Sprawozdanie z seminarium naukowego: MAM PLECAK, MAM PIÓRNIK, MAM AUTYZM Dziecko z autyzmem i zespołem Aspergera w systemie edukacji

Transkrypt

1 Sprawozdanie z seminarium naukowego: MAM PLECAK, MAM PIÓRNIK, MAM AUTYZM Dziecko z autyzmem i zespołem Aspergera w systemie edukacji W dniu 12 stycznia 2016 r. w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Łodzi odbyło się seminarium naukowe pt.: MAM PLECAK, MAM PIÓRNIK, MAM AUTYZM. Dziecko z autyzmem i zespołem Aspergera w systemie edukacji. Organizatorem była Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Łodzi. Seminarium adresowane było do rodziców, pedagogów, nauczycieli, psychologów, katechetów i innych osób zainteresowanych proponowaną tematyką. W spotkaniu naukowym udział wzięło ponad 300 osób z województwa łódzkiego. Gości honorowych i uczestników seminarium naukowego powitał Rektor WSP, dr Krzysztof Kamiński, a następnie, podczas uroczystego otwarcia, odczytał list Marka Michalaka Rzecznika Praw Dziecka, który objął honorowym patronatem organizowane przez WSP seminarium naukowe. Rektor złożył także podziękowania Janowi Kamińskiemu, Łódzkiemu Kuratorowi Oświaty, prof. dr hab. Ewie Filipiak, Dyrektorowi Instytutu Pedagogiki Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, Pawłowi Michalakowi, Prezesowi Zarządu Zakonu Rycerskiego Świętego Jerzego Męczennika w Polsce oraz Wydziałowi Katechetycznemu Kurii Metropolitarnej Łódzkiej za objęcie honorowym patronatem seminarium naukowego. Dr Krzysztof Kamiński podkreślił, że jako rektor wyższej uczelni ma moralne prawo i obowiązek stwarzać warunki do spotkań środowisk naukowych z rodzicami, pedagogami i nauczycielami. Następnie głos zabrał ks. dr hab. Sławomir Szczyrba, prof. WSP, pomysłodawca i inicjator seminarium naukowego, który wskazał, że istnieje potrzeba wyposażania rodziców, pedagogów, nauczycieli i katechetów w wiedzę dotyczącą pracy z dzieckiem z autyzmem i zespołem Aspergera. Ksiądz Profesor zaznaczył, że uczestnicy seminarium naukowego będą mogli pogłębić swoją wiedzę oraz zdobyć praktyczne umiejętności w zakresie pracy z dziećmi chorymi na autyzm i zespół Aspergera. Podkreślił także, że spotkanie jest odpowiedzią na potrzeby współczesnego pedagoga pracującego z dzieckiem z autyzmem i zespołem Aspergera.

2 W dalszej części seminarium naukowego zabrała głos pani Romana Cybulska, Starszy Wizytator Kuratorium Oświaty w Łodzi, która przedstawiła treść Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 24 lipca 2015 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym (Dz. U. z 2015, poz. 1113). W czasie swojego wystąpienia szczególną uwagę zwróciła na kwestie wymagań wobec osób dodatkowo zatrudnionych (w szkolnictwie ogólnodostępnym), których zadaniem jest pomoc i praca z uczniami z autyzmem, w tym z zespołem Aspergera. Ze względu na rozmaite występujące u tych dzieci i młodzieży zaburzenia, konieczne jest wsparcie ze strony osoby prowadzącej, towarzyszącej, które ma się przyczynić do lepszego funkcjonowania ucznia w szkole. Zatem jak podkreśliła prelegentka powinna być to osoba, która potrafi rozpoznać potrzeby dziecka, zna jego indywidualne wzory zachowań, potrafi odpowiednio nawiązać relacje i kierować jego uwagą, właściwie reaguje na jego zachowanie, czasem je uprzedzając, przeciwdziała zachowaniom trudnym, właściwie organizuje przestrzeń, która będzie sprzyjała współpracy i efektywnemu uczeniu się dziecka, jego koncentracji. To także osoba, która aktywnie uczestniczy (może być koordynatorem zespołu) w opracowaniu IPET ( 6 ust. 1 struktura IPET) oraz wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania ucznia, potrafi współpracować z rodziną, budować porozumienie, wymieniać z rodzicami informacje, udziela pomocy nauczycielom, a także dzieciom w zakresie wykonywania czynności samoobsługowych i przemieszczania się. Pierwszą część seminarium naukowego (część wykładową) prowadziła dr hab. Dorota Podgórska-Jachnik, prof. UKW w Bydgoszczy. Pani Profesor przedstawiła harmonogram seminarium naukowego oraz zaprezentowała sylwetki prelegentów. Wykład wprowadzający pt. AUTYZM Epidemiologia, diagnoza i terapia wygłosił dr hab. n. med. Tadeusz Pietras, prof. Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. Celem wykładu było ukazanie podstawowych danych dotyczących autyzmu. Profesor Pietras wskazał na różnice znaczeniowe pomiędzy określeniem dziecko chore na autyzm a określeniami typu: autystyk czy autyk. Za słuszne uznał używanie zwrotu dziecko chore na autyzm, który jego zdaniem wskazuje w pierwszej kolejności na problem samego dziecka, a dopiero później na chorobę, która je dotyka. Z kolei określenie autystyk przeciwnie: akcentuje najpierw problem choroby, a dopiero później samej cierpiącej na nią osoby. Profesor Pietras zaznaczył także, że obecnie w nauce odchodzi się od klasyfikowania autyzmu i wyróżniania różnych jego odmian na rzecz mówienia o spektrum autyzmu. Dodał także, że samo zjawisko autyzmu traktowane jest dziś wymiarowo. W podsumowaniu wykładu poruszony został ważny problem

3 natury pedagogicznej dotyczący obszaru dydaktyki akademickiej a mianowicie: kwestia interdyscyplinarnego kształcenia pedagogów. Istotne bowiem jest, aby pedagodzy, psycholodzy i lekarze pracujący z dzieckiem z autyzmem i zespołem Aspergera byli ekspertami w swojej dziedzinie, a jednocześnie potrafili porozumiewać się zrozumiałym dla siebie nawzajem językiem to znacząco zwiększyłoby skuteczność ich działania. Następnie swój referat pt.: Model wprowadzania dziecka z zaburzeniami ze spektrum autyzmu do placówki i włączania go w grupę przedstawiła mgr Maja Kłoda, która podjęła próbę odpowiedzi na pytania: czym jest edukacja włączająca? Jakie umiejętności powinno posiadać dziecko, aby poradzić sobie w grupie? W dalszej części swojego wystąpienia mgr Maja Kłoda wskazała etapy wprowadzania dziecka do placówki edukacyjnej oraz zaprezentowała rolę asystenta we wspomaganiu ucznia z autyzmem. W wystąpieniu znalazło się także odniesienie do szans i zagrożeń związanych z pobieraniem edukacji przez dzieci z autyzmem w placówkach masowych. W dalszej części seminarium naukowego głos zabrał dr Radosław Piotrowicz, który wygłosił referat pt.: Wieloprofilowa ocena funkcjonowania dziecka jako baza do tworzenia indywidualnego programu edukacyjno-terapeutycznego. W swoim wystąpieniu dr Piotrowicz skupił się na znaczeniu diagnozy klinicznej i funkcjonalnej w procesie konstruowania programów oraz odniósł się do zagadnień kompleksowości i wieloprofilowości oddziaływań jako podstaw działania zespołu terapeutycznego, który pracuje z dzieckiem z autyzmem i zespołem Aspergera. Niezwykle cenne w niniejszym wystąpieniu było przedstawienie zasad diagnozowania i budowy arkusza. Kolejnymi prelegentami były mgr Maja Kłoda i mgr Krystyna Pomorska. W dwugłosie przedstawiły referat pt.: Planowanie i dokumentacja działań edukacyjnoterapeutycznych: propozycja modelu IPET-u. W referacie zawarte zostały informacje dotyczące: celu dokumentacji pracy edukacyjno-terapeutycznej z uczniem o specjalnych potrzebach edukacyjnych oraz formułowania konkretnych celów pracy edukacyjnoterapeutycznej. Prelegentki w obszerny sposób odniosły się także do elementów składowych IPET-u omówiły ten model rozwiązań w oparciu o obowiązujące przepisy oraz zaproponowały, w jaki sposób można formułować wyznaczone cele. Referat pt.: Współpraca placówka rodzina. Jak efektywnie budować porozumienie i włączać rodziców do zespołu? wygłosiła mgr Joanna Dryjańska, która odniosła się do praktykowanych metod komunikacji między placówką a rodzicem i ich skuteczności w pracy z uczniem ze spektrum autyzmu. W dalszej części zaprezentowane zostały modele współpracy na linii: nauczyciel rodzic, a także omówiony ich wpływ na dziecko. Na koniec

4 mgr Joanna Dryjańska dała odpowiedź na pytanie, jak budować porozumienie z rodzicem, oraz omówiła doświadczenia i postulaty rodziców dzieci ze spektrum autyzmu. Ostatni referat pt.: Udowodnione naukowo metody i techniki w pracy z dzieckiem ze spektrum autyzmu: na przykładzie dziecka w wieku przedszkolnym i szkolnym wygłosiła mgr Krystyna Pomorska. Autorka wystąpienia odniosła się do praktyki wychowawczej, w tym obszarze poszukując odpowiedzi na pytanie: skąd wiemy, czy metoda działa, i jakie metody powinny być wiodące w pracy z dzieckiem ze spektrum autyzmu? Następnie mgr Krystyna Pomorska przedstawiła informacje nt. doboru opartych na dowodach naukowych metod i technik służących pracy z uczniem z autyzmem w wieku przedszkolnym i szkolnym. Na zakończenie seminarium naukowego odbyła się dyskusja, w czasie której padały także pytania z sali. Część wykładową seminarium naukowego podsumowała dr hab. Dorota Podgórska-Jachnik, która następnie zaprosiła uczestników na część warsztatową. Cześć warsztatowa seminarium naukowego rozpoczęła się o godz i trwała do godz Uczestnicy seminarium rodzice, nauczyciele, pedagodzy wzięli udział w następujących warsztatach: Rozwijanie kompetencji komunikacyjnych i społecznych uczniów z autyzmem i zespołem Aspergera, który był prowadzony przez dr hab. Dorotę Podgórską-Jachnik, prof. UKW. Celem warsztatu było: dostarczenie wiedzy nt. rozwijania kompetencji komunikacyjnych i społecznych uczniów z autyzmem i zespołem Aspergera. W trakcie warsztatu uczestnik: dowiedział się o rozwijaniu kompetencji komunikacyjnych i społecznych uczniów z autyzmem i zespołem Aspergera. Diagnoza a program na co zwrócić uwagę w bezpośredniej pracy z dzieckiem i rodziną, który był prowadzony przez dra Radosława Piotrowicza. Celem warsztatu było: zwrócenie uwagi na rolę oceny umiejętności i kompetencji rozwojowych dziecka. Poznanie zasad budowy programu. W trakcie warsztatu uczestnik: poznał zasady konstruowania arkusza diagnostycznego, poznał kluczowe obszary w rozwoju dziecka oraz sposoby ich badania, dokonał analizy umiejętności niezbędnych do osiągania celów edukacyjnych, poznał istotę spójności działań diagnostycznych z programowaniem zajęć.

5 Przygotuj się! Jak zorganizować przestrzeń, aby sprzyjała współpracy i efektywnemu uczeniu się dzieci z ASD, który był prowadzony przez mgr Maję Kłodę. Celem warsztatu było: zapoznanie uczestników z ideą strukturyzacji czasu, przestrzeni i zadań (m.in. za pomocą wskazówek wizualnych). W trakcie warsztatu uczestnik: dowiedział się, co jest nietypowego w procesie uczenia się dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu, jaka przestrzeń utrudnia, a jaka ułatwia uczenie się, nauczył się, jak za pomocą prostych metod przeorganizować środowisko, aby dziecko z autyzmem potrafiło się skoncentrować i było skłonne do współpracy oraz poznał, jak tworzyć i wykorzystywać w codziennej pracy pomoce wizualne. Przeciwdziałanie zachowaniom trudnym i rozwijanie komunikacji uczniów ze spektrum autyzmu, który był prowadzony przez mgr Krystynę Pomorską. Celem warsztatu było: zapoznanie uczestników z podstawami funkcjonalnej analizy zachowań oraz skutecznymi metodami rozwijania komunikacji u dzieci ze spektrum autyzmu. W trakcie warsztatu uczestnik: dowiedział się o tym, jak zaburzenia komunikacji wpływają na zachowanie dzieci ze spektrum autyzmu, nauczył się, jak analizować zachowania trudne pod kątem ich funkcji, dowiedział się, jak postępować w przypadku pojawienia się zachowań o określonej funkcji i jak im zapobiegać oraz jak rozwijać zachowania komunikacyjne w oparciu o sprawdzone metody i techniki. Dobra komunikacja drogą do dobrej współpracy jak wymieniać informacje i rozmawiać z rodzicami, by wilk był syty i owca cała, który był prowadzony przez mgr Joannę Dryjańską. Celem warsztatu było: zapoznanie uczestników z punktem widzenia rodziców dzieci z autyzmem i zespołem Aspergera oraz przykładami spójnych oddziaływań w domu i placówce. W trakcie warsztatu uczestnik: przyjrzał się oczekiwaniom rodziców dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjno-wychowawczych, dowiedział się, jak zjednać sobie zaufanie rodzica, jak mówić o mocnych i słabych stronach dziecka, aby budować w rodzicu chęć współpracy, przyjrzał się, jak może w praktyce wyglądać skuteczna współpraca rodziców z nauczycielami i specjalistami. Integracja sensoryczna na co dzień. Zaburzenia integracji sensorycznej u dzieci z zespołem Aspergera, który był prowadzony przez mgr Magdalenę Charbicką. Celem warsztatu było: zapoznanie uczestników z podstawami integracji sensorycznej. W trakcie warsztatu uczestnik: dowiedział się o integracji sensorycznej i o zaburzeniach integracji sensorycznej u dzieci z zespołem Aspergera. Przygotowała: dr Marta Filipowicz, prorektor WSP