ISO CZYLI NOWY WYMIAR MIĘDZYNARODOWEJ NORMALIZACJI W OBSZARZE ZRÓWNOWAŻONEGO ZARZĄDZANIA IMPREZAMI

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "ISO 20121 CZYLI NOWY WYMIAR MIĘDZYNARODOWEJ NORMALIZACJI W OBSZARZE ZRÓWNOWAŻONEGO ZARZĄDZANIA IMPREZAMI"

Transkrypt

1 Studia i Materiały. Miscellanea Oeconomicae Rok 18, Nr 4/2014 Wydział Zarządzania i Administracji Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach G o s p o d a r k a a r o z wój regionalny Jerzy Zamojski, Petro Garasyim 1 ISO CZYLI NOWY WYMIAR MIĘDZYNARODOWEJ NORMALIZACJI W OBSZARZE ZRÓWNOWAŻONEGO ZARZĄDZANIA IMPREZAMI Wstęp Brytyjski Instytut Normalizacyjny (BSI) twórca wielu norm zarządzania, które potem zyskały duże znaczenie jako normy międzynarodowe, stworzył specjalną normę zrównoważonego zarządzania dla organizatorów imprez masowych. W tym celu nawiązał współpracę z London Organising Committee of the Olympic Games (LOCOG), by stworzyć normę pozwalającą zorganizować Igrzyska Olimpijskie w Londynie w roku 2012 tak, aby były one zrównoważone pod kilkoma aspektami. Miał to być w założeniu przewodnik dla organizatorów imprez masowych w obszarze stworzenia maksymalnie efektywnego łańcucha dostaw. Wykorzystanie normy BS 8901 Sustainable Event Management (Zrównoważone zarządzanie wydarzeniami) przez organizatorów olimpiady w swym założeniu było tylko wielkim testem jej efektywności. W przyszłości norma ta miała być wykorzystywana zarówno przez jednostki administracyjne, jak i przedsiębiorstwa organizujące imprezy masowe niezależnie od tego, jakiego to będzie typu impreza masowa (sportowa, kulturalna i biznesowa) a także niezależnie od jej wielkości 2. Zrównoważony rozwój w ujęciu BSI oznacza bowiem trwałe i zrównoważone podejście do działalności gospodarczej, odpowiedzialności za środowisko naturalne i postępu społecznego 3. Norma BS 9801 została opublikowana przez BSI w listopadzie Dr Jerzy Zamojski, adiunkt, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach; prof. zw. dr hab. Petro Garasyim, profesor, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach. How to implement ISO 20121, 295

2 Zasady BS 8901:2007 Sustainable Events Management System Zasadniczym celem normy jest znalezienie równowagi pomiędzy ochroną środowiska, społeczeństwem i gospodarką. Kwestie środowiskowe obejmują: recykling, zużycie energii i wody oraz zanieczyszczenia. Kwestie społeczne obejmują w niej: rozważenie korzyści i wpływu na pracowników, klientów, gości i społeczność lokalną. Natomiast kwestie gospodarcze obejmują w niej: korzyści i wpływ na budżet firmy / imprezy oraz pozytywny wpływ na szerszą wspólnotę gospodarczą. Działania zostały tu strukturalizowane w trzech fazach: Planowania, Implementacji i Ewaluacji. Prezentuje je tabela 1. Tabela 1. Fazy wdrażania normy BS Faza Opis Działania Uwagi Faza I Planowanie Identyfikacja i opracowanie celów zrównoważonego rozwoju (polityka) Zaangażowanie interesariuszy Ustalenie celów Faza II Wdrożenie Zapewnienie wystarczających zasobów, w tym personelu Faza III Zarządzanie łańcuchem dostaw i utrzymanie komunikacji Stworzenie listy celów zrównoważonego rozwoju przy wsparciu zarządzania. Zakomunikowanie polityki wszystkim osobom zaangażowanym lub tym, które zostaną dotknięte działaniami organizacji w celu nakłonienia ich do współpracy. W wyniku tego może okazać się, że konieczna jest ponowna weryfikacja celów (proces ciągły). Przy ustalaniu celów tak je sformułuj by mogły być zmierzone i ocenione. Zapewnij budżet, oraz uwzględnij sprzęt, siłę roboczą i szkolenia dostosowane do postawionych realizacji celów. Procedury operacyjne powinny uwzględniać ten proces. Zachęcanie dostawców do dostosowania się do wymagań normy BS 8901 i zapewnij stałą im komunikację i wsparcie, aby pomóc im w osiągnięciu tego celu. Udokumentowanie systemu Należy prowadzić dokumentację procesu i podjętych działań. Ewaluacja Monitorowanie, ewaluacja Sprawdzanie, czy systemy zarządzania (w tym łańcuchu dostaw) oraz procesy są zgodne z twoimi celami. Przegląd i uczenie się Źródło: 1 final guidance for BSI 8901, april ISO przejmuje inicjatywę Analiza wyników i odpowiednie dostosowanie przyszłych celów i systemu zarządzania. 5 stycznia 2010 roku ISO opublikowało komunikat, w którym stwierdziło, że od końca 2009 roku tworzy nową normę międzynarodową zrównoważonego zarządzania imprezami masowymi. W tym celu powołuje ono nowy komitet 296

3 ISO/PC Sustainability in event management. Dodano również, że w projekcie już uczestniczy 30 krajów. Fiona Pelham, przewodnicząca ISO/PC 250 stwierdziła przy tym, że przyszła norma zapewni ramy dla planistów miejsc spotkań i innych uczestników łańcucha dostaw, które pozwolą im zastosować ją do lepszego wdrożenia, utrzymania i poprawy systemu. Norma ta miała być oparta na wspomnianej wyżej normie BS 8901 oraz ISO Dodatkowo miała uwzględniać dorobek rodziny norm ISO serii 9000 zwłaszcza w obszarze zmodyfikowanego koła Deminga (PDCA) 5. W pracach komitetu uczestniczyło 29 krajów, kolejnych 9 miało statut obserwatorów, a wspierało ją także 6 organizacji międzynarodowych. Od początku celem komitetu było przygotowanie normy i przetestowanie jej podczas igrzysk olimpijskich w Londynie w 2012 roku. Terminu dotrzymano i w dniu 14 czerwca 2012 roku została przez ISO udostępniona nowa norma ISO 20121:2012 Event sustainability management systems Requirements with guidance for use, czyli norma opisująca system zrównoważonego zarządzania imprezami wszelkiego typu i wielkości. Zawiera ona wykaz wymagań i przewodnik. Zgodnie z założeniami może być stosowana: 1) przez firmy, które chcą z niej korzystać i same deklarują jej stosowanie; 2) przez firmy, które chcą uzyskać potwierdzenie jej stosowania przez interesariuszy np. od swych klientów, 3) przez firmy, które chcą uzyskać potwierdzenie jej stosowania przez niezależną stronę trzecią. Jest więc normą przeznaczoną do certyfikacji 6. Środowisko Społeczeństwo Równowaga Ekonomia Rysunek 1. Równowaga w normie ISO 20121:2012. Źródło: How to implement ISO 20121, Positive Impact, PC w nazwie komitetu oznacza Project Committee. Events Managament, red. Debra Wale, Peter Tobinson, Geoff Dickson, Cambridge University Press, Cambridge 2010, p

4 Proces wdrażania Zaleca się, aby działania w tym obszarze miały charakter zespołowy, a nie indywidualny. Tak więc, przystępując do wdrażania rozwiązań normy ISO powinno się zacząć od znalezienia odpowiednich partnerów. Gdy już powstanie zespół, to należy w nim wyznaczyć odpowiednie role. Powinien być jeden kierownik, a także osoba zajmująca się szkoleniami i nadzorem. Ów nadzorca powinien mieć głos doradczy, a w pracach zespołu dobrze jest skorzystać z już przetestowanych rozwiązań (czyli zbiorów Dobrych praktyk ). Nie powinno to jednak ograniczać kreatywności członków zespołu. Ich, często bardzo ciekawe pomysły mogą być generowane np. podczas Burzy Mózgów. Przy wdrażaniu projektu zgodnie z normą bardzo duży nacisk jest kładziony na fazę planowania. Stąd pierwsze kroki procesu są relatywnie długie. Obowiązuje tu też działanie zgodne z Kołem Deminga, pozwalające na realizację zasady ciągłego doskonalenia. Sprowadza się ono do zasady, że po zaplanowaniu działań i ich realizacji, należy dokonać ich oceny, a następnie wprowadzić stosowne poprawki, by następnym razem wyeliminować zidentyfikowane problemy. W wersji proponowanej przez ISO, Koło Deminga dla normy ISO prezentuje tabela 2, a w wersji koncernu Coca-Cola prezentuje tabela 3. Tabela 2. Koło Deminga dla normy ISO według ISO. 1. PLAN 1. Identyfikacji i zaangażowania zainteresowanych stron 2. Określenie zakresu systemu zarządzania 3. Zdefiniowanie zasad regulujących zrównoważony rozwój 4. Ustanowienie i udokumentowanie polityki 5. Przypisanie i zakomunikowanie ról i obowiązków 6. Identyfikacja i ocena problemów. Ustanowienie celów i planów ich osiągnięcia 2. DO 7. Zapewnienie środków i wystarczających kompetencji oraz świadomości (środowiskowej) 8. Utrzymywanie komunikacji wewnętrznej i zewnętrznej 9. Tworzenie i utrzymywanie dokumentacji i procedur wymaganych dla zapewnienia skuteczności systemu 10. Ustanowienie i wdrożenie procesu kontroli operacyjnej i zarządzania łańcuchem dostaw 3. CHECK 11. Monitorowanie i ocena wydajności systemu, w tym audytów wewnętrznych i przeglądu zarządzania 4. ACT 12. Zidentyfikowanie niezgodności i podjęcia działań naprawczych Źródło: Sustainable events with ISO 20121, p

5 Tabela 3. Koło Deminga dla normy ISO według koncernu Coca-Cola. 1. PLAN 1. Udokumentowanie celów i wartości 2. Określenie i udokumentowanie zakresu 3. Identyfikacja kluczowych zagadnień i interesariuszy 4. Ustanowienie przywództwa i polityki 5. Ocena problemów i wytyczenie celów 2. DO 6. Zdefiniowanie ról i obowiązków 7. Zapewnienie zasobów i szkolenie 8. Zaangażowanie uczestników łańcucha dostaw 9. Utrzymywanie komunikacji 10. Kontrola dokumentów i modyfikacje 3. CHECK 11. Konfrontacja zasad regulujących (organizację, z zasadami zrównoważonego rozwoju) 12. Monitorowanie, pomiar, analiza i ocena 13. Audyt i Certyfikacja 14. Przegląd zarządzania 4. ACT 15. Niezgodności i działania korygujące Źródło: London 2012: A guide to ISO Sustainable Event Management For The Coca -Cola Company, p. 6. W normie zostało przewidzianych 24 etapy procesu: 1. Definiowanie zakresu i kontekstu (Na tym etapie trzeba zdecydować, co będzie objęte procesem zarządzania, a co spod niego wyłączone). 2. Zdefiniowanie zasad zrównoważonego rozwoju (Zespół musi odpowiedzieć, jakie zasady zrównoważonego rozwoju są dla niego ważne. Mówiąc inaczej, musi odpowiedzieć na pytanie: Czym dla niego jest zrównoważony rozwój?). 3. Zdefiniowanie celu (Trzeba odpowiedzieć jakie są cele organizacji oraz samej imprezy?) 4. Zdefiniowanie wartości (Jakie wartości są ważne dla Twojej firmy, oraz jakie wartości przyświecają realizacji imprezy?). 5. Pokazanie swych postępów w stosowaniu zasad zrównoważonego rozwoju (Trzeba pokazać, na jakim etapie wdrażania zasad zrównoważonego rozwoju obecnie się znajdujemy, a następnie wskazać obszary, które będą doskonalone. Postępy te należy okresowo monitorować). 6. Identyfikacja problemów (Norma wymaga aby identyfikować i antycypować problemy, które mogą pojawić się w trzech obszarach zrównoważonego rozwoju: środowiskowym, społecznym i gospodarczym. Zaleca się, aby stosować tu najlepsze wzorce międzynarodowe, bo miejscowe prawo może nie przewidywać stosownych zabezpieczeń). 7. Jakie są Twoje szanse i wyzwania? (Celem tego etapu jest zidentyfikowanie przez firmę szans i zagrożeń, aby możliwość wystąpienia ewentual- 299

6 nych niepożądanych efektów ograniczyć do minimum. Zaleca się tu stosowanie analizy SWOT lub PESTLE 7 ). 8. Rozwijanie celów (Trzeba przeanalizować to, czy założone cele są możliwe do realizacji? Należy przy tym uwzględnić takie elementy jak: wielkość firmy, potrzeby interesariuszy, cele organizacji, lokalizację i środowisko w jakim firma jest ulokowana i w jakim planuje realizować swoje działania). 9. Tworzenie celów (Dla realizacji każdego celu głównego należy sformułować cele cząstkowe, najlepiej przy wykorzystaniu metody SMART. Zgodnie z nią cele muszą być: konkretne, mierzalne, osiągalne, realistyczne oraz terminowe). 10. Tworzenie planów (Należy określić, co należy wykonać aby zrealizować każdy z celów. Naczelne kierownictwo powinno się upewnić, czy cele są właściwe a odpowiednie środki do ich realizacji zagwarantowane). 11. Obowiązki (Trzeba przydzielić do każdego z celów osoby, które będą odpowiedzialne za ich realizację. Należy przy tym zagwarantować im odpowiednie możliwości czasowe, czyli upewnić się, że inne obowiązki nie uniemożliwią im poświęcenia czasu na realizacje zadań związanych z wymogami normy ISO 20121). 12. Rozważania (Należy zastanowić się nad tym, czy dla realizacji któregokolwiek z celów nie należałoby użyć dodatkowych zasobów, zmienić towarów lub usług oraz dokonać innych zmian?). 13. Polityka zrównoważonego rozwoju (Należy określić politykę zrównoważonego rozwoju dla całej organizacji oraz dla organizowanej imprezy. Należy przy tym pamiętać o różnicach w podejściu norm ISO i BS Należy przy tym pamiętać o tym, że zasady te muszą być zaakceptowane przez organizacje uczestniczące w łańcuchu dostaw). 14. Strony zainteresowane (Należy zidentyfikować wszystkie zainteresowane strony czyli takie, które mogą mieć wpływ na organizowaną imprezę, oraz takie, na które owa impreza może oddziaływać. Wymagane jest aby móc nawiązać z nimi kontakt). 15. Plan komunikacji (Należy go stworzyć w taki sposób, by były w nim uwzględnione wszystkie zainteresowane strony. Norma zawiera listę zasad stosowanych podczas komunikacji). 16. Szkolenie personelu (Należy opracować plan szkoleń pracowników oraz zagwarantować odpowiednie środki do ich realizacji. Należy zagwarantować, że osoba wykonująca dane zadanie ma odpowiednie kompetencje, lub zagwarantować ich uzupełnienie. Należy też dokonywać okresowych przeglądów kompetencji pracowniczych). 7 Analiza PESTLE jest bardziej skomplikowaną wersją Analizy PEST, gdyż zawiera dwa dodatkowe elementy otoczenia makro. Łącznie więc analizuje się: 1. Czynniki polityczne, 2. czynniki ekonomiczne, 3. Czynniki społeczne, 4. Czynniki technologiczne, 5. Czynniki środowiskowe, 6. Czynniki prawne. Źródło: 300

7 17. Dostawcy (Należy opracować plan przeglądu swoich dostawców, oraz postarać się, aby oni również przyjęli zasady zrównoważonego rozwoju. Przy dokonywaniu wyboru dostawców, należy także zacząć brać pod uwagę ich postawę wobec tych zasad). 18. Ostateczny plan (Należy upewnić się, że: nasze działania są zgodne z wymaganiami prawnymi i innymi, będą dokonywane regularne przeglądy celów systemu zarządzania, będą właściwie przyjmowane uwagi wynikające z auditów wewnętrznych, będą dokonywane przeglądy pod względem oceny funkcjonowania systemu ciągłego doskonalenia, kierownictwo zapewni sprzężenie zwrotne w tym zakresie). 19. Wdrożenie (Jest to faza realizacji założonych zadań i celów. Należy przy tym skontrolować, czy każda osoba odpowiedzialna wie jakie zadania są przed nią postawione). 20. Monitorowanie i pomiar (Należy stale monitorować i mierzyć postępy w realizacji zadań celem identyfikacji ewentualnych obszarów wymagających poprawy, lub obszarów niezgodności. Zaleca się aby regularnie organizować spotkania z wykonawcami, w celu przedyskutowania ewentualnych problemów realizacyjnych). 21. Sprawdzanie (Należy dokonywać systematycznego przeglądu planów i celów pod względem poprawnego ich realizowania. Stwierdzone ewentualnie nieprawidłowości należy rejestrować jako niezgodności). 22. Niezgodności (Prawidłowe postępowanie z odnotowanymi niezgodnościami to takie, w którym planujemy również korekty działań, w celu uniknięcia owych niezgodności w przyszłości. Norma ISO w aneksie zawiera szereg użytecznych rad w tym zakresie). 23. Audyt wewnętrzny (Dokonanie weryfikacji całej dokumentacji systemu w ramach normy ISO może być zrealizowane przez osoby z wnętrza organizacji. Nie mogą to jednak być osoby, które były zaangażowane w tworzenie lub wdrażanie systemu). 24. Przegląd systemu (Kompleksowy przegląd całości systemu z jego mocnymi i słabymi stronami. Jego celem jest zaplanowanie działań doskonalących na przyszłość) 8. Podsumowanie Normy BS 8901 i ISO to kolejny wielki krok w popularyzacji zrównoważonego rozwoju i zarządzania nim. Obok normy ISO 26000:2010 Wytyczne dotyczące odpowiedzialności społecznej stanowią istotny wkład w normalizację tego obszaru działalności przedsiębiorstw i organizacji. W krótkim czasie nastąpiło umiędzynarodowienie tej nowatorskiej normy krajowej i dzięki temu znajduje ona coraz więcej zwolenników. Sądzę, że już niedługo nastąpi umiędzynarodowienie, a co za tym idzie spopularyzowanie nie tylko w Wielkiej Brytanii innych 8 Opracowane na podstawie: How to implement ISO 20121, 301

8 norm dotyczących zrównoważonego rozwoju. W kolejce czekają już norma BS 8902:2009 Responsible sourcing sector certification schemes for construction products. Specification, czyli specyfikacja odnosząca się do tzw. Zielonych zamówień w sektorze produktów dla budownictwa, czy norma BS 8903:2010 Principles and framework for procuring sustainably. Guide stanowiąca przewodnik dla kierownictw firm chcących wdrażać zasady zrównoważonego rozwoju w procesie dokonywania zamówień w ramach łańcucha dostaw. Może także doczeka się umiędzynarodowienia znowelizowana norma BS Jej pierwotną wersję BS 9000:2006 Guidance for managing sustainable development (podręcznik zarządzania zrównoważonym rozwojem) wycofano i zastąpiono w zeszłym roku dwuczęściową normą BS :2013 Managing sustainable development of organizations. Guide (Poradnik zarządzania zrównoważonym rozwojem organizacji) i BS :2013 Managing sustainable development of organizations. Framework for assessment against BS Specification (Zarządzanie zrównoważonym rozwojem organizacji. Ramy dla oceny wdrożenia normy BS Specyfikacja). Oczywiście tych kilka przywołanych powyżej norm nie wyczerpuje listy potencja mych kandydatek do umiędzynarodowienia. Bibliografia 1. How to implement ISO 20121, Positive Impact, Handler.ashx?id =16655&p=0. 2. Analiza PESTLE do monitorowania firmy lub organizacji, analyse-pestel/ Events Management, red. Debra Wale, Peter Tobinson, Geoff Dickson, Cambridge University Press, Cambridge London 2012: A guide to ISO Sustainable Event Management For The Coca - Cola Company, 7. Sustainable events with ISO 20121, final guidance for BSI 8901, april Abstrakt Autorzy prezentują rozwój i kluczowe zagadnienia związane z filozofią zrównoważonego rozwoju przy organizacji imprez masowych dowolnych typów i rozmiarów. Przedstawiają pierwszą wersję opracowaną przez BSI w formie normy BS 8901:2007, Zrównoważone zarządzanie imprezami oraz bazującą na niej normę ISO 20121:2012 Systemy zrównoważonego zarządzania imprezami wymagania z przewodnikiem zastosowania. ISO a new dimension to international standardization in the field of sustainable event management The authors of this article presents the development and the key assumptions concerning the application of the principles of sustainable development philosophy

9 in organizing events of any type and size. Present the first achievements of the BSI and its standard BS 8901:2007 Sustainable Event Management, and then based on the standard ISO 20121:2012 Event sustainability management systems - Requirements with guidance for use. PhD Jerzy Zamojski, assistant professor, Jan Kochanowski University in Kielce. Professor Petro Garasyim, professor, Jan Kochanowski University in Kielce. 303

Proces certyfikacji ISO 14001:2015

Proces certyfikacji ISO 14001:2015 ISO 14001:2015 Informacje o systemie W chwili obecnej szeroko pojęta ochrona środowiska stanowi istotny czynnik rozwoju gospodarczego krajów europejskich. Coraz większa liczba przedsiębiorców obniża koszty

Bardziej szczegółowo

Zmiany w standardzie ISO dr inż. Ilona Błaszczyk Politechnika Łódzka

Zmiany w standardzie ISO dr inż. Ilona Błaszczyk Politechnika Łódzka Zmiany w standardzie ISO 9001 dr inż. Ilona Błaszczyk Politechnika Łódzka 1 W prezentacji przedstawiono zmiany w normie ISO 9001 w oparciu o projekt komitetu. 2 3 4 5 6 Zmiany w zakresie terminów używanych

Bardziej szczegółowo

Ryzyko w świetle nowych norm ISO 9001:2015 i 14001:2015

Ryzyko w świetle nowych norm ISO 9001:2015 i 14001:2015 Ryzyko w świetle nowych norm ISO 9001:2015 i 14001:2015 Rafał Śmiłowski_04.2016 Harmonogram zmian 2 Najważniejsze zmiany oraz obszary Przywództwo Większy nacisk na top menedżerów do udziału w systemie

Bardziej szczegółowo

5. Planowanie działań w systemie zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy

5. Planowanie działań w systemie zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy 5. Planowanie działań w systemie zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy 5.1. Jakie znaczenie ma planowanie działań w systemie zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy? Planowanie jest ważnym elementem

Bardziej szczegółowo

ISO 9001:2015 przegląd wymagań

ISO 9001:2015 przegląd wymagań ISO 9001:2015 przegląd wymagań dr Inż. Tomasz Greber (www.greber.com.pl) Normy systemowe - historia MIL-Q-9858 (1959 r.) ANSI-N 45-2 (1971 r.) BS 4891 (1972 r.) PN-N 18001 ISO 14001 BS 5750 (1979 r.) EN

Bardziej szczegółowo

Normy ISO serii 9000. www.greber.com.pl. Normy ISO serii 9000. Tomasz Greber (www.greber.com.pl) dr inż. Tomasz Greber. www.greber.com.

Normy ISO serii 9000. www.greber.com.pl. Normy ISO serii 9000. Tomasz Greber (www.greber.com.pl) dr inż. Tomasz Greber. www.greber.com. Normy ISO serii 9000 dr inż. Tomasz Greber www.greber.com.pl www.greber.com.pl 1 Droga do jakości ISO 9001 Organizacja tradycyjna TQM/PNJ KAIZEN Organizacja jakościowa SIX SIGMA Ewolucja systemów jakości

Bardziej szczegółowo

ISO 9000/9001. Jarosław Kuchta Jakość Oprogramowania

ISO 9000/9001. Jarosław Kuchta Jakość Oprogramowania ISO 9000/9001 Jarosław Kuchta Jakość Oprogramowania Co to jest ISO International Organization for Standardization największa międzynarodowa organizacja opracowująca standardy 13700 standardów zrzesza narodowe

Bardziej szczegółowo

Transport odpadów a standardy bezpieczeństwa. System Zarządzania Bezpieczeństwem Ruchu drogowego. Joanna Bańkowska Dyrektor Zarządzający BSI

Transport odpadów a standardy bezpieczeństwa. System Zarządzania Bezpieczeństwem Ruchu drogowego. Joanna Bańkowska Dyrektor Zarządzający BSI Transport odpadów a standardy bezpieczeństwa System Zarządzania Bezpieczeństwem Ruchu drogowego Joanna Bańkowska Dyrektor Zarządzający BSI NOWOCZESNY SYSTEM GOSPODARKI ODPADAMI PROBLEM CZY BIZNES? 13.11.2013

Bardziej szczegółowo

SYSTEMY ZARZĄDZANIA. cykl wykładów dr Paweł Szudra

SYSTEMY ZARZĄDZANIA. cykl wykładów dr Paweł Szudra SYSTEMY ZARZĄDZANIA cykl wykładów dr Paweł Szudra LITERATURA Brilman J., Nowoczesne koncepcje i metody zarządzania. PWE, 2006. Grudzewski W., Hejduk I., Projektowanie systemów zarządzania. Wydawnictwo

Bardziej szczegółowo

Zarządzanie jakością, środowiskiem oraz bezpieczeństwem w praktyce gospodarczej. Maciej Urbaniak.

Zarządzanie jakością, środowiskiem oraz bezpieczeństwem w praktyce gospodarczej. Maciej Urbaniak. Zarządzanie jakością, środowiskiem oraz bezpieczeństwem w praktyce gospodarczej. Maciej Urbaniak. Książka stanowi szerokie kompendium wiedzy z zakresu systemów zarządzania. Stanowić ona może cenną pomoc

Bardziej szczegółowo

WZ PW Norma ISO/IEC 27001:2013 najnowsze zmiany w systemach zarzadzania bezpieczeństwem informacji IT security trends

WZ PW Norma ISO/IEC 27001:2013 najnowsze zmiany w systemach zarzadzania bezpieczeństwem informacji IT security trends Norma ISO/IEC 27001:2013 najnowsze zmiany w systemach zarzadzania bezpieczeństwem informacji dr inż. Bolesław Szomański Wydział Zarządzania Politechnika Warszawska b.szomański@wz.pw.edu.pl Plan Prezentacji

Bardziej szczegółowo

ISO 14000 w przedsiębiorstwie

ISO 14000 w przedsiębiorstwie ISO 14000 w przedsiębiorstwie Rodzina norm ISO 14000 TC 207 ZARZADZANIE ŚRODOWISKOWE SC1 System zarządzania środowiskowego SC2 Audity środowiskowe SC3 Ekoetykietowanie SC4 Ocena wyników ekologicznych SC5

Bardziej szczegółowo

Zarządzanie Jakością. System jakości jako narzędzie zarządzania przedsiębiorstwem. Dr Mariusz Maciejczak

Zarządzanie Jakością. System jakości jako narzędzie zarządzania przedsiębiorstwem. Dr Mariusz Maciejczak Zarządzanie Jakością System jakości jako narzędzie zarządzania przedsiębiorstwem Dr Mariusz Maciejczak SYSTEM System to zespół powiązanych ze sobą elementów, które stanowią pewną całość. Istotną cechą

Bardziej szczegółowo

Podstawy organizacji systemów zarządzania bezpieczeństwem informacji dokumenty podstawowe

Podstawy organizacji systemów zarządzania bezpieczeństwem informacji dokumenty podstawowe Podstawy organizacji systemów zarządzania bezpieczeństwem informacji dokumenty podstawowe Autor Anna Papierowska Praca magisterska wykonana pod opieką dr inż. Dariusza Chaładyniaka mgr inż. Michała Wieteski

Bardziej szczegółowo

ZINTEGROWANY SYSTEM ZARZĄDZANIA DOKUMENT NADZOROWANY W WERSJI ELEKTRONICZNEJ Wydanie 07 Urząd Miasta Płocka. Księga środowiskowa

ZINTEGROWANY SYSTEM ZARZĄDZANIA DOKUMENT NADZOROWANY W WERSJI ELEKTRONICZNEJ Wydanie 07 Urząd Miasta Płocka. Księga środowiskowa Strona 1 1. Księga Środowiskowa Księga Środowiskowa to podstawowy dokument opisujący strukturę i funkcjonowanie wdrożonego w Urzędzie Systemu Zarządzania Środowiskowego zgodnego z wymaganiami normy PN-EN

Bardziej szczegółowo

ZARZĄDZANIE ZASOBAMI LUDZKIMI W BIBLIOTECE AKADEMICKIEJ W ŚWIETLE KRYTERIÓW MODELU WSPÓLNEJ METODY OCENY (CAF)

ZARZĄDZANIE ZASOBAMI LUDZKIMI W BIBLIOTECE AKADEMICKIEJ W ŚWIETLE KRYTERIÓW MODELU WSPÓLNEJ METODY OCENY (CAF) ZARZĄDZANIE ZASOBAMI LUDZKIMI W BIBLIOTECE AKADEMICKIEJ W ŚWIETLE KRYTERIÓW MODELU WSPÓLNEJ METODY OCENY (CAF) Jacek Marek RADWAN Biblioteka im. Lecha Kalinowskiego Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu

Bardziej szczegółowo

DOSKONALENIE SYSTEMU JAKOŚCI Z WYKORZYSTANIEM MODELU PDCA

DOSKONALENIE SYSTEMU JAKOŚCI Z WYKORZYSTANIEM MODELU PDCA Koncepcje zarządzania jakością. Doświadczenia i perspektywy., red. Sikora T., Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Kraków 2008, ss. 17-22 Urszula Balon Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie DOSKONALENIE SYSTEMU

Bardziej szczegółowo

Pierwszy w Polsce System Zarządzania Energią (SZE) w oparciu o normę PN-EN ISO 50001 w Dzierżoniowie. Warszawa 8 maja 2013 r.

Pierwszy w Polsce System Zarządzania Energią (SZE) w oparciu o normę PN-EN ISO 50001 w Dzierżoniowie. Warszawa 8 maja 2013 r. Pierwszy w Polsce System Zarządzania Energią (SZE) w oparciu o normę PN-EN ISO 50001 w Dzierżoniowie Warszawa 8 maja 2013 r. Efektywne zarządzanie energią jest jednym z warunków krytycznych do osiągnięcia

Bardziej szczegółowo

Systemy zarządzania bezpieczeństwem informacji: co to jest, po co je budować i dlaczego w urzędach administracji publicznej

Systemy zarządzania bezpieczeństwem informacji: co to jest, po co je budować i dlaczego w urzędach administracji publicznej Systemy zarządzania bezpieczeństwem informacji: co to jest, po co je budować i dlaczego w urzędach administracji publicznej Wiesław Paluszyński Prezes zarządu TI Consulting Plan prezentacji Zdefiniujmy

Bardziej szczegółowo

Zarządzanie projektami a zarządzanie ryzykiem

Zarządzanie projektami a zarządzanie ryzykiem Ewa Szczepańska Zarządzanie projektami a zarządzanie ryzykiem Warszawa, dnia 9 kwietnia 2013 r. Agenda Definicje Wytyczne dla zarządzania projektami Wytyczne dla zarządzania ryzykiem Miejsce ryzyka w zarządzaniu

Bardziej szczegółowo

Zarządzanie bezpieczeństwem i higieną pracy

Zarządzanie bezpieczeństwem i higieną pracy Ewa Górska Zarządzanie bezpieczeństwem i higieną pracy EWOLUCJA POGLĄDÓW NA ZAGADNIENIA BEZPIECZEŃSTWA PRACY Hand from root of finger to fingertip Hand frim wist to fingertip Arm from elbow to fingertip

Bardziej szczegółowo

Zmiany wymagań normy ISO 14001

Zmiany wymagań normy ISO 14001 Zmiany wymagań normy ISO 14001 Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna (ISO) opublikowała 15 listopada br. zweryfikowane i poprawione wersje norm ISO 14001 i ISO 14004. Od tego dnia są one wersjami obowiązującymi.

Bardziej szczegółowo

SYSTEMY ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ WEDŁUG

SYSTEMY ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ WEDŁUG Wykład 10. SYSTEMY ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ WEDŁUG NORM ISO 9000 1 1. Rodzina norm ISO 9000: Normy ISO 9000 są od 1987r., a trzecia rodzina norm ISO 9000 z 2000 r. (doskonalona w kolejnych latach) składa się

Bardziej szczegółowo

Strategia CSR dla ULTRON Zakład Urządzeń Elektronicznych Krzysztof Krankowski

Strategia CSR dla ULTRON Zakład Urządzeń Elektronicznych Krzysztof Krankowski Informacja o realizacji projektu Strategia CSR dla ULTRON Zakład Urządzeń Elektronicznych Krzysztof Krankowski Dywity, wrzesień 2016 rok. Strona1 Wprowadzenie - opis zrealizowanego projektu Projekt pn.:

Bardziej szczegółowo

Etapy wdraŝania Systemu Zarządzania Jakością zgodnego z ISO 9001:2008

Etapy wdraŝania Systemu Zarządzania Jakością zgodnego z ISO 9001:2008 1 2 Etapy wdraŝania Systemu Zarządzania Jakością zgodnego z ISO 9001:2008 Etapy wdraŝania Systemu Zarządzania Jakością zgodnego z ISO 9001:2008 3 Agenda 4 Jaki powinien być System Zarządzania wg norm serii

Bardziej szczegółowo

* tworzenie kryteriów oceny i nagradzania; * redukcję kosztów. Zasady kaizen Filozofia kaizen opiera się na dwóch zasadniczych

* tworzenie kryteriów oceny i nagradzania; * redukcję kosztów. Zasady kaizen Filozofia kaizen opiera się na dwóch zasadniczych William Edwards Deming (14 października 1900 20 grudnia 1993) amerykański statystyk. Urodził się w Sioux City w stanie Iowa, w którym to stanie także się wychował. Studiował na uniwersytetach Wyoming,

Bardziej szczegółowo

14. Sprawdzanie funkcjonowania systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy

14. Sprawdzanie funkcjonowania systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy 14. Sprawdzanie funkcjonowania systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy 14.1. Co to jest monitorowanie bezpieczeństwa i higieny pracy? Funkcjonowanie systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną

Bardziej szczegółowo

Księga Zintegrowanego Systemu Zarządzania ODPOWIEDZIALNOŚĆ KIEROWNICTWA

Księga Zintegrowanego Systemu Zarządzania ODPOWIEDZIALNOŚĆ KIEROWNICTWA Strona: 1 z 6 1. Zaangażowanie kierownictwa Najwyższe kierownictwo SZPZLO Warszawa Ochota przejęło pełną odpowiedzialność za rozwój i ciągłe doskonalenie ustanowionego i wdrożonego zintegrowanego systemu

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA DLA ZAKŁADOWEJ KONTROLI PRODUKCJI

WYMAGANIA DLA ZAKŁADOWEJ KONTROLI PRODUKCJI Instytut Odlewnictwa Biuro Certyfikacji i Normalizacji u l. Z a k o p i a ń s k a 7 3 30-418 Kraków, Polska tel. +48 (12) 26 18 442 fax. +48 (12) 26 60 870 bcw@iod.krakow.pl w w w.i o d.k r ak ow. p l

Bardziej szczegółowo

Szkolenie Stowarzyszenia Polskie Forum ISO 14000 Zmiany w normie ISO 14001 i ich konsekwencje dla organizacji Warszawa, 16.04.2015

Szkolenie Stowarzyszenia Polskie Forum ISO 14000 Zmiany w normie ISO 14001 i ich konsekwencje dla organizacji Warszawa, 16.04.2015 Wykorzystanie elementów systemu EMAS w SZŚ według ISO 14001:2015 dr hab. inż. Alina Matuszak-Flejszman, prof. nadzw. UEP Agenda Elementy SZŚ według EMAS (Rozporządzenie UE 1221/2009) i odpowiadające im

Bardziej szczegółowo

Zarządzanie ryzykiem jako kluczowy element kontroli zarządczej 2 marca 2013 r.

Zarządzanie ryzykiem jako kluczowy element kontroli zarządczej 2 marca 2013 r. Zarządzanie ryzykiem jako kluczowy element kontroli zarządczej 2 marca 2013 r. Anna Jaskulska Kontrola zarządcza jest systemem, który ma sprawić, aby jednostka osiągnęła postawione przed nią cele w sposób

Bardziej szczegółowo

Plan komunikacji w ramach projektu CAF w Urzędzie Gminy Jasieniec

Plan komunikacji w ramach projektu CAF w Urzędzie Gminy Jasieniec Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Plan komunikacji w ramach projektu CAF w Urzędzie Gminy Jasieniec WPROWADZENIE Celem niniejszego dokumentu jest

Bardziej szczegółowo

Zarządzanie środowiskowe w przedsiębiorstwie c.d.

Zarządzanie środowiskowe w przedsiębiorstwie c.d. Zarządzanie środowiskowe w przedsiębiorstwie c.d. System zarządzania środowiskowego określony przez: Normę ISO 14001:2015 M. Dacko Każdy SZŚ powinien być odpowiednio zaplanowany Norma ISO podaje, że w

Bardziej szczegółowo

Zarządzanie bezpieczeństwem informacji przegląd aktualnych standardów i metodyk

Zarządzanie bezpieczeństwem informacji przegląd aktualnych standardów i metodyk Zarządzanie bezpieczeństwem informacji przegląd aktualnych standardów i metodyk dr T Bartosz Kalinowski 17 19 września 2008, Wisła IV Sympozjum Klubu Paragraf 34 1 Informacja a system zarządzania Informacja

Bardziej szczegółowo

Wymagania wobec dostawców: jakościowe, środowiskowe, bhp i etyczne

Wymagania wobec dostawców: jakościowe, środowiskowe, bhp i etyczne VI Konferencja nt. systemów zarządzania w energetyce Nowe Czarnowo Świnoujście, 21-23 X 2008 Wymagania wobec dostawców: jakościowe, środowiskowe, bhp i etyczne Grzegorz Ścibisz Łańcuch dostaw DOSTAWCA

Bardziej szczegółowo

BAKER TILLY POLAND CONSULTING

BAKER TILLY POLAND CONSULTING BAKER TILLY POLAND CONSULTING Wytyczne KNF dla firm ubezpieczeniowych i towarzystw reasekuracyjnych w obszarze bezpieczeństwa informatycznego An independent member of Baker Tilly International Objaśnienie

Bardziej szczegółowo

Zarządzanie jakością wg norm serii ISO 9000:2000 cz.1 system, kierownictwo i zasoby

Zarządzanie jakością wg norm serii ISO 9000:2000 cz.1 system, kierownictwo i zasoby Jakub Wierciak Zagadnienia jakości i niezawodności w projektowaniu Zarządzanie jakością wg norm serii ISO 9000:2000 cz.1 system, kierownictwo i zasoby System zarządzania jakością (ISO 9000:2000) System

Bardziej szczegółowo

Projekt wymagań w zakresie kompetencji zakładów utrzymania taboru. Jan Raczyński

Projekt wymagań w zakresie kompetencji zakładów utrzymania taboru. Jan Raczyński Projekt wymagań w zakresie kompetencji zakładów utrzymania taboru Jan Raczyński 1 Rejestracja Warsztatu utrzymania Warsztat Utrzymania lub organizacja, do której należy muszą podlegać identyfikacji. Warsztat

Bardziej szczegółowo

Praktyczne korzyści dla Organizacji, Najlepsze praktyki płynące z BS 10500. Anti-bribery Management System. Joanna Bańkowska Dyrektor Zarządzający BSI

Praktyczne korzyści dla Organizacji, Najlepsze praktyki płynące z BS 10500. Anti-bribery Management System. Joanna Bańkowska Dyrektor Zarządzający BSI Praktyczne korzyści dla Organizacji, Najlepsze praktyki płynące z BS 10500 Anti-bribery Management System Joanna Bańkowska Dyrektor Zarządzający BSI 12 luty 2014 Copyright 2012 BSI. All rights reserved.

Bardziej szczegółowo

Autor. Piotr Plis ENERGOPOMIAR Sp. z o.o. Zakład Techniki Cieplnej

Autor. Piotr Plis ENERGOPOMIAR Sp. z o.o. Zakład Techniki Cieplnej Autor Piotr Plis ENERGOPOMIAR Sp. z o.o. Zakład Techniki Cieplnej Wzrastające koszty pozyskiwania energii i eksploatacji urządzeń oraz prawodawstwo unijne skłaniają do podejmowania działań mających na

Bardziej szczegółowo

SYSTEM ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ POLSKIEJ KOMISJI AKREDYTACYJNEJ

SYSTEM ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ POLSKIEJ KOMISJI AKREDYTACYJNEJ Załącznik do Zarządzenia Nr 2/2018 Przewodniczącego Polskiej Komisji Akredytacyjnej z dnia 5 stycznia 2018 r. SYSTEM ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ POLSKIEJ KOMISJI AKREDYTACYJNEJ 1 Definicje: polityka jakości -

Bardziej szczegółowo

8 Przygotowanie wdrożenia

8 Przygotowanie wdrożenia 1 Krok 8 Przygotowanie wdrożenia Wprowadzenie Przed rozpoczęciem wdrażania Miejskiego Programu Energetycznego administracja miejska powinna dokładnie przygotować kolejne kroki. Pierwszym jest powołanie

Bardziej szczegółowo

POLITYKA JAKOŚCI. Polityka jakości to formalna i ogólna deklaracja firmy, jak zamierza traktować sprawy zarządzania jakością.

POLITYKA JAKOŚCI. Polityka jakości to formalna i ogólna deklaracja firmy, jak zamierza traktować sprawy zarządzania jakością. POLITYKA JAKOŚCI Polityka jakości jest zestawem nadrzędnych celów, zamiarów oraz orientacji organizacji na jakość. Stanowi ona dowód na to, że przedsiębiorca wie, czego chce i kieruje swoim przedsiębiorstwem

Bardziej szczegółowo

KLIENCI KIENCI. Wprowadzenie normy ZADOWOLE NIE WYRÓB. Pomiary analiza i doskonalenie. Odpowiedzialnoś ć kierownictwa. Zarządzanie zasobami

KLIENCI KIENCI. Wprowadzenie normy ZADOWOLE NIE WYRÓB. Pomiary analiza i doskonalenie. Odpowiedzialnoś ć kierownictwa. Zarządzanie zasobami SYSTEM ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ ISO Jakość samą w sobie trudno jest zdefiniować, tak naprawdę pod tym pojęciem kryje się wszystko to co ma związek z pewnymi cechami - wyrobu lub usługi - mającymi wpływ na

Bardziej szczegółowo

PLAN DZIAŁANIA KT 270. ds. Zarządzania Środowiskowego

PLAN DZIAŁANIA KT 270. ds. Zarządzania Środowiskowego Strona 2 PLAN DZIAŁANIA KT 270 ds. Zarządzania Środowiskowego STRESZCZENIE Komitet Techniczny ds. Zarządzania Środowiskowego został powołany 27.02.1997 r. w ramach Polskiego Komitetu Normalizacyjnego.

Bardziej szczegółowo

System Zarządzania Energią według wymagań normy ISO 50001

System Zarządzania Energią według wymagań normy ISO 50001 System Zarządzania Energią według wymagań normy ISO 50001 Informacje ogólne ISO 50001 to standard umożliwiający ustanowienie systemu i procesów niezbędnych do osiągnięcia poprawy efektywności energetycznej.

Bardziej szczegółowo

ZARZĄDZANIE RYZYKIEM W LABORATORIUM BADAWCZYM W ASPEKCIE NOWELIZACJI NORMY PN-EN ISO/ IEC 17025:

ZARZĄDZANIE RYZYKIEM W LABORATORIUM BADAWCZYM W ASPEKCIE NOWELIZACJI NORMY PN-EN ISO/ IEC 17025: ZARZĄDZANIE RYZYKIEM W LABORATORIUM BADAWCZYM W ASPEKCIE NOWELIZACJI NORMY PN-EN ISO/ IEC 17025:2018-02 DR INŻ. AGNIESZKA WIŚNIEWSKA DOCTUS SZKOLENIA I DORADZTWO e-mail: biuro@doctus.edu.pl tel. +48 514

Bardziej szczegółowo

Zarządzanie zmianą - rozwój zarządzania procesowego wg ISO 9001:2015

Zarządzanie zmianą - rozwój zarządzania procesowego wg ISO 9001:2015 Zarządzanie zmianą - rozwój zarządzania procesowego wg ISO 9001:2015 ZAPEWNIAMY BEZPIECZEŃSTWO Piotr Błoński, Warszawa, 17.03.2016 r. Program 1. Zarządzanie zmianą - zmiany w normie ISO 9001:2015 2. Zarządzanie

Bardziej szczegółowo

System monitorowania realizacji strategii rozwoju. Andrzej Sobczyk

System monitorowania realizacji strategii rozwoju. Andrzej Sobczyk System monitorowania realizacji strategii rozwoju Andrzej Sobczyk System monitorowania realizacji strategii rozwoju Proces systematycznego zbierania, analizowania publikowania wiarygodnych informacji,

Bardziej szczegółowo

Charakterystyka systemu zarządzania jakością zgodnego z wymaganiami normy ISO serii 9000

Charakterystyka systemu zarządzania jakością zgodnego z wymaganiami normy ISO serii 9000 Charakterystyka systemu zarządzania jakością zgodnego z wymaganiami normy ISO serii 9000 Normy ISO serii 9000 Zostały uznane za podstawę wyznaczania standardów zarządzania jakością Opublikowane po raz

Bardziej szczegółowo

STANDARDY I SYSTEMY ZARZĄDZANIA PORTAMI LOTNICZYMI 2013

STANDARDY I SYSTEMY ZARZĄDZANIA PORTAMI LOTNICZYMI 2013 Wersja Jednostka realizująca Typ Poziom Program Profil Blok Grupa Kod Semestr nominalny Język prowadzenia zajęć Liczba punktów ECTS Liczba godzin pracy studenta związanych z osiągnięciem efektów Liczba

Bardziej szczegółowo

SYSTEMOWE ZARZĄDZANIE ŚRODOWISKIEM

SYSTEMOWE ZARZĄDZANIE ŚRODOWISKIEM Wykład 11. SYSTEMOWE ZARZĄDZANIE ŚRODOWISKIEM 1 1. Istota i funkcje zarządzania środowiskowego: Racjonalne zagospodarowanie środowiska wymaga, aby rozwój działalności rozpatrywać w kontekście trzech sfer:

Bardziej szczegółowo

Zarządzanie ryzykiem teoria i praktyka. Ewa Szczepańska Centrum Projektów Informatycznych Warszawa, dnia 31 stycznia 2012 r.

Zarządzanie ryzykiem teoria i praktyka. Ewa Szczepańska Centrum Projektów Informatycznych Warszawa, dnia 31 stycznia 2012 r. Zarządzanie ryzykiem teoria i praktyka Ewa Szczepańska Centrum Projektów Informatycznych Warszawa, dnia 31 stycznia 2012 r. Zarządzanie ryzykiem - agenda Zarządzanie ryzykiem - definicje Ryzyko - niepewne

Bardziej szczegółowo

Karta Systemu Jakości. wersja 1.0

Karta Systemu Jakości. wersja 1.0 Karta Systemu Jakości wersja 1.0 Spis treści: 1 Wstęp.... 3 2 Oświadczenie o jakości.... 3 3 Cele dotyczące jakości.... 3 4 Własność i odpowiedzialność.... 4 5 Budowa Systemu Jakości.... 4 6 Kategorie

Bardziej szczegółowo

Lokalny Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej. Plan działań na rzecz zrównoważonej energii

Lokalny Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej. Plan działań na rzecz zrównoważonej energii Lokalny Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej oraz Plan działań na rzecz zrównoważonej energii jako elementy planowania energetycznego w gminie Łukasz Polakowski 1 SEAP Sustainable Energy Action

Bardziej szczegółowo

Powody wdraŝania i korzyści z funkcjonowania Systemu Zarządzania Jakością wg ISO 9001. Mariola Witek

Powody wdraŝania i korzyści z funkcjonowania Systemu Zarządzania Jakością wg ISO 9001. Mariola Witek Powody wdraŝania i korzyści z funkcjonowania Systemu Zarządzania Jakością wg ISO 9001 Mariola Witek Przedmiot wykładu 1.Rozwój systemów zarządzania jakością (SZJ) 2.Potrzeba posiadania formalnych SZJ 3.Korzyści

Bardziej szczegółowo

Ekoinnowacje w zarządzaniu przedsiębiorstwem

Ekoinnowacje w zarządzaniu przedsiębiorstwem Ekoinnowacje w zarządzaniu przedsiębiorstwem dr hab. inż. Alina Matuszak-Flejszman, prof. nadzw. UEP Poznań, 17 listopada 2014 r. AGENDA Innowacyjne podejście do zarządzania przedsiębiorstwem Warunki i

Bardziej szczegółowo

Strategia Społecznej Odpowiedzialności Biznesu firmy EPRD Sp. z o.o.

Strategia Społecznej Odpowiedzialności Biznesu firmy EPRD Sp. z o.o. Strategia Społecznej Odpowiedzialności Biznesu firmy EPRD Sp. z o.o. Prezentacja strategii opracowanej w ramach projektu pt.: Przygotowanie i wdrożenie kompleksowej strategii w przedsiębiorstwie EPRD.

Bardziej szczegółowo

Norma to dokument przyjęty na zasadzie konsensu i zatwierdzony do powszechnego stosowania przez

Norma to dokument przyjęty na zasadzie konsensu i zatwierdzony do powszechnego stosowania przez KONCEPCJA SYSTEMU JAKOŚCI zgodnie z wymaganiami norm ISO serii 9000 dr Lesław Lisak Co to jest norma? Norma to dokument przyjęty na zasadzie konsensu i zatwierdzony do powszechnego stosowania przez upoważnioną

Bardziej szczegółowo

CosmetoVigilance jak zaimplementować wymagania prawne związane z raportowaniem zdarzeń niepożądanych. Izabela Słowik

CosmetoVigilance jak zaimplementować wymagania prawne związane z raportowaniem zdarzeń niepożądanych. Izabela Słowik CosmetoVigilance jak zaimplementować wymagania prawne związane z raportowaniem zdarzeń niepożądanych Izabela Słowik REGULACJE PRAWNE DOTYCZACE COSMETOVIGILANCE: Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego

Bardziej szczegółowo

Wstęp do zarządzania projektami

Wstęp do zarządzania projektami Wstęp do zarządzania projektami Definicja projektu Projekt to tymczasowe przedsięwzięcie podejmowane w celu wytworzenia unikalnego wyrobu, dostarczenia unikalnej usługi lub uzyskania unikalnego rezultatu.

Bardziej szczegółowo

KODEKS POSTĘPOWANIA DLA DOSTAWCÓW GRUPY KAPITAŁOWEJ ORLEN

KODEKS POSTĘPOWANIA DLA DOSTAWCÓW GRUPY KAPITAŁOWEJ ORLEN KODEKS POSTĘPOWANIA DLA DOSTAWCÓW GRUPY KAPITAŁOWEJ ORLEN WPROWADZENIE Grupa Kapitałowa ORLEN jest czołową firmą w branży paliwowo-energetycznej w Europie Centralnej i Wschodniej. Ze względu na znaczącą

Bardziej szczegółowo

Znaczenie norm ISO w znowelizowanej ustawie o ochronie danych osobowych (RODO)

Znaczenie norm ISO w znowelizowanej ustawie o ochronie danych osobowych (RODO) Znaczenie norm ISO w znowelizowanej ustawie o ochronie danych osobowych (RODO) Normy ISO 31000, ISO 27001, ISO 27018 i inne Waldemar Gełzakowski Witold Kowal Copyright 2016 BSI. All rights reserved. Tak

Bardziej szczegółowo

Maciej Byczkowski ENSI 2017 ENSI 2017

Maciej Byczkowski ENSI 2017 ENSI 2017 Znaczenie norm ISO we wdrażaniu bezpieczeństwa technicznego i organizacyjnego wymaganego w RODO Maciej Byczkowski Nowe podejście do ochrony danych osobowych w RODO Risk based approach podejście oparte

Bardziej szczegółowo

Komunikat nr 115 z dnia 12.11.2012 r.

Komunikat nr 115 z dnia 12.11.2012 r. Komunikat nr 115 z dnia 12.11.2012 r. w sprawie wprowadzenia zmian w wymaganiach akredytacyjnych dla jednostek certyfikujących systemy zarządzania bezpieczeństwem informacji wynikających z opublikowania

Bardziej szczegółowo

Fundamentem wszystkich naszych działań są Wartości, obowiązujące w Grupie Kapitałowej ORLEN, do której ANWIL należy, tj.:

Fundamentem wszystkich naszych działań są Wartości, obowiązujące w Grupie Kapitałowej ORLEN, do której ANWIL należy, tj.: KODEKS POSTĘPOWANIA DLA DOSTAWCÓW ANWIL S.A. STANDARDY SPOŁECZNE STANDARDY ETYCZNE I SYSTEMY ZARZĄDZANIA STANDARDY ŚRODOWISKOWE WPROWADZENIE ANWIL jest jednym z filarów polskiej gospodarki, wiodącą spółką

Bardziej szczegółowo

Małopolska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A.

Małopolska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. Małopolska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. Przestrzeń Twojego sukcesu! Projekt Określone w czasie działanie podejmowane w celu stworzenia niepowtarzalnego produktu lub usługi Projekt - cechy słuŝy realizacji

Bardziej szczegółowo

Obowiązuje od: r.

Obowiązuje od: r. Wydanie: czwarte Data wydania: 24.04.2018 Strona 1 z 6 Obowiązuje od: 24.04.2018 r. Wydanie: czwarte Data wydania: 24.04.2018 Strona 2 z 6 1. Zakres stosowania Niniejszy dokument stosowany jest na potrzeby

Bardziej szczegółowo

Zarządzanie jakością. Opis kierunku. Co zyskujesz? Dla kogo? - Kierunek - studia podyplomowe

Zarządzanie jakością. Opis kierunku. Co zyskujesz? Dla kogo? - Kierunek - studia podyplomowe 1 Zarządzanie jakością - Kierunek - studia podyplomowe Niestacjonarne 2 semestry OD PAŹDZIERNIKA Opis kierunku Podyplomowe studia zarządzania jakością organizowane są we współpracy z firmą TÜV Akademia

Bardziej szczegółowo

SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY. Europejski program bezpieczeństwa lotniczego

SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY. Europejski program bezpieczeństwa lotniczego KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 7.12.2015 r. COM(2015) 599 final SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY Europejski program bezpieczeństwa lotniczego PL PL 1. KOMUNIKAT KOMISJI Z 2011

Bardziej szczegółowo

KODEKS POSTĘPOWANIA DLA DOSTAWCÓW PKN ORLEN

KODEKS POSTĘPOWANIA DLA DOSTAWCÓW PKN ORLEN KODEKS POSTĘPOWANIA DLA DOSTAWCÓW PKN ORLEN WPROWADZENIE PKN ORLEN jest czołową firmą w branży paliwowo-energetycznej, należącą do grona największych spółek w Polsce i najcenniejszych polskich marek. Od

Bardziej szczegółowo

Kryteria formalne - wnioskodawca: Kwalifikowalność wnioskodawcy w ramach działania.

Kryteria formalne - wnioskodawca: Kwalifikowalność wnioskodawcy w ramach działania. Program Operacyjny Inteligentny Rozwój, 2014-2020 Kryteria wyboru projektów Kryteria formalne dla działań wdrażanych za pośrednictwem projektów realizowanych w trybie pozakonkursowym Kryteria formalne

Bardziej szczegółowo

PODSUMOWANIE DO PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA POWIATU STAROGARDZKIEGO NA LATA Z PERSPEKTYWĄ NA LATA

PODSUMOWANIE DO PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA POWIATU STAROGARDZKIEGO NA LATA Z PERSPEKTYWĄ NA LATA PODSUMOWANIE DO PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA POWIATU STAROGARDZKIEGO NA LATA 2017-2020 Z PERSPEKTYWĄ NA LATA 2021-2024 Po przyjęciu dokumentu pn. Program ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego

Bardziej szczegółowo

PROCEDURA ZINTEGROWANEGO SYSTEMU ZARZĄDZANIA PRZEGLĄD ZARZĄDZANIA P-03/02/III

PROCEDURA ZINTEGROWANEGO SYSTEMU ZARZĄDZANIA PRZEGLĄD ZARZĄDZANIA P-03/02/III Opracował: Sprawdził: Zatwierdził: Pełnomocnik ds. ZSZ i EMAS Główna Księgowa Bożena Sawicka Prezes Zarządu Jan Woźniak Podpisy: Strona 1 z 5 Data: 06.09.16r Dokument zatwierdzony Zarządzeniem Wewnętrznym

Bardziej szczegółowo

Omówienie podstawowych systemów zarządzania środowiskiem

Omówienie podstawowych systemów zarządzania środowiskiem Omówienie podstawowych systemów zarządzania środowiskiem Do najbardziej znanych systemów zarządzania środowiskiem należą: europejski EMAS światowy ISO 14000 Normy ISO serii 14000 1991 rok -Mędzynarodowa

Bardziej szczegółowo

Promotor: dr inż. Krzysztof Różanowski

Promotor: dr inż. Krzysztof Różanowski Warszawska Wyższa Szkoła Informatyki Prezentacja do obrony pracy dyplomowej: Wzorcowa polityka bezpieczeństwa informacji dla organizacji zajmującej się testowaniem oprogramowania. Promotor: dr inż. Krzysztof

Bardziej szczegółowo

Warsztaty FRAME. Sygnatura warsztatu: W1 (W3) Czas trwania: 3 dni

Warsztaty FRAME. Sygnatura warsztatu: W1 (W3) Czas trwania: 3 dni Sygnatura warsztatu: W1 (W3) Czas trwania: 3 dni Warsztaty FRAME I. Cel Zapoznanie uczestników z możliwościami wykorzystania Europejskiej Ramowej Architektury ITS FRAME (zwanej dalej FRAME ) oraz jej narzędzi

Bardziej szczegółowo

poprawy konkurencyjności

poprawy konkurencyjności Wdrażanie anie i doskonalenie systemów w zarządzania szansą poprawy konkurencyjności ci organizacji Andrzej Borcz "Przy istniejącej konkurencji firmy, które nie potrafią tworzyć i wcielać w życie doskonałej

Bardziej szczegółowo

System Zarządzania Jakością ISO 9001:2008

System Zarządzania Jakością ISO 9001:2008 System Zarządzania Jakością ISO 9001:2008 Każda firma ma w sobie wielką zdolność działania. Kierownictwo musi tylko znaleźć sposób, by ten potencjał wykorzystać w dojściu do postawionego przed firmą celu

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Przedmowa... 11. Rozdział I. Systemowe zarządzanie jakością... 15

Spis treści. Przedmowa... 11. Rozdział I. Systemowe zarządzanie jakością... 15 Przedmowa... 11 Rozdział I. Systemowe zarządzanie jakością... 15 1. Charakterystyka zarządzania jakością... 15 1.1. Zarządzanie a kierowanie... 15 1.2. Cel i obiekt zarządzania... 16 1.3. Definiowanie

Bardziej szczegółowo

Bezpieczeństwo aplikacji i urządzeń mobilnych w kontekście wymagań normy ISO/IEC 27001 oraz BS 25999 doświadczenia audytora

Bezpieczeństwo aplikacji i urządzeń mobilnych w kontekście wymagań normy ISO/IEC 27001 oraz BS 25999 doświadczenia audytora Bezpieczeństwo aplikacji i urządzeń mobilnych w kontekście wymagań normy ISO/IEC 27001 oraz BS 25999 doświadczenia audytora Krzysztof Wertejuk audytor wiodący ISOQAR CEE Sp. z o.o. Dlaczego rozwiązania

Bardziej szczegółowo

Systemy zarządzania wiedzą w strategiach firm. Prof. dr hab. Irena Hejduk Szkoła Głowna Handlowa w Warszawie

Systemy zarządzania wiedzą w strategiach firm. Prof. dr hab. Irena Hejduk Szkoła Głowna Handlowa w Warszawie Systemy zarządzania wiedzą w strategiach firm Prof. dr hab. Irena Hejduk Szkoła Głowna Handlowa w Warszawie Wprowadzenie istota zarządzania wiedzą Wiedza i informacja, ich jakość i aktualność stają się

Bardziej szczegółowo

Wpływ zarządzania procesowego na jakość i innowacyjność przedsiębiorstwa, red. E. Skrzypek, UMCS, Lublin 2008, t. I, ss.

Wpływ zarządzania procesowego na jakość i innowacyjność przedsiębiorstwa, red. E. Skrzypek, UMCS, Lublin 2008, t. I, ss. Wpływ zarządzania procesowego na jakość i innowacyjność przedsiębiorstwa, red. E. Skrzypek, UMCS, Lublin 2008, t. I, ss.83-89 URSZULA BALON DOSKONALENIE FUNKCJONOWANIA ORGANIZACJI ZGODNIE Z NORMĄ ISO 10014

Bardziej szczegółowo

POD O EJŚ J CIE I P ROC O ESOW

POD O EJŚ J CIE I P ROC O ESOW Wykład 7. PODEJŚCIE PROCESOWE W ZARZĄDZANIU JAKOŚCIĄ 1 1. Procesy i ich znaczenie w działalności organizacji: Proces jest to zaprojektowany ciąg logiczny następu- jących po sobie czynności (operacji),

Bardziej szczegółowo

Autor: Artur Lewandowski. Promotor: dr inż. Krzysztof Różanowski

Autor: Artur Lewandowski. Promotor: dr inż. Krzysztof Różanowski Autor: Artur Lewandowski Promotor: dr inż. Krzysztof Różanowski Przegląd oraz porównanie standardów bezpieczeństwa ISO 27001, COSO, COBIT, ITIL, ISO 20000 Przegląd normy ISO 27001 szczegółowy opis wraz

Bardziej szczegółowo

Trzy klucze efektywności projektów szkoleniowo-rozwojowych Transformacja: OD SZKOLEŃ DLA AKTYWNOŚCI DO SZKOLEŃ DLA EFEKTÓW

Trzy klucze efektywności projektów szkoleniowo-rozwojowych Transformacja: OD SZKOLEŃ DLA AKTYWNOŚCI DO SZKOLEŃ DLA EFEKTÓW Trzy klucze efektywności projektów szkoleniowo-rozwojowych Transformacja: OD SZKOLEŃ DLA AKTYWNOŚCI DO SZKOLEŃ DLA EFEKTÓW Jakie są wyniki firm z Górnego Śląska na tle rynku w 2015? Żeby móc pokazać partnerom

Bardziej szczegółowo

Standard ISO 9001:2015

Standard ISO 9001:2015 Standard ISO 9001:2015 dr inż. Ilona Błaszczyk Politechnika Łódzka XXXIII Seminarium Naukowe Aktualne zagadnienia dotyczące jakości w przemyśle cukrowniczym Łódź 27-28.06.2017 1 Struktura normy ISO 9001:2015

Bardziej szczegółowo

Upowszechnianie zasad gospodarki cyrkularnej w sektorze MŚP - wprowadzenie do projektu ERASMUS+

Upowszechnianie zasad gospodarki cyrkularnej w sektorze MŚP - wprowadzenie do projektu ERASMUS+ Upowszechnianie zasad gospodarki cyrkularnej w sektorze MŚP - wprowadzenie do projektu ERASMUS+ Ewelina Kaatz-Drzeżdżon Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku marzec 2015 Nowy

Bardziej szczegółowo

PRSupport oferuje szeroki zakres szkoleń dopasowanych do indywidualnych wymagań klientów

PRSupport oferuje szeroki zakres szkoleń dopasowanych do indywidualnych wymagań klientów Oferta szkoleniowa CORPORATE SOCIAL RESPONSIBILIT Y S z k o l e n i a i t r e n i n g i d l a p r a c o w n i k ó w i z a r z ą d ó w PRSupport oferuje szeroki zakres szkoleń dopasowanych do indywidualnych

Bardziej szczegółowo

Integracja planu SEAP z systemem zarządzania energią zgodnym z normą ISO 50001

Integracja planu SEAP z systemem zarządzania energią zgodnym z normą ISO 50001 Integracja planu SEAP z systemem zarządzania energią zgodnym z normą ISO 50001 Stowarzyszenie Gmin Polska Sieć Energie Cités biuro@pnec.org.pl @500001SEAPs PODSTAWOWE INFORMACJE O PROJEKCIE 50000&1 SEAPs

Bardziej szczegółowo

Znaczenie norm ISO w znowelizowanej ustawie o ochronie danych osobowych (RODO)

Znaczenie norm ISO w znowelizowanej ustawie o ochronie danych osobowych (RODO) Znaczenie norm ISO w znowelizowanej ustawie o ochronie danych osobowych (RODO) Normy ISO 31000, ISO 27001, ISO 27018 i inne Waldemar Gełzakowski Copyright 2016 BSI. All rights reserved. Tak było Na dokumentację,

Bardziej szczegółowo

ROLA KADRY ZARZĄDZAJĄCEJ W KSZTAŁTOWANIU BEZPIECZEŃSTWA PRACY. dr inż. Zofia Pawłowska

ROLA KADRY ZARZĄDZAJĄCEJ W KSZTAŁTOWANIU BEZPIECZEŃSTWA PRACY. dr inż. Zofia Pawłowska ROLA KADRY ZARZĄDZAJĄCEJ W KSZTAŁTOWANIU BEZPIECZEŃSTWA PRACY dr inż. Zofia Pawłowska 1. Ład organizacyjny jako element społecznej odpowiedzialności 2. Podstawowe zadania kierownictwa w zakresie BHP wynikające

Bardziej szczegółowo

Krótki przewodnik tworzenia projektów

Krótki przewodnik tworzenia projektów Developed by CAPACITY Building Project Part-financed by the European Union (European Regional Development Fund) Krótki przewodnik tworzenia projektów 1. Pomysł na projekt 2. Grupa docelowa 3. Cel projektu

Bardziej szczegółowo

Program New Way of Working (NWoW) źródłem motywacji do zmiany postaw. innogy Polska Dorota Kuprianowicz-Legutko

Program New Way of Working (NWoW) źródłem motywacji do zmiany postaw. innogy Polska Dorota Kuprianowicz-Legutko Program New Way of Working (NWoW) źródłem motywacji do zmiany postaw innogy Polska Dorota Kuprianowicz-Legutko 1 NWoW New Way of Working 2 LDNA Leadership DNA 3 AL Akademia Lidera Jaka jest definicja NWoW?

Bardziej szczegółowo

Wymagania dla środków zarządzania środowiskowego na przykładzie normy ISO 14001:2015. Identyfikacja aspektów środowiskowych.

Wymagania dla środków zarządzania środowiskowego na przykładzie normy ISO 14001:2015. Identyfikacja aspektów środowiskowych. Wymagania dla środków zarządzania środowiskowego na przykładzie normy ISO 14001:2015. Identyfikacja aspektów środowiskowych. Konferencja UZP Zielone zamówienia publiczne Warszawa, 6.12.2016 Andrzej Ociepa

Bardziej szczegółowo

SAMOOCENA ORGANIZACJI POZARZĄDOWEJ

SAMOOCENA ORGANIZACJI POZARZĄDOWEJ Strona 1 SAMOOCENA ORGANIZACJI POZARZĄDOWEJ narzędzie opracowane przez zespół ekspercki w ramach projektu Kujawsko-Pomorska Federacja Organizacji Pozarządowych rzecznik organizacji i partner we współpracy

Bardziej szczegółowo

KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY I EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO

KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY I EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 21.8.2014 r. COM(2014) 527 final KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY I EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO dotyczący strategii UE i planu działania

Bardziej szczegółowo

Pełnomocnik, Audytor SZJ ISO 9001:2008

Pełnomocnik, Audytor SZJ ISO 9001:2008 Pełnomocnik, Audytor SZJ ISO Informacje o usłudze Numer usługi 2016/07/06/8177/12401 Cena netto 1 617,89 zł Cena brutto 1 990,00 zł Cena netto za godzinę 67,41 zł Cena brutto za godzinę 82,92 Usługa z

Bardziej szczegółowo

EUROPEJSKI.* * NARODOWA STRATEGIA SPÓJNOŚCI FUNDUSZ SPOŁECZNY * **

EUROPEJSKI.* * NARODOWA STRATEGIA SPÓJNOŚCI FUNDUSZ SPOŁECZNY * ** 1 * 1 UNZA EUROPEJSKA KAPITAŁ LUDZKI.* * FUNDUSZ SPOŁECZNY * ** administracji samorządowej", Poddziałanie 5.2.1 Modernizacja zarządzania w administracji samorządowej" W PIHZ l.dane Klienta: RAPORT Z AUDITU

Bardziej szczegółowo

Zarządzanie procesami

Zarządzanie procesami Charakter organizacji Zarządzanie procesami Modele zarządzania procesami Organizacja nastawiona na ciągłe doskonalenie Organizacja nastawiona na jednorazowe zmiany innowacyjne Zarządzanie procesami 1 2012

Bardziej szczegółowo