Otolaryngologicznego. Barbara Boryczko-Pater. Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie

Transkrypt

1 Otolaryngologicznego Personality and styles of coping with cancer among patients from Department of Otolaryn- Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie osób diagnoza nowotworu jest równoznacz nad nim. Tymczasem mechanizmy obronne 22 23

2 Trzeci mit dotyczy leczenia, które jest - (Pilecka, 2004) nazwanie choroby nowotworem powoduje - - Firat, Hossfeld, Paunier, Salvadori, 1992). - - licy jest nowotwór krtani stanowi on rów- tody chirurgiczne i napromienianie, dotyczy - - leczenia interwencje chirurgiczne, a dodat- - - (na podstawie obserwacji w Krakowskim w sytuacjach stresowych. Radzenie sobie to Zasadniczo w obliczu sytuacji stresowej 1984). W sytuacji choroby instrumentalne strategie radzenia sobie (zorientowane na wanie jej obrazu, w taki sposób, by mobilizo- do poprawy stanu zdrowia, unikanie szko- w pewien indywidualny sposób nazywany stylem radzenia sobie. Jest to zmienna - - Magnan, 1983). acjom. Strategia z kolei jest konkretnym zachowaniem, które jest zdeterminowane w znacznej mierze sytuacyjnie. - z zachowaniami adaptacyjnymi- podejmo- zachowania nieadaptacyjne- bierne podda- strategie czyli sposoby zachowania. - - przyswajanie wiedzy o chorobie (Heszen, na poziomie optymalnym wspiera zacho- - - sobów radzenia sobie w obliczu choroby. konstruktywny i destruktywny. Styl konstruk- jest jako wyzwanie, które mobilizuje do wal instrumentalnych jak i ukierunkowanych na

3 Z lepszym przystosowaniem do choroby ko jak np. introwersja, czy neurotyzm zbioru pewnych cech. Zdaniem autora wy- - Osoba ekstrawertywna jest towarzyska, - - introwertyka. - poczucie winy, jest markotny, o niskiej sa- - Osoba która cechuje psychotyzm jest agre- brak empatii, jest egocentryczna, twórcza, bezosobowa, gruboskórna, impulsywna. - - odpowiedzialne za rozwój u pacjentów no- charakteryzuje osoby cierpliwe, spokojne, niem sobie z trudnymi emocjami, niezdol- - Badania nad tym, czy te cechy przyczynia roby (Gapik, Kosmala, 2003; Muc, Madej, stosowania emocjonalnych strategii radze- - - nie epizodu depresyjnego w odpowiedzi na by nowotworowe i nienowotworowe. W przypadku pacjentów nowotworowych depresja do grupy osób wysoko neurotycznych, Kwag, Martin, Poon,, Johnson ( 2007). - tu i strategii radzenia sobie. Przy wysokim - - bardziej konstruktywnymi

4 skutek choroby. Cel pracy Grupa badana - w badaniach zaproszono 87 osób. Z czego pacjenci zostali poddani zabiegom operacyj- Kwestionariusz EPQ-R Eysenck, H.J. Eysenck, P. Barrett. W ba lub NIE. Zawiera 4 skale: Ekstrawersji, Kwestionariusz przystosowania do choroby nowotworowej Mini- MAC Law, Maria Dos Santos, Steven Greer,John Baruch i Judith Blis. Oryginalna skala Mini- Mac stworzona przez Maggie Watson terpretowany jako pogorszenie stanu zdrowia 2. ce na celu zwalczenie jej. Jest odwrot niem nastroju. Jest takim przeorganizowaniem problemu swojej choroby, - 1. ducha walki pozytywnego przewarto- ekstrawersja neurotyzm psychotyzm Procedura nienie testów. Zmienne 2.duch walki 5. styl konstruktywny 6. styl destruktywny Pomiar dokonany kwestionariuszem Eysencka. Zmienna dychotomicz- Pomiar dokonany kwestionariuszem Eysencka. Zmienna dychotomicz- Pomiar dokonany kwestionariuszem Eysencka. Zmienna dychotomicz- Hipotezy: 1. - ekstrawersji 2. Osoby z grupy osób z wysokim pozio- - - by z grupy niskiego neurotyzmu. Dane testowe poddano analizie statystycz

5 przedstawiono wyniki: Hipoteza 1: ekstrawersja a styl konstruktywny destruktywny. Osoby bardziej esktrawer- - Hipoteza 2 :Neurotyzm a styl destruktywny. - Sum.rang Sum.rang niski wysoki poziom poziom neurotyzmu neurotyzmu U poziom p zaabsorbowanie_ lękowe 570, ,00 219,00 <0, kres 1). Sum. Sum.rang rang niski wysoki U poziom p poziom poziom neurotyzmu neurotyzmu bezradność_beznadziejność 674, ,00 323,00 0, Tabela 1. Porównanie osób z wysokim i niskim poziomem neurotyzmu w zakresie stosowa- 12 niskie NEUROTYZM wysokie Wykres 1: Porównanie osób z wysokim i niskim poziomem neurotyzmu w zakresie stosowa- Wykres 2: Porównanie osób z wysokim i niskim poziomem neurotyzmu w zakresie stosowa

6 3. Poziom neurotyzmu a styl destruktywny Sum.rang Sum.rang U poziom p styl destruktywny 573, ,50 222,50 <0,005 Tabela 3: Porównanie osób z wysokim i niskim poziomem neurotyzmu w zakresie stosowania stylu destruktywnego styl destruktywny Wykres 3: Porównanie osób z wysokim i niskim poziomem neurotyzmu w zakresie stosowania stylu destruktywnego niskie NEUROTYZM wysokie istotne statystycznie). - - struktywnego. - stosowaniem strategii opartych na poczuciu - leniu tej cechy. z przystosowaniem do choroby nowotworowej. Ekstrawertycy rzadziej stosowali styl destruktywny i ulegali uczuciom bezradno- - z braku kontroli czynników pokrewnych lub i negatywnej reakcji na trudne wydarzenia - - kwestionariusze w okresie do 2 tygodni od postawienia diagnozy i negatywne emocje - nia sobie takich jak zaprzeczanie czy gniew - nymi porównanie strategii radzenia sobie na spektywie czasowej. cenie zawodowe) pytania kwestionariuszo

7 - presji. ekstrawersja jest czynnikiem, który - nia sobie. Streszczenie torstwa M. Watson, M. Law. M Dos Santos, S. Greer, J. Baruch i J. Bliss, oraz kwestio- - wanie stylu destruktywnego. : radzenie sobie, rak, oso- Summary extensive issue considering a human be- adaptation to cancer was the subject of the otolaryngology ward, suffering head and neck tumors has been examined during the gned by M. Watson, M. Law. M Dos Santos, S. Greer, J. Baruch and J. Bliss, Eysenck s Personality Inventory was used. It has been expected the negative role of neuroticism in adaptation to cancer and the positive role has been partly achieved. The negative in- - constructive style of coping, Higher level of extraversion made the examined individuals use destructive style more rarely. Key words: coping, cancer, personality, otolaryngology 1. Bishop G. (2000). Psychologia zdrowia. Warszawa: Wydawnictwo Astrum Beyond Attentional Model of Somatic Interpretation. Psychological Bulletin, 109, 1, Psychologia chorób nowotworo- (red.), Elementy psychologii zdrowia. 5. Eysenck H.J. (1952). The organization of personality. [W:] D. Kretch, G. Klein (eds.), Theoretical models and personality theory. Durnheim: Duke Uniwersity Press, zdrowia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. 8. miaru w psychologii zdrowia. Psychologiczny, 42,4, pomiaru w promocji i psychologii zdrowia. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego. 10. ). [W:] J. Strelau (red.), malny. Psychologiczne. 11. wotwór. [W:] D. Kubacka-Jasiecka, W. 12. Kubacka-Jasiecka D. (1999). kiem w chorobie nowotworowej. [W:] Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu 13. Kwag K.H., Martin P., Poon L.W., Johnson M.A. (2007). Effects of personality and cognition on health in Older Adults. American Psychological 14. Lancastle D., Boivin J. Dispositional Response to Fertility Treatment? Health Psychology, 24, 2, and research: Past, present and future. Psychosomatic Medicine, 55, Lazarus R.S., Folkman S. (1984). Stress, appraisal and coping. New York: Springer. 17. raz choroby pacjentów. [W:] D. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu w postaci chorób somatycznych na nasilenie objawów depresyjnych i leku 19. cjonalne u chorych na BHP. Urologia Polska, 53 (3/4),

8 20. Interactic effects of information and doping style in adapting to gynecologic stress: Scould the doctor tell all? Journal of Personality and Social Psychology, 45, raz choroby nowotworowej. [W:] D. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu 22. Pervin L. (2002). Psychologia osobo- Psychologiczne. 23. Pilecka B. (2004). Kryzys psychologiczny. Wybrane zagadnienia. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu 24. S., Elsebai I., Firat D., Hossfeld D.K., Paunier J.P., Salvadori B. (1992). dentów i lekarzy. Warszawa: PZWL. 25. Psychologiczne (red.), Laryngologia w praktyce lekarza rodzinnego.warszawa: Wydawnictwo Blackhorse (red.), Laryngologia w praktyce lekarza rodzinnego.warszawa: Wydawnictwo Blackhorse. Mgr Barbara Boryczko- Pater Ul. Radosna 9/ Kraków b.boryczko@poczta.fm tel Pracownia Psychologii Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie Problems to identify relation between Type A Behavioral Pattern and ischemic heart disease giczne i emocjonalne czynniki zawie man 1983; Kubzansky, Martin, Buka,