III. INFRASTRUKTURA GMINY

Transkrypt

1 3.1. Gospodarka wodno - ściekowa Prowadzenie prawidłowej gospodarki wodno-ściekowej ma ogromny wpływ na jakość środowiska przyrodniczego, a zwłaszcza na stan wód powierzchniowych oraz (w przypadku nieszczelnych zbiorników bezodpływowych) na jakość wód podziemnych. Wody powierzchniowe i podziemne naraŝone są na róŝnego rodzaju zanieczyszczenia np. azotem, metalami cięŝkimi, fosforanami, chlorkami, siarczanami, substancjami powierzchniowo-czynnymi, fenolami, fluorkami, pestycydami itd. Gospodarka wodno - ściekowa na terenie gminy jest dość dobrze rozwinięta. Gmina posiada prawie pełen stopień zwodociągowania (99 % mieszkańców gminy jest objętych siecią wodociągową, jednak niedostatecznie rozbudowana jest sieć kanalizacji sanitarnej oraz deszczowej). Gospodarką wodną w części południowej oraz obsługą sieci kanalizacyjnej na terenie całej gminy zajmuje się firma AQUANET S.A., natomiast gospodarką wodną w części północnej gminy Przedsiębiorstwo InŜynieryjno-Budowlane Meliopoz s.c. z siedzibą w Poznaniu. Na terenie Gminy Czerwonak eksploatowane są obecnie dwie oczyszczalnie ścieków tj. Centralna Oczyszczalnia Ścieków w Koziegłowach, oraz Oczyszczania Ścieków w Szlachęcinie Zaopatrzenie w wodę Ujęcia wód Podstawowe znaczenie w zaopatrzeniu ludności w wodę mają zasoby wód podziemnych, które przeznaczone są przede wszystkim do zaopatrzenia ludności w dobrej jakości wodę do picia. Wody powierzchniowe wykorzystywane są w przemyśle przez niewielkie zakłady, którym woda dostarczana jest komunalną siecią wodociągową. Na obszarze gminy wodę do celów komunalnych jak i przemysłowych pobiera się z ujęć wodociągowych. 37

2 Południowa część gminy (od Koziegłów do ul. Szkolnej w Czerwonaku) objęta jest siecią wodociągową AQUANET. Obszar ten zaopatrywany jest z ujęcia wody Gruszczyn, połoŝonego w dolinie Cybiny na wschód od Poznania. Grupa studni ujmuje naporową warstwę wodonośną Wielkopolskiej Doliny Kopalnianej (WDK) w przedziale głębokości m p. p. t. Jakość wód w WDK uwarunkowana jest naturalnymi cechami środowiska hydrogeochemicznego, a w niektórych rejonach oddziaływania zanieczyszczeń pochodzenia antropogenicznego. Pozostała część gminy zaopatrywana jest w wodę z ujęć zlokalizowanych na jej terenie, poprzez sieć wodociągową MELIOPOZ. Zgodnie z danymi uzyskanymi z Urzędu Gminy Czerwonak, na terenie gminy obecnie eksploatuje się 26 ujęć wody, z czego 16 z nich pobiera wodę z utworów trzeciorzędowych i charakteryzuje się łączną wydajnością 370,5 m 3 /h. Pozostałe 10 ujęć pobiera wodę z utworów czwartorzędowych i łączna wydajność poboru wynosi 298,8 m 3 /h. Szczegółowe dane dotyczące eksploatowanych ujęć wód na terenie Gminy Czerwonak przedstawia tabela 11. Tabela 11. Wykaz eksploatowanych ujęć na terenie Gminy Czerwonak Lokalizacja Zasoby Ujęcia ujęcia [m 3 /h] Promnice 33 Potasze 54 Czwartorzęd UŜytkownik Przedsiębiorstwo InŜynieryjno-Budowlane MELIOPOZ Bolechowo 16 Jednostka Wojskowa Dębogóra 6 Leśniczówka Dziewicza Góra 6 Nadleśnictwo Babki Owińska 170 Mielno 6 Kliny 4 Kicin 1,2 Dębogóra 2,6 Przedsiębiorstwo Ogrodnicze Owiplant Sp. z o. o. Leszek Niemczyk Trzeciorzęd Annowo 15 Czerwonak 30 Kicin 57 Przedsiębiorstwo InŜynieryjno-Budowlane MELIOPOZ 38

3 Owińska 30 Bolechowo 33 PPUH Guma-Bolechowo Sp. z o. o. (zaopatruje takŝe osiedle) Bolechowo 27 RSP Bolechowo Bolechowo 20 Jednostka Wojskowa (studnia awaryjna) Czerwonak 36 Czerwonak 21 Zakłady Produkcyjno-Remontowe Energetyki Poznań Energetyka Czerwonak S.A. Fabryka Papieru w Czerwonaku Sp. z o. o. Czerwonak 6,5 Elewator zboŝowy, Spółka VOX Czerwonak 8 Przedsiębiorstwo Produkcyjno-handlowe LEMAR Sp. z o. o. Czerwonak - GS Samopomoc Czerwonak 26 INTER DEL Czerwonak - Ośrodek Remontowy Lasów Państwowych Przedsiębiorstwo Ogrodnicze OWIPLANT Owińska 40 Sp. z o. o. Szlachęcin 21 Gospodarstwo Rolne Skarbu Państwa Źródło: Urząd Gminy Czerwonak ZuŜycie wody w gminie Dobowa zdolność produkcyjna czynnych ujęć wody zaopatrujących wodociągi na terenie Gminy Czerwonak wynosi około m 3 /d. Zdolność produkcyjna zaspokaja potrzeby ludności gminy. Szczegółowe dane dotyczące ilości zuŝycia wody w latach na terenie Gminy Czerwonak prezentuje tabela 12. Tabela 12. Zestawienie poboru wody na terenie Gminy Czerwonak Pobór wody Gmina w tym na potrzeby Ogółem [hm 3 ] eksploatacja gospodarstwa Przemysł sieci wodociągowej domowe ,5 56, , , ,3 199, , ,3 Czerwonak ,7 923, , , ,3 221, , , ,7 273, , ,2 Źródło: Bank Danych Regionalnych, Główny Urząd Statystyczny Odział w Poznaniu 39

4 Z powyŝszej tabeli wynika, iŝ największy pobór wody obserwuje się na potrzeby eksploatacji sieci wodociągowej. ZuŜycie wody na cele przemysłowe takŝe wzrosło na przestrzeni ostatnich lat. Stawka opłat za wodę w 2005 roku wynosiła 2,97 zł za 1 m 3. Zgodnie z Uchwałą Rady Gminy, stawki wody w okresie od kwietnia 2008 do marca 2009 roku wynoszą dla gospodarstw domowych 2,34 zł, przemysłu 2,85 zł oraz pozostałych odbiorców 2,34 zł. Straty w sieci wodociągowej są relatywnie nieduŝe i oscylują w granicach około 10%. Są spowodowane płukaniem linii, awariami oraz nielegalnymi podłączeniami do sieci Ocena jakości wody przeznaczonej do spoŝycia Zgodnie z ustawą z dnia 7 czerwca 2001 roku o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzeniu ścieków (Dz. U nr 72 poz. 747 z późniejszymi zmianami) wynika, Ŝe wójt (burmistrz, prezydent miasta) jest obowiązany do informowania mieszkańców o jakości wody przeznaczonej do spoŝycia przez ludzi (art. 12 ust. 5). Badania jakości ujmowanych wód prowadzi Powiatowa Stacja Sanitarno- Epidemiologiczna w Poznaniu. Prowadzi ona ocenę jakości wody przeznaczonej do spoŝycia przez ludzi w ramach nadzoru sanitarnego w okresach kwartalnych. Państwowy Powiatowy Inspektorat Sanitarny stwierdza przydatność wody w przypadku urządzeń wodociągowych dostarczających wodę na podstawie Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 roku w sprawie wymagań bakteriologicznych, fizykochemicznych i organoleptycznych dotyczących jakości wody przeznaczonej do spoŝycia przez ludzi (Dz. U nr 61 poz. 417) oraz Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 listopada 2002 roku w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody powierzchniowe wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spoŝycia (Dz. U. Nr 204, poz. 1728). Badania jakości wody przeprowadzone w ramach nadzoru sanitarnego obejmowały swym zakresem badania fizyczno-chemiczne oraz mikrobakteriologiczne w ramach monitoringu przeglądowego i kontrolnego. W badanych wodociągach na terenie Gminy Czerwonak jakość wody surowej odpowiadała wymaganiom zapisanym w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 roku. 40

5 Charakterystyka oraz ocena sieci wodociągowej Na terenie Gminy Czerwonak na przełomie lat , nastąpił przyrost sieci wodociągowej. Do sieci wodociągowej podłączonych jest około mieszkańców gminy. Tendencję wzrostu długości sieci wodociągowej na terenie Gminy Czerwonak w latach przedstawia wykres 3. Wykres 3. Rozwój sieci wodociągowej [km] na terenie Gminy Czerwonak 90,0 87,0 87,1 87,5 84,0 82,9 83,5 83,5 81,0 78,0 78,0 80,5 75,0 72, Źródło: Urząd Gminy Czerwonak Zgodnie z danymi uzyskanymi z Urzędu Gminy Czerwonak wynika, Ŝe odsetek ludności korzystającej z sieci wodociągowej wynosi 98,9 %, długość sieci wodociągowej w 2008 roku wynosiła około 87,5 km. Około 82 km sieci wodociągowej jest własnością Gminy Czerwonak natomiast dzierŝawcą i uŝytkownikiem jest Przedsiębiorstwo InŜynieryjno-Budowlanego Meliopoz s.c. Pozostałe 5,5 km sieci wodociągowej stanowi własność firmy AQUANET S.A. Oprócz tych sieci na terenie Gminy Czerwonak funkcjonuje jeden eksploatator wodociągu lokalnego ograniczający się do dostawy z własnych lokalnych studni dla działek sprzedanych przez ten podmiot w miejscowościach Kliny, Dębogóra, Kicin oraz Mielno. Urządzenia oraz sieć lokalna są własnością tego podmiotu. Liczba przyłączy do sieci wodociągowej na terenie gminy z roku na rok wzrasta. Wzrost ilości przyłączy na przestrzeni lat przedstawia tabela 13. Tabela 13. Liczba przyłączy na terenie Gminy w latach

6 Liczba przyłączy Źródło: Urząd Gminy Czerwonak Gospodarka ściekowa Charakterystyka oraz ocena sieci kanalizacyjnej Sieć kanalizacyjna na terenie Gminy Czerwonak nie jest w pełni rozwinięta. Procent mieszkańców gminy podłączonych do sieci kanalizacyjnej wynosi około 55 %. Na przełomie lat , nastąpił przyrost sieci kanalizacyjnej. Tendencję wzrostu długości sieci na terenie gminy prezentuje wykres 4. Wykres 4. Rozwój sieci kanalizacyjnej [km] na terenie Gminy Czerwonak 75,0 60,0 45,0 45,0 46,0 48,6 57,4 61,7 61,9 30,0 15,0 0, Źródło: Urząd Gminy Czerwonak Obecnie do sieci kanalizacyjnej podłączonych jest mieszkańców, w tym w obszarze zlewni oczyszczalni w Koziegłowach podłączonych jest mieszkańców, a w Szlachęcinie mieszkańców. Długość sieci kanalizacyjnej na obszarze gminy wynosi około 61,9 km. Siecią kanalizacyjną objęte są w całości osiedla Karolin oraz osiedle Leśne w Koziegłowach, część ulicy Gdyńskiej oraz częściowo wsie Owińska, Bolechowo oraz północna część Czerwonaka. 42

7 Oczyszczalnie ścieków Na obszarze gminy eksploatowane są dwie oczyszczalnie ścieków tj. Centralna Oczyszczalnie Ścieków w Koziegłowach oraz Oczyszczalnia Ścieków w Szlachęcinie. Na terenie gminy istnieją takŝe przyzakładowe oczyszczalnie ścieków. Centralna Oczyszczalnia Ścieków w Koziegłowach Na terenie Gminy Czerwonak znajduje się mechaniczno-biologiczna oczyszczalnia ścieków z usuwaniem biogenów. Oczyszczalnia ścieków jest własnością przedsiębiorstwa AQUANET S.A. (eksploatatora oczyszczalni), która w większości jest własnością Miasta Poznania. Oczyszczalnia w Koziegłowach jest bardzo nowoczesnym obiektem o przepustowości średniej wynoszącej m 3 /d. Przepustowość maksymalna tej oczyszczalni szacowana jest na m 3 ścieków na dobę. Budowa Centralnej Oczyszczalni Ścieków rozpoczęła się w 1974 roku. Część mechaniczna oczyszczalni działa juŝ od kilkunastu lat. Budowę części biologicznej rozpoczęto w 1996 roku. Oczyszczalnia połoŝona jest na prawym brzegu rzeki Warty, a jej całkowita powierzchnia wynosi 60 ha. Zgodnie z informacjami uzyskanymi z przedsiębiorstwa AQUANET S.A. Oczyszczalnia Ścieków w Koziegłowach jest na bieŝąco modernizowana. W 2007 roku na terenie oczyszczalni rozpoczęto eksploatację stacji gazogeneratorów, a 24 grudnia 2007 roku AQUANET S.A. otrzymał koncesję na wytwarzanie energii elektrycznej w odnawialnym źródle energii tzw. BGO, przy uŝyciu jednostek wytwórczych o łącznej zainstalowanej mocy 2,793 MW. Ścieki dopływające do oczyszczalni w 2007 roku, czyszczone były w sposób mechaniczno biologiczny. Oczyszczone ścieki spełniały normy określone przez pozwolenia wodno - prawne oraz obowiązujące w Polsce oraz na terenie Unii Europejskiej, przepisy związane z ochroną środowiska. Charakterystykę ścieków z Centralnej Oczyszczalni Ścieków w Koziegłowach na odpływie i dopływie wraz z procentem redukcji przedstawia tabela

8 Tabela 14. Charakterystyka ścieków z Centralnej Oczyszczalni Ścieków w Koziegłowach Centralna Oczyszczalnia Ścieków I połowa 2008 roku Dopływ Odpływ [mg/dm 3 ] R [%] ChZT Cr ,00 96,3 BZT ,69 99,1 Zawiesina ogólna 426 6,10 98,6 Azot ogólny 81,9 7,73 90,6 Fosfor ogólny 13,9 0,66 95,2 Źródło: Z terenu Centralnej Oczyszczalni Ścieków w Koziegłowach, w 2007 roku wywieziono i zagospodarowano ,5 Mg osadów, o suchej masie 19,6 %. Zagospodarowano takŝe osad suchy (granulat) w ilości 50,24 Mg, oraz wysuszony na stacji termicznego suszenia w ramach rozruchu technologicznego nowo wybudowanej stacji termicznego suszenia osadu. Centralna Oczyszczalnia Ścieków w Koziegłowach przyjmuje ścieki z terenu Miasta Poznania, Swarzędza, Koziegłów, Czerwonaka a w przyszłości oczyszczalnia ma przyjmować ścieki z gminy Pobiedziska. Docelowo wszystkie ścieki sanitarne pochodzące z Czerwonaka, Koziegłów, Kicina, Klin, Dębogóry, Annowa i Miękowa mają być przekazywane do COŚ w Koziegłowach. Pozostałe wsie gminy tj. Trzaskowo, Kicin, Miękowo, Annowo, Kliny, Mielno, Dębogóra, Bolechowo oraz duŝy fragment Czerwonaka i częściowo Bolechówko, Potasze i Promnice zagospodarowują ścieki we własnym zakresie. Zagospodarowanie ścieków odbywa się poprzez gromadzenie ich w zbiornikach bezodpływowych i okresowy wywóz do najbliŝszych oczyszczalni ścieków. Oczyszczalnia Ścieków w Szlachęcinie Oczyszczalnia Ścieków w Szlachęcinie zlokalizowana jest w północnej części Gminy Czerwonak. Jest to mechaniczno - biologiczna oczyszczalnia o przepustowości wynoszącej m 3 /d. Docelowa przepustowość planowana dla tego obiektu wynosi m 3 /d. Do oczyszczalni tej odprowadzane są ścieki z miejscowości Owińska, Bolechówko, Potasze, Promnice i Bolechowo Osiedle oraz z terenu Murowanej Gośliny i Osiedla Zielonego Wzgórza w Murowanej Goślinie. Charakterystykę ścieków z Oczyszczalni Ścieków w Szlachęcinie na odpływie i dopływie wraz z procentem redukcji przedstawia tabela

9 Tabela 15. Charakterystyka ścieków z Oczyszczalni Ścieków w Szlachęcinie Centralna Oczyszczalnia Ścieków I połowa 2008 roku Dopływ Odpływ [mg/dm 3 ] R [%] ChZT Cr ,33 95,9 BZT ,70 98,9 Zawiesina ogólna 377 7,47 98,0 Azot ogólny 75 7,93 89,5 Fosfor ogólny 12 0,66 94,5 Źródło: Ogólne zestawienie oczyszczalni ścieków oraz urządzeń oczyszczających działających na terenie Gminy Czerwonak prezentuje tabela 16. Tabela 16. Charakterystyka oczyszczalni na terenie Gminy Czerwonak Przepustowość Lokalizacja (m 3 /d) Typ oczyszczalni oczyszczalni średnia maksymalna Oczyszczalnie ścieków Dobowa średnia ilość ścieków oczyszczonych mechaniczno - biologiczna z usuwaniem biogenów Koziegłowy COŚ mechaniczno - biologiczna Szlachęcin Oczyszczalnie przyzakładowe chemiczna (neutralizator technologiczych ścieków z TM RESSTA) oraz mechaniczna (ścieków deszczowych z TM i Ciepłowania PRESSTA Solaris Bus & Coach, PPUH Guma- Bolechowo i wód pochłodniczych z PPUH Guma-Bolechowo mechaniczno -biologiczna typu Turbojet EP-4 Osadnik gnilny (dla ścieków sanitarnych), osadnik schładzacz (dla wód pochłodniczych), odtłuszczacz, oddzielacz ropopochodnych i błota, neutralizator 2- komorowy (dla ścieków z hartowni i wytrawialni) Tłoczenie Metali PRESSTA w Bolechowie (zakład w upadłości) Przedsiębiorstwo VOX Chemia Sp. z o. o. Zakłady Produkcyjno- Remontowe Energetyki Poznań Energetyka Czerwonak S.A. w Czerwonaku (neutralizator) Źródło: Urząd Gminy Czerwonak, na lata

10 Oczyszczalnie przydomowe Oczyszczalnie przydomowe stosowane są głównie na obszarach wiejskich o niegodnych warunkach deniwelacyjnych zamieszkałych przez małą liczbą mieszkańców. Dla tych obszarów zastosowanie małych przydomowych oczyszczalni jest najbardziej dogodnym rozwiązaniem pod względem ekonomicznym. Są to urządzenia skuteczne a zarazem tanie w eksploatacji oraz łatwe w obsłudze. Prawidłowo dobrana i wykonana oczyszczalnia zapewnia uŝytkownikowi bezawaryjną pracę przez długie lata. Na terenie Gminy Czerwonak funkcjonuje 61 oczyszczalni przydomowych. Przydomowe oczyszczalnie ścieków usytuowane są głównie na terenach o niekorzystnym ukształtowaniu, gdzie brak jest odbiorników ścieków o wystarczającej chłonności Zbiorniki bezodpływowe Ze względu na niewystarczająco rozbudowaną sieć kanalizacyjna na terenie gminy, odpady płynne gromadzone są w zbiornikach bezodpływowych (szambach), które okresowo wywoŝone są taborem asenizacyjnym. Ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminie z dnia 13 września 1996 roku (Dz. U nr 236, poz.2008 ze zm.) rozdz. 1 art. 2, ust. 1 pkt. 5, określa, iŝ zbiornik bezodpływowy to instalacja i urządzenie przeznaczone do gromadzenia nieczystości ciekłych w miejscu ich powstawania. Ustawa ta równieŝ w rozdz. 2 art. 3, ust. 3 pkt. 1, mówi o tym, iŝ gminy mają obowiązek prowadzić ewidencję zbiorników bezodpływowych w celu kontroli częstotliwości ich opróŝniania oraz opracowania planu rozwoju sieci kanalizacyjnej. Zgodnie z danymi uzyskanymi z Urzędu Gminy Czerwonak wsie gminy tj. Promnice, Trzaskowo, Bolechówko, Potasze, Kicin, Miękowo, Annowo, Kliny, Mielno, Dębogóra oraz duŝy fragment Czerwonaka, zagospodarowują ścieki we własnym zakresie, wykorzystując zbiorniki bezodpływowe. Według prowadzonej przez gminę ewidencji na terenie gminy znajduje się sztuk zbiorników bezodpływowych. Niektóre ze zbiorników bezodpływowych mogą być nieszczelne, co stwarza zagroŝenie zanieczyszczenia środowiska ściekami bytowymi. W celu umoŝliwienia właściwej kontroli gospodarowania ściekami gromadzonymi w zbiornikach bezodpływowych, naleŝy raz w roku dokonać sprawdzenia ilości wywoŝonych ścieków oraz porównać ich ilość z ilością ścieków odebranych przez tabor asenizacyjny z pomiarami zrzutu tych ścieków na stację zlewczą. 46

11 Na terenie gminy funkcjonują podmioty posiadające zezwolenie na opróŝnianie zbiorników bezodpływowych, a są to: Wywóz nieczystości płynnych Ireneusz Bączkowski, Przebędowo; Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna w Bolechowie; Woźniak Leszek, Czerwonak; Wywóz nieczystości płynnych Zaworska Urszula, Owińska; Wywóz nieczystości płynnych Wawrzynkiewicz Barbara, Czerwonak; Ronitex P.T.H, Ewa Sommerfeld, Poznań; WC Serwis Beata Bańska, Zabrze; Clipper Sp. z o. o., Zielątkowo Gospodarka odpadami Szczegółową analizę stanu gospodarki odpadami zawiera opracowanie: Plan Gospodarki Odpadami Komunikacja Drogi Na terenie Gminy istnieje dobrze rozbudowana sieć dróg. Gmina nie posiada jednak dobrego połączenia drogowego z miastem Poznaniem. W układzie drogowym Gminy Czerwonak funkcjonuje 3-stopniowa hierarchia dróg. NajwaŜniejszą drogą w gminie, jest droga wojewódzka nr 196. Zarządcą tej drogi jest Wielkopolski Zarząd Dróg Wojewódzkich w Poznaniu. Droga Wojewódzka nr 196 Poznań Murowana Goślina, obejmuje następujące odcinki ulic: ulica Gdyńska - Czerwonak, ul. Poznańska/ Bydgoska Owińska oraz ul. Poznańska Bolechowo. Sieć uliczna na terenie gminy jest dobrze rozwinięta, a stan ich nawierzchni jest bardzo róŝny. Część z nich wymaga gruntownych remontów. Dane dotyczące układu komunikacyjnego na terenie Gminy Czerwonak przedstawia tabela

12 Tabela 17. Wykaz oraz rodzaje dróg na terenie Gminy Czerwonak Rodzaj drogi Długość [km] Wojewódzkie 13,711 Powiatowe 31,546 Gminne 119,866 Razem 165,123 Źródło: Urząd Gminy Czerwonak, Wielkopolski Zarząd Dróg Wojewódzkich tabela 18. Szczegółowe dane dotyczące sieci dróg na terenie Gminy Czerwonak przedstawia Tabela 18. Sieć drogowa na terenie gminy Nr drogi Opis odcinka Długość [km] Drogi wojewódzkie 196 Poznań - Murowana Goślina - Wągrowiec 13,711 Drogi powiatowe 2394P Zielonka granica gminy granica gminy - Tuczno 0, P Bolechowo Promnice granice gminy 2, P Koziegłowy Kicin Mielno granica gminy 10, P Owińska Annowo - Mielno 6,675 Drogi powiatowe do przekwalifikowania do kategorii dróg gminnych 2433P Bolechowo Trzaskowo Potasze Owińska 7, P Czerwonak Kicin granica gminy 4,620 31,546 Drogi gminne 295P Koziegłowy Poznań 0, P Kamińsko Potasze 4, P Raduszyn Bolechowo Osiedle 4, P Mściszewo Szlachecin 0, P Mściszewo Promnice 3, P Kamińsko Trzaskowo 1, P Makowa 0, P Szlachecin Bolechowo 1, P Promnice Bolechowo 2, P Rakownia Bolechowo 2, P Promnice Bolechowo Osiedle 1, P Bolechowo Bolechówko 2, P Trzaskowo jednostka wojskowa 0, P Potasze Leśniczówka 1, P Potasze 0, P Owińska Miekowo 4, P Owińska Annowo 2, P ul. Ogrodowa w m. Miekowo 2, P Miękowo do dr. wojew. nr 196 1, P Trakt Poznański 5, P Dębogóra Ludwikowo Kliny 4, P Debogóra Mielno 1, P Czernice Karłowice 2, P Kliny Mielno 1, P Miękowo Miękówko 0, P ul. OkręŜna w m. Miękówko 0, P Czerwonak Kicin 3, P Czerwonak Dziewicza Góra 2, P Czerwonak Zdroje - Kicin 2, P Kliny Wierzenica 2, P Kicin Wierzenica 1, P Kicin do granicy gminy 1,638 48

13 320728P ul. Fabryczna w m. Kicin 0, P Kicin Łysa Góra 2, P ul. Jonschera w m. Kicin 0, P Dębogóra Karłowice 0, P Akacjowa 0, P Brzozowa 0, P Cisowa 0, P Cysterek 0, P-2 Daglezjowa 0, P-2 Dworcowa 0, P Dworcowa 0, P Gajowa 0, P Graniczna 0, P Jesionowa 0, P-2 Jodłowa 0, P Jodłowa 0, P Kanałowa 0, P Klonowa 0, P Kolejowa 0, P Krótka 0, P Krótka 0, P Kreta 0, P Kwiatowa 0, P-2 Kwiatowa 0, P Leśna 1, P Leśna 0, P Leśna 0, P-3 Leśna 0, P Majowa 0, P Mickiewicza 0, P Modrzewiowa 0, P Ogrodowa 0, P Osiedle Lesne I 0, P Osiedle Leśne II 0, P Osiedle Leśne III 0, P Osiedle leśne IV 0, P Os. 40-lecie PRL 0, P Parkowa 0, P Parkowa 0, P Piaskowa 0, P Piaskowa I 0, P Piłsudskiego 0, P Plac Przemysława 0, P Podgórna 0, P Polna 0, P Polna 0, P Polna 0, P Poprzeczna 0, P Poprzeczna 0, P Rolna 0, P Sadowa 0, P Sosnowa 0, P-4 Sosnowa 0, P Słowackiego 0, P Szkolna 0, P Taczaka 0, P Topolowa 0, P Akacjowa 0, P Brzozowa 0, P-3 Błękitna 0, P Bukowa 0, P Dojazd 0, P Dolna 0,303 49

14 320409P Działkowa 0, P Działkowa 0, P Dębowa 0, P Gajowa 0, P Grzybowa 0, P Gwarna 0, P Jagodowa 0, P Jesionowa 0, P JeŜynowa 0, P-2 Kasztanowa 0, P Klonowa 0, P Konwaliowa 0, P Kościelna 0, P Krótka 0, P Kręta 0, P Letnia 0, P Lipowa 0, P Malinowa 0, P Nowa 0, P OkręŜna 0, P Piaskowa 0, P Podgórna 0, P Pogodna 0, P Polna 2, P Poprzeczna 0, P Południowa 0, P Poziomkowa 0, P Prosta 0, P Rolna 0, P Rolna 0, P Rzemieślnicza 0, P Sosnowa 0, P Spokojna 0, P Słoneczna 0, P Stawna 0, P Strumykowa 0, P Sucha 0, P Sucha 0, P Szyszkowa 0, P Topolowa cz.i 1, P Topolowa cz.ii 0, P Wiejska 0, P Wiosenna 0, P Wodna 0, P Wrzosowa 0, P Wschodnia 0, P Zachodnia 0, P Zacisze 0, P Zacisze 0, P Zagórze 0, P Zakatek 0, P Zalesie 0, P Zdroje 0, P Zielona 1, P Łanowa 0, P Źródlana 2, P śurawia 0, P Świerkowa 0, P Łąkowa w m. Mielno 0, P-2 Łąkowa 0, P Warzywna 0, P Zacisze 0, P Zielona 0, P-2 Zielona 0,308 50

15 320005P-2 Świerkowa 0, P-5 Świerkowa 0, P Łąkowa 0, P-5 Łąkowa 0, ,866 Źródło: Urząd Gminy Czerwonak Na drogach Gminy Czerwonak odbywa się ruch pojazdów samochodowych o zróŝnicowanym natęŝeniu. Struktura średniego natęŝenia ruchu na drodze wojewódzkiej nr 196 opisana jest w rozdziale Emisja zanieczyszczeń na terenie gminy Koleje Oś kolejową Gminy Czerwonak stanowi jednotorowa linia kolejowa nr 356 relacji Poznań Wschód Wągrowiec Bydgoszcz. Na trasie obecnie kursuje 8 połączeń na dobę, z Poznania do Wągrowca, w tym 3 autobusy szynowe i 5 pociągów. Trasa ta zapewnia połączenie gminy Czerwonak z miastem Poznań, gminą Murowana Goślina, gminą Skoki, oraz gminą Wągrowiec. Na terenie Gminy Czerwonak znajdują się 4 stacje kolejowe w miejscowościach: Karolin, Czerwonak, Owińska oraz Bolechowo Sieć ciepłownicza i energetyczna Ciepłownictwo Rozwiązania w zakresie infrastruktury komunalnej i mieszkalnictwa mają wpływ na jakość powietrza. Tworzenie nowoczesnego systemu zaopatrzenia w ciepło wiąŝę się z: eliminacją lokalnych kotłowni węglowych poprzez podłączenie do sieci ciepłowniczej, zamianą małych lokalnych kotłowni węglowo koksowych na samoobsługowe kotłownie olejowe, gazowe, a najlepiej na biomasę, modernizacją sieciowych źródeł ciepła i wzrostem ich sprawności poprzez poprawę jakości paliwa, automatyzacje, telemetrię i komputerową wizualizację procesów technologicznych. Jednym z waŝniejszych źródeł energii cieplnej na terenie Gminy Czerwonak jest gazowa kotłownia zlokalizowana w Fabryce papieru i tektury w Czerwonaku. Gazowa kotłowania naleŝąca do fabryki wytwarza około 68% energii cieplnej. Pozostałe ilości 51

16 energii wytwarzane są przez 28 kotłowni gazowych, produkujących około 31% energii. Około 1 % energii cieplnej dostarczana jest z 3 kotłowni węglowych znajdujących się na terenie gminy Gazownictwo Zastosowanie gazu ziemnego w indywidualnych gospodarstwach domowych jest jedną z najbardziej efektywnych metod ograniczenia emisji zanieczyszczeń powietrza oraz uzyskania wysokiej sprawności energetycznej i komfortu uŝytkowania. Na terenie gminy zlokalizowane są dwa podstawowe gazociągi wysokiego ciśnienia tj. gazociąg relacji Krobia - Piła oraz gazociąg obwodnica miasta Poznania. Z pierwszego gazociągu zasilana jest istniejąca stacja wysokiego ciśnienia w Potaszu - Owińskach, zasilająca część gminy Czerwonak. Obszar gminy jest częściowo zgazyfikowany gazem ziemnym, który jest rozprowadzany siecią gazową średniego ciśnienia. Obecnie na terenie gminy istnieją dwa obszary zasilania, które wyodrębniono ze względu na kierunek odprowadzania gazu ziemnego tj. : miejscowość Czerwonak, będąca w trakcie gazyfikacji zasilania siecią gazową średniego ciśnienia, doprowadzoną z kierunku miasta Poznania. Osiedle Koziegłowy i Karolin posiadają dwie stacje redukcyjne niskiego ciśnienia i są zagazyfikowane siecią niskiego ciśnienia; miejscowości Bolechowo oraz Owińska zasilane są poprzez istniejącą stację redukcyjno-pomiarową wysokiego ciśnienia, zlokalizowaną na Potaszu- Owińskach Energia odnawialna W związku z ciągłym eksploatowaniem istniejących źródeł energii, wykorzystanie energii odnawialnej staje się coraz bardziej atrakcyjne i popularne. Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii w znacznym stopniu ogranicza emisję CO 2 do atmosfery oraz ogranicza import nośników energii z rejonów politycznie niestabilnych. W 2001 roku Sejm Rzeczypospolitej Polskiej przyjął dokument o nazwie Strategia rozwoju energetyki odnawialnej. W dokumencie tym zakłada się, Ŝe w 2010 roku około 7,5% wykorzystywanej energii będzie energią odnawialną, a więc planuje się coraz większy udział energii odnawialnej w bilansie energii pierwotnej i zwiększanie tego udziału 52

17 do 14% w 2020 roku. Zadania oraz wskaźniki które naleŝy osiągnąć, zostały powielone w dokumencie Polityka ekologiczna państwa na lata z uwzględnieniem perspektywy na lata Cele te moŝna osiągnąć poprzez wykorzystywanie odnawialnych źródeł energii dla produkcji róŝnego rodzaju energii. Obecnie podstawowymi źródłami energii odnawialnej wykorzystywanej na terenie kraju są biomasa oraz energia wodna. Energia geotermalna, energia wiatrowa oraz promieniowania słonecznego mają mniejsze znaczenie. Zgodnie z szacunkowymi danymi pochodzącymi z KAPE (Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A.) w 2007 roku potencjał techniczny odnawialnych źródeł energii na terenie naszego kraju wynosił: biomasa 530 PJ/rok; energia wodna 30 PJ/rok; zasoby geotermalne 170 PJ/rok; energia wiatru 250 PJ/rok; energia słoneczna PJ/rok. Energia wiatrowa Energia wiatrowa jest jedynym źródłem zielonej energii która ma szanse na największy przyrost produkcji w następnych latach. Energetyka wiatrowa pozwala na wytwarzanie energii elektrycznej bez emisji zanieczyszczeń, w tym gazów cieplarnianych. Zgodnie z danymi pochodzącymi z Instytutu Energii Odnawialnej w Warszawie potencjał krajowy wiatru szacuje się na około MW mocy zainstalowanej oraz około 200 PJ/rok. Główna barierą dla rozwoju energetyki wiatrowej w Polsce są zagadnienia związane z uwarunkowaniami środowiskowymi oraz moŝliwość przyłączenia do sieci elektroenergetycznej. Na terenie województwa wielkopolskiego istnieją dość sprzyjające warunki wiatrowe pozwalające wykorzystywać ten typ energii. Wielkopolska naleŝy do II klasy obszarów w Polsce, pod względem zasobów energii wiatrowej (> k/wh/m 2 /rok na wysokości 10 metrów w otwartym terenie). Średnia roczna prędkość wiatru na wysokości 10 metrów w terenie otwartym przekracza 4,0 m/s, a w okresie zimy i wiosny 4,5 m/s. Na obszarze wielkopolski turbiny produkujące energię elektryczną zlokalizowane są w 18 miejscowościach. Najwięcej pracuje w gminie Kramsk, bo aŝ 5 sztuk, kilka w gminie Mały i Ostrów Wielkopolski. W pozostałych gminach województwa są to pojedyncze siłownie. Na terenie Gminy Czerwonak brak jest tego typu inwestycji. 53

18 Energetyka wiatrowa, jak kaŝda działalności ludzka, nie pozostaje bez wpływu na środowisko naturalne. Podstawowymi problemami są powaŝne zmiany krajobrazu, hałas oraz wpływ na dzikie ptactwo na szlakach migracji sezonowych. Energia słoneczna Wykorzystanie potencjału energii słonecznej w Polsce z roku na rok wzrasta. Potencjał energii słonecznej dla Województwa Wielkopolskiego jest mniejszy niŝ potencjał energii wiatrowej. Wielkopolska leŝy w III klasie zasobów energii słonecznej w Polsce (900 kwh/m 2 /rok). Pozwala to na zastosowanie specjalnych urządzeń do pozyskiwania, przetwarzania w ciepło uŝytkowe oraz magazynowania energii słonecznej. W Wielkopolsce mieści się 70 punktów które wykorzystują kolektory słoneczne do pozyskiwania energii. Kolektory montuje się głównie na prywatnych budynkach mieszkalnych oraz blokach, wspomagając podgrzewanie ciepłej wody uŝytkowej. Energia słoneczna wykorzystywana jest takŝe do zasilania znaków drogowych oraz sygnalizacji świetlnej. Potencjał energii słonecznej jest wykorzystywany takŝe na terenie gminy. Stosuje się głównie kolektory słoneczne, do pozyskiwania energii słonecznej. Energia geotermalna Energia geotermalna to naturalne ciepło ziemi skumulowane w gruntach, skałach oraz płynach wypełniających pory i szczeliny skalne. Wody geotermalne znajdują się pod powierzchnią prawie 80% terytorium Polski. Najbardziej popularnym wykorzystaniem energii geotermalnej, oprócz produkcji energii elektrycznej jest budowa ciepłowni geoteremalnej. Strategia rozwoju energetyki odnawialnej określa zasoby geotermalne dla całej Polski szacowane w ilości około 100 do 200 PJ/rok. W Wielkopolsce stosuje się pompy ciepła wykorzystujące ciepło gruntu, powietrza oraz odzyskujące ciepło technologiczne. W Województwie Wielkopolskim zewidencjonowano 24 uŝytkowników stosujących róŝnego rodzaju pompy ciepła. 54

19 Energia biomasy W Polsce największe nadzieje na pozyskiwanie energii z odnawialnych źródeł stwarza biomasa (słoma, drewno, wierzba energetyczna). Energia biomasy uzyskiwana jest poprzez spalanie biomasy lub spalania produktów jej rozkładu. Spalanie biomasy odpadowej jest korzystniejsze dla środowiska, niŝ spalanie paliw kopalnych, poniewaŝ zawartość szkodliwych pierwiastków w biomasie jest znacznie niŝsza w porównaniu do ich zawartości w paliwach kopalnych. Powstający podczas procesu spalania biomasy, dwutlenek węgla został wytworzony z dwutlenku węgla zawartego w biosferze, dlatego teŝ jest to znacznie korzystniejszy proces dla środowiska naturalnego. Jej udział w bilansie energetycznym państwa z roku na rok wzrasta. Stosowanie biomasy w celu pozyskiwania energii cieplnej powinno stać się alternatywą dla metod pozyskiwania ciepła za pomocą paliw konwencjonalnych. Istniejący potencjał biomasy na terenie gminy przewiduje się wykorzystać w małych i średnich kotłowniach w celu zasilenia obiektów mieszkalnych, obiektów uŝyteczności publicznej oraz wszelkich obiektów o charakterze produkcyjnym. W Województwie Wielkopolskim do spalania biomasy stosuje się specjalne kotły do spalania biomasy (kotłownie w szkołach, świetlicach wiejskich, ośrodkach zdrowia). Biomasę stosuje się takŝe jako wsad do kotłów współspalających. Energia biogazu Do produkcji energii elektrycznej i energii cieplnej wykorzystuje się takŝe biogaz, składający się głównie z metanu, dwutlenku węgla, azotu oraz tlenu. Biogaz tworzy się na składowiskach odpadów komunalnych oraz w oczyszczalniach ścieków. Na składowiskach odpadów, biogaz wytwarzany jest samoczynnie, jako gaz wysypiskowy. Na terenie Województwa Wielkopolskiego pracuje 7 instalacji korzystających z biogazu i jedną z nich jest COŚ w Koziegłowach. 55