A C T A U N I V E R S I T A T I S L O D Z I E N S I S FOLIA OECONOMICA 92, 19B9. Bożena M ikołajczyk*

Transkrypt

1 A C T A U N I V E R S I T A T I S L O D Z I E N S I S FOLIA OECONOMICA 9, 19B9 Bożena M ikołajczyk* PRZEKSZTAŁCANIE FORM WŁASNOŚCI MIESZKAŃ SPÓŁDZIELCZYCH A ZASADY ICH FINANSOWANIA 1. Uwagi wstępne Uprawnienia własnościowe do m ieszkania spółdzielczego można u- zyskać: - w wyniku p rzyd ziału m ieszkania w budynku oddanym do eksploat a c ji z b ieżącej in w e s ty c ji s p ó łd z ie ln i lub w budynku będącym w e k s p lo a ta c ji; przez p rzekształcenie lo kato rskieg o prawa do zajmowanego m ieszkania na własnościowe prawo do sp ółd zielczego m ieszkania. W naszym opracowaniu zajmiemy s ię drugim sposobem uzyskania u- prawnień do nioszkania własnościowego. Poznamy p o lity k ę już finansową w tym z a k re sie, która m iała wpływ na sposób "wykupu" m ieszkania. Chodzi więc o kształtow anie s ię ilo ś c i i w ie lk o ści w płat jednorazowych, w płat z a lic z k i na wkład budowlany, a również zachęt materia ln y c h towarzyszących rodzajowi w płaty i terminowi s p ła ty kredytu. Stru k tu rę mieszkań w S p ó łd z ie ln i M ieszkaniowej "Zarzew" w pod z ia le na lo k a to rskie i własnościowe przedstawiono w tab. 1. Z danych w n ie j zawartych wynika, iż n ajw ię cej mieszkań własnościowych w stosunku do lo k a li m ieszkalnych było w la ta c h B5 a zdecydowany ich wzrost n a s tą p ił w 1983 r. Członek s p ó łd z ie ln i m ieszkaniowej przy p rzekształcaniu lo k a to r skiego prawa do lo kalu na własnościowe w inien złożyć ośw iadczenie, iż zarówno on sam jak i współmałżonek s p e łn ia ją następujące warunki: Dr, adiunkt w Zakład zie Ekonomiki Budownictwa i In w e s ty c ji UL.

2 - nie są w ła ścicie la m i domu Jednorodzinnego, ani też nie prowadzą budowy takiego domu;. - nie posiadają prawa do innego lokalu mieszkalnego, ani też nie ubiegają się o takie prawo; - nie posiadają spółdzielczego własnościowego prawa do lo kalu, które zostało zbyte na rzecz osób trz e cic h ; - spółdzielcze prawo własnościowe do lokalu nabywają bez zamiaru Jego zbycia na rzecz osób trz e c ic h. Mieszkania lo k ato rskie i własnościowe w SM "Zarzew w latach T a b e l a 1 Rok Własne ' budynki mieszkalne PGM Łódź-Górna Lokale mieszkalno st.an na dzień 1 stycznia mieszkania lo kato rskie Z tego mieszkania w łasnościowe ł a C ztery budynki administrowane p ow ierniczo przez PGM Łódź-Górna. Ź r ó d ł o : Opracowanie własne na podstawie materiałów przygotowanych na zebrania p rz e d s ta w ic ie li w latach Zarząd s p ó łd z ie ln i może odmówić przekształcenia prawa do lokalu je ż e li wnioskodawcet - występuje po rozwodzie, a le przed dokonaniem p o d z ia łu m ają t ku wspólnego, a sp ółd zielcze prawo do lokalu objęte było małżeńską wspólnotą majątkową; - lub jego współmałżonek Je s t w łaścicielem domu jednorodzinnego lub przysługuje mu prawo do innego mieszkania w budynku w ie lo ro dzinnym; - uzyskał d ecyzję zamiany dotychczas zajmowanego m ieszkania na inny lo k a l;

3 - lub współmałżonek buduje don jednorodzinny lub zamierza w i n ny sposób zaspokoić potrzeby mieszkaniowe sw ojej rodziny poza s p ó ł d z ie ln ią ; - lub jego współmałżonek przebywa za g r a n ic ą. Ponadto odmowa może d otyczyć s y t u a c j i, gdy m ieszkanie jest większe o dwie kategorie w stosunku do uprawnień, ja k ie przysługują członkom przy przydziale mieszkart własnościowych1.. Zasady u sta la n ia wysokości wkładów budowlanych i z a lic z k i na wkład budowlany Wkładem budowlanyn dla członka zmieniającego lo k a to rskie do lo k a lu na własnościowe j e s t koszt budowy m ieszkania prawo pom niejszony o wartość jego zużycia. Wartość zużycia mieszkania u sta la s ię wysokości IX w stosunku rocznym kosztu budowy m ie sz k a n ia, n ie w ię c e j jodnak n iż 50%; obowiązującą natom iast z a lic z k ą d la człon ka zam ieniająceg o m ieszkanie j e s t " kw ota będąca wypadkową dwu staw ek: podstawowej i dodatkowej. W 1981 r. stawka podstawowa w y n o siła 1040 zł/m. Stawka dodatkowa (na m ) natom iast m usiała zm ienić s ię w zależności od wyposażenia i położenia określonego mieszkania. Zwiększać mogły ją następujące s k ła d n ik i: - za in s t a la c ję centralnego ogrzewania - 50 zł - za in s ta la c ję c e n tra ln ie dostarczanej c ie p łe j wody - 0 z ł - za in s ta la c ję gazową - 50 zł - za podłogi z klep ki parkietowej - 30 zł - za ta p e ty zmywalne - 30 z ł w W badanej sp ó łd z ie ln i nie podlegają p rzekształceniu mieszkania lo k ato rskie na własnościowe w spółdzielczym domu dla samotnych. k Zarządzenie M in is tra Gospodarki Terenowej i Ochrony środowiska z dnia 14 I I 1973 r. w sprawie wysokości wkładów własnych c z ło n ków s p ó łd z ie ln i budownictwa mieszkaniowego, "Monitor P o ls k i" 1973, nr 10, poz. 60; Uchwała nr 5 Zarządu CZS8M z dnia 5 VI 1973 r. w sprawie zasad u sta la n ia wkładów mieszkaniowych i budowlanych, In formacje i Komunikaty" 1973, nr 6, poz. 76; (Zarządzenie M in istra Gospodarki Terenowej i Ochrony środowiska z dnia 31 X II 1975 r. o przedłużenie mocy obowiązującej zarządzenie w sprawie wysokości wkładów własnych członków s p ó łd z ie ln i budownictwa mieszkaniowego, "Monitor P o ls k i" 1970, nr 5, poz. 7.

4 C zynniki zm n iejszające stawkę docjatkowg mogły stanowić? - Mieszkania na parterze w budynkach wielorodzinnych - 50 zł - mieszkania na p i ą t e j kondygnacji bez dźwigu - 50 zł - mieszkania na c z w a rte j kondygnacji baz dźwigu - 30 zł Tak więc skorygowana stawka n a lm p. u. zależała od wysokości stawki podstawowej, oraz elementów stawki dodatkowej, kszta łtu ją cych s ię w zależności od położehia mieszkania. Ha poczet z a lic z k i na wkład budowlany z a licza się posiadany przez członka wkład mieszkaniowy. Różnicę między zaliczką na wkład budowlany a wkład mieszkaniowy należało w płacić w term inie u s ta lo nym przez Zarząd S p ó łd z ie ln i5. Pozostała do sp łaty część wkładu budowlanego była płatna w ratach w ciągu 30 l a t. Członek wnoszący wkład budowlany w ratach, obowiązany był do płacenia odsetek od swojego zadłużenia na takich samych warunkach, Jak sp ó łd z ie ln ia s p ła cała bankowi, to znaczy w wysokości IX w stosunku rocznym. Poprzez przyspieszenie spłaty skredytowanej części wkładu budowlanego nożna było uzyskać umorzenie części zadłużenia. Wysokość umorzenia była uzależniona od okresu w jakim członek s p ła c a ł Je przedterminowo tak, j e ż e l i : 4 a) w term inie określonym do w niesienia wpłaty - 4ÜS zadłużenia; b) do 5 la t po term inie, o którym je s t mowa w pkt a) - -30" zadłużenia; c ) do 10 la t po term inie, o którym je s t mowa w pkt a) - 0Х zadłużenia. Jak z powyższego wynika, przyspieszenie sp łaty zadłużenia, oprócz umorzenia przynosiło członkowi dodatkowe korzyści w i postaci n iep ła cenia odsetek od zadłużenia. Od 1 I 190 r. n a s tą p iły umiany w u stalaniu stawki za 1 m p. u. Ustalona została jednak stawka ryczałtowa w wysokości 18П0 zł/m bez m ożliwości korygowania j e j o stawkę dodatkową, a więc p ołoże n ie Wkładom mieszkań!owyn je s t kwota wniesione przez członka do s p ó łd z ie ln i na pokrycie części kosztów budowy przypadających na j e go l o k a l. Teťnin ten n ie mógł p rzekroczyć 30 dni od daty powiadomienia członka o d ecyzji zmiany prawe do lokalu 4 Uchwała -nr 61 Rady Ministrów z dnia 10 X II 1971 r.,, "Monitor P o ls k i 1971, nr 60, poz, 393; Zarządzenie nr A/14 Prozesa NBP z dnia 5 IV 1973 г.,- poz. 5; lichwała 5 Zarządu CZSBM,.., 4. J3 t. 4.

5 "Zarzew" W Í98 r., v/e wrześniu znlonlono w S p ó łd z ie ln i Mieszkaniowej regulamin u sta la n ia wkładów nieazkaniowych t budów?'jnych6. Mkład budowlany ustalony został według zasad o b liczania m ieszkania w budynku n ie m iało wpływu na wysokość wkładu budowlanego^. równowarto ści własnościowego prawa do lo kalu, który w okresie I V - 31 XII 198 r. wyliczony był jako ilo czyn powierzchni mieszkania 1 średniego jednostkowego kosztu budowy obowiązującego w 198 r. 7 (8000 z ł/ n ). Różnica między powyższą kwotą a rzeczyw.stym kosztem budowy mieszkania pomniejszona o zużycie (U czona za każdy rok e k s p lo a ta cji w wysokości 1%), podlegała przez pierwszych 5 la t zawieszeniu w s p ła c ie. Po upływie tego czasu zawieszony w s p ła cie wkład budowlany podlegał umorzeniu. Wpłacenie zawieszonej części wkładu wymagane b y ło w przypadku, gdy członek lub jego sp a d ko b ie r cy zbyli w drodze o d p łatn ej, lub darowizny własnościowe prawo do lo kalu. Przepis ten miał na celu p rzeciw d ziałan ie sp ekula cji mieszkaniami. W dalszym ciągu w yliczen ie wysokości z a lic z k i na wkład budowlany, okres spłaty kredytu 1 umorzenie Ja k io przysługujo członkom w przypadkach przedterminowej sp ła ty pozostały bez zmian. O W 1983 r. wkład budowlany liczony był następująco: - według stawki p rzeliczonej wskarnikanl przeceny środków trwałych stosowanymi przy a k t u a liz a c ji majątku trwałego; 5 Uchwała Rady Ministrów nr 50 z dnia I I I 1981 r. w sprawie zasad r e a l i z a c j i i finansów uspołecznionego budownictwa m ieszkaniowego dla ludności nierolniczej, "Monitor P o ls k i" 1981, ir 9, poz. 69; Zarządzenie M in istra Finansów z dnia 9 V II 1981 r. w sprawie wysokości stawek ryczałtowych pierw szej raty sp ła ty kre Jytu bankowego udzielonego na spółd zielcze budownictwo mleszkanlow.*, "Monitor P o l s k i 10B 1, nr 19, poz. 178; Z a łą c z n ik do uchwały nr 1Д6 Zarządzenie CZS0M z dnia 6 IV 198 r., cz. IV, "Inform acje i Komunikaty" 198, nr 4; Requlanln u s t a la n ia wkładów mieszkaniowych i budowlanych w S p ó łd z ie ln i Mieszkaniowej "Zarzew". Na podstawie Uchwały nr 146 Zarządu CZS8M z dnia 6 IV 198 r., cz. IV - Wkład budowlany przy zmianie prawa do lo k a lu, " In fo r m a c je 1 Komunikaty" 198, nr 4, poz. 0 7 P o r,: Regulamin w sprawie zasad i trybu u sta la n ia równowarto ści spółdzielczego prawa do lokalu w S p ó łd z ie ln i Mieszkaniowej "Zarzew" w Łodzi na podstawie Pisma okólnego nr 4 Zarządu C e n t r a l nego Związku S p ó łd z ielczości Budownictwa Mieszkaniowego z dnia 6 V 19B r. w sprawie równowartości spółdzielczego prawa do lokalu. O Zarządzenie M in istra Finansów z dnia 9 V I I I 19B3 r. w sprawie a k t u a liz a c ji majątku trwałeoo, Dziennik urzędowy M in is tra Fin an sów" 1983, nr 13.

6 - według rzeczyw istego członkowskiego kosztu budowy. Różnica między tak wyliczonym i wkładani była zawieszona w s p ł a c ie na okres 15 la t (a nie jak poprzednio 5 l a t ). Pozostałe p rzepisy dotyczące wysokości z a lic z k i na wkład, okresu sp łaty kredytu itp. pozostały bez zmian. Widzimy stąd, iż c?łonek s p ó łd z ie ln i odczuł bezpośrednio zmian ( fin a n so w y c h) związanych z nie przeszacowaniem środków trw ałych, a sprzedaż wykupionego mieszkania przed u- pływen 15 la t powodowała konieczność wpłaty zawieszonej kwoty. A więc n astą p iło dalsze ograniczenie spekulacjami w zakresie sprzedaży mieszkań. W 1984 r. wkład budowlany przy zamianie lokatorskiego na w łasnościowe prawo do lokalu mógł być wniesiony w c a ło ś c i jednorazowo lub w formie z a lic z k i i r a t. W przypadku wnoszenia wkładu budowlanego w postaci jednorazowej w płaty, należało wnieść kwotę rów- 9 ną 80S wartości lokalu na dzień zmiany prawa. Jednorazowa wpłata pozwalała na udzielenie d o ta c ji na pokrycie pozostałej części wkładu budowlanego przez bank. W przypadku zbycia prawa do lokalu przed upływem 5 la t od daty jego nabycia, (od daty wpłaty uzupełnienia wkładu budowlanego), kwotę d o ta c ji należało zwrócić s p ó łd z ie ln i. W przypadku, gdy wkład budowlany był realizowany w fo rn ie z a lic z k i jego wysokość wynosiła 0* warto'áci lokalu u stalo n ej na dzień zmiany prewa10. Na poczet z a lic z k i zaliczano posiadany wkład mieszkaniowy, przeliczony wskaźnikiem stosowanym przy a k t u a liz a c ji warto ś c i majątku trwałego, właściwy dla roku otrzymania przez członka przydziału zajmowanego lą k a lu. W s y t u a c ji, kiedy "przeliczony" wkład mieszkaniowy był kwotowo wyższy od 0Х w artości lokalu u stalonej na dzień zniany prawa do lo kalu, wówczas był on obowiązującą na wkład budowlany. P o z o s ta ła część wkładu budowlanego ( n ie zaliczką p ok ryta z a lic z k ą ) wnoszona była w ratach w okresie 50 la t (poprzednio 30 l a t ) i była oprocentowana rocznie - l t. W 1985 r. ustalono, że do celów rozliczeń z członkami spółdziel- n i mieszkaniowych ś re d n i wojewódzki koszt l m p. u. w ynosił Regulamin Sp ó łd z ieln i mieszkaniowej "Zarzew" dotyczący zasad u s ta la n ia oraz wnoszenia i rozliczeń z ty tu łu wkładów mieszkaniowych i budowlanych, obowiązujący od 31 i 1984 r. ^ Aneks nr l do Regulaminu zasad u sta la n ia oraz wnoszenia i ro z liczeń z tytu łu wkładu mieszkaniowego i budowlanego - Uchwała 9//8 Rady Nadzorczej z dnia 5 I I 1985 r.

7 zł Z a lic z k ę natom iast stanowi posiadany wkład m ieszkaniowy zaktualizowany o ilo c z y n pow ierzchni ubytkowej lo k a lu i staw ki wkładu na 1 m7 (10% od średniego wojewódzkiego kosztu, a więc z ł ). Pozostałe przepisy dotyczące jednorazowej wpłaty a również z a lic z k i nie zm ieniły s ię u porównaniu z 1984 rokiem. Ola e g z e m p lifik a cji i skutków powyżej zaprezentowanych zmian przeprowadzono w Sp ó łd z ieln i Mieszkaniowej "Zarzew" badania, których wyniki prezentujemy p o n iż e j. Dynamikę i struktu rę "zamiany" mieszkart lo kato rskich na w łasnościowe, jak również sposób "wykupu" mieszkań odczytać można z danych zawartych w tab.. v T a b e l a Zmiany prawa do lo k a lu w SM "Zarzew" w la t a c h Liczba przekształceń O s ie d le Ogółem a b a b a b a b a b Razem Zarzew Oąbrowa Lęczycka-Przędzalniana a - wpłata z a lic z k i, b - wpłata jednorazowa. Ź r ó d ł o : Opracowanie własne. Stosunkowo " n is k a cena wykupu" mieszkań w la t a c h spowodowała, iż dokonano w tym okresie około 77% zmian lokatorskiego na własnościowe prawo do lokalu w stosunku -do ogólnej ich w ie lk o ś c i w la t a c h Ponadto, zdecydowana większość zamian w l a tach wynikała z wpłaty jednorazowej, co związane było korzystnym umorzeniem zadłużenia. U 1985 r. zanotowanq sytu ację odwrotną, wpłaty zaliczkowe stanow iły 79% ogółu w płat, a więc 1% sta- 11 Uchwała nr /1985 Zarządu Wojewódzkiego S p ó łd z i e l n i M ieszkaniowej w Łodzi. z

8 now iły wpłaty jednorazowe. W ciągu badanego okresu największa liczba "przekształceń" w ystąpiła na osiedlu "Zarzew" - 457, m niejsza na osiedlu "Dąbrowa - 393, a najmniejsza na osiedlu -Przędzalniana. Wynika stąd, iź w osiedlach o stosunkowo starej zabudowie, Łęczycka- większy odsetek członków "zam ienia" mieszkanie lokatorskie na własnościowe. Ponadto, jak wynika z danych zawartych w tab. 3. mniejsze znaczenie w kształtowaniu się zmian prawa do lokalu w o- s ie d la c h m iała wysokość członkowskiego kosztu budowy. Kształtowanie s ię członkowskiego kosztu budowy dla celów rozliczeń z członkami3 T a b e l a 3 Osiedle Zadanie inwestycyjne Członkowski koszt budowy dla celów wyliczeń zmiany prawa do lokalu w zł/m Liczb a budynków Zarzew b Zad. I. A 3 199,31 7 Zad. I. ß 3 066,08 6 Zad. I. 496,54 9 Zad. I I. 467,76 3B Zad. I I I. 746,4 3 Oomk i 3 199,00 4 Dąbrowa b Zad. V. 107, Zad. V. zachód 3 3,90 Zad. V I. 93,9 3 Zad. V I. z II 699,11 Zad. V I I. 146,99 35 Łęczycka- Brzędzalniana B I ,00 k. p la n ,00 k. p la n. a b с Koszt rozlicząny i ustalany przez N3P. Według kosztu rzeczywistego, Według kosztów planowanych. Ź r ó d ł o : P o r.: decyzja NBP o wysokości.członkowskiego kosztu budowy.

9 0 powierzchni użytkowej "zamienianych" mieszkart informują nas dane zawarte w tab. 4. T a b e l a 4 Zmiany praw do lokalu w latach w SM "Zarzew" Powierzchnia użytkowa w m Ogółem Liczba przekształceń Razem ,18-9, ,4-35, A ,39-45, ,09-49,6 5 7 ' ,64-4B, ,34-55, ,67-65, Ź r ó d ł o : Opracowanie własne. Wynika z nich, iż największy odsetek przekształceń dotyczy mieszkań dawnego typu; M-J o p ow ierzchni około 37 m oraz M-4 o powierzch ni około 48 m. W lat3ch , wraz ze zmianą w sposobie u sta la n ia zaliczek na wkład budowlany przy zmianie lo k a to rs k ie g o na własnościowe p r a wo do lokalu, zmieniała s ię też wysokość z a lic z k i. A n alizując dane zawarte w tab. 5, widzimy, że w badanym okres ie n a s tą p ił prawie pięciokro tn y wzrost kwoty z a lic z k i - z zł. w 1901 r. do z ł. w 1985 r. Jednak dynamika wzrostu w odn ie s ie n iu do kwoty jaką obowiązany był wnieść członek sp ó łd z ie ln i - jako uzupełnienie z a lic z k i - była niższa, n iew ie le ponad trzy i pół raza. Związane to b y ło z tym, że w roku 1984 i 1985 wkład m ieszkaniowy członków zm ieniających prawo do lokalu był waloryzowany i dop iero wtedy zaliczany na poczet z a lic z k i na wkład budowlany. Udział kwoty "uzupełnienie z a lic z k i" obowiązującej członka przy zamianie prawa do lo kalu, w kwocie z a lic z k i na wkład budowlany zm ieniał s ię w poszczególnych la ta c h. W 1981 r. uzupełnienie z a lic z k i stanowiło

10 u* O' T a b e l a 5 Kształtowanie s iij wielkości zaliczek na wkład budowlany w latach 19B1-19B53 Treść kwota w?ł Rok poprzedni = 100X X kwota w zł % kwota w zł X kwota w zł X kwota w zł X 19B Zaliczka na wkład budowlany , , , ,0 153, 153, 173,7 488,7. Wkład mieszkaniowy ialiczuny na poczet zaliczki na wkład budowlany , , , _ ,5 100,0 100,0 470,1 64,1 Bożena Mikołajczyk 3. 4Jzupełriinie z a liczki (poz. 1-) 31 взв 56,3 6 03Я 71,6 6 ИЗО 71,6 _ «,5 194,9 194,9-369,4 3 Wyliczenia zaliczek dla mieszkania w powierzchni użytkowej - 48,18 m. Ź r ó d ł o : Obliczenia własne.

11 56,3%, w latach ,6%. W 19B4 r. przeliczony, zwaloryzowany wkład mieszkaniowy w przypadku mieszkart ze starych zasobów był wyższy od obowiązującej z a lic z k i i w c a ło ś c i zaliczany jako zalic z k a na wkład budowlany. W 1985 roku uzupełnienie z a lic z k i stanow iło 4,5% z a lic z k i na wkład budowlany. Uzupełnienie z a lic z k i na wkład budowlany i wymaganą przy jednorazowej wpłacie część kredytu (zadłużenia) stanowią wpłaty jednorazowe. Jak kształtow ała się dynamike i struktura jednorazowej wpłaty ilu s t r u ją dane zawarte w tab. 6. Wynika z nich, że w latach n a s tą p ił 15-krotny wzrost kwoty, k tó rą n a le ż a ło w p ła c ić jednorazowo aby uzyskać prawo do umorzenia części kredytu przy zmianie z lokatorskiego na własnościowe prawo do lo kalu. Mniejszy wzrost dotyczył uzupełnienia z a lic z k i - wzrost w latach był ponad 3,5-krotny, ale wzrost części kredytu wnoszonego jednorazowo był aż prawie 7-krotny. J e ż e l i spróo bujemy u s t a lić, ja k i był koszt jednego m p. u., wyliczonego z kwo- 1 ty ja k ą członek wpłaca jednorazowo, to d la mieszkania o powierz- chni użytkowej 48,18 m* wybudowanego w 1971 r. koszt ten k s z t a ł t o wał się następująco: o 1981 r zł/m powierzchni użytkowej 198 r zł/m powierzchni użytkowej 1984 r zł/m powierzchni użytkowej o 1985 r zł/m pow ierzchni użytkowej Jak widać z przedstawionego w y licz enia, w latach nas t ą p i ł w SM "Zarzew" 15-krotny wzrost kosztów związanych z "wykupieniem przez członka mieszkania lokatorskiego. Powyższym towarzyszyły inne; znianora związane z udzielaniem b o n ifik a ty (dotacji) przysłu g u jącej członkom, którzy przedterminowo s p ł a c i l i kredyt oraz o- kresem spłaty zadłużenia. Z a n a liz y przepisów w tym względzie wynika, że: - w latach członek s p ó łd z ie ln i miał prawo do b o n if i katy w wysokości 40% zadłużenia, j e ż e li w p ła cił uzupełnienie zaliczki i 60% zadłużenia w określonym term inie (30 d n i); 30% b o n ifik a ty, je ż e li sp łata zadłużenia n astąp iła w okresie 5 la t od wpłaty zaliczki oraz 0% b o n ifik a ty, gdy sp łata zadłużenia n astą p iła w okresie 10 la t od wpłaty z a lic z k i.» 1 Wpłata jednorazowa - pomniejszona o zużycie i b o n ifik a tę.

12 T a b e l a 6 K s z ta łto w a n ie s ię jednorazowej w p ła ty przy p rz e k s z ta łc a n iu lo k a to rs k ie g o prawa do lo k a lu na w łasn o ścio w e3 Lata Dynamika wzrostu wpłat Rodzaj w płat U z u p e łn ie n ie z a l i c z k i ,8 194,8-369,4 Wymagana p tľ y jednorazow ej w p łac i e c z ^ ść k r e d y t u ,4 37,1 893,5 677, Ô4 19Й Bożena Mikołajczyk Jednorazow a w p ła ta ,1 117,0 440, ,0 a W y lic z e n ia d la m ieszkania o p owierzchni użytkowej - 48,18 m. Ź r ó d ł o : O b lic z e n ia własne.

13 - w latach należna członkowi b o n ifikata stanowiła 0% wymaganego wkładu budowlanego. Można ją było uzyskać, wpłacając 80% wkładu budowlanego (w term inie 30 d n i). Była to jedyna możliwość u- zyskania b o n ifik a ty. Pozostałą część zadłużenia członek sp ła cał ciągu 50 la t, a wcześniejsza jego sp łata nie pozwalała na uzyskanie b o n ifik a t, jak to było w latach poprzednich. - w przypadku, gdy członek wpłacał tylko kwotą uzupełnienia zalic z k i na wkład budowlany, pozostałą część wkładu obowiązany był wnosić w miesięcznych ratach wraz z odsetkami. Okresy sp ła t były różne i kształtow ały s ię następująco: w latach la t ; w latach l a t 13. Z przeprowadzonych badań wynika, że: a) największa liczba przekształceń prawa do lokalu z lo k a to r skiego na własnościowe n astą p iła w latach , co b y ło ze stosunkowo niską "ceną wykupu" mieszkań; w związane b) w latach liczba przekształceń prawa do lokalu z lokatorskiego na własnościowe zmniejszyła się w porównaniu z latami prawie sześcio kro tn ie, na co wpływ miały zmiany: - w sposobie u sta la n ia zaliczek na wkład budowlany (n a s tą p ił po- bowiem pięciokrotny wzrost kwoty z a lic z k i na mieszkanie, np. o o wierzchni użytkowej 48,18 m ); - w zasobach u d zielania b o n ifik a ty, jaką uzyskiwał członek, który przedterminowo s p ła c ił kredyt; - w przypadku zbycia prawa do lokalu w okresie 5 la t od momentu przekw alifikowania. 13 W artykule wykorzystano pracę dyplomową H. Brzejszczak pt. P o lity k a ekonomiczno-finansowa s p ó łd z ie ln i mieszkaniowej w latach na przykładzie SM "Zarzew": Łódź 1986 (maszynopis).