Bezpieczeństwo drogowe w krajach Unii Europejskiej polityka transportowa na lata

Transkrypt

1 PTAK Aleksandra 1 Bezpieczeństwo drogowe w krajach Unii Europejskiej polityka transportowa na lata WSTĘP Bezpieczeństwo na drogach jest od lat jednym z głównych problemów społecznych. W Europie mieszka ponad 200 mln użytkowników dróg posiadających prawo jazdy. W ciągu ostatnich trzech dekad natężenie ruchu na drogach państw dzisiejszej Unii Europejskiej wzrosło trzykrotnie i pomimo tego, że w ostatnich latach odnotowuje się spadek liczby zabitych w wypadkach na drogach, ich liczba nadal jest niepokojąca. We wszystkich państwach członkowskich Unii Europejskiej obserwuje się wciąż te same problemy związane z bezpieczeństwem na drogach. Wśród przyczyn wypadków za najczęstsze należy uznać [1, s.8]: nadmierną prędkość, niedostosowaną do warunków panujących na drogach, zmęczenie, spożywanie alkoholu i narkotyków, czarne punkty, brak zapewnienia odpowiedniego poziomu ochrony przez pojazdy, niezrozumienie funkcjonowania pojazdu, nieprzestrzeganie przepisów drogowych. Głównymi czynnikami zwiększającymi urazowość wypadków drogowych są nadal brak zapinania pasów bezpieczeństwa oraz nie zakładanie kasków ochronnych. Prędkość uznawana jest za istotę problemu bezpieczeństwa ruchu drogowego. W około 30% przypadków, prędkość jest istotnym czynnikiem przyczyniającym się do wypadków śmiertelnych. Czynnik ten zwiększa ryzyko uczestnictwa w wypadku - przy większej prędkości, trudniej jest szybko zareagować i zapobiec kolizji. Prędkość wpływa również na skutki urazu podczas wypadku. Przy dużej prędkości pojazdu, podczas kolizji z innym pojazdem, użytkownikiem drogi bądź przeszkodą uwalnia się więcej energii. Część tej energii zostanie wchłonięta przez organizmu ludzki [2]. Uznaje się, że ryzyko wypadków i dotkliwość odnoszonych obrażeń są ściśle związane z prędkością pojazdów podczas zderzenia 1. WYPADKOWOŚĆ NA DROGACH EUROPY W roku 2010 państwami o największej liczbie ofiar, które zginęły w wypadkach, przypadających na 1 mln. mieszkańców były Grecja i Rumunia z liczbą 111 wypadków, Polska (102 wypadki) oraz Litwa (97 wypadków). W 2011 roku Polska zajęła niechlubne pierwsze miejsce z liczbą 109 wypadków śmiertelnych przypadających na 1 mln. mieszkańców. Kolejne miejsca zajęły Grecja (101 wypadków), Węgry (95 wypadków) oraz Rumunia z liczbą 94 wypadków śmiertelnych. Rok 2012 nie przyniósł wielu zmian, największą liczbę ofiar śmiertelnych w wypadkach drogowych przypadających na 1 mln. mieszkańców odnotowano w Rumunii (96), w Polsce (93), w Grecji (91) i na Litwie (87). Według statystyk na 2012 rok, 15% śmiertelnych ofiar wypadków drogowych na drogach Europy stanowili motocykliści, 21% to piesi. Samochody ciężarowe na drogach Unii Europejskiej brały udział w 6% wszystkich wypadków, ale w 16% wypadków śmiertelnych co niekoniecznie oznacza, że pasażerowie pojazdów byli ofiarami tych wypadków. Około 33% wszystkich wypadków 1 Politechnika Częstochowska, Wydział Zarządzania; Częstochowa, ul. Dąbrowskiego 69. Tel: , olaptak@zim.pcz.pl 5357

2 drogowych i 57% śmiertelnych wypadków wydarzyło się na drogach wiejskich. 61% wszystkich wypadków i 36% śmiertelnych wypadków miało miejsce w obszarach miejskich. 6% wszystkich wypadków i 7% śmiertelnych wypadków wydarzyło się na autostradach [3]. Tabela 1 prezentuje dane statystyczne dotyczące całkowitej liczby wypadków, liczby ofiar śmiertelnych oraz rannych w wypadkach drogowych, w latach W tabeli zawarto dane liczbowe odnoszące się do poszczególnych państw oraz zbiorcze dla całej Europy. Tab.1. Stan brd na drogach krajów Unii Europejskiej w latach Źródło: opracowanie własne na podstawie [4] Jak wynika z tabeli 1 w roku 2012 na drogach państw członkowskich Unii Europejskiej odnotowano niemal 1mln. 80 tys. wypadków. W porównaniu z rokiem 2011 i 2010 stanowi to odpowiednio 4% i 4,5% spadek. Ponad 28 tys. wypadków śmiertelnych w krajach Unii w roku 2012 stanowi 8% spadek w stosunku do roku poprzedniego, 10% spadek w stosunku do roku 2010 i aż 49% spadek w porównaniu z rokiem W roku 2012 obrażenia w wyniku wypadków na drogach odniosło ponad 1mln. 300 tys. osób. W porównaniu z rokiem 2011 stanowi to 11% spadek, a z rokiem 2010 spadek o 12%. Według statystyk największą liczbę wypadków na drogach w latach odnotowano w Niemczech, Wielkiej Brytanii oraz we Włoszech. Najmniejszą liczbę kolizji odnotowano na Malcie, w Luxemburgu i na Cyprze. Rysunek 1 prezentuje liczbę wypadków na drogach państw członkowskich Unii Europejskiej w latach

3 Rys. 1. Liczba wypadków na drogach państw członkowskich Unii Europejskiej w latach Jak wynika z rysunku 1 państwami, w których w roku 2011 zarejestrowano największy wzrost liczby wypadków w stosunku do roku poprzedniego są: Niemcy, Belgia i Polska. Wśród krajów, które poszczycić się mogą największym spadkiem liczby wypadków wymienić należy: Holandię, Włochy i Wielką Brytanię. Krajami, w których w roku 2012 zaobserwowano największy wzrost liczby wypadków w stosunku do roku poprzedniego są: Austria, Szwecja oraz Rumunia. Wśród krajów Unii, które pochwalić się mogą największym spadkiem liczby wypadków znalazły się: Włochy, Niemcy i Wielka Brytania. Według danych udostępnionych przez Komisję Europejską, największą liczbę wypadków śmiertelnych w roku 2010 zarejestrowano we Włoszech, w Polsce i w Niemczech. W roku 2011 najwięcej osób zginęło w Polsce, w Niemczech i we Francji. Włochy, Francja i Niemcy to państwa, w których odnotowano największą liczbę zabitych na drogach w roku Najmniej wypadków śmiertelnych w latach , podobnie, jak w przypadku wypadków drogowych, odnotowano w Luxemburgu oraz na Malcie. Rysunek 2 przedstawia liczbę wypadków śmiertelnych na drogach państw członkowskich Unii Europejskiej w latach

4 Rys. 2. Liczba wypadków śmiertelnych na drogach państw członkowskich Unii Europejskiej w latach Jak wynika z rysunku 2 państwami, w których w roku 2011 odnotowano największy spadek liczby wypadków śmiertelnych w stosunku do roku poprzedniego są: Hiszpania, Rumunia i Włochy. Wśród krajów, w których zarejestrowano największy wzrost liczby wypadków śmiertelnych wymienić należy: Niemcy, Polskę i Wielką Brytanię. Krajami, w których w roku 2012 zaobserwowano największy spadek liczby wypadków śmiertelnych w stosunku do roku poprzedniego są: Polska, Niemcy i Francja. Krajami, na drogach których odnotowano największy wzrost liczby wypadków śmiertelnych są: Rumunia, Holandia i Austria. Według statystyk największą liczbę rannych w wypadkach drogowych w latach odnotowano w Niemczech, we Włoszech i w Wielkiej Brytanii. Najmniej rannych w wypadkach na drogach zarejestrowano w na Malcie, w Luxemburgu oraz Estonii i Cyprze. Rysunek 3 prezentuje liczbę rannych w wypadkach na drogach Europy w latach

5 Rys. 3. Liczba rannych w wypadkach na drogach państw członkowskich Unii Europejskiej w latach Jak wynika z rysunku 3, państwami, w których w roku 2011 na drogach Europy odnotowano największy wzrost liczby rannych w wypadkach w stosunku do roku poprzedniego są: Niemcy, Belgia i Republika Czeska. Wśród krajów, które poszczycić się mogą największym spadkiem liczby osób, które odniosły obrażenia na skutek wypadków drogowych znajdują się: Włochy, Holandia i Wielka Brytania. Krajami, w których w roku 2012 zaobserwowano największy wzrost liczby rannych w wypadkach w stosunku do roku poprzedniego są: Austria, Rumunia oraz Szwecja. Wśród krajów Unii, w których zarejestrowano największy spadek liczby osób, które odniosły obrażenia w wypadkach znalazły się: Niemcy, Włochy i Wielka Brytania. 2. EUROPEJSKA POLITYKA BEZPIECZEŃSTWA RUCHU DROGOWEGO NA LATA Komisja Europejska w kwestii bezpieczeństwa ruchu drogowego na lata przedstawiła cel główny, jakim jest zmniejszenie rocznej liczby ofiar śmiertelnych w Europie o 50% w roku 2020 w stosunku do roku Określono również szereg celów szczegółowych. Wśród nich wymienić należy [5,6]: doskonalszy system edukacji i szkoleń dla użytkowników dróg. W ramach celu planowane jest działanie dotyczące stworzenia tzw. europejskiej strategii w zakresie edukacji i szkoleń dotyczących bezpieczeństwa na drogach, bardziej skuteczne egzekwowanie przepisów. Działanie: przepisy drogowe we wszystkich krajach członkowskich mają zostać ujednolicone, wszyscy obywatele Unii w przypadku ich naruszenia mają być traktowani w taki sam sposób. Ponadto zachęca się kraje Europy do stosowania 5361

6 przepisów bezpieczeństwa odnoszących się zarówno do dróg głównych, jak i dróg wiejskich oraz tuneli, bezpieczniejsza infrastruktura drogowa. Działanie: przyznanie środków europejskich na infrastrukturę spełniającą wymogi dyrektyw odnośnie wymogów bezpieczeństwa dla dróg i tuneli. bezpieczniejsze pojazdy. Działanie: ocena skutków i korzyści dotyczących systemów współpracujących w celu określenia najbardziej przydatnych zastosowań oraz przedstawienia zaleceń w zakresie odpowiednich środków ich wprowadzenia. Komisja Europejska zaprezentowała propozycje zapewniające uzyskanie postępów w zakresie czynnego i biernego bezpieczeństwa pojazdów takich jak pojazdy elektryczne i motocykle. wykorzystanie nowoczesnych technologii systemy ITS. Działanie polega na usprawnieniu narzędzi gromadzenia i analizy danych dotyczących wypadkowości na drogach. Uzyskane informacje pozwolą zaprojektować nowe metody zapewniania bezpieczeństwa. Zainstalowanie w pojazdach systemu powiadamiania o wypadkach e-call umożliwiającego wezwanie pomocy w sposób automatyczny lub manualny. Automatyczne wezwanie pomocy aktywowane jest dzięki czujnikom zamontowanym w pojeździe w określonych warunkach po zderzeniu, ręczne wezwanie jest włączane przyciskiem przez kierowcę lub pasażera pojazdu [7] nagłe i pourazowe usługi system ratunkowy. Działanie: stworzenie globalnej strategii działań w zakresie pierwszej pomocy i obrażeń będących następstwem wypadków. bezpieczeństwo niechronionych użytkowników dróg. Działanie: Monitorowanie oraz rozwój norm technicznych do celów ochrony użytkowników dróg szczególnie narażonych na wypadki, objęcie kontrolami pojazdów dwukołowych pojazdów silnikowych. WNIOSKI Bezpieczeństwo na drogach dotyczy wszystkich obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej. Każdego roku na drogach Europy odnotowuje się ogromną liczbę wypadków, w których ginie i rany odnosi wiele osób. Wśród czynników wpływających na tak wysoki poziom wypadkowości wymienić należy przede wszystkim: nadmierną prędkość, spożywanie alkoholu i narkotyków, zmęczenie, nieznajomość przepisów drogowych. Choć z roku na rok statystyki wskazują na poprawę sytuacji, Komisja Europejska zaproponowała siedem celów szczegółowych, które mają przyczynić się do poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego w państwach Unii. Celami tymi są: edukacja i szkolenia, egzekwowanie przepisów, bezpieczniejsza infrastruktura i pojazdy, wykorzystanie nowoczesnych technologii, nagłe i pourazowe usługi, bezpieczeństwo niechronionych użytkowników dróg. Celem głównym jest ograniczenie o połowę liczby ofiar śmiertelnych w wypadkach drogowych pomiędzy rokiem 2010 a Streszczenie Europa jest wiodącym obszarem bezpieczeństwa ruchu drogowego. Na całym świecie około 1,3 mln. użytkowników dróg ginie w wypadkach każdego roku. Około 2% z tych wypadków ma miejsce w krajach Unii Europejskiej. Pomimo takiego rezultatu i znacznego spadku liczby wypadków na drogach w krajach członkowskich w ostatnich latach, statystyki są nadal alarmujące. Każdego roku na drogach Europy wskutek wypadków śmierć ponosi liczba osób porównywalna z liczbą mieszkańców średniej wielkości miasta, około 250 tys. osób jest ciężko rannych. Komisja Europejska proponuje, aby Państwa członkowskie Unii poprzez krajowe strategie w zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego przyczyniały się do realizacji wspólnego celu, jakim jest zmniejszenie o połowę liczby ofiar śmiertelnych wypadków w Europie do roku W artykule przedstawiono stan bezpieczeństwa ruchu na drogach państw członkowskich Unii Europejskiej oraz kierunki działań zmierzających do jego poprawy przewidziane na najbliższe lata. Road safety in the European Union transport Policy for Abstract Europe is the leading area of road safety. All over the world about 1.3 million of road users are killed in accidents each year. About 2% of these accidents take place in the countries of the European Union. Despite such a result and a significant decrease in the number of road fatalities in the EU in recent years, the statistics 5362

7 are still alarming. Each year on Europe's roads as a result of accidents the death bears the number of people comparable to the population of a medium-sized city, about 250 thousands of people are seriously injured. The European Commission proposes, that EU Member States through national strategies on road safety contribute to the common goal of halving the number of fatalities in Europe by The article presents the state of safety on the roads of the European Union and the directions of their efforts to improve foreseen for the coming years. BIBLIOGRAFIA 1. Europejski Program Działań na rzecz brd rzecz%20brd.pdf 2. European Commision. Mobility nad Transport, Road Safety, Speed European Commision. Mobility nad Transport, Road Safety, Statistics European Commission - Directorate General for Mobility and Transport 5. W kierunku europejskiego obszaru bezpieczeństwa ruchu drogowego. Kierunki polityki bezpieczeństwa ruchu drogowego na lata _pl.pdf 6. Towards a European road safety area: policy orientations on road safety , 7. Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno- Społecznego i Komitetu Regionów ecall: czas na wdrożenie / COM / 2009 /