1. MIEJSCE I ZADANIA GEODEZJI W PROCESIE INWESTYCYJNO - BUDOWLANYM

Transkrypt

1 1. MIEJSCE I ZADANIA GEODEZJI W PROCESIE INWESTYCYJNO - BUDOWLANYM Prace geodezyjne związane z projektowaniem i realizacją inwestycji stanowią integralną część całego procesu inwestycyjno-budowlanego. Realizacja tego procesu wymaga współpracy przedstawicieli wielu branż. Głównymi obszarami współpracy uczestników procesu inwestycyjnego, w tym geodetów i budowlanych są: studia wstępne, projektowanie wykonawstwo i eksploatacja. Współdziałanie uczestników tego procesu: inwestora, projektanta, kierownika budowy z geodezją i kartografią regulują odpowiednie przepisy prawa i zasady formalne Przepisy prawa i zasady formalne dotyczące prac geodezyjnych w procesie inwestycyjno-budowlanym Geodetów w tym względzie obowiązują następujące przepisy: 1. Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz.U.Nr 106, poz.1126 z 2000 r.) oraz przepisy wykonawcze do tej ustawy a w szczególności: - rozporządzenie Ministra Gospodarki Przestrzennej i Ochrony Środowiska z dnia 21 lutego 1995 r. w sprawie rodzajów i zakresu opracowań geodezyjnych obowiązujących w budownictwie, - rozporządzenie Ministra Gospodarki Przestrzennej i Ochrony Środowiska z dnia 20 lutego 1975 r. w sprawie nadzoru urbanistycznobudowlanego. 2. Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. z 2000r. Nr 100, poz i Nr 120, poz. 1268) oraz przepisy wykonawcze do tej ustawy, a w szczególności: - rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 16 lipca 2001 r. w prawie zgłaszania prac geodezyjnych i kartograficznych, ewidencjonowania systemów i przechowywania kopii zabezpieczających bazy danych, a także ogólnych warunków umów o udostępnienie tych baz (Dz. U. nr 78 z dnia 30 lipca 2001 r. poz. 837), - rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 2 kwietnia 2001 r. w prawie geodezyjnej ewidencji sieci uzbrojenia terenu

2 oraz zespołów uzgadniania dokumentacji projektowej (Dz. U. nr 38 z dnia 2 maja 2001 r. poz.454), - rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 12 lipca 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu założenia i prowadzenia krajowego systemu informacji o terenie (Dz. U. nr 80 z dnia 2 sierpnia 2001 r. poz. 866), - rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków (Dz. U. nr 38 z dnia 2 maja 2001 r. poz. 454). Na obszarze kraju wprowadza się jednolite standardy techniczne dla opracowań geodezyjnych, kartograficznych i krajowego systemu informacji o terenie. Przez standardy techniczne rozumie się przepisy lub normy techniczne, ustanowione w formie instrukcji technicznych. Obecnie, wykonawców prac geodezyjnych obowiązują następujące instrukcje: 1. Instrukcje techniczne: O-1 Ogólne zasady wykonywania prac geodezyjnych i O-2 Ogólne zasady opracowania map dla celów gospodarczych, 2. Instrukcja techniczna O-3 Zasady kompletowania dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej, 3. Instrukcja techniczna O-4 Zasady prowadzenia państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, 4. Instrukcja techniczna G-1 Pozioma osnowa geodezyjna, 5. Instrukcja techniczna G-2 Wysokościowa osnowa geodezyjna, 6. Instrukcja techniczna G-3 Geodezyjna obsługa inwestycji, 7. Instrukcja techniczna G-4 Pomiary sytuacyjne i wysokościowe, 8. Instrukcja techniczna K-1 Mapa zasadnicza, wprowadzona do stosowania zarządzeniem Prezesa GUGiK z dnia 9 lutego 1979r., zmieniona zarządzeniem nr 1 Prezesa GUGiK z dnia 24 lutego 1984 r. 9. Instrukcja techniczna K-2 Mapy topograficzne do celów gospodarczych, 10. Instrukcja techniczna K-3 Mapy tematyczne, 11. Instrukcja techniczna K-1 Podstawowa mapa kraju, 12. Instrukcja techniczna K-1 Mapa zasadnicza, wydana w 1998 r. przez Głównego Geodetę Kraju.,

3 13. Instrukcja techniczna G-7 Geodezyjna ewidencja sieci uzbrojenia terenu. Koncepcja polityki przestrzennego zagospodarowania kraju Programy zawierające zadania rządowe służące realizacji ponadlokalnych celów publicznych Studium zagospodarowania przestrzennego województwa i wpis do wojewódzkiego rejestru zadań rządowych Proces inwestycyjny Proces budowlany Proces lokalizacyjny Tak Wymagane warunki zabudowy i zagospodarowania terenu Warunki zabudowy i zagospodarowania terenu Prawo do dysponowania terenem na cele budowlane Pozwolenie na budowę Tak Warunki wprowadzenia zadania rządowego do MPZP Nie MPZP Wymagane pozwolenie na budowę Zgłoszenie o zamiarze przystąpienia do robót budowlanych Specyfikacje istotnych warunków zamówienia dla robót budowlanych i umowa z przyszłym wykonawcą robót Wykonanie robót budowlanych Nie Eksploatacja i utrzymanie obiektu Rozbiórka obiektu Rys. 1.1

4 1.2. Przebieg procesu inwestycyjno budowlanego Uczestnikami procesu inwestycyjno budowlanego zgodnie z prawem budowlanym są: inwestor, inspektor nadzoru inwestorskiego, projektant i kierownik budowy. Proces inwestycyjno budowlany w aspekcie prawnym składa się z zespołu czynności prawnych z zakresu prawa administracyjnego. W aspekcie technicznym proces ten składa się z czynności projektowych i realizacyjnych. Traktując proces inwestycyjno budowlany szeroko, włącza się również w jego zakres czynności związane z przygotowaniem inwestycji. Są to analizy poprzedzające inwestycje oraz cały kompleks czynności związanych z nabyciem praw do terenu pod inwestycje. W różnych etapach procesu inwestycyjno budowlanego wykorzystuje się informacje geodezyjno kartograficzne, gromadzone i przetwarzane przez geodetów oraz korzysta z szerokiego zakresu prac geodezyjnych. W warunkach gospodarki rynkowej dąży się do maksymalnego skrócenia czasu trwania procesu inwestycyjno budowlanego. Istotne jest więc sprawne pozyskiwanie materiałów geodezyjno kartograficznych i opracowań geodezyjnych. Budowlany proces inwestycyjny składa się z dwóch zasadniczych etapów, z których pierwszym jest etap związany z lokalizacją inwestycji, a drugim z jej realizacją (rys. 1.1). Na schemacie (rys. 1.2) przedstawiono przebieg budowlanego procesu inwestycyjnego dla obiektów wymagających pozwolenia na budowę. (WYCZAŁEK 1999). Po lewej stronie schematu wskazano, kto jest odpowiedzialny za poszczególne etapy prac. Natomiast wykorzystywane materiały geodezyjno -kartograficzne oraz realizowane prace geodezyjne zaznaczono na nim przez pogrubienie. Proces lokalizacyjny rozpoczyna się od planowania inwestycji budowlanej, poprzez jej lokalizację w Miejscowym Planie Zagospodarowania Przestrzennego, skończywszy na ustalaniu zasad zagospodarowania terenu (rys. 1.3). Etap planowania początki swoje znajduje w polityce zagospodarowania przestrzennego kraju, odnosi się do programów zadań rządowych odnośnie celów publicznych, przechodząc bezpośrednio do zagospodarowania przestrzennego na obszarze gminy.

5 INWESTOR Wyrys i wypis z planu miejscowego Mapa ewidencyjna, mapa zasadnicza, szkic zagospodarowania terenu Charakterystyka inwestycji, sposób zagospodarowania, uzbrojenie, wpływ na środowisko Przebiegi inwestycji liniowych Ocena oddziaływania na środowisko GMINA Uzgodnienia, decyzje: - ochr. środowiska, - sanepid, - ochr. zabytków. Wniosek o ustalenie warunków zabudowy i zagospodarowania terenu Decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu Oświadczenia o dostawach i warunkach przyłączeń do sieci dróg INWESTOR NADZÓR Uzgodnienia, decyzje: - ochr. środowiska, - sanepid, - ochr. zabytków, - insp. pracy, - straż poż. - zarząd dróg, - ZUDP Mapa zasadnicza lub jednostkowa Projekt budowlany: - zagosp. działki z uzbr. terenu, - arch.-budowl. ze sprawdzeniem Wniosek o pozwolenie na budowę/zatwierdzenie projektu budowlanego Decyzja o zatwierdzeniu projektu i pozwolenie na budowę Wyniki badań geologicznych Mapa ewidencyjna i prawodysponowania nieruchomością na cele budowlane Zgoda na odstąpienie od przepisów tech.-bud. INWESTOR Zawiadomienie o terminie rozpoczęcia robót budowlanych Oświadczenie kierownika budowy Oświadczenie inspt. nadzoru NADZÓR Wydanie dziennika budowy Roboty przygotowawcze,wytyczenie geodezyjne,roboty budowlane Protokoły badań i sprawozdań INWESTOR NADZÓR INWESTOR Zgody: - Państw. Insp. Ochr. Środow. - Państw. Insp. Sanitarnego - Państw. Insp. Pracy - Państw.Straży Pożarnej Inwentaryzacja geodezyjna Wniosek o pozwolenie na użytkowanie Decyzja o pozwoleniu na użytkowanie Przystąpienie do użytkowania obiektu Oświadczenie kierownika budowy Potwierdzenie zmian przez projektanta Zawia. o zakończeniu budowy Zgoda organu (brak sprzeciwu) Rys. 1.2

6 PROCES LOKALIZACYJNY ETAP PLANOWANIA ETAP LOKALIZACJI ETAP USTALANIA ZASAD ZAGOSPODAROWANIA DECYZJA O WARUNKACH ZABUDOWY I ZAGOSPODAROWANIA TERENU Rys Na poziomie gminy obowiązuje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Plan miejscowy jako przepis gminny stanowi prawo miejscowe, kształtuje sposób wykonywania prawa własności, określa przeznaczenie oraz zasady zagospodarowania terenów, stanowi bezpośrednią podstawę decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Etap lokalizacji odnosi się bezpośrednio do uwzględnienia inwestycji w Miejscowym Planie Zagospodarowania Przestrzennego. Plan ten jest przepisem gminnym, za pomocą którego samorząd lokalny stosownie do polityki przestrzennej i wskazań zawartych w strategii rozwoju, określa warunki zagospodarowania przestrzennego na obszarze objętym planem. Plan jest prawnym i technicznym zapisem obowiązujących decyzji planistycznych, może obejmować cały obszar gminy, jej część lub nawet zespół gmin. Plan miejscowy jest dokumentem ogólnodostępnym, natomiast rysunek planu jest załącznikiem do uchwały. Ustawa o zagospodarowaniu przestrzennym nakazuje uwzględniać prawo własności przy przeznaczaniu terenów na określony cel i ustalaniu zasad ich zagospodarowania. Ponadto stanowi, że każdy ma prawo do: - zagospodarowania terenu, do którego ma tytuł prawny; - ochrony własnego interesu prawnego, przy zagospodarowaniu terenów należących do osób lub jednostek organizacyjnych,

7 - wykonywania prawa własności nieruchomości zgodnie z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, wraz z innymi przepisami prawa. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego udostępnia się każdemu zainteresowanemu. Na żądanie zainteresowanych wydaje się wypisy i wyrysy z planu. Zmiana zagospodarowania terenu, a w szczególności jego zabudowa wymaga ustalenia w drodze decyzji warunków zabudowy i zagospodarowania terenu. Decyzja ta nie jest wymagana w przypadku robót budowlanych, takich jak przebudowa, remont, modernizacja, nie powodujących zmian sposobu zagospodarowania terenu, a także tych, których budowa nie wymaga pozwolenia na budowę. Ustalenie warunków zabudowy i zagospodarowania przestrzennego następuje na wniosek zainteresowanego inwestora. W sytuacji gdy wniosek dotyczy terenu objętego miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego i jest z nim zgodny, wójt, burmistrz lub prezydent miasta wydaje decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Decyzja zawiera załączniki: mapę sytuacyjno-wysokościową w skali 1:500 lub 1:1000 z wyznaczonymi liniami rozgraniczającymi teren inwestycji oraz warunki zabudowy i zagospodarowania terenu wynikające z ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, z przepisów szczególnych i warunków obsługi w zakresie infrastruktury technicznej. Spełniając wszystkie warunki zabudowy i zagospodarowania terenu przechodzi się do drugiej części procesu inwestycyjnego procesu budowlanego Proces budowlany Proces budowlany rozpoczyna się w momencie wydania decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu (rys. 1.4). Prawo do dysponowania terenem na cele budowlane jest ściśle związane z pozyskiwaniem gruntów pod inwestycje. Proces ten obrazuje rysunek nr 1.5. Istotnym elementem w etapie dysponowania terenem jest podział nieruchomości.

8 PROCES BUDOWLANY ETAP DYSPONOWANIA TERENEM I PROJEKTOWANIA ETAP BUDOWY ETAP UTRZYMANIA ETAP ROZBIÓRKI ZAŁOŻENIA TECHNICZNO- -EKONOMICZNE PROJEKT BUDOWLANY PROJEKT WYKONAWCZY PROJEKT PODSTAWOWY DECYZJA POZWOLENIA NA BUDOWĘ PODZIAŁ NIERUCHOMOŚCI WYKUP GRUNTÓW POD INWESTYCJE Rys. 1.4 POZYSKIWANIE GRUNTÓW POD INWESTYCJE WYKUP NIERUCHOMOŚCI PRZEKAZANIE NIERUCHOMOŚCI WYWŁASZCZENIE NIERUCHOMOŚCI AKT NOTARIALNY UMOWA KUPNA- - SPRZEDAŻY ZŁOŻENIE WNIOSKU O PRZEKAZANIE ZŁOŻENIE WNIOSKU O WYWŁASZCZENIE W STAROSTWIE DECYZJA O PRZEKAZANIU NIERUCHOMOŚCI DECYZJA O WYWŁASZCZENIU NIERUCHOMOŚCI Rys. 1.5

9 Odbywa się to w danej kolejności: 1. właściciel składa wniosek o podział do Urzędu Gminy, 2. zgłoszenie pracy przez geodetę do ODGiK, 3. przyjęcie zgłoszenia pracy i wydanie materiałów przez ODGiK, 4. wypis z ewidencji gruntów i budynków oraz inne dane z Urzędu Gminy, 5. wydanie odpisu z księgi wieczystej przez Sąd Rejonowy, 6. właściciel składa (ewentualny) wniosek o wydanie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu do Urzędu Gminy, 7. (ewentualne) wydanie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu przez Urząd Gminy, 8. wykonanie wstępnego projektu podziału przez geodetę, 9. wystawienie opinii w formie postanowienia na temat podziału przez Urząd Gminy, 10. sporządzenie operatu wraz z mapą z projektem podziału przez geodetę i przekazania go do ODGiK w celu zaewidencjonowania, 11. ocena i przyjęcie operatu do zasobu przez Powiatowy ODGiK, 12. przekazanie zaewidencjonowanych map i części ewidencyjnej operatu geodecie przez Powiatowy ODGiK, 13. przekazanie mapy i części ewidencyjnej przez geodetę do Urzędu Gminy w celu wydania decyzji o zatwierdzeniu projektu podziału, 14. wydanie decyzji o zatwierdzeniu projektu podziału i umieszczenie na mapie klauzuli o zatwierdzeniu projektu przez Urząd Gminy, 15. zwrot zatwierdzonych kopii mapy przez Urząd Gminy, 16. utrwalenie na gruncie nowych punktów granicznych przez geodetę, 17. włączenie do operatu decyzji, protokołu, odbitki mapy, oraz wprowadzenie zmian do operatu ewidencyjnego przez Powiatowy ODGiK, 18. uzyskanie przez właściciela zawiadomienia o wprowadzenie zmian do ewidencji gruntów i budynków, 19. założenie nowych Ksiąg Wieczystych w Sądzie Rejonowym po podziale na wniosek stron. Dysponując odpowiednim terenem, działką jako władający i uzyskawszy decyzję o ustaleniu warunków zabudowy i zagospodarowania terenu przechodzi się do procesu projektowania, który jest niezbędny do uzyskania pozwolenia na budowę.

10 Przed wystąpieniem o pozwolenie na budowę, co każdemu wydaje się początkiem inwestycji należy zgromadzić wiele wymaganych przepisami dokumentów (rys. 1.6). REGULACJA STANU PRAWNEGO OŚRODEK DOKUMENTACJI GEODEZYJNO - - KARTOGRAFICZNEJ PROJEKT ZAGOSPODARO- WANIA TERENU WARUNKI ZABUDOWY I ZAGOSPODARO- WANIA TERENU UZGODNIENIA BRANŻOWE ZESPÓŁ UZGADNIANIA DOKUMENTACJI PROJEKTOWEJ ZATWIERDZENIE PROJEKTU. POZWOLENIE NA BUDOWĘ PROJEKT BUDOWY DODATKOWE OPINIE ZGŁOSZENIE KIEROWNIKA BUDOWY DO UG,(UM,UP) O ROZPOCZĘCIU BUDOWY GEODEZYJNE OPRACOWANIE PROJEKTU DZIENNIK BUDOWY TYCZENIE Rys. 1.6 Projekt budowlany powinien zawierać: 1. projekt zagospodarowania działki lub terenu, sporządzony na aktualnej mapie, 2. projekt architektoniczno-budowlany, 3. stosownie do potrzeb oświadczenia właściwych jednostek organizacyjnych o zapewnieniu dostaw, np. energii, wody, ciepła, gazu, odbioru ścieków oraz o warunkach przyłączenia obiektu do sieci, 4. w zależności od potrzeb wyniki badań geologiczno-inżynierskich oraz geotechniczne warunki posadowienia obiektów budowlanych.

11 Na tym etapie realizacji zadaniem inwestora jest złożenie zlecenia na wykonanie mapy do celów projektowych u wykonawcy prac geodezyjnych oraz złożenie zlecenia na sporządzenie projektu budowlanego u wykonawcy projektu lub złożenie zlecenia na opracowanie projektu budowlanego łącznie z wykonaniem mapy do celów projektowych u wykonawcy projektu budowlanego. Następnie przekazanie projektu budowlanego do Zespołu Uzgadniania Dokumentacji Projektowej celem uzyskania odpowiednich uzgodnień usytuowania projektowanych przewodów i urządzeń sieci uzbrojenia terenu w zakresie zapewniającym im bezkolizyjne położenie względem innych istniejących bądź projektowanych przewodów i urządzeń, innych obiektów budowlanych i zieleni wysokiej; czynność tę w imieniu inwestora wykonuje sporządzający projekt budowlany. W przypadku gdy inwestor zlecił opracowanie mapy do celów projektowych wykonawcy prac do celów geodezyjnych, a projektant budowlany firmie projektowej projektant współpracuje z wykonawcą prac geodezyjnych w celu ustalenia: skali mapy do celów projektowych, obszaru, dla którego opracowuje się mapę, treści mapy do celów projektowych, rodzaju mapy do celów projektowych, terminu opracowania mapy, liczby kopii i rodzaju kopii, formatu opracowania numerycznego itp. i opracowuje projekt budowlany. W przypadku gdy inwestor zlecił opracowanie projektu budowlanego łącznie z mapą do celów projektowych firmie projektowej firma ta zleca wykonanie mapy do celów projektowych wykonawcy prac geodezyjnych lub wykonuje mapę do celów projektowych we własnym zakresie. Firma wykonująca prace geodezyjne i kartograficzne, w tym też mapę do celów projektowych, zgodnie z art. 11 i art. 42 ustawy z dn. 17 maja 1989r. Prawo geodezyjne i kartograficzne powinna jednocześnie spełniać dwa poniższe warunki: 1. przedmiot działania tej firmy obowiązkowo musi obejmować prace geodezyjne i kartograficzne, 2. osoba kierująca pracami geodezyjnymi oraz nadzorująca bezpośrednio te prace powinna mieć odpowiednie w tym zakresie uprawnienia zawodowe. Sporządzenie mapy do celów projektowych z pominięciem powyższych warunków spowoduje, że Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej nie nada cech dokumentu tej mapie, co w konsekwencji będzie przeszkodą w uzyskaniu opinii Zespołu Uzgadniania Dokumentacji Projektowej i dalej decyzji o pozwoleniu na budowę.

12 Zadania firmy wykonującej mapę do celów projektowych: 1. przyjęcie zlecenia na wykonanie tych prac, 2. Współpraca z projektantem w zakresie ustalenia: a) skali mapy i jej rodzaju, b) obszaru opracowania, c) treści tej mapy, d) terminu opracowania całości lub też wyodrębnionych części, e) liczby kopii i rodzaju nośnika (papier, folia, nośnik magnetyczny), f) w przypadku formy numerycznej formatu tego opracowania itp., 3. Zgłoszenie prac w ośrodku dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej, 4. Sporządzenie mapy do celów projektowych zgodnie z obowiązującymi przepisami technicznymi oraz uzyskanie odpowiednich klauzul nadających tej mapie cechy dokumentu oraz przekazanie jej zamawiającemu, 5. Przekazanie powstałej w trakcie sporządzania mapy dokumentacji do ośrodka dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej. Zadania Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej: 1. przejmuje zgłoszenie pracy geodezyjnej i kartograficznej związanej z opra cowaniem mapy do celów projektowych, 2. udostępnia wykonawcy mapę, posiadane dokumenty i informacje niezbęd ne do sporządzenia tej mapy, 3. przejmuje od wykonawcy mapy, dokumentację powstałą w związku z opra cowaniem tej mapy łącznie z tą mapą, 5. dokonuje sprawdzenia formy i zakresu dokumentacji pod kątem jej zgodności z obowiązującymi w tym zakresie przepisami, 6. dokonuje zgodności oceny wykonanych prac z zasadami wykonywania prac geodezyjnych i kartograficznych, 7. w przypadku gdy dokumentacja nie ma wad, nadaje mapie odpowiednie klauzule powodujące, że mapa ta ma cechy dokumentu (odpowiednik homologacji w innych dziedzinach) i zwraca tę mapę wykonawcy prac a dokumentację włącza do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego. Projekt budowlany zawierający usytuowanie projektowanych przewodów i urządzeń sieci uzbrojenia terenu, inwestor obowiązkowo uzgadnia w zakresie tych sieci w Zespole Uzgadniania Dokumentacji Projektowej.

13 Inwestor może, ale nie musi uzgadniać również usytuowanie projektowanych innych obiektów budowlanych. Wniosek o uzgodnienie składany przez inwestora lub w jego imieniu przez projektanta powinien zawierać: 1. dwa egzemplarze projektu usytuowania sieci uzbrojenia terenu, 2. decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, 3. lokalizację projektowanego obiektu, 4. uzyskane od zarządzających sieciami uzbrojenia terenu warunki techniczne podłączenia obiektu do sieci. Zadania Zespołu Uzgadniania Dokumentacji Projektowej: 1. przyjęcie dokumentacji projektowej, 2. dokonanie oceny pod kątem zgodności z wnioskiem, 3. dokonanie oceny prawidłowości zastosowanych opracowań geodezyjno kartograficznych w zakresie obszaru, skali, treści, aktualności i czytelności oraz klauzul przyjęcia do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego mapy wykorzystanej do projektowania, 4. dokonanie oceny czytelności treści projektowanej, 5. sprawdzenie kompletności przedkładanej dokumentacji, 6. rozpatrzenie przekazanej do uzgodnienia dokumentacji na posiedzeniu Zespołu, 7. dokonanie ewentualnej wizji w terenie, 8. sporządzenie protokołu z posiedzenia Zespołu, 9. sporządzenie, na podstawie protokołu z posiedzenia Zespołu opinii, 10. opatrzenie projektu odpowiednimi klauzulami i identyfikatorami potwierdzającymi dokonanie uzgodnienia, 11. zaewidencjonowanie uzgodnionego projektu w rejestrze oraz wniesienie projektu na mapę przeglądową, 12. wydanie 1 egzemplarza projektu opatrzonego klauzulami oraz oryginału opinii inwestorowi. Opinię wydaje się inwestorowi w terminie 14 dni, a w uzasadnionych przypadkach w terminie 30 dni od dnia przedłożenia projektu do uzgodnienia. Uzgodnienie zachowuje ważność przez okres 3 lat od dnia wydania opinii. Roboty budowlane można rozpocząć jedynie na podstawie ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę.

14 Pozwolenie na budowę może być wydane wyłącznie temu, kto: 1. złożył wniosek w tej sprawie w terminie ważności decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, 2. wykazał prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane. Inwestor do wniosku o wydanie pozwolenia na budowę dołącza: 1. projekt budowlany wraz z opiniami, uzgodnieniami i pozwoleniami, wymaganymi przepisami szczególnymi, 2. dowód stwierdzający prawo dysponowania nieruchomością na cele budowlane, 3. decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu Geodezja w inwestycyjnym procesie budowlanym. Ustawa Prawo Budowlane w art. 43 ustala, że: 1. obiekty budowlane wymagające pozwolenia na budowę podlegają geodezyjnemu wyznaczeniu w terenie, a po ich wybudowaniu geodezyjnej inwentaryzacji powykonawczej, obejmującej położenie ich na gruncie, 2. obiekty lub elementy obiektów budowlanych, ulegające zakryciu, wymagające inwentaryzacji powykonawczej, podlegają inwentaryzacji przed ich zasypaniem, 3. właściwy organ może nałożyć obowiązek geodezyjnego wyznaczenia w terenie i geodezyjnej inwentaryzacji, również w stosunku do obiektów budowlanych wymagających zgłoszenia. Projekt zagospodarowania działki lub terenu należy opracować geodezyjnie, w celu określenia danych liczbowych potrzebnych do wytyczenia w terenie położenia poszczególnych elementów projektowanych obiektów budowlanych. Geodezyjne wytyczenie obiektów budowlanych w terenie służy przestrzennemu usytuowaniu tych obiektów zgodnie z projektem budowlanym, a w szczególności zachowaniu przewidzianego w projekcie położenia wyznaczonych obiektów względem obiektów istniejących i wznoszonych oraz względem granic nieruchomości. Wytyczeniu w terenie i utrwaleniu na gruncie, zgodnie z wymaganiami projektu budowlanego, podlegają geodezyjne elementy określające usytuowanie w poziomie oraz posadowienie wysokościowe budowanych obiektów, a w szczególności: 1. główne osie obiektów budowlanych naziemnych i podziemnych,

15 2. charakterystyczne punkty projektowanego obiektu, 3. stałe punkty wysokościowe /repery robocze/. Na czynności geodezyjne w toku budowy składają się: 1. geodezyjna obsługa budowy i montaż obiektu budowlanego obejmuje tyczenie i pomiary kontrolne tych elementów obiektu, których dokładność usytuowania bez pomiarów geodezyjnych nie zapewni prawidłowego wykonania obiektu, 2. pomiary przemieszczeń obiektu i jego podłoża oraz pomiary odkształceń obiektu, 3. geodezyjna inwentaryzacja powykonawcza obiektów lub elementów obiektów ulegających zakryciu. Czynności wymienione w punktach 1 i 2 wykonuje się, jeżeli są one przewidziane w projekcie budowlanym lub na wniosek uczestnika procesu budowlanego. Po zakończeniu budowy poszczególnych obiektów budowlanych sporządza się geodezyjną inwentaryzację powykonawczą w celu zebrania danych o przestrzennym rozmieszczeniu elementów zagospodarowania działki lub terenu. Po zakończeniu prac budowlanych, a przed oddaniem obiektu do użytkowania, należy wykonać pomiar stanu wyjściowego obiektów wymagających w trakcie użytkowania okresowego badania przemieszczeń i odkształceń. W późniejszym etapie tworzy się geodezyjną dokumentację powykonawczą. Operat geodezyjny wchodzący w skład dokumentacji budowy powinien zawierać dokumentację geodezyjną sporządzoną na poszczególnych etapach budowy, a w szczególności szkic tyczenia i kontroli położenia poszczególnych elementów obiektu budowlanego. W przypadku pomiaru przemieszczeń i odkształceń obiektu lub jego podłoża do dokumentacji budowy należy dołączyć operat z tych pomiarów. Do dokumentacji budowy dołącza się kopię mapy powstałej w wyniku wykonania geodezyjnej inwentaryzacji powykonawczej. Ustawa Prawo Budowlane w art.22 do podstawowych obowiązków kierowników budowy w zakresie czynności geodezyjnych zalicza: 1. zapewnienie geodezyjnego wytyczenia obiektów, 2. przygotowanie dokumentacji powykonawczej obiektu budowlanego, której częścią składową jest geodezyjna dokumentacja powykonawcza.

16 Kierownik budowy realizuje powyższe zadania przez: 1. zlecenie wykonania czynności geodezyjnych: a) komórce geodezyjnej własnej firmy jeżeli ona taką komórkę ma w swojej strukturze organizacyjnej, b) w pozostałych przypadkach firmie wykonującej prace geodezyjne i kartograficzne, 2. odebranie zamówionych prac (czynności) geodezyjnych i kartograficznych. Kierownik budowy może zlecić obsługę budowy jako zadanie kompleksowe lub też zlecać poszczególne czynności geodezyjne. Do zadań firmy wykonującej prace (czynności) geodezyjne zaliczamy: 1. przyjęcie zlecenia, 2. zgłoszenie prac do ośrodka dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej, 3. wykonanie zleconych prac zgodnie z zasadami obowiązującymi w geodezji i kartografii, 4. dokonanie wpisu w dzienniku budowy o wykonanych czynnościach oraz dodatkowo przy pomiarach powykonawczych stwierdzenie czy usytuowanie wzniesionych budowli jest zgodne z projektem budowlanym, 5. skompletowanie i przekazanie dokumentacji kierownikowi budowy, sporządzenie dokumentacji z pomiarów powykonawczych i przekazanie jej do Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej. Dokumentacja ta będzie wykorzystana do aktualizacji mapy zasadniczej. Do zadań Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej należy: 1. przyjęcie zgłoszenia prac geodezyjnych i kartograficznych, 2. udostępnienie wykonawcy prac dokumentów i informacji niezbędnych do wykonania prac, 3. przyjęcie operatu z pomiarów powykonawczych oraz dokonanie na podstawie danych z tej dokumentacji aktualizacji mapy zasadniczej. Jeżeli w trakcie wykonywania pomiarów powykonawczych geodeta stwierdzi niezgodność realizacji sieci uzbrojenia terenu z projektem, inwestor przekazuje sprawę do Zespołu Uzgadniania Dokumentacji Projektowej w celu wydania opinii w sprawie dalszego postępowania.

17 Zespół Uzgadniania Dokumentacji Projektowej rozpatruje sprawę niezgodności: 1. akceptuje istniejący stan bez zastrzeżeń albo w celu zapobieżenia kolizji wprowadza na koszt inwestora zmiany w uzgodnionym uprzednio położeniu innych projektowanych przewodów, 2. wnosi o zabezpieczenie sieci przed kolizją, 3. występuje z wnioskiem do organu właściwego ds. nadzoru urbanistycznobudowlanego o doprowadzenie sieci do położenie zgodnego z projektem. (OSADA 2001) Istotną rolę w etapie utrzymania obiektów budowlanych spełnia monitoring geodezyjny. Polega on na badaniu metodami geodezyjnymi przemieszczeń i odkształceń obiektów, a tym samym dostarczaniu informacji o przemieszczeniach odniesionych do znaków pomiarowych osadzonych w wybranych elementach obiektu poddawanego kontroli. Monitoring geodezyjny jest niezbędną czynnością prowadzącą do zapewnienia bezpieczeństwa obiektu budowlanego oraz bezpieczeństwa jego utrzymania. Po zakończeniu prac budowlanych, a przed oddaniem obiektu do użytkowania należy wykonać pomiar stanu wyjściowego obiektów wymagających w trakcie użytkowania okresowego badanie przemieszczeń i odkształceń. Okresowe pomiary geodezyjne przemieszczeń i odkształceń wykonuje się, jeżeli pomiary takie przewiduje projekt budowlany lub na wniosek zainteresowanego podmiotu. Przemieszczenia obiektów budowlanych jak i elementów konstrukcyjnych określa się na podstawie wyników odpowiednio przeprowadzonych i opracowanych pomiarów geodezyjnych. Metoda pomiarów zastosowana w takich przypadkach zależy od trzech podstawowych czynników: szybkości zmian zachodzących na badanym obiekcie, rodzaju wyznaczanych przemieszczeń (poziome, pionowe, względne, bezwzględne), wymaganej dokładności wyznaczanych przemieszczeń. Natomiast stan odkształcenia badanego obiektu określić można w pełni, jeśli dysponuje się wielkościami parametrów geometrycznych, którymi są: odchylenia od prostej, zmiany wysokościowe, zmiany długości, odchylenia od pionu. Systemowi pomiarowemu, który mierzy te wielkości, stawia się określone warunki, wśród których najważniejszymi są jednoznaczność metodyczna pomiaru wszyst-

18 kich parametrów oraz stosowanie rezerwowych systemów lub elementów strukturalnych w celu zwiększenia niezawodności systemu. Ze względu na duże znaczenie pomiarów przemieszczeń powinny być one wykonywane przez jednostki geodezyjne wyspecjalizowane w zakresie dokonywania precyzyjnych pomiarów dla potrzeb budownictwa. Przy realizacji takich prac konieczna jest bieżąca współpraca pomiędzy geodetami, konstruktorami i geotechnikami, gdyż tylko takie podejście gwarantuje najwyższą ich jakość dla nadrzędnego ich celu, jakim jest trwałość i bezpieczeństwo obiektów budowlanych (DUDEK, ZAREMBA 2001). Podsumowując możemy stwierdzić, że w inwestycyjnym procesie budowlanym prace geodezyjne odgrywają istotną rolę. W aspekcie prawnym normują je głównie przepisy prawa budowlanego, ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym, prawa geodezyjnego i kartograficznego, oraz przepisy wykonawcze. Aby proces budowlany postępował, osoby o określonych kwalifikacjach technicznobudowlanych korzystają z opracowań i czynności geodetów. W aspekcie technicznym geodeta uczestniczy w całościowym inwestycyjnym procesie budowlanym począwszy od przygotowania inwestycji, poprzez projektowanie i realizację budowy a skończywszy na jej realizacji. W procesie lokalizacyjnym rola geodety ogranicza się do opracowania map topograficznych i tematycznych, wypisów i wyrysów, oraz katastru nieruchomości, podziału nieruchomości, wznowienia i okazania granic oraz inwentaryzacji architektoniczno-budowlanej. Największa rola geodety jest w pracach realizacyjnych budowy. Czynności geodezyjne w tym etapie procesu inwestycyjnego polegają na geodezyjnym wytyczaniu obiektów, geodezyjnej obsłudze budowy i montażu, pomiarach przemieszczeń i odkształceń obiektów i podłoża, geodezyjnej inwentaryzacji powykonawczej oraz pomiaru stanu wyjściowego. Na każdym etapie inwestycyjnego procesu budowlanego geodeta współpracuje ze specjalistami z różnych branż: projektantami, architektami, inżynierami budownictwa oraz jednostkami instytucji branżowych jak wodociągi, kanalizacja, gazownictwo, energetyka czy telekomunikacja.