GAZETA GÓR IZERSKICH. Libereckie podziemia. Polecamy zwiedzanie i koncerty w jabloneckich kościołach. Ziemia Frydlancka w objęciach historii

Transkrypt

1 LÉTO LATO 2011 NEPRODEJNÉ EGZEMPLARZ ZDARMA BEZPŁATNY ČESKY POLSKI GAZETA GÓR IZERSKICH ZIEMIA LIBERECKA ZIEMIA JABLONECKA ZIEMIA FRYDLANCKA ZIEMIA TANVALDZKA» Libereckie podziemia» Otwarte latem dla turystów. Miasto Liberec zaprasza na stałą wystawę poświęconą historii i współczesności obrony cywilnej (OC). Można zwiedzić największy liberecki schron OC Lucemburská wraz z jego dawnym wyposażeniem więcej informacji na stronie 20. Polecamy zwiedzanie i koncerty w jabloneckich kościołach»» W tym roku trwa czwarta już edycja otwartych jabloneckich kościołów. Nowością tegorocznego sezonu jest różnorodny program towarzyszący, patrz Kalendarz imprez. Co tydzień w jednym z kościołów odbędzie się na przemian koncert lub zwiedzanie z przewodnikiem. Ziemia Frydlancka w objęciach historii Śladami Albrechta Wallenstein w Frydlancie czeka na Państwa wiele niezapomnianych wrażeń. Tegoroczne Święto Wallensteina będzie wędrówką do czasów przeszłych. Pobliskie Hejnice obchodzą latem 800 lat, potwierdzając tym wyjątkowość Ziemi Frydlanckiej. Zapraszamy na przejażdżkę koleją zębatą Nostalgiczne przejazdy koleją zębatą najbardziej stromą i jedyną zębatą koleją w Czechach w tym roku będzie im towarzyszyć wiele atrakcji, patrz Kalendarz imprez. Warto wybrać, dokąd i czym się udamy.czy będą to nowe muzea, szlaki piesze i rowerowe, święto szkła lub wycieczka na polską stronę nikt nie będzie z pewnością żałował. Rusałka Izerina Zauważyliście kiedyś, jak my, ludzie, chętnie przenosimy odpowiedzialność za sprawy, których nie da się w ogóle rozwiązać, lub za sprawy wymagające ogromu pracy, na tak zwanych patronów? Przykładowo, za pogodę obarczamy odpowiedzialnością Świętego Piotra, ziemie czeskie ma w opiece Święty Wacław, a żeby obowiązkami nie obciążać tylko świętych, to Karkonosze powierzono Liczyrzepie. No, więc popatrzmy. Za Góry Izerskie nikt nie odpowiada. Choć nikt to też nie jest do końca zgodne z prawdą, bo za Góry Izerskie odpowiedzialnych jest wiele osób. Niektórzy bardzo poważnie traktują swą odpowiedzialność, inni mniej poważnie, ale wszyscy ci ludzie chętnie by część tej swojej odpowiedzialności przekazali komuś innego. Komuś, kto nie podlega ziemskim prawom i może robić rzeczy, których zwykłym śmiertelnikom robić nie wolno. Jako że w swoim czasie nazywano nas nocnikiem Europy, to święci odpadają, bo aureole by im szybko pordzewiały. Postaci bajkowych jest tu niewiele, bo po bitwie na Bialej Górze ponoć wszystkie się wyniosły wraz z wypędzonym właścicielem posiadłości libereckiej i frydlanckiej Rederem z Rederu, wołając: Nie zobaczą nas więcej ziemie czeskie, dopóki nie zapanuje ponownie Rederowe plemię!. Jedna postać bajkowa jednak tu została. Może dlatego, że dawniej była człowiekiem, więc prawa bajkowe nie są dla niej dogmatem. To rusałka Izerina. Urodziła się gdzieś na nizinach, jak mówimy po góralsku: na dole, w rodzinie bogatego szlachcica. Ojciec chciał ją zmusić do zamążpójścia bez miłości, a więc dziewczyna spakowała do tobołka klejnoty, które miała otrzymać w posagu, i kierując się w górę rzeki, ruszyła w góry. W ten sposób dotarła aż pod górę Bukovec. Domyślam się, że było to wiosną. Że buki odziane były w zieleń, którą noszą tylko wiosną. Być może zakwitały już pełniki i cała Jizerka mieniła się kolorami złota. I księżniczka, zauroczona tym pięknem, włożyła swoje klejnoty do bazaltowej skały Bukovca, gdyż zrozumiała, że to, na co patrzy, jest cenniejsze niż wszystkie skarby świata. Przyjęła imię rzeki, która ją tu sprowadziła, i została rusałka Izerina. A jako że przybyła na wiosnę, a wiosna ma magiczną moc, ten skarb ukryty w Bukovcu rozmnożył się i wody gruntowe, myszki, krety, a może nawet wiatr rozniosły go po całych górach. Ale to było dawno temu. Skarby zabrali tajemniczy Włosi, a góry zmieniły swoje oblicze. Tylko rusałka nadal tu została. Chcąc ją spotkać, trzeba wyruszyć w Góry Izerskie. Z pewnością poznacie, kiedy będzie obok. Przecie to nasza patronka. Klára Hoffmanová

2 ROZKŁAD JAZDY Cyklobusy z Jablonca nad Nisou Przewóz Přeprava maksymalnie maximálně cestujících podróżnych s z jízdními rowerami koly Jablonec n.nisou-turnov-bedřichov-liberec Platí od do Přepravu zajišt uje : BusLine a.s.,na rovinkách 211,Semily, stř. Jablonec nad Nisou, Luční 3, tel , od Pulečný,Kopanina,rozhledna Jablonec n.nisou,kokonín,pošta.. př Jablonec n.nisou,pražská..... od Jablonec n.nisou,mšeno,škola... MHD Jablonec n.nisou,janovská Silka př Janov n.nisou,hotel Praha Bedřichov od Liberec,Rudolfov,Česká chalupa Liberec,Starý Harcov,střelnice př Liberec,Březová alej MHD Liberec,Tržní nám Liberec,Moskevská km T č Turnov,žel.st Jenišovice př od př od př od jede v pracovních dnech 6 jede v sobotu jede v neděli a ve státem uznané svátky 51 jede od 1.7. do jede od do spoj přepravuje jízdní kola Cestující bere s sebou do vozidla jako zavazadlo jízdní kolo, které umístí do připravených držáků dle pokynů řidiče. Maximální počet přepravovaných osob s koly je omezen na 23. Cestující jsou povinni řídit se zvláštními přepravními pokyny umístěných uvnitř vozidla.na lince platí zvláštní tarif vyhlášený BusLine a.s. Informace o tarifu a o smluvních přepravních podmínkách jsou zveřejněny ve vozidlech na lince. Przewóz Přeprava maksymalnie maximálně 25 cestujících podróżnych s z jízdními rowerami koly Jablonec n.nisou-liberec-osečná-hamr na Jezeře Platí od do ZÓNA T č od př opačný směr ZÓNA T č od př Tanvald-Desná-Kořenov-Vysoké n.jiz. Platí od do Přepravu zajišt uje : BusLine a.s.,na rovinkách 211,Semily, stř. Jablonec nad Nisou, Luční 3, tel , (spoje 2-20,22,24-32,34-38,42,46-112) BusLine a.s.,na rovinkách 211,Semily, stř. Semily, Na rovinkách 211, tel , (spoj 21) BusLine a.s.,na rovinkách 211,Semily, stř. Jilemnice, Čsl. legií 569, tel , (spoje 23,33,40,44) Tanvald,aut.st Tanvald,žel.st Tanvald,ELP Desná,střed Desná,centrum Desná,Sklář Desná,odb Desná,Černá Říčka,u Švýcar Desná,Souš Desná,Černá Říčka,Sociální dům.. Kořenov,Polubný,kostel Kořenov,žel.st Kořenov,Martinské údolí Kořenov,odb Kořenov,Údolní bouda Kořenov,škola Kořenov,Příchovice,Motorest.... Kořenov,Příchovice,ZD Kořenov,Rejdice,host Kořenov,Rejdice,chata Espero... Paseky n.jiz.,rozc Vysoké n.jiz.,sklenařice,host.mexiko Vysoké n.jiz.,odb.stanový Vysoké n.jiz.,nám Vysoké n.jiz.,nemocnice Vysoké n.jiz.,nemocnice Vysoké n.jiz.,nám Vysoké n.jiz.,odb.stanový Vysoké n.jiz.,sklenařice,host.mexiko Paseky n.jiz.,rozc Kořenov,Rejdice,chata Espero... Kořenov,Rejdice,host Kořenov,Příchovice,ZD Kořenov,Příchovice,Motorest.... Kořenov,škola Kořenov,Údolní bouda Kořenov,odb Kořenov,Martinské údolí Kořenov,žel.st Kořenov,Polubný,kostel Desná,Černá Říčka,Sociální dům.. Desná,Souš Desná,Černá Říčka,u Švýcar Desná,odb Desná,Sklář Desná,centrum Desná,střed Tanvald,ELP Tanvald,žel.st Tanvald,aut.st p p p Přepravu zajišt uje : BusLine a.s.,na rovinkách 211,Semily, stř. Jablonec nad Nisou, Luční 3, tel , km T č od př Jablonec n.nisou,pražská Liberec,Moskevská Liberec,Horní Hanychov,Na Výpřeži..... Osečná,kostel Hamr na Jezeře,aut.st jede v sobotu jede v neděli a ve státem uznané svátky 75 jede od do spoj přepravuje jízdní kola Na lince platí zvláštní tarif vyhlášený BusLine a.s. Informace o tarifu a o smluvních přepravních podmínkách jsou zveřejněny ve vozidlech na lince. Z Tanvaldu do zapory na Souši jede v pracovních dnech 6 jede v sobotu jede v neděli a ve státem uznané svátky 21 nejede od do , od do nejede nejede nejede od do , od 4.2. do , od do , od do , od 1.7. do , , od do , od do jede od do , nejede jede od 4.6. do p spoje 2,6 pokrač. jako linka 741 směr Smržovka - Jablonec n.n. p spoj 4 pokrač. jako linka 743 směr Desná - Tanvald Při jízdě mezi zastávkami s uvedeným číslem zóny platí integrovaný tarif IDOL (zveřejněný na V ostatních případech platí tarif a smluvní přepravní podmínky vyhlášené BusLine a.s. (zveřejněny na př od isybus isybus Spis treści ROZKŁAD JAZDY TURYSTYKA ROWEROWA Szlaki i ścieżki rowerowe Wypożyczalnie i serwisy rowerów Rolki i inne ATRAKCJE TURYSTYCZNE Wieże widokowe Muzea, krajoznawstwo, zabytki Zamki i pałace LETNIA MAPA GÓR IZERSKICH PROPOZYCJE WYCIECZEK Ještědski Szlak Grzbietowy Zabytki Ziemi Frydlanckiej Lidové sady Po okolicach Hejnic Ziemia Tanvaldzka Ścieżka im. Scheybala i Muzeum Kittela Osady szklarskie Ziemia Liberecka Wyjście na Smrek HUTNICTWO SZKŁA I TRADYCJE Wycieczki Produkty regionalne DOKĄD NAD WODĘ Kąpieliska Baseny kryte Sporty wodne SPORT I RELAKS Tenis Bowling Golf Konie, jeździectwo Wypoczynek z adrenaliną Autokempingi WYKAZ INFORMACJI TURYSTYCZNYCH isybus isybus isybus 2

3 ROZKŁAD JAZDY GEOCACHING W GÓRACH IZERSKICH POZNAWANIE POPRZEZ GRĘ Geocaching to gra, która powstała stosunkowo niedawno wraz z rozwojem nowoczesnych technologii i internetu. Mówiąc w prosty sposób, jest to współczesna gra polegająca na poszukiwaniu skarbów. Charakter gry łączy turystykę, nawigację i internet. Geocaching to nowoczesna gra polegająca na poszukiwaniu skarbów. Jest popularna na całym świecie. Jej idea tkwi w umieszczaniu w terenie ukrytych skrzynek, nazywanych geocache, i późniejszym dzieleniu się z innymi online wrażeniami z poszukiwań. Goecaching uprawiają osoby ze wszystkich grup wiekowych, które aktywnie współuczestniczą we wspólnocie graczy i mają pozytywny stosunek do środowiska. Główną zasady gry jest znalezienie ukrytej skrzynki dzięki współrzędnym opublikowanym w internecie oraz zaszyfrowanym podpowiedziom. Szukając konkretnego miejsca, można korzystać z narzędzi GPS, choć nie ma takiego warunku. Swoje znalezisko gracz odnotowuje w zeszyciku znajdującym się w skrzynce, a następnie w internecie na specjalnych stronach. Ze skrzynki można zabrać jakiś przedmiot i w zamian włożyć tam swój. Poszukiwacz skarbów stara się pozostać niezauważony, aby istnienia skarbu nie zdradzić osobom niemającym pojęcia o grze. Geocaching jest odpowiedni dla osób w każdym wieku. Dzieci są zachwycone, gdy po całodniowej wycieczce na łonie natury znajdują skarb, który mogą nie tylko obejrzeć, ale także zabrać z niego drobne zabawki, natomiast dla seniorów gra jest ciekawym sposobem spędzania czasu wolnego. Wokół geocachingu skupiona jest aktywna grupa osób, które wymieniają doświadczenia i opinie, organizują wspólne spotkania, chętnie też pomagają początkującym graczom. Geocaching to gra, która kieruje ludzi na łono natury i uczy przyjaznego zachowania w stosunku do środowiska, w którym żyjemy. Dla wielu osób geocaching to styl życia. Góry Izerskie są doskonałym miejscem do poznawania w praktyce tej gry. Zapraszamy serdecznie do miejsc znanych, choć czasem zapomnianych. Z rowerem na Smědavę Frýdlant-Hejnice-Bílý Potok-Smědava Platí od do Přepravu zajišťuje: ČSAD Liberec, a.s., České mládeže 594/33, Liberec, provozovna Frýdlant, tel km Tp Tč 6+ Xp p L pl p pl 6+ L od Frýdlant,,aut.nádr.. př Frýdlant,,Bělíkova Frýdlant,,pod zámkem Frýdlant,,u Koruny Raspenava,,v aleji Raspenava,,křiž Raspenava,,U Malíře Raspenava,,žel.st Raspenava,,u lávky Raspenava,,lékárna Raspenava,,u mostu Raspenava,,žel.zast.Luh Raspenava,,Interier Raspenava,,Tesla. př od Hejnice,,aut.st od př Hejnice,,přádelna Hejnice,,kovárna Hejnice,,Autobrzdy Bílý Potok,,Poledník Bílý Potok,,škola Bílý Potok,,nad ObÚ Bílý Potok,,u Krakonoše. Bílý Potok,,Pila př Bílý Potok,Smědava. od X jede v pracovních dnech + jede v neděli a státem uznané svátky 6 jede v sobotu spoj jede po jiné trase 35 jede od do , od do jede od do jede od do p spoj 1, 3 a 5 : v zastávce Raspenava,žel.st. navazuje na vlak č.6308 z Liberce L p p p XL L p pl spoj přepravuje jízdní kola, nejvýše 30 kol(a) spoj 7 a 9 : v zastávce Raspenava,žel.st. navazuje na vlak č.6316 z Liberce spoj 8 a 10 : v zastávce Raspenava,žel.st. navazuje vlak č.6325 do Liberce spoj 12 a 14 : v zastávce Raspenava,žel.st. navazuje vlak č.6331 do Liberce Maximální počet přepravovaných osob s koly je omezen na 30. Kola je možné nakládat a vykládat v zastávkách Frýdlant,aut.nádr., Raspenava,žel.st., Hejnice,aut.st., Bílý Potok,u Krakonoše a Bílý Potok,Smědava dle pokynů řidiče. Na lince platí integrovaný tarif IDOL a smluvní přepravní podmínky IDOL.Informace o tarifu a smluvních přepravních podmínkách jsou k nahlédnutí u řidiče ve vozidlech na lince. Informace o jízdních řádech autobusových linek poskytujeme v pracovních dnech na telefonu Krajský úřad Ústeckého kraje SOUHRNNÝ JÍZDNÍ ŘÁD pro období od do Jelenia Góra-Szklarska Poręba Górna-Harrachov-Kořenov-Tanvald Pociągiem kmw Przewozy polskie Regionalne Sp. Góry z o.o. Vlak Izerskie VIAMONT Regio a. s. a c c a c a c Krajský úřad Ústeckého kraje Ze stanice SOUHRNNÝ JÍZDNÍ ŘÁD pro období od do Jelenia Góra Piechovice Szklarska Poręba Górna / Jelenia Góra-Szklarska Poręba GórnaGórna-Harrachov-Kořenov-Tanvald Szklarska Poręba Huta z km Przewozy Regionalne Sp. z o.o. Vlak n VIAMONT Regio a. s. Szklarska Poręba Jakuszyce z a c 8 33 n c a c a c Harrachov Ze stanice z / 8 47 n Jelenia Góra Harrachov z n Kořenov / 17 Piechovice Kořenov 32 Szklarska Poręba Górna / Tanvald / Szklarska Poręba Górna Os Do stanice Liberec Liberec Liberec Liberec 35 Szklarska Poręba Huta z 8 22 n Szklarska Poręba Jakuszyce km Przewozy z Regionalne Sp. z o.o. 8 Vlak n Harrachov z VIAMONT Regio / a. s c n a c CIS JŘ CHAPS spol. s r.o., Harrachov z Ze stanice 8 57 n Kořenov 0 Jelenia Góra / Kořenov 17 Piechovice Tanvald 32 Szklarska / Poręba Górna / Os Szklarska Do stanice Poręba Górna Liberec Liberec Liberec Liberec 35 Szklarska Poręba Huta z km Przewozy Regionalne Sp. z o.o. Vlak n VIAMONT Regio a. s. Szklarska Poręba Jakuszyce z n c a c Harrachov Ze stanice z / n Jelenia Góra Harrachov z n Kořenov / 17 Piechovice Kořenov 32 Szklarska Poręba Górna / Tanvald / Szklarska Poręba Górna Os Do stanice Liberec Liberec 35 Szklarska Poręba Huta z n Szklarska Poręba Jakuszyce z n Harrachov z / jede v E a F n od 17 2.VII. 43 do 28.VIII., dále jede 5. a 6.VII Harrachov z n Kořenov / Kořenov Tanvald / Os Do stanice Liberec Liberec Tanvald-Kořenov-Harrachov-Szklarska jede v E a Poręba Górna-Jelenia Góra F od 2.VII. do 28.VIII., dále jede 5. a 6.VII. km VIAMONT a. s. Vlak Przewozy Regionalne Sp. z o.o. a c c c a c Ze stanice Liberec Liberec 0 Tanvald Kořenov / Kořenov Tanvald-Kořenov-Harrachov-Szklarska 12 z / Poręba 8 51Górna-Jelenia Góra km VIAMONT a. s. Harrachov Vlak z Szklarska Poręba Jakuszyce z Przewozy Regionalne Sp. z o.o. a c c 9 08 c n a c Szklarska Poręba Huta z Ze stanice 9 18 Liberec n Liberec Szklarska Poręba Górna / 0 Tanvald Szklarska Poręba Górna 7 Kořenov / Piechovice Kořenov Jelenia Góra / 12 Harrachov z / Os Do stanice Harrachov z Szklarska Poręba Jakuszyce km VIAMONT z a. s. 9 Vlak n Szklarska Poręba Huta z Przewozy Regionalne Sp. z o.o a c n c 14 a 30 c 28 Szklarska Poręba Górna / Ze stanice 9 21 Liberec Liberec Szklarska Poręba Górna0 Tanvald Piechovice 7 Kořenov / Jelenia Góra Kořenov / Os 12 Harrachov Do stanice z / n km VIAMONT a. s. Harrachov Vlak z n Szklarska Poręba Jakuszyce z Przewozy Regionalne Sp. z o.o. a c n c a c Szklarska Poręba Huta z Ze stanice Liberec n Liberec Szklarska Poręba Górna / 0 Tanvald Szklarska Poręba Górna 7 Kořenov / Piechovice Kořenov Jelenia Góra 12 / Harrachov z / n Os Do stanice Harrachov z n Szklarska Poręba Jakuszyce z n Szklarska Poręba Huta z jede v E a F od 15 2.VII. 42 do 28.VIII., dále jede 5. a n6.vii Szklarska Poręba Górna / Szklarska Poręba Górna Piechovice Jelenia Góra / Os Do stanice TARIF jede v E a F od 2.VII. do 28.VIII., dále jede 5. a 6.VII. Jízdenka vydaná do bodu Harrachov st.hr. platí až do stanice Szklarska Poreba Jakuszyce a jízdenka vydaná do bodu Jakuszyce gr.p. platí až do stanice Harrachov. Jízdné lze platit na území České a Polské republiky v měně CZK nebo PLN. Nabízené slevy a smluvní podmínky jsou uvedeny na internetových stránkách dopravců, u průvodčích a jejich stručné znění je umístěno ve vozidlech. TARIF Tabulka obyčejného jízdného Uznávané síťové jízdenky Jízdenka vydaná do bodu Harrachov st.hr. platí až do stanice Szklarska Poreba Jakuszyce a jízdenka vydaná do bodu Jakuszyce gr.p. platí až do stanice Harrachov. Jízdné lze platit na území České a úsek Polské republiky v měně CZK nebo CZK PLN. Nabízené PLN slevy a úsek smluvní podmínky jsou uvedeny na internetových stránkách PLN Na úseku Kořenov - Szklarska Poreba Górna dopravců, u průvodčích a jejich stručné Kořenov znění - Harrachov je umístěno ve *) vozidlech. 14,00 2,20 Szklarska Poręba Górna - Szklarska Poręba Huta 3,00 - EURO-NISA / LibNet+ Kořenov - Harrachov st.hr. 13,00 2,20 Szklarska Poręba Górna - Szklarska Poręba Jakuszyce 3,70 - SoNe+POLSKO Tabulka obyčejného jízdného Szklarska Poręba Górna - Szklarska Poręba Jakuszyce gr.p. Uznávané síťové 4,20 jízdenky Harrachov - Harrachov st.hr. 10,00 1,70 - Bilet Turystyczny+ČD úsek CZK PLN úsek Szklarska Poręba Huta - Szklarska Poręba Jakuszyce PLN Na úseku Kořenov 3,00 - Szklarska Poreba Górna Kořenov - Harrachov *) *) v úseku 14,00 Kořenov - 2,20 Harrachov Szklarska dle tarifu Poręba IDOL Górna Szklarska - Szklarska Poręba Poręba Huta Huta- Szklarska Poręba Jakuszyce 3,00 gr.p. - EURO-NISA 4,20 / LibNet+ Na úseku Kořenov - Harrachov st. hr. (Jakuszyce) Kořenov - Harrachov st.hr. 13,00 2,20 Szklarska Poręba Górna - Szklarska Poręba Jakuszyce 3,70 - SoNe+POLSKO - SoNe+ Szklarska Poręba Górna Szklarska - Szklarska Poręba Poręba Jakuszyce Jakuszyce - Szklarska gr.p. Poręba 4,20 Jakuszyce gr.p. 3,70 Harrachov - Harrachov st.hr. 10,00 1,70 - Bilet Turystyczny+ČD - ČD-Net+ Szklarska Poręba Huta - Szklarska Poręba Jakuszyce 3,00 *) v úseku Kořenov - Harrachov dle tarifu IDOL Szklarska Poręba Huta - Szklarska Poręba Jakuszyce gr.p. 4,20 Na úseku Kořenov - Harrachov Na úseku st. hr. Szklarska (Jakuszyce) Poreba Górna - - SoNe+ - Jakuszyce gr.p. (Harrachov) Szklarska Poręba Jakuszyce - Szklarska Poręba Jakuszyce gr.p. 3,70 - ČD-Net+ - Bilet Turystyczny p pl Na úseku Szklarska Poreba Górna - - Jakuszyce gr.p. (Harrachov) - Bilet Turystyczny 3

4 TURYSTYKA ROWEROWA Szlaki i ścieżki rowerowe Magistrala Izerska początkowo powstała jako trasa narciarstwa biegowego, ale ze względu na to, że jej dużą część prowadzi po zagospodarowanych drogach odpowiednich dla turystyki rowerowej, szybko polubili ją również amatorzy dwóch kółek Ścieżka rowerowa im. Járy Cimrmana Ścieżka rowerowa Mlýnská jindrichovice.cz/cyklostezka Pętle rowerowe wokół Štěpánki Szlak Liczyrzepy ER 2 szlak rowerowy, prowadzący po pięknych terenach Gór Łużyckich i Izerskich z niemieckiego Bad Schandau przez Frýdlant, Nové Město pod Smrkem, a potem północnymi zboczami polskich Karkonoszy. Kończy się w Lubawce. Międzynarodowy Szlak Rowerowy Odra Nysa szlak o długości 591 km prowadzący przez tereny Czech, Niemiec i Polski. Swój początek ma przy źrodłach Nysy Łużyckiej, niedaleko miejscowości Nová Ves nad Nisou jako czeska ścieżka rowerowa nr 3038, prowadzi aż do ujścia Odry do Bałtyku radweg.de Ścieżka rowerowa przemytników (Pašerácká cyklostezka) szlak o długości 40 km z czterema przystankami, łączący Mikroregiony Hrádecko, Chrastavsko i Frýdlantsko. Prowadzi w pobliżu granicy z Niemcami i Polską, w niektórych miejscach ją przekracza. W tych punktach istnieje możliwość przejechania na ścieżki rowerowe przebiegające po drugiej stronie granicy. Singltrek pod Smrkem pierwsza sieć ścieżek singltrekowych w Czechach, zaprojektowana w celu maksymalnych wrażeń z jazdy na rowerze Greenway Jizera most między krainami, regionami i państwami Szlakami rowerowymi znajdującymi się w korytarzu Greenway Jizera (w skrócie GWJ) można wyruszyć wzdłuż rzeki Izery w Góry Izerskie, w zachodnie Karkonosze, do Czeskiego Raju oraz Połabia i dotrzeć aż do Pragi. Skręcając od Izery w kierunku Harrachova, można dotrzeć do Polski, do doliny rzeki Bóbr, by poznać sąsiedni region i krainę. Szlaki rowerowe prowadzą częściowo po spokojnych, mało uczęszczanych drogach, a częściowo po utwardzonych duktach. Można odkryć urok sześciu wyjątkowych regionów, poznać znajdujące się tam pomniki przyrody, zamki i pałace, zabytki techniki oraz architekturę ludową i sakralną. Góry Izerskie Euroregionalny Szlak Rowerowy ER-9 Greenway Jizera (dalej GWJ) rozpoczyna się w Górach Izerskich znajduje się tam wiele atrakcji turystycznych oraz sieć doskonale oznakowanych szlaków pieszych i rowerowych. Po polskiej stronie znajduje się np. rezerwat Torfowisko Izery, a po czeskiej stronie Izerska Łąka, Smrek (1124 m n.p.m.) z wieżą widokową i źródłem Izery. Góry Izerskie są atrakcyjne turystycznie również zimą, gdy kilkadziesiąt kilometrów szlaków rowerowych zmienia się w dobrze utrzymane trasy narciarstwa biegowego. Trasa GWJ przebiega przez osadę Jizerka, po czym opada wzdłuż Izery w kierunku doliny Martinské údolí. Przez te miejsca już w dawnych czasach prowadził szlak łączący Śląsk i Czechy. Pod harrachovską osadą Mýtiny można skręcić z GWJ na północ, aby poznać region w kraju sąsiadów. W pobliżu Jakuszyc, niedaleko granicy państwa, znajduje się Przełęcz Szklarska (886 m n.p.m.) najwyższy punkt, stanowiący granicę pomiędzy Górami Izerskimi i Karkonoszami oraz będący jednocześnie wododziałem Izery, której wody wpływają do Morza Północnego, oraz Odry, która wpływa do Morza Bałtyckiego. Stąd w obie strony prowadzą długie zjazdy, po przebyciu których w drodze powrotnej można skorzystać z pociągu. Nasze propozycje: Połączenie na linii kolejowej Tanvald Harrachov Jakuszyce zaoszczędzi metrów różnicy wysokości. Jadąc z polskiego Orla, można skorzystać ze SZLAKU ROWEROWEGO im. JÁRY CIMRMANA. Więcej informacji: Kotlina Jeleniogórska Od Polany Jakuszyckiej prowadzi Euroregionalny Szlak Liczyrzepy (ER-2), biegnący po polskiej stronie Gór Izerskich. Trasy mają tam mniejsze różnice wysokości i oferują piękne widoki. Polecamy trasę przez Dolinę Kamiennej po ER-2 do Szklarskiej Poręby, będącej istnym rajem dla rowerzystów w jej okolicy prowadzi 19 szlaków rowerowych. ER-2 trawersuje pod polską częścią Karkonoskiego Parku Narodowego aż do Jeleniej Góry, miasta założonego 900 lat temu, bogatego w cenne zabytki, ciepłe źródła i piękne okolice, dzięki czemu nazywane jest Perłą Karkonoszy. Następnie można wjechać na euroregionalny szlak rowerowy ER-6 prowadzący z Kotliny Jeleniogórskiej przez jeden z pobliskich parków przyrodnicznych Park Krajobrazowy Doliny Bobru. Nasza propozycja: Korzystając z pociągu na linii Jelenia Góra Jakuszyce, można pokonać niemal 500 metrów wysokości Więcej informacji: Karkonosze, Czeski Raj i Połabie Szlak rowerowy prowadzi dalej przez tereny bogate w walory przyrodnicze i historyczne, wzdłuż rzeki Izery, nie tylko przez Góry Izerskie, lecz także przez Karkonosze, Czeski Raj i Połabie. Szlak biegnie równolegle do rzeki, czasami wychodzi na wzgórza, aby rowerzyści mogli się cieszyć pięknymi widokami na okolicę. Podziwiać można mosty i ciekawostki techniczne Górnego Poizerza, trasa biegnie obok Jaskiń Bozkowskich, Doliną Izery ze ścieżką Riegrova, u podnóża Kozákova przebiega przez malownicze Maloskalsko. Mijając pobliskie miasta skalne Hruboskalsko i Skały Příhrazskie, przechodzi w otwarty teren Ziemi Mladoboslevskiej, by dalej towarzyszyć Izerze, wpływającej niedaleko Pragi do Łaby. PROJEKT GREENWAY JIZERA Stowarzyszenie Czeski Raj (Sdružení Český ráj) wraz z partnerami przygotowało projekt Greenway Jizera, którego celem jest stworzenie bezpiecznego i atrakcyjnego korytarza biegnącego wzdłuż rzeki. Można poruszać się w nim na piechotę lub na rowerze, rolkach, hulajnodze, można też podziwiać go ze statku płynącego rzeką. Greenway Jizera: jizera.cz 4

5 TURYSTYKA ROWEROWA Wypożyczalnie i serwisy rowerów W + S Ziemia Frydlancka Bike servis, Hynek Buriánek, Frýdlant, Míru 630, tel.: , h.burianek@volny.cz W + S Jízdní kola a sport Cirkl, Frýdlant, ul. ČSA 406, tel.: , cyklosport@kolacirkl.cz, S Centrum Informacji Lázně Libverda, Hejnice, Lázně Libverda 17, tel.: , infocentrum@laznelibverda.cz, / Test centrum Merida. W + S LÁZNĚ LIBVERDA, a. s., Nový dům, tel.: , libverda.cz / Tylko dla gości. W + S Verner, Raspenava, U Stadionu 157 (Ośrodek sportu Smědá), tel.: / Wypożyczenie maks. 4 6 rowerów. W + S Ziemia Liberecka Liberec Adrenalin Centrum, Na Bídě 657, tel.: , centrum.cz W patrz Wypożyczalnie sprzętu sportowego Bak Sport, U Besedy 3, tel.: , baksport@seznam.cz, / Test centrum Giant, Author, Lapiére. S Bradský Cyklo & Sport Outlet, 5. května 45, tel.: , info@bradsky.cz, S Cyklosport Kerda, Švermova 54, tel.: sklep, zakład napraw, cyklosport@kerda.cz, / Test centrum GT, Author a Cannondale. W + S Elbikes.cz, Hubertova 231/2, tel.: , info@elbikes.cz, / Sprzedaż i wypożyczalnia rowerów elektrycznych. W Kerda Sport, Švermova 54, tel.: sklep, info@kerdasport.cz, / Serwis nart i rakiet do tenisa oraz rolek. S JKC Jaroslav Kerda COLNAGO, Švermova 54, tel.: , kerda@colnago.cz, / Test centrum Colnago. W Nowa mapa Gór Izerskich Sport 2000, Hodkovická 471, tel.: , , sport2000liberec@seznam.cz, S Zakład naprawy rowerów Michal Koutník, Jeseniova 271/5, tel.: , S Red Eight, 5. května 71/35, tel.: , , redeight@ .cz, S Sport Brzák, Sázavská 648, tel.: , , sport@brzak.cz, W + S Wide Bike, Františkovská 233/6, tel.: , widebike@volny.cz, S Ośrodek sportu Ještěd, tel.: , info@sportjested.cz (przy dolnej stacji kolei linowej Skalka na centralnym parkingu / Rowery górskie, hulajnogi, kaski, test centrum rowerów Author i Agang, rejestracja: W + S Ziemia Jablonecka Jablonec nad Nisou Bike servis, Podhorská 123, tel.: , info@bikeservis.eu, S Disk Sport Cyklo, Dvorská 7, tel.: , haceksport@atlas.cz, Rabik Sport, Podhorská 23, tel.: S Zdeněk Dokoupil REBEL BIKE, Vladislava Vančury 156/4, tel.: , rebel bike@seznam.cz, / Wypożyczalnia rowerów, przyczep dla dzieci, drążków holowniczych, fotelików dla dzieci, test centrum i wypożyczalnia rowerów elektrycznych. W + S SB sport, Podhorská 141, tel.: , , jablonec@sbsport.cz, W+S Ski & Bike, Máchova 10, tel.: , , S Janov nad Nisou, Bedřichov Activeguide s. r. o., W + S patrz Wypożyczalnie sprzętu sportowego B sport, Jan Bína, Janov n. N., Hrabětice 9, tel.: , , , sport@seznam.cz, hrabetice.cz W Dzięki dofinansowaniu z Funduszu Małych Projektów czesko-polskiego programu Cel 3 Turistický region Jizerské hory wydał zaktualizowaną mapę Gór Izerskich. Obustronna mapa w skali 1: (na sezon letni i zimowy) dostępna jest bezpłatnie we wszystkich informacjach turystycznych Gór Izerskich. Propozycje dla osób na wózkach inwalidzkich Trasy dla osób na wózkach inwalidzkich w Górach Izerskich wyznaczono i oznakowano ścieżki, z których mogą korzystać osoby poruszające na wózkach inwalidzkich. Trasy dla osób niepełnosprawnych prowadzą równolegle z innymi szlakami turystycznymi i rowerowymi, jednak mogą z nich korzystać również rodziny z małymi dziećmi na rowerkach lub w wózkach dziecięcych. Ski centrum Adler, s. r. o., Bedřichov, Apartmánový dům Nisa 272/37, tel.: , ski adler@volny.cz, ski.cz, śro nie / Rowery górskie i dziecięce, foteliki dziecięce, kaski, przyczepy, drążki holownicze i in. Ponadto wypożyczalnia podwójnych rowerów górskich W + S Ziemia Tanvaldzka Cykloservis Bemi, Plavy, Haratice 143, tel.: , benda.cz S Cykloservis Faraon, Smržovka, Údolní 405, tel.: , pon pią w godz , sob w godz S Cyklo and ski Pelc, Tanvald, Vítězná 382, tel.: , skipelc.cz, pon pią w godz W + S Ing. Morávek, Josefův Důl 358 (hospůdka U vleku), tel.: , info@skilucifer.cz, / Po uzgodnieniu możliwość przewiezienia rowerów. W K & P, Hotel Motorest Beseda, Příchovice, Kořenov 378, tel.: , na terenie IT Jizerky pro Vás, skipelc.cz, pon sob w godz , nie w godz / Hulajnogi górskie. W Röschenthaler Luděk, Velké Hamry 338, tel.: , wto-pią w godz , sob w godz S Sport Čermák, Harrachov 622, Harrachov 581, Tanvald, tel.: , , , sportcermak@harrachov.cz, W + S Strona polska Świeradów Zdrój Wypożyczalnia rowerów, ul. Sienkiewicza pod EKO (lato), tel.: , sport.pl W Wypożyczalnia, serwis, sklep z rowerami, ul. Źródlana 7 dolna stacja kolei gondolowej, tel.: (linka 1, 4), , swieradow@prorider.com.pl W + S ROLKI Ziemia Frydlancka Trasa na rolki Oldřichov Hájích, trasa z Mníšku pod Libercem do Oldřichova v Hájích, długość m, szerokość 2,2 3,2 m. Prowadzi wokół Ekocentrum w Oldřichovie, gdzie można zwiedzić zagrodę ze zwierzętami oraz IT. Ziemia Liberecka Rekreační a sportovní areál Vesec, tel.: , info@skijested.cz, cz / Trasy na rolki dla początkujących i zaawansowanych, wypożyczalnia sprzętu, gastronomia, toalety dostosowane dla osób niepełnosprawnych. Część ścieżki rowerowej z Hodkovic nad Mohelkou, nadaje się do jazdy na rolkach na odcinku ok. 2 km Hodkovice (basen) w kierunku Liberca. Część ścieżki rowerowej wzdłuż Nysy w Libercu - licznie odwiedzana przez osoby jeżdżące na rolkach. Sport Park Liberec, Jeronýmova 570/22, / Trasa in-line na terenie ośrodka o długości 1,37 km, na rolki, dla początkujących rowerzystów, wypożyczalnia rolek w pobliskim Centrum A-styl. Ziemia Jablonecka Wokół zapory jabloneckiej, trasa na rower i rolki, prowadzi wokół zapory jabloneckiej, długość ok. 1,5 km Ośrodek sportowo-rekreacyjny Čelakovského, obsługa tel.: , recepce. atletika@sportjablonec.cz, tel.: / Kompleks relaksacyjno-sportowy trawiaste boisko do piłki nożnej, wielofunkcyjne boisko asfaltowe, plac zabaw, trasa na rolki (ok. 860 m), czynne cały dzień, wstęp bezpłatny. Park w Novej Pasířskej (nad końcowym przystankiem tramwajowym), w parku znajduje się również trasa na rower i rolki, przejazd przez kładkę przez Nysę Łużycką, łączna długość ok. 400 m. Szkoła jazdy na rolkach, dla dzieci, dorosłych, inne formy zajęć sportowych, tel.: , www. skolainline.webnode.cz, V VIII / Dla dzieci możliwe wypożyczenie pełnego sprzętu, zajęcia w języku cz i ang. Wypożyczalnie sprzętu sportowego Activeguide s. r. o., Janov n. N., Hraničná 1392, tel.: , , info@activeguide.cz, / Oferta dla uprawiających sporty wodne: wybór z szerokiej gamy sprzętu pływającego, canoe kajaki plastikowe i dmuchane, pontony, oczywiście w pełni wyposażone, kamizelki, neopreny. Ponadto można wybrać: liny i sznury do wspinaczki, piłki do zabawy i gry, sieci itd. Ski centrum Adler, s. r. o., Bedřichov, ski.cz patrz Wypożyczalnie rowerów Adrenalin Centrum, Liberec 1, Na Bídě 657, tel.: , centrum.cz / Sprzęt obozowy, sprzęt wysokogórski, wyposażenie turystyczne, wyposażenie via ferata, sprzęt i odzież do sportów wodnych, pontony, łódki, buty do skakania. Skialpinizm, Telemark, centrum testowe, rolki. FILAcentrum wypożyczalnia i szkoła jazdy na rolkach i nartach, Liberec, Ośrodek sportu Vesec, tel.: , , info@levnebrusle.cz, / Wypożyczalnia i szkoła jazdy na wrotkach, nartorolkach, buty do skakania i inny sprzęt do sportów letnich (petangue, badminton, fresbee). Wypożyczalnia pojazdów dwukołowych Segway, Liberec, Orlí 16, tel.: , info@segway-liberec.cz, Góry Izerskie bez barier! W celu wzbogacenia oferty turystycznej Jabloneckie Centrum Kultury i Informacji przygotowało i wydało nową mapę dla tych osób, które chciałyby zwiedzać Góry Izerskie, a które mają w różnym stopniu utrudnione poruszanie się. Nie chodzi tu wyłącznie o osoby na wózkach inwalidzkich, ale również o rodziny z wózkami dziecięcymi, z małymi dziećmi na rowerkach oraz o osoby poruszające się na rowerach ręcznych. Mapa zawiera także dziewięć tras propozycji wycieczek, przy czym w każdym przypadku w punkcie wyjścia jest możliwość zaparkowania samochodu. Na mapie każda trasa jest zaznaczona odpowiednim kolorem zgodnie z oznakowaniem w terenie w postaci kolorowych strzałek lub małych tarczy z piktogramem. W prosty sposób pokazana jest jednocześnie trudność trasy (niebieskie to trasy najłatwiejsze, zielone średnio trudne, czerwone trudne). Na trudność trasy wskazuje także jej profil z kolorowo wyróżnionym typem nawierzchni (żwir, płyty, asfalt). Znajdują się tu również informacje nt. restauracji i obiektów noclegowych w Górach Izerskich i okolicach, w tym dostępności oferowanych przez nie usług dla osób z utrudnionymi możliwościami poruszania się. Mapę, a także wiele innych informacji można uzyskać w Informacji Turystycznej w Jabloncu nad Nisou oraz w wielu innych IT w Górach Izerskich. 5

6 PROPOZYCJE WYCIECZEK Ještědska trasa grzbietowa Po grzbietach z Hodkovic aż na Ještěd Hodkovice Záskalí Javorník Rašovka, wieża widokowa U Šámalů Pláně pod Ještědem Ještěd. Łącznie 15,5 km. Zejście do tramwaju w miejscowości Horní Hanychov 4 km. Stosunkowo trudna wędrówka z dużą różnicą wysokości zaczyna się na dworcu kolejowym w Hodkovicach. Czerwony szlak turystyczny prowadzi początkowo przez dolinę Mohelki, jednak szybko zaczyna się piąć w górę w kierunku miejscowości Záskalí. Dawną drogę, tzw. praską, przekraczamy w jej najwyższym punkcie, idąc dalej na szczyt Javorníka. Do czasu pożaru w 1974 roku stała tu popularna restauracja turystyczna Obří sud. Obecnie w tym samym miejscu jest odbudowywana. Z Javorníka aż na szczyt Ještěd idziemy niebieskim szlakiem. Po wyjściu z lasu ujrzymy piękne widoki na Grzbiet Ještědski oraz Kotlinę Liberecką i Góry Izerskie. Po drodze do Kaplicy Javornickiej, pochodzącej z 1842 roku, mijamy nowy ośrodek narciarski z letnim torem saneczkowym. Kompleks powstał w 2010 roku. W miejscowości Rašovka, w miejscu, w którym przez Grzbiet Ještědski przechodzi droga łącząca region Liberca z Podještědí, warto wejść na wieżę widokową V Trnčí. Wraz z restauracją została uroczyście oddana do użytku w 2006 roku. Kolejny odcinek drogi stanowią grzbiety Rašovský i Hlubocký hřeben. Po przebyciu pierwszej części dojdziemy do restauracji U Šámalů, a potem do schroniska Klubu Czeskich Turystów Pláně pod Ještědem. Po prawej stronie można zauważyć Pomnik Obozu Ludu (Památník tábora lidu), przypominający dużą demonstrację czesko niemiecką z 1870 roku. Od schroniska szlak prowadzi w górę przez wzgórze Černý vrch (po prawej stronie ośrodek narciarski, wyciągi). Mijając restaurację Ještědka, dochodzimy drogą aż na szczyt Ještědu. Nagrodą za trud wędrówki będą piękne widoki roztaczające się z wielu miejsc tej trasy. Jeśli zechcemy udać się w dół na przystanek tramwajowy w miejscowości Horní Hanychov, możemy pójść dalej niebieskim szlakiem. Trasę wydłużamy w ten sposób o kolejne 4 kilometry. Otokar Simm foto Milan Drahoňovský Pętla wokół Ještědu Pętla wokół Ještědu to wycieczka, która nie sprawi kłopotu nawet mniej sprawnym turystom. Trasa pętli ma za zadanie pokazanie turystom tego, co najlepsze na terenie ośrodka na Ještědzie. Na trasie nie ma wyznaczonego kierunku ruchu, można się po niej poruszać zarówno w jednym, jak i w drugim kierunku. Wycieczkę rozpoczynamy od przejazdu czterosobową koleją linową Skalka na grzbiet, skąd można podziwiać uroki miasta Liberec, leżącego pod Ještědskim Grzbietem. Po opuszczeniu kolejki wyruszamy w górę szlakiem widokowym Vyhlídkova cesta o długości 1,8 km w kierunku dominanty Liberca, Ještědu. Roztacza się stąd przepiękny widok na szerokie okolice. Ze szczytu można wrócić wygodnie kolejką gondolową z powrotem do doliny i po szlaku Beranova cesta wrócić na parking lub na końcowy przystanek tramwaju. Trasa liczy łącznie 2,5 km. Ośrodek sportu Ještěd, tel.: , info@skijested.cz, / Czterosobowa kolej linowa Skalka, przewozy rowerów koleją gratis, bike park, centrum testowania rowerów Author i Agang, wypożyczalnia i serwis rowerów zjazdowych i górskich oraz terenowych hulajnóg, plac zabaw i gastronomia bezpośrednio przy stacji kolei linowej. Czteroosobowa kolej linowa Skalka, Liberec, Ski areál Ještěd, linia informacyjna tel.: , info@skijested.cz, V VI, sob nie , VII VIII, pon nie , IX, sob nie (przejazd co pół godziny, przerwa południowa od godz do 12.30), czynna do niedzieli r., dorośli przejazd w górę 70 CZK, przejazd w dół 70 CZK, przejazd w dwie strony 100 CZK, dzieci, emeryci, renciści przejazd w górę 40 CZK, przejazd w dół 40 CZK, przejazd w dwie strony 60 CZK, bilet rodzinny 2+2 przejazd w górę 180 CZK, przejazd w dół 180 CZK, w dwie strony 270 CZK / Kolej ma 1472 m długości, różnica wysokości 351 m, zbudowana została w 2006 roku i należy do najnowocześniejszych kolei linowych w Czechach. Na terenie ośrodka znajduje się również bike park, a ze szczytu Skalki prowadzi kilka szlaków rowerowych. Przewożenie rowerów koleją linową bezpłatne. Promocja: w opłacie parkingowej 1 przejazd koleją Skalka gratis! Ještěd (1012 m n.p.m.), Liberec, tel.: , recepce@jested.cz, GPS: N E / Wieża jest nieodłączną dominantą Liberca, mieści się w niej hotel i restauracja. Budowla, będąca dziełem architekta Hubáčka, została nagrodzona prestiżową Nagrodą Perreta i została ustanowiona narodowym zabytkiem techniki. Na Ještěd kursuje kolej gondolowa Liberec Horní Hanychov Ještěd, tel.: kasa, , jested.cz, I XII, pon , wto nie (8.00, 8.30, 9.00, 9.30, 10.00, 10.30, 11.00, 11.30, 12.00, 13.00, 13.30, 14.00, 14.30, 15.00, 15.30, 16.00, 17.00, 18.00, 19.00), gondole wyjeżdżają z obu stacji jednocześnie, dorośli 75 CZK, bilet w obie strony 120 CZK, dzieci 5 15 lat, osoby niepełnosprawne 50% zniżka, rower 50 CZK (jednorazowo tylko 2 rowery i muszą być czyste) / Ještědska kolej należy do najstarszych klasycznych kolei linowych. Zbudowana została na koszt ów czesnych Kolei Państwowych ČSD przez znaną firmę z Chrudimia František Wiesner. Budowę rozpoczęto roku, a kolej oddano do użytku r. W okresie kolej poddano kapitalnemu remontowi. Kolej linowa ma długość 1183 m i pokonuje różnicę wysokości 402 m. Rašovka (610 m n.p.m.), Restauracja V Trnčí z wieżą widokową, Liberec 25, Rašovka 79, tel.: , I XII, śro sob , nie , GPS: N E / Po ponad 40 latach od pożaru na Rašovce powstała nowa restauracja dla niepalących, przystosowana dla osób niepełnosprawnych. Murowana wieża widokowa, o wysokości 19.5 m, przyciąga wędrowców z dalekich okolic. Restauracja V Trnčí z wieżą widokową i tarasem ogrodowym została otwarta 10 czerwca 2006 roku przy okazji Odpustu Świętego Antoniego na Rašovce. Ośrodek ogólnosportowy Obří Sud Javorník, Javornická 350, Jeřmanice, obrisud.cz / Czynny cały rok, na wzgórzu Javorník (684 m n.p.m.), położony niedaleko drogi ekspresowej między Pragą a Libercem. Oferuje: tor saneczkowy, liczący 1100 m, będący najdłuższym torem w Czechach, czteroosobową kolej linową z jednym pojazdem do przewożenia osób, park adrenaliny oraz trasy crossowe, pensjonat Obří Sud (budowa repliki dawnej beczki oraz wieży widokowej trwa) w planach jest restauracja i obiekt noclegowy, parking na terenie ośrodka na ok. 160 samochodów, przyłącza dla pojazdów caravaningowych. zdjęcie: Milan Drahoňovský 6

7 ATRAKCJ E TURYSTY CZNE Wieże widokowe Gór Izerskich i okolic Nazwa i wysokość nad poziomem morza 1. Bramberk (787 m n. p. m.) GPS: N E Císařský kámen (637 m n. p. m.) GPS: N E Černá studnice (869 m n. p. m.) GPS: N E Frýdlantská rozhledna (399 m n. p. m.) GPS: N E Ještěd (1 012 m n. p. m.) GPS: N E Kopanina (657 m n. p. m.) GPS: N E Královka (859 m n. p. m.) GPS: N E Nisanka (676 m n. p. m.) GPS: N E Nowy ratusz (513 m n. p. m.) GPS: N E Petřín (608 m n. p. m.) GPS: N E Proseč (593 m n. p. m.) GPS: N E Ratusz Liberec wieża widokowa (370 m n. p. m.) GPS: N E Rašovka (610 m n. p. m.) GPS: N E Slovanka (820 m n. p. m.) GPS: N E Smrk (1 124 m n. p. m.) GPS: N E Štěpánka (góra Hvězda, 958 m n. p. m.) GPS: N E Špičák u Tanvaldu (831 m n. p. m.) GPS: N E Wieża ratusza w Frýdlancie (294 m n. p. m.) GPS: N E Wieża widokowa Lidové sady (450 m n. p. m.) GPS: N E Kontakt Lučany nad Nisou tel.: Rádlo Milíře Dzielnica miasta Liberec Vratislavice n. N. tel.: , Horní Černá Studnice 926, tel.: , pavlina@voplakal.cz Frýdlant tel.: , frydlant.cz, Liberec tel.: recepce@jested.cz, Rychnov u Jablonce n. N. przy schronisku Na Kopanině tel.: Urząd Gminy Frýdštejn Janov n. N tel.: , kralovka@jizerskehotely.cz Nová Ves n. N. tel.: , nisanka.cz Jablonec n. N., Mírové náměstí 3100, tel.: info@jablonec.com, Jablonec n. N., Petřínská 6 tel.: , petrin.cz Jablonec n. N., Lukášovská 217 tel.: , tucek.viktor@ .cz, rozhlednadnadproseci.webnode.cz Liberec, náměstí Dr. E. Beneše 1 tel.: , ww.infolbc.cz Liberec, Restaurace V Trnčí s rozhlednou, Rašovka 79 tel.: Lučany n. N., Horní Maxov 8 tel.: , info@slovanka.eu, Nové Město pod Smrkem Kořenov Příchovice tel.: Albrechtice v Jizerských horách 355 tel.: , spicak.cz Frýdlant, náměstí T. G. Masaryka 37 tel.: mic@mesto fydlant.cz muzeum@mu frydlant.cz frydlant.cz Liberec 1, Lidové sady 425/1 tel.: info@lidovesadyliberec.cz Godziny otwarcia i bilety wstępu V, VI, IX, sob nie w godz , VII VIII, pon nie , X otwarta w zależności od pogody I XII na własne ryzyko wstęp bezpłatny V, VI, IX, X, wto nie w godz , VII VIII, pon nie , tylko przy dobrej pogodzie V, IX sob, nie, święta w godz , VI VIII, wto nie w godz , dorośli 15 CZK, dzieci 10 CZK galeria wokół wieży dostępna nieodpłatnie Informacje wszystko 1 1,5 km 1000 m Bufet 2000 m 300 m 700 m I XII, pon nie w godz , klucz do odebrania u pani Janků naprzeciw schroniska Na Kopanině, zaliczka na klucz 100 CZK, dorośli 10 CZK, dzieci 5 CZK I XII pon nie w godz V, pią nie w godz V, VI, IX, śro-nie VII VIII, pon nie , przy złej pogodzie zamknięta dzieci do lat 6 wstęp wolny, dorośli 15 CZK bilet całoroczny 45 CZK VII VIII, pon pią 9.00, 10.00, 11.00, 12.00, 13.00, 14.00, 15.00, (pon i śr) godz , spotkanie w IT dorośli 20 CZK, dzieci powyżej 6 lat 10 CZK I XII pon nie w godz dorośli 20 CZK, dzieci bezpłatnie V IX sob, nie w godz w inne dni po uzgodnieniu tel. dla min. 5 osób VI IX, pon pią , sob , X V, czw , o każdej pełnej I XII śro sob , nie wszystko 300 m 750 m 30 m Bufet 30 m 500 m 30 m 500 m 200 m 1500 m 200 m 2000 m I XII ogólnie dostępna 200 m wstęp bezpłatny I XII ogólnie dostępna 5000 m wstęp bezpłatny IV VI, wto nie w godz VII VIII, pon nie w godz m 1000 m IX X, wto nie w godz V, X, pią, sob, nie w godz , VI, IX, śro nie , VII VIII, wto nie m Kolej linowa czynna VII VIII, pią nie w godz o każdej pełnej godzinie. Więcej informacji na m 500 m I XII, pon nie w godz dzieci powyżej 10 lat, studenci, emeryci 5 CZK, dorośli 10 CZK 80 m Wybrane wieże widokowe są zaznaczone numerami na mapie znajdującej się na stronach 12 i

8 PROPOZYCJE WYCIECZEK Zamki i pałace Zamek i pałac Frýdlant Narodowy Instytut Zabytków, Dyrekcja zamku i pałacu Frýdlant, Zámecká 4001, tel.: , frydlant@liberec.npu.cz, regin.cz, IV, X, wto nie w godz , V, VI, IX, wto nie w godz , VII VIII, wto nie w godz , dorośli 130 CZK, dzieci i studenci 80 CZK, emeryci 90 CZK, oprowadzanie w języku obcym: dorośli 190 CZK, dzieci 130 CZK, GPS: N E Zamek Frýdštejn Hodkovice nad Mohelkou, Frýdštejn 80, tel.: , oufrydstejn@iol.cz, V X, wto nie w godz , dzieci 6 15 lat 10 CZK, studenci, emeryci 30 CZK, dorośli 40 CZK, GPS: N E Pałac Sychrov Narodowy Instytut Zabytków, Dyrekcja pałacu państwowego Sychrov, tel.: , pokladna. sychrov@liberec.npu.cz, XI III, pon nie w godz , IV, IX X, pon nie w godz , V VIII, pon nie w godz , dorośli 150 CZK, seniorzy pow. 65 lat, dzieci 6 15 lat, studenci lat (za okazaniem legitymacji szkolnej/studenckiej) 100 CZK, dzieci do lat 7 wstęp wolny, GPS: N E / Historię miejsca pokazuje ścieżka edukacyjna, Leśne wędrówki z Kamilem Rohanem/ Lesní putování s Kamilem Rohanem, znajdująca się w pobliżu parku przypałacowego. W niedalekiej okolicy można zwiedzić: Zamek Grabštejn, Hrádek n. N., tel.: , grabstejn@liberec.npu.cz, V IX, wto nie w godz / Zamek można zwiedzać od najgłębszych piwnic po zwieńczenie wieży. Trasa zwiedzania obejmuje także nowo odrestaurowaną kaplicę św. Barbary oraz nowe ekspozycje. Pałac Lemberk, Jablonné v Podještědí, tel.: , lemberk@liberec.npu.cz, lemberk.cz Pałac Hrubý Rohozec, Turnov, tel.: , rohozec.eu Polska część Zamek Chojnik, Jelenia Góra Sobieszów, tel.: , V VI, IX X, wto pią w godz , VII VIII, wto nie w godz , dorośli 5 PLN, dzieci 3 PLN, GPS: N E Zámek Czocha, Stankowice-Sucha, Leśna, tel.: , , rezerwacja@zamekczocha.pl, pl, pon nie w godz , dzieci i młodzież 3 15 lat 6 PLN, dorośli 12 PLN, od godz wstęp wolny na zewnętrzne dziedzińce zamkowe, poza tym dzieci i młodzież do 15 lat 1,50 PLN, dorośli 3 PLN, GPS: N E / Zamek Czocha zbudowano w drugiej połowie XIII wieku, leży nad Jeziorem Leśniańskim i jest jednym z najpiękniejszych polskich zamków. W 1909 roku należał do dreźnieńskiego bankiera Ernsta von Gütschow. Zlecił on jego przebudowę, która nadała obiektowi charakter romantycznej siedziby. Znajduje się tu wiele elementów, będących klasycznymi atrybutami zamku i odpowiadających wyobrażeniom o kształcice prawdziwego średniowiecznego zamku warownego. Zamek Świecie, ruiny zamku z XIV wieku znajdujące się przy drodze z Leśnej na Świeradów, ok. 5 km na południe od Leśnej. Zamek Gryf, ruiny średniowiecznego zamku we wsi Proszówka, na wzniesieniu (447 m n. p. m.) nad drogą Gryfów Śląski Mirsk, 6 km na południe od Gryfowa i 2 km na północny wschód od Mirska. Obecnie w rękach prywatnych. Zamek Rajsko, ruiny piastowskiego zamku średniowiecznego stojące w małej wsi Zapusta przy drodze z Leśnej do Biedrzychowic. Atrakcje w Frydlancie czego Państwo jeszcze nie widzieli Kościół pw. Znalezienia Świętego Krzyża w Frydlancie, niepozorny kościół dekański stojący w środku miasta, osnuty jest tajemnicą związaną z cennymi zabytkami. Zbudowano go w miejscu dawnej drewnianej kaplicy św. Barbary z 1346 roku, później go kilkukrotnie przebudowywano. Największa barokowa rozbudowa miała miejsce w latach Przebudowę w stylu neogotyckim przeprowadzono pod koniec XIX wieku. Od 1999 roku prowadzone są tu prace restauratorskie (np. płótno Melchiora z Redernu, dzwony) oraz badania (w 2010 roku na suficie grobowca). Historia kościoła związana jest z rodami szlacheckimi Bibrštejnów i Redernów, do których należała posiadłość Frydlancka. Tu znajdują się ich grobowce. Dziełem szczytowego renesansu jest grobowiec Redernów z 1600 roku, który wraz z największym pośmiertnym portretem w Czechach swojemu zmarłemu ojcu, cesarskiemu dowódzcy wojskowemu Melchiorowi z Redernu, ufundowała Katarzyna z Redernu. W latach zleciła namalowanie obrazu olejnego o wyjątkowych wymiarach (kwadrat 3,5 m x 3,5 m). W kościele zachowały się trzy piękne dzwony, z dawnych sześciu. Największy z nich, o średnicy 90 cm i wysokości 71 cm, pochodzi z 1560 roku z Ludvíkova pod Smrkem. Średni o wysokości 74 cm i średnicy 85 cm pochodzi z początku XVI wieku z Kunratic. Najmniejszy dzwon (sygnaturka), pochodzący z 1719 roku, ma średnicę 52 cm i wysokość 40 cm. W pobliżu kościoła stoi kolumna maryjna z XVII wieku oraz Droga Krzyżowa. Kościół pw. Znalezienia Świętego Krzyża stanowi, poza zamkiem i pałacem Frydlant, najcenniejszy zabytek miasta. Zapraszamy do wędrówki śladami historii Ziemi Frydlanckiej. frydlant.wz.cz 8

9 PROPOZYCJE WYCIECZEK Do Zapory Bedřichovská Z dzielnicy Lidové sady do zapory w sercu gór Liberec, Lidové sady Mlynářův kříž Rudolfov, zapora zapora Bedřichovská přehrada na Czarnej Nysie Przełęcz Maliník Rudolfov, Česká chalupa, MZK. Łącznie 14 km. Z dzielnicy Bedřichovská přehrada, droga powoli wznosi się przez podmiejskie lasy do punktu widokowego Krzyż Młynarza [Mlynářův kříž]. Ta Męka Pańska stoi na skrzyżowaniu leśnych dróg. Została zbudowana w 1864 roku na miejscu młyna Antona Jägera, rudolfovskiego młynarza, który umarł tego roku. Po niespełna pół godzinie dochodzimy stąd do Rudolfova, gdzie można obejrzeć niewielki zbiornik wodny z 1928 roku. Droga wznosi się teraz przez dolinę Czarnej Nysy, strome zbocza po lewej stronie noszą nazwę Panenská stráň. Po 3,5 km wchodzimy aż na poziom tamy zapory Bedřichovská přehrada. Ścieżka skręca tu w prawo. W lesie, po prawej stronie, można odszukać miejsce, w którym miała miejsce słynna strzelanina między gajowym a kłusownikiem tzw. Stammelův pomníček. Niedługo potem dochodzimy do tamy, z której roztacza się widok na zbiornik oraz rozległe lasy w tle z formacją skalną Ptačí kupy. Zaporę zbudowano w latach Od zbiornika idziemy dalej po zielonym szlaku do przełęczy Maliník. Po drodze mijamy Melzerův pomník, przypominający wypadek związany z budową tamy, oraz Mękę Pańską o nazwie Krzyż Lichteneckera [Lichteneckerův kříž]. Z przełęczy Maliník schodzimy do karczmy Česká chalupa (MZK) lub ewentulnie z powrotem aż do dzielnicy Liberca Lidové sady. Otokar Simm Liberec - Lidové sady dla każdego ZOO Liberec, p. o., Liberec 1, ul. Masarykova 1347/31, tel.: , info@zooliberec.cz, IV X, pon nie , XI III, pon nie , dzieci 3 15 lat, studenci, emeryci powyżej 65 lat 65 CZK, dorośli 115 CZK. Stałe atrakcje w ZOO: kąpiel słoni karmienie lwów morskich karmienie pingwinów karmienie surykatek a mangust lisich karmienie białych tygrysów i lwów tresura słoni Aktualne dokładne godziny karmienia na Ogród Botaniczny Liberec, Liberec 1, ul. Purkyňova 1, tel.: , info@ botanyliberec.cz, czas letni pon nie , czas zimowy pon nie , dzieci, studenci 70 CZK, emeryci, dorośli 140 CZK. Plac zabaw, czynny: , pon nie, w godz / Fontanny wodne, kolejka, diabelski młyn, labirynt, karuzele, huśtawki, ślizgawki, piaskownica i inne atrakcje, gastronomia Wieża widokowa Lidové sady, Liberec 1, Lidové sady 425/1, tel.: , I XII, pon nie w godz dzieci powyżej 10 lat, studenci, emeryci 5 CZK, dorośli 10 CZK, GPS: N E / Wieża o wysokości 35 m licząca 155 metrów przy obiekcie zabytkowym Lidovych sadów, dostępna od 1901 roku do połowy lat pięćdziesiątych oraz od 1998 roku po remoncie. Kulturní a společenské centrum Lidové sady Liberec [Centrum Kultury], Lidové sady 425/1, tel.: , pon nie w godz Tramwaj od Centrum Babylon do ZOO Liberec i z powrotem, Liberec, Nitranská 1, tel.: , touristservice@centrumbabylon.cz, VI VIII, bezpłatny. Specjalne przejazdy tramwajem zabytkowym Bovera, Dopravní podnik města Liberce, a. s. Boveraclub, Liberec 3, ul. Mrštíkova 3, tel.: , boveraclub@dpml.cz, Muzeum Północnych Czech (Severočeské muzeum), ul. Masarykova 11, tel.: , muzeumlb@muzeumlb.cz, wto nie w godz , dzieci, studenci, emeryci 20 CZK, dorośli 50 CZK / Obecny budynek zbudowano w latach , wg projektu B. Ohmanna, w stylu noworenesansowym. W pierwszej kolejności uwagę przykuwa szczupła wieża, która jest dokładną kopią wieży dawnego libereckiego ratusza. Ratusz, nám. Dr. E. Beneše 1, tel.: , mic@infolbc.cz, / Noworenesansowy budynek libereckiego ratusza zbudowano w 1893 roku wg projektu wiedeńskiego architekta F. Neumanna. Słynie z podobieństwa do ratusza w Wiedniu. zdjęcie: M. Dománková 9

10 ATRAKCJE TURYSTYCZNE Nazwa i GPS Kontakt Godziny otwarcia i bilety Informacje, tematyka Gospodarstwo Český svět i kuźnia Ondřeja Stelziga Kościół pw. Nawiedzenia NMP i Międzynarodowe Centrum Odnowy Duchowej Mauzoleum Klingera Dolní Řasnice nr 27 i 29 po uzgodnieniu pod nr tel.: , ceskysvet@seznam.cz, Hejnice, Klášterní 1, tel.: , mcdo@mcdo.cz, Nové Město pod Smrkem, ul. Celní tel.: Muzeum Miejskie Frýdlant Frýdlant, nám. T. G. Masaryka 37 tel.: muzeum@mu frydlant.cz, frydlant.cz Muzeum Nové Město pod Smrkem Nové Město pod Smrkem, ul. Palackého 276 tel.: knihovna.nmps@volny.cz, Restauracja Obří sud Lázně Libverda 186 tel.: , nulicek@obrisud.cz, Schronisko górskie Smědava Smědava, Bílý Potok č. p. 163, tel.: Prywatne Muzeum Regionalne miejscowości Višňová w Poustce Muzeum Kolejnictwa Frýdlant Ekologiczne Centrum Informacji oraz elektrownia wiatrowa Żywy skansen w Jindřichovicach pod Smrkem AUTOMUZEUM.CZ Muzeum Historii Motoryzacji Ziemi Libereckiej Libereckie podziemia GPS: N E Frýdlant 59 tel.: , vis.net Towarzystwo Frýdlantské okresní dráhy, o. s., Frýdlant, ul. Žitavská 867, tel.: , spolek.fod@seznam.cz, Jindřichovice pod Smrkem, firma Resec tel.: , mirka@resec.cz, Stowarzyszenie Społeczne Lunaria, Jindřichovice pod Smrkem 12, tel.: info@lunaria jindrichovice.cz, jindrichovice.cz Vratislavice n. N., Liberec 30, Tanvaldská 164, teren Browaru Konrad, tel.: , info@automuzeum.cz, Miasto Liberec, tel.: , fialkova.eva@magistrat.liberec.cz Sala Pamięci Ferdynanda Porsche Informacja Turystyczna Vratislavice 10/10/10, Vratislavice nad Nisou, Nad Školou 1675, tel.: , , , info@vratislavice.cz, iqpark centrum poznawania w formie zabawy Centrum Babylon Liberec, Nitranská 1, tel.: , , coufal@iqpark.cz, Muzeum Północnych Czech (Severočeské muzeum) Liberec, Masarykova 11, tel.: , muzeumlb@muzeumlb.cz, Muzeum Szkła i Biżuterii w Jabloncu nad Nisou Jablonec nad Nisou, U Muzea 398/4, tel.: , msbjbc@quick.cz, jablonec.cz Galeria Belveder Jablonec nad Nisou, Mlýnská 27, tel.: , msbjbc@quick.cz, jablonec.cz Sala szklarstwa w Górach Izerskich Kristiánov Kristiánov v Jizerských horách, tel.: , msbjbc@quick.cz, jablonec.cz Schronisko Šámalova chata na Nové Louce Muzeum Miejskie w Rychnovie u Jablonce n. N. Ekspozycja malarstwa rychnovskiego Muzeum Kittela na Krásnej GPS: N E Muzeum Lokalnej Historii Smržovki i sala wystawiennicza Muzea, krajoznawstwo, zabytki Gór Izerskich i okolic Bedřichov 48, Nová Louka, tel.: , chata.cz Rychnov u Jablonce nad Nisou, Husova 490, tel.: , mstrnadova@rychnovjbc.cz, Krásná 11, Pěnčín, tel.: Smržovka, nám. T. G. Masaryka 1 tel.: , I XII po uzgodnieniu tel. pon pią, zwiedzanie po rezerwacji tel. V IX, wto nie w godz , X IV, wto i czw w godz , dorośli 20 CZK, dzieci i studenci 10 CZK, bilety grupowe dla powyżej 5 osób 5 CZK pon w godz i , wto w godz i , śr w godz , czw w godz i , VII, VIII oraz w sob i nie w godz i , dorośli 10 CZK, dzieci 5 CZK, bilet grupowy 3 CZK IV IX, wto-nie w godz sob, nie w godz , inne terminy po uzgodnieniu, wstęp wolny VI VIII, sob w godz , wstęp datki dobrowolne po uzgodnieniu Muzeum na terenie skansenu: IV IX, wto nie w godz , X III, pią nie w godz , w innych terminach po uzgodnieniu tel., dorośli 50 CZK, studenci, dzieci, emeryci, osoby niepełnosprawne z legitymacją 25 CZK W sezonie letnim co niedzielę w godz , 50 CZK/os., dzieci pod opieką osoby dorosłej 25 CZK, grupy powyżej 10 osób należy umówić! VI IX, każda śro o godz. 9.00, 10.30, 13.00, i 16.00, dorośli 50 CZK, dzieci, studenci, seniorzy 30 CZK, spotkanie na ulicy Lucemburska przy głównym wejściu do schronu. Możliwość uzgodnienia indywidualnego, pon pią w godz i , dorośli 10 CZK, dzieci 5 CZK pon pią w godz , dorośli 100 CZK, dzieci 60 CZK, dzieci do 100 cm wstęp wolny wto nie w godz , dzieci, studenci, emeryci 20 CZK, dorośli 50 CZK wto nie w godz , dorośli 80 CZK, dzieci 6 15 lat, studenci, emeryci, renciści 50 CZK, oddzielne bilety na wystawę 40 CZK 16 czerwca 26 września 2011: wto-pią i , 17 czerwca 25 września 2011: wto-nie i , bilet 30 CZK VI IX, pon nie w godz , 20 CZK I-XII, pon czw w godz i , pią w godz , wstęp wolny. V VI, IX, sob nie w godz , VII VIII, pon nie w godz , dzieci 6 15 lat 20 CZK, emeryci-,osoby niepełnosprawne, studenci 30 CZK, dorośli 40 CZK, bilet rodzinny 90 CZK śro w godz i , sob, nie w godz i , po rezerwacji tel. również w innych terminach Kuźnia dom kowala Andreasa (Andrzeja) Stelziga Gospodarstwo Český svět kapliczka, domek, spichlerz i inne zabytkowe zabudowania. Kościół jest bardzo znanym miejscem pielgrzymkowym, ma świetną akustykę i piękną atmosferę, organizowane są tu koncerty organowe i koncerty muzyki sakralnej. Mauzoleum stanowi cenny zabytek funeralny (grobowiec założyciela miejscowej firmy tekstylnej Ignaza Klingera). Historia Ziemi Frydlanckiej: miecz frydlanckiego kata, kopia obrazu z prawdopodobnym wizerunkiem Albrechta Wallenstein oraz model renesansowego ratusza. Przyroda, atrakcje i historia Cypla Frydlanckiego. Popularna restauracja, punkt wejścia na singltrek. Popularne miejsce wśród turystów, gastronomia, końcowy przystanek autobusu turystycznego z Frýdlantu. Historia gminy w drewnianym budynku o konstrukcji ryglowej nr 59. Parowozownia w pobliżu dworca, stała ekspozycja poświęcona historii kolei na Ziemi Frydlanckiej, w szczegolności wąskotorowej linii Frýdlant Heřmanice. Ekspozycja poświęcona energetyce alternatywnej, informacje nt. kotłowni na biomasę i elektrowni wiatrowych. Muzeum dot. życia ludności wiejskiej przed rewolucją przemysłową. Wiatrak z turbiną, ścieżka edukacyjna Okolím Jindřichovic za výšinami ideálů a do údolí duše (Po okolicach Jindřichovic wzniesieniami ideałów i dolinami duszy). Dla miłośników motoryzacji i historycznych samochodów. Ekspozycja poświęcona historii i współczesności obrony cywilnej. Tablice interaktywne i trzy samochody Porsche. Interaktywne edukacyjne centrum nauki w formie zabawy, ponad 100 eksponatów. Trzy działy ze zbiorami: przyroda, historia i historia sztuki. Dodatkowo stałe ekspozycje. Historia produkcji szkła, ekspozycje: Cudowny świat biżuterii i Magiczny ogród Czeskie szkło siedmiu wieków. Podlega pod Muzeum Szkła i Biżuterii. Wystawy poświęcone szkłu i biżuterii, krajoznawstwu, historii, stała ekspozycja Sala w stylu empire. Sala należy do Muzeum Szkła i Biżuterii, ekspozycja o nazwie Kristiánov Klíč k srdci Jizerských hor (Kristiánov Klucz do serca Gór Izerskich). Opisy pismem Braill a. Pierwsza sobota września: tradycyjny Maryjny Odpust Szklarski. Dawny tzw. Panský dům, przebudowany na dworek myśliwski, obecnie pełni funkcję pensjonatu i restauracji. Ekspozycja malarstwa rychnovskiego. Interaktywna ekspozycja: uzdrowienie, dobro i zło w życiu człowieka i równowaga człowieka i przyrody. Przedstawia rozwój i ważne osobistości miasta Smržovka. 10

11 ATRAKCJE TURYSTYCZNE Nazwa i GPS Kontakt Godziny otwarcia i bilety Informacje, tematyka Muzeum Sprzętu Pancernego GPS: N E Teren dawnego PGR Lučany n. N., na granicy miejscowości Smržovka i Nová Ves n. N., tel.: , tankysmrzovka@seznam.cz, webgarden.cz Willa i ogród Riedla Desná v Jizerských horách, Krkonošská 120, tel.: , desenske.noviny@seznam.cz, desna.cz Ekspozycja muzeum lekkich fortyfikacji z lat Tesařov, Kořenov, pod rozhlednou Štěpánkou, tel.: Muzeum Gór Izerskich Kořenov, osada Jizerka, tel.: , pavel.byron@csopjizerka.cz, Muzeum Kolei Zębatej Železniční společnost Tanvald, o.p.s., Kořenov, dworzec kolejowy, tel.: , info@zubacka.cz, Muzeum Produkcji Zabawek DETOA Albrechtice s. r. o. GPS: N E Vila Schowanek Muzeum Historii Lokalnej i Przyrodoznawstwa Muzeum Lokalnej Historii Josefův Důl Muzeum Górnictwa Harrachov oraz sztolnia z trasą turystyczną Muzeum Karkonoskie ekspozycja Šindelka Harrachov Muzeum Szkła należy do Huty szkła i minibrowaru Novosad & syn Harrachov s. r. o. Czech Republic Detoa Albrechtice s. r. o., Jiřetín pod Bukovou 6, tel.: , exkurze@detoa.cz, Vila Schowanek Jiřetín pod Bukovou 73, tel.: , , jiretinpb@jiretinpb.cz, schowanek.cz Josefův Důl č. p. 210, v budynku biblioteki gminnej, tel.: , , Harrachov, tel.: (większe grupy należy umówić wcześniej), info@ados harrachov.cz, harrachov.cz Harrachov, tel.: , sindelka@krnap.cz, Harrachov, tel.: , turistik@sklarnaharrachov.cz, Ski muzeum Harrachov Harrachov, tel.: , , camping@harrachov.cz, turistik@sklarnaharrachov.cz, Ośrodek wycieczkowy Pěnčín (Fipobex) Bratříkov, Pěnčín 60, tel.: , exkurze@fipobex.cz, Muzeum Rolnictwa Ośrodek wycieczkowy Pěnčín Bratříkov, Pěnčín 60, tel.: , muzeum Bozkovskie jaskinie dolomitowe Bozkov 263, tel.: , , bozkov@caves.cz, Muzeum Miejskie w Železnym Brodzie ekspozycja szkła Muzeum Miejskie w Železnym Brodzie ekspozycja etnograficzna Muzea, krajoznawstwo, zabytki Gór Izerskich i okolic Železný Brod, náměstí 3. května 37, tel.: , , muzeum@zelbrod.cz, Železný Brod, Běliště, č. p. 57, tel.: , muzeum@zelbrod.cz, Muzeum Mineralogiczne Szklarska Poręba, ul. Kilińskiego 20, tel.: , muzea.pl Muzeum Ziemi Szklarska Poręba, ul. Jeleniogórska 9, tel.: Muzeum Energetyki Szklarska Poręba, ul. Jeleniogórska 2, tel.: Stara Chata Walońska Szklarska Poręba, ul. Kołłątaja 12, tel.: Dino park Szklarska Poręba tel.: , Chata na Stogu Izerskim Świeradów Zdrój, , skr. poczt. 15 tel.: , Szachy w plenerze Świeradów Zdrój, Dom Zdrojowy Hala Specerowa, tel.: Szachy mini muzeum Świeradów Zdrój, Szach Mat, ul. Słoneczna 2, tel: Zalecamy rezerwację telefoniczną, II VI, IX XI, sob, nie w godz , VII VIII, wto nie w godz , możliwość przejechania się czołgiem w weekendy po wcześniejszym uzgodnieniu tel. wto w godz , , czw w godz , , sob w godz , bilet 10 CZK V VI, IX, sob nie w godz (poza każdą trzecią sobotą i niedzielą w miesiącu impreza Šmajdání, patrz Kalendarz imprez), VII VIII, wto nie w godz , wstęp datki dobrowolne V X, sob nie w godz , dorośli 35 CZK, emeryci 30 CZK, dzieci 20 CZK, bilet rodzinny 70 CZK sezon letni 2011: , pon nie w godz , dzieci, emeryci 20 CZK, dorośli 30 CZK I XII, pon pią w godz , sob w godz (dla grup 7 15 osób bilet 420 CZK), dorośli 80 CZK, dzieci 60 CZK Nowe warsztaty kreatywne: pon pią w godz , sob I XII, sob w godz , pon pią w godz po wcześniejszym uzgodnieniu, dorośli 60 CZK, dzieci 40 CZK czw i sob i , dorośli 20 CZK, srudenci, emeryci, renciści 10 CZK V VI, IX X, wto nie, VII VIII, pon nie w godz , dorośli 100 CZK, dzieci, studenci 50 CZK I XII, pon nie w godz i , dorośli 40 CZK, dzieci, emeryci 20 CZK muzeum szkła: I XII, pon nie w godz , możliwość zwiedzania huty szkła: I XII, pon nie w godz I XII, pon nie w godz V IX, pon pią w godz , sob pod nr tel.: , X IV, pon-pią w godz (o każdej pełnej godzinie) pracownika koralikowa, pon pią w godz , sob,nie info na IV IX kolejka I XII, pon nie w godz , wstęp datki dobrowolne XI III, wto pią w godz , IV VI, pon nie w godz , VII VIII, wto nie w godz , IX X, wto nie w godz , dorośli 100 CZK, emeryci pow. 65. roku życia 80 CZK, dzieci 6 15, studenci, renciści 50 CZK V, VI, IX, wto nie w godz i , VII VIII, wto nie w godz i , X IV, sob nie i V, VI, IX, wto nie w godz i , VII VIII, wto nie w godz i , X IV, sob nie w godz i I XII, wto sob w godz , nie w godz , dorośli 8 PLN, dzieci 5 PLN I XII, pon nie w godz , wstęp wolny I XII, wto w godz , w innych terminach po uzgodnieniu tel., wstęp wolny Po uzgodnieniu tel. pon pią w godz , sob nie w godz , dorośli 18 PLN, dzieci do 12 lat, emeryci powyżej 65 lat 14 PLN I XII, pon nie w godz I XII, pon nie w godz Ekspozycje poświęcone jest pancernym pojazdom gąsienicowym oraz artylerii przeciwlotniczej. Ośrodek kultury, Muzeum Historii Desnej i biblioteka miejska. Z przewodnikiem można zwiedzić obiekty lekkich fortyfikacji na odcinku CH2-Polubný. Ekspozycja poświęcona historii starej osady szklareskiej, przyrodzie i in. Ekspozycja dotyczy kolei zębatej Tanvald Kořenov i linii do Harrachova i Szklarskiej Poręby. Nowością są wyświetlane filmy. Zwiedzanie: produkcja tradycyjnych drewnianych zabawek. Ekspozycja nart historycznych, ekspozycja stolarstwa, historii lokalnej i muzuem przyrodnicze. Ważne osobistości regionu, tradycje i dziedzictwo kulturalne. W muzeum prezentowane są minerały złoży fluorytowych, narzędzia i przedmioty wykorzystywane do wydobycia, mapy oraz zdjęcia dokumentujące pracę w kopalni. Ekspozycja leśnictwa i myśliwstwa. Najstarsza czynna huta szkła w Czechach. Muzeum posiada historycznie i technologiczne kompleksowe zbiory szkła historycznego, minibrowar z restauracją, łaźnie piwne. Historia harrachovskiego narciarstwa, rozwój skoków narciarskich i kombinacji norweskiej, stanowi część Muzeum Szkła. Produkcja szlifowanych pereł, sprzedaż pereł, kozia i owcza farma, zakład produkcji serów, kolejka widokowa, muzeum rolnictwa. Ekspozycja maszyn rolniczych z regionu Ziemi Jabloneckiej i Turnovskiej. Jedyna dostępna dla turystów jaskinia krasowa w północnej części Czech z unikatową kwarcową szatą z największym podziemnym jeziorem w Czechach. Ekspozycja železnobrodskiej szkoły hutnictwa szkła i lokalnych przedsiębiorców szklarskich okresu międzywojennego. Stała ekspozycja J. Brychtovej i S. Libenskiego. Ekspozycja minerałów, kamieni szlachetnych, szkieletów dinozaurów, skamieniałości. Kamienie i minerały z całego świata. Siedziba poszukiwaczy skarbów z XV XX wieku. Największy park dinozaurów w Polsce w pięknym izerskim lesie. Pod szczytem (1 107 m n.p.m.), do dziś prowadzi działalnośc turystyczną. 11

12

13

14 PROPOZYCJE WYCIECZEK Okolicami Hejnic i Uzdrowiska Libverda»» Śladami widoków na Kočičí kameny Bílý Potok, stacja kolejowa Hubertka Kočičí kameny Bártlova bouda Bílý Potok, stacja kolejowa. Łącznie 7,5 km.. Z końcowej stacji kolejowej w Bílym Potoku kierujemy się krótko czerwonym szlakiem w stronę drogi. Z drogi od razu skręcamy w lewo i przez pastwiska dochodzimy do lasu. Ścieżka pnie się stąd w górę przez mieszane lasy, częściej zmienia kierunek, a więc trzeba uważać, aby nie zgubić znaków. Nagle pojawia się przed nami schronisko Hubertka, stojące w tym miejscu od ponad stu lat. Przez te lata pełniło różne funkcje, obecnie powróciło do swojej pierwotnej roli schroniska turystycznego z możliwością noclegu. Pod schroniskiem znajduje się bufet. Od 2009 roku przebiega tędy również szlak rowerowy singltrek nowość w naszych górach. Krótka dróżka skręcająca od schroniska prowadzi do formacji skalnej Kočičí kameny. Po schodach wyciosanych w skale w 1923 roku łatwo wchodzimy na szczyt, skąd roztacza się piękny widok na dolinę Smědej oraz północne zbocza gór. Po powrocie do schroniska idziemy dalej czerwonym szlakiem do schroniska Bártlova bouda. Idziemy wprawdzie po leśnej asfaltowej drodze, jednak pojawiające się od czasu do czasu widoki wszystko nam wynagrodzą. Od restauracji Bártlova boczna droga doprowadzi nas z powrotem do dworca w Bílym Potoku. Otokar Simm Przez Peklo do uzdrowiska Hejnice Raspenava Peklo Uzdrowisko Libverda Hejnice. Łącznie 11 km. Do Hejnic można dojechać pociągiem, natomiast zwolennicy własnego środka transportu będą mogli skorzystać z parkingu przy stacji kolejowej. Czerwony szlak prowadzi stąd do centrum, w którym znajduje się bazylika pw. Nawiedzenia NMP. Po zwiedzeniu bazyliki przekraczamy kamienny most przez rzekę Smědá z rzeźbą św. Jana Nepomucena i idąc niebieskim szlakiem, skręcamy w prawo. Mijamy Mękę Pańską Wildnera i wkrótce dochodzimy do rozdroża. Tu opuszczamy Stary Szlak Pielgrzymkowy, którym przyszliśmy z Hejnic, i idziemy dalej zielonym szlakiem prowadzącym lewym brzegiem rzeki Smědá. W wielu miejscach są jeszcze widoczne skutki zeszłorocznej powodzi, choć wiele szkód już usunięto. W Raspenavie przy stacji paliw przechodzimy przez główną drogę. Stąd kierujemy się żółtym szlakiem aż do Libverdy. Następnie idziemy kawałek boczną drogą, z której skręcamy w prawo. Przed nami przyjemna droga prowadząca przez szeroką dolinę Potoku Pekelský. Po lewej stronie otoczona jest mieszanymi lasami, po prawej pastwiskami, w tle towarzyszą nam widoki na północne zbocza Gór Izerskich. Następnie wita nas pierwszymi zabudowaniami jakby rozmarzona osada Peklo. Nadrabiając trochę drogi, można podejść do malowniczego stawu Petr. Po powrocie na rozdroże udajemy się przez niewielkie wzniesienie do Uzdrowiska Libverda. Promenada uzdrowiskowa, zagospodarowany park i postój na posiłek będą miłym zakończeniem wycieczki. Pozostaje już tylko przejść przez wzniesienie do pobliskich Hejnic. Przez lasy do hejnickiego kościoła Bedřichov Nová Louka (3 km) Hřebínek (6,5 km) droga Rauscheckova cesta dolina Velkého Štolpichu (10 km) wodospad Štolpichu (11,5 km) Ořešník (13,5 km) Hejnice, kościół (16,5 km) Hejnice, stacja kolejowa (17 km). Wiosenne przeobrażenia lasów należą do najpiękniejszych okresów w Górach Izerskich. Stąd nasza propozycja pieszej wędrowki wiodącej przez góry, pierwsza część prowadzi przez młody las świerkowy, druga przez stare buczyny. Wycieczka zaczyna się na końcowym przystanku MZK linii nr 1 w Bedřichovie. Wokół niewielkiej zapory wyruszamy żółtym szlakiem po znanej magistrali narciarskiej w kierunku Novej Louki. Z dawnej osady szklarskiej zachował się tu do czasów współczesnych tylko popularny pałacyk myśliwski, dawna siedziba mistrza hutnictwa, później przebudowana na potrzeby władzy zwierzchniej. Huta szkła funkcjonowała tu w okresie Po opuszczeniu spokojnej enklawy leśnej przez dłuższy czas towarzyszyć nam będzie zielony szlak. Mijamy skrzyżowanie U Gregorova kříže i hejnicką drogą idziemy do znanego rozdroża o nazwie Hřebínek (punkt gastronomiczny). Nazwa Hřebínek [Grzbiecik] została tak naprawdę zapożyczona, początkowo bowiem określano tak pobliski, faktyczny grzbiecik. Z czasem nazwa się na tyle przyjęła, że zmiana jest już nie do pomyślenia. Z Hřebínku nasza trasa opada doliną Malého Štolpichu po tzw. drodze Rauscheckova cesta. Po krótkim czasie pojawią się po lewej stronie widoki na zbocza Zadní i Přední Divočák, a przed nami również na dolinę aż do miejscowości Nové Město pod Smrkem. Droga wiedzie wśród stuletnich buków i potężnych skał, prowadzi stromo w dół aż do doliny Velkého Štolpichu, do rozdroża Nad Ferdinandovem. Nad naszymi głowami wznoszą się skaliste i dzikie zbocza Ořešníku, na szczycie zwieńczonego krzyżem. Stąd idziemy około pół godziny pod górę aż do wodospadu Velkého Štolpichu. Aż do drugiego mostu idziemy po legendarnej drodze Štolpišskiej, dobudowanej w 1891 roku. Łączyła ona Ferdinandov ze Smědavą. Naszej wędrówce towarzyszy szum górskiego strumyka z wieloma kaskadami i ogromnymi głazami w korycie. Od wodospadu ścieżka prowadzi po czerwonym szlaku w górę, na Ořešník. Skalisty punkt widokowy jest dostępny od 1898 roku, wówczas to hejnicki oddział związku górskiego zlecił wyciosanie stromych schodów z ochronną barierką. Widok na okoliczne góry i Ziemię Frydlancką jest cudowny. Po zejściu do Hejnic można zakończyć wędrówkę zwiedzaniem bazyliki pw. Nawiedzenia NMP lub sali wystawienniczej znajdującej się w dawnym klasztorze franciszkanów. Do dworca kolejowego jest stąd około 10 minut drogi. Otokar Simm 14 Rocznica Hejnic W 2011 roku Hejnice będą obchodziły jubileusz 800 lecia istnienia. Pierwsza wzmianka o tym miejscu pielgrzymkowym pojawiła się w 1211 r. Z tą datą związana jest pewna legenda. Mówi ona, że po okolicy wędrował sitarz w poszukiwaniu odpowiedniego drzewa na swoje sita. Znużony wędrówką i pełen obaw o chorą rodzinę położył się na skalistym wzgórzu pod drzewem i zasnął. We śnie zobaczył Maryję Pannę, która powiedziała mu, aby wracał do domu, bo żona i dziecko wyzdrowieją. I rzeczywiście jej zapowiedzi się sprawdziły. Aby wyrazić swoją wdzięczność, wrócił więc w to miejsce i do dziupli starej lipy włożył małą wyrzeźbioną figurkę. Wieść o cudownym zdarzeniu szybko rozniosła się po okolicy i ludzie zaczęli tam przychodzić, by modlić się w różnych intencjach. W 1211 roku zbudowano tu małą kapliczkę, do której przybywali pielgrzymi z dalekich stron. Z biegiem czasu przekształciła się ona w kościół, bazylikę, później zbudowano też obok klasztor. I w ten sposób 800 lat temu powstały Hejnice. W bieżącym roku przygotowano dla zwiedzających i mieszkańców Hejnic obchody tej rocznicy. Będzie to cykl różnych wydarzeń odbywających się w pierwszej połowie roku, a ich zwieńczeniem będzie okazałe wydarzenie, przypadające w dniach tradycyjnego Odpustu Hejnickiego, w pierwszy weekend lipca. W ramach obchodów planowany jest uroczysty koncert w bazylice, wystawa fotografii, archiwaliów i kronik, specjalne imprezy sportowe. Postaramy się także zorganizować pokaz filmów mających jakiś związek z Hejnicami. Lista wydarzeń i harmonogram obchodów są nadal opracowywane, a więc aby mieć najlepsze informacje, proszę odwiedzać strony internetowe miasta oraz śledzić tablice ogłoszeniowe w regionie. Punktem kulminacyjnym obchodów będzie sobota i niedziela 2 i 3 lipca 2011 roku. Odbędzie się wówczas jarmark rzemieślniczy przed kościołem na terenie parku, który będzie ponownie stanowił cudowną oazę spokoju i radości. Dostępny będzie także specjalny pociąg z lokomotywą parową. Będzie on kursował w sobotę na lokalnej linii kolejowej jako alternatywny środek transportu na naszą imprezę. Na sobotni wieczór planujemy okazały pokaz sztucznych ogni. Od lunaparku aż do bazyliki, na całej długości ulicy, będą ustawione różnego rodzaju stoiska, jak na prawdziwym odpuście. W ramach obchodów będą także sprzedawane upominki tematycznie związane z rocznicą.. Jaroslav Demčák

15 PROPOZYCJE WYCIECZEK Wzdłuż i wszerz po muzeach ziemi Tanvaldzkiej Muzeum Historii Lokalnej Smržovki i sala wystawiennicza, nám. T. G. Masaryka 1, tel.: , śro w godz i , sob, nie i , po uzgodnieniu tel. również w innych terminach / Muzeum mieści się na strychu, w smržovskim Zameczku, na rynku T. G. Masaryka. Ekspozycja składa się z historycznych przedmiotów, zdjęć i map, wypożyczonych lub przekazanych przez lokalnych mieszkańców oraz przyjaciół Smržovki. Przedstawia rozwój historyczny miasta, pokazuje ciekawe miejsca i budowle, przypomina ważne osobistości Smržovki. Muzeum Sprzętu Pancernego, teren dawnego PGR Lučany n. N., na granicy miejscowości Smržovka i Nová Ves n. N., tel.: , II VI, IX XI sob, nie w godz , VII VIII wto nie w godz , możliwość przejechania się czołgiem w weekendy po wcześniejszym uzgodnieniu tel., GPS: N , E / Muzeum poświęcone jest pancernym pojazdom gąsieniowym oraz artylerii przeciwlotniczej. Muzuem Historii Lokalnej Josefův Důl, Josefův Důl nr 210, w budynku biblioteki gminnej, tel.: , , www. josefuvdul.cz, czw i sob w godz i , dorośli 20 CZK, studenci, emeryci, osoby niepełnosprawne (legitymacja ZTP) 10 CZK / Muzeum przypomina ważne osobistości regionu, tradycje i dziedzictwo kulturowe, tradycyjną produkcję przemysł szklarski, tekstylny i obróbki drewna, część muzeum poświęcona jest wybitnym osobistościom miejscowości i bliskich okolic. Muzeum Produkcji Zabawek DETOA Albrech tice, s. r. o., Jiřetín pod Bukovou 6, tel.: , , exkurze@detoa.cz, I XII, po pią w godz , sob w godz (dla grup 7 15 osób bilet min. 420 CZK), dorośli 80 CZK, dzieci 60 CZK, nowe kreatywne warsztaty: pon pią w godz , sob w godz / Można obejrzeć produkcję drewnianych zabawek od okrąglaka po gotowy wyrób, możliwość zakupu pamiątek w sklepie firmowym. Vila Schowanek, Muzeum Lokalnej Historii i Przyrodnicze, Jiřetín pod Bukovou 73, tel.: , , jiretinpb@ jiretinpb.cz, schowanek.cz / Ekspozycja poświęcona przyrodzie ożywionej i nieożywionej stworzona przez przyrodnika RNDr. Víta Picka. Ekspozycja dot. początków narciarstwa w Górach Izerskich oraz wystawa drewnianych zabawek, związana z historią firmy o ponad stuletniej tradycji produkcji wysokiej jakości zabawek znanych na całym świecie. Firmę założył i rozwinął Johan Schowanek. Muzeum mieści się w dawnej wilii fabrykanta. Ekspozycja muzeum lekkich fortyfikacji z lat , Tesařov, Kořenov, pod wieżą widokową Štěpánka, tel.: / Zwiedzanie umocnień, wykopów dla ciężkiego sprzętu oraz fortów wraz z ekspozycją historyczną umieszczoną w jednym z lekkich obiektów fortyfikacyjnych. Muzeum Kolei Zębatej Tanvald Kořenov Harrachov, Železniční společnost Tanvald, o.p.s., na terenie stacji kolejowej Kořenov, tel.: , info@zubacka.cz, sezon letni 2011: , pon nie w godz , dzieci, emeryci 20 CZK, dorośli 30 CZK / Ekspozycja tego muzeum poświęcona jest w przeważającej części kolei zębatej, przedstawiając w atrakcyjny sposób wyjątkowość tego zabytku techniki. Nowością tego sezonu jest wyświetlanie filmów. Na rowerze śladami lokalnej tradycji Smržovka Jiřetín pod Bukovou Josefův Důl Mariánskohorské Boudy zapora Protržená přehrada Jizerka dolina Izery Martinské Údolí Kořenov, stacja kolejowa. Łącznie ok. 30 km. Stosunkowo trudna trasa z dużymi podjazdami i kilkoma trudniejszymi zjazdami. Proponowana wycieczka rowerowa obejmuje zwiedzenie kilku lokalnych muzeów. Rozpoczyna się w Smržovce (Muzeum Historii Lokalnej, Sprzętu Pancernego), skąd z Placu T.G. Masaryka wyruszamy boczną drogą w kierunku Horní Tanvald. Podjeżdżamy do wiaduktu kolejowego (zabytek techniki) i jeszcze zanim dotrzemy do rzeki Kamenice, skręcamy w lewo w lokalną drogę. Dojeżdżamy nią do Jiřetína pod Bukovou (Muzeum Rejonowe). Doliną rzeki Kamenice jedziemy dalej po drodze przez Albrechtice v Jizerských horách do Josefovego Dolu (Muzeum Historii Lokalnej). W wielu miejscach widać jeszcze pozostałości po hutnictwie szkła, choć dwie huty szkła w Josefovym Dole są już dziś nieczynne. Warto zwiedzić kościół pw. Przemienienia Pańskiego z lat ; w pobliżu stoi pomnik pisarza Gustava Leutelta, który się tu urodził i tu tworzył. Z Josefovego Dolu wyjeżdżamy w kierunku Mariánskohorské Boudy. Leśna asfaltowa dróżka prowadzi nas najpierw wzdłuż potoku Jedlová, później jednak skręca w prawo i zaczyna wznosić się do góry. Dawna enklawa pasterzy i drwali Mariánskohorské Boudy ma ponad trzystuletnią historię, dziś stoją tu cztery chałupy. Następnie łatwo zjeżdżamy do zapory Protržená přehrada (zabytek kultury, ścieżka edukacyjna). Nasypana tama zapory na Białej Desnej przerwała się w 1916 roku. Dalsza część trasy aż do Jizerki jest najtrudniejsza; bardziej strome podjazdy i zjazdy są na całym tym odcinku. W dolinie Czarnej Desnej dojeżdżamy do drogi, po której ruszamy w lewo, po krótkim odcinku skręcamy z niej, tym razem w prawo. Następnie stosunkowo długi podjazd aż na grzbiet Vlašský hřeben. Z jego szczytu zjeżdżamy na drogę nazywaną Promenadą i dalej aż do Jizerki (Muzeum Gór Izerskich). Końcowy etap naszej wycieczki rowerowej prowadzi wokół Bukovca, skąd długim zjazdem dociera się do doliny Izery. Również tu wiadukt kolejowy wznoszący się na rzeką stanowi ciekawe świadectwo sztuki technicznej naszych przodków. W osadzie Martinské Údolí wjeżdżamy na drogę, po której w krótkim czasie dojeżdżamy do stacji kolejowej w Kořenovie (Muzeum Kolei Zębatej). Do miejsca początkowego naszej wycieczki można łatwo wrócić pociągiem. Z Jizerki do Kořenova można też dostać się łatwiej, jadąc do miejscowości Horní Polubný. Otokar Simm Izerski Park Ciemnego Nieba, czyli astroturystyka w Górach Izerskich Góry Izerskie, ze względu na występującą tam wyjątkową faunę i florę, ogłoszono w 1968 roku Parkiem Krajobrazowym. A gdy nad wierzchołkami gór zapada bezchmurna noc, Góry Izerskie odkrywają jeszcze jeden swój skarb niebo usiane gwiazdami. Na bezchmurnym nocnym niebie na Orle, na Jizerce lub Rozdrożu Izerskim ujrzymy nad głowami ponad 2000 gwiazd i piękny srebrzysty pas Drogi Mlecznej. Taki widok pojawia się, niestety, coraz rzadziej. Ponad połowa Europejczyków nie może z miejsca swojego zamieszkania podziwiać takiego widoku, ponieważ nocne niebo jest za bardzo zanieczyszczane sztucznym światłem. W miastach możemy zobaczyć tylko te najjaśniejsze gwiazdy, a w pełni możemy obserwować tylko Słońce, Księżyc i planety Układu Słonecznego. Aby zobaczyć bardziej odległe miejsca naszej galaktyki, skupiska gwiazd lub mgławice, sąsiednie galaktyki lub wręcz spojrzeć wstecz w miliardy lat historii wszechświata, musimy udać się tam, gdzie niebo nie jest zanieczyszczone źródłami światła. I właśnie taki zakątek znajdziemy w Górach Izerskich, gdzie w 2009 roku utworzono międzynarodowy rezerwat ciemności pod nazwą Izerski Park Ciemnego Nieba (IPCN). Więcej informacji można uzyskać na stronach Na terenie IPCN działa Klub Astronomów Ziemi Libereckiej, oddział Czeskiego Towarzystwa Astronomicznego, który we współpracy z Instytutem Astronomii Czeskiej Akademii Nauk organizuje imprezy popularyzacyjne i oświatowe dla mieszkańców i turystów W tym roku zaplanowane są następujące imprezy: 23 lipca Szklarskie Święto Św. Anny na Jizerce przy tej okazji odbędą się otwarte obserwacje Słońca (przy sprzyjającej pogodzie) połączone z prelekcją o zjawiskach fizykalnych pojawiających się na naszej najbliższej gwieździe. 6 sierpnia Gwieździsta Noc tradycyjna impreza Muzeum Gór Izerskich na Jizerce, przy dobrej pogodzie nocne obserwacje nieba lunetami astronomicznymi. wrzesień Dzień Astronomiczny na Stogu Izerskim prelekcje i obserwacje po polskiej stronie Gór Izerskich. Na wszystkie imprezy wstęp BEZPŁATNY. Więcej szczegółów o działalności Klubu Astronomów Ziemi Libereckiej, obserwacjach nieba nie tylko w IPCN, prelekcjach i spotkaniach sympatyków astronomii na stronach Zainteresowanym oferujemy także programy obserwacyjne dla osób indywidualnych i grup, więcej na www. sundisk.eu Astroturystyka w Górach Izerskich. 15

16 PROPOZYCJE WYCIECZEK Ścieżka edukacyjna Państwa Jany i Josefa V. Scheybalów W Jabloncu nad Nisou rozpoczęto niedawno odbudowę dawnej plebanii przy kościele pw. św. Anny. Zabytkowy budynek, w którym od 1966 r. mieszkali Państwo Scheybalowie, przekształci się w nową placówkę, która wzbogaci życie kulturalne miasta. Josef Václav Scheybal należał do wybitnych czeskich rysowników etnograficznych. Wraz z żoną otaczał pieczą miejscowe zabytki i był propagatorem regionalnego krajoznawstwa. Oboje zgromadzili okazałe zbiory, z których korzystali, pisząc naukowe i popularno naukowe książki. Ważnym źródłem wiedzy dla Państwa Scheybalów były regularne wędrówki po okolicach, w trakcie których sporządzali dokumentację zabytków historii i uwieczniali przemiany krajobrazu. Nowo stworzona ścieżka edukacyjna prowadzi po ciekawych miejscach, w które najczęściej udawali się Państwo Scheybalowie. Pierwsza część ścieżki, której uroczyste otwarcie nastąpi 19 czerwca tego roku, będzie pętlą położoną na południe od Jablonca. Trasę zaprojektowano tak, aby ścieżkę można było w przyszłości rozszerzać, tworząc nowe pętle. W przyszłym roku ścieżka zostanie przedłużona do Turnova, połączone zostaną miejsca, w których turyści będą mogli obejrzeć tematyczne ekspozycje poświęcone życiu i dorobkowi Państwa Scheybalów. Ścieżka edukacyjna przyczyni się do połączenia Gór Izerskich z Czeskim Rajem. Dzięki niej turyści zwiedzający północno wschodnie Czechy będą mieli łatwiejszy dostęp do ciekawych, lecz do tej pory mniej znanych turystycznie miejsc w okolicach Jablonca nad Nisou. Trasa pierwszej części ścieżki edukacyjnej prowadzi z Horní Dobrej Vody do Rychnova. Obejmuje przystanek w rychnovskim muzeum miejskim poświęconym lokalnej tradycji malarskiej. Stąd ścieżka wiedzie do Pelíkovic i po grzbietach prowadzi do wieży widokowej Kopanina. Następnie wraca na północ, do Pulečnej. Ścieżka edukacyjna ma kilka przystanków w miejscach, w których znajduje się zabytek historii, atrakcja przyrodnicza lub inny cenny obiekt. Będą tu ustawione tablice informacyjne z odpowiednimi opisami i zdjęciami. Popularno naukowe teksty przybliżą turystom przeszłość i pokażą stan obecny każdego miejsca. Na tablicach pojawią się rysunki dokumentacyjne J. V. Scheybala oraz wyciągi z wybranych tekstów krajoznawczych Jany Scheybalovej. Nie zabraknie też schematycznej mapy ścieżki z oznaczeniem wszystkich punktów. Dla wszystkich chętnych, którzy wyruszą śladami Państwa Scheybalów i będą odkrywać historyczne i przyrodnicze uroki okolic Jablonca, przygotowane będą wydawnictwa, zawierające wszystkie niezbędne informacje i ułatwiające orientację w terenie. Ze ścieżki edukacyjnej będą mogli korzystać piesi oraz rowerzyści. Będzie łatwa do pokonania dla osób w każdym wieku, dla rodzin z dziećmi i seniorów. Autorem ścieżki edukacyjnej jest Jan Strnad, a dzięki dofinansowaniu organizacji Turistický region Jizerské hory realizuje ją Jabloneckie Centrum Kultury i Informacji przy wsparciu Miasta Rychnov u Jablonce nad Nisou, gmin Pulečný, Frýdštejn oraz Galerii Miejskiej MY w Jabloncu nad Nisou. Magiczne Muzeum Kittela 16 W muzeum można zobaczyć tajemne księgi, pracownię alchemiczną oraz wystawę ludowego lecznictwa. Nowością jest w tym roku ekspozycja prehistorycznych toporków z Ziemi Kittelovskiej. Z niewieloma postaciami związanych jest tyle mitów i legend, co z Janem Josefem Antonínem Eleazarem Kittelem ( ), słynnym lekarzem i uzdrowicielem z pogranicza Gór Izerskich i Karkonoszy. Znakomicie leczył, przyjmował pacjentów aż z dalekiego Wiednia czy Pragi, troszczył się zarówno o miejscową szlachtę, jak i o biednych górali. Cesarz Józef II osobiście złożył mu wizytę w domu. Jego sukcesy w leczeniu były tak ogromne, że o ludziach śmiertelnie chorych mówiono w Czechach: temu nawet Kittel nie pomoże. Z prywatnych środków zbudował nie tylko swój ogromny dom, zwany Burgiem, ale również sąsiadujący z nim kościół, szkołę i plebanię. Współcześni mu nie umieli wytłumaczyć sukcesów Kittela, jego bogactwa i sławy w inny sposób aniżeli w taki, że zaprzedał duszę diabłu. Aby dowiedzieć się więcej o doktorze Kittelu, polecamy zwiedzenie Muzeum Kittela (Kittelovo muzeum). Znajduje się ono w miejscowości Krásná-Pěnčín, ok. 5 km na południowy-wschód od Jablonca n. N. Mieści się w budynku nr 11, stojącym między Burgiem a kościołem pw. św. Józefa. Interaktywna ekspozycja muzealna obejmuje nie tylko życie i metody leczenia słynnego doktora Kittela, ale również historię Ziemi Kittelovskiej i ludowego lecznictwa. Do największych atrakcji ekspozycji należy choćby pracownia alchemiczna Kittela oraz replika magicznej księgi, tzw. Smržovský grimoár, przypisywanej właśnie Kittelovi. Miłośnicy przyrody mogą obejrzeć ogródek lecznicznych ziół, znajdujący się przed muzeum. Nowością tegorocznego sezonu będzie oddzielna ekspozycja kamiennych toporków z ery kamienia. Zostały wydobyte w miejscach oddalonych niespełna o kilometr od budynku Muzeum Kittela i pochodzą z okresu 5500 lat p.n.e. W tym czasie wyrabiane tu toporki były ważnym artykułem handlowym w całej Europie Środkowej. Archeolodzy znaleźli je w tak odległych miejscach, jak Nadrenia, północne Włochy czy południowe Morawy. Kittelovo muzeum w Krásná-Pěnčín Krásná nr Pěnčín, powiat Jablonec n. N. tel.: , GPS: N E V, VI, IX sob nie, VII VIII pon nie

17 PROPOZYCJE WYCIECZEK W miejsca, w których produkowano szkło Śladami hut szkła Bedřichov Nová Louka Blatný rybník Kristiánov zapora Josefodolská přehrada Hrabětice Janov nad Nisou. Łącznie ok. 15 km. Z końcowego przystanku MZK w Bedřichovie wyruszamy żółtym szlakiem na Novą Loukę. Wcześniej można jeszcze zwiedzić miejsce, w którym przeszło dwa stulecia, od 1598 roku, funkcjonowała huta szkła. Na początku tego wieku prowadzono tu badania archeologiczne. Po ich zakończeniu oznakowano miejsce, w którym stała huta szkła. Idąc dalej, dochodzimy na skraj lasu, do pomnika himalaistów, którzy w 1970 roku zginęli pod ogromną lawiną w peruwiańskich Andach. Większość z nich pochodziła z tego regionu. Upamiętniający ich pomnik odsłonięto w 2010 roku. Leśnymi dróżkami dochodzimy do Novej Louki. Huty potrzebowały do swoich pieców ogromnych ilości drewna i dlatego w jego poszukiwaniu przenoszono huty w góry. A więc i tu znajdowała się huta szkła. Zbudował ją bedřichovski mistrz szkła Johann J. Kittel w 1756 roku. Funkcjonowała aż do 1817 roku. Z tego okresu zachował się dom mistrza hutniczego, zbudowany w 1797 roku popularny zameczek, nazywany Šámalova chata. Z Novej Louki wyruszamy po niebieskim szlaku do Kristiánova. Po niespełna kilometrze mijamy malowniczy staw Blatný rybník, przy którym od 1780 roku funkcjonował pański tartak, a następnie wchodzimy na szczyt niewielkiego wzniesienia Tetřeví kámen, na którym stoi krzyż. I już dochodzimy do najbardziej znanej osady szklarskiej. Kristianovska huta szła została zbudowana w 1775 roku. Na pamiątkę tych czasów znajduje się tu Pomnik Hutnictwa Szkła w Górach Izerskich (Památník sklářství v Jizerských horách) oraz mały cmentarz dawnych mieszkańców. Z Kristiánova wyruszamy po żółtym szlaku do zapory Josefodolská přehrada i dalej do Hrabětic (MZK). Stąd można zejść po mało uczęszczanej drodze przez Malý Semerink do Janova nad Nisou. Również ta miejscowość zawdzięcza swój rozwój hutnictwu szkła. Huta Vitrum funkcjonuje tu do dnia dzisiejszego. Szlakiem nieistniejących już hut szkła Harrachov, stacja kolejowa przejście graniczne Orle most na Izerze, przejście graniczne Jizerka dolina Izery Dolina Nadziei Harrachov, stacja kolejowa. Łącznie 19 km. Nasza wycieczka prowadzi po pograniczu polsko czeskim, przez trzy osady, których dawny rozwój związany był z produkcją szkła. Punktem wyjścia jest stacja kolejowa w Harrachovie, z której idziemy w górę do przejścia granicznego. Można udać się w prawo po zielonym szlaku lub w lewo po nieoznakowej dróżce. W obu przypadkach za około półtorej godziny dojdziemy do osady Orle. W latach pracowała tu huta szkła. Miejsce, w którym się znajdowała, jest dziś oznakowane. Obok stoi drewniana rzeźba hutnika szklarza na kamiennym cokole. Obecnie Orle to miejsce związane z turystyką. Latem i zimą przybywają tu turyści z całego przygranicznego trójkąta. W zeszłym roku na Orle zbudowano model układu słonecznego. Na drodze na Wielką Izerę ustawione są kamienie symbolizujące poszczególne planety, mieszczące się w odległości będącej odpowiednikiem faktycznych wielkości międzyplanetarnych. Z Orle idziemy wokół skały Granicznik do mostu granicznego na Izerze, a potem podchodzimy do pierwszych zabudowań Jizerki. Tu również produkowano w przeszłości szkło. Pierwsza huta została zbudowana w latach , a druga w 1867 roku. Chociaż rozwój hutnictwa szkła zakończył się tu już na początku XX wieku, to do dnia dzisiejszego została tzw. nowa huta. Dziś znajduje się tu pensjonat. Zwiedzając Jizerkę, warto odwiedzić niewielkie Muzeum Gór Izerskich. Nasza trasa prowadzi dalej po czerwonych znakach wokół góry Bukovec, skąd opada w kierunku doliny Izery. Stosunkowo mało różnorodny odcinek można sobie uatrakcyjnić kąpielą w Izerze, która płynie po lewej stronie poniżej drogi. Ciekawym zabytkiem techniki jest wiadukt kolejowy, pod którym przechodzimy do rozdroża, skąd kierujemy się do odosobnionej tzw. Doliny Nadziei [Údolí naděje]. Również tu w latach wytapiano i produkowano szkło. Między rokiem 1945 a 1958 teren na lewym brzegu Izery należał do Polski. Porozumienie międzypaństwowe o wymianie terenów umożliwiło połączenie kolejowe aż do stacji w Harrachovie. Dotrzemy do niej, idąc z Doliny Nadziei około pół godziny pod górkę. Otokar Simm Śladami tradycji błyszczącego piękna Kristiánov Sala szklarstwa w Górach Izerskich, tel.: , msbjbc@quick.cz, jablonec.cz, VI IX, pon nie w godz , 20 CZK / Sala należy do Muzeum Szkła i Biżuterii, oddalonego o ok. 14 km. To jedno z najwyżej położonych muzeów w Czechach. Dziś ostatni budynek niekdyś najbardziej znanej osady szklarskiej Kristiánov, Liščí bouda dawna karczma szklarska, przypomina niedawną historię zlikwidowanej huty szkła Gór Izerskich, założonej przez znaną rodzinę Riedelów w 1775 roku. Znajduje się tu ekspozycja o nazwie Kristiánov Klíč k srdci Jizerských hor (Kristiánov Klucz do serca Gór Izerskich), która przedstawia historię miejsca i produkcji szkła. Wystawiony jest tu model osady szklarskiej. Do dawnej osady należy również mały cmentarz, na którym spoczywają właściciele huty szkła. Co roku w pierwszą sobotę września organizowany jest tu tradycyjny Maryjny Odpust Szklarski. Bedřichov archeologiczny ośrodek dawnej huty szkła, IT Bedřichov 218, tel.: , infocentrum@bedrichov.cz, / Ogólnie dostępny, bez zwiedzania pozostałości murów obwodowych, pieców szklarskich i infrastruktury hutniczej, na terenie ośrodka tablica informacyjna historia huty szkła, dokumentacja rysunkowa i fotograficzna. Šámalova chata na Nové Louce, Bedřichov 48, tel.: , chata.cz / W połowie XVIII wieku zbudowano tu hutę szkła a wśród innych budynków również siedzibę właściciela huty szkła, tzw. Panský dům. Po zamknięciu huty, po około 100 latach jej funkcjonowania, Panský dům przebudowano na dworek myśliwski, którego kształt zachował się do dnia dzisiejszego. Obecnie pełni funkcję pensjonatu i restauracji a jego piękne położenie w sercu Gór Izerskich przyciąga wielu turystów, rowerzystów i narciarzy. Muzeum Gór Izerskich, Kořenov, osada Jizerka, tel.: , pavel.byron@csopjizerka.cz, V X, sob nie w godz , dorośli 35 CZK, emeryci 30 CZK, dzieci 20 CZK, bilet rodzinny 70 CZK / Muzeum znajduje się w centrum Gór Izerskich w osadzie Jizerka w budynku Czeskiego Towarzystwa Obrońców Przyrody Jizerka (ČSOP Jizerka). Obiekt zbudowano w 1889 roku w czasie największego rozkwitu osady Jizerka. Mieściła się tu szkoła dla dzieci lokalnych mieszkańców. Osada Jizerka najwyżej położona miejscowość, najurokliwszy zakątek gór. Znajduje się tu około dwudziestu budynków (Panský dům, Pyramida, Sklárna, Stará pila, Celnice, Stara szkoła Muzeum Gór Izerskich i in.). Połączenie z cywilizacją możliwe jest po utrzymywanej górskiej drodze. Dominantą Jizerki jest największe bazaltowe wzniesienie w Europie środkowej, Bukovec (1 005 m n. p. m.). To rezerwat przyrody. Prowadzi tędy (oraz przez całą Jizerkę) ścieżka edukacyjna. Przez Jizerkę przepływa potok o tej samej nazwie oraz strumyk Safírový potůček, słynący dawniej z występowania kamieni szlachetnych (szafirów, rubinów, chalcedonów, topazów itd.). Historię i bogactwo przyrodnicze Jizerki i Gór Izerskich można poznać w muzeum znajdującym się w Starej Szkole. Z Jizerki można udać się do rezerwatu przyrody Rašeliniště Jizerky (torfowisko) lub przez przejście graniczne Orle na polską stronę Gór Izerskich. Muzeum Szkła należy do Huty szkła i minibrowaru Novosad & syn Harrachov s. r. o. Czech Republic, tel.: , turistik@sklarnaharrachov.cz, muzeum szkła: I XII, pon nie w godz , możliwość zwiedzania huty szkła: I XII, pon nie w godz / Huta szkła jest najstarszą czynną hutą szkła w Czechach. Założona została przed 1712 rokiem w jilemnickiej posiadłości hrabiów Harrachów. Nadal kultywowany jest tradycyjny sposób produkcji. Trasa zwiedzania prowadzi również przez stuletnią zabytkową szlifiernię szkła, napędzaną transmisjami i turbiną wodną. Niemal wszystko jest w pierwotnym stanie i w pełni funkcjonalne. W 2002 roku na terenie huty szkła dobudowano minibrowar z restauracją, z której można zaglądać do hali hutniczej z piecami. Zwiedzający mogą w ten sposób zobaczyć szklarzy bezpośrednio przy pracy. Muzeum posiada historycznie i technologicznie kompleksowe zbiory szkła historycznego z produkcji harrachovskiej huty szkła. Nowością są również łaźnie piwne patrz Wellness. Polecamy festyny szklarskie w Górach Izerskich: Szklarskie Święto Św. Anny na Jizerce, / Bogaty program towarzyszący, festyn, tradycyjne wyroby, stoiska. Transport wahadłowy z Kořenova, ogólnie dostępne obserwacje Słońca (przy sprzyjającej pogodzie) połączone z prelekcją o zjawiskach fizykalnych pojawiających się na naszej najbliższej gwieździe Maryjny Odpust Szklarski w Kristiánovie, / Ciekawy program towarzyszący. 17

18 SZKŁO I TRADYCJE ZWIEDZANIE ZAKŁADÓW SZKLARSKICH Zwiedzanie bez wcześniejszej rezerwacji» Kortan sklo, bižuterie, Železný Brod, Železná 103, tel.: , info@kortanglass.com, I XII, pon pią w godz , VII VIII, 1. sob w godz , wstęp wolny, GPS: N ,2 E ,79 / Bezpłatny pokaz produkcji na palniku szklarskim, możliwość stworzenia własnego naszyjnika wg własnej wyobraźni z zakupionych materiałów. Sprzedaż ręcznie nawijanych szklanych pereł i figurek oraz innych pamiątek.» Galerie Granát Centrum dla klientów, Turnov, nám. Českého ráje 4, tel.: , galerie@granat.cz, I XII, pon-pią w godz , / Stała ekspozycja pn. Czeska biżuteria z granatów historia wydobycia czeskiego granatu i jego obróbki oraz produkcji tradycyjnej biżuterii z granatami w spółdzielni Granát, d. u. v.turnov. Praktyczne pokazy szlifowania granatów oraz produkcji biżuterii w warsztacie. Wystawa biżuterii z granatami od 1953 do współczesności.» DT GLASS s. r. o., Železný Brod, Masarykova 4 (vchod z ul. Obránců Míru), tel.: , , info@dtglass.cz, I XII, pon pią w godz , , wstęp wolny, GPS: N E / Sklep firmowy, produkcja dmuchanego szkła na palniku szklarskim, produkty z dysz borosilikatowych i prętów czeskiej marki SIMAX oraz niemieckiej marki DURAN (po uzgodnieniu tel. zwiedzanie zakładu produkcyjnego).» Rautis, a. s., Poniklá 151, tel.: , info@rautis.cz, I XII, pon nie w godz. 9.00, 11.00, 13.00, / Zwiedzanie z przewodnikiem, produkcja dekoracji świątecznych i pereł, możliwość stworzenia pod nadzorem własnego wyrobu w pracowni kreatywności (w godz ), sklep firmowy.» Huta Szkła i Minibrowar Novosad & syn Harrachov s. r. o. Czech Republic, Harrachov, tel.: , turistik@sklarnaharrachov.cz, I XII, pon nie w godz / Huta jest najstarszą funkcjonującą hutą szkła w Czechach. Zwiedzanie obejmuje także stuletnią zabytkową szlifiernię szkła z napędem transmisjami i turbiną wodną. Możliwość zwiedzania muzeum szkła i minibrowaru z restauracją.» Ośrodek wycieczkowy Pěnčín (Fipobex), Bratříkov, Pěnčín 60, tel.: , exkurze@ fipobex.cz, V IX, pon pią w godz (o każdej pełnej godzinie) sob, nie informacje na X IV, pon pią w godz , sob, nie informacje na / Produkcja szlifowanych pereł, sklep z perełkami, farma kóz i owiec, zakład produkcji serów, muzeum rolnictwa, kolejka widokowa, warsztaty koralikowe (możliwość własnych wyrobów): pon pią w godz , sob i nie informacje na Zwiedzanie po rezerwacji telefonicznej» AAC s.r.o., Železný Brod, Jirchářská 50, tel.: , , odbyt@aac-beads.cz, I XII, pon pią w godz , dzieci 6 15 lat 15 CZK, powyżej 15 lat 30 CZK / Produkcja i sprzedaż nawijanych pereł i biżuterii, możliwość wyprodukowania własnej perły nad palnikiem.» Atlas Květoslava Konopková, Zásada 305, tel.: , kristina.chmelova@seznam.cz, / Wieczorowa biżuteria z pereł, haftowane torebki, czarna i szklana biżuteria, dekoracje świąteczne.» Atelier Kamila, Turnov, Rohliny 39, tel.: , , kamila@quick.cz, Szklane figurki, nawijane perły, dekoracje świąteczne, biżuteria i szklane kwiaty.» Blažek Glass Beads s. r. o., Železný Brod, Loužnice 37, tel.: , , info@ blazekglassbeads.com, / Prasowanie szklanych pereł na ciepło.» Bursa ręczna produkcja ze szkła, Železný Brod, Železná 98, tel.: , bursa.glass@wo.cz, / Szkło techniczne, klejone, dmuchane, piaskowane i malowane (domowe baniaki, dekoracje świąteczne, bańki do akupresury, butelki i in.)» Dekor speciál Jaroslav Brynda & Petr Šikola, Desná v Jiz. h., Krkonošská 753, tel.: , , petrsikola@centrum.cz, / Obrórka szkła nad palnikiem. Produkcja szkła dekoracyjnego, wazonów, świeczników, lamp olejnych i in., sprzedaż produktów we własnym sklepiku, I XII, pon pią w godz , sob » Detesk s. r. o., Železný Brod, Příkrá 401, tel.: , info@detesk.cz, zwiedzanie po rezerwacji tel. dla min. 4 osób, pon pią w godz / Szkło dmuchane, dekoracyjne i techniczne.» Dostál Josef, Držkov 240, tel.: , , info@dona-glass.cz, / Ręczne malowanie szkła dekoracyjnego.» Glass Beads, s. r. o., Železný Brod, Pelechov 59, tel.: , , info@glass-beads.cz, / Szkło gniecione, biżuteria szklana, perły woskowe, gniecione, nawijane i szlifowane, ogniówki.» K + K GLAS, Jablonec n. N., Jižní 251, tel.: , , , kkglas@centrum.cz, / Ozdoby świąteczne, szkło techniczne i dekoracyjne. MIĘDZYNARODOWE TRIENNALE JABLONEC 2011, UBRANIE I JEGO DODATKI 12 stycznia, 17 czerwca 25 września 2011 roku Projekt pn. Międzynarodowe Triennale JABLONEC 2011, Ubranie i jego dodatki jest swobodnym nawiązaniem do Międzynarodowych Wystaw Szkła i Biżuterii, organizowanych w latach 60., 70. i 80. dwudziestego wieku na Jabloneckich Targach oraz do wystawy Ubranie i jego dodatki, realizowanej przez muzeum w jego obiektach w latach 1998, 2000 i 2005 oraz do pierwszej edycji Międzynarodowego Triennale JABLONEC 2008, Ubranie i jego dodatki. W tegorocznej edycji weźmie udział 29 czołowych projektantów mody i firm biżuteryjnych oraz 13 szkół rzemiosł artystycznych i zawodowych z całego kraju. Muzeum w ten sposób podejmuje próbę uratowania tradycji biżuteryjnej na Ziemi Jabloneckiej. Muzeum łączy przemysł biżuteryjny, szklarski i odzieżowy oraz projektantów biżuterii, zarówno zawodowych, jak i studentów w pracy zespołowej, mającej na celu stworzenie kreacji, której nieodłącznym elementem jest biżuteria. Ważnym celem muzeum jest włączenie uczniów szkół zawodowych i rzemiosł artystycznych w proces tworzenia mody oraz do prezentacji dziedzictwa kulturowego Republiki Czeskiej. W ramach Międzynarodowego Triennale JABLONEC 2011 odbędą się lub odbyły się już poniższe wydarzenia:» Pokaz mody JABLONEC 2011 (12 stycznia 2011)» Wystawa Ubranie i jego dodatki nt.: Zdobienie człowieka od prehistorii po współczesność (17 czerwca 25 września 2011)» Pokazy mody Ubranie i jego dodatki (16 24 lipca 2011)» Jarmark biżuterii (16 24 lipca 2011)» Chrzest książki pt. JABLONECKIE WYSTAWY (21 lipca 2011)» Seminarium (19 września 2011) MUZEUM SZKŁA I BIŻUTERII W JABLONCU NAD NISOU U Muzea 398/4, Jablonec nad Nisou tel.: fax: e mail: msbjbc@quick.cz, jablonec.cz 18

19 SZKŁO I TRADYCJE Lindner Manfred, Jablonec n. N., Jahodová 212, tel.: , manfredlindner@centrum.cz, sperky.cz / Biżuteria lutowana, wyroby jubilerskie, kamienie naturalne. Pesničák sklářská dílna, Josefův Důl, tel.: , , pesnicak.cz / Szlifowanie, piaskowanie reklamowe, flakony. Preisler Michal, Jablonec n. N., V. Nezvala 7 a, tel.: , , preisler.michal@ volny.cz, / Figurki ciągane. Sdružení J. Podzimek M. Podzimková, Jablonec n. N., Dlouhá 24, tel.: , popco@seznam.cz, / Biżuteria, historyczne wyroby jubilerskie, guziki, flakony, medaliki. Huta szkła Rudolf Baňas produkcja szkła, Rádlo 256, tel.: , , ruda.banas@tiscali.cz, / Produkcja szkliwa do topionych plastyk, prasowanie, ręczna produkcja hutnicza, wzornictwo na zamówienie. Studio szkła Ladislav Oliva, Železný Brod, Hrubá Horka 90, tel.: , , olival@volny.cz, oliva.czweb.org / Szklana biżuteria, topione plastyki, mozaika. Sobotka Karel, Železný Brod, Těpeře 64, tel.: , sobotka.figurky@seznam.cz foukane figurky.cz / Pokazy produkcji dmuchanych figurek nad palnikiem. SPIDER GLASS, Frýdlant, Heřmanice 7, tel.: , spiderglass@atlas.cz, / Produkcja szkła, dekoracje wnętrz na zamówienie, specjalne wyroby z płaskiego szkła, po wcześniejszym uzgodnieniu można zorganizować całotygodniowe fachowe zwiedzanie całego zakładu. Średnia Szkoła Rzemiosł i Usług, Jablonec n. N., Smetanova 66, tel.: , , skola@sosjbc.cz, I VI, IX XII / Figurki, biżuteria, szkło szlifowane i techniczne, dekoracje świąteczne, ceramika. Średnia Szkoła Szkła Artystycznego, Železný Brod, Smetanovo zátiší 470, tel.: , sekretariat@supss.cz, IX/2010 VI/2011, pon pią, dorośli 30 CZK, ulgowy 15 CZK / Wystawa i sprzedaż prac uczniów. Szkło dmuchane, grawerowane, szlifowane, malowane i hutnicze, witraże, figurki, biżuteria Średnia Szkoła Szkła Artystycznego, Kamenický Šenov, Havlíčkova 57, tel.: , supss@clnet.cz, glass school.com, galeria i sklep szkolny pon pią w godz , tel.: Szkło grawerowane, szlifowane i malowane, wyroby z działu Design obiektów świetlnych (oświetlenie), galeria szkła historycznego. Suit jewellery, s. r. o., Jablonec n. N., U Srnčího dolu 11, tel.: , mastnik@ suitjewellery.cz, / Biżuteria odlewana, guziki, medaliki, monety, elementy metalowe. Svícny SKLOSIMAX szkło dekoracyjne, Zásada 345, tel.: , cz.glass@atlas.cz, svetylka.cz / Szkło dmuchane, malowane, szklane kwiaty, dekoracje świąteczne. Šavrdová Jana, Železný Brod, Stavbařů 315, tel.: , savrdova.jana@volny.cz / Pokaz produkcji szklanych kwiatów i figurek. ŠENÝR Bijoux s.r.o., Jablonec n. N., Pasířská 40, tel.: , , info@senyr.eu, / Pokazy miękkiego lutowania. Veseloušová Věra grawerowanie szkła, Železný Brod, Chvalíkovická 719, tel.: , veselous.glass@volny.cz, Vitrum sklárna Janov, Janov n. N. 49, tel.: , sj.cz sklarna@ vitrum sj.cz Szkło prasowane, dmuchane, techniczne. Yani, Zásada 162, tel.: , yani@yani.cz, GPS: N E / Ręczna produkcja i sprzedaż biżuterii szklanej ze szlifowanych, gniecionych, woskowych pereł i rokaili. Polska częśćt Leśna Huta, Szklarska Poręba, ul. Kołłątaja 2, tel.: , I XII, pon nie w godz , dorośli 4 PLN, dzieci 2 PLN / Pokazy ręcznej produkcji. PRODUKTY REGIONALNE Z GÓR IZERSKICH czyli dlaczego szukać na miejscu tego, co lokalne Witamy na północy Czech, w rejonie Gór Izerskich, na ziemi o pięknych krajobrazach,zamieszkiwanej przez pomysłowych ludzi. Jeżeli szukasz oryginalnego prezentu lub pamiątki, będącej zarazem wyrobem wysokiej jakości, polecamy wyroby z logo Regionální produkt Jizerské hory. Pod takim logo można znaleźć wysokiej jakości wyroby, produkowane w sposób przyjazny środowisku, o pochodzeniu lokalnym, wykonane przeważnie z naturalnych materiałów i surowców. To w większości praca ręczna i nawiązanie do lokalnej tradycji. Wyroby spełniające wymienione kryteria uzyskały certyfikat, który umożliwia producentom i wytwórcom wykorzystywanie nowej marki regionalnej i prezentowanie rejonu Gór Izerskich. Marka powstała pod koniec 2010 roku, gdy komisja certyfikacyjna zatwierdziła pierwsze 24 wyroby. Są to produkty spożywcze (wyroby mleczne, mięso, napoje) i rzemieślnicze (ceramika, szkło, biżuteria, drewniane zabawki, produkty tekstylne i in.). Chcąc poznać samych wytwórców i producentów i zdobyć więcej informacji, zapraszamy na strony vyrobky.cz. Wyroby oraz ich producenci są także prezentowani w katalogu, który można zdobyć w informacjach turystycznych w regionie. Z pewnością produkty można spotkać na tradycyjnych jarmarkach, kiermaszach, festynach lub w specjalnych sklepach. Jeżeli rzemiosło jest tradycyjne i uczciwe, ma ducha swojego regionu, pomagając w tworzeniu jego wyjątkowości. A więc warto go wspierać. Konkurs dla czytelników: Jeżeli na wycieczce, spacerze lub urlopie spędzanym w Górach Izerskich spotkasz producenta lub natkniesz się na produkt z logo Regionální produkt Jizerské hory, zrób mu zdjęcie i wyślij go do nas na adres masif@seznam.cz z dopiskiem, gdzie i kiedy miało to miejsce. Nie zapomnij podać swojego adresu korespondencyjnego! Zdjęcia opublikujemy na wspomnianych stronach internetowych a wszystkich uczestników nagrodzimy drobnymi upominkami od lokalnych producentów. Życzymy miłego poznawania tej wyjątkowej ziemi i jej przedsiębiorczych mieszkańców! 19

20 PROPOZYCJE WYCIECZEK Libereckie Podziemia Miasto Liberec zaprasza na wystawę pn. Libereckie podziemia, poświęconą obronie cywilnej jej historii i współczesności. Zwiedzający mogą tam obejrzeć największy liberecki schron obrony cywilnej Lucemburská wraz z jego dawnym wyposażeniem (np. funkcjonująca w pełni maszynownia i urządzenia filtracyjno-wentylacyjne) oraz wrócić pamięcią w czasy, gdy obrona cywilna stanowiła element zwykłego życia. Na dwudziestu dużych panelach umieszczono wiele informacji nt. innych miejsc libereckich podziemi. Autorem tekstów jest Ivan Rous, znany ekspert w dziedzinie podziemi libereckich oraz autor książki o tej samej nazwie. Zobaczyć można tu także historyczne dokumenty i eksponaty związane z obroną cywilną. Latem nowo otwarte! VI IX, każda środa, zwiedzanie o godz. 9.00, 10.30, 13.00, i Miejsce: Schron obrony cywilnej Lucemburská, główne wejście (GPS: N E ) Termin otwarcia wystawy: I XII, każda pierwsza sobota w miesiącu, w godz , początek zwiedzania: godz. 9.00, 10.30, 13.00, 14.30, Na sobotnie zwiedzanie konieczna jest rezerwacja pod nr tel.: , fialkova.eva@ magistrat.liberec.cz, w grupie maks. 30 osób, czas zwiedzania: min. Bilety wstępu: 50 CZK normalny, 30 CZK seniorzy powyżej 70. roku życia, dzieci 5 15 lat, osoby niepełnosprawne (legitymacja) i studenci do 26. roku życia Sala Pamięci Ferdynanda Porsche w Vratislavicach nad Nisou Ferdinand Porsche człowiek, który po dziś dzień jest osobowością inspirującą Dorobek Ferdynanda Porsche, jednego z najwybitniejszych konstruktorów światowego przemysłu motoryzacyjnego, prezentowany jest teraz w miejscu jego narodzin, w ekspozycji godnie oddającej format jego dokonań. Dnia 10 października 2010 roku otwarto stałą ekspozycję poświęconą życiu i pracy tego słynnego vratislavickiego rodaka. Atrakcyjna ekspozycja obejmuje multimedialnie opracowane informacje o ważnych wydarzeniach z życia Ferdynanda Porsche oraz ciekawe ujęcie historii marki, którą stworzył. Miłośnicy samochodów mogą zapoznać się z jego projektami w dziedzinie przemysłu motoryzacyjnego, dzięki którym zapisał się na stałe w świadomości opinii publicznej z legendarnym garbusem (VW) oraz samochodami marki Porsche. W sali pamięci pokazane są ekskluzywne modele samochodów Porsche. Wystawę można zwiedzać także z przewodnikiem: w języku czeskim, niemieckim i angielskim. Oczywiście możliwe jest także zamówienie prywatnego zwiedzania dla grup. Ilu entuzjastów motoryzacji wie, że legendarny prof. Ferdynand Porsche urodził się w Czechach, tu spędził swoją młodość i do 59. roku życia miał czeskie obywatelstwo. Ferdynand Porsche z pewnością zasługuje na to, aby w jego rodzinnym kraju wiedziano o nim więcej aniżeli do tej pory. Bez jego miłości do techniki świat byłby uboższy o przepiękne dzieła artystyczne i cudowne wynalazki. A więc wszystkich miłośników motoryzacji zapraszamy do Centrum Kultury VRATISLAVICE do Sali Pamięci Ferdynanda Porsche na stałą ekspozycję marki Porsche, która kojarzy się z szybkością i luksusem. 20