Pomiar kompetencji społecznych prezentacja nowego narzędzia diagnostycznego
|
|
- Mikołaj Urban
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Katarzyna Martowska, Psychologia Jakości Życia Anna Matczak Psychology of Quality of Life Instytut Psychologii 2013, tom 12, nr 1 (43 56) Uniwersytet Kardynała Stefana DOI: / Wyszyńskiego w Warszawie Pomiar kompetencji społecznych prezentacja nowego narzędzia diagnostycznego Kompetencje społeczne, które stanowią ważny wyznacznik jakości relacji interpersonalnych, a tym samym dobrostanu psychicznego człowieka, mogą być rozwijane i doskonalone. Zmierzające w tym celu oddziaływania powinny opierać się na wcześniejszej diagnozie, ujawniającej słabe i mocne strony społecznego funkcjonowania jednostki. Do celu takiej diagnozy przeznaczony jest nowy kwestionariusz autorstwa Anny Matczak i Katarzyny Martowskiej. Przedstawione zostaną jego opis i charakterystyka psychometryczna. Słowa kluczowe: kompetencje społeczne Wprowadzenie W ostatnich dziesięcioleciach obserwuje się znaczy wzrost zainteresowania uwarunkowaniami, rozwojem i pomiarem kompetencji społecznych, które zostały uznane za ważne współdeterminanty efektywnego funkcjonowania człowieka. Szczególna rola tych kompetencji we współczesnym świecie wiąże się z dokonującymi się przemianami kulturowo-cywilizacyjnymi. Zwiększona konkurencja i mobilność, coraz bardziej zespołowy charakter pracy, konieczność współdziałania z ludźmi różniącymi się kwalifikacjami, mentalnością, wartościami i standardami wszystko to sprawia, że o jakości życia człowieka w dużym stopniu decyduje to, jak dobrze radzi sobie on w różnych sytuacjach społecznych. Widomymi tego przejawami są, z jednej strony, wymagania pracodawców, którzy kompetencje społeczne włączają do najbardziej pożądanych dyspozycji pracowników, z drugiej zaś, zwiększenie się podaży i popytu na treningi tych kompetencji. Adres do korespondencji: Katarzyna Martowska, Instytut Psychologii, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, ul. Wóycickiego 1/3 budynek 14, Warszawa, pokój 1420, tel. (0-22) ; k.martowska@uksw.edu.pl
2 44 Katarzyna Martowska, Anna Matczak Zarazem psychologowie i terapeuci stają w obliczu nasilania się zjawiska nieradzenia sobie przez wielu ludzi z nawiązywaniem i utrzymywaniem satysfakcjonujących związków z innymi, co skutkuje poczuciem samotności czy problemami w bliskich relacjach interpersonalnych. Brak umiejętności społecznych jest też często przeszkodą w radzeniu sobie z załatwianiem codziennych spraw życiowych, które w obecnych (zbiurokratyzowanych) czasach staje się coraz bardziej skomplikowane. Kompetencje społeczne są tu rozumiane jako złożone umiejętności pozwalające jednostce efektywnie radzić sobie w określonych sytuacjach społecznych, nabywane w trakcie odbywania treningu społecznego (Matczak, 2007). Oznacza to, że kompetencje społeczne nie są tym samym co inteligencja społeczna, która stanowi ich poznawczy wyznacznik (Matczak, 1994; Nęcka, 2003). Przyjęto również, że kompetencje społeczne mają specyficzny, a nie ogólny charakter efektywne funkcjonowanie w zróżnicowanych jakościowo kontaktach społecznych wymaga różnych (a nie jednej ogólnej) umiejętności (zob. np. Argyle, 1998, 1999; Matczak, 2007; Rose-Krasnor, 1997). Doskonalenie kompetencji społecznych powinno się opierać na wcześniejszym ich rozpoznaniu, co wymaga posiadania odpowiednich narzędzi diagnostycznych. Przedstawiony w tym artykule kwestionariusz PROKOS (Profil Kompetencji Społecznych) jest właśnie takim narzędziem. Opis narzędzia i jego podstawowe własności psychometryczne PROKOS (Matczak i Martowska, 2013) jest kwestionariuszem samoopisowym, na który składa się 60 pozycji diagnostycznych (dotyczących kompetencji społecznych) i 30 pozycji buforowych (dotyczących innych kompetencji niż społeczne). Forma pozycji wzorowana jest na Kwestionariuszu Kompetencji Społecznych (KKS) Anny Matczak (2007) są one określeniami czynności i zadań; badany ocenia na czterostopniowej skali, jak dobrze poradziłby sobie z nimi. Treść pozycji dobrano tak, aby uwzględniały sytuacje i działania występujące w życiu osób dorosłych (a nie głównie młodzieży, jak jest to we wspomnianym KKS). Wzięto pod uwagę trzy obszary aktywności społecznej: pracę zawodową, życie towarzyskie i rodzinne oraz działalność społeczną i załatwianie codziennych spraw życiowych. Na drodze analizy czynnikowej wyłoniono pięć skal kwestionariusza, mierzących: kompetencje asertywne (skala A), kompetencje kooperacyjne (skala K), kompetencje towarzyskie (T), zaradność społeczną (skala Z) i kompetencje społecznikowskie (skala S). Kwestionariusz ma zadowalające parametry psychometryczne 1. I tak, rzetelność narzędzia oszacowana na podstawie zgodności wewnętrznej (alfa Cron- 1 Nie podajemy tu szczegółowych danych, ponieważ są one przedstawione w podręczniku do narzędzia (Matczak i Martowska, 2013).
3 Pomiar kompetencji społecznych prezentacja nowego narzędzia bacha) i stabilności bezwzględnej okazała się wysoka, zarówno dla wyniku ogólnego, jak i dla poszczególnych skal. Współczynniki zgodności wewnętrznej zawierały się w granicach od 0,80 do 0,96, a współczynniki stabilności w granicach od 0,88 do 0,93. Interkorelacje między skalami zawierają się w granicach od 0,54 do 0,74; są więc wysokie, ale nie na tyle, aby nie warto było uwzględniać wyników w poszczególnych skalach w diagnozie. W przypadku żadnej ze skal nie stwierdzono korelacji ze skalą aprobaty społecznej (była to Skala Kontrolna z kwestionariusza Człowiek w Pracy; Matczak, Jaworowska, Fecenec, Stańczak i Bitner; 2009). Dla kwestionariusza opracowano normy stenowe na próbie 662 osób w wieku od 18 do 81 lat (M = 35,36, SD = 10,10), przy czym osoby najmłodsze (do 24 roku życia) stanowiły 6,8%, a osoby najstarsze (powyżej 59 roku życia) 2,0%. Osoby badane mieszkały w 16 województwach (jedna osoba czasowo poza Polską). W dużych miastach (powyżej 100 tys. mieszkańców) mieszkało 56% badanych, w małych miastach 34%, a na wsi 10%. Wykształcenie wyższe miało 67% osób, a średnie 33%. Za trafnością kwestionariusza PROKOS przemawiają stwierdzone korelacje jego wyników z kompetencjami społecznymi mierzonymi KKS1 i intensywnością treningu społecznego mierzoną Kwestionariuszem Treningu Społecznego (KTS), autorstwa Izabeli Grabowskiej i Anny Matczak (2000), a także zgodne z oczekiwaniami związki z inteligencją emocjonalną i różnymi cechami osobowościowo-temperamentalnymi (np. dodatnie z ekstrawersją, aktywnością i żwawością, a ujemne z reaktywnością emocjonalną) oraz zainteresowaniami (np. dodatnie z kierowniczo-organizacyjnymi i opiekuńczo-usługowymi). Na szczególną uwagę zasługuje duża zgodność samoopisu własnych kompetencji, jakiego dokonują osoby badane kwestionariuszem PROKOS, z oszacowaniami tych samych umiejętności dokonywanymi przez inne, bliskie badanym, osoby (korelacje w granicach od 0,62 do 0,85). W dalszej części artykułu przedstawiono współczynniki korelacji (tabele 1 5) między poszczególnymi skalami kwestionariusza PROKOS a intensywnością treningu społecznego, inteligencją emocjonalną, cechami temperamentu i osobowości oraz zainteresowaniami; uzyskane rezultaty pozwalają na ocenę trafności różnicowej poszczególnych skal. Pochodzą one z badań, w których wzięły udział wybrane osoby z próby normalizacyjnej oraz badań dodatkowych (różne grupy zmiennych mierzone były na różnych i niejednakowo liczebnych próbach). Kompetencje asertywne (skala a kwestionariusza PROKOS) Jako kompetencje asertywne zinterpretowano czynnik, który jest budowany przez 14 pozycji, dotyczących głównie umiejętności wydawania poleceń, wyrażania dezaprobaty, przekazywania komunikatów, odbieranych przez innych jako przykre, przeciwstawiania się niekorzystnemu biegowi spraw. Najwyższe
4 46 Katarzyna Martowska, Anna Matczak Tabela 1. Korelaty kompetencji asertywnych mierzonych PROKOS Inteligencja emocjonalna Intensywność naturalnego treningu społecznego (KTS) 0,35 Zdolność rozpoznawania emocji na twarzach (test SIE-T) 0,18 Zdolność do akceptowania, wyrażania i wykorzystywania własnych emocji w działaniu (PKIE) Zdolność do empatii rozumienia i rozpoznawania emocji u innych ludzi (PKIE) Zdolność do rozumienia i uświadamiania sobie własnych emocji (PKIE) 0,56 0,40 0,54 Ogólny poziom inteligencji emocjonalnej (PKIE) 0,69 Temperament Żwawość (FCZ-KT) 0,61 Wrażliwość sensoryczna (FCZ-KT) 0,34 Reaktywność emocjonalna (FCZ-KT) -0,53 Aktywność (FCZ-KT) 0,34 Siła procesu pobudzenia (PTS) 0,43 Ruchliwość procesów nerwowych (PTS) 0,37 Osobowość Neurotyczność (NEO-FFI) -0,47 Ekstrawersja (NEO-FFI) 0,40 Potrzeba osiągnięć (ACL) 0,43 Potrzeba dominacji (ACL) 0,62 Potrzeba wytrwałości (ACL) 0,20 Potrzeba opiekowania się (ACL) -0,20 Potrzeba kontaktów heteroseksualnych (ACL) 0,22 Potrzeba ekshibicjonizmu psychicznego (ACL) 0,48 Potrzeba autonomii (ACL) 0,41 Potrzeba agresji (ACL) 0,45 Potrzeba doznawania opieki i wsparcia (ACL) -0,37 Potrzeba poniżania się (ACL) -0,59 Potrzeba podporządkowania (ACL) -0,47 Zainteresowania Językowe (WKP) 0,36 Opiekuńczo-usługowe (WKP) 0,31 Kierowniczo-organizacyjne (WKP) 0,54 Silna stymulacja słaba stymulacja (WKP) 0,38 KTS Kwestionariusz Treningu Społecznego (Grabowska i Matczak, 2000), SIE-T Skala Inteligencji Emocjonalnej Twarze (Matczak, Piekarska i Studniarek, 2005), PKIE Popularny Kwestionariusz Inteligencji Emocjonalnej (Jaworowska i Matczak, 2005), FCZ-KT Formalna Charakterystyka Zachowania Kwestionariusz Temperamentu (Zawadzki i Strelau, 1997), PTS Kwestionariusz Temperamentu (Strelau i Zawadzki, 1998), NEO-FFI Inwentarz Osobowości Costy i McCrae (Zawadzki, Strelau, Szczepaniak i Śliwińska, 1998), ACL Lista Przymiotnikowa (Martowska, 2012), WKP Wielowymiarowy Kwestionariusz Preferencji. Narzędzie do pomiaru zainteresowań zawodowych (Matczak, Jaworowska, Ciechanowicz, Zalewska i Stańczak, 2006).
5 Pomiar kompetencji społecznych prezentacja nowego narzędzia ładunki na tym czynniku miały pozycje: Zwrócić uwagę szefa na złe warunki pracy, Zwrócić swojemu pracownikowi uwagę na notoryczne spóźnienia, Poinformować podległych ci pracowników, że w najbliższym kwartale nie otrzymają premii. W tabeli 1 podano wszystkie istotne współczynniki korelacji między kompetencjami asertywnymi mierzonymi PROKOS a innymi zmiennymi uwzględnionymi w badaniach walidacyjnych. Jak widać w tabeli, kompetencje asertywne najsilniej korelują (współczynniki o wartości bezwzględnej 0,50) z inteligencją emocjonalną (zdolnościami do akceptowania, wyrażania i wykorzystywania własnych emocji w działaniu oraz ich rozumienia), temperamentalną żwawością (dodatnio), reaktywnością emocjonalną (ujemnie) oraz potrzebami dominacji (dodatnio) i poniżania się (ujemnie), a także z zainteresowaniami kierowniczo-organizacyjnymi. Z układu korelacji wynika, że kompetencje asertywne mierzone kwestionariuszem PROKOS są silnie uwarunkowane cechami osobowościowo-temperamentalnymi, które decydują o dużym zapotrzebowaniu na stymulację. Dzięki takim dyspozycjom człowiek jest gotowy do angażowania się w sytuacje, w których musi pokonywać opór innych czy narażać się na dezaprobatę z ich strony. Niska reaktywność i niska neurotyczność pozwala mu bez większych trudności realizować własne cele bez ponoszenia nadmiernych kosztów psychofizjologicznych. Jednocześnie duża żwawość umożliwia szybkie reagowanie, utrzymywanie wysokiego tempa aktywności, elastyczne dostosowywanie się do przebiegu interakcji. Podejmowaniu zachowań asertywnych sprzyja wysokie nasilenie takich potrzeb, jak potrzeba dominacji, osiągnięć, ekshibicjonizmu psychicznego, autonomii, a także agresji. Kompetencje asertywne okazały się również związane dodatnio, choć niewysoko, z potrzebą wytrwałości, która pozwala na konsekwentne dążenie do postawionych sobie celów. Natomiast ujemna (choć też niewysoka) korelacja z potrzebą opiekowania się może wskazywać na to, że z kompetencjami asertywnymi nie idzie w parze nadmierna pobłażliwość dla innych, gdy w grę wchodzi realizacja celu. Wywieranie wpływu na ludzi i opieranie się temu wpływowi ułatwiają zdolności do rozpoznawania i rozumienia emocji u innych (korelacja z inteligencją emocjonalną) oraz czujność na otoczenie zewnętrzne (korelacja z wrażliwością sensoryczną) dyspozycje te pozwalają na skuteczne odbieranie sprzężeń zwrotnych i adekwatne na nie odpowiadanie. Kompetencje asertywne okazały się też skorelowane z zainteresowaniami takimi rodzajami aktywności, które wiążą się z kontaktami z ludźmi, a zwłaszcza z zainteresowaniami kierowniczo-organizacyjnymi. O trafności różnicowej tej skali stanowi fakt, że jako jedyna koreluje ona ujemnie z neurotycznością i potrzebą opiekowania się, dodatnio zaś z wrażliwością sensoryczną; ponadto najwyżej ze wszystkich skal koreluje z potrzebami dominacji i osiągnięć. Podsumowując można sądzić, że wysokie kompetencje asertywne posiada osoba zrównoważona emocjonalnie, która potrafi dostrzegać sygnały płynące z otoczenia i dzięki temu wywierać wpływ na innych, bez nadmiernego
6 48 Katarzyna Martowska, Anna Matczak Tabela 2. Korelaty kompetencji kooperacyjnych mierzonych PROKOS Inteligencja emocjonalna Intensywność naturalnego treningu społecznego (KTS) 0,61 Zdolność rozpoznawania emocji na twarzach (test SIE-T) 0,21 Zdolność do akceptowania, wyrażania i wykorzystywania własnych emocji w działaniu (PKIE) Zdolność do empatii rozumienia i rozpoznawania emocji u innych ludzi (PKIE) 0,70 0,42 Ogólny poziom inteligencji emocjonalnej (PKIE) 0,67 Temperament Żwawość (FCZ-KT) 0,55 Reaktywność emocjonalna (FCZ-KT) -0,44 Aktywność (FCZ-KT) 0,58 Siła procesu pobudzenia (PTS) 0,51 Ruchliwość procesów nerwowych (PTS) 0,44 Osobowość Ekstrawersja (NEO-FFI) 0,65 Sumienność (NEO-FFI) 0,38 Potrzeba osiągnięć (ACL) 0,30 Potrzeba dominacji (ACL) 0,52 Potrzeba afiliacji (ACL) 0,21 Potrzeba kontaktów heteroseksualnych (ACL) 0,33 Potrzeba ekshibicjonizmu psychicznego (ACL) 0,47 Potrzeba autonomii (ACL) 0,33 Potrzeba agresji (ACL) 0,37 Potrzeba zmian (ACL) 0,25 Potrzeba doznawania opieki i wsparcia (ACL) -0,27 Potrzeba poniżania się (ACL) -0,48 Potrzeba podporządkowania (ACL) -0,38 Zainteresowania Językowe (WKP) 0,47 Oznaczenia jak w tabeli 1. Opiekuńczo-usługowe (WKP) 0,56 Kierowniczo-organizacyjne (WKP) 0,57 Silna stymulacja słaba stymulacja (WKP) 0,50 zabiegania o aprobatę społeczną. Jest niezależna, potrafi opierać się cudzym wpływom i wyrażać sprzeciw. Pozwala to przypuszczać, że będzie dobrze kierować pracą innych, delegując obowiązki i skutecznie egzekwując wykonywanie zleconych zadań. Taka charakterystyka pozwala zastosować do określenia osoby o wysokich kompetencjach tego typu miano asertywnego kierownika. W obszarze pracy zawodowej kompetencje te są szczególnie przydatne osobom pełniącym funkcje kierownicze, liderom i negocjatorom.
7 Pomiar kompetencji społecznych prezentacja nowego narzędzia Kompetencje kooperacyjne (skala k kwestionariusza PROKOS) Jako kompetencje kooperacyjne zinterpretowano czynnik, na który złożyło się 16 pozycji; dotyczą one umiejętności interpersonalnych umożliwiających współpracę z innymi, ich motywowanie, udzielanie pomocy i wsparcia, łagodzenie konfliktów. Trzy najbardziej reprezentatywne pozycje (które miały najwyższe ładunki na czynniku) to: Zachęcić swojego współpracownika do udziału w szkoleniu, Zaoferować koledze (koleżance) pomoc, Pogratulować koledze (koleżance) sukcesu. Stwierdzone w badaniach walidacyjnych korelaty kompetencji kooperacyjnych podano w tabeli 2. Dane przedstawione w tabeli 2 pokazują, że kompetencje kooperacyjne korelują wysoko (wyraźnie wyżej niż omówione poprzednio) z intensywnością treningu społecznego, co pozwala sądzić, że są one w znacznym stopniu zależne od odpowiednich doświadczeń społecznych i podatne na oddziaływania zmierzające do ich doskonalenia. Skuteczności tych oddziaływań może sprzyjać inteligencja emocjonalna, a zwłaszcza wysoko skorelowane z tymi kompetencjami zdolności do akceptowania, wyrażania i wykorzystywania własnych emocji w działaniu. Stwierdzone korelaty osobowościowo-temperamentalne sugerują, że rozwojowi tych kompetencji może sprzyjać tendencja do poszukiwania kontaktów z innymi ludźmi i wysoko stymulującej aktywności (wynikająca z ekstrawersji, potrzeb dominacji i afiliacji oraz temperamentalnej żwawości i aktywności). Kompetencje kooperacyjne okazały się ponadto związane z sumiennością, co pozostaje w zgodzie z zadaniowym charakterem sytuacji (współpraca, pomaganie, mediacje), w których są one potrzebne. Podobnie jak poprzednio omawiane kompetencje asertywne, również kompetencje kooperacyjne okazały się związane z zainteresowaniami o charakterze społecznym, przy czym na uwagę zasługuje to, że tym razem związek ten jest równie silny w przypadku zainteresowań opiekuńczo-usługowych, jak w przypadku zainteresowań kierowniczo-organizacyjnych. Za odrębnością tej skali od pozostałych skal PROKOS przemawia przede wszystkim to, że jako jedyna koreluje ona dodatnio z sumiennością i potrzebą afiliacji; ponadto najwyżej spośród pozostałych skal koreluje z ekstrawersją. Posiadanie kompetencji kooperacyjnych wiąże się więc zapewne nie tylko z efektywnym współdziałaniem z innymi, ale także ze skłonnością do pomagania innym i motywowania ich. Można zatem określić osobę o wysokich kompetencjach kooperacyjnych mianem pomocnego współpracownika. Tego typu kompetencje mogą być zwłaszcza pożądane na stanowiskach wymagających pracy zespołowej lub działań opiekuńczo-usługowych. Kompetencje towarzyskie (skala t kwestionariusza PROKOS) Jako kompetencje towarzyskie zinterpretowano czynnik zbudowany przez 11 pozycji, które odnoszą się do sytuacji, zwłaszcza nieformalnych, związanych
8 50 Katarzyna Martowska, Anna Matczak Tabela 3. Korelaty kompetencji towarzyskich mierzonych PROKOS Inteligencja emocjonalna Intensywność naturalnego treningu społecznego (KTS) 0,51 Intrapersonalne i interpersonalne zdolności emocjonalne (DINEMO) Zdolność do akceptowania, wyrażania i wykorzystywania własnych emocji w działaniu (PKIE) Zdolność do empatii rozumienia i rozpoznawania emocji u innych ludzi (PKIE) Zdolność do rozumienia i uświadamiania sobie własnych emocji (PKIE) 0,39 0,70 0,47 0,36 Ogólny poziom inteligencji emocjonalnej (PKIE) 0,70 Temperament Żwawość (FCZ-KT) 0,51 Reaktywność emocjonalna (FCZ-KT) -0,51 Aktywność (FCZ-KT) 0,52 Siła procesu pobudzenia (PTS) 0,52 Ruchliwość procesów nerwowych (PTS) 0,57 Osobowość Ekstrawersja (NEO-FFI) 0,53 Potrzeba osiągnięć (ACL) 0,20 Potrzeba dominacji (ACL) 0,49 Potrzeba kontaktów heteroseksualnych (ACL) 0,37 Potrzeba ekshibicjonizmu psychicznego (ACL) 0,57 Potrzeba autonomii (ACL) 0,32 Potrzeba agresji (ACL) 0,40 Potrzeba zmian (ACL) 0,29 Potrzeba doznawania opieki i wsparcia (ACL) -0,27 Potrzeba poniżania się (ACL) -0,46 Potrzeba podporządkowania (ACL) -0,36 Zainteresowania Językowe (WKP) 0,42 Opiekuńczo-usługowe (WKP) 0,37 Kierowniczo-organizacyjne (WKP) 0,64 Silna stymulacja słaba stymulacja (WKP) 0,65 DINEMO Dwuwymiarowy Inwentarz Inteligencji Emocjonalnej (Matczak i Jaworowska, 2006). Pozostałe oznaczenia jak w tabeli 1. z byciem w centrum uwagi innych. Trzy pozycje z najwyższymi ładunkami na tym czynniku to: Wygłosić toast na przyjęciu urodzinowym, Rozruszać towarzystwo na imprezie, Opowiedzieć w towarzystwie jakiś dowcip. Współczynniki korelacji uzyskane w badaniach walidacyjnych przedstawiono w tabeli 3. Kompetencje towarzyskie najsilniej korelują z inteligencją emocjonalną, zarówno intra- jak i interpersonalną, z potrzebą ekshibicjonizmu psychicznego
9 Pomiar kompetencji społecznych prezentacja nowego narzędzia i z cechami temperamentu znamionującymi duże możliwości przetwarzania stymulacji oraz duże na nią zapotrzebowanie. Pozwala to sądzić, że kompetencje te rozwijają się dzięki upodobaniu jednostki do publicznego eksponowania własnej osoby, jej dążeniu do uzyskiwania uznania i poklasku. Podobnie jak w przypadku osób o wysokich kompetencjach asertywnych, tak i w przypadku osób o wysokich kompetencjach towarzyskich, niska reaktywność emocjonalna chroni przed ponoszeniem kosztów związanych z narażaniem się na ocenę i ewentualną krytykę ze strony innych. Trafność różnicowa tej skali ujawnia się stosunkowo słabo, stwierdzono też najwyższe jej związki z pozostałymi skalami PROKOS. Na uwagę zasługuje jednak jej wysoka korelacja z zainteresowaniami aktywnością silnie stymulującą. Jako jedyna skala ta koreluje z testem DINEMO (mierzącym zdolności emocjonalne). Opierając się na tej charakterystyce, określono osobę o wysokich kompetencjach tego typu jako duszę towarzystwa. Można jednak sądzić, że kompetencje te przydają się nie tylko w życiu prywatnym, ale także są bardzo potrzebne osobom, które zawodowo zajmują się organizowaniem różnych przedsięwzięć, takich jak wyjazdy integracyjne, szkolenia, akcje marketingowe, spotkania okolicznościowe, a także osobom, których praca wymaga wystąpień publicznych lub kontaktów z mediami. Zaradność społeczna (skala z kwestionariusza PROKOS) Jako zaradność społeczną zinterpretowano czynnik, na który złożyło się 13 pozycji; są to pozycje odnoszące się do umiejętności potrzebnych do radzenia sobie z załatwianiem sobie różnych spraw życiowych (np. w urzędach, w relacjach sąsiedzkich), co wymaga wyrażania własnych potrzeb i zwracania się o pomoc. Trzy pozycje najbardziej typowe to: Poprosić sąsiada o pomoc w sytuacji awarii w mieszkaniu, Poprosić znajomego o opiekę nad twoim mieszkaniem w trakcie wyjazdu urlopowego, Poprosić lekarza o skierowanie na dodatkowe badania. W tabeli 4 zaprezentowano współczynniki korelacji między zaradnością społeczną a innymi zmiennymi. Jak pokazuje tabela 4, w przypadku omawianych kompetencji znaleziono stosunkowo mało silnych korelacji; najwyższe współczynniki dotyczą inteligencji emocjonalnej oraz dwu cech temperamentu żwawości i aktywności. Ogólnie rzecz biorąc, stwierdzone korelaty zaradności są podobne jak w przypadku kompetencji wcześniej omówionych (wysoka inteligencja emocjonalna, duże możliwości przetwarzania stymulacji, aktywność w kontaktach z ludźmi) uzyskane współczynniki mają takie same znaki, ale są niższe. Warte podkreślenia jest to, że skala ta jako jedyna nie koreluje z właściwościami układu nerwowego mierzonymi kwestionariuszem PTS. Zwraca uwagę także to, że skala ta podobnie jak następna, a w odróżnieniu od trzech wcześniej omówionych nie koreluje z zainteresowaniami opiekuńczo-usługowymi. Być może mierzone nią kompetencje i ich kształtowanie się są w mniejszym stopniu uwarunkowane dyspozycjami podmiotowymi, w tym zainteresowaniami,
10 52 Katarzyna Martowska, Anna Matczak Tabela 4. Korelaty zaradności społecznej mierzonej PROKOS Inteligencja emocjonalna Intensywność naturalnego treningu społecznego (KTS) 0,46 Zdolność rozpoznawania emocji na twarzach (test SIE-T) 0,20 Zdolność do akceptowania, wyrażania i wykorzystywania własnych emocji w działaniu (PKIE) Zdolność do empatii rozumienia i rozpoznawania emocji u innych ludzi (PKIE) 0,63 0,39 Ogólny poziom inteligencji emocjonalnej (PKIE) 0,62 Temperament Żwawość (FCZ-KT) 0,57 Reaktywność emocjonalna (FCZ-KT) -0,38 Aktywność (FCZ-KT) 0,58 Osobowość Ekstrawersja (NEO-FFI) 0,47 Potrzeba osiągnięć (ACL) 0,31 Potrzeba dominacji (ACL) 0,49 Potrzeba kontaktów heteroseksualnych (ACL) 0,23 Potrzeba ekshibicjonizmu psychicznego (ACL) 0,40 Potrzeba autonomii (ACL) 0,35 Potrzeba agresji (ACL) 0,35 Potrzeba doznawania opieki i wsparcia (ACL) -0,21 Potrzeba poniżania się (ACL) -0,44 Potrzeba podporządkowania (ACL) -0,37 Zainteresowania Językowe (WKP) 0,32 Oznaczenia jak w tabeli 1. Kierowniczo-organizacyjne (WKP) 0,43 a w większym specyficznym treningiem w samodzielnym radzeniu sobie z problemami życia codziennego (na przykład wynikającym z prostej konieczności). Osobę uzyskującą wysokie wyniki w skali mierzącej te kompetencje nazwano zaradnym wykonawcą, który charakteryzuje się dużymi umiejętnościami realizowania zadań wymagających egzekwowania posiadanych praw, wyjednywania czegoś od innych, wyjątkowego traktowania czy uzyskiwania preferencyjnych warunków. W pracy zawodowej takie kompetencje mogą być szczególnie przydatne osobom, które wykonują obowiązki administracyjne. Kompetencje społecznikowskie (skala s kwestionariusza PROKOS) Jako kompetencje społecznikowskie zinterpretowano czynnik, który jest zbudowany z 6 pozycji, dotyczących umiejętności inicjowania i realizowania celów społecznych oraz angażowania w te działania innych ludzi. Trzy pozycje, które miały najwyższe ładunki na tym czynniku, to: Zorganizować protest
11 Pomiar kompetencji społecznych prezentacja nowego narzędzia Tabela 5. Korelaty kompetencji społecznikowskich mierzonych PROKOS Inteligencja emocjonalna Intensywność naturalnego treningu społecznego (KTS) 0,64 Zdolność do akceptowania, wyrażania i wykorzystywania własnych emocji w działaniu (PKIE) 0,50 Ogólny poziom inteligencji emocjonalnej (PKIE) 0,51 Temperament Żwawość (FCZ-KT) 0,41 Aktywność (FCZ-KT) 0,48 Siła procesu pobudzenia (PTS) 0,57 Siła procesu hamowania (PTS) 0,35 Ruchliwość procesów nerwowych (PTS) 0,45 Osobowość Potrzeba osiągnięć (ACL) 0,32 Potrzeba dominacji (ACL) 0,43 Potrzeba wytrwałości (ACL) 0,20 Potrzeba ekshibicjonizmu psychicznego (ACL) 0,28 Potrzeba autonomii (ACL) 0,23 Potrzeba agresji (ACL) 0,26 Potrzeba doznawania opieki i wsparcia (ACL) -0,23 Potrzeba poniżania się (ACL) -0,32 Potrzeba podporządkowania (ACL) -0,25 Zainteresowania Kierowniczo-organizacyjne (WKP) 0,59 Oznaczenia jak w tabeli 1. Silna stymulacja słaba stymulacja (WKP) 0,46 mieszkańców w związku z niekorzystną decyzją administracji, Zainicjować wykorzystanie wolnego pomieszczenia w twoim miejscu pracy w celu stworzenia pokoju socjalnego, Działać jako członek Rady Mieszkańców. W tabeli 5 przedstawiono korelacje kompetencji społecznikowskich ze zmiennymi uwzględnionymi w badaniach walidacyjnych. Jak wynika z tabeli 5, kompetencje społecznikowskie są bardzo silnie związane z intensywnością treningu społecznego, natomiast stosunkowo słabo (słabiej niż pozostałe kompetencje) z cechami osobowości. Zwraca uwagę zwłaszcza brak korelacji z ekstrawersją, co oznacza, że kompetencje te mogą być w podobnym stopniu rozwinięte zarówno u osób ekstrawertywnych, jak i introwertywnych. Analizując związki z temperamentem, warto zauważyć brak ujemnej korelacji kompetencji społecznikowskich z reaktywnością emocjonalną i występowanie dodatniej korelacji z siłą procesu hamowania; różni to kompetencje społecznikowskie od wszystkich wcześniej omówionych. Wreszcie, kompetencje te jako jedyne nie korelują ze zdolnością do empatii rozumienia i rozpoznawania emocji u innych ludzi. Za to ujawniła się niewysoka, dodatnia korelacja kompetencji społecznikowskich z potrzebą wytrwałości. Jak się wy-
12 54 Katarzyna Martowska, Anna Matczak daje, kształtowanie się kompetencji społecznikowskich jest warunkowane nie tyle cechami osobowościowo-temperamentalnymi, ile posiadanym systemem wartości i przekonaniami o ważności celów społecznych. Tak więc podejmowanie działań, które stanowią trening kompetencji społecznikowskich, wydaje się wynikać głównie z motywacji racjonalnej, a nie na przykład z empatycznej troski o innych czy z potrzeby stymulacji, jak w przypadku kompetencji asertywnych, kooperacyjnych i towarzyskich. Osobę o wysokich kompetencjach omawianego rodzaju nazwano prospołecznym inicjatorem. Kompetencje te są szczególnie przydatne działaczom społecznym, osobom pracującym w organizacjach na rzecz dobra społecznego, np. charytatywnych, ekologicznych itp. Podsumowanie Nowe narzędzie do pomiaru kompetencji społecznych posiada dobre własności psychometryczne: wysoką rzetelność (zarówno zgodność wewnętrzną, jak i stabilność bezwzględną), a także sprawdzoną trafność. Kwestionariusz może, po pierwsze, znaleźć zastosowanie w diagnozie przeprowadzanej w celu selekcji i alokacji pracowników; pozwala on znaleźć pracowników posiadających kompetencje, które mogą być przydatne na stanowiskach kierowniczych, na stanowiskach wymagających sprawności organizacyjnej i administracyjnej, w zawodach usługowo-opiekuńczych, a także w działalności społecznej. Po drugie, kwestionariusz może być również użyteczny dla osób zajmujących się treningami i szkoleniami umiejętności interpersonalnych. Jak wykazano w artykule, kompetencje społeczne okazały się silnie związane z treningiem społecznym; diagnoza mocnych i słabych stron funkcjonowania jednostki pozwala na określenie jej potrzeb szkoleniowych. Po trzecie, narzędzie może być również przydatne dla terapeutów i psychologów klinicznych szczególnie niskie wyniki w kwestionariuszu mogą świadczyć o poważnych deficytach w zakresie kompetencji społecznych i/lub o zaniżonej samoocenie własnej skuteczności interpersonalnej. I w jednym, i w drugim przypadku wskazane jest rozważanie celowości podjęcia pracy terapeutycznej. Warto podkreślić, że PROKOS może być również stosowany w badaniach naukowych, w tym w badaniach nad jakością życia. Jednym z istotnych celów takich badań jest poszukiwanie czynników, od których zależy dobrostan człowieka. Do czynników tych należą na przykład wsparcie społeczne, pozytywna samoocena, poczucie skuteczności, satysfakcjonujące relacje z innymi ludźmi. Wysokie kompetencje społeczne pozwalają na efektywne funkcjonowanie społeczne zapewniają na przykład skuteczność radzenia sobie w sytuacjach interpersonalnych; dzięki umiejętnościom tym jednostka może zarówno otrzymywać wsparcie społeczne, jak i być źródłem wsparcia dla innych. Osoba o wysokich kompetencjach interpersonalnych może być pozytywnie odbierana
13 Pomiar kompetencji społecznych prezentacja nowego narzędzia przez innych, a dzięki temu może wzrastać jej samoocena oraz poczucie własnej wartości. Wysokie kompetencje towarzyskie mogą chronić jednostkę przed samotnością i izolacją społeczną, a zaradność społeczna i kompetencje społecznikowskie zapewniać jej poczucie sprawstwa i poczucie własnej skuteczności. A zatem kompetencje społeczne mogą istotnie wpływać na różne czynniki, od których zależy jakość życia jednostki. Warto też podkreślić, że kompetencje społeczne mogą być moderatorem pomiędzy uwarunkowanymi biologicznie właściwościami (np. niekorzystnymi z punktu widzenia jakości życia cechami osobowości i temperamentu, jak nadmierna reaktywność emocjonalna czy neurotyczność) a jakością życia. Na przykład udokumentowany w literaturze (Feldt, Metsäpelto, Kinnunen, Pulkkinen, 2007; Judge, Heller, Mount, 2002; Klonowicz, Cieślak, 2004; Lynn, Steel, 2006; Zalewska, 2003) dodatni związek między reaktywnością emocjonalną czy neurotycznością a nieprzystosowaniem, niską satysfakcją z życia, złym radzeniem sobie ze stresem może być moderowany przez wysokie kompetencje społeczne. O ile konstytucjonalnie uwarunkowane cechy podmiotowe są w znacznym stopniu stałe, o tyle kompetencje społeczne mogą być doskonalone na drodze oddziaływań treningowych. Rozwijając te kompetencje, można kompensować ograniczenia wynikające z biologicznie zdeterminowanych dyspozycji. Pozwala to sądzić, że kompetencje społeczne i metody ich pomiaru zasługują na uwagę zarówno badaczy, jak i praktyków zainteresowanych podnoszeniem jakości życia człowieka. Bibliografia Argyle, M. (1998). Zdolności społeczne. W: S. Moskovici (red.), Psychologia społeczna w relacji ja inni (s ). Warszawa: WSiP. Argyle, M. (1999). Psychologia stosunków międzyludzkich. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Feldt, T., Metsäpelto, R. L., Kinnunen, U., Pulkkinen, L. (2007). Sense of coherence and five-factor approach to personality conceptual realtionships. European Psychologist, 12, Grabowska, I. i Matczak, A. (2000). Kwestionariusz Treningu Społecznego KTS. Warszawa, tekst niepublikowany. Jaworowska, A. i Matczak, A. (2005). Popularny Kwestionariusz Inteligencji Emocjonalnej PKIE. Podręcznik. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego. Judge, T. A., Heller, D., Mount, M. K. (2002). Five-Factor model of personality and job satisfaction: a meta-analysis. Journal of Applied Psychology, 87, Klonowicz, T., Cieślak, R. (2004). Neurotyczność i radzenie sobie ze stresem w sytuacji zagrożenia. W: J. Strelau (red.), Osobowość a stres ekstremalny (s ). Gdańsk: GWP. Lynn, M., Steel P. (2006). National differences in subjective well-being: the interactive effects of extraversion and neuroticism. Journal of Happiness Studies, 7, Martowska, K. (2012). Lista Przymiotnikowa ACL. Harrison G. Gough, Alfred B. Heilbrun, Jr. Polska normalizacja. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.
14 56 Katarzyna Martowska, Anna Matczak Matczak, A. (1994). Diagnoza intelektu. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN. Matczak, A. (2007). Kwestionariusz Kompetencji Społecznych KKS. Podręcznik. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych. Matczak, A. i Jaworowska, A. (2006). Dwuwymiarowy Inwentarz Inteligencji Emocjonalnej DINEMO. Podręcznik. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego. Matczak, A., Jaworowska, A., Ciechanowicz, A., Zalewska, E. i Stańczak, J. (2006). Wielowymiarowy Kwestionariusz Preferencji. WKP. Narzędzie do pomiaru zainteresowań zawodowych. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego. Matczak, A., Jaworowska, A., Fecenec, D., Stańczak i J., Bitner, J. (2009). Człowiek w Pracy. Podręcznik. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego. Matczak, A. i Martowska, K. (2013). Profil Kompetencji Społecznych PROKOS. Podręcznik. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego. Matczak, A., Piekarska i J., Studniarek, E. (2005). Skala Inteligencji Emocjonalnej Twarze SIE-T. Podręcznik. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego. Nęcka, E. (2003). Inteligencja. Geneza, struktura, funkcje. Gdańsk: GWP. Rose-Krasnor, L. (1997). The nature of social competence: a theoretical review. Social Development, 6, Strelau, J. i Zawadzki, B. (1998). Kwestionariusz Temperamentu PTS. Podręcznik. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego. Zalewska, A. (2003). Dwa światy. Emocjonalne i poznawcze oceny jakości życia i ich uwarunkowania u osób o wysokiej i niskiej reaktywności. Warszawa: Wydawnictwo SWPS Academica. Zawadzki, B. i Strelau, J. (1997). Formalna Charakterystyka Zachowania Kwestionariusz Temperamentu (FCZ-KT). Podręcznik. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego. Zawadzki, B., Strelau, J., Szczepaniak, P. i Śliwińska, M. (1998). Inwentarz Osobowości NEO-FFI Costy i McCrae. Adaptacja polska. Podręcznik. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego. Katarzyna Martowska i Anna Matczak Institute of Psychology Cardinal Stefan Wyszynski University in Warsaw Measurement of social competencies the presentation of a new diagnostic tool Social competencies, which are important determinants of quality of interpersonal relations, and thus psychological well-being, can be developed and improved. Training influences directed to this aim should be based on earlier diagnosis revealing the weakness and advantages of individual s social functioning. The new questionnaire, by Anna Matczak & Katarzyna Martowska, is designed for this purpose. Its description and psychometric characteristics will be presented. Key words: social competencies
Psychometria. Testy Psychologiczne. Test Psychologiczny. Test Psychologiczny. Test Psychologiczny (wg APA) Test Psychologiczny. Test Psychologiczny
Psychometria Testy Psychologiczne W 2 Nie wiemy czy mierzone cechy, stany czy postawy istnieją w rzeczywistości, bo nie mamy do nich bezpośredniego dostępu. Dlatego nazywane są też zmiennymi lub konstruktami,
Bardziej szczegółowoTest inteligencji emocjonalnej. Katarzyna Thomas
Test inteligencji emocjonalnej Wykresy i liczby 2013-08-01 Poufne Normy: Poland 2010 Niniejszy raport zawiera informacje i wskazówki pomocne przy rozwijaniu wiedzy i świadomości dotyczącej inteligencji
Bardziej szczegółowoInteligencja emocjonalna a sukces ucznia
Inteligencja emocjonalna a sukces ucznia Wszechnica Edukacyjna Targówek, Warszawa, 17.06.2013 r. Katarzyna Martowska Czy inteligencja racjonalna wystarczy, aby odnieść sukces w szkole? Sukces w szkole:
Bardziej szczegółowoKsięgarnia PWN: Magdalena Śmieja, Jarosław Orzechowski (red.) - Inteligencja emocjonalna. Spis treści
Księgarnia PWN: Magdalena Śmieja, Jarosław Orzechowski (red.) - Inteligencja emocjonalna Spis treści Wprowadzenie (Magdalena Śmieja, Jarosław Orzechowski)....... 11 Część I. Teoria 1. Inteligencja emocjonalna:
Bardziej szczegółowoEkonomiczny Uniwersytet Dziecięcy. Psychologia potrzeb. Dr Monika Wróblewska EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Psychologia potrzeb Dr Monika Wróblewska Uniwersytet w Białymstoku 10 czerwca 2010 r. EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL 1. Specyfika potrzeb
Bardziej szczegółowoPOSTAW NA ROZWÓJ! 19.05.2011 KONFERENCJA PODSUMOWUJĄCA PROJEKT
19.05.2011 KONFERENCJA PODSUMOWUJĄCA PROJEKT POSTAW NA ROZWÓJ! Kampania informacyjno promocyjna oraz doradztwo dla osób dorosłych w zakresie kształcenia ustawicznego edycja 2 Projekt współfinansowany przez
Bardziej szczegółowoSTRATEGIE REGULACJI EMOCJI. Według Strelaua (2008) żyjemy w czasach radykalnie postępujących zmian
STRATEGIE REGULACJI EMOCJI Według Strelaua (2008) żyjemy w czasach radykalnie postępujących zmian cywilizacyjnych, które niosą za sobą na przykład niepewność przyszłości, zagrożenia życia i zdrowia, brak
Bardziej szczegółowoLiczba godzin Punkty ECTS Sposób zaliczenia. ćwiczenia 30 zaliczenie z oceną
Wydział: Psychologia Nazwa kierunku kształcenia: Psychologia Rodzaj przedmiotu: podstawowy Opiekun: dr Joanna Piekarska Poziom studiów (I lub II stopnia): Jednolite magisterskie Tryb studiów: Niestacjonarne
Bardziej szczegółowoZestaw narzędzi diagnozy psychologicznej do stosowania w Specjalistycznych Poradniach Psychologiczno-Pedagogicznych CEA [propozycja]
CENTRUM EDUKACJI ARTYSTYCZNEJ St. Wizytator ds. Poradnictwa Psychologiczno-Pedagogicznego 20-620 Lublin, ul. Muzyczna 8 tel. 81 534 89 22 e-mail: bissinger@cea.art.pl Lublin, dn. 23 kwietnia 2013 r. Zestaw
Bardziej szczegółowoZAPYTANIE OFERTOWE. Strona1. Katowice, dnia r.
Katowice, dnia 05.08.2013 r. ZAPYTANIE OFERTOWE W nawiązaniu do projektu Dobra szkoła lepsza przyszłość dla uczniów Technikum Lotniczego w Katowicach realizowanego w ramach Działania 9.2 POKL, Zakład Doskonalenia
Bardziej szczegółowo# SkillsForLife. Raport podsumowujący badania z pracodawcami, pracującymi studentami oraz ich rodzicami przygotowany przez Uniwersytet SWPS
# SkillsForLife Raport podsumowujący badania z pracodawcami, pracującymi studentami oraz ich rodzicami przygotowany przez Uniwersytet SWPS AUTORZY BADANIA: dr Ewa Jarczewska Gerc, Karolina Wójcik, Magdalena
Bardziej szczegółowoDOROTA BIŁYJ Wrocław IWONA BOGUSZ Olsztyn AGATA BRONIKOWSKA Warszawa MAŁGORZATA GAŁKIEWICZ Bydgoszcz PAWEŁ HOROWSKI Bełchatów CZESŁAW JAROSZ Łomża
DOROTA BIŁYJ Wrocław IWONA BOGUSZ Olsztyn AGATA BRONIKOWSKA Warszawa MAŁGORZATA GAŁKIEWICZ Bydgoszcz PAWEŁ HOROWSKI Bełchatów CZESŁAW JAROSZ Łomża BARBARA JUNAK-BŁĘDOWSKA Radom DARIA KUDOSZ Zielona Góra
Bardziej szczegółowoDLACZEGO TRZEBA ADAPTOWAĆ TESTY?
DLACZEGO TRZEBA ADAPTOWAĆ TESTY? Prof. dr hab. Anna Matczak Pracownia Testów Psychologicznych PTP Definicja Adaptacja kulturowa testu to przystosowanie jego oryginalnej wersji do innej specyfiki kulturowej,
Bardziej szczegółowoCechy osobowości a style radzenia sobie ze stresem w okresie wczesnej starości. Ks. dr Paweł Brudek Instytut Psychologii KUL Jana Pawła II
Cechy osobowości a style radzenia sobie ze stresem w okresie wczesnej starości Ks. dr Paweł Brudek Instytut Psychologii KUL Jana Pawła II Starość wyzwaniem współczesności Demograficzne starzenie się społeczeństw
Bardziej szczegółowoOPIS PRZEDMIOTU. Psychologia różnic indywidualnych 1100-Ps2RI-SJ. Kod przedmiotu. Pedagogiki i Psychologii
OPIS PRZEDMIOTU Nazwa przedmiotu Kod przedmiotu Psychologia różnic indywidualnych 1100-Ps2RI-SJ Wydział Instytut/Katedra Kierunek Pedagogiki i Psychologii Instytut Psychologii Psychologia Specjalizacja/specjalność
Bardziej szczegółowoPsychologia Pozytywna to nurt psychologiczny, który co prawda ma. przedstawi obszary, w których psychologia pozytywna jest w Polsce
Psychologia pozytywna i jej rozwój w Polsce Psychologia Pozytywna to nurt psychologiczny, który co prawda ma niezbyt długą historię, jednak czerpie z dokonań psychologii na przestrzeni wielu dziesięcioleci.
Bardziej szczegółowoWarszawa, dnia 12 maja 2017 r. Poz. 26 DECYZJA NR 87 KOMENDANTA GŁÓWNEGO STRAŻY GRANICZNEJ. z dnia 12 maja 2017 r.
DZIENNIK URZĘDOWY KOMENDY GŁÓWNEJ STRAŻY GRANICZNEJ Warszawa, dnia 12 maja 2017 r. Poz. 26 DECYZJA NR 87 KOMENDANTA GŁÓWNEGO STRAŻY GRANICZNEJ z dnia 12 maja 2017 r. zmieniająca decyzję w sprawie określenia
Bardziej szczegółowoTrafność czyli określanie obszaru zastosowania testu
Trafność czyli określanie obszaru zastosowania testu Trafność jest to dokładność z jaką test mierzy to, co ma mierzyć Trafność jest to stopień, w jakim test jest w stanie osiągnąć stawiane mu cele Trafność
Bardziej szczegółowoPięcioczynnikowy model osobowości Wielka Piątka
OSOBOWOŚĆ Pięcioczynnikowy model osobowości Wielka Piątka Jak powstała koncepcja Wielkiej Piątki? Poszukiwania podstawowych wymiarów osobowości: - leksykalne badania Allporta i Odberta, w wyniku których
Bardziej szczegółowoPsychometria. klasyczna teoria rzetelności testu. trafność. Co wyniki testu mówią nam o samym teście? B. Trafność pomiaru testem.
Psychometria Co wyniki testu mówią nam o samym teście? B. Trafność pomiaru testem. klasyczna teoria rzetelności testu W6 dr Łukasz Michalczyk Trafność czy udało się zmierzyć to, co zamierzaliśmy zmierzyć
Bardziej szczegółowo1. TESTY PSYCHOLOGICZNE
1. TESTY PSYCHOLOGICZNE 1. pojęcie testu psychologicznego 2. zastosowanie 3. podstawowe wymogi (standaryzacja, obiektywność, rzetelność, trafność, normalizacja) 4. cecha psychologiczna w ujęciu psychologicznym
Bardziej szczegółowoto umiejętność radzenia sobie z własnymi emocjami i zdolność rozumienia innych ludzi. Ma ona decydujące znaczenie w kwestii tworzenia dobrych relacji
to umiejętność radzenia sobie z własnymi emocjami i zdolność rozumienia innych ludzi. Ma ona decydujące znaczenie w kwestii tworzenia dobrych relacji ze swoim otoczeniem i poczucia spełnienia się w życiu.
Bardziej szczegółowoLp. Kompetencja Poziom operacyjny Opis kompetencji
Lp. Kompetencja Poziom operacyjny Opis kompetencji 1 Najwyższa jakość działania [kultura osobista, lojalność, prawość i uczciwość, dbałość o ład i porządek, terminowość] Wyznacza oczekiwania dbając o ład
Bardziej szczegółowoBadanie różnic indywidualnych w praktyce. 1100-PS36BRIWP-SJ. Wydział Pedagogiki i Psychologii Instytut Psychologii Psychologia
Załącznik Nr 1 OPIS PRZEDMIOTU Kod przedmiotu 1100-PS36BRIWP-SJ Wydział Instytut/Katedra Kierunek Specjalizacja/specjalność Poziom organizacyjny studiów System studiów Wydział Pedagogiki i Psychologii
Bardziej szczegółowoPROGRAM SZCZEGÓŁOWY STUDIÓW PODYPLOMOWYCH PSYCHOLOGIA ZARZĄDZANIA
168 godzin zajęć 9 miesięcy nauki 10 zjazdów PROGRAM SZCZEGÓŁOWY STUDIÓW PODYPLOMOWYCH PSYCHOLOGIA ZARZĄDZANIA 1. Style kierowania i przywództwo (12 godz.) przywództwo - kiedy warto być przywódcą praktyczne
Bardziej szczegółowoCopyright 2015 by Wydawnictwo Naukowe Scholar Spółka z o.o. Warszawa
Warszawa 2015 Recenzje: prof. dr hab. Anna Matczak prof. dr hab. Bogdan Zawadzki Opracowanie naukowo-techniczne: Martyna Mikulska Redaktor prowadząca: Anna Raciborska Redakcja: Magdalena Pluta Korekta:
Bardziej szczegółowoKrakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2012/2013
Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego Karta przedmiotu obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2012/2013 Wydział Prawa, Administracji i Stosunków Miedzynarodowych
Bardziej szczegółowoRaport z testu osobowościowego SOFTSkill
Raport z testu osobowościowego SOFTSkill Sporządzony dla: HR 24 SP. Z O.O. / ŚCIŚLE POUFNE / Osoba badana: Jan Kowalski Data wykonania testu: 2012-07-20 Data sporządzenia raportu: 2012-07-25 i Informacje
Bardziej szczegółowoX SPOTKANIE EKSPERCKIE. System ocen pracowniczych metodą 360 stopni
X SPOTKANIE EKSPERCKIE System ocen pracowniczych metodą 360 stopni Warszawa, 16.09.2011 Ocena wieloźródłowa od koncepcji do rezultatów badania dr Anna Bugalska Najlepsze praktyki Instytutu Rozwoju Biznesu
Bardziej szczegółowoStandardowe techniki diagnostyczne
Wydział Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego Standardowe techniki diagnostyczne Zajęcia nr 13: Pomiar stylów radzenia sobie ze stresem Mgr Karolina Stala Co powinno znaleźć się w raporcie zbiorczym?
Bardziej szczegółowoWYŻSZA SZKOŁA BEZPIECZEŃSTWA z siedzibą w Poznaniu
PROGRAM KSZTAŁCENIA Kierunek Obszar/obszary kształcenia, w których umiejscowiony jest kierunek studiów PEDAGOGIKA / Edukacja wczesnoszkolna z wychowaniem przedszkolnym NAUKI SPOŁECZNE Forma kształcenia
Bardziej szczegółowoEFEKTYWNOŚĆ STOSOWANIA TESTÓW W BIZNESIE. dr Victor Wekselberg Dyrektor Działu Doradztwa Organizacyjnego w Instytucie Rozwoju Biznesu
EFEKTYWNOŚĆ STOSOWANIA TESTÓW W BIZNESIE dr Victor Wekselberg Dyrektor Działu Doradztwa Organizacyjnego w Instytucie Rozwoju Biznesu ZAWARTOŚĆ PREZENTACJI 1. Kilka wyników z badania ankietowego Instytutu
Bardziej szczegółowo1. Wybrane psychologiczne problemy organizacji i zarządzania (12 godz.) 2. Zachowania ludzi w organizacji (8 godz.)
1. Wybrane psychologiczne problemy organizacji i zarządzania (12 godz.) Kulturowe i społeczne uwarunkowania kierowania ludźmi Style kierowania Menedżer a przywódca Ewolucja koncepcji przywództwa Zachowania
Bardziej szczegółowoNarzędzia stosowane do selekcji menedżerów w Polsce świat niewykorzystanych możliwości. dr Victor Wekselberg dr Diana Malinowska
Narzędzia stosowane do selekcji menedżerów w Polsce świat niewykorzystanych możliwości dr Victor Wekselberg dr Diana Malinowska Plan wystąpienia istotne pytania 1. Jakie metody są używane w Polsce do selekcji
Bardziej szczegółowoEkonomiczny Uniwersytet Dziecięcy
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Zarządzanie emocjami Małgorzata Dębowska Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu 20 listopada 2014 r. SUKCES W ŻYCIU ZALEŻY NIE TYLKO OD INTELEKTU, LECZ OD UMIEJĘTNOŚCI KIEROWANIA
Bardziej szczegółowoEkonomiczny Uniwersytet Dziecięcy
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Zarządzanie emocjami Małgorzata Dębowska Szkoła Główna Handlowa w Warszawie 11 marca 2014 r. SUKCES W ŻYCIU ZALEŻY NIE TYLKO OD INTELEKTU, LECZ OD UMIEJĘTNOŚCI KIEROWANIA
Bardziej szczegółowoJak rozwijać kompetencje dzieci w wieku przedszkolnym?
Jak rozwijać kompetencje dzieci w wieku przedszkolnym? Monika Perkowska psycholog dziecięcy Dlaczego zajmujemy się tym tematem? Ponieważ kompetencje społeczne: są podstawową życia w społeczeństwie, muszą
Bardziej szczegółowo(imię i nazwisko nauczyciela) (przedmiot) (numer programu)
Iwona Jończyk (imię i nazwisko nauczyciela) Wybrane zagadnienia z psychologii społecznej (przedmiot) 2407MR i GŻ 1997.08.18 (numer programu) Klasa IV TŻa, IV TŻb Lp. Cele kształcenia i wychowania Treści
Bardziej szczegółowoPLAN PRACY PSYCHOLOGA SZKOLNEGO ROK SZKOLNY 2014/2015
PLAN PRACY PSYCHOLOGA SZKOLNEGO ROK SZKOLNY 2014/2015 L.P. ZADANIA DO REALIZACJI CEL TERMIN I. Prowadzenie badań i działań diagnostycznych dotyczących uczniów w tym diagnozowanie potencjalnych możliwości
Bardziej szczegółowoPrzedmiot: Podstawy psychologii
Przedmiot: Podstawy psychologii I. Informacje ogólne Jednostka organizacyjna Nazwa przedmiotu Kod przedmiotu Język wykładowy Rodzaj modułu kształcenia (obowiązkowy/fakultatywny) Poziom modułu kształcenia
Bardziej szczegółowoKarta przedmiotu STOSUNKI MIĘDZYNARODOWE. Przedmiot: Psychologia społeczna Przedmiot w języku angielskim: Social Psychology
Karta przedmiotu STOSUNKI MIĘDZYNARODOWE Studia pierwszego stopnia/ ogólnoakademicki Przedmiot: Psychologia społeczna Przedmiot w języku angielskim: Social Psychology Kod przedmiotu: Typ przedmiotu/modułu:
Bardziej szczegółowoPsychologia RóŜnic Indywidualnych Funkcjonalne znaczenie temperamentu Zajęcia 2 Katarzyna Popek
Psychologia RóŜnic Indywidualnych Funkcjonalne znaczenie temperamentu Zajęcia 2 Katarzyna Popek Przeznaczony do badania osób w wieku 15 80 lat, obojga płci Nie istnieją wersje oboczne, przeznaczone do
Bardziej szczegółowoPROGRAM SZKOLENIA: PSYCHOSPOŁECZNE UWARUNKOWANIA ROZWOJU DZIECI I MŁODZIEZY PSYCHOLOGIA ROZWOJOWA, KSZTAŁTOWANIE SIĘ OSOBOWOŚCI
PROGRAM SZKOLENIA: PSYCHOSPOŁECZNE UWARUNKOWANIA ROZWOJU DZIECI I MŁODZIEZY Tematy szkolenia PSYCHOLOGIA ROZWOJOWA, KSZTAŁTOWANIE SIĘ OSOBOWOŚCI Wykład 2 godz. - Podejście do rozwoju psychicznego w kontekście
Bardziej szczegółowoSZCZEGÓŁOWY OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA
Załącznik nr 2 do Warunków Przetargu znak: Rf.271.12.2016 SZCZEGÓŁOWY OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA I. Przedmiotem zamówienia jest zakup i dostawa do siedziby Urzędu Miasta następujących pomocy dydaktycznych
Bardziej szczegółowoPROGRAM ZAJĘĆ ROZWIJAJĄCYCH UMIEJĘTNOŚCI SPOŁECZNE DLA DZIECI W WIEKU 8-12 LAT: RAZEM LEPIEJ - realizowany w SP 209
PROGRAM ZAJĘĆ ROZWIJAJĄCYCH UMIEJĘTNOŚCI SPOŁECZNE DLA DZIECI W WIEKU 8-12 LAT: RAZEM LEPIEJ - realizowany w SP 209 Szkoła, obok rodziny, jest jednym z najważniejszych środowisk społecznych dziecka. Jej
Bardziej szczegółowoProgram doradztwa edukacyjnego i orientacji zawodowej
1 Program doradztwa edukacyjnego i orientacji zawodowej dla uczniów Gimnazjum nr 44 im. gen. Mariusza Zaruskiego w Poznaniu w roku szkolnym: 2015/2016. 1. Program obejmuje ogół działań podejmowanych przez
Bardziej szczegółowoSzanowni Państwo. NOWOŚĆ: Superwizja Trening umiejętności interpersonalnych Treningu umiejętności komunikacyjnych
Szanowni Państwo Centrum Szkoleń Profilaktycznych EDUKATOR oferuje Państwu szkolenia które mają na celu zwiększenie i usystematyzowanie wiedzy pracowników Domów Pomocy Społecznej jak i Środowiskowych Domów
Bardziej szczegółowoPOSTAW NA ROZWÓJ! Kampania informacyjno - promocyjna oraz doradztwo dla osób dorosłych w zakresie kształcenia ustawicznego
POSTAW NA ROZWÓJ! Kampania informacyjno - promocyjna oraz doradztwo dla osób dorosłych w zakresie kształcenia ustawicznego Doradztwo zawodowe i edukacja dorosłych jako systemy wspierania rozwoju człowieka
Bardziej szczegółowo(pieczątka Wykonawcy) FORMULARZ OFERTY Urząd Miasta Legionowo ul. marsz. J. Piłsudskiego Legionowo
Załącznik nr 1 do Warunków Przetargu - znak Rf.271.12.2016 (pieczątka Wykonawcy) FORMULARZ OFERTY ul. marsz. J. Piłsudskiego 41 05-120 Przystępując do postępowania o udzielenie zamówienia publicznego na
Bardziej szczegółowoTesty osobowości - opis przedmiotu
Testy osobowości - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Testy osobowości Kod przedmiotu 14.4-WP-PSChM-TOsb-L-S14_pNadGenPWNRJ Wydział Kierunek Wydział Pedagogiki, Psychologii i Socjologii
Bardziej szczegółowoopakowanie/ sztuka ACL-Lista przymiotnikowa komplet 1 sztuka ACL-Lista przymiotnikowa licencja badaniowa (epsilon) 20 komplet 1 arkusze
Uniwersytet Śląski w Katowicach, ul. Bankowa, 40-007 Katowice, http://www.us.edu.pl UNIWERSYTET ŚLĄSKI DZIAŁ LOGISTYKI 40-007 KATOWICE, Ul. Bankowa W związku z planowanym zakupem dla Uniwersytetu Śląskiego
Bardziej szczegółowoPewnym krokiem do szkoły, czyli wszystko, co trzeba wiedzieć na temat gotowości szkolnej.
Pewnym krokiem do szkoły, czyli wszystko, co trzeba wiedzieć na temat gotowości szkolnej. Gotowość szkolna- sylwetka dziecka dojrzałego i niedojrzałego do rozpoczęcia nauki w szkole Edukacja szkolna jest
Bardziej szczegółowoS c h r o n i s k o d l a N i e l e t n i c h D o m i n ó w 8 1 C
S c h r o n i s k o d l a N i e l e t n i c h D o m i n ó w 8 1 C 20 388 Lublin 6 tel. 081 7518741, tel / fax. 081 7518621 PROGRAM ODDZIAŁYWAŃ SOCJOTERAPEUTYCZNYCH. BEZ ZŁUDZEŃ ZAŁOŻENIA OGÓLNE opracowanie:
Bardziej szczegółowoZespół Szkół Zawodowych i Ogólnokształcących im. Prof. Jerzego Buzka w Węgierskiej Górce
PROGRAM ROZWIJANIA KOMPETENCJI SPOŁECZNYCH I PROFILAKTYKA ZACHOWAŃ AGRESYWNYCH. I. Wstęp Rozwój kompetencji społecznych jest niezbędnym czynnikiem warunkującym prawidłowe i dobre funkcjonowanie jednostki.
Bardziej szczegółowoSylabus z modułu. [45C] Psychologia. Interpretowanie i rozumienie podstawowych zjawisk życia psychicznego. Student po zakończeniu modułu:
1. Ogólne informacje o module Sylabus z modułu [45C] Psychologia Nazwa modułu PSYCHOLOGIA Kod modułu Nazwa jednostki prowadzącej moduł Nazwa kierunku studiów Forma studiów Profil kształcenia Semestr Status
Bardziej szczegółowoPraca naukowa dofinansowana ze środków na naukę Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego w latach jako projekt badawczy nr N N
Recenzent: prof. dr hab. Włodzimierz Oniszczenko prof. dr hab. Andrzej Sękowski Redaktor prowadzący: Agnieszka Szopińska Redakcja i korekta: Magdalena Ziarkiewicz Projekt okładki i stron tytułowych: Katarzyna
Bardziej szczegółowoPAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W KONINIE. WYDZIAŁ Kultury Fizycznej i Ochrony Zdrowia
PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W KONINIE WYDZIAŁ Kultury Fizycznej i Ochrony Zdrowia Katedra Morfologicznych i Czynnościowych Podstaw Kultury Fizycznej Kierunek: Wychowanie Fizyczne SYLABUS Nazwa przedmiotu
Bardziej szczegółowoKARTA KURSU (realizowanego w module specjalności) Biologia z chemią. (nazwa specjalności) Nazwa Psychologiczne podstawy wychowania i nauczania 3
KARTA KURSU (realizowanego w module specjalności) Biologia z chemią (nazwa specjalności) Nazwa Psychologiczne podstawy wychowania i nauczania 3 Nazwa w j. ang. Psychological bases of education and teaching
Bardziej szczegółowoKognitywistyka II r. Terminy wykładów. Literatura - psychometria. Teorie inteligencji i sposoby jej pomiaru (1)
Kognitywistyka II r Teorie inteligencji i sposoby jej pomiaru (1) Terminy wykładów 13. 03. 2008 27. 03. 2008 03. 04. 2008 17. 04. 2008 24. 04. 2008 08. 05. 2008 15. 05. 2008 29. 05. 2008 05. 06. 2008 12.
Bardziej szczegółowoTESTY PSYCHOLOGICZNE W PROCESIE DOBORU I SELEKCJI ZAWODOWEJ
Wydział nauki Historycznych i Pedagogicznych Instytut Psychologii TESTY PSYCHOLOGICZNE W PROCESIE DOBORU I SELEKCJI ZAWODOWEJ PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ. PRACA - BIZNES - KARIERA Dr Bogna Bartosz Instytut Psychologii
Bardziej szczegółowoPsychologia WF-PS. Studia drugiego stopnia Profil ogólnoakademicki Studia stacjonarne, niestacjonarne Magister
Załącznik nr 4 do Uchwały nr 34/2012 Senatu UKSW z dnia 26 kwietnia 2012 r. 1. Dokumentacja dotycząca opisu efektów kształcenia dla programu kształcenia dla kierunku psychologia dla jednolitych studiów
Bardziej szczegółowoPLAN PRACY TEMATYKI ZAWODOZNAWCZEJ ROK SZKOLNY 2015/2016
PLAN PRACY TEMATYKI ZAWODOZNAWCZEJ ROK SZKOLNY 2015/2016 KLASA I JAKI JESTEM, UCZEŃ POZNAJE SIEBIE. Materiał nauczania Cele edukacyjne zajęć Osiągnięcia uczniów Temat: Poznanie siebie warunkiem własnego
Bardziej szczegółowoSeria wydawnicza Instytutu Psychologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Seria wydawnicza Instytutu Psychologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Redaktorzy naukowi serii: prof. dr hab. Anna Izabela Brzezińska prof. dr hab. Elżbieta Hornowska Recenzja: dr hab. Maria
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 1 do Specyfikacji. tel. 29 761 73 95 faks 29 643 24 22 http://www.rzekun.pl/osrodek-pomocy-spolecznej.html ops@rzekun.
Załącznik nr 1 do Specyfikacji Szczegółowy opis przedmiotu zamówienia Przedmiotem zamówienia jest zorganizowanie i przeprowadzenie konsultacji, warsztatów, treningów oraz szkoleń w zakresie umiejętności
Bardziej szczegółowoDostrzegalne zmiany u pacjenta na tym etapie terapii winny manifestować się tym, że pacjent :
CARE BROK sp. z o.o Szkoła Specjalistów Psychoterapii Uzależnień i Instruktorów Terapii Uzależnień O7-306 Brok ul. Warszawska 25 tel.: 793 607 437 lub 603 801 442 mail.: care@brok.edu.pl www.brok.edu.pl
Bardziej szczegółowoAkademia Menedżera GŁÓWNE CELE PROJEKTU:
Akademia Menedżera Dobre zarządzanie to nie to, co dzieje się w firmie, gdy jesteś obecny, ale to, co się w niej dzieje, gdy cię nie ma. Ken Blanchard GŁÓWNE CELE PROJEKTU: Główne cele projektu to zdobycie
Bardziej szczegółowoPOROZUMIENIE CZY KONFLIKT? O AKCEPTACJI CHOROBY. PSYCHOLOGICZNE ASPEKTY NF1 W KONTEKŚCIE RODZINNYM
POROZUMIENIE CZY KONFLIKT? O AKCEPTACJI CHOROBY. PSYCHOLOGICZNE ASPEKTY NF1 W KONTEKŚCIE RODZINNYM dr n. med. Magdalena Trzcińska Szpital Uniwersytecki nr 1 im. dr. A. Jurasza w Bydgoszczy NF1 W RODZINIE
Bardziej szczegółowoOd różnorodności do efektywnej współpracy
Od różnorodności do efektywnej współpracy Opis Praktyka biznesowa, poparta licznymi badaniami pokazuje, że kluczowym czynnikiem sukcesu organizacji (obok rozwijania kreatywności i innowacyjności) jest
Bardziej szczegółowoGimnazjum nr 44 im gen. Mariusza Zaruskiego nr 44 w Poznaniu Program doradztwa edukacyjnego i orientacji zawodowej dla uczniów. Rok szkolny 2016/2017.
1 Gimnazjum nr 44 im gen. Mariusza Zaruskiego nr 44 w Poznaniu Program doradztwa edukacyjnego i orientacji zawodowej dla uczniów. Rok szkolny 2016/2017. 1. Program obejmuje ogół działań podejmowanych przez
Bardziej szczegółowoIndywidualizacja pracy z uczniem zdolnym w edukacji wczesnoszkolnej Elżbieta Nerwińska
Indywidualizacja pracy z uczniem zdolnym w edukacji wczesnoszkolnej Elżbieta Nerwińska Projekt współfinansowany z Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Każde dziecko jest zdolne!
Bardziej szczegółowoSYLABUS/ OPIS PRZEDMIOTU
1. Nazwa przedmiotu w języku polskim SYLABUS/ OPIS PRZEDMIOTU Metody diagnozy inwentarze osobowości 2. Nazwa przedmiotu w języku angielskim Methods of diagnosis - personality inventories 3. Jednostka prowadząca
Bardziej szczegółowoGRUPA I kierowcy zawodowi bezwypadkowi (n=1243)
Metoda osoby badane GRUPA I kierowcy zawodowi bezwypadkowi (n=1243) bez sprawstwa wypadku drogowego z ofiarami śmiertelnymi lub rannymi staż pracy min. 2 lata prawo jazdy kat. B, C, CE, D, DE taksówki,
Bardziej szczegółowoForma studiów/liczba godzin/semestr: Niestacjonarne: 4 h W; 8h - Ćw PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE
Nazwa przedmiotu: Psychologia motywacji oraz zmian w coachingu z elementami psychologii osobowości Kierunek: Coaching for life and business Kod przedmiotu: Specjalność: - Forma zajęć: WYKŁAD ĆWICZENIA
Bardziej szczegółowokompetencje dziecka a oferta szkoły
Diagnoza gotowości systemu dziecko szkoła : kompetencje dziecka a oferta szkoły Prof. dr hab. Anna I. Brzezińska i dr Joanna Matejczuk Instytut Psychologii Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Bardziej szczegółowoWykład 4. Osobowościowe predyktory skutecznej sprzedaży
Metody sprzedaży Wykład 4 Osobowościowe predyktory skutecznej sprzedaży Uwarunkowania psychologiczne Postawy Osobowość i koncepcja JA Uczenie się KONSUMENT Potrzeby i motywacja Stosunek do ryzyka Spostrzeganie
Bardziej szczegółowoPraca z dzieckiem zdolnym w przedszkolu. dr Aleksandra Piotrowska Ambasador marki MAC Wyższa Szkoła Pedagogiczna ZNP Uniwersytet Warszawski
Praca z dzieckiem zdolnym w przedszkolu dr Aleksandra Piotrowska Ambasador marki MAC Wyższa Szkoła Pedagogiczna ZNP Uniwersytet Warszawski Istota zdolności Zdolności to różnice indywidualne, które sprawiają,
Bardziej szczegółowoWsparcie społeczne. Paulina Wróbel Instytut Psychologii UJ
Paulina Wróbel Instytut Psychologii UJ Szeroko definiowane wsparcie społeczne to pomoc dostępna dla jednostki w sytuacjach trudnych (Saranson, 1982, za: Sęk, Cieślak, 2004), jako zaspokojenie potrzeb w
Bardziej szczegółowoPoziom 5 EQF Starszy trener
Poziom 5 EQF Starszy trener Opis Poziomu: Trener, który osiągnął ten poziom rozwoju kompetencji jest gotowy do wzięcia odpowiedzialności za przygotowanie i realizację pełnego cyklu szkoleniowego. Pracuje
Bardziej szczegółowoKsiążka dotowana przez Szkołę Wyższą Psychologii Społecznej w Warszawie
Redaktor prowadzący: Anna Raciborska Redakcja: Magdalena Pluta Korekta: Joanna Barska Projekt okładki i opracowanie graficzne: Katarzyna Juras Copyright by Authors, Warszawa 2011 Copyright by Wydawnictwo
Bardziej szczegółowoOPISU MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) Kierunek: Dialog i Doradztwo Społeczne ...
I. Informacje ogólne 1. Nazwa modułu kształcenia: Psychologia wychowawcza 2. Kod modułu kształcenia 3. Rodzaj modułu kształcenia: wykład nieobowiązkowy, ćwiczenia obowiązkowe 4. Kierunek studiów: Dialog
Bardziej szczegółowoSZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI I LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCEGO W DZIERŻONIOWIE 2015/ /17
SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI I LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCEGO W DZIERŻONIOWIE 2015/16 2016/17 ,, Personalistyczna koncepcja rozwoju młodego człowieka Wprowadzenie,Profilaktyka to proces wspomagania ucznia w
Bardziej szczegółowoCZEGO RODZICE NIE WIEDZĄ O SWOICH DZIECIACH A WIEDZIEĆ POWINNI?
CZEGO RODZICE NIE WIEDZĄ O SWOICH DZIECIACH A WIEDZIEĆ POWINNI? mgr Magdalena Jabłońska mgr Dorota Orłowska 1 DLACZEGO RODZICE NIE MAJĄ WIEDZY O ISTOTNYCH PROBLEMACH SWOICH DZIECI? brak czasu mało doświadczeń
Bardziej szczegółowoZmiana pracy czy zmiana siebie? Wypalenie zawodowe
Dzielenie się dobrymi praktykami w SP 1 Trzebnica Zmiana pracy czy zmiana siebie? Wypalenie zawodowe Mobilność kadry edukacji szkolnej https://goo.gl/images/f6wx4u https://goo.gl/images/q4rs5d O tzw. syndromie
Bardziej szczegółowoAktywne poszukiwanie pracy. Asertywność
Aktywne poszukiwanie pracy rozeznanie w sytuacji na rynku pracy, poznanie źródeł i metod poszukiwania pracy, nabycie wiedzy o wymogach pracodawców wobec potencjalnych pracowników. poznanie i identyfikacja
Bardziej szczegółowoPraktyki zawodowe na kierunku TERAPEUTA ZAJĘCIOWY
Policealne Studium Academica ul. Ogrodowa 5, 66-300 Międzyrzecz Praktyki zawodowe na kierunku TERAPEUTA ZAJĘCIOWY Materiał nauczania: Proces komunikacji interpersonalnej i jego elementy składowe. Poziomy
Bardziej szczegółowoZasoby dziecka i jego rodziny a gotowość szkolna: kapitał społeczny dziecka na starcie dr Magdalena Czub
Zasoby dziecka i jego rodziny a gotowość szkolna: kapitał społeczny dziecka na starcie dr Magdalena Czub Zespół Wczesnej Edukacji Instytut Badań Edukacyjnych gotowość szkolna + gotowość środowiska lokalnego:
Bardziej szczegółowoFILOLOGIA POLSKA, SPECJALNOŚĆ NAUCZYCIELSKA PEŁNA
OPISU MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) I. Informacje ogólne 1. Nazwa modułu kształcenia PSYCHOLOGIA 2. Kod modułu kształcenia - PSYO 3. Rodzaj modułu kształcenia obowiązkowy lub fakultatywny OBOWIĄZKOWY DLA
Bardziej szczegółowoOFERTA SZKOLEŃ BIZNESOWYCH
OFERTA SZKOLEŃ BIZNESOWYCH Przywództwo i zarządzanie zespołem Szkolenie z zakresu przywództwa, kompetencji liderskich i zarządzania zespołem. Podniesienie kompetencji zarządczych w zakresie przywództwa,
Bardziej szczegółowoDLA UCZNIÓW GIMNAZJUM I SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH
DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM I SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH TERAPIA PEDAGOGICZNA Uczniowie gimnazjów z trudnościami w czytaniu i pisaniu (diagnoza dysleksja rozwojowa) - usprawnianie funkcji percepcyjnych; - utrwalanie
Bardziej szczegółowoSZKOLNE ZASADY DORADZTWA ZAWODOWEGO W GIMNAZJUM NR 70 W ZSS NR 3 W KRAKOWIE
SZKOLNE ZASADY DORADZTWA ZAWODOWEGO W GIMNAZJUM NR 70 W ZSS NR 3 W KRAKOWIE Opracowały: Katarzyna ZIĘTARA Halina KLISZ 1. str. 1 / 7 I. PODSTAWY PRAWNE: 1. Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty
Bardziej szczegółowoStudia Podyplomowe Socjoterapia
Studia Podyplomowe Socjoterapia I. Informacje ogólne II. Rekrutacja III. Charakterystyka studiów kwalifikacyjnych IV. Treści programowe V. Efekty kształcenia I. Informacje ogólne Czas trwania: 2 semestry
Bardziej szczegółowoProcedura przeprowadzania egzaminu magisterskiego w Instytucie Psychologii (obowiązująca od roku akad. 2010/11):
Procedura przeprowadzania egzaminu magisterskiego w Instytucie Psychologii (obowiązująca od roku akad. 2010/11): 1.W trakcie egzaminu magisterskiego student otrzymuje trzy pytania główne: a. Recenzent
Bardziej szczegółowoCopyright by Wydawnictwo Naukowe Scholar Sp. z o.o., Warszawa 2011
Recenzenci: prof. dr hab. Jan F. Terelak dr hab. Stanisław A. Witkowski, profesor UWr Redaktor prowadzący: Anna Raciborska Redakcja i korekta: Dorota Kassjanowicz Projekt okładki: Katarzyna Juras Copyright
Bardziej szczegółowo15. PODSUMOWANIE ZAJĘĆ
15. PODSUMOWANIE ZAJĘĆ Efekty kształcenia: wiedza, umiejętności, kompetencje społeczne Przedmiotowe efekty kształcenia Pytania i zagadnienia egzaminacyjne EFEKTY KSZTAŁCENIA WIEDZA Wykazuje się gruntowną
Bardziej szczegółowoAnna Dudak SAMOTNE OJCOSTWO
SAMOTNE OJCOSTWO Anna Dudak SAMOTNE OJCOSTWO Oficyna Wydawnicza Impuls Kraków 2006 Copyright by Anna Dudak Copyright by Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2006 Recenzent: prof. zw. dr hab. Józef Styk Redakcja
Bardziej szczegółowoPsychopedagogika twórczości
Psychopedagogika twórczości Dziecko rodzi się wszechstronnie uzdolnione, z pełną możliwością rozwoju we wszystkich kierunkach, potencjalną wybitną inteligencją i zadatkami na rozwijanie wielkiej twórczości
Bardziej szczegółowoLIDER w grupie spływowej
LIDER w grupie spływowej Typy liderów w grupie spływowej Lider formalny Lider prowodyr Lider nieformalny a autorytet autorytet wiedzy autorytet przechodzi na tych, którzy wiedzą jak postąpić w danej, trudnej
Bardziej szczegółowoWYBRANE NARZĘDZIA DO DIAGNOZY I IDENTYFIKACJI UCZNIA ZDOLNEGO
ETAP EDUKACJI: SZKOŁA PODSTAWOWA NAZWA NARZĘDZIA OPIS OSOBY UPRAWNIONE DO WYKORZYSTYWANIA NARZĘDZIA ŹRÓDŁO Arkusz Identyfikacji Trzech Składników Talentu Eby i Smutny (1998) Bateria Testów APIS- P (R)
Bardziej szczegółowoSYLABUS/ OPIS PRZEDMIOTU
1. Nazwa przedmiotu w języku polskim SYLABUS/ OPIS PRZEDMIOTU Wprowadzenie do diagnozy psychologicznej. 2. Nazwa przedmiotu w języku angielskim Introduction to psychological assessment 3. Jednostka prowadząca
Bardziej szczegółowoPsychologia w indywidualnej organizacji toku studiów
Psychologia w indywidualnej organizacji toku studiów Studia niestacjonarne jednolite magisterskie Psychologia biznesu NAZWA MODUŁU i ELEMENTY SKŁADOWE LICZBA GODZIN PUNKTY ECTS ROK SEMESTR STATUS MODUŁU
Bardziej szczegółowo