Plan wynikowy biologia LO- poziom rozszerzony. R2.30 godzin

Transkrypt

1 Anna Bociąg- Smaga nauczyciel biologii Niepubliczne Liceum Ogólnokształcące Nr 38 w Warszawie ul. Tarnowiecka 4, Warszawa Plan wynikowy biologia LO- poziom rozszerzony. R2.30 godzin Dział programu Różnorodność bezkręgowców Temat Wymagania podstawowe Uwagi Kryteria klasyfikacji zwierząt Tkanki zwierzęce budowa i funkcja. Parzydełkowce tkankowe zwierzęta dwuwarstwowe Płazińce zwierzęta spłaszczone grzbietobrzusznie. Nicienie zwierzęta o obłym, nieczłonowanym ciele Pierścienice bezkręgowce o wyraźnej metamerii Stawonogi zwierzęta o członowanych odnóżach klasyfikuje i podaje przykłady zwierząt na podstawie następujących kryteriów: wykształcenie tkanek, rodzaj symetrii, liczba listków zarodkowych, występowanie lub brak wtórnej jamy ciała, przekształcenie się pragęby, sposób bruzdkowania i powstawanie mezodermy charakteryzuje podstawowe czynności życiowe gąbek klasyfikuje tkanki zwierzęce omawia budowę i funkcję tkanki nabłonkowej, łącznej, mięśniowej, nerwowej charakteryzuje środowisko i tryb życia oraz ogólną budowę parzydełkowców omawia sposób odżywiania się parzydełkowców nazywa typ układu nerwowego parzydełkowców i omawia jego budowę charakteryzuje sposoby rozmnażania się parzydełkowców wymienia wspólne cechy wszystkich przedstawicieli płazińców omawia budowę wewnętrzną płazińców omawia sposoby odżywiania się płazińców wymienia przykłady adaptacji płazińców do pasożytniczego trybu życia definiuje pojęcia: żywiciel pośredni, żywiciel ostateczny, obojnak, zapłodnienie krzyżowe wymienia cechy charakterystyczne budowy nicieni charakteryzuje podstawowe czynności życiowe nicieni proponuje działania profilaktyczne mające na celu zmniejszenie prawdopodobieństwa zarażenia człowieka płazińcami i obleńcami pasożytniczymi wymienia cechy budowy anatomicznej wspólne dla wszystkich pierścienic przedstawia ogólną budowę ciała pierścienic omawia wewnętrzną budowę ciała i funkcje poszczególnych układów u pierścienic na przykładzie dżdżownicy omawia sposób rozmnażania się pierścienic omawia znaczenie pierścienic wymienia wspólne cechy budowy morfologicznej i anatomicznej stawonogów charakteryzuje narządy wymiany gazowej stawonogów wymienia typy gruczołów wydalniczych omawia przebieg rozwoju złożonego z przeobrażeniem niezupełnym i zupełnym omawia znaczenie stawonogów wymienia typy aparatów gębowych owadów i podaje przykłady owadów, u których one występują 1

2 Różnorodność strunowców wymienia typy odnóży owadów i podaje przykłady owadów, u których one występują definiuje pojęcia: przeobrażenie zupełne, przeobrażenie niezupełne, imago, poczwarka Mięczaki zwierzęta o przedstawia ogólną budowę ciała mięczaków na przykładzie ślimaka miękkim niesegementowanym wymienia cechy budowy charakterystyczne dla wszystkich przedstawicieli mięczaków ciele. Szkarłupnie omawia znaczenie mięczaków bezkręgowe zwierzęta omawia budowę układu pokarmowego mięczaków i sposoby pobierania przez nie pokarmu wtórouste charakteryzuje budowę i sposób funkcjonowania narządów oddechowych u mięczaków zasiedlających środowiska wodne i lądowe charakteryzuje rozmnażanie się mięczaków charakteryzuje środowisko i tryb życia szkarłupni i ogólny plan budowy Charakterystyka strunowców i wymienia pięć najważniejszych cech strunowców kręgowców porównuje plan budowy bezkręgowców i strunowców Ryby żuchwowe pierwotnie wskazuje w budowie lancetnika charakterystyczne cechy strunowców wodne wymienia wspólne cechy wszystkich kręgowców wymienia cechy charakterystyczne dla ryb omawia ogólną budowę ciała ryby wymienia przystosowania ryb do życia w środowisku wodnym omawia znaczenie ryb wyjaśnia mechanizm wymiany gazowej u ryb definiuje pojęcia: tarło, ikra Płazy kręgowce charakteryzuje środowisko życia płazów dwuśrodowiskowe przedstawia budowę i funkcje skóry płazów omawia budowę układu krwionośnego płazów charakteryzuje rozmnażanie się płazów wymienia przystosowania płazów do życia w środowisku wodno-lądowym omawia znaczenie płazów charakteryzuje funkcjonowanie narządów wymiany gazowej u dorosłych płazów i ich larw charakteryzuje rozwój płazów bezogonowych na przykładzie żaby definiuje pojęcia: skrzek, kijanka Gady pierwsze owodniowce charakteryzuje środowisko życia gadów charakteryzuje sposób odżywiania się gadów przedstawia budowę układu krwionośnego gadów omawia sposób rozmnażania się i rozwoju gadów wymienia przystosowania w budowie gadów będące adaptacją do życia na lądzie omawia znaczenie gadów wymienia cechy pokrycia ciała gadów, które stanowią adaptacje do życia w środowisku lądowym przedstawia cechy budowy oraz funkcje szkieletu gadów na przykładzie jaszczurki charakteryzuje budowę i czynności mózgowia i narządów zmysłów gadów Ptaki latające zwierzęta charakteryzuje środowisko życia ptaków 2

3 Funkcjonowan ie zwierząt pokryte piórami omawia ogólną budowę ciała ptaków charakteryzuje pokrycie ciała ptaków charakteryzuje budowę układu pokarmowego i sposoby odżywiania się ptaków omawia budowę układów: krwionośnego, oddechowego i rozrodczego ptaków charakteryzuje rozmnażanie się ptaków wymienia cechy budowy morfologicznej, anatomicznej i cechy fizjologiczne będące przystosowaniami ptaków do lotu omawia znaczenie ptaków omawia budowę pióra konturowego charakteryzuje narządy zmysłów ptaków omawia budowę jaja ptaków i podaje funkcje elementów budowy porównuje gniazdowniki z zagniazdownikami Ssaki kręgowce charakteryzuje środowisko życia ssaków wszechstronne i ekspansywne wymienia cechy charakterystyczne dla ssaków charakteryzuje pokrycie ciała ssaków omawia budowę układu pokarmowego ssaków i rolę poszczególnych narządów charakteryzuje budowę układu oddechowego ssaków i rolę poszczególnych narządów przedstawia budowę układu krwionośnego ssaków i sposób przepływu krwi omawia budowę układu wydalniczego oraz sposób wydalania i osmoregulacji u ssaków omawia sposób rozrodu ssaków omawia znaczenie ssaków wymienia rodzaje i funkcje wytworów naskórka ssaków charakteryzuje mechanizmy służące utrzymaniu stałej temperatury ciała u ssaków wyjaśnia znaczenie łożyska i pępowiny Symetria ciała Ruch i charakteryzuje budowę powłoki ciała u bezkręgowców odżywianie się zwierząt charakteryzuje budowę powłoki ciała strunowców wyjaśnia, dlaczego zwierzęta osiadłe lub mało ruchliwe mają promienistą symetrię ciała wymienia korzyści posiadania dwubocznej symetrii ciała wymienia zwierzęta poruszające się ruchem rzęskowym i mięśniowym wymienia przykłady ruchu bez przemieszczania się i ruchu lokomotorycznego u wybranych zwierząt wymienia rodzaje ruchu u wybranych grup zwierząt w środowisku wodnym i lądowym definiuje pojęcia: organizmy cudzożywne (heterotroficzne), trawienie wyjaśnia, na czym polega trawienie wewnątrzkomórkowe i zewnątrzkomórkowe klasyfikuje zwierzęta ze względu na wielkość pobieranego pokarmu, zróżnicowanie pokarmu, rodzaj pożywienia i sposób jego zdobywania oraz podaje przykłady zwierząt do każdej klasyfikacji Wymiana gazowa, transport u definiuje pojęcia: oddychanie komórkowe, wymiana gazowa, dyfuzja, ciśnienie cząsteczkowe zwierząt. Reagowanie omawia etapy wymiany gazowej zwierząt na bodźce wymienia narządy wymiany gazowej u zwierząt wodnych i lądowych oraz podaje przykłady organizmów wymienia rodzaje płynów ciała będących nośnikami substancji w organizmach zwierząt 3

4 Metabolizm Osmoregulacja i wydalanie. Rozmnażanie i rozwój zwierząt Kierunki przemian metabolicznych. Enzymy Autotroficzne odżywianie się organizmów fotosynteza Oddychanie tlenowe i beztlenowe omawia ogólną budowę układu krwionośnego rozróżnia transport wewnątrzkomórkowy i zewnątrzkomórkowy wymienia rodzaje barwników oddechowych i przykłady grup zwierząt, u których występują definiuje pojęcia: receptor, odruch, neuron, hormon klasyfikuje receptory ze względu na rodzaj docierającego bodźca wymienia pięć rodzajów zmysłów u zwierząt omawia budowę i funkcje poszczególnych elementów mózgowia kręgowców omawia znaczenie układu hormonalnego zwierząt charakteryzuje budowę układu nerwowego strunowców definiuje pojęcia: osmoregulacja, wydalanie wymienia produkty przemiany materii definiuje pojęcia: zwierzęta amonioteliczne, ureoteliczne, urykoteliczne wyjaśnia, na czym polega rozmnażanie bezpłciowe i płciowe zwierząt wymienia sposoby rozmnażania bezpłciowego i podaje przykłady grup zwierząt, u których one występują definiuje pojęcia: rozdzielnopłciowość, obojnactwo (hermafrodytyzm), dymorfizm płciowy, ontogeneza wymienia przykłady zwierząt o rozwoju prostym i złożonym charakteryzuje zwierzęta jajorodne, jajożyworodne i żyworodne oraz podaje ich przykłady definiuje pojęcie metabolizm charakteryzuje podstawowe rodzaje przemian metabolicznych: anabolizm i katabolizm wymienia nośniki energii w komórce wyjaśnia cechy i rolę enzymów w komórce wymienia czynniki wpływające na szybkość reakcji enzymatycznych definiuje pojęcie szlak metaboliczny zapisuje równanie reakcji enzymatycznej charakteryzuje szlak metaboliczny liniowy i cykliczny wyjaśnia ogólny przebieg fotosyntezy wymienia produkty i substraty fotosyntezy wymienia i opisuje etapy fotosyntezy i określa ich dokładną lokalizację w komórce wymienia etapy cyklu Calvina wyjaśnia znaczenie fotosyntezy dla organizmów żyjących na Ziemi porównuje przebieg fotosyntezy w komórkach roślin oraz w komórkach bakterii zielonych i purpurowych wymienia substraty i produkty faz fotosyntezy zależnej i niezależnej od światła wymienia czynniki zewnętrzne i wewnętrzne wpływające na intensywność fotosyntezy definiuje pojęcie chemosynteza wyjaśnia, na czym polega chemosynteza omawia znaczenie chemosyntezy zapisuje reakcję oddychania komórkowego wymienia etapy oddychania tlenowego wymienia czynniki wpływające na intensywność oddychania tlenowego 4

5 Organizm człowieka. Budowa i funkcje skóry. Higiena skóry. Ogólna budowa i funkcje szkieletu. Połączenia kości. Działanie mięsni. Budulcowe i energetyczne składniki pokarmowe. Witaminy, woda i minerały. uzasadnia, że oddychanie komórkowe ma charakter kataboliczny definiuje pojęcia: oddychanie komórkowe, oddychanie beztlenowe, fermentacja wyjaśnia różnicę między oddychaniem beztlenowym a fermentacją określa lokalizację fermentacji w komórce i ciele człowieka definiuje pojęcia: glukoneogeneza, glikogenoliza, deaminacja wyjaśnia, na czym polega cykl mocznikowy wymienia układy narządów i ich funkcje wymienia funkcje skóry i role poszczególnych warstw wymienia wytwory naskórka wyjaśnia, jaką rolę odgrywa skóra w termoregulacji charakteryzuje gruczoły skóry wymienia czynniki chorobotwórcze będące przyczynami chorób skóry wyjaśnia, na czym polega profilaktyka chorób skóry wymienia zasady higieny skóry wymienia funkcje szkieletu podaje nazwy głównych kości szkieletu człowieka rozpoznaje elementy szkieletu osiowego, szkieletu obręczy i kończyn, kości kończyny górnej i dolnej, czaszki opisuje strukturę kości długiej rozróżnia kości ze względu na ich kształt identyfikuje typy połączeń kości na szkielecie i podaje ich przykłady omawia budowę stawu wyjaśnia, na czym polega praca mięśni określa, w jakich warunkach w mięśniach powstaje deficyt tlenowy wskazuje metody zapobiegania chorobom układu szkieletowego omawia rolę składników pokarmowych w organizmie definiuje pojęcia: aminokwasy egzogenne, NNKT definiuje pojęcia: witamina, prowitamina, hiperwitaminoza, hipowitaminoza, awitaminoza wymienia witaminy rozpuszczalne w tłuszczach i witaminy rozpuszczalne w wodzie omawia istotę bilansu wodnego organizmu wskazuje źródła składników mineralnych organizmu i określa ich znaczenie 5

6 Budowa i funkcje układu pokarmowego Higiena i choroby układu pokarmowego Budowa i funkcjonowanie układu oddechowego. Wentylacja i wymiana gazowa. Higiena układu oddechowego. Skład i funkcje krwi. Budowa i funkcje układu krwionośnego. Układ limfatyczny. Higiena układu krążenia. Budowa i funkcjonowanie układu odpornościowego oraz jego zaburzenia. wymienia odcinki przewodu pokarmowego i podaje nazwy gruczołów trawiennych omawia podstawowe funkcje wszystkich odcinków przewody pokarmowego i gruczołów trawiennych wyjaśnia, na czym polega trawienie pokarmów podaje sposoby zapobiegania chorobom układu pokarmowego wymienia przyczyny otyłości i zaburzeń łaknienia wymienia główne choroby pasożytnicze układu pokarmowego i sposoby zapobiegania im wyjaśnia sposób obliczania BMI przedstawia sposoby na uniknięcie otyłości wymienia przyczyny i objawy chorób pasożytniczych układu pokarmowego charakteryzuje funkcje poszczególnych elementów układu oddechowego człowieka omawia rolę głośni i nagłośni uzasadnia związek między budową a funkcją płuc rozróżnia wymianę gazową i oddychanie komórkowe omawia mechanizm wymiany gazowej zewnętrznej i wewnętrznej wymienia główne przyczyny chorób układu oddechowego wskazuje sposoby zapobiegania chorobom układu oddechowego omawia skutki palenia tytoniu omawia podstawowe funkcje krwi rozpoznaje elementy morfotyczne krwi wymienia składniki osocza i ich funkcje definiuje pojęcie aglutynacja i rozróżnia grupy krwi wyjaśnia zasady transfuzji krwi porównuje tętnice z żyłami pod względem budowy i pełnionych funkcji rozpoznaje główne części serca wyjaśnia, jakie znaczenie dla pracy serca mają naczynia wieńcowe wyjaśnia rolę zastawek w funkcjonowaniu serca wyjaśnia, czym jest tętno i wykonuje jego pomiar wykonuje pomiar ciśnienia krwi ocenia znaczenie badań diagnostycznych pracy serca wymienia czynniki wpływające na przyspieszenie pracy serca wymienia funkcje układu limfatycznego określa funkcje limfy określa funkcje narządów wchodzących w skład układu limfatycznego wymienia sposoby zapobiegania chorobom układu krążenia wymienia przyczyny chorób układu krążenia wyjaśnia, na czym polega niewydolność układu krążenia wymienia podstawowe reakcje obronne organizmu omawia rolę przeciwciał definiuje pojęcie pamięć immunologiczna 6

7 Budowa i funkcjonowanie układu wydalniczego. Higiena układu wydalniczego. Budowa i funkcje układu nerwowego- centralny. Obwodowy i autonomiczny układ nerwowy. Higiena układu nerwowego. wyjaśnia znaczenie szczepień ochronnych omawia rodzaje odporności swoistej wymienia naturalne bariery ochronne porównuje odporność nieswoistą z odpornością swoistą definiuje pojęcie główny układ zgodności tkankowej (MHC) podaje przyczyny konfliktu serologicznego wymienia sposoby zakażenia wirusem HIV i określa sposoby zapobiegania zakażeniom wyjaśnia, że alergia jest stanem nadwrażliwości organizmu charakteryzuje choroby autoimmunizacyjne definiuje pojęcia: wydalanie i defekacja charakteryzuje narządy i funkcje układu wydalniczego nazywa etapy powstawania moczu wymienia składniki moczu ostatecznego wymienia drogi wydalania zbędnych produktów przemiany materii porównuje skład moczu pierwotnego i moczu ostatecznego wymienia przyczyny chorób układu wydalniczego wymienia cechy moczu zdrowego człowieka wymienia składniki zawarte w moczu, które mogą wskazywać na chorobę lub uszkodzenie nerek definiuje pojęcia: neuron, potencjał spoczynkowy, potencjał czynnościowy, bodziec progowy rozróżnia podstawowe elementy neuronu opisuje działanie synapsy chemicznej omawia ogólną budowę układu nerwowego wyjaśnia znaczenie pojęcia pobudliwość nerwowa rozróżnia potencjał spoczynkowy i potencjał czynnościowy wymienia elementy ośrodkowego układu nerwowego określa położenie elementów ośrodkowego układu nerwowego wymienia elementy chroniące struktury ośrodkowego układu nerwowego omawia rozwojowy i kliniczny podział mózgowia omawia rolę poszczególnych części mózgowia porównuje położenie istoty szarej i istoty białej w mózgowiu i rdzeniu kręgowym definiuje pojęcia: łuk odruchowy, odruch wymienia elementy łuku odruchowego rozróżnia nerwy czaszkowe i nerwy rdzeniowe charakteryzuje elementy łuku odruchowego wymienia przykłady odruchów warunkowych i bezwarunkowych rozróżnia somatyczny i autonomiczny układ nerwowy charakteryzuje funkcje układu autonomicznego definiuje pojęcia: stres, stresor określa wpływ stresu na funkcjonowanie narządów 7

8 Budowa i działanie narządu wzroku. Higiena oka i choroby. Ucho narząd słuchu i równowagi. Węch i smak. Powtórzenie bezkręgowce, strunowce, człowiek. ocenia znaczenie snu dla prawidłowego funkcjonowania organizmu określa funkcje elementów narządu wzroku opisuje drogę światła i impulsu nerwowego prowadzącą do powstania wrażeń wzrokowych wymienia przykłady chorób i wad wzroku wskazuje podstawowe zasady higieny wzroku wymienia funkcje aparatu ochronnego i aparatu ruchowego oka wymienia cechy obrazu powstającego na siatkówce wyjaśnia, na czym polega akomodacja oka wymienia przyczyny wad wzroku omawia sposoby korygowania wad wzroku wymienia elementy narządu słuchu i równowagi określa podstawowe funkcje elementów narządu słuchu i równowagi dowodzi szkodliwości hałasu opisuje drogę fal dźwiękowych i impulsu nerwowego prowadzącą do powstania wrażeń słuchowych omawia budowę błędnika wymienia funkcje narządów smaku i węchu wyjaśnia biologiczne znaczenie zmysłów smaku i węchu wymienia pięć podstawowych smaków odczuwanych przez człowieka Zebranie i powtórzenie budowy i funkcji elementów budowy bezkręgowców i strunowców Omówienie budowy i funkcji poszczególnych układów narządów u człowieka Uzupełnienie brakujących informacji Podręczniki: Biologia do liceum ogólnokształcącego - poziom rozszerzony, zawierający treści nauczania objęte planem wynikowym - dowolne wydawnictwo, do nowej podstawy programowej (np.: Biologia na czasie 1, Biologia na czasie 2. Wydawnictwo Nowa Era) Zaliczenie przedmiotu: wszystkie sprawdziany, rozmowa egzaminacyjna obejmująca 3 zagadnienia objęte planem nauczania. 8