyszenia SPIN

Statut Stowarzyszenia SPIN Statut Stowarzyszenia SPIN Rozdział I. Postanowienia ogólne 1 1. Stowarzyszenie nosi nazwę SPIN w dalszej części Statutu zwane Stowarzyszeniem. 2. Stowarzyszenie działa na podstawie ustawy z dnia 7 kwietnia

Bardziej szczegółowo

PROCEDURA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO. w Urzędzie Gminy Mściwojów

PROCEDURA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO. w Urzędzie Gminy Mściwojów I. Postanowienia ogólne 1.Cel PROCEDURA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO w Urzędzie Gminy Mściwojów Przeprowadzenie oceny ryzyka zawodowego ma na celu: Załącznik A Zarządzenia oceny ryzyka zawodowego monitorowanie

Bardziej szczegółowo

Stąd też przedmiotową ocenę opracowano w oparciu o istniejące możliwości w tym zakresie.

Stąd też przedmiotową ocenę opracowano w oparciu o istniejące możliwości w tym zakresie. Część opisowa do załącznika do Uchwały Nr 348 Rady Miasta Konina z dnia 25 kwietnia 2012r. w sprawie przedstawienia oceny zasobów pomocy społecznej. Nowelizacja z 2011 r. ustawy z dnia 12 marca 2004 r.

Bardziej szczegółowo

ZAPYTANIE OFERTOWE NR 1/2016/SPPW

ZAPYTANIE OFERTOWE NR 1/2016/SPPW Łódź, dnia 29.01.2016 r. ZAPYTANIE OFERTOWE NR 1/2016/SPPW W związku z ubieganiem się przez Ośrodek Badawczo-Produkcyjny Politechniki Łódzkiej ICHEM sp. z o.o. o dofinansowanie na realizację projektu ze

Bardziej szczegółowo

Priorytetami konkursu są:

Priorytetami konkursu są: Konkurs na najlepsze projekty dofinansowywane ze środków Rządowego Programu na rzecz Aktywności Społecznej Osób Starszych na lata 2012-2013 - II edycja Minister Pracy i Polityki Społecznej zaprasza: organizacje

Bardziej szczegółowo

KODEKS ETYKI PRACOWNIKÓW POWIATOWEGO CENTRUM POMOCY RODZINIE W LUBLINIE

KODEKS ETYKI PRACOWNIKÓW POWIATOWEGO CENTRUM POMOCY RODZINIE W LUBLINIE Załącznik Nr 1 do Zarządzenia Nr z dnia Dyrektora PCPR w Lublinie KODEKS ETYKI PRACOWNIKÓW POWIATOWEGO CENTRUM POMOCY RODZINIE W LUBLINIE ROZDZIAŁ I Zasady ogólne 1 1. Kodeks wyznacza zasady postępowania

Bardziej szczegółowo

Warszawa: Dostawa kalendarzy na rok 2017 Numer ogłoszenia: 41127-2016; data zamieszczenia: 15.04.2016 OGŁOSZENIE O ZAMÓWIENIU - dostawy

Warszawa: Dostawa kalendarzy na rok 2017 Numer ogłoszenia: 41127-2016; data zamieszczenia: 15.04.2016 OGŁOSZENIE O ZAMÓWIENIU - dostawy Strona 1 z 5 Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.knf.gov.pl/o_nas/urzad_komisji/zamowienia_publiczne/zam_pub_pow/index.html Warszawa:

Bardziej szczegółowo

FORMULARZ ZGŁOSZENIOWY DO COACHINGU W RAMACH PROJEKTU TRASA 78 ZE ŚLĄSKIEGO W ŚWIĘTOKRZYSKIE

FORMULARZ ZGŁOSZENIOWY DO COACHINGU W RAMACH PROJEKTU TRASA 78 ZE ŚLĄSKIEGO W ŚWIĘTOKRZYSKIE FORMULARZ ZGŁOSZENIOWY DO COACHINGU W RAMACH PROJEKTU TRASA 78 ZE ŚLĄSKIEGO W ŚWIĘTOKRZYSKIE 1 Nazwa organizacji 2 Adres organizacji 3 Telefon kontaktowy 4 E-mail Krótki opis organizacji (cele, podejmowane

Bardziej szczegółowo

PROCEDURY UDZIELANIA ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH w Powiatowym Urzędzie Pracy w Pile

PROCEDURY UDZIELANIA ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH w Powiatowym Urzędzie Pracy w Pile Załącznik do Zarządzenia Dyrektora Powiatowego Urzędu Pracy nr 8.2015 z dnia 09.03.2015r. PROCEDURY UDZIELANIA ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH w Powiatowym Urzędzie Pracy w Pile I. Procedury udzielania zamówień publicznych

Bardziej szczegółowo

Program przyjęto do realizacji Uchwałą Sejmiku Województwa Kujawsko - Pomorskiego nr 816/2002 z dnia 15 lipca 2002 r.

Program przyjęto do realizacji Uchwałą Sejmiku Województwa Kujawsko - Pomorskiego nr 816/2002 z dnia 15 lipca 2002 r. Program strategiczny dla pomocy "Stymulowanie rozwoju pomocy w województwie kujawsko - pomorskim perspektywa środowiskowa i instytucjonalna" Program przyjęto do realizacji Uchwałą Sejmiku Województwa Kujawsko

Bardziej szczegółowo

Załącznik 11 Wzór karty oceny merytorycznej wniosku o dofinansowanie projektu konkursowego w ramach PO WER

Załącznik 11 Wzór karty oceny merytorycznej wniosku o dofinansowanie projektu konkursowego w ramach PO WER Załącznik 11 Wzór karty oceny merytorycznej wniosku o dofinansowanie projektu konkursowego w ramach PO WER KARTA OCENY MERYTORYCZNEJ WNIOSKU O DOFINANSOWANIE PROJEKTU KONKURSOWEGO W RAMACH PO WER INSTYTUCJA

Bardziej szczegółowo

PK1.8201.1.2016 Panie i Panowie Dyrektorzy Izb Skarbowych Dyrektorzy Urzędów Kontroli Skarbowej wszyscy

PK1.8201.1.2016 Panie i Panowie Dyrektorzy Izb Skarbowych Dyrektorzy Urzędów Kontroli Skarbowej wszyscy Warszawa, dnia 03 marca 2016 r. RZECZPOSPOLITA POLSKA MINISTER FINANSÓW PK1.8201.1.2016 Panie i Panowie Dyrektorzy Izb Skarbowych Dyrektorzy Urzędów Kontroli Skarbowej wszyscy Działając na podstawie art.

Bardziej szczegółowo

I. 1) NAZWA I ADRES: Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, ul. Skarbowa 1, 73-110 Stargard Szczeciński,

I. 1) NAZWA I ADRES: Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, ul. Skarbowa 1, 73-110 Stargard Szczeciński, 1 z 6 2012-04-11 14:50 Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.integracja.stargard.pl; www.pcpr.stargard.pl Stargard Szczeciński: Organizacja

Bardziej szczegółowo