PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA MIASTA GŁOGOWA

Transkrypt

1 PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA MIASTA GŁOGOWA

2 SPIS TREŚCI 1. WSTĘP Cel i zakres opracowania Źródła prawa unijne i międzynarodowe krajowe Streszczenie w języku niespecjalistycznym Ogólna strategia przygotowania Planu gospodarki niskoemisyjnej Uwarunkowania zewnętrzne Uwarunkowania międzynarodowe i unijne Uwarunkowania ogólnokrajowe Uwarunkowania regionalne Uwarunkowania w zasięgu lokalnym Sporządzenie Planu gospodarki niskoemisyjnej Cele strategiczne i szczegółowe INWENTARYZACJA EMISJI DWUTLENKU WĘGLA (CO 2) DLA MIASTA GŁOGÓW Metodologia inwentaryzacji Czynniki wpływające na emisję CO CHARAKTERYSTYKA GMINY MIEJSKIEJ GŁOGÓW Położenie Administracyjne Geograficzne i geograficzno-fizyczne Komunikacyjne Warunki hydrograficzne Wody powierzchniowe Wody podziemne Gleby Budowa geologiczna Struktura użytkowania gruntów Klimat Walory przyrodniczo - turystyczne Sytuacja demograficzna Sytuacja mieszkaniowa Strona 2

3 3.10. Sytuacja gospodarcza Sieci i instalacje Sieć wodociągowa Sieć kanalizacyjna Gospodarka odpadami Instalacje ciepłownicze Sieć energetyczna Transport Układ kolejowy Układ drogowy OCENA JAKOŚCI POWIETRZA NA TERENIE GMINY MIEJSKIEJ GŁOGÓW Charakterystyka głównych zanieczyszczeń powietrza Ocena jakości powietrza na terenie Gminy Miejskiej Głogów Identyfikacja sektorów problemowych OCENA SYTUACJI WYJŚCIOWEJ INWENTARYZACJA EMISJI CO Energia elektryczna Gaz Ciepło sieciowe Inne nośniki energii Oświetlenie uliczne Transport Podsumowanie inwentaryzacji emisji METODOLOGIA PRZYGOTOWANIA PLANU GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ Działania i zadania Sektorowy potencjał redukcji Możliwe do osiągnięcia oszczędności eksploatacyjne ASPEKTY ORGANIZACYJNE I FINANSOWE Struktury organizacyjne Aspekty finansowe Organy i Instytucje Źródła finansowania DŁUGOTERMINOWA STRATEGIA, CELE I ZOBOWIĄZANIA Strona 3

4 10. KRÓTKO/ŚREDNIOTERMINOWE STRATEGIE, CELE I ZADANIA DZIAŁANIA, ZADANIA I ŚRODKI ZAPLANOWANE NA CAŁY OKRES OBJĘTY PLANEM SZACOWANE POZIOMY REDUKCJI EMISJI Poziom redukcji emisji CO 2 w stosunku do lat poprzednich Poziom redukcji zużycia energii finalnej w stosunku do przyjętego roku bazowego Udział zużytej energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych MONITORING WSKAŹNIKÓW I RAPORTOWANIE EFEKTÓW Monitoring wskaźników Raportowanie ZAŁĄCZNIKI Strona 4

5 1. WSTĘP 1.1. Cel i zakres opracowania Rada Miejska w Głogowie na mocy Uchwały nr L/318/13 Rady Miejskiej w Głogowie z dnia 22 października 2013 r. w sprawie zgody na przystąpienie do opracowania i wdrożenia Planu gospodarki niskoemisyjnej przystąpiła w dniu roku do opracowania Planu gospodarki niskoemisyjnej (PGN). Plan gospodarki niskoemisyjnej jest dokumentem wielowymiarowym, niebywale istotnym przy formułowaniu nowej strategii zarządzania gospodarką, mającej na celu zrównoważony rozwój. Integracja działań gospodarczych, politycznych oraz społecznych, z zachowaniem ciągłości i równowagi kluczowych procesów przyrodniczych ma w klarowny sposób podkreślać ważność aspektu, jakim jest poszanowanie zasobów naturalnych ze względu na ich ograniczony zakres. Za priorytet PGN stawia się przede wszystkim poprawę efektywności energetycznej oraz wzrost wykorzystania odnawialnych źródeł energii (OZE). Schemat1. Główne cele Planu gospodarki niskoemisyjnej dla Miasta Głogowa Cele PGN dla Miasta Głogowa polepszenie jakości powietrza poprawa efektywności energetycznej zwiększenie wykorzystania OZE Strona 5

6 Niniejszy PGN dedykowany jest dla terytorium należącego do Gminy Miejskiej Głogów. Służy on do osiągnięcia wielostopniowych celów opracowanych w dokumentach rangi lokalnej, regionalnej, krajowej i międzynarodowej. PGN w skali lokalnej ma za zadanie usystematyzować i zharmonizować gminne działania na rzecz osiągnięcia określonych założeń. Głównym jego celem jest analiza i ocena sytuacji wyjściowej w Gminie Miejskiej Głogów w zakresie emisji gazów cieplarnianych oraz przedstawienia możliwych rozwiązań dążących do ich redukcji. Regionalnie zaś skupia się na planowaniu przedsięwzięć zmierzających do poprawy jakości powietrza tam, gdzie doszło do przekroczenia poziomów dopuszczalnych stężeń, gdzie dane obszary zostały objęte programem ochrony powietrza, a także tam, gdzie zostały zaplanowane działania krótkoterminowe. PGN dla Głogowa będzie obejmował następujący zakres: 1. Informacje ogólne charakterystyka gminy pod kątem obszarów mających bezpośredni wpływ na wielkość emisji gazów cieplarnianych do atmosfery. 2. Inwentaryzacja emisji gazów cieplarnianych na terenie miasta powstałej w skutek spalania paliw stałych, ciekłych i gazowych, użytkowania energii elektrycznej, ciepła sieciowego oraz z uwzględnieniem energii pochodzącej z odnawialnych źródeł energii z podziałem na poszczególne grupy odbiorców energii oraz ze środków transportu wykorzystujących paliwa jako źródło energii do zasilania silników. 3. Prognoza redukcji emisji do roku 2020 przy założeniu wariantu niskoemisyjnego. 4. Podsumowanie w języku niespecjalistycznym. Podstawą do opracowania Planu gospodarki niskoemisyjnej dla miasta Głogowa jest zawarta pomiędzy Gmina Miejską Głogów, a Firmą Envi Konsulting ul. Wolności 13/8, Brzeg Umowa nr UM/52/ZPZ/113/15 z dnia 03 lutego 2015 roku dotycząca opracowania Planu gospodarki niskoemisyjnej Miasta Głogowa, bazy danych i przeprowadzenie strategicznej oceny oddziaływania Planu na środowisko. Strona 6

7 1.2. Źródła prawa Plan gospodarki niskoemisyjnej sporządzony został w oparciu o zdobyte materiały źródłowe, w tym: Materiały udostępnione przez Zamawiającego, w szczególności; Miejski Program Ochrony Środowiska Analiza zmian w zagospodarowaniu przestrzennym w latach Lokalny Plan Rewitalizacji Miasta Głogowa na lata Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe Gminy Miejskiej Głogów na lata Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Gminy Miejskiej Głogów na lata Zintegrowany Plan Rozwoju Transportu Publicznego dla miasta Głogowa Strategia Rozwoju Miasta Głogowa na lata Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta Głogowa Obowiązujące plany zagospodarowania przestrzennego miasta Głogowa dostępne w Urzędzie Miejskim w Głogowie Program Ochrony Zieleni Raporty, dane statystyczne, opracowania i sprawozdania Instytucji Publicznych, w tym: Głównego Urzędu Statystycznego Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Ministerstwa Ochrony Środowiska Dolnośląskiego Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska we Wrocławiu Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska we Wrocławiu Literatura specjalistyczna. Materiały autorskie zebrane przez Firmę Envi Konsulting Wykonawcę PGN. Wszelkie pozyskane i przetworzone informacje oraz dane zawarte w przedmiotowym Planie gospodarki niskoemisyjnej zostały przygotowane Strona 7

8 i opracowane zgodnie z obowiązującymi międzynarodowymi,unijnymi i krajowymi przepisami prawnymi unijne i międzynarodowe W kontekście zgodności z przepisami międzynarodowymi wskazać należy: Protokół z Kioto do Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu, Konwencja o różnorodności biologicznej, Konferencja Narodów Zjednoczonych w sprawie Zrównoważonego Rozwoju Rio+20 pn. Przyszłość jaką chcemy mieć, Europejska Konwencja Krajobrazowa, Ramowa Konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu, Konwencja w sprawie transgranicznego zanieczyszczania powietrza na dalekie odległości (LRTAP) wraz z protokołami. W kontekście zgodności z przepisami obowiązującymi na terenie Unii Europejskiej: Państwa członkowskie Unii Europejskiej chcąc podążać za trendem pro środowiskowym winny starać się przekierować swoja gospodarkę na tory niskoemisyjne. Warto podkreślić fakt, że rozwój gospodarki kształtowany jest głównie w skali lokalnej, dlatego też należy podejmować działania przede wszystkim na tym poziomie. Korzyści wypływające z prowadzenia gospodarki niskoemisyjnej skłoniły władze miasta Głogów do podjęcia działań w tym kierunku, poprzez opracowanie Planu Gospodarki Niskoemisyjnej. Służyć on ma za narzędzie do realizacji celów pakietu klimatyczno-energetycznego oraz być zgodny z wytycznymi strategii Europa PGN ma także przyczynić się do wypełnienia wymagań wynikających z nw. źródeł prawa, w szczególności: Decyzja Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/406/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie wysiłków podjętych przez państwa członkowskie, zmierzających do zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych w celu realizacji do roku 2020 zobowiązań Wspólnoty dotyczących redukcji emisji gazów cieplarnianych (Dz. U. UE L 140 z ) tzw. decyzja non-ets. Strona 8

9 Na drodze powyższej decyzji przypisano każdemu z państw członkowskich roczny limit emisji gazów cieplarnianych na lata od 2013 do 2020 roku Każdego roku emisje państw członkowskich muszą znajdować się poniżej odpowiadającego im rocznego limitu emisji. Na rok 2020 dla Polski przewidziano limit emisji w wysokości 14 %. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych zmieniająca i w następstwie uchylająca dyrektywy 2001/77/WE ora 2003/30/WE (Dz. U. UE L 140 z ). tzw. dyrektywa OZE. Powyższa Dyrektywa określa obowiązkowe krajowe cele ogólne w odniesieniu do całkowitego udziału energii ze źródeł odnawialnych w końcowym zużyciu energii brutto i w odniesieniu do udziału energii ze źródeł odnawialnych w transporcie. Zobowiązaniem Polski wynikającym z ww. dyrektywy jest osiągnięcie w 2020 r. nie mniej niż 15% udziału energii z odnawialnych źródeł w zużyciu energii końcowej. Ponadto państwa członkowskie muszą przyjąć krajowe plany działania, w których określono na rok 2020 udział energii ze źródeł odnawialnych zużywany w sektorze transportu oraz energii elektrycznej i ogrzewania. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/31/UE z dnia 19 maja 2010 r. w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (Dz. U. UE L 153 z ). Nakłada ona na państwa członkowskie UE obowiązek stosowania takich technologii w budownictwie użyteczności publicznej, aby po 31 grudnia 2018 r. nowe budynki posiadały zużycie energii, jak najbardziej zbliżone do zera. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/27/UE z dnia 25 października 2012 r. w sprawie efektywności energetycznej (Dz. U. UE L 315/1 z ) tzw. dyrektywa EED. Powyższa dyrektywa ustanawia wspólną strukturę ramową dla środków służących wspieraniu efektywności energetycznej w Unii. Ma to zapewnić osiągnięcie głównego unijnego celu jakim jest wzrost efektywności energetycznej o 20 % do 2020 r. Każde państwo członkowskie ustala orientacyjną krajową Strona 9

10 wartość docelową w zakresie efektywności energetycznej w oparciu o zużycie energii pierwotnej lub końcowej, oszczędność energii pierwotnej lub końcowej albo energochłonność. Dla Polski w Krajowym Programie Reform (KPR) na rzecz realizacji strategii Europa 2020 określono cel zmniejszenia zużycia energii w polskiej gospodarce o 13,6 Mtoe co odpowiada zaledwie ok. 20 mln ton węgla energetycznego. Zgodnie z metodologią unijną powinien wynosić on ok.22 Mtoe. Drugim celem nadrzędnym ustanowionym przez polski rząd, jest zmniejszenie energochłonności polskiej gospodarki (wyrażonej w toe/pln PKB) o 14% w stosunku do roku bazowego. Źródłami prawa są również akty wykonawcze do ww. regulacji, aktualne na dzień podpisania umowy krajowe Planowanie energetyczne w Polsce jest realizowane przede wszystkim na poziomie gminnym. Mają na nie wpływ zarówno polityka jak i działalność przedsiębiorstw energetycznych. Zależne jest także w dużej mierze od administracji rządowej tzn. od wojewodów oraz Ministra Gospodarki. W polskim prawie występuje kilkanaście aktów regulujących kwestie związane z krajowym planowaniem energetycznym, m.in.: Konstytucja RP z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U nr 78 poz. 483) zgodnie z art. 5, stanowi o tym, że należy zapewnić ochronę środowiska, poprzez zrównoważony rozwój. Rozwój gospodarki niskoemisyjnej jest realizacją tego celu. Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (Dz. U. z 2012 poz z poźn. zm.) określa Projekt założeń do Planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe. Jest to plan zbliżony tematycznie do Plan gospodarki niskoemisyjnej. PGN nie podlega jednak regulacjom związanym z przyjęciem projektu założeń do planu. Jest to strategiczny, długoterminowy dokument o charakterze całościowym, co oznacza, że obejmuję on obszar całej gminy, gdzie jego głównymi założeniami są to: wzrost efektywności energetycznej Strona 10

11 oraz wykorzystania odnawialnych źródeł energii, a także redukcja emisji gazów cieplarnianych. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2013 r. poz z późn.zm.) normuje konieczność utworzenia programów ochrony powietrza i planów działań krótkoterminowych, inaczej niż w przypadku PGN, który nie jest prawnie wymagany na dzień jego sporządzenia. Motywacją do jego utworzenia jest możliwość uzyskania dofinansowania ze środków funduszu w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowiska ( ), Priorytet 9.3 Plany Gospodarki Niskoemisyjnej, opracowanego przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Ponadto opracowanie PGN podyktowane jest aktualna polityką państwa polskiego i wynika z założeń Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej (NPRGN), przyjętego 16 sierpnia 2011 roku przez Radę Ministrów. Ma on na celu m.in. realizację międzynarodowych zobowiązań Polski oraz unijnego pakietu klimatyczno-energetycznego. Wynikają z niego również zadania szczegółowe dla gmin: rozwój niskoemisyjnych źródeł energii, poprawa efektywności energetycznej, poprawa efektywności gospodarowania surowcami i materiałami, rozwój i wykorzystanie technologii niskoemisyjnych, zapobieganie powstaniu oraz poprawa efektywności gospodarowania odpadami. Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywności energetycznej (Dz. U. z 2011 Nr 94, poz. 551 z późn. zm.) określa obowiązki jednostek sektora publicznego oraz działania z zakresu tematyki efektywności energetycznej. Przede wszystkim przedstawia zasady wytyczania końcowego celu w zakresie oszczędnego gospodarowania energią, czy też zasady uzyskania i umorzenia świadectwa efektywności. PGN ma pomóc w procesie wdrażania założeń powyższej ustawy. Pozostałe: Strona 11

12 Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnienie informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2013 r. poz z poźn. zm.) Ustawa z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2007 r. Nr 50 poz. 331 z poźn. zm.) Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r. poz z poźn. zm.) Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2015 r. poz. 199 z poźn. zm.) Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2013 r. poz. 595 z poźn. zm.), Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2013 r. poz. 594 z poźn. zm.), Załącznik nr 9 do Regulaminu Konkursu nr 2/POIiŚ/9.3/2013, Poradnik Jak opracować plan działań na rzecz zrównoważonej energii (SEAP)? Drugi Krajowy Plan Działań Dotyczący Efektywności Energetycznej (EEAP), Założenia do Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej, Krajowy Plan Działań w zakresie energii ze źródeł odnawialnych, Polityka Energetyczna Polski do 2030r., Źródłami prawa są również akty wykonawcze do ww. ustaw, aktualne na dzień podpisania umowy Streszczenie w języku niespecjalistycznym Plan gospodarki niskoemisyjnej jest strategicznym dokumentem o charakterze planistycznym, którego głównym celem jest skoncentrowanie działań na podniesieniu efektywności energetycznej, redukcji emisji gazów cieplarnianych oraz zwiększeniu wykorzystania odnawialnych źródeł energii. Istotą Planu jest osiągniecie korzyści z zachowaniem równowagi pomiędzy aspektami ekonomicznymi, społecznymi i środowiskowymi. Strona 12

13 Konieczność sporządzenia Planu wynika z ratyfikowanej przez Polskę w roku 1994 Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu i uzupełniającego ją Protokołu z Kioto z 1997r. oraz pakietu klimatycznoenergetycznego przyjętego przez Komisję Europejską w grudniu 2008 roku. Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Miasta Głogowa wpisuje się w politykę energetyczną Polski i wynika z Założeń Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej przyjętych przez Radę Ministrów 16 sierpnia 2011r. Ponadto, dokument może pomóc w spełnieniu obowiązków nałożonych na jednostki sektora publicznego w zakresie efektywności energetycznej, wynikające z Ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywności energetycznej (Dz. U. nr 94, poz. 551 z późn. zm.). Celem nadrzędnym zadania jakim jest kreowanie szeroko rozumianej gospodarki niskoemisyjnej w strukturze lokalnej jest dążenie do trwałej poprawy jakości życia współczesnych i przyszłych pokoleń poprzez kształtowanie właściwych proporcji w gospodarowaniu trzema rodzajami kapitału zrównoważonego rozwoju: ekonomicznym, społecznym i naturalnym. Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Miasta Głogowa ma za zadanie ocenę sytuacji wyjściowej, zidentyfikowanie obszarów problemowych oraz dokonanie analizy możliwych do realizacji przedsięwzięć inwestycyjnych i nieinwestycyjnych, których realizacja ma skutkować poprawą bezpieczeństwa energetycznego gminy. Planowanie działań mających na celu zmniejszenie zużycia energii finalnej, poprawę efektywności energetycznej oraz wzrost wykorzystania energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych w finalnej konsumpcji energii w konsekwencji przyczyni się do zmniejszania emisji gazów cieplarnianych do atmosfery, a tym samym do poprawy jakości powietrza i życia mieszkańców. Powodzenie osiągnięcia założonych celów zależy przede wszystkim od możliwości finansowych oraz możliwości pozyskania finansowania ze źródeł zewnętrznych, w tym głównie ze źródeł nowej perspektywy finansowej Unii Europejskiej Innymi podstawowymi uwarunkowaniami są aspekty techniczne, organizacyjne i administracyjne, które wymagać będą każdorazowego analizowania możliwości realizacji konkretnych projektów. Strona 13

14 1.4. Ogólna strategia przygotowania Planu gospodarki niskoemisyjnej Gmina Miejska Głogów uzyskała dofinansowanie na realizację Planu gospodarki niskoemisyjnej, w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko w ramach Priorytetu IX, w którym występuje sześć działań, w tym działanie 9.3 Termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej. PGN opracowano zgodnie z wytycznymi Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko (POIiŚ) oraz wytycznymi Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW). Dodatkowo Miasto Głogów, jako jednostka samorządu terytorialnego, podlega pod regionalne i lokalne przepisy, uwarunkowania, plany, programy, strategie oraz procedury, które również kształtują gospodarką niskoemisyjną, uwzględniając jednocześnie ochronę klimatu i zrównoważony rozwój. Pracując nad ogólną strategią i ideą rozwoju Miasta Głogowa przede wszystkim należy dokładnie przeanalizować dokumenty szczegółowe i strategiczne oraz zaplanować priorytetowe cele strategiczne możliwe do zrealizowania na poziomie lokalnym Uwarunkowania zewnętrzne Podrozdział Uwarunkowania zewnętrzne ujęto w najważniejsze punkty, tj: Uwarunkowania międzynarodowe i unijne Uwarunkowania ogólnokrajowe Uwarunkowania regionalne Uwarunkowania o zasięgu lokalnym. Taki podział został podyktowany racjonalnym uporządkowaniem ogromu dokumentów strategicznych i szczegółowych, z zakresu działań i opracowań obejmujących tematykę gospodarki niskoemisyjnej i efektywności energetycznej Uwarunkowania międzynarodowe i unijne Pakiet klimatyczno- energetyczny do roku 2020r. Strona 14

15 W marcu 2007r. przyjęty został przez Parlament Europejski i przywódców krajów członkowskich Unii Europejskiej pakiet klimatyczno-energetyczny do roku 2020, tzw. 3 x 20%. W związku z powyższym Polska, zgodnie z prawem międzynarodowym i unijnym, podjęła ww. zobowiązania zmierzające do redukcji emisji gazów cieplarnianych. Plan gospodarki niskoemisyjnej ma posłużyć jako praktyczne narzędzie do osiągnięcia jego celów. Tabela 1. Pakiet klimatyczno- energetycznego do roku 2020 cele - zwiększenie efektywności wykorzystania energii o 20% do 2020r. w porównaniu do prognozy zapotrzebowania na paliwa i energię, - zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych przynajmniej o 20% w 2020r. w porównaniu do poziomu z 1990r. i 30% zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych w 2020r. w UE w przypadku, gdyby uzyskano światowe porozumienie co do redukcji gazów cieplarnianych, - zwiększenie udziału energii ze źródeł odnawialnych w ogólnym zużyciu energii do 20% w 2020r., w tym 10% udziału biopaliw w zużyciu paliw pędnych. Konieczne zatem jest podjęcie wielu działań, o szerokim zakresie, bezpośrednio wpływających na redukcję zanieczyszczeń i emisji gazów cieplarnianych, a także tych pośrednio sprzyjających ograniczeniu zużyciu paliw i energii. Jest to możliwe dzięki kooperacji głównych obszarów gospodarki i różnych poziomów administracyjnych, zarówno europejskich i krajowych, w tym regionalnych i lokalnych (gmina oraz powiat). Realizacja celów wynikających z pakietu klimatyczno-energetycznego, możliwa jest m.in. dzięki Narodowemu Funduszowi Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, pełniącego rolę instytucji zarządzającej i wdrażającej Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko (POIiŚ) na lata Utworzono go w ramach krajowej inicjatywy, której u podstawy ideologicznej leży ochrona klimatu. Planuje się bowiem w sposób uprzywilejowany traktować podmioty, aplikujące o środki z programu krajowego POIiŚ na lata oraz z programów regionalnych na lata , które będą posiadać opracowany Plan gospodarki niskoemisyjnej. Wdrożenie PGN winno skutkować Strona 15

16 korzyściami środowiskowymi, ekonomicznymi i społecznymi dla beneficjenta ww. programów. "Europa 2020" - Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu została przyjęta przez Radę Europejską 17 czerwca 2010 roku. Jest to strategia rozwoju społeczno-gospodarczego Unii Europejskiej na najbliższe lata. Innowacyjne współdziałanie państw członkowskich w ramach omawianej strategii ma przyczynić się do zwalczenia kryzysu związanego przede wszystkim z nieracjonalnym gospodarowaniem zasobami oraz z pogłębiającym się starzeniem społeczeństwa i bezrobociem. Podstawą tego dokumentu było wyznaczenie głównych celów rozwojowych, do osiągnięcia w roku 2020 na poziomie unijnym, w zakresie: zatrudnienia, innowacji, edukacji, włączenia społecznego oraz zmian klimatu/energii, które w formie wskaźników posłużą do oceny postępów w realizacji Europa Tabela 2. Zmiany klimatu i zrównoważone wykorzystanie energii 20/20/20 cele - ograniczenie emisji gazów cieplarnianych o min. 20 % w stosunku do poziomu z 1990 r. (lub nawet o 30%), - źródła odnawialne powinny stanowić min. 20% udziału w energii użytkowej, - efektywność energetyczna powinna wzrosnąć o 20%. Podstawowymi instrumentami realizacji celów strategii Europa 2020 są Krajowe Programy Reform opracowywane przez państwa członkowskie Unii Europejskiej oraz przygotowane przez Komisję Europejską inicjatywy przewodnie realizowane na poziomie Unii Europejskiej, państw członkowskich, władz regionalnych i lokalnych Uwarunkowania ogólnokrajowe Gospodarka niskoemisyjna uwarunkowana jest przede wszystkim krajowymi planami, strategiami i programami. Polskie władze aktywnie biorą udział w kreowaniu wspólnotowej polityki energetycznej, dokonując przy tym transpozycji oraz implementacji prawodawstwa unijnego. Podczas tego procesu kładą nacisk szczególnie na krajowe uwarunkowania, m.in.: posiadane zasoby energetyczne, Strona 16

17 technologiczne uwarunkowania wytwarzania i przesyłu energii oraz ochronę interesów odbiorców. Główne dokumenty o zasięgu ogólnokrajowym: Polityka Ekologiczna Państwa w latach z perspektywą do roku 2016 została przyjęta przez Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej uchwałą z dnia 22 maja 2009 r. (poz. 501). Wymagana jest ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2013 r. poz z późn.zm.). Jest to jeden z głównych dokumentów strategicznych, do którego celów zalicza się, w szczególności: wyznaczenie kierunków działań powodujących zmniejszenie energochłonności gospodarki oraz określanie priorytetów w zakresie wykorzystania OZE. Realizacja polityki ekologicznej państwa winna uwzględniać aspekty ekologiczne, przede wszystkim zrównoważony rozwój. Należy je obligatoryjnie włączać do polityk sektorowych we wszystkich dziedzinach gospodarowania, a także do strategii i programów rozwoju na szczeblu regionalnym i lokalnym. Polityka Energetyczna Państwa do 2030 roku dzięki temu dokumentowi, poprzez działania inicjowane na szczeblu krajowym, realizowane są cele polityki energetycznej wyznaczone dla Wspólnoty. Wyznaczono sześć podstawowych założeń polskiej polityki energetycznej (Tabela 3). Tabela 3. Cele Polityki energetycznej Polski do 2030 roku: cele - poprawa efektywności energetycznej, - wzrost bezpieczeństwa dostaw paliw i energii, - dywersyfikacja struktury wytwarzania energii elektrycznej poprzez wprowadzenie energetyki jądrowej, - rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii, w tym biopaliw, - rozwój konkurencyjnych rynków paliw i energii, - ograniczenie oddziaływania energetyki na środowisko, - rozwój niskoemisyjnych źródeł energii. Wcielenie w życie powyższych celów przyczyni się do zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego, jednocześnie zmniejszając energochłonność Strona 17

18 polskiej gospodarki. W mierzalny sposób odzwierciedli się w ograniczeniu emisji z sektora energetycznego do atmosfery. Polityka klimatyczna Polski. Strategie redukcji emisji gazów cieplarnianych w Polsce do roku 2020 została przyjęta przez Radę Ministrów w dniu 4 listopada 2003 r. Dokument ten określa między innymi cele i priorytety polityki klimatycznej Polski. Celem strategicznym polityki klimatycznej, najważniejszym z punktu widzenia PGN, jest działanie na rzecz ochrony klimatu poprzez wdrażanie zasad zrównoważonego rozwoju. Jego osiągniecie możliwe jest m.in. poprzez racjonalizację wykorzystania energii, surowców i produktów przemysłu. Strategia Rozwoju Kraju 2020 została przyjęta przez Radę Ministrów w dniu 25 września 2012 r. Określa ona cele strategiczne do 2020 roku oraz 9 zintegrowanych strategii, służących realizacji założonych celów rozwojowych. Do najważniejszych strategii z punktu widzenia PGN należy bezpieczeństwo energetyczne i środowisko, gdzie za główny cel stawia się wzrost efektywności energetycznej i poprawę stanu środowiska, głównie powietrza atmosferycznego. Na rzecz efektywności energetycznej wpływać ma zwiększanie wykorzystania OZE a także innowacyjne i energooszczędne technologie maszyn i urządzeń. Zaś w kwestii polepszenia jakości powietrza należy podjąć działania, w szczególności, obejmujące redukcję emisji gazów cieplarnianych oraz innych zanieczyszczeń powietrza, zwłaszcza na najbardziej emisyjnych obszarach (transport, energetyka) oraz z rozproszonych źródeł o największej emisji (małe kotłownie węglowe). Osiągnieciu celów z zakresu ograniczenia emisji sprzyjać będzie wdrażanie nowoczesnych technologii zwiększających efektywność zużycia paliw i energii w transporcie, stosowanie alternatywnych paliw w przemyśle czy też paliw niskoemisyjnych w mieszkalnictwie. Strategia rozwoju energetyki odnawialnej z 23 sierpnia 2001 roku zakłada osiągnięcie celów polityki ekologicznej, szczególnie zmniejszenie emisji zanieczyszczeń do powietrza, poprzez wzrost wykorzystania OZE w bilansie Strona 18

19 paliwowo-energetycznym kraju do 14 % w 2020 r., w strukturze zużycia nośników pierwotnych. Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko (POIiŚ) zatwierdzono decyzją Komisji Europejskiej dnia 7 grudnia 2007 r. i uchwałą Rady Ministrów z dnia 3 stycznia 2008 r. Pod względem ilości środków przeznaczonych na realizację POIiŚ jest on największym programem w Polsce. Finansowany jest z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Funduszu Spójności oraz środków krajowych publicznych i prywatnych. Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko dzięki integralnemu podejściu do aspektów infrastruktury technicznej i społecznej ma posłużyć jako narzędzie do osiągnięcia założeń opracowanych w Narodowych Strategicznych Ramach Odniesienia na lata (NSRO). Realizacja celów w zakresie POIiŚ obejmuje sześć sektorów: środowiska, transportu, energetyki, kultury, ochrony zdrowia i szkolnictwa wyższego. Priorytetowym zadaniem POIiŚ jest maksymalizacja rozwoju gospodarczego przy jednoczesnym wzroście zatrudnienia, dla którego warunkiem koniecznym jest bezpieczeństwo energetyczne. Ww. program jest nastawiony na zmniejszenie energochłonności w odniesieniu do krajowej gospodarki z jednoczesną redukcją niepożądanego wpływu sektora energetyki na środowisko. Działanie 9.3 Termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej obejmuje Plany Gospodarki Niskoemisyjnej realizowane w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata , Priorytet IX Infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku i efektywność energetyczna, zgodnie z Regulaminem Konkursu nr 2/POIiŚ/9.3/2013- (załącznik nr 9 - Szczegółowe zalecenia dotyczące struktury planu gospodarki niskoemisyjnej ). Narodowy Program Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej (NPRGN) Jego założenia zostały przyjęte 16 sierpnia 2011 r. przez Radę Ministrów. NPRGN ma na celu przekształcenie polskiej gospodarki na niskoemisyjną, co wynika ze zobowiązań jakie Polska podjęła na szczeblu prawa międzynarodowego, m.in.: w Protokole z Kioto i pakiecie klimatycznoenergetycznym Unii Europejskiej. Strona 19

20 Przewodnią ideą Programu jest zagwarantowanie korzyści ekonomicznych, środowiskowych i społecznych, w myśl zasady zrównoważonego rozwoju, których osiągnięcie uwarunkowane będzie przez wdrożenie działań ograniczających emisję, m.in.: nowych pro środowiskowych technologii i zwiększenie ich innowacyjności, ograniczenie energochłonności i tworzenie nowych miejsc pracy. Wszystkie te działania będą zmierzały do wzrostu konkurencyjności gospodarki na tle międzynarodowym. Tabela 4. Narodowy Program Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej cele GŁOWNY: - Rozwój gospodarki niskoemisyjnej przy zapewnieniu zrównoważonego rozwoju kraju SZCZEGÓŁOWE: - Rozwój niskoemisyjnych źródeł energii, - Poprawa efektywności energetycznej, - Poprawa efektywności gospodarowania surowcami i materiałami, - Rozwój i wykorzystanie technologii niskoemisyjnych, - Zapobieganie powstawaniu oraz poprawa efektywności gospodarowania odpadami, - Promocja nowych wzorców konsumpcji. Projekt Założeń Krajowej Polityki Miejskiej Został przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 16 lipca 2013 r. Dokumentem docelowym będzie Krajowa Polityka Miejska (KPM) realizowana w latach Zostaną w niej określone kierunki działań na rzecz rozwoju polskich miast oraz źródła ich finansowania. Strategicznym celem KPM jest umocnienie pozycji miast w procesie kształtowania wzrostu gospodarczego, głównie poprzez tworzenie nowych miejsc pracy oraz poprawę jakości życia mieszkańców. Dla Planu gospodarki niskoemisyjnej kluczowe znaczenie ma innowacyjne podejście do zagadnień związanych z transportem, gdzie kładzie się nacisk na zmniejszenie negatywnego wpływu na środowisko (np. poprzez hałas, emisje). Krajowy Plan Działań w zakresie energii ze źródeł odnawialnych Strona 20

21 jest realizacją zobowiązania wynikającego z art. 4 ust. 1 Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych zmieniającej i w następstwie uchylającej dyrektywy 2001/77/WE oraz 2003/30/WE. Został przyjęty w dniu 7 grudnia 2010 r. przez Radę Ministrów. Zawiera on krajowe cele dotyczące udziału OZE w końcowym zużyciu energii brutto w 2020 r. (S2020) na poziomie 15 % oraz sektorowe, m.in. dla: ciepłownictwa, transportu czy energetyki. Ponadto: Koncepcja polityki przestrzennego zagospodarowania kraju 2030, Drugi Krajowy Plan Działań Dotyczący Efektywności Energetycznej (EEAP), Krajowy plan działania w zakresie poprawy efektywności energetycznej, Krajowy Program Reform na rzecz realizacji strategii Europa 2020 wraz z aktualizacjami, Poradnik "Jak opracować plan działań na rzecz zrównoważonej energii (SEAP)", Wsparcie działań zmierzających do osiągnięcia celów określonych w Pakiecie z 10 stycznia 2007 r. pakiet klimatyczno- energetyczny do roku 2020, Wytyczne Ministerstwa Środowiska, Strategia zmian wzorców produkcji i konsumpcji na sprzyjające realizacji zasad trwałego, zrównoważonego rozwoju, Polityka Transportowa Państwa na lata , Krajowy Planu Inwestycyjny w sektorze elektroenergetyki Uwarunkowania regionalne Regionalny Program Operacyjny Województwa Dolnośląskiego został przyjęty przez Komisję Europejską w dniu 18 grudnia 2014 r. Program składa się z 11 osi priorytetowych, z czego tematyce energetycznej poświęcono głównie następującą oś priorytetową: OŚ PRIORYTETOWA 3 - Gospodarka Niskoemisyjna, gdzie za cele szczegółowe obrano: zwiększenie poziomu produkcji energii ze źródeł odnawialnych w województwie dolnośląskim, wzrost efektywności energetycznej i wykorzystania z OZE w przedsiębiorstwach oraz budynkach Strona 21

22 użyteczności publiczne i sektorze mieszkaniowym, a także redukcje niskiej emisji (transport i kominy). Głównym celem ww. programu jest zwiększenie konkurencyjności Dolnego Śląska, poprzez poprawę poziomu życia jego mieszkańców, przy jednoczesnym użytkowaniu zasobów naturalnych zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju. Strategia Rozwoju Województwa Dolnośląskiego do 2020 roku została uchwalona w dniu 28 lutego 2013 r. Jest to najistotniejszy dla Dolnego Śląska strategiczny dokument wyznaczający cele i kierunki rozwoju na najbliższe lata, wpływające na kształtowanie sytuacji społeczno-gospodarczej regionu. Jej celem jest przede wszystkim podniesienie poziomu życia mieszkańców województwa dolnośląskiego oraz poprawa konkurencyjności regionu, przy jednoczesnym respektowaniu zasad zrównoważonego rozwoju. - Program ochrony powietrza dla Województwa Dolnośląskiego został uchwalony w dniu 12 lutego 2014r. przez Sejmik Województwa Dolnośląskiego. Koncentruje się on na istotnych powodach występowania przekroczeń poziomów dopuszczalnych zanieczyszczeń, a także na znalezieniu skutecznych i możliwych do zrealizowania działań, których wdrożenie spowoduje obniżenie poziomów tych zanieczyszczeń, co najmniej do poziomów dopuszczalnych. Głównym jego celem jest przywrócenie naruszonych standardów jakości powietrza, a przez to poprawa warunków życia mieszkańców. - Strategia Rozwoju Powiatu Głogowskiego na lata została uchwalona nr uchwały XLV/386/2010 przez Radę Powiatu Głogowskiego w dniu 30 czerwca 2010 r. Dokument ten opisuje proces zmian pomiędzy stanem pierwotnym, przejściowym a docelowym. Strategia rozwoju powiatu to długookresowy plan działania, określający strategiczne cele rozwoju oraz zasoby i środki niezbędne do ich realizacji. Ponadto: Strona 22

23 Program zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska województwa dolnośląskiego, Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Głogowskiego na lata z perspektywą do roku 2020 uchwalony przez Radę Powiatu Głogowskiego w dniu 18 grudnia 2013 roku Uwarunkowania w zasięgu lokalnym Dla Planu Gospodarki Niskoemisyjnej na poziomie lokalnym, czyli na obszarze Gminy Miejskiej Głogów, znaczenie w kreowaniu gospodarki niskoemisyjnej mają przede wszystkim: Miejski Program Ochrony Środowiska dla Miasta Głogów, przyjęty uchwałą Nr XLV340/98 z dnia 10 lutego 1998 r., opisuje aktualny stan środowiska Gminy Miejskiej Głogów (na rok 1998) oraz kierunki możliwych do podjęcia inicjatyw proekologicznych. Wg wytycznych omawianego programu, wszelkie działania inwestycyjne powinny mieć opracowane rozwiązania zmierzające do redukcji zanieczyszczeń środowiska. W celu ochrony powietrza przewidziano następujące działania: ograniczenie uciążliwości źródeł niskiej emisji, rozumiane jako: likwidacja kotłowni, zmiana rodzaju opału lub sposobu opalania, na bardziej przyjazny środowisku, odpowiednia infrastruktura transportu, np. rozbudowa obwodnic, stosowanie innowacyjnych, dostępnych technologii w przemyśle, które są mnie szkodliwe. Strategia Rozwoju Miasta Głogowa na lata , przyjęta uchwałą Rady Miejskiej w Głogowie Nr XXVI/150/12 z dnia 20 marca 2012 r., gdzie dla zasadniczego obszaru problemowego jakim jest strategiczny cel skupiający się na dobrej jakości środowiska, opracowano 6 celów operacyjnych, w tym najistotniejszy z punktu widzenia PGN, jakim jest zmniejszona emisja zanieczyszczeń do powietrza, wody i gleby (cel 6.2). Główne kierunki działań zaproponowane dla osiągnięcia tego celu, przewidziane do wdrożenia przez władze miasta Głogów to przede wszystkim: konieczność Strona 23

24 wprowadzenia monitoringu i kontroli zanieczyszczeń powietrza, promocja przyjaznych dla środowiska źródeł ogrzewania oraz wprowadzenie systemu kar za stosowanie niedozwolonych substytutów paliw energetycznych jakim są np. odpady. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Głogowa, przyjęte uchwałą nr XLVIII/390/2010 Rady Miejskiej w Głogowie z dnia 25 maja Podstawą do sporządzenia powyższego studium, jest ustawa z dnia 27 marca 2003 r o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2003 r. Nr 80, poz.717 z późn. zm.) oraz ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2013 r. poz z późn.zm.). Nie jest ono formą przepisu prawnego, ani też nie stanowi podstawy do wydawania decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. To tzw. dokument planistyczny, który wyznacza cele i kierunki polityki przestrzennej dla Głogowa. W tego typu dokumentach należy uwzględniać w szczególności zasady ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju, takie jak: racjonalne kształtowanie środowiska i gospodarowanie jego zasobami, przeciwdziałanie zanieczyszczeniom, przywracanie elementów przyrodniczych do stanu właściwego, zachowanie różnorodności biologicznej. Aspektami, istotnym przy tworzeniu PGN, którym przyporządkowano konkretne kierunki działań są: ochrona wartości i zasobów środowiska oraz energetyka, w tym zaopatrzenie w energie cieplną. Ważniejsze kierunki działań: ograniczenie inwestycji szczególnie szkodliwych dla środowiska, stosowanie najlepszych dostępnych technologii i urządzeń infrastruktury technicznej oraz minimalizacja istniejących uciążliwości wynikających z przemysłu i transportu, likwidacja niskiej emisji, przeciwdziałanie niewłaściwemu korzystaniu ze środowiska, Strona 24

25 edukacja ekologiczna, bazująca na promowaniu zachowań proekologicznych i zasady zrównoważonego rozwoju, termomodernizacja systemów grzewczych oraz stosowanie wysoko sprawnych, energooszczędnych i ekologicznych urządzeń odbiorczych. Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe Gminy Miejskiej Głogów na lata , przyjęty uchwałą nr XLIII/282/13 z dnia r., Jest to opracowanie najbardziej zbliżone tematycznie do Planu gospodarki niskoemisyjnej. Funkcjonuje jako bazowy dokument dla lokalnego planowania energetycznego, określający m.in. organizację zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe oraz opracowanie działań mających na celu poprawę efektywności energetycznej. Innym z istotnych komponentów zrównoważonego rozwoju, dającym wymierne efekty ekologiczno-energetyczne, jest przemyślane wykorzystanie energii. Zwiększenie wykorzystania OZE, w gminnym bilansie energetycznym, skutkuje w szczególności: wzrostem efektywności wykorzystania zasobów energetycznych oraz polepszeniem stanu środowiska, głównie poprzez redukcję zanieczyszczeń do atmosfery. Zgodnie z powyższymi dokumentami cel ekologiczny na terenie województwa dolnośląskiego, a co za tym idzie na terenie Gminy Miejskiej Głogów, związany jest z zachowaniem ciągłej równowagi między środowiskiem przyrodniczym, a wzrostem aktywności gospodarczej, z jednoczesnym uwzględnieniem poprawy jakości życia mieszkańców. Poza tym, długoterminowym celem związanym ze strategią rozwoju województwa dolnośląskiego, a więc także Gminy Miejskiej Głogów, jest realizacja kierunków rozwojowych przedstawionych w poniżej (Tabela 5): Tabela 5. Kierunki rozwojowe dla Gminy Miejskiej Głogów Kierunek rozwoju Powietrze atmosferyczne Cel dalsze ograniczanie emisji z zakładów przemysłowych, wzrost udziału OZE w produkcji energii, Strona 25

26 Hałas i wibracje Wody powierzchniowe i podziemne Gospodarka odpadami Gleby Nadzwyczajne zagrożenia środowiska Edukacja ekologiczna Monitoring obniżenie poziomu zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego pochodzącego ze źródeł komunikacyjnych, obniżenie poziomu zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego pochodzącego ze źródeł niskiej emisji, zmniejszenie niskiej emisji poprzez budowę i rozbudowę systemów ciepłowniczych i gazowniczych, wdrożenie energooszczędnych rozwiązań w transporcie i budownictwie, wsparcie dla gospodarki przyjaznej środowisku, polepszenie współpracy międzynarodowej w zakresie minimalizacji zanieczyszczeń transgranicznych, poprawa niezawodności i zapewnienie dywersyfikacji dostaw energii, integracja regionalnej sieci przesyłowej z sieciami zewnętrznymi, zmniejszenie uciążliwości hałasu komunikacyjnego, zmniejszenie uciążliwości hałasu przemysłowego, ograniczenie zużycia wody, ochrona zasobów wód podziemnych, obniżenie poziomu zanieczyszczenia wód, spowodowanego niekontrolowanymi spływami powierzchniowymi, usystematyzowanie gospodarki wodno ściekowej, zwiększenie małej retencji, poprawa bezpieczeństwa przeciwpowodziowego, rozwój współpracy regionalnej na wodach granicznych, usystematyzowanie gospodarki odpadami przemysłowymi, usystematyzowanie gospodarki odpadami komunalnymi, Racjonalizacja powstawania i gospodarowania odpadami, minimalizowanie procesu degradacji gleb, rekultywacja gleb zdegradowanych, poprawa bezpieczeństwa ekologicznego związanego z działalnością produkcyjną przedsiębiorców, rozwój edukacji i komunikacji społecznej, dalszy rozbudowa systemów monitoringu dla wszystkich elementów środowiska, zgodnie z wymogami prawa krajowego i unijnego. Strona 26

27 Ww. akty prawne i dokumentacje, dotyczące unijnego, ogólnokrajowego, regionalnego oraz lokalnego poziomu, przedstawiają długoterminową strategię rozwoju polskiego sektora energetycznego, w tym przewidywane zapotrzebowanie na energię oraz paliwa. Jej założenia mają wpłynąć na polepszenie efektywności energetycznej i bezpieczeństwa dostaw paliw i energii. Dodatkowym, nie mniej ważnym, aspektem jest ochrona środowiska, która ma być wdrażana głównie poprzez wzrost wykorzystania odnawialnych źródeł energii. Zgodnie z wytycznymi pakietu energetyczno- klimatycznego do roku 2020 Polska zobligowana została do zwiększenia w strukturze zużycia nośników pierwotnych udziału energii ze źródeł odnawialnych (OZE) do 14%. Ma to się przyczynić przede wszystkim do zmniejszenia poziomu zanieczyszczeń w powietrzu, w tym substancji odpowiedzialnych za zmiany klimatyczne. Docelowo, szeroko rozumiana pro środowiskowa polityka energetyczna ma za zadnie stworzyć dla potencjalnego mieszkańca komfortowe warunki bytowania. Rozwój kraju nakierowany na efektywne wykorzystanie przestrzeni, co ma przyczynić się do długofalowego zwiększenia zatrudnienia, konkurencyjności, integracji społecznej i gospodarczej na arenie europejskiej. Wszystkie z dotychczas opisywanych dokumentów oraz opracowań przedstawiają wspólny cel, jakim jest wzrost efektywności energetycznej oraz poprawa stanu środowiska, możliwy do realizacji poprzez opisane w nim strategie. Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Miasta Głogowa, dzięki celom, dla których osiągnięcia zostaje tworzony, wpisuje się w jeden z najistotniejszych dokumentów służących poprawie stanu środowiska Sporządzenie Planu gospodarki niskoemisyjnej Gmina Miejska Głogów, będąc w zgodzie z przedstawionymi aktami prawa polskiego i unijnego, przystąpiła do konkursu w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko Głównym powodem tych działań jest chęć stworzenia opracowania o tematyce poruszającej kwestie związane z możliwością poprawy jakości środowiska w zakresie powietrza atmosferycznego, przede wszystkim poprzez zmniejszenie niskiej emisji. Miasto Głogów w najbliższej Strona 27

28 perspektywie ma zamiar przekierować swoją politykę na tory gospodarki niskoemisyjnej nastawionej na racjonalne wykorzystanie zasobów naturalnych oraz zwiększenie udziału alternatywnych źródeł w procesie pozyskiwania energii. Wdrożenie strategii PGN zapewni sprawne zarządzanie gospodarką niskoemisyjną w Głogowie. Plan gospodarki niskoemisyjnej Plan Gospodarki Niskoemisyjnej to opracowanie tworzone na podstawie zaleceń Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) oraz Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko (POIiŚ). Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) powstał w 1989 r. jako niezależny podmiot działający w postaci Publicznej Instytucji Finansowej. Jest podstawowym narzędziem służącym do realizacji polityki ochrony środowiska w Polsce. To przede wszystkim źródło finansowania przedsięwzięć na poziomie ponadregionalnym o charakterze pro ekologicznym, a także działań zakresie gospodarki wodnej. Racjonalna gospodarka zasobami oraz poprawa jakości środowiska jest celem generalnym Funduszu, możliwym do osiągnięcia poprzez udzielanie efektywnego i stabilnego wsparcia dla inicjatyw podjętych na rzecz środowiska. Plan Gospodarki Niskoemisyjnej podlega pod wytyczne Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej zgodnie z którym w pierwszej kolejności należy wskazać cele strategiczne i szczegółowe. W ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko Priorytet IX - Infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku i efektywność energetyczna. Gmina Miejska Głogów uzyskała dofinansowanie z funduszy unijnych na realizację PGN. Celem Priorytetu IX jest zmniejszenie energochłonności gospodarki i zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii (OZE) w bilansie energetycznym. Priorytet IX podzielono na sześć sektorów, w tym działanie 9.3 Termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej, gdzie znajdują się dokładne wytyczne do przygotowania PGN. Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Miasta Głogowa obejmuje perspektywę lokalną, z uwzględnieniem aktów prawnych i warunków obowiązujących na terenie powiatu głogowskiego, województwa dolnośląskiego oraz krajowych i unijnych przepisów. Strona 28

29 Docelowo PGN ma za zadanie przyczynić się do osiągnięcia celów zawartych w pakiecie klimatyczno- energetycznym do roku Za fundament strategii Planu gospodarki niskoemisyjnej uznaje się wprowadzenie krajowej polityki niskoemisyjnej do lokalnego systemu zarządzania na terenie wspomnianej jednostki samorządu terytorialnego. W trakcie tego procesu należy wziąć pod uwagę uwarunkowania i potencjał miasta Głogów. Wychodząc naprzeciw problemom związanym z niska emisją Gmina Miejska Głogów zawarła 5 listopada 2014 roku umowę o dofinansowanie nr POIS / Ważnym aspektem PGN jest jego kompleksowość, polegająca na wskazaniu zadań mających dwojaki charakter: - nieinwestycyjny - tj. strategia komunikacyjna, planowanie miejskie, promowanie gospodarki niskoemisyjnej, zamówienia publiczne, - inwestycyjny w zakresie zużycia energii w transporcie oraz w budynkach i instalacjach, dystrybucji ciepła, gospodarowaniu odpadami i produkcji energii. Główne założenia: 1. Ma dotyczyć terytorium Gminy Miejskiej Głogów, w szczególności obszarów, dla których władze lokalne są decyzyjne w kwestii zużycia energii w perspektywie długoterminowej. 2. Polityka winna być nakierowana na zmniejszenie emisji zanieczyszczeń emitowanych do powietrza, m.in. poprzez: innowacyjne działania niskoemisyjne, racjonalne wykorzystanie zasobów naturalnych oraz alternatywnie OZE, wzrost efektywności energetycznej, ze szczególnym uwzględnieniem obszarów, na których odnotowano przekroczenia dopuszczalnych stężeń w powietrzu głównie na skutek niskiej emisji, głównie dzięki podjęciu działań mających na celu wspieranie produktów i usług efektywnych energetycznie (np. zamówienia publiczne), objęcie planem obszarów. 3. Edukacja mieszkańców pod kątem zmiany ich postaw konsumpcyjnych jako użytkowników energii. Strona 29

30 4. Integralność z założeniami programów ochrony powietrza oraz z nowopowstałymi lub aktualizowanymi planami zaopatrzenia w media (ciepło, energię elektryczną) bądź paliwa gazowe. Wymagania: 1. Przyjęcie planu poprzez uchwałę Rady Miejskiej w Głogowie. 2. Wyznaczenie wskaźników osiągnięcia celów. 3. Wskazanie źródeł finansowania. 4. Opracowanie planów: wdrażania, monitorowania i weryfikacji. 5. Integralność z opracowanymi dla Głogowa planami/programami, m.in.: miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, założenia/plan zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe, program ochrony powietrza/. 6. Zgodność z przepisami prawa w zakresie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko. Zgodnie z art. 46 pkt. 2 ustawy z dnia 3 października 2008r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2013r. poz z późń. zm.) strategiczna ocena oddziaływania wymagana jest do przeprowadzenia dla programów w dziedzinie energetyki, przemysłu oraz planów i strategii rozwoju regionalnego. PGN zaliczyć można do ww. programów (programów w granicach jednej gminy), dlatego też dla Gminy Miejskiej Głogów, zgodnie z zapisami Umowy UM 52/ZPZ/113/15, został uzgodniony zakres i stopień szczegółowości informacji wymaganych w prognozie oddziaływania na środowisko zarówno z Wojewódzką Stacją Sanitarno-Epidemiologiczną we Wrocławiu jak i Regionalną Dyrekcją Ochrony Środowiska we Wrocławiu. Na podstawie ww. uzgodnień przygotowana została Prognoza Strategicznej Oceny Oddziaływania na Środowisko dla Planu gospodarki niskoemisyjnej dla Miasta Głogowa. Zgodnie z procedurą projekt dokumentu Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Miasta Głogowa wraz z prognozą oddziaływania Planu na środowisko poddano opiniowaniu przez ww. instytucje. Zarówno właściwa Regionalna Dyrekcja Ochrony Strona 30

31 Środowiska jak i właściwy Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny wydali pozytywną opinię w sprawie przedłożonych dokumentów Cele strategiczne i szczegółowe Wizja rozwoju Miasta Głogów zakłada zapewnienie podniesienia standardów bytowania mieszkańców i inwestorów. Ww. miasto ma docelowo stać się też miejscem przychylnym dla środowiska naturalnego. Wszelkie działania podejmowane na omawianym obszarze mają być nakierowane na zrównoważony rozwój. Pozowali to wypracować innowacyjną gospodarkę opartą na niskoemisyjnych źródłach. Samorozwój miasta Głogów, polegający na wdrażaniu klarownie określonych zadań i działań, winien opierać się na ciągłym dążeniu do realizowania celów strategicznych i szczegółowych założonych podczas przygotowywania PGN. Zaprezentowana wizja zorientowana jest na prosperowanie miasta w obszarze rozwoju infrastruktury technicznej oraz gospodarki niskoemisyjnej, przy jednoczesnym poszanowaniu środowiska. a) Cele strategiczne Cele strategiczne Planu gospodarki niskoemisyjnej służą do osiągnięcia celów określonych w: - pakiecie klimatyczno-energetycznym do roku 2020, - w Polityce Ekologicznej Państwa, - Programie Zrównoważonego Rozwoju i Ochrony Środowiska województwa dolnośląskiego. Najważniejsze kwestie wypływające z ww. dokumentacji oraz z POIiŚ, mające kluczowe znaczenie dla PGN, to przede wszystkim zwiększenie wykorzystania OZE, wzrost efektywności oraz zmniejszenie liczby zanieczyszczeń pochodzących ze źródeł niskoemisyjnych, możliwe do osiągniecia dzięki: poprawie efektywności energetycznej, zwiększeniu udziału energii z OZE, redukcja emisji gazów cieplarnianych, Strona 31

32 polepszeniu jakości powietrzna tam, gdzie realizowane są programy naprawcze ochrony powietrza (POP) oraz plany działań krótkoterminowych (PDK) oraz gdzie stwierdzono przekroczenia jakości poziomów dopuszczalnych stężeń w powietrzu. b) Cele szczegółowe opracowane na potrzeby PGN, zgodnie z wytycznymi POIiŚ oraz NFOŚiGW, cele szczegółowe przedstawiono poniżej. Cel strategiczny 1: Zwiększenie efektywności energetycznej Cel osiągany m.in. poprzez wdrażanie energooszczędnych rozwiązań, Termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej i prywatnych, Rozbudowa i modernizacje sieci przesyłowych, Cele szczegółowe W tym: Wprowadzanie wysoko sprawnych, energooszczędnych i ekologicznych urządzeń odbiorczych, Rozbudowa systemu zarządzania i monitoringu zużycia nośników energii, Modernizacja oświetlenia ulicznego/drogowego poprzez zastosowanie energooszczędnych źródeł światła i inteligentnego systemu zarządzania, Zwiększenie udziału paliw niskoemisyjnych jako źródeł energii, Wykorzystanie technologii i procesów niskoemisyjnych w przemyśle, Poprawa efektywności gospodarowania surowcami i materiałami. Cel strategiczny 2: Racjonalne wykorzystanie zasobów naturalnych oraz alternatywnych OZE Cel osiągany m.in. poprzez zwiększenie poziomu produkcji energii z OZE oraz ograniczenie wykorzystani surowców naturalnych do produkcji energii, Cele szczegółowe W tym: Budowa i przebudowa instalacji korzystających z OZE, Stosowanie alternatywnych źródeł energii, m.in. OZE. Strona 32

33 Cel strategiczny 3: Ograniczenie emisji pyłów i gazów cieplarnianych, mające na celu spełnienie norm w zakresie jakości środowiska Ograniczanie wpływu inwestycji szczególnie szkodliwych dla środowiska, Modernizacje dróg i ciągów komunikacyjnych, Cele szczegółowe W tym: Wymiana taboru komunikacyjnego na niskoemisyjny, Stworzenie alternatywy komunikacyjnej w postaci ciągów pieszorowerowych, punktów przesiadkowych, Ograniczenie lub likwidacja źródeł niskiej emisji, Modernizacja systemów redukcji zanieczyszczeń pyłowo gazowych, Odpowiednie gospodarowanie odpadami i gazami wysypiskowymi, Wprowadzenie systemu kontroli i monitoringu zanieczyszczenia środowiska, Cel strategiczny 4: Stworzenie niskoemisyjnych standardów dotyczących konsumpcji energii i jej nośników Cel osiągany m.in. poprzez promocję działań na rzecz niskiej emisji przez władze gminne Wprowadzenie kryterium niskoemisyjności podczas podejmowania decyzji administracyjnych w tym w zakresie zamówień publicznych, Utworzenie tematycznej strony internetowej oraz punktu informacyjnego, Cele szczegółowe W tym: Egzekwowanie systemu kar za stosowanie niedozwolonych substytutów paliw energetycznych, Współpraca z firmami działającymi na rzecz ochrony środowiska, Kampanie edukacyjne mające na celu podniesienie świadomości wśród społeczeństwa, dotyczącej jego wpływu na lokalną gospodarkę ekoenergetyczną oraz jakość powietrza, Promocja i realizacja wizji zrównoważonego transportu, m.in. poprzez rekomendowanie korzystania z rowerów lub komunikacji miejskiej, Promowanie racjonalnych rozwiązań OZE poprzez system zachęt, kampanie edukacyjne oraz organizację imprez tematycznych. 2. INWENTARYZACJA EMISJI DWUTLENKU WĘGLA (CO2) DLA MIASTA GŁOGÓW Metodologia inwentaryzacji Strona 33

34 Głównym celem dla przeprowadzonej inwentaryzacji jest oszacowanie wielkości emisji dwutlenku węgla z terenu objętego planem, tj. z miasta Głogów. W efekcie da to możliwość określenia obszarów o największej emisji CO2, na których w pierwszej kolejności podjęte zostaną działania zmierzające do jej redukcji. Zużycie paliw oraz finalnej energii jest podstawą do określenia emisji CO2 w najważniejszych obszarach gminnej gospodarki, obejmujących m.in.: - budynki mieszkalne, - budynki będące pod zarządem gminy, - uliczne systemy oświetleniowe, - przemysł i usługi, - transport. Ilość energii wykorzystanej przez użytkowników końcowych ściśle wiąże się ze zużyciem: - energii elektrycznej, - gazu sieciowego, - ciepła systemowego, - paliw opałowych służących potrzebom grzewczym, - paliw transportowych. Cały obszar miasta Głogów został zinwentaryzowany na potrzeby niniejszego PGN. Na potrzeby niniejszego opracowania zastosowano poniższe określenia: Rok obliczeniowy Dane służące za podstawę inwentaryzacji zebrano w 2015 roku. Mając na względzie ich aktualność, z których większość datowana jest na rok 2012 (oraz częściowo na rok 2013 bądź 2014), przyjęto dla potrzeb tworzonego PGN, że rok 2012 będzie określany jako rok obliczeniowy. Rok docelowy 2020 Strona 34

35 Wielkość emisji CO2 zaprognozowano dla 2020 roku, który w dalszej części opracowania nazywany będzie rokiem docelowym. Stanowić on będzie także horyzont czasowy dla określonego planu podejmowanych, zmierzających do ograniczenia emisji CO2. Rok bazowy emisji zanieczyszczeń Rok bazowy emisji zanieczyszczeń, zgodnie z Umową UM 52/ZPZ/113/15 przyjęto na rok Należy wziąć jednak pod uwagę brak kompleksowych danych dla roku 2015 (rok bieżący) i konieczność zastępowania danych szczegółowych danymi dla najbliższych lat obliczeniowych możliwych do zdobycia Wskaźniki użyte w niniejszym PGN do obliczenia emisji CO2 są następujące: - wskaźnik dla ruchu lokalnego i tranzytowego - zużycie nośników energii Tabela 6. Wskaźnik dla ruchu lokalnego i tranzytowego Wskaźnik Rodzaj pojazdu [g CO2/km] Samochody osobowe 155 Motocykle 155 Ciągniki 450 Samochody ciężarowe 450 Samochody ciężarowe z przyczepą 900 Autobusy 450 Źródło danych: Instytut Transportu Drogowego Tabela 7. Wskaźniki emisji CO2 Rodzaj paliwa Wskaźnik emisji CO2 [kg CO2/GJ] Benzyna 73,33 Olej napędowy 68,61 LPG 62,44 Źródło danych: Instytut Transportu Drogowego Tabela 8. Zużycie nośników energii Nośnik energii Wskaźnik zużycia energii Strona 35

36 [Mg CO2/GJ] Gaz 0,055 Ciepło sieciowe 0,094 Węgiel 0,094 Drewno 0,109 Olej opałowy 0,076 [Mg CO2/MWh] Energia elektryczna 0,89 Źródło danych: Instytut Transportu Drogowego, KOBiZE 2.2. Czynniki wpływające na emisję CO2 Inwentaryzację emisji CO2 dla obszaru miasta Głogów trzeba zacząć od ustalenia czynników mających wpływ na jej wielkość. Można je podzielić na te, które określają: - aktualny poziom emisji, - wzrost emisyjności, - spadek emisyjności, Strona 36

37 Tabela 9. Czynniki wpływające na emisję CO2 aktualny poziom emisji CO2 Główne czynniki: gęstość zaludnienia, ilość gospodarstw domowych, stopień urbanizacji, ilość podmiotów gospodarczych działających na badanym obszarze, obecność zakładów przemysłowych, centrów usługowych oraz stref przemysłowych, szlaki tranzytowe, przebiegające przez teren miasta, ilości pojazdów zrejestrowanych na terenie obszaru, obecność linii ciepłowniczych i ilości obiektów korzystających z tychże sieci. wzrost emisyjności CO2 Główne czynniki: wzrost liczby mieszkańców, wzrost ilości gospodarstw domowych, wzrost ilości działających podmiotów gospodarczych na ternie badanego obszaru, budowa nowych szlaków drogowych, wzrost ilości pojazdów rejestrowanych na terenie miasta. spadek emisyjności CO2 Główne czynniki: spadek liczby mieszkańców, spadek liczby gospodarstw domowych, spadek ilości podmiotów gospodarczych działających na terenie miasta, spadek ilości pojazdów zarejestrowanych na terenie miasta, termomodernizacja i poprawa stanu technicznego obiektów publicznych, poprawa efektywności energetycznej obiektów prywatnych, rozbudowa sieci ciepłowniczych, wzrost wykorzystania odnawialnych źródeł energii. W związku z tym, że za priorytet inwentaryzacji stawia się dokładną charakterystykę miasta Głogów, podczas ustalania wielkości emisji w roku obliczeniowym, należy kierować się każdym z czynników wymienionych w tabeli 9, tj.: wpływających na aktualne zużycie energii finalnej oraz na zwiększenie i zmniejszenie emisyjności. Rzetelna inwentaryzacja pozwoli na poprawne wyznaczenie aktualnego poziomu emisji gazów cieplarnianych w roku obliczeniowym oraz umożliwi ustalenie kierunku zmian emisji do roku 2020r. Strona 37

38 3. CHARAKTERYSTYKA GMINY MIEJSKIEJ GŁOGÓW 3.1. Położenie Administracyjne Miasto Głogów położone jest w południowo-zachodniej Polsce, na północnych peryferiach województwa dolnośląskiego, w powiecie głogowskim, w bliskim sąsiedztwie województwa lubuskiego (niecałe 10 km) i województwa wielkopolskiego (ok. 25 km). Strona 38

39 Graniczy on z pięcioma gminami: Kotla, Pęcław, Jerzmanowa, Żukowice i Głogów Geograficzne i geograficzno-fizyczne Współrzędne geograficzne Głogowa wynoszą odpowiednio: szerokość i długość. Obszar omawianego miasta pod względem fizyczno geograficznym należy do makroregionu Niziny Południowowielkopolskiej, mezoregionu Pradoliny Głogowskiej. W jego okolicach występują takie formy ukształtowania i rzeźby terenu jak: - wysoczyzna plejstoceńska, gdzie znajduje się Głogów ( m n.p.m.), - równiny sandrowe (zlodowacenie bałtyckie - faza leszczyńska), - pradolina barucko-głogowska (zlodowacenie bałtyckie - faza leszczyńska) Komunikacyjne Atrakcyjność Głogowa, pod względem położenia komunikacyjnego i urbanistycznego, podnosi sąsiedztwo aglomeracji wrocławskiej i poznańskiej oraz dobre połączenia autostradowe (A2 i A4). Status ważnego węzła komunikacyjnego w regionie podwyższa również bliska lokalizacja przejść Strona 39

40 granicznych z Niemcami i Czechami, bezpośrednio przekłada się to na kształtowanie i rozwój miasta Głogów Warunki hydrograficzne Wody powierzchniowe Głogów usytuowany jest w całości w dorzeczu Odry. Przez ten teren przepływa także kilka niedużych cieków m.in. Południowy- dopływ rzeki Rudnej, Sępolna, Średni Potok i kilka mniejszych. Na obszarze Głogowa większe zbiorniki, takie jak jeziora, nie występują. Małe zbiorniki można podzielić na: - naturalne głównie odcięte meandry, położone w dolinie, - Sztuczne - głównie pochodzenia antropogenicznego, np. staw przy osiedlu Paulinów (zalane wyrobisko), zatoka Neptun (powstała podczas prac modernizacyjnych brzegów rzek) Wody podziemne W obrębie Głogowa zlokalizowane są dwa duże poziomy wodonośne: - Czwartorzędowy, który znajduje się przede wszystkim w dolinie Odry, na głębokości ok. 45 m. Jego główne ujęcia wodne to: U.W. Serby, U.W. Górka - Żarków, Paulinów i Brzostów. - Trzeciorzędowy, występujący głownie w dolinie Odry w osadach piaszczystych, na głębokości ok. 130 do 175 m. Zasoby tych wód ujęto w studniach wierconych dla: RSP Górka oraz ogrodów działkowych Paulinów. Ponadto na omawianym obszarze występują dwie struktury hydrogeologiczne (Główne Zbiorniki Wód Podziemnych): - zbiornik nr 302 zwany Pradoliną Barycz-Głogów, mieszczący się w dolinie Odry. Powiązany jest on z utworami wodonośnymi czwartorzędowymi. Jego łączna powierzchnia wynosi ok. 435 km², Strona 40

41 - zbiornik nr 306 tzw. Wschowa (Zbiornik sandrowo-morenowy Wschowa), powiązany z utworami wodonośnymi czwartorzędowymi Gleby Podstawowe typy gleb występujące w obrębie Głogowa to m.in. gleby bielicowe i brunatne (utworzone z: glin, iłów i piasków słabo gliniastych i gliniastych), gleby torfowe (na południe od Głogowa) oraz mady, wykształcone na dnie doliny Odry (na zachód od Głogowa). Gleby znajdujące się na omawianym terenie zalicza się do jednych z najbardziej urodzajnych na Dolnym Śląsku. Najlepsze kompleksy występują na terenie Wzgórz Dalkowskich (bonitacja II-III z odchyleniami I-IV). Pokrywają je utwory pylaste, akumulujące duże ilości związków próchniczych. Dno pradoliny (bonitacja III i IV klasa) pokrywają mady średnie i ciężkie oraz utwory piaszczyste. Podstawowym przeznaczeniem tego typu gleb jest wykorzystanie ich na użytki zielone i grunty orne. Najsłabsze gleby zalegają na północy. Są to głownie gleby bielicowe wytworzone na piaskach gliniastych Budowa geologiczna Gmina Miejska Głogów położona jest w obszarze monokliny przedsudeckiej. Jest to jednostka geologiczna przylegająca do Sudetów i bloku przedsudeckiego. Najważniejsze ruchy górotwórcze na wspomnianym obszarze miały miejsce w karbonie. Następnie podczas orogenezy waryscyjskiej, doszło do zdeformowania i przekształcenia starszych skał (od górnego karbonu) w podłoże dla osadowych sekwencji permo mezozoicznych. Te ostatnie tworzą łagodnie nachyloną grupę warstw skał osadowych, czyli tzw. monoklinę. Przykrywają ją grube osady kenozoiczne. Pradolinę Odry zajmują natomiast w przewadze osady akumulacji rzecznej i eolicznej wieku holoceńskiego. Obszar Wzgórz Dalkowskich, znajdujący na południu Głogowa, w dużej mierze pokrywają pochodzące z plejstocenu wychodnie utworów morenowych stadiału maksymalnego zlodowacenia środkowopolskiego. Strona 41

42 3.5. Struktura użytkowania gruntów Zgodnie z danymi z 2013 roku Miasto Głogów zajmuje łączną powierzchnię równą 35,37 km 2, z czego: Tabela 10. Struktura użytkowania gruntów w mieście Głogów. Wielkość powierzchni Rodzaj powierzchni [km 2 ] [%] grunty zabudowane i zurbanizowane 16,58 46,88 użytki rolne 10,83 30,62 użytki leśne i grunty zadrzewione 4,56 12,89 pozostałe grunty 3,40 9,61 Źródło danych: GUS. Bank danych lokalnych. Wykres Klimat Klimat Głogowa należy do najcieplejszych w Polsce. Charakteryzuje się on m.in.: - średnią roczną temperatura na poziomie: ok. 8ºC, - wielkością opadów rocznych mieszczącą się w przedziale: mm, Strona 42

43 - wiatrami wiejącymi zazwyczaj z zachodu i południowego zachodu, - łagodną i krótką zimą (ok. 60 dni) oraz długim i ciepłym latem (ok. 100 dni), - okresem wegetacyjnym trwającym ok. 220 dni Walory przyrodniczo - turystyczne Obszar miasta Głogowa, dzięki sąsiedztwu dolin rzecznych Odry i Czarnej, uznano za teren o wysokich walorach przyrodniczych. W efekcie powyższego objęto go ochroną w postaci sieci Natura Unikalność Głogowa w skali europejskiej potwierdza spora ilość ekosystemów naturalnych oraz pół-naturalnych (wodnych, łąkowych, błotnych), które zasiedlane są przez osobniki różnych gatunków, od bardzo rzadkich, rzadkich po zagrożone wyginięciem. Grunty leśne przynależne do Głogowa zajmują obszar o powierzchni ok. 388 ha, z czego lasy tylko ok. 15 ha. Nie są one zwarte w kompleksy, lecz w skupiska rozmieszczone na obrzeżach miasta, głównie w pasie nadodrzańskim. Pełnią one funkcję ochronną przed emitowanymi do powietrza atmosferycznego zanieczyszczeniami (gazy i pyły). Ponadto, w omawianym mieście znajdują się także liczne parki i zieleńce o niebywałej wartości rekreacyjnej, kulturowej i środowiskowej. Są one elementem powiązań przyrodniczych miasta i terenów pozamiejskich, stanowiąc jednocześnie siedlisko rzadkich gatunków ptaków i miejsce żerowania nietoperzy. Parki zajmują łączną powierzchnię około 50,3 ha (Tabela 11). Tabela 11. Powierzchnie parków w Mieście Głogowie Lp. Nazwa Powierzchnia [ha] 1. Park Paulinów 2,1 2. Park Południowy 7,1 3. Parka Rondo 5,1 4. Park Słowiański 2,8 5. Strefa Ciszy 4,2 6. Park Leśny (Daszyńskiego) 13,4 7. Park Leśny Rudnowska 9,9 Strona 43

44 8. Park Strumyk 5,7 Źródło danych: Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Głogowa (2010) Na terenie Głogowa zlokalizowanych jest 19 pomników przyrody (Tabela 12). Strona 44

45 Tabela 12. Rejestr pomników przyrody Gminy Miejskiej Głogów Lp. Nazwa i gatunek pomnika przyrody Opis pomnika przyrody Obwód na wysokości 1,3 m Wysokość Opis lokalizacji w Głogowie [cm] [m] 1. Lena Topola biała (Populus alba L.) Drzewo o bardzo dobrym stanie zdrowotnym, piękny pokrój, rozłożysta korona 350 ok. 25 ul. Daszyńskiego/ Budowlanych 2. Stanislaus Drzewo mocno poszkodowane, pień silnie zdeformowany z licznymi zgrubieniami i bliznami, Lipa drobnolistna złamany konar. Wyróżnia się rozłożystym pokrojem i jest najprawdopodobniej najstarszym drzewem w obrębie cmentarza przy (Tillia cordata Mill.) ul. Świerkowej obszar Cmentarza Komunalnego przy ul. Świerkowej 3. Kacper Dąb szypułkowy (Quercus robur L.) Stan zdrowotny bardzo dobry; piękna rozłożysta korona; drzewo lekko pochylone. 408 ok.25 ul. Budowlanych (przy oczku wodnym) Maciej 4. Dąb szypułkowy (Quercus robur L.) Drzewo o dobrym stanie zdrowotnym i o pięknym pokroju. 366 ok.25 ul. Budowlanych (przy oczku wodnym) 5. Tristan Miłorząb dwuklapwy (Ginkgo biloba L.) Stan zdrowotny bardzo dobry; prawdopodobnie jeden z najstarszych miłorzębów w Polsce. 380 ok.25 osiedle Paulinów Filemon i Bonifacy 6. Grupa 2 drzew Platan klonolistny (Platanus x acerifolia (Aiton) Willd) Stan zdrowotny bardzo dobry; piękne rozłożyste korony. 550, 430 ok.25 osiedle Paulinów Strona 45

46 7. Piotr Platan klonolistny (Platanus x acerifolia (Aiton) Willd) Stan zdrowotny dobry; u podstawy pnia widoczne wysuszenia; pień w środku prawdopodobnie wypróchniały i wypalony park nad strumykiem ('strefa ciszy') 8. Leopold Platan klonolistny (Platanus x acerifolia) Stan zdrowotny bardzo dobry, piękne okazałe drzewo osiedle Paulinów 9. Ziemowit Dąb szypułkowy (Quercus robur L.) Stan zdrowotny bardzo dobry, piękna rozłożysta korona. 440 ok.30 osiedle Paulinów Teofil 10. Tulipanowiec amerykański (Liriodendron tulipifera L.) Stan zdrowotny bardzo dobry; piękne rozłożyste drzewo; kwitnie co roku. 238 ok. 20 fosa miejska Henryk Dąb szypułkowy (Quercus robur L.). Stan zdrowotny bardzo dobry, piękna rozłożysta korona. Szpaler dębów szypułkowych- 7 drzew Stan zdrowotny bardzo dobry; drzewa zróżnicowane wiekowo; rosną w formie szpaleru. (Quercus robur L.) Grupa 12 głogów (Crateagus oxycantha L. pro parte). Buk pospolity odm. czerwonolistna (Fagus sylvatica). Średni stan zdrowotny ze względu na wiek (około 100 lat); niektóre częściowo wypróchniałe; widoczne ubytki w koronach drzew; uszkodzenia kory na pniach. Pozostałość historycznego układu zieleni dawnego Placu Wilhelma. Zasługuje na szczególną ochronę (gat. będący symbolem miasta Głogowa) Stan zdrowotny dobry, na pniu widoczne blizny i nacięcia. 363 ok. 28 ul. Daszyńskiego/ Krzywoustego 280, 192, 177, 182, 250, 190, , 100, 93, 137, 101, 131, 115, 114, 86, 152, 141, wzdłuż ul. Rzeźniczej ok ok. 20 ul. Piekarska (dawny Plac Wilhelma) park przy ul. Daszyńskiego/ Krzywoustego Strona 46

47 Wierzba biała (Salix alba "Tristis") Dąb szypułkowy (Quercus robur L.). Grupa 6 drzew - Dąb szypułkowy f. stożkowata (Quercus robur 'Fastigiata' (Lam.) O. Schwarz). Stan zdrowotny dobry Ogólny stan zdrowotny dobry; widoczna duża blizna po usuniętym konarze o średnicy ok..40 cm; ubytek płata kory od podstawy o pow. ok. 1m² Przepiękny okaz o niezwykle regularnej, dobrze zagęszczonej koronie; stan zdrowotny bardzo dobry , 61, 44, 68, 45, 88 ul. Folwarczna przy Zespole Szkół Przyrodniczych ul. Świerkowa (wejście na cmentarz) 20 ul. Rudnowska 18. Grupa 4 drzew - klony (Acer platanoides 'Globosum') 116 (nr1), 137 (nr2), 140 (nr3), 138 (nr4) 10 ul. Kościuszki 19. Dąb szypułkowy (Quercus robur L.). Stan zdrowotny bardzo dobry; piękna rozłożysta korona 407 ok.30 park przy ul. Daszyńskiego (przy ''miasteczku ruchu drogowego'') Źródło danych: Rejestr pomników przyrody województwa Dolnośląskiego 2015 (RDOŚ) Strona 47

48 3.8. Sytuacja demograficzna Sytuacja demograficzna Miasta Głogowa wykazuje, w dużej mierze trend zmian spadkowych. Największe uszczuplenie w strukturze mieszkańców zostało odnotowane na przełomie roku 1998/1999 i wynosiło aż osób, co stanowiło blisko 5 % ogółu. Od tego czasu obserwowano coraz mniejszy przyrost ludności na terenie Głogowa, aż do roku 2009, gdzie ilość ta osiągnęła minimum, czyli osób. Następny rok 2010 był zwyżkowy. Przybyło wtedy mieszkańców. Kolejne lata, tak jak przed 2010 rokiem, znów pozwalały na odnotowanie regularnych spadków liczby ludności omawianego miasta. Wykres2. Źródło danych: Bank danych lokalnych Przy użyciu danych z Głównego Urzędu Statystycznego została przeprowadzona analiza demograficzna miasta Głogów do roku 2020 (wykres 3). Strona 48

49 Wykres 3. Źródło danych: Bank danych lokalnych. Opracowania własne. Miasto Głogów zachowało pesymistyczny trend spadku ludności. Przewiduje się, że do roku 2020 liczba mieszkańców Głogowa zmniejszy się w stosunku do roku 2013 o 898 osób co stanowić będzie 1,3 % ogółu ludności omawianej miejscowości Sytuacja mieszkaniowa Według Banku Danych Lokalnych przygotowanych przez GUS w Mieście Głogów w roku 2013 znajdowało się mieszkań, o powierzchni łącznej m 2. Od roku 2002, skąd pochodzą najwcześniejsze dane, można zauważyć regularny wzrost ilości mieszkań (wykres 4). Liczba ta zwiększyła się o 2498, co skutkowało wzrostem powierzchni mieszkaniowych o m 2 powierzchnia mieszkania to 58,2 m 2. (wykres 5). Średnia Strona 49

50 Wykres 4. Źródło danych: Bank danych lokalnych Wykres 5. Źródło danych: Bank danych lokalnych Strona 50

51 Przeprowadzając estymację na podstawie danych przygotowanych przez Główny Urząd Statystyczny (lata ) przygotowano prognozę liczby mieszkań i ich powierzchni do roku 2020 (wykresy 6 i 7.). Wynika z niej, że w roku 2020 liczba mieszkań będzie równa , o łącznej powierzchni m 2. Wykres 6. Źródło danych: Bank danych lokalnych. Opracowania własne. Strona 51

52 Wykres 7. Źródło danych: Bank danych lokalnych. Opracowania własne. Według informacji pozyskanych z Głównego Urzędu Statystycznego, w Mieście Głogów w latach : - powierzchnia użytkowa jednego mieszkania zwiększyła się ze średniej powierzchni wynoszącej 57,2 m 2 do 58,2 m 2, czyli o 1,7%. - powierzchnia przypadającą na jednego mieszkańca wzrosła średnio z 18,8 m 2 do 21,5 m 2, czyli o 14,9%. Dokładne oszacowanie przeciętnej powierzchni mieszkania dla roku 2020 nie jest możliwe ze względu na zmieniające się trendy w gospodarce mieszkaniowej oraz brak jej stabilności. Strona 52

53 Wykres 8. Źródło danych: Bank danych lokalnych Sytuacja gospodarcza Czynnikami mającymi wpływ na wielkość emisji zanieczyszczeń do powietrza atmosferycznego są przede wszystkim ilość podmiotów gospodarczych funkcjonujących na terenie miasta Głogów (wykres 9) oraz rodzaj prowadzonej przez nich działalności. W roku 2013 liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarczych wynosiła W porównaniu do roku 2009, wartość ta zmniejszyła się o 2,4%. Na podstawie analizy powyższych danych zauważa się stały trend spadkowy w ilości podmiotów gospodarczych prowadzących działalność na obszarze miasta Głogów. Strona 53

54 Wykres 9. Źródło danych: Bank danych lokalnych. Prognozując na podstawie aktualnych trendów, liczbę podmiotów gospodarczych, działających na ternie Głogowa do roku 2020, można założyć, że ilość ta będzie stale spadać. W 2020 może osiągnąć wartość 6515 podmiotów gospodarczych. Biorąc jednak pod uwagę założenia Strategii Rozwoju Miasta Głogów na lata , i w przypadku wypełnienia wszystkich założeń, to zakładając optymistyczny scenariusz możliwy jest wzrost liczby podmiotów gospodarczych w mieście Głogów. Strona 54

55 Wykres 10. Źródło danych: Bank danych lokalnych Sama liczba prowadzonych działalności gospodarczych na ternie Głogowa nie ma tak dużego znaczenia dla wielkości emisji, jak ich rodzaj. Poniżej zamieszczono zestawienie podziału podmiotów gospodarczych z uwzględnieniem rodzaju prowadzonej działalności. Strona 55

56 Tabela 13. Liczba podmiotów gospodarczych wg sekcji PKD. Sekcja wg PKD A rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo B górnictwo i wydobywanie C przetwórstwo przemysłowe D Opis wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorcą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych Liczba podmiotów E dostawa wody; gospodarowanie ciekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją F budownictwo G handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle H transport i gospodarka magazynowa I działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi J informacja i komunikacja K L M N O działalność finansowa i ubezpieczeniowa działalność związana z obsługą rynku nieruchomości działalność profesjonalna, naukowa i techniczna działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne P edukacja Q opieka zdrowotna i pomoc społeczna R działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją S pozostała działalność usługowa T gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników; gospodarstwa domowe produkujące wyroby i świadczące usługi na własne potrzeby Źródło danych: Bank danych lokalnych. Strona 56

57 Patrząc całościowo na wszystkie obszary gospodarki Głogowa, można zauważyć wzrost liczby podmiotów gospodarczych w typowo produkcyjno-przemysłowych sektorach, zaś ilość podmiotów handlowo-usługowych wykazuję tendencję spadkową. Biorąc pod uwagę wielkości emisji zanieczyszczeń do powietrza jest to niekorzystny trend, ponieważ podstawowym jej źródłem jest przede wszystkim przemysł. Dodatkowo zwiększanie dostępności przygotowanych terenów inwestycyjnych może zwiększyć atrakcyjność terenu dla nowych inwestorów, co będzie w późniejszym czasie wiązać się ze zwiększoną emisją do atmosfery Sieci i instalacje Sieć wodociągowa Głównym źródłem wody zaopatrującym miasto Głogów jest ujęcie Serby o zasobach Q=1520 m3/h. Znajduje się ono na terenie gminy wiejskiej Głogów i gminy Kotla, ale jego użytkownikiem i właścicielem jest gmina miejska Głogów. Dodatkowo Głogów posiada ujęcia wody: Odrzycko, Paulinów, Górków- Żarków i Brzostów. Były to pomocnicze ujęcia, ale ze względu na pogorszenie jakości wody, zostały zamknięte i zlikwidowane a tereny przekazane pod cele rekreacyjne. W 2013 roku 98% mieszkańców Głogowa było podłączonych do sieci wodociągowej rozdzielczej (wykres 11), o łącznej długości 117,3 km. W porównaniu do roku 2003, zaobserwować można zwiększenie jej długości o 7,8 km, co stanowi 0,3%. Władze omawianego miasta w najbliższym czasie planują osiągnąć poziom 100% podłączenia do sieci wodociągowej oraz rozbudowę istniejących instalacji, w celu ilościowego i jakościowego zabezpieczenia mieszkańców w wodę. Analizując wykresy ukazujące zmiany w długości sieci na przestrzeni lat, obserwuje się powolny, lecz ciągły wzrost jej długości (wykres 12). Strona 57

58 Wykres 11. Źródło danych: Bank danych lokalnych. Wykres 12. Źródło danych: Bank danych lokalnych. Strona 58

59 Uzbrojenie tych obszarów Głogowa, które nie są podłączone do sieci wodociągowej z pewnością wpłynie na ich atrakcyjność. W wyniku powyższych zmian przewiduje się, że powinien nastąpić wzrost gospodarczy, który może potencjalnie wpływać na kształtowanie się wielkość emisji zanieczyszczeń do atmosfery Sieć kanalizacyjna Zgodnie z danymi za rok 2013 pochodzącymi z BDL, gmina skanalizowana była na długości 125,3 km (95,6%). Instalacje zlokalizowane w gminie miejskiej to w przeważającej części systemy ogólnospławne, których główne kolektory zostały wykonane jeszcze w czasach przedwojennych. Pozostałą niewielką część całego systemu kanalizacji uzupełniają sieci rozdzielcze zlokalizowane na południowych obrzeżach. Tereny nieskanalizowane obejmują osiedla wiejskie. Wykres 13. Źródło danych: Bank danych lokalnych Strona 59

60 Wykres 14. Źródło danych: Bank danych lokalnych. Na przestrzeni lat sieć kanalizacyjna zwiększyła swój zasięg o dziesiętne części procenta. Cele długoterminowe zakładają jej rozbudowę na terenach o zabudowie rozproszonej. Planowane są uzbrojenia nowo powstałych osiedli. Łączna ilość planowanych sieci wynosi 60,38 km. Tabela 14. Długość istniejącej i projektowanej sieci kanalizacyjnej miasta Głogowa. Długość sieci Rodzaj sieci kanalizacyjnej Lp. istniejącej projektowanej ogółem (bez przyłączy) [km] [km] [km] 1. sanitarna 10,80 60,38 71,18 2. ogólnospławna ogółem 111,00-111,00 w tym: grawitacyjna 120,70 55,95 176,65 ciśnieniowa 1,10 4,43 5,53 razem 121,80 60,38 182,18 Źródło danych: wg danych z PWiK Strona 60

61 Projekt przygotowujący tereny inwestycyjne w Głogowie zakłada także rozbudowę sieci kanalizacyjnej o dodatkowe 7,3 km instalacji sanitarnej grawitacyjnej i tłocznej, wspomaganej przez cztery tłocznie ścieków. Planowana jest dodatkowo rozbudowa kanalizacji deszczowej na długości ok. 6 km, wraz z trzema zbiornikami retencyjnorozsączającymi oraz separatorami na istniejącej Miejskiej Strefie Inwestycyjnej. W ramach zadania programu uporządkowania gospodarki wodno-ściekowej dla południowo-wschodniej części miasta, z dotychczas założonych do wybudowania 60,38 km sieci, powstało ok. 19,00 km nowych instalacji i 7 tłoczni ścieków. Poza rozbudową połączeń kanalizacyjnych, w Głogowie prowadzone są także intensywne prace renowacyjne, już istniejących instalacji. Modernizacje te wykonywane są w dużej mierze tzw. metodą bez wykopową. Wypływa z tego wiele korzyści, przede wszystkim, koszty przeprowadzenia takiej inwestycji znacznie maleją, ponadto ogranicza to utrudnienia w funkcjonowaniu i korzystaniu z infrastruktury drogowej. Ścieki generowane na obszarze Głogowa oraz z okolicznych gmin, trafiają do zlokalizowanej w północno-zachodniej części miasta mechaniczno-biologicznej oczyszczalni ścieków. Oprócz ścieków pochodzących z Głogowa, oczyszczalnia przyjmuję je także od okolicznych gmin Jej przepustowość wynosi m 3 /d. W skład ww. oczyszczalni wchodzą urządzenia do oczyszczania wstępnego, urządzenia do oczyszczania biologicznego, urządzenia do przeróbki osadów, urządzenia dla gospodarki gazowej i obiekty systemu zbiornika retencyjnego. Odbiornikiem ścieków oczyszczonych jest rzeka Odra Gospodarka odpadami Gospodarką odpadami na terenie Gminy Miejskiej Głogów zarządza Głogowskie Przedsiębiorstwo Komunalne - SITA Głogów Sp. z o.o., w której 49% udziałów posiada Firma SITA Polska Sp. z o.o. W zakres odbioru, transportu i gospodarowania odpadami realizowanymi przez przedsiębiorstwo wchodzi: Strona 61

62 odbiór i transport niesegregowanych odpadów komunalnych, odbiór surowców wtórnych w systemie pojemnikowym, odbiór odpadów zielonych - biodegradowalnych, wielkogabarytowych, zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, odbiór odpadów budowlanych (gruz, ziemia), mycie i dezynfekcja pojemników do zbiórki odpadów komunalnych i sprzedaż worków do odbioru odpadów komunalnych tzw. "luzów". Zgodnie z przeprowadzoną inwentaryzacją poniżej przedstawiono zbiorcze zestawienie danych o rodzajach i ilości unieszkodliwionych odpadów w instalacjach lub urządzeniach w roku 2012r. w procesie składowania. Lp. Kod Rodzaj odpadów Masa odpadów [Mg] Proces odpadów masa odpadów sucha masa unieszkodliwiania* odpadów Tworzywa sztuczne 7,559 0,000 D Kable inne niż wymienione w Materiały izolacyjne inne niż wymienione w i Skratki 0,62 0,000 D5 99,53 0,000 D5 49,32 0,000 D Zawartość piaskowników Osady z klarowania wody 67,84 0,000 D5 144,64 88,23 D Inne odpady (w tym zmieszane substancje i przedmioty) z mechanicznej obróbki odpadów inne niż wymienione w Niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne ,82 0,000 D5 725,94 0,000 D Inne niewymienione odpady 2570,98 0,000 D5 * D5- składowanie na składowiskach odpadów Biogaz jest naturalnym produktem ubocznym powstającym podczas rozkładu odpadów organicznych w szczególności z instalacji przeróbki odpadów zwierzęcych lub roślinnych, oczyszczalni ścieków oraz składowisk odpadów. Wydziela się on w trakcie rozkładu organicznej części odpadów. Głównymi składnikami biogazu jest metan, dwutlenek węgla, tlen, siarkowodór i amoniak. Strona 62

63 Metan (CH4), będący podstawowym składnikiem biogazu, jest gazem wysoce łatwopalnym w związku z czym jest cennym źródłem energii, które może być wykorzystywane do zasilania turbin gazowych lub silników tłokowych, jako paliwo pomocnicze lub podstawowe przy produkcji energii elektrycznej, jako gaz o jakości gazociągowej, jako paliwo samochodowe, a nawet jako źródło ciepła i dwutlenku węgla wykorzystywanego w szklarniach i w różnych procesach przemysłowych. Metan zawarty w biogazie jest też gazem cieplarnianym, którego potencjał tworzenia efektu cieplarnianego jest 21 razy wyższy niż dwutlenku węgla (oznacza to, że w czasookresie 100 lat 1 kg CH4 ma taki sam udział w tworzeniu efektu cieplarnianego jak 21 kg CO2). Dlatego też odzysk biogazu jest ważnym rozwiązaniem przyczyniającym się do redukcji emisji gazów cieplarnianych. Powstający na terenie składowiska biogaz zostaje gromadzony, poddany obróbce i wykorzystany do produkcji energii. Zgodnie z danymi zaczerpniętymi w drodze inwentaryzacji produkcja energii z wykorzystania biogazu w roku 2012 przedstawia się następująco: Firma zarządzająca Ecoenergia Bis Produkcja energii 2012r. ilość energii [Mwh] ilość biogazu [m³] styczeń 188, luty 209, marzec 215, kwiecień 189, maj 190, czerwiec 157, lipiec 182, sierpień 166, wrzesień 271, październik 274, listopad 213, grudzień 252, razem 2513, Strona 63

64 Instalacje ciepłownicze Gmina Miejska Głogów zaopatruje swoich mieszkańców w ciepło poprzez wykorzystanie: miejskiego systemu ciepłowniczego zasilanego z elektrociepłowni należącej do spółki Energetyka Sp. z o.o., gazu ziemnego przesyłanego sieciami, zasilającego kotłownie lokalne i obiekty indywidualne, energii elektrycznej, węgla kamiennego spalanego w kotłowniach obsługujących obszary lokalne lub pojedyncze obiekty, urządzeń spalających inne paliwa niż wyżej wymienione, węgla spalanego w piecach lub kotłowniach indywidualnych, źródeł energii odnawialnych. Na chwilę obecną ponad 60% potrzeb cieplnych odbiorców jest pokrywane przez miejski system ciepłowniczy. Na terenie Głogowa funkcjonują dwa główne przedsiębiorstwa związane z branżą ciepłowniczą: Energetyka Sp. z o.o. na terenie Głogowa prowadzi działalność gospodarczą w zakresie wytwarzania ciepła i energii elektrycznej w Elektrociepłowni EC-3 Głogów. Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej w Legnicy S.A. (WPEC w Legnicy), której 85% udziałów należy do Energetyka Sp. z o.o. na terenie miasta Głogów prowadzi działalność w zakresie eksploatowania sieci ciepłowniczych należących do miejskiego systemu ciepłowniczego zasilanego z Elektrociepłowni Głogów. Podstawowym źródłem ciepła dla miasta Głogów jest Elektrociepłownia EC-3 zlokalizowana na terenie Huty Miedzi Głogów. Wytwarza ona ciepło przeznaczone do pokrycia potrzeb wentylacji i przygotowania ciepłej wody użytkowej oraz centralnego ogrzewania. Elektrociepłownia ta wyposażona jest w 7 kotłów energetycznych, 3 turbozespoły i kocioł ciepłowniczy. Strona 64

65 Tabela 15. Najważniejsze parametry Elektrociepłowni EC-3 Głogów Lp. Rodzaj mocy Wartość mocy [MW] 1. osiągalna elektryczna brutto elektryczna przy osiągalnej mocy cieplnej osiągalna cieplna cieplna osiągalna w skojarzeniu cieplna przy osiągalnej mocy elektrycznej 112 Źródło danych: wg danych z WPEC Legnica Podstawowym paliwem spalanym w kotłach ww. elektrociepłowni jest miał węglowy, dodatkowo są one przystosowane także do spalania gazów gardzielowych, które powstają w procesie wytapiania kamienia miedziowego w KGHM Polska Miedź Oddział Huta Miedzi Głogów. Ponadto, niektóre z kotłów zostały poddane modernizacji, w celu wyeliminowania paliwa podstawowego (miał węglowy) i zastąpienie go paliwem gazowym, w wyniku czego ograniczono emisję CO2, SO2 oraz pyłów do atmosfery. Drugim co do wielkości źródłem zaspokajania potrzeb cieplnych są kotłownie lokalne, które wytwarzają ciepło dla potrzeb własnych: obiektów przemysłowych, obiektów użyteczności publicznej, budynków mieszkalnych. Paliwem stosowanym w kotłowniach lokalnych jest głównie gaz ziemny oraz w niewielkim stopniu olej opałowy, węgiel i OZE. Dystrybucja ciepła odbywa się za pośrednictwem sieci magistralnej złożonej z 2x Dn 500 o długości 4,2km. Magistrala ta następnie rozchodzi się w dwóch kierunkach: - w kierunku wschodnim przewodem 2x Dn 500, - w kierunku południowym przewodem 2x Dn 300. Zgodnie z danymi z 2013 roku całkowita długość sieci cieplnej: wysokoparametrowej wynosi 2x 65,055 km, niskoparametrowej 2x 1,798 km. Strona 65

66 Tabela 16. Długości sieci cieplnych wg technologii ich wykonania sieć Sumaryczna długość sieci TECHNOLOGIA WYKONANIA Tradycyjna nadziemna kanałowa Preizolowana podziemna Udział sieci preizolowanej [m] [m] [m] [m] [%] wysokoparametrowa ,7 niskoparametrowa ,9 Źródło danych: wg danych z WPEC Legnica Moce zamawiane na potrzeby funkcjonowania przybierają tendencję spadkową. Powiązane jest to głównie ze zmniejszeniem się zapotrzebowania na moc cieplną, wykorzystywaną na potrzeby grzewcze. Tabela 17. Wielkość mocy zamówionej i sprzedaży ciepła na przestrzeni lat Rok Moc zamówiona Sprzedaż ciepła [MW] [TJ] , , , , , , , , Źródło danych: wg danych z WPEC Legnica Strona 66

67 Wykres 15. Źródło danych: wg danych z WPEC Legnica Wykres 16. Źródło danych: wg danych z WPEC Legnica Strona 67

68 Kotłownie lokalne Kotłownie lokalne rozumiane są jako instalacje służące do zaspokajania zapotrzebowania na energie cieplną obiektów przemysłowych, obiektów użyteczności publicznej, a także budynków mieszkaniowych. Głównym paliwem stosowanym w kotłowniach lokalnych jest gaz ziemny zaazotowany, w mniejszych ilościach olej opałowy oraz pochodne węgla kamiennego i OZE. Według przeprowadzonej ankietyzacji na potrzeby opracowania Projektu założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Głogów na lata wynika, że na terenie Gminy Miejskiej Głogów funkcjonuje 28 kotłowni lokalnych. Strona 68

69 Tabela 18. Charakterystyka kotłowni lokalnych. Lp. Nazwa Adres Moc całkowita kotłowni [MW] Paliwo ZGM - bud. mieszkalny 1 ul. Krochmalna 11a-e 0,075 Węgiel wielorodzinny ZGM - bud. mieszkalny 2 ul. Krochmalna 6-7 0,075 węgiel wielorodzinny ZGM - bud. mieszkalny 3 ul. Rudnowska 54a 0,047 wielorodzinny TBS - bud. mieszkalny 4 ul. Merkurego 2-2b, 3-3b, 4-4c 0,415 gaz wielorodzinny TBS - bud. mieszkalny 5 ul. Galileusza 16-16f 0,192 wielorodzinny TBS - bud. mieszkalny 6 ul. K. Oleśnickich ,234 wielorodzinny TBS - bud. mieszkalny 7 ul. K. Oleśnickich ,234 gaz wielorodzinny TBS - bud. mieszkalny 8 ul. K. Oleśnickich ,2 gaz wielorodzinny TBS - bud. mieszkalny 9 ul. K. Oleśnickich ,2 wielorodzinny TBS - bud. mieszkalny 10 ul. K. Oleśnickich ,21 gaz wielorodzinny Głogowskie Centrum Edukacji Zawodowej ul. P. Skargi 29 0,7 gaz Budynek przy ul. Piaskowej 1 (siedziba m.in. Powiatowego ul. Piaskowa 0,34 gaz Urzędu Pracy w Głogowie) 13 SM Nadodrze-ADM ul. Gwiaździsta 27 1,4 gaz olej gaz gaz gaz 14 Chrobry Głogów S.A., Zespół Basenów Otwartych ul. Rudnowska 17a gaz Muzeum Archeologiczno- Historyczne, Zamek Książąt ul. Brama Brzostowska 1 0,285 olej Głogowskich Muzeum Archeologiczno- Historyczne, Ośrodek Studyj-noul. Portowa 1 Magazynowy Zabytków 0,195 gaz Archeologicznych 17 Przedszkole Publiczne Nr 2 ul. Al. Wolności 17 0,13 gaz 18 Szkoła Podstawowa Nr 13 im. Orląt Lwowskich ul. Akacjowa 10 0,26 olej 19 Szkoła Podstawowa Nr 2 Aleja Wolności 74, 0,34 gaz 20 Przedszkole Publiczne Nr 3 ul. Aleja Wolności 72 0,096 gaz 21 Miejski Ośrodek Kultury Plac Konstytucji 3 Maja 2 0,37 gaz 22 1,684 gaz 23 Famaba S.A. ul. Portowa 1 0,505 olej 24 0,4 gaz 25 Miejska oczyszczalnia ścieków ul. Krochmalna 2 0,37 + 0,235 biogaz 26 Zespół Szkół Samochodo-wych i Budowlanych im. Leo-narda da ul. Piastowska 2a 0,69 gaz Vinci 27 Szkoła Muzyczna I i II stopnia im. Franciszka Liszta ul. Jedności Robotniczej 14 węgiel 28 Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa ul. Piotra Skargi 5 gaz Źródło danych: opracowanie wyników ankiet Strona 69

70 Źródła niskiej emisji Niska emisja dotyczy źródeł wytwarzania ciepła przeznaczonych na potrzeby budynków mieszkalnych, publicznych oraz niewielkich podmiotów gospodarczych świadczących usługi i prowadzących działalność wytwórczą, głównie w zakresie nie będących podłączonych do systemu ciepłowniczego lub gazowego. Źródłem emisji pochodzących z ww. obiektów są przede wszystkim kominy niższych niż 40 m, gdzie pochodzące z nich spaliny rozprzestrzeniane są głównie na najbliższe tereny. Głównym nośnikiem energii wykorzystywanym do ogrzewania obiektów z sektora niskiej emisji jest węgiel kamienny oraz jego pochodne w postaci miału, ekogroszku oraz mułu węglowego, szczególnie szkodliwego ze względu na dużą zawartość substancji szkodliwych. Oprócz ww. nośników energii wykorzystywanych do ogrzewania, duża liczba obiektów wyposażona jest w instalacje centralnego ogrzewania, które wykorzystują gaz zaazotowany. Do obiektów będących źródłami niskiej emisji zaliczone zostały budynki i mieszkania oddane do użytku przed rokiem 1970, które nie znajdują się w obrębie funkcjonowania administracji domów mieszkalnych. Odnawialne źródła energii Ciepło uzyskiwane na potrzeby własne z odnawialnych źródeł energii ma znikomy udział w sektorze ciepłowniczym na terenie Głogowa (wykorzystywane jest ono głównie jako indywidualne źródła przygotowania c.w.u.). Zgodnie z informacjami uzyskanymi z Urzędu Gminy Miejskiej Głogów oraz na podstawie wyników przeprowadzonej ankiety stwierdzono, że na terenie obejmującym niniejsze opracowanie znajdują się 3 rodzaje obiektów wykorzystujących OZE, tj.: wysypisko odpadów komunalnych wykorzystujące biogaz, miejska oczyszczalnia ścieków wykorzystująca biogaz, obiekty mieszkalne wykorzystujące pompy ciepła i kolektory słoneczne. Strona 70

71 Sieć gazociągowa Gaz dostarczany do Miasta Głogowa pochodzi z krajowego systemu przesyłowego OGP GAZ-SYSTEM. Średnie parametry ww. gazu zaazotowanego są następujące: ciepło spalania 31,3 MJ/m 3 wartość opałowa 28,15 MJ/m 3 Gaz dystrybuowany jest z dwóch stacji redukcyjnych 1 stopnia, zlokalizowanych na terenie miasta, za pośrednictwem sieci gazowej s/c, sieci n/c wyprowadzonej z 7 stacji IIo i 8 stacji zasilających pojedynczego odbiorcę. Łączna długość sieci gazowniczej na terenie Gminy Głogów to 82,5 km sieci (dane wg DSG Sp. z o. o. z końca 2012 roku ). Długość rurociągów niskiego ciśnienia bez czynnych przyłączy w mieście wynosi 46,4 km, a średniego ciśnienia 36,1 km. Według informacji zawartych w Banku Danych Lokalnych ilość mieszkańców w % korzystających z sieci gazowniczej wygląda następująco: Wykres 17. Źródło danych: Bank danych lokalnych Strona 71

72 W tabeli poniżej zestawiono liczbę odbiorców gazu, w podziale na sektory użyteczności. Największą grupę odbiorców gazu stanowią gospodarstwa domowe, następnie usługi, handel, przemysł i budownictwo. Tabela 19. Odbiorcy gazu DSG dla miasta Głogowa GOSPODARSTWA DOMOWE ROK w tym: OGÓŁEM ogrzewający mieszkania PRZEMYSŁ I BUDOWNICTWO USŁUGI HANDEL POZOSTALI RAZEM Źródło danych: dane wg PGNiG S.A., DOOG Gazownia Wrocławska Średnie zużycie gazu w Głogowie (lata ) dla gospodarstw domowych wynosiło ok tys. m 3 /rok, a dla mieszkańców wykorzystujących gaz do celów grzewczych 5658 tys. m 3 /rok. Przeliczając zużycie gazu na pojedynczego mieszkańca, wynosi ono ok. 150 m 3 na osobę wykorzystująca gaz na cele bytowe i 1560 m 3 wykorzystujących na cele grzewcze. Tabela 20. Sprzedaż gazu DSG dla miasta Głogów [tys.m 3 ] GOSPODARSTWA DOMOWE ROK w tym: OGÓŁEM ogrzewający mieszkania PRZEMYSŁ I BUDOWNICTWO USŁUGI HANDEL POZOSTALI RAZEM , ,0 554, ,8 28, , , ,7 663, ,4 19, , , , , ,1 636,2 9, , , , , ,6 702,3 9, , , , , ,2 958,4 9, ,1 Źródło danych: dane wg PGNiG S.A., DOOG Gazownia Wrocławska Strona 72

73 Sieć energetyczna Na terenie Miasta Głogowa znajdują się trzy podmioty, które posiadają koncesję na wytwarzanie energii elektrycznej, tj.: Energetyka Spółka z o.o. z siedzibą w Lubinie wytwarzająca energię elektryczną w Elektrociepłowni Głogów E-3, Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w Głogowie, Przedsiębiorstwo energetyczne Ecoenergia Bis s.c. Michał Milczarek, Izabella Milczarek z siedzibą w Sochaczewie. Przesyłem energii elektrycznej na terenie Głogowa zajmuje się przedsiębiorstwo Polskie Sieci Elektroenergetyczne SA., natomiast jej dystrybucją trzy poniższe podmioty: TAURON Dystrybucja SA - nadrzędny dystrybutor energii elektrycznej, KGHM Polska Miedź SA - jako operator średnich i niskich napięć, nie posiadający bezpośrednich połączeń z systemem przesyłowym, PKP Energetyka SA- posiadająca własną sieć przesyłowo-rozdzielczą z liniami elektroenergetycznymi średniego i niskiego napięcia, stacjami transformatorowymi oraz podstacjami zasilającymi trakcję kolejową. Wymienione przedsiębiorstwa, które wytwarzają energię elektryczną w całości wykorzystują ją na cele użytku wewnętrznego. Tabela poniżej prezentuje średnie ilości produkowanej energii elektrycznej rocznie. Tabela 21. Średnia roczna ilość wytwarzanej energii elektrycznej przez podmioty gospodarcze posiadające koncesję. Średnia roczna ilość wytwarzanej energii elektrycznej Przedsiębiorstwo [MWh] Energetyka Wodociągi i Kanalizacje 1143 Ecoenergia Bis 3000 Źródło danych: WPEC. Opracowanie własne. Strona 73

74 Można przyjąć, że żadne z przedsiębiorstw wytwarzających energię nie ma wpływu na system zasilania Głogowa w energię elektryczną. Na terenie gminy zlokalizowana jest sieć elektroenergetyczna średniego napięcia i niskiego napięcia w postaci linii napowietrznych, kablowych i napowietrznokablowych oraz stacji elektroenergetycznych SN/nN w ilości 259 sztuk. Tabela 22. Zestawienie długości poszczególnych linii. Rodzaj linii SN nn [km] [km] Napowietrzne 33,28 37,69 Kablowe 140,27 256,7 Źródło danych: dane zaczerpnięte od Przedsiębiorstwa sieciowego Roczne zużycie energii elektrycznej w Gminie Miejskiej Głogów Na obszarze Głogowa nie znajdują się odbiorcy końcowi energii elektrycznej zasilanej z poziomu najwyższych napięć (NN). Roczne zużycie energii elektrycznej przez poszczególne grupy odbiorców przedstawiono w poniższej tabeli. Tabela 23. Roczne zużycie energii elektrycznej wg poziomów napięć rok poziom napięcia SN Nn SN+Nn roczne zużycie energii [MWh] Źródło danych: dane zaczerpnięte od Przedsiębiorstwa sieciowego Transport Układ kolejowy Przez teren należący do miasta Głogowa przebiegają 2 linie kolejowe: linia kolejowa nr 273 Wrocław Główny Szczecin Główny linia magistralna normalnotorowa, dwutorowa, zelektryfikowana. Strona 74

75 linia kolejowa nr 14 Łódź Kaliska Tuplice linia niezelektryfikowana, w chwili obecnej nie jest prowadzony ruch pasażerski. Znajduje się tu również stacja węzłowa Układ drogowy Miasto Głogów jest ważnym węzłem komunikacyjnym na terenie województwa dolnośląskiego ze względu na port przeładunkowy nad rzeką Odrą, węzeł kolejowy, drogi krajowe biegnące do granicy państwa oraz drogi wojewódzkie. Przez Głogów przebiega jedna droga krajowa, w pobliżu znajdują się także drogi krajowe nr 3 i 5 oraz węzeł przyszłej drogi ekspresowej S3. Przez miasto przebiegają drogi wojewódzkie i liczne drogi gminne a w odległości 60 km od miasta znajduję się autostrada A4. Głogów posiada gęstą sieć drogową, w skład, której wchodzą: Drogi krajowe - nr 12 (Łęknica Dorohusk), Drogi wojewódzkie - nr 292, nr 329 Głogów Potoczek (droga krajowa nr 3), nr 330 Głogów - Luboszyce, Drogi powiatowe: nr 1033D, 1035D, 1036D, 1037D, 1038D, 1039D, 1040D, 1041D, 1042D, 1043D, 1044D, 1045D, 1046D, 1047D, 1048D, 1050D, 1051D, 1053D, 1054D, 1055D, 1056D, 1057D; Drogi gminne. Na terenie Gminy Miejskiej Głogów wykonywane są przewozy o charakterze użyteczności publicznej. Ww. sieć komunikacyjna obsługiwana jest przez Komunikację Miejską Sp. z o.o. w Głogowie. Mieszkańcy mogą korzystać z 7 linii autobusowych, które są obsługiwane przez tabor liczący 34 autobusy, o średniej okresie używania ok. 15 lat. Dla komunikacji zbiorowej dostępne są 116,1 km dróg na terenie Głogowa. Liczba kursów w dni robocze wynosi 246, w soboty 215 a w niedziele i dni wolne 182 kursy. Strona 75

76 4. OCENA JAKOŚCI POWIETRZA NA TERENIE GMINY MIEJSKIEJ GŁOGÓW 4.1. Charakterystyka głównych zanieczyszczeń powietrza Ogólna charakterystyka głównych zanieczyszczeń powietrza, dla potrzeb niniejszego opracowania, sprowadza się do opisu występujących najczęściej w perspektywie lokalnej zanieczyszczeń powietrza oraz ich wpływu na zdrowie ludzi i jakość środowiska przyrodniczego. Tabela 24. Charakterystyka głównych zanieczyszczeń powietrza Charakterystyka głównych zanieczyszczeń powietrza Dwutlenek siarki (SO 2) Tlenki azotu (NO x) Dwutlenek siarki jest silnie toksycznym, bezbarwnym gazem o duszącym zapachu. Ze względu na duży ciężar właściwy (2,93 kg/m 3 ) wolno rozprzestrzenia się w atmosferze. Dwutlenek siarki może powodować choroby górnych dróg oddechowych, a także zaostrzenie schorzeń takich jak zapalenia spojówek czy podrażnienia skóry. Wysokie stężenia mogą wywoływać ostre choroby górnych dróg oddechowych. Dwutlenek siarki powstaje głównie w procesie spalania zanieczyszczonych siarką paliw stałych i płynnych w silnikach spalinowych, jak również w elektrociepłowniach czy elektrowniach cieplnych. Największy udział w emisji dwutlenku siarki ma przemysł paliwowo-energetyczny. Źródłem emisji jest również spalanie paliw kopalnych zawierających siarkę w kotłowniach lokalnych czy indywidualnych piecach bądź kotłach grzewczych. W reakcji z powietrzem atmosferycznym SO 2, utlenia się do SO 3, trójtlenek siarki natomiast łatwo reaguje z parą wodną zawartą w powietrzu tworząc kwas siarkowy - H 2SO 4, który jest jednym ze składników kwaśnych deszczy. Tlenki siarki (SO x) powstają również: podczas procesów technologicznych, w których wykorzystuje się surowce zawierające siarkę, np. podczas topienia rud, w procesach spiekania, przy produkcji związków chemicznych zawierających siarkę, np. kwasu siarkowego, podczas usuwania siarki, np. z paliw płynnych i gazowych. W atmosferze występuje wiele związków azotu, przykładowo: - tlenek azotu (NO), - dwutlenek azotu (NO2) - nadtlenek azotu (NO 3) Strona 76

77 - amoniak (NH 3) - kwasy: azotawy (HNO 2) i azotowy (HNO 3) Wiele związków azotu (głównie tlenki azotu) stanowią naturalne składniki atmosfery, a w niewielkich ilościach nie są substancjami toksycznymi. Jednak zwiększone stężenie związków azotu powoduje, że stają się one niebezpiecznymi zanieczyszczeniami atmosfery. Groźne dla zdrowia ludzi są w szczególności bezbarwne i bezwonne tlenki azotu oraz dwutlenek azotu brunatny, silnie toksyczny gaz o ostrym zapachu. Dwutlenek azotu może powodować podrażnienie dróg oddechowych oraz większą podatność na wszelkiego rodzaju infekcje układu oddechowego. Tlenki azotu powstają: Tlenki węgla (CO x) podczas spalania paliw pędnych (większą emisję tlenków azotu powodują pojazdy z silnikami Diesla), podczas produkcji związków chemicznych zawierających azot, w procesach wysokotemperaturowych wykorzystujących tlen. W połączeniu z gazowymi węglowodorami tworzą w określonych warunkach atmosferycznych zjawisko smogu fotochemicznego (tzw.; smogu letniego) w reakcjach transformacji tlenowych związków azotu, pochodzących ze źródeł antropogenicznych, głównie transportu drogowego. Na terenach dużych miast dominuje wpływ spalin samochodowych, dlatego największe zanieczyszczenia tlenkami azotu występują najczęściej w sąsiedztwie ruchliwych ulic. Związki azotu przyczyniają się również do powstawania tzw. smogu zimowego powstającego na skutek tak zwanej niskiej emisji, czyli pod wpływem spalania paliw stałych, głównie węgla, na cele bytowe w paleniskach domowych. Tlenek węgla powstaje w wyniku niezupełnego spalania węgla oraz jego związków. Jest gazem silnie toksycznym, nie posiadającym smaku, zapachu oraz barwy. Ze względu na mały ciężar właściwy (1,25 kg/m 3 ) łatwo rozprzestrzenia się w powietrzu atmosferycznym. Jest on szczególnie niebezpieczny dla żywych organizmów. Głównym źródłem tlenku węgla są: przemysł metalurgiczny oraz elektromaszynowy, elektrociepłownie, elektrownie cieplne, spaliny z silników pojazdów (w szczególności benzynowych), koksownie, gazownie, paleniska domowe. Należy nadmienić, że w Polsce około 40-50% emisji CO pochodzi głównie z sektora Strona 77

78 budynków, ze źródeł komunalno- bytowych ze spalania paliw w paleniskach domowych i kotłowniach o małej sprawności. Około 30% emisji CO w Polsce pochodzi z sektora transportu (w procesach niepełnego spalania paliw) Pyły Pył składa się z mieszaniny zawieszonych w powietrzu cząstek stałych i ciekłych, będących mieszaniną substancji organicznych i nieorganicznych. Pyły dzieli się ze względu na rozmiary cząstek, tj; PM10- pył drobny frakcja pyłu zawieszonego, której cząstki mają średnice mniejsze od 10mm, PM 2,5- pył bardzo drobny frakcja pyłu zawieszonego, o rozdrobnieniu koloidalnym, w której cząstki mają średnice mniejsze od 2,5mm, TSP- całkowity pył zawieszony całkowita zawartość pyłu w powietrzu. Zapylenie oraz zadymienie powietrza atmosferycznego, szczególnie w dużych miastach i okręgach przemysłowych jest przyczyną znacznego wzrostu zachmurzenia nieba oraz większej ilości dni mglistych i pochmurnych w ciągu roku. Zmniejszenie dopływu energii słonecznej wpływa na stan zdrowia zamieszkujących dany obszar ludzi, brak nasłonecznienia sprzyja rozwojowi bakterii, zmniejsza odporność ludzi na zakażania. Oddziaływanie pyłów na ludzi prowadzi często do różnego rodzaju chorób oczu, podrażnienia naskórka, zapalania górnych dróg oddechowych; może być też przyczyną astmy oraz chorób alergicznych. Pyły, różnej wielkości powstają głównie: w procesach spalania paliw, głównie stałych energetyka przemysłowa (elektrownie i elektrociepłownie) udział w całkowitym zapyleniu ok. 46%, procesach metalurgicznych (wypalanie w piecach), w koksowniach, przy produkcji materiałów budowlanych (cementowniach), w lokalnych kotłowniach i paleniskach domowych (piece i kotły). Istotnym źródłem zapylenia przyziemnych warstw atmosfery, w strukturze lokalnej, jest ruch pojazdów powodujący wtórne unoszenie się pyłów w powietrzu, jak również transport materiałów sypkich. WWA Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne powstają na skutek niecałkowitego spalania wszystkich węglowodorów. WWA zmieszane z cząsteczkami pary wodnej są elementem smogu (powstającego w strukturze lokalnej w wyniku niskiej emisji, głównie w drodze spalania tworzyw sztucznych). Najbardziej niebezpieczny dla organizmów żywych jest benzo(a)piren, który ma Strona 78

79 działanie kancerogenne. Związki wykazują silną toksyczność przewlekłą Ocena jakości powietrza na terenie Gminy Miejskiej Głogów Ocena jakości powietrza na terenie Gminy Miejskiej Głogów przygotowana została na podstawie danych z monitoringu jakości powietrza Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska we Wrocławiu zawartych w opracowaniu pt.; Ocena jakości powietrza na terenie województwa dolnośląskiego w 2013 roku, Wrocław, kwiecień 2014 oraz na podstawie opracowania pt.; Ocena poziomów substancji w powietrzu oraz wyniki klasyfikacji stref województwa dolnośląskiego za rok 2013, Wrocław, kwiecień Celem monitoringu jakości powietrza jest uzyskanie dla wszystkich stref województwa informacji o poziomach substancji w powietrzu w odniesieniu do standardów jakości powietrza. Ww. opracowanie jest podsumowaniem rocznych pomiarów jakości powietrza prowadzonych w ramach dolnośląskiego systemu monitoringu jakości powietrza natomiast opracowanie Programu ochrony powietrza dla województwa dolnośląskiego jest odpowiedzią na prowadzony monitoring jakości powietrza. Należy nadmienić, iż badania monitoringowe jakości powietrza na terenie województwa dolnośląskiego są współfinansowane przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej we Wrocławiu. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 2 sierpnia 2012r. w sprawie stref, w których dokonuje się oceny jakości powietrza (Dz.U ) dla wszystkich zanieczyszczeń uwzględnianych w ocenach jakości powietrza (dwutlenek siarki, dwutlenek azotu, tlenki azotu, tlenek węgla, benzen, ozon, pył zawieszony PM10, zawartość ołowiu, arsenu, kadmu, niklu i benzo(a)pirenu w pyle PM10 oraz pył zawieszony PM2.5) obowiązuje poniższy podział kraju na strefy: a) aglomeracja o liczbie mieszkańców powyżej 250 tysięcy, b) miasto (nie będące aglomeracją) o liczbie mieszkańców powyżej 100 tys., c) pozostały obszar województwa, nie wchodzący w skład aglomeracji i miast powyżej 100 tys. mieszkańców (strefa dolnośląska). Strona 79

80 Zgodnie z powyższym województwo dolnośląskie zostało podzielone na 4 strefy. Gmina Miejska Głogów zgodnie z powyższym podziałem zalicza się do strefy dolnośląskiej. Źródło: Ocena jakości powietrza na terenie województwa dolnośląskiego w roku 2013 roku, WIOŚ Wrocław, kwiecień 2014 Monitoring jakości powietrza prowadzony jest z wykorzystaniem sieci stacji pomiarowych rozmieszczonych na terenach miejskich i pozamiejskich województwa dolnośląskiego. Pomiary realizowane są przez: 1. WIOŚ we Wrocławiu, który prowadzi monitoring w wojewódzkiej sieci stacji i punktów pomiarowych, w ramach ogólnopolskiego systemu monitoringu powietrza, 2. Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, który prowadzi monitoring jakości powietrza dla potrzeb programów EMEP i GAW/WMO na stacji Śnieżka, 3. Zakłady przemysłowe zobligowane do prowadzenia pomiarów jakości powietrza określonych w pozwoleniach zintegrowanych: PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna SA. Oddział Elektrownia Turów w Bogatyni, Strona 80

81 KGHM Polska Miedź SA Oddział Huta Miedzi Legnica w Legnicy KGHM Polska Miedź SA Oddział Huta Miedzi Głogów w Głogowie KGHM Polska Miedź SA Oddział Zakład Hydrotechniczny w Rudnej Zgodnie z ww. monitoringiem na terenie powiatu głogowskiego wskazać można kilka stałych punktów pomiarowych (w tym trzy stacje prowadzące pomiary automatyczne i jedna prowadząca pomiary manualne) zlokalizowanych w: Głogów, ul. Norwida, Głogów, ul. Sikorskiego, Kromolinie, Sobczyce. oraz pasywne punkty pomiarowe przedstawione na poniższym rysunku (pasywne punkty pomiarowe na terenie województwa dolnośląskiego, 2013r.) Źródło: Ocena jakości powietrza na terenie województwa dolnośląskiego w roku 2013 roku, WIOŚ Wrocław, kwiecień 2014 Na podstawie prowadzonych badań w punktach pomiarowych występujących na terenie bądź w bliskim sąsiedztwie Gminy Miejskiej Głogów zarejestrowane zostały: Strona 81

82 przekroczenia poziomu docelowego określonego dla benzo(a)pirenu w punkcie pomiarowym Głogów, ul. Norwida przekroczenia obowiązującej wartości docelowej w odniesieniu do arsenu oznaczanego w pyle zawieszonym PM10 w punkcie pomiarowym Głogów, ul. Norwida Nadmienić należy jednak, że Gmina Miejska Głogów, zaliczana do strefy dolnośląskiej, podlega do ogólnej klasyfikacji dla strefy dolnośląskiej zgodnie z określaniem klas wynikowych dla poszczególnych zanieczyszczeń. Wyróżniane są trzy klasy wynikowe: A- jeżeli stężenia zanieczyszczeń na terenie strefy nie przekraczają odpowiednio poziomów dopuszczalnych i poziomów docelowych, B- jeżeli stężenia zanieczyszczeń na terenie strefy przekraczają poziomy dopuszczalne, lecz nie przekraczają poziomów dopuszczalnych powiększonych o margines tolerancji, C- jeżeli stężenia zanieczyszczeń na terenie strefy przekraczają poziomy dopuszczalne powiększone o margines tolerancji, a w przypadku gdy margines tolerancji nie jest określony - poziomy dopuszczalne i docelowe. Zgodnie z powyższym podziałem na podstawie przeprowadzonego w roku 2013 monitoringu klasy dla strefy dolnośląskiej zamieszczono w tabeli poniżej. Tabela 25. Klasyfikacja stref z uwzględnieniem kryteriów określonych w celu ochrony zdrowia ludzi, 2013rok Symbol klasy wynikowej dla poszczególnych zanieczyszczeń obszaru całej strefy Nazwa strefy Strefa dolnośląska SO2 NO2 PM 10 C6H6 O3 1 Pm 2,5 2 Pb CO As B(a)P Cd Ni A A C A C A A A C C A A 1 według poziomu docelowego 2 według poziomu dopuszczalnego powiększonego o margines tolerancji Na podstawie analiz przeprowadzonych dla województwa w tym dla strefy dolnośląskiej stwierdzono, iż największym problemem w skali województwa Strona 82

83 dolnośląskiego pozostaje wysoki poziom zanieczyszczenia powietrza pyłem zawieszonym (zarówno PM10, jak i PM2,5) oraz benzo(a)pirenem. Główną przyczyną występowania w okresie zimowym na terenie województwa przekroczeń dopuszczalnych stężeń w powietrzu jest emisja z systemów indywidualnego ogrzewania budynków oraz naturalnie utrudnione warunki rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń wynikające w głównej mierze z ukształtowania terenu (utrzymywanie się stężeń w kotlinach). Inne przyczyny występowania przekroczeń wartości dopuszczalnych stężeń w powietrzu to przede wszystkim zanieczyszczenia pochodzące z transportu drogowego oraz emisja niezorganizowana pyłu z dróg i terenów przemysłowych. Zgodnie z monitoringiem prowadzonym w roku 2013 w punktach pomiarowych zlokalizowanych na terenie województwa stwierdzono konieczność opracowania Programu Ochrony Powietrza dla wszystkich 4 stref województwa dolnośląskiego ze względu na ochronę zdrowia ludzi oraz stwierdzono potrzebę opracowania Programu Ochrony Powietrza zgodnie z kryterium ochrony roślin dla strefy dolnośląskiej. Ponadto, na zlecenie Gminy Miejskiej Głogów Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w Głogowie Sp. z o.o. prowadzi monitoring zanieczyszczeń środowiska, który raportuje względem gminy. Zgodnie z pozyskanymi w drodze inwentaryzacji danymi dział Laboratorium PWiK w Głogowie pobiera próbki zgodnie z normami PN- 84 Z-04008/00 i PN- 84 Z-04008/02 (normy dotyczące ochrony czystości powietrza) przy ul. Oriona w Głogowie. W ramach prowadzonego monitoringu działając zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 13 września 2012r. w sprawie dokonywania oceny poziomów substancji w powietrzu oraz Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 26 stycznia 2010r. w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu dla terenu kraju, oznaczenia numeryczne tych substancji oraz okresy, dla których są uśrednione wartości odniesienia, z wyłączeniem obszarów ochrony uzdrowiskowej laboratorium pobiera próbki oraz dokonuje analizy i oceny wyników w kontekście zgodności z ww. Strona 83

84 Rozporządzeniami. Zakres prowadzonych analiz uwzględnia lotne związki siarki oraz lotne związki organiczne. Zgodnie z badaniami prowadzonymi w roku 2014 w stosunku do żadnego z badanych związków chemicznych nie stwierdzono przekroczeń w stosunku do ww. Rozporządzenia z dnia 13 września 2012r Identyfikacja sektorów problemowych Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/50/WE z dnia 21 maja 2008 r. w sprawie jakości powietrza i czystego powietrza dla Europy zwraca szczególną uwagę na konieczność podjęcia walki z ponadnormatywnymi emisjami zanieczyszczeń działając u źródła. Identyfikacja problemów oraz wdrażanie w pierwszej kolejności na szczeblu lokalnym, a dopiero w następnej kolejności na szczeblu krajowym i wspólnotowym, metod ograniczających emisję jest najskuteczniejszym środkiem mającym wpływ na jej redukcję. Założenia, będące spójne z ww. Dyrektywą, wskazujące Gminie kierunki działania ujęte są również w lokalnych dokumentach obowiązujących na terenie Gminy Miejskiej Głogów, przykładowo w Miejskim Program Ochrony Środowiska, w Strategii Rozwoju Miasta Głogowa na lata oraz projekcie założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe Gminy Miejskiej Głogów na lata , które zakładają rozwój gospodarki niskoemisyjnej w regionie, między innymi poprzez: wzrost rozwoju energetyki w oparciu o źródła odnawialne, wzrost stosowania energooszczędnych urządzeń, sukcesywną modernizacje energetyczną budynków użyteczności publicznej, sukcesywną modernizację taboru transportu publicznego przyczyniającą się do ograniczeń emisji substancji szkodliwych. Ocena stanu istniejącego oraz ocena sytuacji wyjściowej opracowywane na podstawie inwentaryzacji są podstawowym elementem mającym na celu identyfikację stanu obecnego oraz identyfikację potrzeb oraz potencjału redukcji emisji. Etap inwentaryzacji jest najważniejszy w kontekście poprawnego zdiagnozowania potrzeb, celów oraz działań i zadań. Strona 84

85 rodzaje emisji Podstawowe rodzaje emisji występujące na terenie Gminy podzielić można na emisję z emitorów punktowych, liniowych oraz powierzchniowych. Emisja punktowa Emisja punktowa powstaje głównie w procesach energetycznego spalania paliw oraz z przemysłowych procesów technologicznych. Substancje niebezpieczne odprowadzane są do powietrze emitorem w sposób zorganizowany. Ich skład zależy od rodzaju procesu przemysłowego, materiałów stosowanych w produkcji czy technologii. Dane do określenia wielkości emisji punktowej zbierane są z reguły w sposób indywidualny poprzez ankiety bądź indywidualne zapytania, kwestionariusze kierowane indywidualnie do właścicieli bądź zarządców danego emitora. Emisja powierzchniowa Źródła emisji powierzchniowych są to grupy dużej ilości małych, jednorodnych źródeł emisji. Dominującą grupę stanowią źródła z sektora bytowo- komunalnego oraz sektora handlowo-usługowego. Emisja ta związana jest głównie z ogrzewaniem lokali. Zbieranie danych inwetaryzacyjnych z tego rodzaju źródła emisji wiąże się z trudnością związaną z dużą ilością źródeł i indywidualnym zebraniem danych. Emisja liniowa Głównym źródłem zanieczyszczeń emisji liniowej jest spalanie paliw płynnych w silnikach spalinowych pojazdów samochodowych i rolniczych. Do emisji liniowej zalicza się również emisję powstałą w czasie tankowania czy przeładunku. Zanieczyszczenia komunikacyjne charakteryzują się: koncentracją zanieczyszczeń wzdłuż głównych arterii, węzłów komunikacyjnych i dróg, znacznym stężeniem tlenku węgla, azotu oraz węglowodorów lotnych powstałych na skutek spalania paliw pędnych w silnikach spalinowych, Strona 85

86 zmiennością w okresach dobowych i sezonowych związaną ze zmianami w natężeniu ruchu. Na wielkość emisji komunikacyjnej mają wpływ następujące czynniki: stan nawierzchni dróg, stan techniczny silników pojazdów, rodzaj paliwa, płynność ruchu, planowanie miejskie. Niska emisja Niniejszy Plan gospodarki niskoemisyjnej skupia się w głównej mierze na działaniach prowadzących do ograniczenia zanieczyszczeń pochodzących z tak zwanej niskiej emisji, która zaliczana jest do emisji powierzchniowej (w mniejszym stopniu do emisji punktowej w uwzględnieniem warunków brzegowych wysokości komina i rodzaju opału). NISKA EMISJA Pojęcie dotyczy emisji zanieczyszczeń pochodzących z urządzeń, w których wytwarza się ciepło na cele grzewcze, tj.; kotłach i piecach. Zjawisko niskiej emisji dotyczy emisji zanieczyszczeń z emitorów wysokości nie większej niż 40m, w systemie miejskim głównie emitorów o wysokości około 10m. Najważniejszym sektorem problemowym w strukturze lokalnej jest emisja z emitorów niskich mająca decydujący wpływ na jakość powietrza na terenie Gminy. Substancje szkodliwie wprowadzane do powietrza na niskich wysokościach do 40 metrów gromadzą się wokół miejsca powstawania, bardzo często w zwartej zabudowie mieszkalnej. Źródła niskiej emisji emitują szkodliwe substancje podczas niepełnego spalania paliw najczęściej w paleniskach indywidualnych (zanieczyszczenia pochodzenia węglowego). Jako główne przyczyny zjawiska niskiej emisji w Gminie Miejskiej Głogów wyróżnia się: Strona 86

87 indywidualne ogrzewanie budynków, ruch pojazdów na głównych trasach komunikacyjnych w Gminie. Jako przyczynę pośrednią uważa się również niekorzystne warunki zarówno klimatyczne jak i meteorologiczne występujące okresowo w ciągu roku, które mogą powodować wzrost stężenia substancji szkodliwych w powietrzu. W sezonie letnim będą to głównie zanieczyszczenia wtórne z reakcji fotochemicznych, w sezonie zimowym przede wszystkim zanieczyszczenia powstałe w wyniku spalania paliw stałych, ciekłych i gazowych na cele ogrzewania. Do źródeł niskiej emisji wynikających z aktywności człowieka możemy zaliczyć: procesy energetycznego spalania paliw oraz przemysłowe procesy technologiczne. Odprowadzanie substancji do powietrza odbywa się emitorem (kominem) w sposób zorganizowany, ruch pojazdów spalinowych, emisje związane z aktywnością sektora komunalno-bytowego oraz drobnych usług i handlu (ogrzewanie pomieszczeń oraz przygotowywanie ciepłej wody użytkowej). Niska emisja to problem związany z emisją szkodliwych gazów oraz pyłów powstających w wyniku nieefektywnego spalania paliw w domach i samochodach oraz w kotłowniach lokalnych na cele bytowe i kotłowniach przemysłowych. Budynki na terenie Gminy ogrzewane są głównie przy pomocy centralnego systemu grzewczego, w zdecydowanie mniejszej ilości budynki ogrzewane są za pomocą lokalnych kotłowni bądź palenisk indywidualnych. Na stan powietrza bezpośrednio wpływa wielkość wprowadzanych do atmosfery zanieczyszczeń. Przy ocenie stanu zanieczyszczenia powietrza na terenie Gminy ważne jest uwzględnienie głównych rodzajów emisji antropogenicznych. Do najpopularniejszych przedsięwzięć mających na celu likwidację niskiej emisji zalicza się: zamianę paliwa stałego (węgiel kamienny lub brunatny) na paliwa ciekłe (lekki olej opałowy), paliwa gazowe z sieci lub butli, energię elektryczną, Strona 87

88 zamianę istniejących źródeł spalania na źródła nowoczesne, wysokowydajne energetycznie i posiadające urządzenia automatycznie regulujące proces spalania oraz wydajność cieplną kotła lub przystosowanie do spalania wyselekcjonowanych paliw stałych, w tym paliwa bezdymnego, rezygnację z indywidualnych źródeł ciepła na rzecz podłączenia do centralnej sieci ciepłowniczej. Istotny wpływ na zasięg występowania zanieczyszczeń mają: kierunek i prędkość wiatru, temperatura powietrza, opady atmosferyczne. Na podstawie przeprowadzonej oceny jakości powietrza na terenie gminy stwierdzić należy, iż głównym źródłem zanieczyszczeń powietrza jest emisja substancji toksycznych pochodzących z procesów spalania paliw stałych, ciekłych i gazowych, zarówno w celach energetycznych jak i technologicznych oraz emisja komunikacyjna, a bezpośrednimi źródłami emisji zanieczyszczeń do powietrza są miejsca powstawania (wytworzenia) substancji zanieczyszczających. 5. OCENA SYTUACJI WYJŚCIOWEJ W Tabeli 25 zatytułowanej Ocena sytuacji wyjściowej zawarto podstawowe obszary, które uwzględniono podczas dokonywania oceny sytuacji wyjściowej w Gminie Miejskiej Głogów. Tabela 25. Ocena sytuacji wyjściowej OBSZAR Zużycie energii finalnej i emisja CO 2 PRZEDMIOT OCENY 1. Zużycie energii finalnej w podziale na sektory oraz nośniki energii 2. Emisja CO 2 Odnawialne energii źródła 1. Typologia istniejących instalacji służących do produkcji energii ze źródeł odnawialnych 2. Wielkość produkcji energii ze źródeł odnawialnych 3. Potencjał w zakresie wykorzystania odnawialnych źródeł energii Strona 88

89 Zużycie energii oraz zarządzanie energią Infrastruktura energetyczna Transport i mobilność Budynki 4. Istniejące inicjatywy (dofinansowania dla mieszkańców, akcje promujące itp.;) 5. Wykorzystanie biomasy 6. Uprawy bioenergetyczne 1. Zużycie energii w podziale na sektory i podsektory 2. Ocena efektywności wykorzystania energii 3. Zarządzanie energią 4. Istniejące inicjatywy (mające na celu ograniczenie zużycia energii i poprawę efektywności energetycznej) 1. Infrastruktura elektroenergetyczna (produkcja energii elektryczne, ciepła/chłodu) 2. Sieć dystrybucji gazu 3. Centralna sieć ciepłownicza 4. Istniejące inicjatywy (mające na celu poprawę efektywności energetycznej) 1. Skład taboru gminnego 2. Skład taboru komunikacji miejskiej 3. Zużycie paliw i energii w transporcie gminnym, komunikacji miejskiej 4. Zużycie paliw i energii w transporcie prywatnym 5. Identyfikacja potencjału redukcji zużycia energii finalnej 1. Typologia zasobów budowlanych 2. Istniejące inicjatywy (mające na celu poprawę efektywności energetycznej oraz wykorzystywanie OZE) Przemysł 1. Znaczenie sektora w bilansie energetycznym i bilansie CO 2 2. Możliwości ograniczenia zużycia energii i poprawy efektywności energetycznej Planowanie miejskie 1. Charakterystyka istniejących przestrzeni miejskich 2. Dostępność do podstawowych usług i urządzeń infrastruktury miejskiej 3. Istniejące inicjatywy w planowaniu miejskim dotyczące OZE i efektywności energetycznej Zamówienia publiczne 1. Zielone zamówienia publiczne Świadomość społeczna Wiedza specjalistyczna 2. Stopień zaangażowania mieszkańców w proces opracowywania Planu 3. Świadomość społeczna w zakresie OZE, efektywności energetycznej oraz redukcji zużycia energii finalnej 4. Wiedza merytoryczna wśród pracowników Gminy w zakresie OZE, efektywności energetycznej oraz metod redukcji zużycia energii finalnej 5. Wsparcie eksperckie wśród mieszkańców 6. INWENTARYZACJA EMISJI CO2 Niniejszy podrozdział przygotowano zgodnie z przeprowadzoną inwentaryzacją zużycia nośników energii i emisji CO2 z terenu Gminy Miejskiej Głogów. Strona 89

90 6.1. Energia elektryczna W ramach podpunktu energia elektryczna uwzględnia się zarówno produkcję jak i zużycie energii elektrycznej w poszczególnych grupach odbiorców. Szacowana wielkość emisji CO2 wytworzona przez podmioty posiadające koncesję na produkcję energii Przedsiębiorstwo Średnioroczna ilość wytworzonej energii Rodzaj opału wskaźnik emisji wielkość emisji MWh - [MgCO 2/MWh] MgCO2 Energetyka Miał węglowy 0, Wodociągi i Kanalizacja 1143 Biogaz 0* 0 Składowisko odpadów 3000 Biogaz 0* 0 * dla energii wytwarzanej z biogazu przyjmuje się wskaźnik emisji 0. Emisja CO2 w poszczególnych grupach odbiorców energii elektrycznej Grupa taryfowa Wskaźnik emisji [MgCO 2/MWh] Emisja [MgCO 2] Ogółem: odbiorcy na wysokim napięciu - taryfy A 0,89 - Ogółem: odbiorcy na średnim napięciu - taryfy B 0, ,52 Ogółem: odbiorcy na niskim napięciu - taryfy C+ R + O + G 0, ,84 Ogółem: odbiorcy na niskim napięciu - taryfy G 0, ,44 SUMA 93111,80 Strona 90

91 Emisja CO2 z obiektów pozostających pod zarządem Gminy Miejskiej Głogów Zużycie energii Wskaźnik emisji Emisja kwh [MgCO2/MW] [MgCO2] Lokale użytkowe ,89 211,83 Oświata ,1 0,89 822,79 suma 1034,62 Emisja CO2 w związku z poborem energii elektrycznej z Huty Miedzi Głogów Zużycie energii Wskaźnik emisji Emisja kwh [MgCO 2/MW] [MgCO 2] , ,14 Strona 91

92 6.2. Gaz Zużycie gazu oraz powstała na skutek zużycia emisja CO2 na terenie Gminy Miejskiej Głogów Sektor Zużycie w tyś. m 3 Wartość opałowa Zużycie paliwa w GJ Wskaźnik emisji CO2 Wielkość emisji CO2 w MG MJ/m kg/gj Gospodarstwa domowe - ogrzewanie mieszkań 8291, ,1 25, , , , , , , ,3 25, , , ,2 55, , , ,724 Przemysł i budownictwo Usługi Handel Pozostali Suma 3047,8 3327, , , , ,2 55, , , , ,6 2043,2 2107,5 25, , , ,38 55, , , , ,3 958,4 948,8 25, , ,72 55, , , ,476 9,2 9,1 9,8 25,65 235,98 233, ,37 55,82 13, , , , , , , ,61 Strona 92

93 Emisja CO2 powstała w związku ze zużyciem gazu z Huty Miedzi Głogów Sektor Huta Głogó w Zużycie w tyś. m 3 Wartość opałowa Zużycie paliwa w GJ Wskaźnik emisji CO 2 Wielkość emisji CO 2 w MG 2012 MJ/ m kg/gj ,424 25, ,376 55, , Ciepło sieciowe Poniżej przedstawiono strukturę zużycia ciepła sieciowego. Ogólna sprzedaż ciepła sieciowego oraz powstała emisja CO2 Rok Sprzedaż ciepła Wskaźnik emisji Wielkość emisji CO 2 TJ kg/gj MG ,6 94, , ,3 94, , ,88 94, , ,65 94, , ,71 94, , ,87 94, , ,48 94, , , ,35 Sektor mieszkaniowy, rok Zużycie energii Wskaźnik emisji Wielkość emisji GJ Kg/GJ MG ADM Śródmieście 25793,5 94, ,42 ADM Hutnik 41488,97 94, ,25 Budynki Gminne Mieszkalne 6161,6 94,73 583,69 suma 6957,36 Sektor obiektów będących pod zarządem Gminy Miejskiej Głogów, rok Zużycie energii Wskaźnik emisji Wielkość emisji CO 2 GJ kg/gj MG Budynki Gminne - Oświata 22565,38 94, ,62 Budynki Gminne - Użytkowe 6772,8 94,73 641,59 suma 2779,21 Strona 93

94 6.4. Inne nośniki energii W niniejszym podpunkcie przedstawiono strukturę zużycia innych niż energia elektryczna, ciepło sieciowe i gaz nośników energii wykorzystywanych na terenie Gminy Miejskiej Głogów wraz z powstałą emisją CO2. Po przeprowadzonych analizach na potrzeby niniejszego opracowania przyjęto, że wyniki ankietyzacji stanowiły 1/5 wartości zużycia rzeczywistego w sektorze prywatnym, w tym: Wyniki ankietyzacji Szacunki ekspercie dla całego obszaru gminy Węgiel kamienny kg Gaz ziemny zaazotowany m Olej opałowy kg Drewno opałowe kg Energia elektryczna kwh Ekogroszek kg Miał węglowy kg Strona 94

95 Sumaryczne zużycie nośników energii w sektorze prywatnym i obiektach zarządzanych przez Gminę Miejską Głogów (w niniejszym podsektorze uwzględniono zarówno sektor prywatny jak i obiekty mieszkalne, pozostające pod zarządem Gminy, nie będące podłączone do miejskiej sieci ciepłowniczej. Rodzaj paliwa Ilość zużytego paliwa Wartość opałowa Wartość opałowa Jedn. Ilość MJ/kg MJ/m 3 GJ Zużycie Wskaźnik emisji MgCO 2/ MWh Wskaźnik Wielkość emisji emisji kgco 2/ GJ MgCO 2 Węgiel kamienny kg ,00 25, , , ,32 Gaz ziemny zaazotowany m ,00 25, , ,82 818,53 Olej opałowy kg 11570,00 40,19 464, ,59 35,61 Drewno opałowe kg ,00 15,6 2934,36 109,76 322,08 Energia elektryczna MWh 153,66 0,89 136,76 Miał węglowy kg 52500,00 25, ,325 25,93 35,30 Ekogroszek kg 50000,00 25, ,5 94,73 122,82 suma 2811,41 Sektor użyteczności publicznej- oświata Ilość zużytego paliwa Wartość opałowa Wartość opałowa Zużycie Wskaźnik emisji Wielkość emisji jednost Rodzaj paliwa ka Ilość MJ/kg MJ/m 3 GJ kgco 2/GJ MgCO 2 Gaz ziemny zaazotowany m ,00 25, , ,82 63,18 Olej opałowy kg 30705,00 40, , ,59 94,51 suma 157,70 Strona 95

96 Zużycie nośników energii i powstała emisja CO2 z Huty Miedzi Głogów Rodzaj paliwa Ilość zużytego paliwa Wartość opałowa Zużycie Wskaźnik emisji Wielkość emisji Jedn. Ilość MJ/kg GJ kgco 2/GJ MgCO 2 Koks kg ,00 28, ,66 Koksik kg ,00 28, , ,50 Olej opałowy ciężki kg ,00 40, ,959 76, ,61 Węgiel drzewny kg ,00 29,1 9806,7 109, ,38 suma , Oświetlenie uliczne W niniejszym podpunkcie wskazano zużycie energii elektrycznej na oświetlenie uliczne wraz z powstałą emisją CO2 Rok Zużycie energii elektrycznej Wskaźnik emisji Emisja CO 2 [MWh] [MgCO 2/MWh] [Mg] ,92 0, , * 7145,42 0, ,42 * prognoza Strona 96

97 6.6. Transport a) Transport prywatny W niniejszym podpunkcie przedstawiono wyliczenia emisji CO2 w zakresie sektora transportu prywatnego. Rodzaj paliwa Średnioroczny przebieg pojazdu Wielkość emisji na 1 pojazd w sektorze prywatnym, 2012 rok Średnie spalanie paliwa na 100km Ilość zużytego paliwa Ilość zużytego paliwa Wartość opałowa Zużycie energii Wskaźnik emisji Wielkość emisji na 1 pojazd [km] [l] [l] [kg] [MJ/kg] [GJ] [kg/gj] [MgCO 2] benzyna 11720,00 8,00 937,60 707,89 44,80 31,71 68,61 2,18 diesel 17607,00 7, , ,08 43,33 45,50 73,33 3,34 gaz 16853,00 10, ,01 859,50 47,31 40,66 62,44 2,54 Wielkość emisji z podziałem na rodzaje paliwa Rodzaj pojazdu ilość pojazdów benzyna Wielkość emisji diesel Wielkość emisji gaz Wielkość emisji [MgCO 2] [MgCO2] [MgCO2] samochód osobowy , , ,44 motocykle ,52 sam. ciężarowe ,62 RAZEM 52046, , ,44 b) Transport pozostający w zarządzie Gminy Miejskiej Głogów Rodzaj paliwa Wielkość emisji w sektorze transportu publicznego, 2012 rok Ilość zużytego paliwa Ilość zużytego paliwa Wartość opałowa Zużycie energii Wskaźnik emisji Wielkość emisji [l] [kg] [MJ/kg] [GJ] [kg/gj] [MgCO 2] diesel , ,28 43, ,90 73, ,89 Strona 97

98 Rodzaj paliwa Wielkość emisji powstała na skutek użytkowania aut służbowych, 2012 rok Ilość zużytego paliwa Ilość zużytego paliwa Wartość opałowa Zużycie energii Wskaźnik emisji Wielkość emisji [l] [kg] [MJ/kg] [GJ] [kg/gj] [MgCO 2] benzyna 8287, ,69 44,80 280,30 73,33 20,55 c) Transport- ruch tranzytowy 292 (DK-12) Dobowa liczba pojazdów w roku 2010 Dobowa liczba pojazdów w roku prognoza Wskaźnik [g/km] Dł. Drogi [km] Emisja CO2 [MgCO 2] w 2010 Emisja CO 2 [MgCO 2] w prognoza Sam osobowe , , ,30 Motocykle , ,95 131,45 Lekkie samochody ciężarowe , , ,68 Samochody ciężarowe bez. Przyczepy , ,66 869,49 z przyczepą , , ,36 Autobusy , ,11 579,66 Ciągniki 56 76, ,58 100,81 suma 14980, , (DK-3) Dobowa liczba pojazdów w roku 2010 Dobowa liczba pojazdów w roku prognoza Wskaźnik [g/km] Dł. Drogi [km] Emisja CO2 [MgCO 2] w 2010 Emisja CO 2 [MgCO 2] w prognoza Sam osobowe , ,3 1064, ,90 Motocykle , ,3 6,40 8,77 Lekkie samochody ciężarowe , ,3 200,71 274,98 Samochody ciężarowe bez. Przyczepy , ,3 71,10 97,41 z przyczepą , ,3 377,09 516,61 Autobusy , ,3 49,54 67,87 Ciągniki 14 19, ,3 2,99 4,10 suma 1771, ,62 Strona 98

99 6.7. Podsumowanie inwentaryzacji emisji Podsumowując, sumaryczne zużycie nośników energii w wszystkich sektorach przedstawia się następująco: * z wyłączeniem działalności Huty Miedzi Głogów Strona 99