Wstęp Re-Wizje i Re-Orient-acje: myśl pozaeuropejska w nauce o stosunkach międzynarodowych

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Wstęp Re-Wizje i Re-Orient-acje: myśl pozaeuropejska w nauce o stosunkach międzynarodowych"

Transkrypt

1 Wstęp Re-Wizje i Re-Orient-acje: myśl pozaeuropejska w nauce o stosunkach międzynarodowych Sukcesom gospodarczym państw Południa towarzyszy dążenie do emancypacji w sferze kultury i nauki. Państwa te, niwelując powoli dystans w sferze materialnej wobec Zachodu, starają się także podkreślić swoje osiągnięcia w sferze niematerialnej, gdyż wiele z nich to państwa o bogatej tradycji kulturowo-cywilizacyjnej i historycznej. Sprzyja to kształtowaniu się nowej jakościowo relacji Północ Południe, która przejawia się w sferze nauki i badań stosunków międzynarodowych. Każda ze stron oferuje własne przemyślenia, koncepcje odnoszące się do tego zagadnienia. Wydaje się zatem, że problem ten jest ważny i inicjatywa zbadania jego wydaje się uzasadniona. Dotąd wkład koncepcji pozaeuropejskich do nauki o stosunkach międzynarodowych był marginalizowany. Zakończenie zimnej wojny, a jednocześnie wzrost atrybutów mocarstwowych państw pozaeuropejskich spowodował, że problematyka dotycząca porządku międzynarodowego jest jednym z głównych tematów, poruszanych przez badaczy stosunków międzynarodowych z tych państw. Decydują o tym względy poznawcze, a także polityczne, związane z uzasadnieniem ich aspiracji do odgrywania większej roli w stosunkach międzynarodowych. Ważnym motywem rozwijania w tych państwach badań stosunków międzynarodowych jest kontestacja zachodniej, głównie amerykańskiej, wizji porządku międzynarodowego. Należy je zatem traktować jako część przełamania amerykańskiego monopolu na wyjaśnianie obrazu świata. Przykładem prac badaczy pozaeuropejskich na temat teoretycznych aspektów stosunków międzynarodowych były publikacje: Navnity Chadhy Behery (red.), International Relations in South Asia. Search for an Alternative

2 8 Wstęp Paradigm (Sage, New Delhi 2008); Kanti Bajpai, Siddharth Mallavarapu (red.), International Relations in India. Bringing Theory Back Home (Orient Longman, New Delhi 2005), Geeta Chowdhry, Sheili Nair (red.), Power, Postcolonialism and International Relations (Routledge, New York 2002), Ranabira Samaddara (red.), Space, Territory and the State. New Readings in International Relations (Orient Longman, New Delhi 2002). W publikacjach tych autorzy zwracali uwagę, że rozważając zagadnienia porządku międzynarodowego, bezpieczeństwa, współpracy gospodarczej państw pozaeuropejskich należy brać pod uwagę ich specyfikę i wynikające z tego ograniczenia i wyzwania dla badaczy europejskich. O znaczeniu niezachodnich wizji i koncepcji stosunków międzynarodowych może świadczyć wzrost publikacji na ten temat wydanych przez zachodnich autorów, którzy pełnią rolę promotorów tej problematyki. Należy w tym kontekście wymienić opublikowaną w 2010 roku, pod redakcją Barry ego Buzana i Amitava Acharyi książkę Non-Western International Relations Theory: Perspectives on and beyond Asia (Routledge, London). Ponadto, trzeba wskazać publikacje: Arlene B. Tickner, Olego Wævera (red.), International Relations Scholarship Around the World (Routledge, London 2009); Robbiego Shillima (red.), International Relations and Non-Western Thought. Imperialism, Colonialism and Investigations of Global Modernity (Routledge, London 2010), a w 2011 roku ukazała się książka Pierre a P. Lizée, A Whole New World: Reinventing International Studies for the Post-Western World (Palgrave Macmillan, Basingstoke). Giorgio Shani w artykule Toward a Post-Western IR: The Umma, Khalsa Panth, and Critical International Relations Theory zamieszczonym w International Studies Review (2008) podkreśla, że uwzględnienie tradycji pozaeuropejskiej, takiej jak islamskiej koncepcji umma czy sikhijskiej khalsa panth, w nauce o stosunkach międzynarodowych przyczyni się do jej wzbogacenia, zmniejszenia monopolu myśli zachodniej 1. Problematyka koncepcji i myśli pozaeuropejskiej została także podjęta przez badaczy Instytutu Stosunków Międzynarodowych UW (ISM UW). W tym miejscu warto podkreślić fakt, że już w pracy Porządek międzynarodowy u progu XXI wieku, opublikowanej w 2005 roku (Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa) pod redakcją Romana Kuźniara, będącej pokłosiem konferencji zorganizowanej przez ISM UW, zwrócono uwagę na znaczenie pozaeuropejskich wizji stosunków międzynarodowych dla rozwoju nauki o stosunkach międzynarodowych. Znalazły się tam bowiem opracowania poświęcone wybranym państwom pozaeuropejskim, takie jak: Marcina 1 G. Shani, Toward a Post-Western IR: The Umma, Khalsa Panth, and Critical International Relations Theory, International Studies Review 2008, nr 10, s. 722.

3 Wstęp 9 Floriana Gawryckiego (Latynoamerykańska wizja pozimnowojennego porządku międzynarodowego i jej funkcje polityczne), Aleksandry Kołodziejczyk (Chińskie wizje rzeczywistości międzynarodowej), Jakuba Zajączkowskiego (Indyjska wizja porządku międzynarodowego po zakończeniu zimnej wojny). Świadczy to o tym, że warszawskie środowisko badaczy stosunków międzynarodowych od wielu lat dostrzega wzrost znaczenia państw niezachodnich dla rozwoju badań nad stosunkami międzynarodowymi i widzi konieczność pogłębienia wiedzy w tym zakresie, jednocześnie wpisując się w podobne trendy występujące w Europie Zachodniej i w Stanach Zjednoczonych oraz w państwach pozaeuropejskich. Dowodem na to są także publikacje: Marcina Floriana Gawryckiego, Andrzeja Szeptyckiego, Podporządkowanie niedorozwój wyobcowanie. Postkolonializm a stosunki międzynarodowe (Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2011) oraz Państwo w teorii i praktyce stosunków międzynarodowych, pod redakcją Mirosława Sułka i Janusza Symonidesa (Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2009), w której znajdują się również artykuły poświęcone refleksji o państwie i o pozimnowojennym porządku międzynarodowym, próby jego teoretycznego wyjaśnienia z perspektywy pozaeuropejskiej. Niniejsza publikacja jest kontynuacją badań, prowadzonych przez pracowników ISM UW oraz przedstawianych przez badaczy zachodnich i z państw pozaeuropejskich. Jest ona efektem projektu badawczego, realizowanego w ramach Instytutu Stosunków Międzynarodowych UW pod kierownictwem naukowym dra hab. Marcina Floriana Gawryckiego, dr Agnieszki Bógdał-Brzezińskiej i dra Jakuba Zajączkowskiego. Problematyce projektu poświęcona była coroczna konferencja ISM UW (współorganizowana przez Centrum Badań nad Współczesnymi Indiami ISM UW), która odbyła się w październiku 2011 roku. Konferencja i publikacja powstały dzięki współpracy ISM UW z prestiżowym europejskim konsorcjum badawczym (Standing Group on International Relations of the European Consortium for Political Research ECPR) oraz z renomowanymi uczelniami europejskimi, a także indyjskimi, takimi jak: University of Oxford, Aarhus University, Indian Institute of Management-Lucknow (Noida Campus), Jawaharlal Nehru University. Wzięli w niej udział autorzy z ISM UW oraz zaproszeni badacze z ośrodków krajowych i wspomnianych wyżej placówek zagranicznych. Udział tych ostatnich w konferencji i publikacji dowodzi innowacyjności i umiędzynarodowienia projektu. Ponadto, jest dowodem uznania przez nich dorobku polskiej nauki o stosunkach międzynarodowych i prowadzonych przez badaczy ISM UW nowych kierunków badań, takich jak studia regionalne, problematyka państw pozaeuropejskich. Główną przesłanką podjęcia przez redaktorów tomu problemu badawczego dotyczącego wkładu myśli pozaeuropejskiej w rozwój nauki o stosun-

4 10 Wstęp kach międzynarodowych jest próba poszukiwania nowych inspiracji, które mogą przyczynić się do postępu naukowego. Autorzy uważają, że europocentryzm uniemożliwia pełne wyjaśnianie stosunków międzynarodowych. Książka ta nie jest jednak próbą zanegowania zachodniej nauki o stosunkach międzynarodowych i jej głównych nurtów badawczych. Stawia ona na otwarcie się na dialog z innymi koncepcjami pozaeuropejskimi. Autorzy publikacji próbują odpowiedzieć na następujące pytania badawcze: na ile pozaeuropejskie koncepcje stosunków międzynarodowych mają charakter wtórny (sięgają korzeniami do nauki zachodniej), a na ile są autentycznym, nowatorskim wkładem w badanie stosunków międzynarodowych? jakie są propozycje rozwiązań najważniejszych problemów współczesne- go świata przedstawiane w pozaeuropejskiej myśli politycznej? czy koncepcje formułowane w niektórych państwach pozaeuropejskich mogą zostać zaakceptowane i zinternalizowane na poziomie danego regionu? Odpowiedź na te pytania pozwoli na realizację głównych celów książki, jakimi są: rekonstrukcja głównych nurtów myśli pozaeuropejskiej; przeanalizowanie wzajemnego oddziaływania zachodniej i pozaeuropejskiej nauki o stosunkach międzynarodowych. W związku z tym przyjęto następujące założenia: zachodnia nauka o stosunkach międzynarodowych nie ma charakteru uniwersalnego. W wielu krajach pozaeuropejskich poszukuje się alternatyw dla dotychczasowego rozumienia stosunków międzynarodowych, co ze wzrostem znaczenia takich państw, jak Chiny czy Indie, będzie oznaczać pluralizm odnośnie do wizji i koncepcji stosunków międzynarodowych; zachodnia nauka o stosunkach międzynarodowych ma charakter do- minujący i wywiera duży wpływ na badania, prowadzone w państwach pozaeuropejskich; zachodnie modele są adaptowane do specyfiki kulturowo-cywilizacyjnej tych państw. W badaniu problematyki wkładu myśli pozaeuropejskiej w rozwój stosunków międzynarodowych zwrócono uwagę na trzy wymiary, które potraktowane łącznie umożliwią lepsze zrozumienie i uchwycenie specyfiki oraz charakteru koncepcji, wizji pozaeuropejskich. Po pierwsze, jest to wymiar regionalny i narodowy, gdzie przedstawiane są tezy i założenia poszczególnych szkół pozaeuropejskich oraz trendy i charakterystyka myśli pozaeuropejskiej w poszczególnych regionach. Druga płaszczyzna ma charakter funkcjonalny. Obejmuje bowiem analizę myśli pozaeuropejskiej w kontekście problemów i wyzwań współczesnego świata. Trzeci wymiar ukazuje zagadnienia myśli

5 Wstęp 11 pozaeuropejskiej w szerszym kontekście badań stosunków międzynarodowych, głównie rozwoju i postępu naukowego w nauce o stosunkach międzynarodowych. Struktura publikacji przedstawia się następująco: Artykuły prof. Andrew Hurrella (University of Oxford) The Study of International Relations in a Global Age: Beyond the Western/Non-Western Divide oraz prof. Knuda Erika Jørgensena (Aarhus University, przewodniczącego Standing Group on International Relations of the European Consortium for Political Research ECPR), After Hegemony: Varieties of International Relations Discipline ukazują znaczenie wizji i koncepcji pozaeuropejskich w nauce o stosunkach międzynarodowych. Autorzy analizują problematykę w kontekście dyskursu naukowego, prowadzonego zarówno na Zachodzie, jak i na Wschodzie, a dotyczącego transformacji porządku międzynarodowego i związanych z tym wyzwań dla badaczy nauki o stosunkach międzynarodowych. Tezy przedstawiane przez badaczy zachodnich stanowią wstęp do dalszych rozważań nad istotą myśli pozaeuropejskiej i jej wkładu w rozwój teorii stosunków międzynarodowych. Dr Agnieszka Bógdał-Brzezińska (ISM UW) próbuje określić, jak doświadczenia kolonialne państw pozaeuropejskich rzutują na rozwój postkolonialnej myśli teoretycznej i postkolonialnej tożsamości badacza stosunków międzynarodowych. Ukazuje genezę tradycji postkolonialnej, podkreślając, że narodziła się ona w obrębie antropologii, nauki o kulturze, studiów językowych w latach siedemdziesiątych XX wieku. Autorka przedstawia założenia postkolonializmu i omawia tezy głównych przedstawicieli tego nurtu (m.in. Gayatri Chakravorty Spivak, Homi C. Bhabha). Zaznacza, że postkolonialna świadomość zdominowała twórczość krytyków relacji między Europą i jej dawnymi posiadłościami zamorskimi, aby zaistnieć w dyskursie naukowym jako synonim wykluczenia, nieprzerwanej opresji i nienaprawionej krzywdy. Następnie dr Bógdał-Brzezińska próbuje ukazać znaczenie dziedzictwa postkolonialnego w teorii stosunków międzynarodowych. W tym kontekście koncentruje się na omówieniu tez grupy badaczy o postkolonialnych poglądach, którzy są Europejczykami, Amerykanami oraz obywatelami dawnych kolonii brytyjskich, których drogi życiowe, korzenie etniczne czy tradycja rodzinna połączyły z krajami postkolonialnymi. W tej grupie dominują politolodzy i antropolodzy, którzy akceptują dorobek nauki o stosunkach międzynarodowych, ale pragną poszerzać go i przeobrażać w duchu studiów postkolonialnych. Autorka zwraca jednak uwagę, że mimo wzrostu zainteresowania studiami postkolonialnymi po 1989 roku oraz pomimo faktu, że tradycja realistyczna i liberalna stały się niewystarczające dla wyjaśnienia wielowątkowych, coraz mniej hierarchicznych, zależności międzynarodowych, to wizje niezachodnie odgrywają marginalne znaczenie w nauce o stosunkach

6 12 Wstęp międzynarodowych. Wciąż występuje deficyt myśli niezachodniej w badaniach głównego nurtu teorii stosunków międzynarodowych. Mgr Paweł Sokala (ISM UW) koncentruje się na omówieniu głównych trendów i specyfiki chińskiej szkoły badań stosunków międzynarodowych. Przedstawia źródła i uwarunkowania jej zaistnienia, jak również ewolucję od etapu poszukiwania chińskich cech charakterystycznych w latach osiemdziesiątych XX wieku, po przepełnione pewnością siebie zapowiedzi stworzenia całkowicie oryginalnej teorii dyscypliny w okresie współczesnym. Autor dokonuje też prezentacji wybranych, specyficznych dla chińskiej akademii komponentów dyskursu o stosunkach międzynarodowych. Dr Anita Oberda-Monkiewicz (ISM UW) omawia koncepcje i nurty badawcze w latynoamerykańskiej nauce o stosunkach międzynarodowych. Autorka zaznacza, że Ameryka Łacińska w dużej mierze pozostaje w strefie wpływów północnoamerykańskiej szkoły stosunków międzynarodowych, aczkolwiek można zauważyć próby tworzenia własnej wizji świata i rządzących nim relacji na bazie kategorii zaczerpniętych z klasycznych teorii. Łatwość łączenia zróżnicowanych percepcji i dostosowywania ich do lokalnych realiów sprawia, że pojawiają się głosy, mówiące o hybrydowych, latynoamerykańskich teoriach stosunków międzynarodowych, stanowiących fuzję koncepcji zaczerpniętych z teorii zależności, realizmu czy kompleksowej współzależności. Autorka przedstawia również uwarunkowania rozwoju badań nad stosunkami międzynarodowymi w Ameryce Łacińskiej. Podkreśla, że doświadczenia kolonizacji są nieodłącznym elementem latynoamerykańskiej tożsamości, która przekłada się na nie zawsze uświadamiane poczucie niższości w południowoamerykańskim dyskursie intelektualnym. Realistycznej ocenie zajmowanego miejsca na politycznej i gospodarczej mapie świata towarzyszy coraz częściej swoisty optymizm i przekonanie, że jest to sytuacja, którą można przezwyciężyć. Prof. dr hab. Jerzy Zdanowski (ISM UW, PAN) odnosi się do wizji stosunków i ładu międzynarodowego w myśli arabsko-muzułmańskiej. Myśl ta jest głęboko zakorzeniona w świadomości mieszkańców Bliskiego i Środkowego Wschodu i wywodzi się z interpretacji dogmatów przez jurystów w pierwszych wiekach islamu. Interpretacje te przedstawiają świat jako dwubiegunowy, w którym świat islamu, określany jako dom islamu, zderza się ze światem niemuzułmańskim, nazywanym domem wojny. Dynamika stosunków międzynarodowych sprowadza się w tych interpretacjach do przesuwania granic między dwoma światami, a więc do islamizacji domu wojny w drodze bądź pokojowego nawracania niemuzułmanów na islam, bądź też rewolucyjnego eksportu islamu. Jednocześnie prof. J. Zdanowski zwraca uwagę, że od lat osiemdziesiątych XX wieku obserwować można istotne zmiany w widzeniu stosunków międzynarodowych przez kolejne po-

7 Wstęp 13 kolenia ideologów społeczno-politycznej myśli islamu. Zmiany te wyrażają się w przechodzeniu od wizji świata dwubiegunowego do wielobiegunowego i łagodzeniu stanowiska o nieuchronnej konfrontacji między domem islamu a domem wojny ; postrzegane są pozytywne elementy w rozwoju tego drugiego, np. przedstawicielski system sprawowania władzy, a także istotny wkład Zachodu w tworzenie cywilizacji globalnej. Dr Wiesław Lizak (ISM UW) i dr Anna M. Solarz (ISM UW) omawiają zaś rolę czynnika religijnego i świeckiego w rozwoju nauki o stosunkach międzynarodowych w Izraelu. Zdaniem badaczy, od lat siedemdziesiątych XX wieku obserwuje się wzrost znaczenia czynnika religijnego wśród Żydów, zarówno w Izraelu, jak i w diasporze. Przekłada się to m.in. na izraelskie życie polityczne i społeczne, ale także znajduje wyraz w filozofii i naukach społecznych, rozwijanych w tym państwie. Dotyczy to również badań nad stosunkami międzynarodowymi, które w Izraelu najczęściej mają charakter nauki zaangażowanej. Służą bowiem usprawiedliwieniu i realizacji określonej, od lat dominującej, opcji izraelskiej polityki zagranicznej, którą niektórzy obserwatorzy z pewną przesadą utożsamiają z polityką bezpieczeństwa. Izraelscy naukowcy są znani ze swojego przywiązania do paradygmatu realistycznego, w którym niewiele jest miejsca na miękką siłę religii w stosunkach międzynarodowych. Ostatnio jednak na gruncie izraelskim (choć trzeba podkreślić, że w szerszym kontekście nowego trendu, obserwowanego w zachodniej nauce o stosunkach międzynarodowych), podejmowane są próby włączenia religii do badań nad tą sferą relacji społecznych. Dr Krzysztof Trzciński (Instytut Studiów Regionalnych i Globalnych UW) omawia wybrane zagadnienia w afrykańskiej myśli o stosunkach międzynarodowych na przykładzie analizy poglądów George a M. Carewa, sierraleońskiego filozofa, będącego autorem tez, składających się na jedną z szerszych współczesnych wizji politycznej przyszłości Afryki. W opinii myśliciela, dla budowy i utrwalenia demokracji w afrykańskim państwie niezbędna jest jednak demokratyzacja istniejącego obecnie porządku światowego. W konsekwencji postuluje daleko idącą demokratyzację międzynarodowych stosunków gospodarczych i politycznych. Powinna ona polegać na ich reformowaniu w zgodzie z trzema podstawowymi ideałami demokracji deliberacyjnej: rozumnej deliberacji, polityki uczestnictwa oraz rządów obywatelskich. Zdaniem G.M. Carewa, dla państw afrykańskich, które obecnie nie posiadają efektywnych instrumentów działania w środowisku globalnym, koncepcja demokracji deliberacyjnej pozwala zabezpieczyć im własne interesy. Dr Anna Wojciuk (ISM UW) dokonuje analizy pojęcia power w myśli i praktyce politycznej państw pozaeuropejskich na przykładzie Chin i Indii. Analiza pokazuje, że w obydwu przypadkach pojęcie to jest negocjowane między trzema obszarami: tradycją strategiczną, teorią stosunków międzyna-

8 14 Wstęp rodowych oraz bieżącą debatą polityczną i jej doraźnymi zapotrzebowaniami. Autorka podkreśla, że zapotrzebowania współczesnej debaty politycznej wyraźnie warunkują rozwój teorii stosunków międzynarodowych w obydwu państwach. W tym kontekście najistotniejszym czynnikiem jest tu oczywiście dynamiczny wzrost ich znaczenia i potrzeba naukowego opisu tego zjawiska. Zwiększyło to zainteresowanie zachodnim dorobkiem naukowym i znacząco przyspieszyło tempo recepcji po zimnej wojnie, a zwłaszcza w ostatniej dekadzie. Przy tym szczególnym zainteresowaniem cieszą się te wątki bogatej myśli zachodniej, które mogą opisać bieżącą sytuację Chin i Indii. Dr hab. Marcin Florian Gawrycki (ISM UW) analizuje poglądy latynoamerykańskich badaczy dotyczące problematyki rozwoju (m.in. Arturo Escobara i Gustavo Estevy, Aníbala Quijano, Orlando Fals Bordy, Waltera Mignolo, Enrique Dussela). Autor zwraca uwagę na najważniejsze argumenty wskazywane przez zwolenników odrzucenia dotychczasowego modelu rozwoju. Przedstawia również założenia szkoły zależnościowej. Podkreśla, że nie odrzucała ona rozwoju jako takiego, a jedynie krytykowała teorię modernizacji. Współcześnie latynoamerykańscy badacze są bardziej radykalni w ocenie koncepcji rozwoju i szans jego powodzenia (czyli rozwinięcia nierozwiniętego świata). Dr Jakub Zajączkowski (ISM UW) podejmuje problematykę demokracji nieliberalnej w regionie Azji i Pacyfiku. Autor próbuje dokonać kompleksowej i wielowymiarowej rekonstrukcji wartości, konstytuujących model demokracji nieliberalnej i przedstawić funkcję, jaką pełni ten model w stosunkach międzynarodowych. W tym kontekście, odwołuje się do paradygmatu liberalnego w nauce o stosunkach międzynarodowych. Dzięki temu próbuje zidentyfikować, w jakim stopniu model demokracji nieliberalnej odwołuje się do klasycznych teorii stosunków międzynarodowych, a w jakim zakresie model ten ma charakter innowacyjny, stanowi istotny wkład w rozwój nauki o stosunkach międzynarodowych. Autor podkreśla, że paradygmat demokracji nieliberalnej ożywił debatę w nauce o stosunkach międzynarodowych, wskazał na niedoskonałości tradycyjnych podejść badawczych. Jednocześnie model demokracji nieliberalnej nie dokonał rewolucji w nauce o stosunkach międzynarodowych. Był on raczej syntezą i zarazem modyfikacją podejścia liberalnego, ale także realizmu z pewnymi innowacyjnymi elementami. Dr Agnieszka Bieńczyk-Missala (ISM UW) omawia problematykę praw człowieka w koncepcjach pozaeuropejskich. Zaznacza jednak, że podział na europejskie i pozaeuropejskie koncepcje praw człowieka jest uzasadniony tylko częściowo. Może być badany z perspektywy prawa międzynarodowego, dyskusji międzyrządowej, filozofii, religii itd. i dotyczyć kwestii: pochodzenia praw człowieka, katalogu praw i ich realizacji i innych. Analizując najważniejsze w latach dziewięćdziesiątych XX wieku idee, wizje praw człowieka

9 Wstęp 15 w kontekście pozaeuropejskim zwraca uwagę na koncepcję wartości azjatyckich (propagowaną przez Malezję i Singapur sprzyjały jej Chiny). Pod wpływem koncepcji wartości azjatyckich pojawiły się próby formułowania odrębnych koncepcji w Afryce (pojęcie afrykańska etno-filozofia praw człowieka ). Wskazywano, że koncepcja praw człowieka, która odnosi się do relacji jednostka państwo, nie istniała w tradycyjnych społeczeństwach afrykańskich. Nie wykształciła się zatem w Afryce koncepcja jednostki ludzkiej, której przynależą niezbywalne prawa. Jednostka była definiowana przez status społeczny i przynależność do grupy. Zabezpieczenie egzystencji w społeczeństwie odbywa się przez obowiązki, a nie przez prawa. Prawo nie stanowi zabezpieczenia dla pozycji społecznej jednostki. Prof. dr hab. Edward Haliżak (ISM UW) porusza problematykę postępu naukowego w badaniach stosunków międzynarodowych. Dokonuje próby definicji pojęcia postępu naukowego i jego główne determinanty. Problem postępu w nauce o stosunkach międzynarodowych ujawniał swoje znaczenie w miarę rozwoju i nabywania tożsamości teoretyczno-metodologicznej tej dyscypliny. Po raz pierwszy z całą swoją mocą dał o sobie znać na przełomie lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych ubiegłego stulecia w postaci tzw. rewolucji behawioralnej w rodzącej się nowej dyscyplinie stosunków międzynarodowych. Autor przytacza definicje postępu naukowego i jego istotę przedstawiane przez takich badaczy, jak: Sławomira Sałajczyka, Michaela Brechera, Patricka Jamesa. Omawiając formy postępu naukowego, podkreśla, że o postępie badań stosunków międzynarodowych zasadniczo decydują parametry jakościowo związane z: (a) konceptualizacją nowych pojęć i tworzeniem siatki kategorii pojęciowych; (b) debatami teoretycznymi i metodologicznymi, czyli organiczny rozwój teorii dyscypliny; (c) dostępem do adekwatnych danych ich mierzenia, szacowania i ewaluacji, czyli to, co określa się mianem operacjonalizacji zmiennych. Autor wskazuje, że istota postępu w nauce o stosunkach międzynarodowych polega także na uwolnieniu jej od sądów wartościujących. W tym kontekście należy odwołać się do trzech uniwersalnych, właściwych naukom społecznym, metodologicznych modeli, tj. logiki odkrycia naukowego Karla Poppera, koncepcji paradygmatu Thomasa Kuhna i programów naukowych Imre Lakatosa. Omawia następnie procedury i kryteria postępu naukowego. Podkreśla przy tym, że badanie wpływu niezachodniej myśli na naukę o stosunkach międzynarodowych, wpisuje się w logikę międzycywilizacyjnego dialogu, a nie konfrontacji i starcia, i w tym kontekście ujawnia się wyjątkowe znaczenie procedury badawczej, jaką jest kontekstualizacja. Autor opisuje debatę dotyczącą znaczenia konfucjanizmu w rozwoju gospodarczo- -społecznym Azji Wschodniej. Podkreśla, że kontekstualizacja zachodnich paradygmatów teoretycznych jest niezbędnym warunkiem ich użyteczności w badaniu stosunków międzynarodowych w regionie Azji Wschodniej. Taka

10 16 Wstęp kontekstualizacja polega na uwzględnieniu wartości konstytuujących konfucjanizm, takich jak: ustalenie prawdy na podstawie faktów, pierwszeństwo dla życia ludzkiego, holistyczne myślenie, moralny rząd, dobre rządzenie lepsze niż demokratyzacja, legitymizacja z tytułu dobrego rządzenia, selektywna adaptacja, harmonia w różnorodności. Podsumowaniem rozważań poruszanych w książce jest rozdział zakończenie autorstwa dr Agnieszki Bógdał-Brzezińskiej i dra hab. Marcina Floriana Gawryckiego. Autorzy przedstawiają uwarunkowania oraz dokonują próby oceny znaczenia myśli pozaeuropejskiej dla rozwoju nauki o stosunkach międzynarodowych. Problematyka objęta tematem pracy nie znalazła dotychczas pełnego naświetlenia w literaturze przedmiotu, zwłaszcza polskiej. Brak jest jednej, całościowej publikacji, która przedstawiałaby zagadnienia pozaeuropejskie koncepcji i wizji stosunków międzynarodowych. Wciąż występuje deficyt niezachodniej refleksji teoretycznej w książkach dotyczących teorii stosunków międzynarodowych. Dorobek naukowy państw Południa jest pomijany, albo przedstawiany w świetle politycznego zimnowojennego układu sił (np. teoria zależności) jako niedoskonały, pod względem warsztatu naukowego, doktryny. Mimo że od 2001 roku obserwuje się wzrost zainteresowania myślą pozaeuropejską, to wciąż w obecnym kształcie teoria stosunków międzynarodowych pomija dzieje, opinie i doświadczenia świata niezachodniego. Niniejsza publikacja jest próbą uzupełnienia tej luki. Wyrazy podziękowania pragniemy złożyć Koleżankom i Kolegom z ISM UW za aktywny udział w projekcie i konferencji naukowej, która odbyła się w październiku 2011 roku, oraz dyrektorowi ISM UW, prof. dr hab. Edwardowi Haliżakowi, za wsparcie naszej inicjatywy. Chcielibyśmy podziękować także recenzentom, prof. dr hab. Grażynie Michałowskiej i prof. dr. hab. Arkadiuszowi Żukowskiemu. Jakub Zajączkowski

NOWA TOŻSAMOŚĆ NIEMIEC I ROSJI W STOSUNKACH MIĘDZYNARODOWYCH

NOWA TOŻSAMOŚĆ NIEMIEC I ROSJI W STOSUNKACH MIĘDZYNARODOWYCH A Fundacja Studiów Międzynarodowych Foundation of International Studies NOWA TOŻSAMOŚĆ 3 NIEMIEC I ROSJI W STOSUNKACH MIĘDZYNARODOWYCH Praca zbiorowa pod redakcją Stanisława Bielenia i Witolda M. Góralskiego

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Przedmowa... 11. Strona internetowa książki... 14. Uwagi na temat statystyk migracyjnych... 15. Rozdział 1. Wprowadzenie...

Spis treści. Przedmowa... 11. Strona internetowa książki... 14. Uwagi na temat statystyk migracyjnych... 15. Rozdział 1. Wprowadzenie... Spis treści Przedmowa.............................................................. 11 Strona internetowa książki................................................. 14 Uwagi na temat statystyk migracyjnych......................................

Bardziej szczegółowo

Modułowe efekty kształcenia. BUDDYZM JAKO RELIGIA ŚWIATOWA 15 WY + 15 KW 3 ECTS Egzamin

Modułowe efekty kształcenia. BUDDYZM JAKO RELIGIA ŚWIATOWA 15 WY + 15 KW 3 ECTS Egzamin Nazwa kierunku studiów: Filozofia Specjalność: Kultury azjatyckie Poziom kształcenia: studia pierwszego stopnia Profil kształcenia: ogólno akademicki Modułowe efekty kształcenia W wykazie uwzględniono

Bardziej szczegółowo

Religioznawstwo - studia I stopnia

Religioznawstwo - studia I stopnia Załącznik Nr 4 do Uchwały Nr 68/2015 Senatu UKSW z dnia 22 maja 2015 r. Religioznawstwo - studia I stopnia Dokumentacja dotyczaca opisu efektów kształcenia dla programu kształcenia na kierunku Religioznawstwo

Bardziej szczegółowo

STRESZCZENIE ROZPRAWY DOKTORSKIEJ

STRESZCZENIE ROZPRAWY DOKTORSKIEJ STRESZCZENIE ROZPRAWY DOKTORSKIEJ Imię i nazwisko autora rozprawy: mgr Paulina Mamiedow Stopień / tytuł naukowy oraz imię i nazwisko promotora rozprawy: dr hab. Mariusz Gizowski Temat rozprawy doktorskiej:

Bardziej szczegółowo

problemy polityczne współczesnego świata

problemy polityczne współczesnego świata Zbigniew Cesarz, Elżbieta Stadtmuller problemy polityczne współczesnego świata Wrocław 1998 Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego Spis treści Od autorów 5 Wstęp 7 I. Problemy globalne współczesności -

Bardziej szczegółowo

Problemy polityczne współczesnego świata

Problemy polityczne współczesnego świata A 372536 Zbigniew Cesarz, Elżbieta Stadtmiiller Problemy polityczne współczesnego świata Wrocław 2002 Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego Spis treści Od autorów 5 Wstęp 7 I. Problemy globalne współczesności

Bardziej szczegółowo

Wydział prowadzący kierunek studiów:

Wydział prowadzący kierunek studiów: Wydział prowadzący kierunek studiów: Kierunek studiów: Poziom kształcenia: Profil kształcenia: Umiejscowienie kierunku w obszarze kształcenia: Wydział Politologii i Studiów Międzynarodowych Wydział Prawa

Bardziej szczegółowo

Ekonomika bezpieczeństwa państwa w zarysie Autor: redakcja naukowa Janusz Płaczek

Ekonomika bezpieczeństwa państwa w zarysie Autor: redakcja naukowa Janusz Płaczek Ekonomika bezpieczeństwa państwa w zarysie Autor: redakcja naukowa Janusz Płaczek Publikacja ma na celu przedstawienie współczesnych ważniejszych problemów ekonomiki bezpieczeństwa i wyposażenie Czytelnika

Bardziej szczegółowo

Efekty kształcenia dla kierunku studiów ENGLISH STUDIES (STUDIA ANGLISTYCZNE) studia pierwszego stopnia profil ogólnoakademicki

Efekty kształcenia dla kierunku studiów ENGLISH STUDIES (STUDIA ANGLISTYCZNE) studia pierwszego stopnia profil ogólnoakademicki Załącznik nr 2 do Uchwały Nr XXIII 24.5/15 z dnia 25 marca 2015 r. Efekty kształcenia dla kierunku studiów ENGLISH STUDIES (STUDIA ANGLISTYCZNE) studia pierwszego stopnia profil ogólnoakademicki Umiejscowienie

Bardziej szczegółowo

Pedagogika autorytarna. Geneza, modele, przemiany

Pedagogika autorytarna. Geneza, modele, przemiany Pedagogika autorytarna Geneza, modele, przemiany Małgorzata Kosiorek Pedagogika autorytarna Geneza, modele, przemiany Oicyna Wydawnicza Impuls Kraków 2007 Copyright by Oicyna Wydawnicza Impuls, Kraków

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Wykaz skrótów... Wykaz literatury...

Spis treści. Wykaz skrótów... Wykaz literatury... Wykaz skrótów... Wykaz literatury... Wprowadzenie... XXI XXIII XLI Część I. Wprowadzenie do prawnomiędzynarodowej analizy zjawiska regionalnej integracji państw Wprowadzenie... 3 Rozdział I. Regiony, regionalizm

Bardziej szczegółowo

System. czy. Jacek Czaputowicz. nieład? Bezpieczeństwo. europejskie u progu XXI wieku A WYDAWNICTWO NAUKOWE PWN

System. czy. Jacek Czaputowicz. nieład? Bezpieczeństwo. europejskie u progu XXI wieku A WYDAWNICTWO NAUKOWE PWN System Jacek Czaputowicz czy nieład? A 336898 Bezpieczeństwo europejskie u progu XXI wieku WYDAWNICTWO NAUKOWE PWN CENTRUM STOSUNKÓW MIĘDZYNARODOWYCH Spis rzeczy Wprowadzenie 9 Koncepcje bezpieczeństwa

Bardziej szczegółowo

Jakość życia w perspektywie pedagogicznej

Jakość życia w perspektywie pedagogicznej Jakość życia w perspektywie pedagogicznej Jadwiga Daszykowska Jakość życia w perspektywie pedagogicznej Oficyna Wydawnicza Impuls Kraków 2007 Copyright by Jadwiga Daszykowska Copyright by Oficyna Wydawnicza

Bardziej szczegółowo

TEORIE STOSUNKÓW MIĘDZYNARODOWYCH

TEORIE STOSUNKÓW MIĘDZYNARODOWYCH i mim III i u III mii mu mu mu mu im im A/521476 Jacek Czaputowicz TEORIE STOSUNKÓW MIĘDZYNARODOWYCH Krytyka i systematyzacja WYDAWNICTWO NAUKOWE PWN WARSZAWA 2008 lis treści irowadzenie 11 Teoretyczne

Bardziej szczegółowo

- Temat: Europejska polityka Rosji u progu XXI wieku Kierownik tematu: prof. dr hab. Bogdan Łomiński

- Temat: Europejska polityka Rosji u progu XXI wieku Kierownik tematu: prof. dr hab. Bogdan Łomiński Informacje ogólne Instytut Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu Śląskiego powstał w 1975 roku. Na dzień 30 listopada 2000 roku w Instytucie zatrudnionych było (w przeliczeniu na pełne etaty)

Bardziej szczegółowo

Pojęcie myśli politycznej

Pojęcie myśli politycznej Myśl polityczna Pojęcie myśli politycznej Myśl polityczna obejmuje całość zagadnień odnoszących się bezpośrednio do działalności politycznej stanowi zbiór wyobrażeń dotyczących organizacji państwa oraz

Bardziej szczegółowo

pod tytułem: Koordynatorzy naukowi: prof. UW, dr hab. Jacek Czaputowicz prof. dr hab. Edward Haliżak

pod tytułem: Koordynatorzy naukowi: prof. UW, dr hab. Jacek Czaputowicz prof. dr hab. Edward Haliżak III OGÓLNOPOLSKA KONWENCJA POLSKIEGO TOWARZYSTWA STUDIÓW MIĘDZYNARODOWYCH pod tytułem: Znaczenie realizmu dla rozwoju nauki o stosunkach międzynarodowych: typologia i klasyfikacja, badanie polityki zagranicznej

Bardziej szczegółowo

KARTA PRZEDMIOTU 1. NAZWA PRZEDMIOTU: PARTIE POLITYCZNE I SYSTEMY PARTYJNE 2. KIERUNEK: POLITOLOGIA 3. POZIOM STUDIÓW: I STOPNIA

KARTA PRZEDMIOTU 1. NAZWA PRZEDMIOTU: PARTIE POLITYCZNE I SYSTEMY PARTYJNE 2. KIERUNEK: POLITOLOGIA 3. POZIOM STUDIÓW: I STOPNIA KARTA PRZEDMIOTU 1. NAZWA PRZEDMIOTU: PARTIE POLITYCZNE I SYSTEMY PARTYJNE 2. KIERUNEK: POLITOLOGIA 3. POZIOM STUDIÓW: I STOPNIA 4. ROK/ SEMESTR STUDIÓW: II/3 5. LICZBA PUNKTÓW ECTS: 4 6. LICZBA GODZIN:

Bardziej szczegółowo

Uwarunkowania historyczne, polityczne i ekonomiczne stosunków UE-Rosja. 1.Rosyjskie zasoby surowców energetycznych oraz zarys historyczny odkryć

Uwarunkowania historyczne, polityczne i ekonomiczne stosunków UE-Rosja. 1.Rosyjskie zasoby surowców energetycznych oraz zarys historyczny odkryć Spis treści: Wstęp Rozdział I Znaczenie problemów energetycznych dla bezpieczeństwa państw 1.Energia, gospodarka, bezpieczeństwo 1.1.Energia, jej źródła i ich znaczenie dla człowieka i gospodarki 1.2.Energia

Bardziej szczegółowo

HISTORIA KLASA III GIMNAZJUM SZKOŁY BENEDYKTA

HISTORIA KLASA III GIMNAZJUM SZKOŁY BENEDYKTA 2016-09-01 HISTORIA KLASA III GIMNAZJUM SZKOŁY BENEDYKTA Cele kształcenia wymagania ogólne I. Chronologia historyczna. Uczeń sytuuje wydarzenia, zjawiska i procesy historyczne w czasie oraz porządkuje

Bardziej szczegółowo

Głównym celem opracowania jest próba określenia znaczenia i wpływu struktury kapitału na działalność przedsiębiorstwa.

Głównym celem opracowania jest próba określenia znaczenia i wpływu struktury kapitału na działalność przedsiębiorstwa. KAPITAŁ W PRZEDSIĘBIORSTWIE I JEGO STRUKTURA Autor: Jacek Grzywacz, Wstęp W opracowaniu przedstawiono kluczowe zagadnienia dotyczące możliwości pozyskiwania przez przedsiębiorstwo kapitału oraz zasad kształtowania

Bardziej szczegółowo

Rozliczanie totalitarnej przeszłości: zbrodnie, kolaboracja i symbole przeszłości. redakcja Andrzej Paczkowski

Rozliczanie totalitarnej przeszłości: zbrodnie, kolaboracja i symbole przeszłości. redakcja Andrzej Paczkowski Rozliczanie totalitarnej przeszłości: zbrodnie, kolaboracja i symbole przeszłości redakcja Andrzej Paczkowski Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk Warszawa 2017 Kara-pamiec-polityka 2.indb

Bardziej szczegółowo

Udział wykonawców projektu w konferencjach i wygłoszone referaty:

Udział wykonawców projektu w konferencjach i wygłoszone referaty: Udział wykonawców projektu w konferencjach i wygłoszone referaty: Józef M. Fiszer 1) Zadania i perspektywy Unii Europejskiej w wielobiegunowym świecie; The Future of European Union New forms of internal

Bardziej szczegółowo

Książka została wydana dzięki dotacji Instytutu Wsi i Rolnictwa Polskiej Akademii Nauk w Warszawie

Książka została wydana dzięki dotacji Instytutu Wsi i Rolnictwa Polskiej Akademii Nauk w Warszawie Recenzja: prof. dr hab. Janina Godłów-Legiędź Projekt okładki: Katarzyna Juras Zdjęcie na okładce: Fotolia anyaberkut Redaktor prowadzący: Łukasz Żebrowski Redakcja i korekta: Claudia Snochowska-Gonzalez

Bardziej szczegółowo

INTUICJE. Zespół norm, wzorców, reguł postępowania, które zna każdy naukowiec zajmujący się daną nauką (Bobrowski 1998)

INTUICJE. Zespół norm, wzorców, reguł postępowania, które zna każdy naukowiec zajmujący się daną nauką (Bobrowski 1998) PARADYGMAT INTUICJE Zespół norm, wzorców, reguł postępowania, które zna każdy naukowiec zajmujący się daną nauką (Bobrowski 1998) PIERWSZE UŻYCIA językoznawstwo: Zespół form deklinacyjnych lub koniugacyjnych

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Adam Ostolski: Cywilizacja niedokończona przygoda 11. Eliezer Ben-Rafael i Yitzhak Steinberg: Eisenstadt o zmianie społecznej 20

Spis treści. Adam Ostolski: Cywilizacja niedokończona przygoda 11. Eliezer Ben-Rafael i Yitzhak Steinberg: Eisenstadt o zmianie społecznej 20 Spis treści Adam Ostolski: Cywilizacja niedokończona przygoda 11 Eliezer Ben-Rafael i Yitzhak Steinberg: Eisenstadt o zmianie społecznej 20 Część I ANALIZA CYWILIZACJI Wymiar cywilizacyjny w analizie socjologicznej

Bardziej szczegółowo

Księgarnia PWN: Jacek Czaputowicz - Teorie stosunków międzynarodowych. Wprowadzenie 11

Księgarnia PWN: Jacek Czaputowicz - Teorie stosunków międzynarodowych. Wprowadzenie 11 Księgarnia PWN: Jacek Czaputowicz - Teorie stosunków międzynarodowych Wprowadzenie 11 1. Teoretyczne podejście do stosunków międzynarodowych 21 1.1. Stosunki międzynarodowe jako dyscyplina naukowa 22 1.1.1.

Bardziej szczegółowo

Rodzaj zajęć dydaktycznych*

Rodzaj zajęć dydaktycznych* I ROK STUDIÓW I semestr 1. Nauka o prawie wykład O zaliczenie na ocenę 30 3 2. Nauka o polityce wykład/ćwiczenia O Egzamin 30/30 5 3. Historia powszechna XX wieku wykład/ćwiczenia O Egzamin 30/30 5. Podstawy

Bardziej szczegółowo

LISTĘ UCZELNI TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW. PODSTAWOWYCH - I st. Kierunki studiów - uczelnie - studia stosunki międzynarodowe

LISTĘ UCZELNI TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW. PODSTAWOWYCH - I st. Kierunki studiów - uczelnie - studia stosunki międzynarodowe studia społeczne, kierunek: STOSUNKI MIĘDZYNARODOWE ZOBACZ OPIS KIERUNKU ORAZ LISTĘ UCZELNI TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW PODSTAWOWYCH - I st. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW PODSTAWOWYCH Prawo 30 h Pojęcie

Bardziej szczegółowo

Efekty kształcenia dla kierunku studiów Etyka prowadzonego w Instytucie Filozofii UJ. Studia pierwszego stopnia profil ogólnoakademicki

Efekty kształcenia dla kierunku studiów Etyka prowadzonego w Instytucie Filozofii UJ. Studia pierwszego stopnia profil ogólnoakademicki Efekty kształcenia dla kierunku studiów Etyka prowadzonego w Instytucie Filozofii UJ Studia pierwszego stopnia profil ogólnoakademicki Lp. K_W01 K_W02 Nazwa Wydziału: Wydział Filozoficzny Nazwa kierunku

Bardziej szczegółowo

Instytucje międzynarodowe a dynamika współczesnych stosunków międzynarodowych

Instytucje międzynarodowe a dynamika współczesnych stosunków międzynarodowych Polskie Towarzystwo Studiów Międzynarodowych oraz Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu zapraszają do wzięcia udziału w VIII OGÓLNOPOLSKIEJ KONWENCJI POLSKIEGO

Bardziej szczegółowo

SYLABUS. Procesy migracyjne we współczesnym świecie. Katedra Politologii

SYLABUS. Procesy migracyjne we współczesnym świecie. Katedra Politologii SYLABUS Rzeszów, 1 październik 2014 r. Nazwa przedmiotu Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Procesy migracyjne we współczesnym świecie Wydział Socjologiczno-Historyczny Katedra Politologii Kod przedmiotu

Bardziej szczegółowo

I.2 Matryca efektów kształcenia: filolo drugiego stopnia WIEDZA. MODUŁ 21 Nau społeczne - przedmiot doo wyboru. MODUŁ 20 Seminarium magisterskie

I.2 Matryca efektów kształcenia: filolo drugiego stopnia WIEDZA. MODUŁ 21 Nau społeczne - przedmiot doo wyboru. MODUŁ 20 Seminarium magisterskie I.2 Matryca efektów kształcenia: filolo drugiego stopnia Efekty kształcenia na kierunku Opis kierunkowych efektów kształcenia Odniesienie efektów do obszaru wiedzy MODUŁ 20 Seminarium magisterskie Seminarium

Bardziej szczegółowo

KIERUNEK SOCJOLOGIA. Zagadnienia na egzamin magisterski na studiach stacjonarnych i niestacjonarnych II stopnia

KIERUNEK SOCJOLOGIA. Zagadnienia na egzamin magisterski na studiach stacjonarnych i niestacjonarnych II stopnia KIERUNEK SOCJOLOGIA Zagadnienia na egzamin magisterski na studiach stacjonarnych i niestacjonarnych II stopnia 1. Podstawowe paradygmaty współczesnej socjologii K_W25 Posiada pogłębioną wiedzę na temat

Bardziej szczegółowo

Funkcjonowanie metropolii w Polsce : gospodarka, przestrzeń, społeczeństwo / Michał Kudłacz, Jerzy Hausner (red.). Warszawa, 2017.

Funkcjonowanie metropolii w Polsce : gospodarka, przestrzeń, społeczeństwo / Michał Kudłacz, Jerzy Hausner (red.). Warszawa, 2017. Funkcjonowanie metropolii w Polsce : gospodarka, przestrzeń, społeczeństwo / Michał Kudłacz, Jerzy Hausner (red.). Warszawa, 2017 Spis treści Wprowadzenie 11 Część I ROLA MIAST W BUDOWANIU PRZEWAGI KONKURENCYJNEJ

Bardziej szczegółowo

SPOŁECZNE ASPEKTY ROZWOJU RYNKU UBEZPIECZENIOWEGO

SPOŁECZNE ASPEKTY ROZWOJU RYNKU UBEZPIECZENIOWEGO SPOŁECZNE ASPEKTY ROZWOJU RYNKU UBEZPIECZENIOWEGO Wstęp Ogólny zamysł napisania książki wywodzi się ze stwierdzenia, iż dalszy rozwój rynku ubezpieczeniowego w Polsce jest uzależniony od znacznego zwiększenia

Bardziej szczegółowo

NAUKA DLA PRAKTYKI. Priorytety kształcenia studentów- aspekt teoretyczny i praktyczny ELŻBIETA MĘCINA-BEDNAREK

NAUKA DLA PRAKTYKI. Priorytety kształcenia studentów- aspekt teoretyczny i praktyczny ELŻBIETA MĘCINA-BEDNAREK NAUKA DLA PRAKTYKI Priorytety kształcenia studentów- aspekt teoretyczny i praktyczny ELŻBIETA MĘCINA-BEDNAREK Podstawowe wyzwania i problemy polityki oświatowej wiążą się obecnie z modernizacją systemu

Bardziej szczegółowo

Region i jego rozwój w warunkach globalizacji

Region i jego rozwój w warunkach globalizacji Region i jego rozwój w warunkach globalizacji Jacek Chądzyński Aleksandra Nowakowska Zbigniew Przygodzki faktycznie żyjemy w dziwacznym kręgu, którego środek jest wszędzie, a obwód nigdzie (albo może na

Bardziej szczegółowo

" " " " " AMERYKA! " " " " " " " " " " " " " " " " " Godziny konsultacji" Poniedziałek, godz "

     AMERYKA!                  Godziny konsultacji Poniedziałek, godz Dr Renata Duda Uniwersytet Wrocławski Instytut Studiów Międzynarodowych email: renata.duda@uni.wroc.pl AMERYKA! 1 Konwersatorium specjalistyczne, II rok Bezpieczeństwo Międzynarodowe, studia stacjonarne

Bardziej szczegółowo

(1)I Rok (sem. 01) Biznes i Polityka Indii korekta 25.01.2014 Przedmiot Egzaminator Termin egzaminu Termin. Dr dr B. Zaleski. Doc. B.

(1)I Rok (sem. 01) Biznes i Polityka Indii korekta 25.01.2014 Przedmiot Egzaminator Termin egzaminu Termin. Dr dr B. Zaleski. Doc. B. Studia stacjonarne(dzienne) II stopnia ISM I rok Zimowa SESJA EGZMINACYJNA 2013-2014 Sesja trwa od 28. I. 2014 do 10.II.2014r. Sesja potrawkowa trwa od.03.-09. III.2014 r. (1)I Rok (sem. 01) Biznes i Polityka

Bardziej szczegółowo

Sieć społeczna przedsiębiorcy w teorii i praktyce zarządzania małą firmą

Sieć społeczna przedsiębiorcy w teorii i praktyce zarządzania małą firmą 1 2 Politechnika Częstochowska Piotr Tomski Sieć społeczna przedsiębiorcy w teorii i praktyce zarządzania małą firmą Monografia Częstochowa 2016 3 Recenzenci: Prof. dr hab. inż. Stanisław Nowosielski Prof.

Bardziej szczegółowo

KARTA PRZEDMIOTU 1. NAZWA PRZEDMIOTU: WSPÓŁCZESNE ZAGROŻENIA BAZPIECZEŃSTWA 2. KIERUNEK: BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE, STUDIA STACJONARNE

KARTA PRZEDMIOTU 1. NAZWA PRZEDMIOTU: WSPÓŁCZESNE ZAGROŻENIA BAZPIECZEŃSTWA 2. KIERUNEK: BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE, STUDIA STACJONARNE KARTA PRZEDMIOTU 1. NAZWA PRZEDMIOTU: WSPÓŁCZESNE ZAGROŻENIA BAZPIECZEŃSTWA 2. KIERUNEK: BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE, STUDIA STACJONARNE 3. POZIOM STUDIÓW: I STOPNIA, PROFIL PRAKTYCZNY 4. ROK/ SEMESTR STUDIÓW:

Bardziej szczegółowo

OPIS PRZEDMIOTU, PROGRAMU NAUCZANIA ORAZ SPOSOBÓW WERYFIKACJI EFEKTÓW KSZTAŁCENIA. CZEŚĆ A * (opis przedmiotu i programu nauczania) OPIS PRZEDMIOTU

OPIS PRZEDMIOTU, PROGRAMU NAUCZANIA ORAZ SPOSOBÓW WERYFIKACJI EFEKTÓW KSZTAŁCENIA. CZEŚĆ A * (opis przedmiotu i programu nauczania) OPIS PRZEDMIOTU Załącznik Nr 1.11 pieczątka jednostki organizacyjnej OPIS PRZEDMIOTU, PROGRAMU NAUCZANIA ORAZ SPOSOBÓW WERYFIKACJI EFEKTÓW KSZTAŁCENIA CZEŚĆ A * (opis przedmiotu i programu nauczania) OPIS PRZEDMIOTU Nazwa

Bardziej szczegółowo

1. Wprowadzenie do problematyki ochrony środowiska i gospodarowania

1. Wprowadzenie do problematyki ochrony środowiska i gospodarowania Spis treści Wprowadzenie... 9 1. Wprowadzenie do problematyki ochrony środowiska i gospodarowania jego zasobami... 13 1.1. Rola środowiska w procesach społeczno-gospodarczych... 13 1.2. Uwarunkowania zasobowe.

Bardziej szczegółowo

Instytucjonalizacja demokracji w krajach Europy Środkowej i Wschodniej. Wybrane problemy

Instytucjonalizacja demokracji w krajach Europy Środkowej i Wschodniej. Wybrane problemy Instytucjonalizacja demokracji w krajach Europy Środkowej i Wschodniej Wybrane problemy NR 3224 Instytucjonalizacja demokracji w krajach Europy Środkowej i Wschodniej Wybrane problemy pod redakcją Marka

Bardziej szczegółowo

Księgarnia PWN: Ewa Marynowicz-Hetka - Pedagogika społeczna. T. 1. Spis treści

Księgarnia PWN: Ewa Marynowicz-Hetka - Pedagogika społeczna. T. 1. Spis treści Księgarnia PWN: Ewa Marynowicz-Hetka - Pedagogika społeczna. T. 1 Spis treści Przedmowa 11 CZE ŚĆ I PODSTAWY EPISTEMOLOGICZNE, ONTOLOGICZNE I AKSJOLOGICZNE DYSCYPLINY ORAZ KATEGORIE POJE CIOWE PEDAGOGIKI

Bardziej szczegółowo

Studia niestacjonarne: Europeistyka Rok akademicki 2007 / 2008. Przedmiot: Socjologia Wykładowca: dr Adam DrąŜek. Wykład obligatoryjny

Studia niestacjonarne: Europeistyka Rok akademicki 2007 / 2008. Przedmiot: Socjologia Wykładowca: dr Adam DrąŜek. Wykład obligatoryjny Studia niestacjonarne: Europeistyka Przedmiot: Socjologia 1. Poznanie socjologii w czasie jako dyscypliny naukowej. 2. Przedmiot nauczania socjologii i korelacje z innymi naukami. 3. NajwaŜniejsi przedstawiciele

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Wstęp. 3. Konkurencyjne perspektywy. Jak myśleć teoretycznie o stosunkach międzynarodowych

Spis treści. Wstęp. 3. Konkurencyjne perspektywy. Jak myśleć teoretycznie o stosunkach międzynarodowych Spis treści Wstęp 1. Ujęcia stosunków międzynarodowych Stosunki międzynarodowe w Ŝyciu codziennym Myślenie teoretyczne Formułowanie odpowiedzi Historia Filozofia Behawioryzm Ujęcia alternatywne Scalanie

Bardziej szczegółowo

Tożsamość nauk o zarządzaniu: rozwój, legitymizacja, wyróżniki. Wprowadzenie 1/2

Tożsamość nauk o zarządzaniu: rozwój, legitymizacja, wyróżniki. Wprowadzenie 1/2 Tożsamość nauk o zarządzaniu: rozwój, legitymizacja, wyróżniki Prof zw dr hab Wojciech Czakon Katedra Zarządzania Strategicznego Warszawa, Wprowadzenie 1/2 Identyfikacji dyscypliny akademickiej towarzyszy

Bardziej szczegółowo

Jakość rządzenia w Polsce. Jak ją badać, monitorować i poprawiać?

Jakość rządzenia w Polsce. Jak ją badać, monitorować i poprawiać? Jakość rządzenia w Polsce. Jak ją badać, monitorować i poprawiać? Jerzy Wilkin Wydział Nauk Ekonomicznych UW Seminarium: Good governance, 7.11.2013 Książka podsumowująca projekt badawczy (finansowany przez

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Wstęp Rozdział I Systemy polityczne problemy ogólne Rozdział II Historyczne systemy polityczne. Rewolucje demokratyczne..

Spis treści. Wstęp Rozdział I Systemy polityczne problemy ogólne Rozdział II Historyczne systemy polityczne. Rewolucje demokratyczne.. Spis treści Wstęp... 7 Rozdział I Systemy polityczne problemy ogólne... 11 Rozdział II Historyczne systemy polityczne. Rewolucje demokratyczne.. 27 Rozdział III Demokracja i totalitaryzm. Kryzys polityczny

Bardziej szczegółowo

Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 1 Wydział Nauk Społecznych. Efekty kształcenia

Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 1 Wydział Nauk Społecznych. Efekty kształcenia Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 1 Załącznik nr 74 do uchwały nr Senatu Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach z dnia 29 maja 2012 r. Efekty kształcenia dla: nazwa kierunku poziom kształcenia profil kształcenia

Bardziej szczegółowo

KARTA PRZEDMIOTU 2. KIERUNEK: BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE, STUDIA STACJONARNE

KARTA PRZEDMIOTU 2. KIERUNEK: BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE, STUDIA STACJONARNE KARTA PRZEDMIOTU 1. NAZWA PRZEDMIOTU: SYSTEM BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO RP. KIERUNEK: BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE, STUDIA STACJONARNE 3. POZIOM STUDIÓW: STUDIA I STOPNIA 4. ROK/ SEMESTR STUDIÓW: I/1 5. LICZBA

Bardziej szczegółowo

Bezpieczeństwo ' polityczne i wojskowe

Bezpieczeństwo ' polityczne i wojskowe AKADEMIA OBRONY NARODOWEJ A 388068 Bezpieczeństwo ' polityczne i wojskowe Redakcja i opracowanie: Andrzej Ciupiński Kazimierz Malak WARSZAWA 2004 SPIS TREŚCI WSTĘP 9 CZĘŚĆ I. NOWE PODEJŚCIE DO POLITYKI

Bardziej szczegółowo

BADANIA PARTYCYPACYJNE Z UDZIAŁEM OSÓB Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ INTELEKTUALNĄ A KOMUNIKACJA ALTERNATYWNA I WSPOMAGAJĄCA DR AGNIESZKA WOŁOWICZ-RUSZKOWSKA

BADANIA PARTYCYPACYJNE Z UDZIAŁEM OSÓB Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ INTELEKTUALNĄ A KOMUNIKACJA ALTERNATYWNA I WSPOMAGAJĄCA DR AGNIESZKA WOŁOWICZ-RUSZKOWSKA BADANIA PARTYCYPACYJNE Z UDZIAŁEM OSÓB Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ INTELEKTUALNĄ A KOMUNIKACJA ALTERNATYWNA I WSPOMAGAJĄCA DR AGNIESZKA WOŁOWICZ-RUSZKOWSKA Praktyka idee normalizacji, integracji, obywatelskiego

Bardziej szczegółowo

KARTA PRZEDMIOTU 1. NAZWA PRZEDMIOTU: TEORIA BEZPIECZEŃSTWA 2. KIERUNEK: POLITOLOGIA 3. POZIOM STUDIÓW: I STOPNIA 4. ROK/ SEMESTR STUDIÓW: II/4

KARTA PRZEDMIOTU 1. NAZWA PRZEDMIOTU: TEORIA BEZPIECZEŃSTWA 2. KIERUNEK: POLITOLOGIA 3. POZIOM STUDIÓW: I STOPNIA 4. ROK/ SEMESTR STUDIÓW: II/4 KARTA PRZEDMIOTU 1. NAZWA PRZEDMIOTU: TEORIA BEZPIECZEŃSTWA 2. KIERUNEK: POLITOLOGIA 3. POZIOM STUDIÓW: I STOPNIA 4. ROK/ SEMESTR STUDIÓW: II/4 5. LICZBA PUNKTÓW ECTS: 3 6. LICZBA GODZIN: 30 WY/ 30 CA

Bardziej szczegółowo

STUDIA PODYPLOMOWE FILOZOFII I ETYKI

STUDIA PODYPLOMOWE FILOZOFII I ETYKI Załącznik nr 1 do Uchwały nr /2012 Senatu UKSW z dnia 25 września 2012 r. STUDIA PODYPLOMOWE FILOZOFII I ETYKI Dokumentacja dotycząca opisu efektów kształcenia dla programu kształcenia Nazwa kierunku studiów

Bardziej szczegółowo

Wstęp 9. Rozdział 2 [Roman Kuźniar]

Wstęp 9. Rozdział 2 [Roman Kuźniar] Spis treści [Roman Kuźniar] Wstęp 9 Rozdział 1 [Roman Kuźniar] Ewolucja problemu bezpieczeństwa rys historyczny 18 1. Pierwsze traktaty o pokoju i równowadze sił 19 2. Liga Narodów niedoceniony wynalazek

Bardziej szczegółowo

POLITOLOGIA Studia I stopnia. Profil ogólnoakademicki

POLITOLOGIA Studia I stopnia. Profil ogólnoakademicki Opis efektów kształcenia dla kierunku politologia I stopnia przyjętych uchwałą Rady Wydziału Nauk Politycznych w dniu 27 lutego 2012 r., zmodyfikowanych 24 września 2012 r. oraz 25 maja 2015 r. Efekty

Bardziej szczegółowo

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. prof. Edwarda F. Szczepanika w Suwałkach SYLLABUS na rok akademicki 2016/2017

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. prof. Edwarda F. Szczepanika w Suwałkach SYLLABUS na rok akademicki 2016/2017 Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. prof. Edwarda F. Szczepanika w Suwałkach SYLLABUS na rok akademicki 06/07 Tryb studiów Niestacjonarne Nazwa kierunku studiów Studia Podyplomowe w zakresie Przygotowania

Bardziej szczegółowo

I. Umiejscowienie kierunku w obszarze/obszarach kształcenia wraz z uzasadnieniem:

I. Umiejscowienie kierunku w obszarze/obszarach kształcenia wraz z uzasadnieniem: Załącznik nr 2 do uchwały nr 182/09/2013 Senatu UR z 26 września 2013 roku EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW FILOLOGIA POLSKA poziom kształcenia profil kształcenia tytuł zawodowy absolwenta studia

Bardziej szczegółowo

OBLICZA POLITYKI SPOŁECZNEJ

OBLICZA POLITYKI SPOŁECZNEJ Krzysztof Piątek OBLICZA POLITYKI SPOŁECZNEJ W kierunku autonomizacji polityki socjalnej Toruń 2012 Spis treści Wstęp... 13 Część I Polityka socjalna jako prymarny wymiar polityki społecznej Wprowadzenie...

Bardziej szczegółowo

Przedmowa. Część 1 TEORIE POLITYCZNE. 1. Co to jest polityka? 2. Rządy, systemy i ustroje. 3. Ideologie polityczne XIII

Przedmowa. Część 1 TEORIE POLITYCZNE. 1. Co to jest polityka? 2. Rządy, systemy i ustroje. 3. Ideologie polityczne XIII Przedmowa XIII Część 1 TEORIE POLITYCZNE 1. Co to jest polityka? Definiowanie polityki 4 Polityka jako sztuka rządzenia 6 Polityka jako sprawy publiczne 10 Polityka jako kompromis i konsensus 11 Polityka

Bardziej szczegółowo

HISTORIA klasa 1 Liceum Ogólnokształcącego (4 letniego)

HISTORIA klasa 1 Liceum Ogólnokształcącego (4 letniego) 2019-09-01 HISTORIA klasa 1 Liceum Ogólnokształcącego (4 letniego) Treści z podstawy programowej przedmiotu POZIOM PODSTAWOWY (PP) SZKOŁY BENEDYKTA Podstawa programowa HISTORIA klasa 1 LO (4-letnie po

Bardziej szczegółowo

Krzysztof Jasiecki MIĘDZY MODERNIZACJĄ A PERYFERIAMI UNII EUROPEJSKIEJ

Krzysztof Jasiecki MIĘDZY MODERNIZACJĄ A PERYFERIAMI UNII EUROPEJSKIEJ Krzysztof Jasiecki MIĘDZY MODERNIZACJĄ A PERYFERIAMI UNII EUROPEJSKIEJ Wydawnictwo IFiS PAN Warszawa 2013 Spis treści Spis tabel... 9 Podziękowania... 11 Wstęp... 13 1. Instytucjonalna różnorodność kapitalizmu...

Bardziej szczegółowo

POLITOLOGIA Studia II stopnia. Profil ogólnoakademicki WIEDZA

POLITOLOGIA Studia II stopnia. Profil ogólnoakademicki WIEDZA Opis efektów kształcenia dla kierunku politologia II stopnia przyjętych uchwałą Rady Wydziału Nauk Politycznych w dniu 27 lutego 2012 r., zmodyfikowanych 24 września 2012 r. oraz 25 maja 2015 r. Efekty

Bardziej szczegółowo

EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU SOCJOLOGIA STUDIA DRUGIEGO STOPNIA PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI

EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU SOCJOLOGIA STUDIA DRUGIEGO STOPNIA PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU SOCJOLOGIA STUDIA DRUGIEGO STOPNIA PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI Symbol efektu kierunkowego K_W01 K_W02 K_W03 K_W04 K_W05 K_W06 K_W07 K_W08 K_W09 K_W10 Po ukończeniu studiów absolwent:

Bardziej szczegółowo

Status i ochrona osób z niepełnosprawnością w prawie międzynarodowym

Status i ochrona osób z niepełnosprawnością w prawie międzynarodowym Małgorzata Joanna Adamczyk Kolegium MISH UW Collegium Invisibile m.adamczyk@ci.edu.pl Status i ochrona osób z niepełnosprawnością w prawie międzynarodowym Ewolucja czy rewolucja? Zdobywanie przez osoby

Bardziej szczegółowo

Mojemu synowi Rafałowi

Mojemu synowi Rafałowi Mojemu synowi Rafałowi Recenzenci: dr hab. Wiesław Gumuła, prof. UJ dr hab. Tomasz Grzegorz Grosse, prof. UW Redakcja i korekta: Magdalena Pluta Projekt okładki: Katarzyna Juras Zdjęcie na okładce: lblechman

Bardziej szczegółowo

Perspektywy rozwoju polskiego eksportu do krajów pozaunijnych. Autor: redakcja naukowa Stanisław Wydymus, Bożena Pera

Perspektywy rozwoju polskiego eksportu do krajów pozaunijnych. Autor: redakcja naukowa Stanisław Wydymus, Bożena Pera Perspektywy rozwoju polskiego eksportu do krajów pozaunijnych Autor: redakcja naukowa Stanisław Wydymus, Bożena Pera W ostatnich latach ukazało się wiele opracowań poświęconych ocenie wymiany handlowej

Bardziej szczegółowo

Filozofia I stopień. Dokumentacja dotycząca opisu efektów kształcenia dla programu kształcenia dla kierunku Filozofia dla I stopnia studiów

Filozofia I stopień. Dokumentacja dotycząca opisu efektów kształcenia dla programu kształcenia dla kierunku Filozofia dla I stopnia studiów Załącznik nr 1 do Uchwały Nr 49/2015 Senatu UKSW z dnia 23 kwietnia 2015 r. Filozofia I stopień Dokumentacja dotycząca opisu efektów kształcenia dla programu kształcenia dla kierunku Filozofia dla I stopnia

Bardziej szczegółowo

Ludzie z fabryki porcelany

Ludzie z fabryki porcelany Przydatne informacje Źródło Finansowania: Narodowy Program Rozwoju Humanistyki [1] Nr grantu: 2bH 15 0264 83 Nr umowy: 0264/NPRH4/H2b/83/2016 Kierownik grantu: dr Ewa Klekot Wysokość dofinansowania: 150

Bardziej szczegółowo

Copyright for the Polish edition 2019 by Wydawnictwo Naukowe Scholar Spółka z o.o., Warszawa Copyright 2019 by Marcin Matczak

Copyright for the Polish edition 2019 by Wydawnictwo Naukowe Scholar Spółka z o.o., Warszawa Copyright 2019 by Marcin Matczak Recenzje: prof. dr hab. Andrzej Bator prof. UW dr hab. Mirosław Wyrzykowski Redakcja i korekta: Bogdan Baran Projekt okładki: Katarzyna Juras ISBN 978-83-7383-997-7 Copyright for the Polish edition 2019

Bardziej szczegółowo

oznaczenie stosownym symbolem z jakiego obszaru jest efekt kształcenia 1 Symbol efektów kształcenia dla programu kształcenia Efekty kształcenia

oznaczenie stosownym symbolem z jakiego obszaru jest efekt kształcenia 1 Symbol efektów kształcenia dla programu kształcenia Efekty kształcenia Efekty kształcenia dla kierunku filologia polska, specjalność język literatura kultura, studia II stopnia prowadzonym na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, przyjęte uchwałą Rady Wydziału

Bardziej szczegółowo

Wydział Prawa i Administracji. Wydział prowadzący kierunek studiów:

Wydział Prawa i Administracji. Wydział prowadzący kierunek studiów: E f e k t y k s z t a ł c e n i a d l a k i e r u n k u i i c h r e l a c j e z e f e k t a m i k s z t a ł c e n i a d l a o b s z a r ó w k s z t a ł c e n i a Wydział prowadzący kierunek studiów: Kierunek

Bardziej szczegółowo

Referat: Krytyczne czytanie w polonistycznej edukacji wczesnoszkolnej

Referat: Krytyczne czytanie w polonistycznej edukacji wczesnoszkolnej Propozycje zintegrowanych programów edukacji zatwierdzone przez Ministra Edukacji Narodowej do użytku szkolnego odpowiadają założeniom uprzednio opracowanej przez MEN Podstawie programowej kształcenia

Bardziej szczegółowo

Kierunkowe efekty kształcenia. dla kierunku KULTUROZNAWSTWO. Studia pierwszego stopnia

Kierunkowe efekty kształcenia. dla kierunku KULTUROZNAWSTWO. Studia pierwszego stopnia Załącznik nr 1 do Uchwały nr 41/2014/2015 Senatu Akademickiego Akademii Ignatianum w Krakowie z dnia 26 maja 2015 r. Kierunkowe efekty kształcenia dla kierunku KULTUROZNAWSTWO Studia pierwszego stopnia

Bardziej szczegółowo

KARTA KURSU. Socjologia. Kod Punktacja ECTS* 3. Koordynator Dr hab. Piotr Stawiński, prof. UP Zespół dydaktyczny

KARTA KURSU. Socjologia. Kod Punktacja ECTS* 3. Koordynator Dr hab. Piotr Stawiński, prof. UP Zespół dydaktyczny KARTA KURSU Nazwa Nazwa w j. ang. Socjologia Sociology Kod Punktacja ECTS* 3 Koordynator Dr hab. Piotr Stawiński, prof. UP Zespół dydaktyczny Opis kursu (cele kształcenia) Celem zajęć jest dostarczenie

Bardziej szczegółowo

Zaproszenie na konferencję naukową. Miejsce religii w sferze publicznej w Europie Środkowo-Wschodniej

Zaproszenie na konferencję naukową. Miejsce religii w sferze publicznej w Europie Środkowo-Wschodniej Zaproszenie na konferencję naukową Miejsce religii w sferze publicznej w Europie Środkowo-Wschodniej 22-23 I 2016 Instytut Europeistyki Uniwersytet Jagielloński Pytanie o miejsce religii sferze publicznej

Bardziej szczegółowo

SPRAWOZDANIE ZARZĄDU POLSKIEGO TOWARZYSTWA STUDIÓW MIĘDZYNARODOWYCH ODDZIAŁ W POZNANIU

SPRAWOZDANIE ZARZĄDU POLSKIEGO TOWARZYSTWA STUDIÓW MIĘDZYNARODOWYCH ODDZIAŁ W POZNANIU SPRAWOZDANIE ZARZĄDU POLSKIEGO TOWARZYSTWA STUDIÓW MIĘDZYNARODOWYCH ODDZIAŁ W POZNANIU z działalności w okresie od 6 grudnia 2010 r. do 30 czerwca 2012 r., przyjęte na posiedzeniu Zarządu w dniu 9 lipca

Bardziej szczegółowo

Kierowanie / James A. F. Stoner, R. Edward Freeman, Daniel R. Gilbert. - wyd. 2. Warszawa, Spis treści PRZEDMOWA 13

Kierowanie / James A. F. Stoner, R. Edward Freeman, Daniel R. Gilbert. - wyd. 2. Warszawa, Spis treści PRZEDMOWA 13 Kierowanie / James A. F. Stoner, R. Edward Freeman, Daniel R. Gilbert. - wyd. 2. Warszawa, 2011 Spis treści PRZEDMOWA 13 Część I. WPROWADZENIE Rozdział 1. KIEROWANIE I KIEROWNICY 19 Organizacje i potrzeba

Bardziej szczegółowo

EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW NAUK O RODZINIE STUDIA DRUGIEGO STOPNIA - PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI

EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW NAUK O RODZINIE STUDIA DRUGIEGO STOPNIA - PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW NAUK O RODZINIE STUDIA DRUGIEGO STOPNIA - PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI Umiejscowienie kierunku w obszarach kształcenia Kierunek studiów nauki o rodzinie należy do obszarów

Bardziej szczegółowo

Recenzent: prof. UW dr hab. Stanisław Sulowski. Projekt okładki Jan Straszewski. Opracowanie redakcyjne Joanna Paszkowska ISBN 978-83-62250-21-9

Recenzent: prof. UW dr hab. Stanisław Sulowski. Projekt okładki Jan Straszewski. Opracowanie redakcyjne Joanna Paszkowska ISBN 978-83-62250-21-9 Recenzent: prof. UW dr hab. Stanisław Sulowski Projekt okładki Jan Straszewski Opracowanie redakcyjne Joanna Paszkowska ISBN 978-83-62250-21-9 Copyright by Wyższa Szkoła Zarządzania i Prawa im. Heleny

Bardziej szczegółowo

Powstanie nauki o organizacji

Powstanie nauki o organizacji Wiesław Gonciarski Powstanie nauki o organizacji Zainteresowanie problemami funkcjonowania organizacji datuje się od starożytności. Budowa sumeryjskich kanałów, egipskich piramid, greckich zespołów miejskich,

Bardziej szczegółowo

Wstęp... 7. Rozdział 1. Skuteczność i efektywność jako kryteria ocen ekonomicznych. 13

Wstęp... 7. Rozdział 1. Skuteczność i efektywność jako kryteria ocen ekonomicznych. 13 Spis treści Wstęp... 7 Rozdział 1. Skuteczność i efektywność jako kryteria ocen ekonomicznych. 13 1.1. Podejście komplementarne do interpretacji efektywności i skuteczności... 14 1.2. Efektywność jako

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Wstęp Rozdział IV. Struktura klasowa i stratyfikacja społeczna mieszkańców Krosna

Spis treści. Wstęp Rozdział IV. Struktura klasowa i stratyfikacja społeczna mieszkańców Krosna Spis treści Wstęp... 9 RozdziaŁ I Podstawy teoretyczne i metodologiczne... 13 1. Pojęcie pogranicza i granicy w socjologii... 14 2. Pojęcie struktury społecznej... 26 3. Rozstrzygnięcia metodologiczne...

Bardziej szczegółowo

Recenzja rozprawy doktorskiej mgr Bartosza Rymkiewicza pt. Społeczna odpowiedzialność biznesu a dokonania przedsiębiorstwa

Recenzja rozprawy doktorskiej mgr Bartosza Rymkiewicza pt. Społeczna odpowiedzialność biznesu a dokonania przedsiębiorstwa Prof. dr hab. Edward Nowak Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Katedra Rachunku Kosztów, Rachunkowości Zarządczej i Controllingu Recenzja rozprawy doktorskiej mgr Bartosza Rymkiewicza pt. Społeczna odpowiedzialność

Bardziej szczegółowo

Streszczenie rozprawy doktorskiej pt. Uwarunkowania stosowania koncepcji otwartych innowacji w instytucjach naukowych i badawczo-rozwojowych

Streszczenie rozprawy doktorskiej pt. Uwarunkowania stosowania koncepcji otwartych innowacji w instytucjach naukowych i badawczo-rozwojowych mgr Aneta Olejniczak Promotor: prof. dr hab. Agnieszka Izabela Baruk Streszczenie rozprawy doktorskiej pt. Uwarunkowania stosowania koncepcji otwartych innowacji w instytucjach naukowych i badawczo-rozwojowych

Bardziej szczegółowo

KARTA KURSU. Kod Punktacja ECTS* 3. Koordynator Dr hab. Jadwiga Mazur Zespół dydaktyczny

KARTA KURSU. Kod Punktacja ECTS* 3. Koordynator Dr hab. Jadwiga Mazur Zespół dydaktyczny Załącznik nr 4 do Zarządzenia Nr.. KARTA KURSU Nazwa Nazwa w j. ang. Socjologia Sociology Kod Punktacja ECTS* 3 Koordynator Dr hab. Jadwiga Mazur Zespół dydaktyczny Opis kursu (cele kształcenia) Celem

Bardziej szczegółowo

Teoria potencjalności (capabilities approach)

Teoria potencjalności (capabilities approach) Teoria potencjalności (capabilities approach) 1987-1993: współpraca z Amartyą Senem w WIDER w Helsinkach Zdolności wewnętrzne własności człowieka, które przy odpowiednim jego funkcjonowaniu w ramach właściwych

Bardziej szczegółowo

Kod przedmiotu: międzynarodowych Przedmiot w języku angielskim: Basic Knowledge of International Relations

Kod przedmiotu: międzynarodowych Przedmiot w języku angielskim: Basic Knowledge of International Relations Karta przedmiotu STOSUNKI MIĘDZYNARODOWE Studia pierwszego stopnia/ ogólnoakademicki Przedmiot: Podstawy wiedzy o stosunkach Kod przedmiotu: międzynarodowych Przedmiot w języku angielskim: Basic Knowledge

Bardziej szczegółowo

Rada Unii Europejskiej Bruksela, 14 listopada 2014 r. (OR. en)

Rada Unii Europejskiej Bruksela, 14 listopada 2014 r. (OR. en) Rada Unii Europejskiej Bruksela, 14 listopada 2014 r. (OR. en) 15206/14 FREMP 198 JAI 846 COHOM 152 POLGEN 156 NOTA Od: Do: Dotyczy: Prezydencja Rada Zapewnienie poszanowania praworządności I. WPROWADZENIE

Bardziej szczegółowo

Rodzaj zajęć dydaktycznych*

Rodzaj zajęć dydaktycznych* Plan studiów na kierunku: Stosunki międzynarodowe (studia stacjonarne, I stopnia) Rok akademicki 2013/14 I ROK STUDIÓW I semestr: Rodzaj zajęć O/F** Forma zaliczenia*** Liczba 1. Historia stosunków międzynarodowych

Bardziej szczegółowo

Plan studiów dla MISH w formie stacjonarnej (od roku 2016/2017) Politologia, studia I stopnia

Plan studiów dla MISH w formie stacjonarnej (od roku 2016/2017) Politologia, studia I stopnia Plan studiów dla MISH w formie stacjonarnej (od roku 2016/2017) Politologia, studia I stopnia I rok Semestr I Nazwa przedmiotu Punkty Forma zajęć Forma Liczba Semestr ECTS zaliczenia godzin Nauka o polityce

Bardziej szczegółowo

MATRYCA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA kierunek: politologia NAZWA PRZEDMIOTU SYMBOL KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA

MATRYCA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA kierunek: politologia NAZWA PRZEDMIOTU SYMBOL KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA MATRYCA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA kierunek: politologia NAZWA PRZEDMIOTU SYMBOL KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA EFEKTY KSZTAŁCENIA Technologia informacyjna Język obcy I Język obcy II Język obcy III Język obcy

Bardziej szczegółowo

KONSTYTUCJA W ŚWIETLE NAUK EKONOMICZNYCH

KONSTYTUCJA W ŚWIETLE NAUK EKONOMICZNYCH KONSTYTUCJA W ŚWIETLE NAUK EKONOMICZNYCH dr Katarzyna Metelska-Szaniawska Wydział Nauk Ekonomicznych UW Seminarium PSEAP 25/10/2007 PLAN WYSTĄPIENIA I II III IV Ekonomia konstytucyjna jako program badawczy

Bardziej szczegółowo

DOTACJA NA UTRZYMANIE POTENCJAŁU BADAWCZEGO DOTACJA Wykaz planowanych do realizacji zadań badawczych, ujętych w planie zadaniowym jednostki

DOTACJA NA UTRZYMANIE POTENCJAŁU BADAWCZEGO DOTACJA Wykaz planowanych do realizacji zadań badawczych, ujętych w planie zadaniowym jednostki DOTACJA NA UTRZYMANIE POTENCJAŁU BADAWCZEGO DOTACJA 2016 Wykaz planowanych do realizacji zadań badawczych, ujętych w planie zadaniowym jednostki Instytut Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej 1. Dzieje

Bardziej szczegółowo

KARTA KURSU DLA STUDIÓW DOKTORANCKICH

KARTA KURSU DLA STUDIÓW DOKTORANCKICH KARTA KURSU DLA STUDIÓW DOKTORANCKICH Nazwa Zagadnienia kulturoznawstwa Nazwa w j. ang. Kod Punktacja ECTS 2 Koordynator Prof. UP dr hab. Bogusław Skowronek Zespół dydaktyczny Opis kursu (cele kształcenia)

Bardziej szczegółowo