,':_).2{)AJAJLG'U t~ RZECZPOSPOLITA J'OLSKA MINISTER FINANS(H\' Pan. Prof. dr hab. Miroslaw Stec

Transkrypt

1 'v\ctrszawa. dnia '' czcmca =:o!-1- r. RZECZPOSPOLTA J'OLSKA MNSTER FNANS(H\' Pan { j! Prof. dr hab. Mirosaw Stec Przewodnicz~cy Rady Legisacyjnej /~..,':_).2{)AJAJLG'U t~ W odpowiedzi na pismo z dnia 25 marca 2014 r., sygn. DP-10-4 (2)114/RL, przy kt6rym przekazano opini~ Rady Legisacyjnej o projekcie zaozen projektu ustawy o zmianie ustawy o istach zastawnych i bankach hiporecznych oraz niekt6rych innych ustaw, niniejszym uprzejmie prosz~ o przyj~cie ponizszych wyjasnien odnosnie do przedmiotowej opinii. Projektodawca zauwa.za, ze zasadniczo opinia Rady Legisacyjnej pozytywnie ocenia proponowane zmiany dotyczqce dziaanosci bank6w hipotecznych oraz emitowanych przez nie ist6w zastawnych. Jednoczesnie pragn~ wskazac, ze opinia Rady Legisacyjnej odnosia si~ do projektu w wersji skierowanej do uzgodnien mi~dzyresortowych i konsutacji spoecznych. W wyniku konsutacji projekt ueg zasadniczym modyfikacjom, stctd uwagi przedstawione w wv.v. pismie wydajq si~ nieaktuane. Zasadnicze zastrzezenie zgoszone przez Rad~ Legisacyjnq_ dotyczyo natomiast potencjanego uznania za pomoc paistwa w rozumieniu art. 107 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej zwonienia z poboru podatku u zr6da odsetek od ist6w zastawnych pobieranych od inwestor6w zagranicznych. Na wst~pie pragn~ jednak odniesc si~ do podniesionych przez Rad~ Legisacyjnq_ wq_tpiwosci, czy zgromadzenie wierzyciei z ist6w zastawnych b~dzie nowym organem post~powania upadosciowego. Naezy wskazac, ze zasadniczo aktuane przepisy ustawy - Prmvo upadosciowe i naprawcze nie rzes dz ~~~bnej masy upadosc1 mogq_ o ejmowac 1stotne ze swojego punktu widzenia rozstrzygni~cia samodzienie. Nie uega wq_tpiwosci, iz kurator reprezentuje ich prawa, w tym zgasza wierzytenosci przysugujq_ce do odr~bnej masy upadosci, co przewiduje si~ r6wniez na gruncie niniejszego projektu. Okrdenie charakteru post~powania upadosciowego wobec banku hipotecznego, przy uwzg~dnieniu funkcjonowania dw6ch mas upadosci, zar6wno na gruncie braku szczeg6nych przepis6w, jak i braku praktyki w tej sferze, nie pozwaa jednoznacznie przesq_dzic czy b~dzie to nowa instytucja. Niemniej ceem projektodawcy jest r6wniez uporzctdkowanie i wyeiminowanie wqtpiwosci interpretacyjnych. poprzez bardziej szczeg6owe ustaenie zasad post~powania \Vobec odr~bnej masy upadosci. Reasumujqc, przewiduje si~, ze kurator b~dzie reprezentowa wsp6ne interesy wierzyciei. w tym m. in. zgasza wierzytenosci do masy upadosci, a samo zgromadzenie wierzyciei, z prawami gos6w ustaanymi na podstawie nominanych wartosci ist6w zastawnych, decydowaoby 0 wyborze Sciezki post~powania upadosciowego, np. przesqdzaj<tc 0 sprzedazy skadnik6w odr~bnej masy upadosci.

2 \V odniesieniu natomiast do przedstavvionej wqtpiwosci, czy prze\vidziane w prvjekcie zwonicnie ustawowe poboru podatku u zr6d!a od odsetek od ist6w zastawnych naeznych zar6wno oc zagranicznych inwestor6w instytucjonanych (CT) jak i indywiduanych (PT) b~dzie przejawem niedozwoonej pomocy pm1stwa, o kt6rej mowa \\' art. 107 TtUE, projektodawca zauwaza jak ponizej. Poddajqc przedmiotow< kwesti~ pod anaiz~, naezy wskazac na eementy detinicji pomocy panstwa oraz ich charakter. Eementami tymi s<t 1 : 1) korzysc, 2) seektywnosc, 3) zasoby panstwowe, 4) wpyw na wymian~ handowq mi~dzy paistwami. Jednoczdnie odr~bnq przesankq przedmiotowej definicji jest stan, iz musi ona zakocac ub grozic zakoceniu konkurencji. Korzysc Za iteraturq przedmiotu oraz orzecznictwem Trybunau Sprawiediwosci UE przez korzysc naezy rozumie6 przyznanie przez paistwo czonkowskie okresonych przywiej6w na rzecz przedsi~biorc6w, kt6re skutkujq zwonieniem z obciq.zei pobieranych, w normanej sytuacji, z ich budzetu. Anaizujqc stron~ podmiotowq ewentuanej korzysci, naezy wskazac, ze propozycja odnosi si~ bezposrednio do inwestor6w, podatek u zr6da pobierany jest bowiem od odsetek wypacanych na ich rzecz. Rada Legisacyjna przy tym b~dnie wskazuje na zasady funkcjonowania w poskich reaiach reaizacji zasady,gross-up", tj. poniesienie kosztu podatkowego przez emitenta ist6w zastawnych, wobec czego, w opinii Rady Legisacyjnej de facto korzysci ze zwonienia odsetek od ist6w zastawnych z poboru podatku u zr6da odniosq banki hipoteczne, uzyskujqc korzystniejsze warunki finansowania. Odnoszqc si~ do powyzszej opinii, naezy zauwa.zy6, ze opisany spos6b poboru podatku u zr6da nie rna zastosowania w Posce, gdyz niweowaaby to rentownosc ist6w zastawnych. W tym stanie rzeczy banki hipoteczne dziaajqce w Posce nie kierujq do inwestor6w ofert nabycia ist6w zastawnych w przypadku, gdy musiayby jako patnik odprowadzi6 ten podatek. Nadto przyj~cie sugerowanego przez Rad~ Legisacyjnq rozwicgania mogoby prowadzic do dziaania niezgodnego z art. 8 ust. 2 ustaw.y z dnia 29 sierpnia 1997 r. o istach zastawnych i bankach hipotecznych (Dz. U. z 2003 r. Nr 99, poz. 919, z p6zn. zm.). kt6ry wskazuje, ze doch6d banku hipotecznego z tytuu odsetek od wierzytenosci zabezpieczonych hipotekq_(...) nie mote bye nizszy od koszt6w z tytuu odsetek od znajdujqcych si~ w obrocie hipotecznych ist6w zastawnych. W swiete po\vyzszego w aktuanym stanie prawnym ewentuane zainteresowanie nabywaniem przez zagranicznych inwestor6w papier6w wartosciowych rna miejsce w sytuacji, gdy wyst~puje pomi~dzy Poskq a krajem rezydencji inwestora umowa o unikaniu podw6jnego opodatkowania. Wskazac naezy przy tyro, ze do budzetu panstwa nie wpyn~a do tej pory zadna korzysc wynikajqca z poboru podatku u zr6da od odsetek od ist6w zastawnych. 1 Za interpretacjq Trybunatu Sprawiediwosci ')

3 ~---- Ponadto naezy \Vskazac. ze wyst~po\vanie \V Posce przedmiotowego podatku ( w przeciwiet1st\:vie do innych wskazanych kraj6w) powoduje, ze zainteresowanie inwestor6vv zagranicznych poskimi istami zastawnymi jest znikome.,] Dodatkowo \N opinii projektodawcy. z uwagi jednak na funkcjonujq_cc anaogiczne zwonienia w innycb kn~jach. decydujqcym czynnikiem wpywajqcym na swiadomosc inwestor6w jest Stopa zwrotu z danego papieru wartosciov,:ego (wysokosc odsetek), ustaana autorytarnie przez danego emitenta, przy uwzgydnieniu jego oceny inwestycyjnej, nadawanej przez wyspecjaizo\vane agencje ratingo\ve. Seektywnosc Poprzez seektywnosc naezy rozumiec korzysc da jednego ub okresonej grupy przedsi~biorc6w. W ocenie Rady Legisacyjnej seektywna pomoc w niniejszym przypadku miaaby poegac na uprzywiejowaniu bank6w hipotecznych przy procesie pozyskiwania kapitau. Jednakze jak wskazano powyzej beneficjentami proponowanego zwonienia z poboru podatku u zr6da z tytuu dochod6w od odsetek od ist6w zastawnych obj~ci byiby inwestorzy zagraniczni. Przedmiotowe zwonienie moze ewentuanie wpyn~c na swiadomosc inwestor6w zagranicznych, ze nabywajqc te papiery wartosciowe nie b~dq obci<_zeni dodatkowym kosztem. Potencjanie wi~c reguacja moze wpyn<tc: na wzrost popytu na isty zastawne. Naezy jednak miec na wzg~dzie, ze ist6w zastawnych nie mozna por6wnywac z innymi rodzajami papier6w du.znych, w tym r6wniez papier6w emitowanych przez banki uniwersane, z uwagi na ich specyfik~ oraz charakter emitenta. Przyr6wnuj<tc funkcjonowanie bank6w hipotecznych w Posce do innych potencjanych emitent6w obigacji (tj. bank6w uniwersanych, przedsi~biorstw niefinansowych) naezy wskazac, ze dziaanosc tych podmiot6w jest scise wyspecjaizowana. Emisj<t ist6w zastawnych w Posce mog<t zajmowae si~ wy<tcznie banki hipoteczne, kt6rych dziaanose, zgodnie z ustawq o istach zastawnych i bankach hipotecznych jest ograniczona do enurneratywnie wskazanych aktywnosci obejmuj~cych: udzieanie i nabywanie kredyt6w, emisj~ pod nie ist6w zastawnych oraz poszczeg6nych dziaan scise zwi'_zanych z tyrni ceami. W tym stanie rzeczy naezy wskazac, ze ist zastawny nie moze bye por6wnywany z innymi papierami du:znymi, gdyz podstawy jego emisji S'_ obwarowane szczeg6nymi wymogami nie maj<tcymi zastosowania w przypadku innych podmiot6w ra 1 o gacjl onadto na ezy ws azac, ze bank hipoteczny nie rna zadnej innej moziwosci pozyskania kapitau (ub tez szerzej: rozwoju w sferze innych obszar6w zarobkowych), jak rna to miejsce w przypadku innych potencjanych emitent6w duznych papier6w wartosciowych (w odniesieniu do bank6w uniwersanych m. in. okaty, depozyty, jak r6wniez ka:zda inna dziaanosc przynosz<tca zysk - tzw. czynnosci bankowe sensu argo). W swiete niniejszego naezy zauwa:zyc, iz emisja ist6w zastawnych przez bank hipoteczny stanowi core jego dziaanosci i nie moze bye zastqpiona innym dziaaniem przysparzajqcym zysk. Nie bez znaczenia r6wniez przy anaizie niniejszego zagadnienia pozostaje fakt, iz na przestrzeni wieu krajow UE takie zwonienia z poboru podatku u zr6da funkcjonujq, tym samym. nawet w uj~ciu hipotetycznym, nie rnozna rn6wic o seektywnosci wzg~dem innych anaogicznych podmiot6w zagranicznych (aspekt transgraniczny).

4 Zasoby p<tnstwowc.jakkowiek w obrocie prawnym nie wyst~puje egana definicja.. zasobc)\\ pm'stvvowych'', to na gruncic orzecznictwa TSUE mozna wskazac, ze S< to srodki. kt6re naezq do pm'!stvva. ub powinny naezec do pm1stwa abo S<\. kontroio\vane przez panstwo. W ocniesieniu do niniejszej sytuacji trzeba zauwazyc. iz projekt rezygnuje z potencjanych wpywow z t:ytuu odsetek od ist6w zastawnych pobieranych od inwestor6w zagranicznych w spos<.sb generany (tj. w drodze ustawy). Jednakze naezy miec na wzg~dzie, iz przeszo 16 fat funkcjonowania dziaanosci bank6w hipotecznych w Posce nie przynioso zadnych dochod6w z powyzszego t:y1uu. W tym aspekcie nie mozna m6wic o rezygnacji z przywiej6w panstwa. Anaiza prawna funkcjonowania bankowosci hipoteczn~j dokonana m. in. pod auspicjami Komisji Naczoru Finansowego 2 wykazaa, ze wyst~powanie w Posce instytucja poboru podatku u zr6da od ist6w zastawnych stanowi reanq barien~ rozwoju tego segmentu rynku. nnymi sowy, dasze vvyst((powanie tego podatku wpywa na brak zainteresowania poskimi istami zastawnymi ze strony inwestor6w zagranicznych. Pozwaa to na stwierdzenie, iz wpywy do budzetu panstwa z tego tytuu nie wystqpiq, w szczeg6nosci majqc na wzg((dzie, ze w innych krajach UE inwestorzy nie sq obci'2:ani podobnymi daninami. Majqc na wzg((dzie powyzsze naezy wskazac, ze nie nast<tpuje w nmiejszyrn przypadku rezygnacja przez paistwo z naeznych mu srodk6w, a dziaanie to rna sprzyjac rozwojowi bezpiecznych dugoterminowych papier6w duznych, kt6re b((dq suzyc reaizacji og6noeuropejskiej poityce zmierzajqcej do zrniany struktury finansowania sektora instytucji finansowych 3. Nadto naezy zauwazyc, iz caosc sugerowanych zmian w projekcie rna rniec wyrniemy wpyw na finanse budzetu panstwa, przynoszqc, w perspektywie 1 0 at funkcjonowania ustawy, przych6d o wartosci niespena 5 md PLN 4 Wpyw na wymian~ handow~ mifdzy panstwami Przez stwierdzenie, wpywu na wyrnian(( handowq pomi((dzy panstwami" naezy rozumiec pomoc wzmacniajqcq pozycj<t danego przedsi((biorcy w por6wnaniu z innymi przedsi<tbiorcarni konkurujqcyrni na rynku wewn<ttrznym. Nie spos6b dopatrzec si<t w przejawie funkcjonowania proponowanego rozwiqzania jakiegokowiek wpywu na wyrnian(( rni((dzy panstwarni. Zgodnie z przedstawionym wyzej stanern faktycznyrn w chwii obecnej zainteresowanie inwestor6w zagranicznych, z uwagi na wyst<tpowanie podatku u zr6da, jest znikorne. Trzeba r6wniez zauwa:zyc, iz poskie isty zastawne rnogq bye ernitowane wyhtcznie przez banki hipoteczne dziaajqce na podstawie ustawy o istach zastawnych i bankach hipotecznych. Tyrn samyrn nie dojdzie do sytuacji, w kt6rej zagraniczny,bank hipoteczny" wyemitowaby isty zastawne, kt6re, w przeciwienstwie do ist6w zastawnych wyemitowanych przez poski bank hipoteczny, obj<tte byyby obowiqzkiern poboru podatku u zr6da przy wypacie odsetek na rzecz inwestor6w zagranicznych. Pob6r podatku w tyrn znaczeniu niejako pod'2:a za siedzibq emitenta. Reguowanie sytuacji tych podrniot6w pozostaje wi<tc poza jakqkowiek kognicj4: wadz Poski. Trudno w tyrn aspekcie dopatrzec si<t stanu, aby poskie isty zastawne konkuroway z zagranicznyrni odpowiednirni papierarni wartosciowyrni. Do takiej sytuacji 2 pio_ naskomunikaty/dugoterminowe.htm ' Patrz. tzw. pakiet CRD V Zgodnie z danymi przedstawionymi w tescie reguacyjnym do projektu zaoten t

5 1 -~ j mogohy dojsc. jezei nastqpiaby harmonizacja na poziomie unijnym aspekt6w funkcjonowania zabezpieczonych papier6w wartosciowych, ustaajqca transgraniczne zasady swiadczenia ustug. Ponadto naezy zauwazyc, iz nawet przyjmujqc hipotez~. ze odbiorcami pomocy panstwa byyby banki hipoteczne, to konsekwentnie trzeba przyjqc, ze obecnie poska reguacja wprowadza dyskryminacj~ odwrotnq emitent6w poskich ist6w zastawnych na tie innych panstw europejskich (z mvagi na takt iz inne kraje takowe Z\vonienie posiadajq_). Dyskryminacja odwrotna jest oczywiscie dopuszczana przez prawo unijne i tak samo dopuszczane jest jej zniesienie, by doprowadzic do stanu r6wnowagi prawnej w ramach Unii Europejskiej. Nawet wi~c przy przyj~ciu, ze to bank hipoteczny jest odbiorcq,pomocy", nie jest spetniona przesanka antykonkurencyjnego wpywu na hande wewnq_trzwsp6notowy (wewnqtrzunijny), tym samym nie mozna m6wic o pomocy pubicznej. Wobec stwierdzenia, iz srodek nie ma wpy\vu na hande mi~dzy panstwami, konsekwentnie nie moze zak6cac, ani nawet grozic zak6ceniu konkurencji. Bez wzg~du na powyi:sze projektodawca, uwzg~dniaja,c r6wniez uwag~ zgoszon<t przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych na etapie uzgodnien mi<(dzyresortowych, zaproponowa w projekcie zaoten, ze zwonienie z poboru podatku u zr6da b~dzie miao zastosowanie do wszystkich papier6w wartosciowych speniajqcych warunki okresone da tzw. obigacji zabezpieczonych (covered bonds), zatem r6wniez emitowanych przez podmioty zagraniczne. Do wiadomosci: Pan Jacek Cichocki. SzefKancearii Prezesa Rady Ministr6w s