Ewapotranspiracja i jej wpływ na plonowanie roślin

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Ewapotranspiracja i jej wpływ na plonowanie roślin"

Transkrypt

1 Ewapotranspiracja i jej wpływ na plonowanie roślin Ewaporacja, parowanie są to procesy, w wyniku których woda znajdująca się na powierzchni terenu w ciekłym lub stałym stanie skupienia przechodzi w stan lotny i unosi się do atmosfery. Obejmuje ona następujące procesy fizyczne: parowanie wody bezpośrednio z gruntu do atmosfery, sublimacja śniegu i lodu. Parowanie wody jest przejściem z fazy ciekłej do gazowej. Do wyparowania 1 grama wody niezbędna jest energia w ilości 600 kalorii. W warunkach naturalnych głównym źródłem energii cieplnej w procesie, jest promieniowanie słoneczne, pochłaniane przez powierzchnie parujące. 1

2 Intercepcja Intercepcja - zjawisko przechwytywania opadów atmosferycznych przez rośliny (liście, konary, gałęzie itp.) i różne obiekty znajdujące się na powierzchni ziemi. Część tych opadów zostaje wykorzystana przez rośliny, a część wyparowuje. Transpiracja Transpiracja - czynne parowanie wody z nadziemnych części roślin (wydzielenie wody w postaci pary wodnej). Rośliny transpirują przez aparaty szparkowe (transpiracja szparkowa), przez skórkę (transpiracja kutykularna) i przez przetchlinki (transpiracja przetchlinkowa). Potrzeby wodne rośliny charakteryzuje współczynnik transpiracji. Transpiracja jest procesem fizjologicznym. Ubytek wody z powierzchni roślin jest uzupełniany przez nią za pomocą systemu korzeniowego, kontaktującego się z wodą zawartą w glebie. 2

3 Ewapotranspiracja - proces ulatniania się wody do atmosfery wskutek parowania terenowego (ewaporacji) oraz transpiracji roślin i sublimacji. Ewapotranspiracja jest główną przyczyną strat wody z gleby w warunkach polowych i może wahać się w szerokich granicach od około 300 do 2000 mm w okresie wegetacji. Proces ten ma bardzo duże znaczenie w gospodarce wodnej gleby. Parowanie występuje wszędzie tam, gdzie stykają się nienasycone warstwy powietrza z powierzchnią parującą. Intensywność ewapotranspiracji Gdy ewapotranspiracja odbywa się przy nieograniczonym dostępie wody, zależy od trzech zasadniczych czynników: energii słonecznej, gradientu pary wodnej nad powierzchnią parującą, szybkości wiatru. Przy ograniczonym dostępie wody ewapotranspiracja zależy od wymienionych wyżej warunków zewnętrznych oraz od tempa przekazywania wody do wierzchnich poziomów (warstw) profilu glebowego. 3

4 Ewapotranspiracja potencjalna maksymalnie możliwa w danym klimacie, przy nieograniczonym dostępie wody. W warunkach deficytu wody mamy do czynienia z ewapotranspiracją rzeczywistą (aktualną). Zależność między ewapotranspracją a plonem Wielkość asymilacji wzrasta wprost proporcjonalnie do wielkości transpiracji jeżeli inne czynniki nie ograniczają jej przebiegu. Ilość asymilatów może być wyrażona w jednostkach suchej masy plonu. Na podstawie tej zależności można z dużym przybliżeniem przyjąć, że ewapotranspiracji potencjalnej (ETp) i rzeczywistej (ETa) odpowiada asymilacja potencjalna (Ap) i asymilacja rzeczywista (Ar) oraz plon potencjalny (Qp) i rzeczywisty (Qr). Można to zapisać w postaci następującej zależności: 4

5 Zależność pomiędzy plonem, asymilacją a ewapotranspiracją Q Q r p A A r p ET ET a p Plonowanie roślin w warunkach niedoboru wody Pasioura (2002) zaproponował następującą formułę do obliczania plonu (Y) w warunkach deficytu wodnego: gdzie: Y = WUE. T. HI, Przykład: 4 * 450 * 0,40 = 720 g/m 2 WUE współczynnik wykorzystania wody (g s.m./kg H 2 O), (3-5 g s.m./kg wody u zbóż) T transpiracja (kg H 2 O/m 2 ) HI współczynnik plonowania rolniczego 5

6 W modelach wzrostu i rozwoju roślin do określenia ewapotranspiracji wykorzystuje się najczęściej metodę Penmana-Monteitha, Priestleya-Taylora lub Makkinka Do obliczenia ewapotranspiracji wskaźnikowej na podstawie równania Penmana-Monteitha wymagane są następujące dane meteorologiczne: maksymalna (Tmax) i minimalna (Tmin) dobowa temperatura powietrza; średnia dobowa prężność pary wodnej (e a ) obliczana na podstawie odczytu z psychrometru, temperatury punktu rosy lub średniej dobowej wilgotności względnej powietrza; prędkość wiatru: średnia dobowa mierzona na wysokości 2 m (u 2 ); promieniowanie: radiacja netto Rn, zmierzona albo obliczona na podstawie promieniowania słonecznego i długofalowego lub liczby godzin usłonecznienia (n). Równanie bilansu energii: Rn = H + LvE + G + P gdzie: Rn radiacja netto H strumień promieniowania cieplnego wykorzystanego na ogrzanie powietrza LvE strumień promieniowania wykorzystanego w procesie ewapotranspiracji G strumień ciepła skierowany do gleby/śniegu/roślin P promieniowanie wykorzystane w procesie fotosyntezy netto (czynnik ten jest często pomijany ze względu na mały udział energii biorącej udział w tym procesie) 6

7 Wielkości H i L v E można obliczyć na podstawie następujących wzorów H C a p Ts Ta r ah ac Lv E p es ea r gdzie: Ts i es temperatura i prężność pary wodnej na powierzchni parującej Ta i ea temperatura i prężność pary wodnej powietrza rah i rav opór dyfuzyjny a średnia gęstość powietrza przy stałym ciśnieniu C p ciepło właściwe przy stałym ciśnieniu av Wykorzystując powyższe równania Penmann [1948], a później Monteith [1965] zaproponowali następujący sposób szacowania transpiracji aktualnej łanu, znany obecnie jako równanie Penmanna-Monteitha ra opór aerodynamiczny rs opór powierzchni - stała psychrometryczna ( R L E v n ( es e G) ac p ra rs (1 ) r a a ) nachylenie krzywej prężności nasyconej pary wodnej zależna od temperatury, opisana następującym równaniem 17,27T ,6108 exp T 237,3 2 ( T 237,3) 7

8 Opór aerodynamiczny r a zm d zh d ln ln z om zoh 2 k u 2 gdzie: ra opór aerodynamiczny [s m-1], zm wysokość pomiaru wiatru [m], zh wysokość pomiaru wilgotności powietrza [m], d wysokość przemieszczania [m], z om współczynnik szorstkości powierzchni związany z wymianą pędu [m], z oh współczynnik szorstkości powierzchni związany z wymianą masy i energii [m], k stała Karmana, (0.41 ± 0.03) [-], u2 prędkość wiatru na wysokości 2 m [m s-1]. Dla wielu gatunków roślin współczynniki d [m] i zom [m] mogą być estymowane na podstawie wysokości łanu (h) za pomocą następujących formuł d = 2/3 h z om = 0,123 h Natomiast współczynnik zoh [m] może być obliczony ze wzoru: z oh = 0,1 z om 8

9 Opór areodynamiczny dla ewapotranspiracji wskaźnikowej Obliczenie oporu aerodynamicznego dla niskiej trawy można wykonać przy założeniu, że standardowa wysokość trawy do obliczania ewapotranspiracji wskaźnikowej wynosi 0,12 m, a przyrządy mierzące prędkość wiatru, temperaturę i wilgotność mieszczą się na wysokości 2 m (zm=zh=2m) opór aerodynamiczny ra [s m -1 ] wynosi r a 2 2/3(0,12) 2 2/ 3(0,12) ln ln 0,123(0,12) (0,1) 0,123(0,12) 2 (0,41) u u 2 Opór powierzchni łanu (rs) w optymalnych warunkach uwilgotnienia gleby zależy od wartości wskaźnika powierzchni liściowej (LAI) oraz oporu dobrze oświetlonego liścia (rl) rl rs LAI gdzie: rl opór liścia przy pełnym oświetleniu (= 100 s m-1) LAI a - jako aktywną (wystawiona na bezpośrednie działanie światła) powierzchnię liściowa łanu (LAIa) przyjmuje się połowę całkowitej jej powierzchni, stąd: LAI a = 0,5. LAI a 9

10 Wartość wskaźnika powierzchni liściowej dla koszonego trawnika można określić za pomocą następującej zależności empirycznej: LAI = 24 h h wysokość roślin (m) Ostatecznie - opór powierzchni łanu wynosi r s [s m ] 0,5 240,12 Charakterystyka rośliny wskaźnikowej 10

11 Po odpowiednich podstawieniach wzór ostateczny na ewapotranspirację wskaźnikową wg formuły Panmana- Monteitha przyjmuje następującą postać: ET r 900 0,408 ( Rn G) u T 273 (1 0,34u ) 2 2 ( e s e a ) gdzie: ETr ewapotranspiracja wskaźnikowa [mm d-1], Rn radiacja netto na powierzchni łanu [MJ m-2 d-1], G strumień ciepła skierowany do gleby [MJ m-2 d-1], T średnia dobowa temperatura powietrza na wysokości 2 m [ C], u2 prędkość wiatru na wysokości 2 m [m s-1], es prężność pary nasyconej [kpa], ea rzeczywista prężność pary wodnej w powietrzu [kpa], krzywa prężności pary wodnej [kpa C-1], stała psychrometryczna [kpa C-1]. ET 0 Ewapotranspiracja wskaźnikowa - parowanie z powierzchni łanu porośniętego trawą o wysokości cm (średnio 12), a przez jej pomnożenie przez współczynnik proporcjonalności zależny od gatunku rośliny uprawnej i fazy rozwojowej otrzymujemy wartość ewapotranspiracji potencjalnej dla danego gatunku. 11

12 Przykładowe (uśrednione) współczynniki kc i średnia wysokość roślin uprawianych Roślina K c ini* K c mid* K c end* Maksymal na wysokość roślin (h) [m] Ziemniaki 0,50 1,15 0,75 0,6 Buraki cukrowe 0,35 1,20 0,70 0,5 Groch - zielony 0,5 1,15 1, na nasiona 0,40 1,15 0, Pszenica jara 0,30 1,15 0,25-0,4 1 - zamarznieta 0,4 1,15 0,25-0,4 Pszenica gleba ozima - nie 0,7 1,15 0,25-0,4 1 zamarznieta Kukurydza 0,30 1,20 0,60-0,35 2 * współczynniki uwzględniające zaawansowanie wegetacji 12

13 Formuły Makkinka (model Daisy) i Pristlaya-Taylora W przypadku ograniczonej liczby danych meteorologicznych ewapotranspirację potencjalną oblicza się według formuły Makkinka (model Daisy) lub Pristlaya- Taylora (CropSyst). Minimany zakres danych wymaganych do oszacowania ewaptranspiracji wskaźnikowej według równania Makkinka, to dzienne wartości całkowitego promieniowania słonecznego i temperatura powietrza. Współczynniki kc wymagane do obliczenia ewapotranspiracji potencjalnej znajdują się w pracy Feddesa i in (1987) Formuła Makkinka ET r 0, 7 S i gdzie: nachylenie krzywej prężności nasyconej pary wodnej zależna od temperatury (równanie 33) γ stała psychrometryczna Si promieniowanie całkowite λ ciepło utajone parowania (λ = 2,501 - Tsr 0,002361) Tsr średnia temperatura dobowa 13

14 Formuła Pristlaya-Taylora ET r ( Rn G) 1,26 ( ) gdzie: Rn, G jak w równaniu bilansu energii (w modelu CropSyst G=0,1 Rn), γ jak w równaniu poprzednim Potrzeby wodne roślin wg FAO* Roślina Lucerna Jęczmień /owies/pszenica Kukurydza Groch Ziemniak Soja Burak cukrowy Potrzeby wodne roślin (mm/sezon wegetacyjny) *Irrigation Water Management: Irrigation water needs (1986) 14

15 Czynniki modyfikujące potrzeby wodne roślin Czynnik klimatyczny Potrzeby wodne roślin Promieniowanie słoneczne Temperatura Wilgotność powietrza Prędkość wiatru wysokie słonecznie (bezchmurnie) gorąco niska (sucho) wietrznie niskie pochmurnie zimno wysoka (wilgotno) bezwietrznie Wielkość ewapotranspiracji wskaźnikowej w klimacie umiarkowanym 1 2 mm / zimno ok. 10 o C 2-4 mm / ciepło ok. 20 o C 4-7 mm /gorąco > 30 o C 15

16 Reakcja roślin na wystąpienie stresora (Mittler 2006) Interakcje pomiędzy czynnikami wywołującymi stres (Mittler 2006) 16

17 Straty finansowe spowodowane wystąpieniem wybranych stresów abiotycznych w USA w latach (Mittler 2006) Struktura programu ET0 17

18 18

19 19

20 20

21 21

22 Dziękuję za uwagę! 22

Hydrologia i oceanografia Ćw. nr 12. Temat: Rodzaje parowania. Obliczanie wielkości parowania terenowego.

Hydrologia i oceanografia Ćw. nr 12. Temat: Rodzaje parowania. Obliczanie wielkości parowania terenowego. Hydrologia i oceanografia Ćw. nr 12. Temat: Rodzaje parowania. Obliczanie wielkości parowania terenowego. Parowanie jest jednym z elementów bilansu wodnego zlewni, który oprócz opadów, w dużym stopniu

Bardziej szczegółowo

Monitoring i prognoza deficytu i nadmiaru wody na obszarach wiejskich

Monitoring i prognoza deficytu i nadmiaru wody na obszarach wiejskich Monitoring i prognoza deficytu i nadmiaru wody na obszarach wiejskich Leszek Łabędzki Instytut Technologiczno-Przyrodniczy Kujawsko-Pomorski Ośrodek Badawczy w Bydgoszczy www.itp.edu.pl Program Wieloletni

Bardziej szczegółowo

FIZYKA I CHEMIA GLEB. Literatura przedmiotu: Zawadzki S. red. Gleboznastwo, PWRiL 1999 Kowalik P. Ochrona środowiska glebowego, PWN, Warszawa 2001

FIZYKA I CHEMIA GLEB. Literatura przedmiotu: Zawadzki S. red. Gleboznastwo, PWRiL 1999 Kowalik P. Ochrona środowiska glebowego, PWN, Warszawa 2001 FIZYKA I CHEMIA GLEB Literatura przedmiotu: Zawadzki S. red. Gleboznastwo, PWRiL 1999 Kowalik P. Ochrona środowiska glebowego, PWN, Warszawa 2001 Tematyka wykładów Bilans wodny i cieplny gleb, właściwości

Bardziej szczegółowo

Indeks żniwny. Biomasa. Teoretyczne podstawy modelowania wzrostu i rozwoju roślin. Ogólna koncepcja konstrukcji modelu wzrostu i rozwoju roślin

Indeks żniwny. Biomasa. Teoretyczne podstawy modelowania wzrostu i rozwoju roślin. Ogólna koncepcja konstrukcji modelu wzrostu i rozwoju roślin Teoretyczne podstawy modelowania wzrostu i rozwoju roślin Bogdan Kulig Główne determinanty plonu zostaną podzielone na umowne grupy. W każdej z tych grup badacz musi wyodrębnić wiele charakteryzujących

Bardziej szczegółowo

Kompleksowy monitoring procesów hydrometeorologicznych

Kompleksowy monitoring procesów hydrometeorologicznych NCN: INTREV-WetEco: Intercepcja-transpiracja-parowanie; współzależność procesów hydrologicznych w ekosystemie mokradłowym na przykładzie szuwarów turzycowych Kompleksowy monitoring procesów hydrometeorologicznych

Bardziej szczegółowo

Bilans fosforu i potasu w zmianowaniu jako narzędzie efektywnej gospodarki azotem. Witold Grzebisz Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

Bilans fosforu i potasu w zmianowaniu jako narzędzie efektywnej gospodarki azotem. Witold Grzebisz Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Bilans fosforu i potasu w zmianowaniu jako narzędzie efektywnej gospodarki azotem Witold Grzebisz Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Zakres tematyczny 1. Czynniki plonotwórcze hierarchia; 2. Krytyczne

Bardziej szczegółowo

Menu. Badania temperatury i wilgotności atmosfery

Menu. Badania temperatury i wilgotności atmosfery Menu Badania temperatury i wilgotności atmosfery Wilgotność W powietrzu atmosferycznym podstawową rolę odgrywa woda w postaci pary wodnej. Przedostaje się ona do atmosfery w wyniku parowania z powieszchni

Bardziej szczegółowo

Monitoring Suszy Rolniczej w Polsce (susza w 2016 r.) Andrzej Doroszewski

Monitoring Suszy Rolniczej w Polsce (susza w 2016 r.) Andrzej Doroszewski Monitoring Suszy Rolniczej w Polsce (susza w 2016 r.) Andrzej Doroszewski Puławy, Czerwiec 2016 r. Indeksy suszy (wg expertów WMO) 1. Światowa Organizacja Meteorologiczna - World Meteorological Organization

Bardziej szczegółowo

Meteorologia i Klimatologia Ćwiczenie IV. Poznań,

Meteorologia i Klimatologia Ćwiczenie IV. Poznań, Meteorologia i Klimatologia Ćwiczenie IV Poznań, 27.10.2008 www.amu.edu.pl/~nwp Woda w atmosferze i jej przemiany fazowe Zapotrzebowanie energetyczne przemian fazowych wody jest istotnym czynnikiem kształtującym

Bardziej szczegółowo

Leszek ŁABĘDZKI, Bogdan BĄK, Ewa KANECKA-GESZKE, Karolina SMARZYNSKA, Tymoteusz BOLEWSKI

Leszek ŁABĘDZKI, Bogdan BĄK, Ewa KANECKA-GESZKE, Karolina SMARZYNSKA, Tymoteusz BOLEWSKI MONITOROWANIE I PROGNOZOWANIE DEFICYTÓW I NADMIARÓW WODY W ROLNICTWIE W POLSCE Z WYKORZYSTANIEM WSKAŹNIKÓW STANDARYZOWANEGO OPADU SPI I WILGOTNOŚCI GLEBY SMI Leszek ŁABĘDZKI, Bogdan BĄK, Ewa KANECKA-GESZKE,

Bardziej szczegółowo

System Monitoringu Suszy Rolniczej

System Monitoringu Suszy Rolniczej System Monitoringu Suszy Rolniczej Andrzej Doroszewski Zakrzów, 20 luty 2019 roku Indeksy suszy (wg expertów WMO) 1. Światowa Organizacja Meteorologiczna - World Meteorological Organization - WMO (2010

Bardziej szczegółowo

3. Przejścia fazowe pomiędzy trzema stanami skupienia materii:

3. Przejścia fazowe pomiędzy trzema stanami skupienia materii: Temat: Zmiany stanu skupienia. 1. Energia sieci krystalicznej- wielkość dzięki której można oszacować siły przyciągania w krysztale 2. Energia wiązania sieci krystalicznej- ilość energii potrzebnej do

Bardziej szczegółowo

Reakcja zbóż jarych i ozimych na stres suszy w zależności od kategorii gleby. mgr inż. Beata Bartosiewicz, mgr Ludwika Poręba

Reakcja zbóż jarych i ozimych na stres suszy w zależności od kategorii gleby. mgr inż. Beata Bartosiewicz, mgr Ludwika Poręba Reakcja zbóż jarych i ozimych na stres suszy w zależności od kategorii gleby mgr inż. Beata Bartosiewicz, mgr Ludwika Poręba Istotnym problemem gospodarczym Polski jest coraz częściej występujące zjawisko

Bardziej szczegółowo

Straty w plonach różnych gatunków roślin powodowane niedoborem lub nadmiarem opadów w Polsce

Straty w plonach różnych gatunków roślin powodowane niedoborem lub nadmiarem opadów w Polsce Straty w plonach różnych gatunków roślin powodowane niedoborem lub nadmiarem opadów w Polsce Katarzyna Mizak, Anna Nieróbca, Jerzy Kozyra, Andrzej Doroszewski WODA Dostępność wody jest warunkiem podtrzymania

Bardziej szczegółowo

Wilgotność powietrza

Wilgotność powietrza Wilgotność powietrza Charakterystyki wilgotności 1. Ciśnienie pary wodnej (e) ciśnienie cząstkowe, jakie wywiera para wodna znajdująca się aktualnie w powietrzu, jednostka hpa 2. Ciśnienie maksymalne pary

Bardziej szczegółowo

WPŁYW LASÓW I GOSPODARKI LEŚNEJ NA WODY POWIERZCHNIOWE

WPŁYW LASÓW I GOSPODARKI LEŚNEJ NA WODY POWIERZCHNIOWE WPŁYW LASÓW I GOSPODARKI LEŚNEJ NA WODY POWIERZCHNIOWE Definicja lasu według ustawy o lasach (administracyjna) Na podstawie ustawy o lasach, lasem jest grunt o zwartej powierzchni co najmniej 0,10 ha,

Bardziej szczegółowo

OCENA SUSZY METEOROLOGICZNEJ I ROLNICZEJ NA UŻYTKACH ZIELONYCH W POLSCE W 2015 r.

OCENA SUSZY METEOROLOGICZNEJ I ROLNICZEJ NA UŻYTKACH ZIELONYCH W POLSCE W 2015 r. OCENA SUSZY METEOROLOGICZNEJ I ROLNICZEJ NA UŻYTKACH ZIELONYCH W POLSCE W 2015 r. prof. dr hab. inż. Leszek Łabędzki l.labedzki@itp.edu.pl Instytut Technologiczno-Przyrodniczy Kujawsko-Pomorski Ośrodek

Bardziej szczegółowo

Potrzeby, efekty i perspektywy nawadniania roślin na obszarach szczególnie deficytowych w wodę

Potrzeby, efekty i perspektywy nawadniania roślin na obszarach szczególnie deficytowych w wodę Potrzeby, efekty i perspektywy nawadniania roślin na obszarach szczególnie deficytowych w wodę Czesław Rzekanowski, Jacek Żarski, Stanisław Rolbiecki Katedra Melioracji i Agrometeorologii Wydział Rolniczy

Bardziej szczegółowo

Wydział Elektryczny, Katedra Maszyn, Napędów i Pomiarów Elektrycznych Laboratorium Przetwarzania i Analizy Sygnałów Elektrycznych

Wydział Elektryczny, Katedra Maszyn, Napędów i Pomiarów Elektrycznych Laboratorium Przetwarzania i Analizy Sygnałów Elektrycznych Wydział Elektryczny, Katedra Maszyn, Napędów i Pomiarów Elektrycznych Laboratorium Przetwarzania i Analizy Sygnałów Elektrycznych (bud A5, sala 310) Instrukcja dla studentów kierunku Automatyka i Robotyka

Bardziej szczegółowo

Wpływ intensywności użytkowania łąki na glebie torfowo-murszowej na wielkość strumieni CO 2 i jego bilans w warunkach doświadczenia lizymetrycznego

Wpływ intensywności użytkowania łąki na glebie torfowo-murszowej na wielkość strumieni CO 2 i jego bilans w warunkach doświadczenia lizymetrycznego Wpływ intensywności użytkowania łąki na glebie torfowo-murszowej na wielkość strumieni CO 2 i jego bilans w warunkach doświadczenia lizymetrycznego Dr inż. Janusz Turbiak Instytut Technologiczno-Przyrodniczy

Bardziej szczegółowo

Charakterystyka głównych składowych bilansu wodnego

Charakterystyka głównych składowych bilansu wodnego Charakterystyka głównych składowych bilansu wodnego Opad pionowy deszcz, mŝawka (opad ciekły); śnieg, grad (opady stałe). Opad poziomy mgła; rosa, szron, sadź, gołoledź (osady atmosferyczne) OPAD - pomiar

Bardziej szczegółowo

Susza meteorologiczna w 2015 roku na tle wielolecia

Susza meteorologiczna w 2015 roku na tle wielolecia Susza meteorologiczna w 2015 roku na tle wielolecia Irena Otop IMGW-PIB Warszawa, 24.02.2016 r. Seminarium PK GWP PLAN PREZENTACJI 1. Wprowadzenia: definicja suszy i fazy rozwoju suszy 2. Czynniki cyrkulacyjne

Bardziej szczegółowo

Warunki izochoryczno-izotermiczne

Warunki izochoryczno-izotermiczne WYKŁAD 5 Pojęcie potencjału chemicznego. Układy jednoskładnikowe W zależności od warunków termodynamicznych potencjał chemiczny substancji czystej definiujemy następująco: Warunki izobaryczno-izotermiczne

Bardziej szczegółowo

Zasada pomiaru intensywności fotosyntezy netto i oddychania techniką wymiany gazowej, analizatorem gazu w podczerwieni

Zasada pomiaru intensywności fotosyntezy netto i oddychania techniką wymiany gazowej, analizatorem gazu w podczerwieni Zasada pomiaru intensywności fotosyntezy netto i oddychania techniką wymiany gazowej, analizatorem gazu w podczerwieni Pomiar wymiany gazowej do oceny intensywności fotosyntezy stosowany jest przez fizjologów

Bardziej szczegółowo

MONITORING NIEDOBORU I NADMIARU WODY W ROLNICTWIE NA OBSZARZE POLSKI

MONITORING NIEDOBORU I NADMIARU WODY W ROLNICTWIE NA OBSZARZE POLSKI MONITORING NIEDOBORU I NADMIARU WODY W ROLNICTWIE NA OBSZARZE POLSKI dr inż. Bogdan Bąk prof. dr hab. inż. Leszek Łabędzki Instytut Technologiczno-Przyrodniczy Kujawsko-Pomorski Ośrodek Badawczy w Bydgoszczy

Bardziej szczegółowo

Zawartość składników pokarmowych w roślinach

Zawartość składników pokarmowych w roślinach Zawartość składników pokarmowych w roślinach Poszczególne rośliny różnią się zawartością składników pokarmowych zarówno w organach wegetatywnych, jak i generatywnych. Wynika to z różnych funkcji, jakie

Bardziej szczegółowo

I: WARUNKI PRODUKCJI RO

I: WARUNKI PRODUKCJI RO SPIS TREŚCI Część I: WARUNKI PRODUKCJI ROŚLINNEJ Rozdział 1. Uwarunkowania produkcyjne XXI wieku 1.1. Potrzeby i ograniczenia technologii produkcji roślinnej 1.1.1. Nowe kierunki produkcji rolnej 1.1.2.

Bardziej szczegółowo

Zmiany agroklimatu w Polsce

Zmiany agroklimatu w Polsce Zmiany klimatyczne a rolnictwo w Polsce ocena zagrożeń i sposoby adaptacji Warszawa, 30.09.2009 r. Zmiany agroklimatu w Polsce Jerzy Kozyra Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa Państwowy Instytut

Bardziej szczegółowo

Analiza Parametrów Meteorologicznych

Analiza Parametrów Meteorologicznych Analiza Parametrów Meteorologicznych Marcin Polkowski marcin@polkowski.eu 3 marca 2008 Spis treści 1 Wstęp 2 1.1 Stacja Meteorologiczna IGF UW...................................... 2 1.2 Psychrometr aspiracyjny

Bardziej szczegółowo

Zainwestuj w rozwój systemu korzeniowego!

Zainwestuj w rozwój systemu korzeniowego! .pl https://www..pl Zainwestuj w rozwój systemu korzeniowego! Autor: Karol Bogacz Data: 20 kwietnia 2017 Fundamentem każdej rośliny uprawnej jest jej system korzeniowy. To właśnie od niego zależy ilość

Bardziej szczegółowo

PORTAL PRECYZYJNE DORADZTWO AGRO SMART LAB

PORTAL PRECYZYJNE DORADZTWO AGRO SMART LAB PORTAL PRECYZYJNE DORADZTWO AGRO SMART LAB INSTRUKCJA UŻYTKOWANIA Agro Smart Lab, wers. 1, 19.04.2019 DOSTĘP DO PORTALU Wejdź na stronę portalu: www.portal.agrosmartlab.com W nazwie użytkownika wpisz swój

Bardziej szczegółowo

Susza rolnicza w Polsce w 2015 roku Andrzej Doroszewski

Susza rolnicza w Polsce w 2015 roku Andrzej Doroszewski Susza rolnicza w Polsce w 2015 roku Andrzej Doroszewski Warszawa, 24 luty 2016 r. Indeksy suszy (wg expertów WMO) 1. Standaryzowany indeks opadu, Standarized Precipitation Index (SPI) powinien być wykorzystywany

Bardziej szczegółowo

Przemiany energii w zjawiskach cieplnych. 1/18

Przemiany energii w zjawiskach cieplnych. 1/18 Przemiany energii w zjawiskach cieplnych. 1/18 Średnia energia kinetyczna cząsteczek Średnia energia kinetyczna cząsteczek to suma energii kinetycznych wszystkich cząsteczek w danej chwili podzielona przez

Bardziej szczegółowo

PRZYKŁADY DZIAŁAŃ SKIEROWANYCH NA ŁAGODZENIE SKUTKÓW SUSZY

PRZYKŁADY DZIAŁAŃ SKIEROWANYCH NA ŁAGODZENIE SKUTKÓW SUSZY GLOBALNE PARTNERSTWO DLA WODY (GWP) Problematyka suszy w planowaniu wodnogospodarczym PRZYKŁADY DZIAŁAŃ SKIEROWANYCH NA ŁAGODZENIE SKUTKÓW SUSZY - MORE CROP FOR A DROP - Waldemar Mioduszewski Instytut

Bardziej szczegółowo

DLACZEGO WARTO WYBRAĆ NAWOZY Z GDAŃSKA

DLACZEGO WARTO WYBRAĆ NAWOZY Z GDAŃSKA KATALOG PRODUKTOWY 2015 DLACZEGO WARTO WYBRAĆ NAWOZY Z GDAŃSKA W produkcji naszych nawozów używamy mniejsze ilości kwasów przez co otrzymujemy fosforyty częściowo rozłożone, które zawierają fosfor rozpuszczalny

Bardziej szczegółowo

ZAPRAWY NASIENNE CIESZ SIĘ SIEWEM WOLNYM OD GRZYBÓW

ZAPRAWY NASIENNE CIESZ SIĘ SIEWEM WOLNYM OD GRZYBÓW ZAPRAWY NASIENNE CIESZ SIĘ SIEWEM WOLNYM OD GRZYBÓW SAROX T 500 FS zaprawa nasienna zawierająca dwie substancje aktywne o różnych mechanizmach działania - kontaktowym i systemicznym, które gwarantują bardzo

Bardziej szczegółowo

GROCH SIEWNY WYNIKI DOŚWIADCZEŃ

GROCH SIEWNY WYNIKI DOŚWIADCZEŃ GROCH SIEWNY WYNIKI DOŚWIADCZEŃ Uprawa grochu siewnego w Polsce ma długą tradycję. Gatunek ten odgrywa główną rolę w grupie roślin bobowatych, jako roślina jadalna i pastewna. Dużą wartość odżywczą białka

Bardziej szczegółowo

UWARUNKOWANIA URBANISTYCZNE MIEJSKIEJ WYSPY CIEPŁA W WARSZAWIE I JEJ WPŁYW NA JAKOŚĆ ŻYCIA MIESZKAŃCÓW

UWARUNKOWANIA URBANISTYCZNE MIEJSKIEJ WYSPY CIEPŁA W WARSZAWIE I JEJ WPŁYW NA JAKOŚĆ ŻYCIA MIESZKAŃCÓW UWARUNKOWANIA URBANISTYCZNE MIEJSKIEJ WYSPY CIEPŁA W WARSZAWIE I JEJ WPŁYW NA JAKOŚĆ ŻYCIA MIESZKAŃCÓW Magdalena Kuchcik Krzysztof Błażejczyk Paweł Milewski Jakub Szmyd PLAN WYSTĄPIENIA Co to jest Miejska

Bardziej szczegółowo

Skutki zmian klimatycznych dla rolnictwa w Polsce sposoby adaptacji

Skutki zmian klimatycznych dla rolnictwa w Polsce sposoby adaptacji Zmiany klimatyczne a rolnictwo w Polsce ocena zagrożeń i sposoby adaptacji Warszawa, 30.09.2009 r. Skutki zmian klimatycznych dla rolnictwa w Polsce sposoby adaptacji Katarzyna Mizak Instytut Uprawy Nawożenia

Bardziej szczegółowo

Formy ozime strączkowych, czyli co nas wkrótce czeka

Formy ozime strączkowych, czyli co nas wkrótce czeka .pl https://www..pl Formy ozime strączkowych, czyli co nas wkrótce czeka Autor: prof. dr hab. inż. Marcin Kozak Data: 1 stycznia 2016 W Polsce problem ocieplenia klimatu, a co za tym idzie jego wpływu

Bardziej szczegółowo

Wykład 4. Przypomnienie z poprzedniego wykładu

Wykład 4. Przypomnienie z poprzedniego wykładu Wykład 4 Przejścia fazowe materii Diagram fazowy Ciepło Procesy termodynamiczne Proces kwazistatyczny Procesy odwracalne i nieodwracalne Pokazy doświadczalne W. Dominik Wydział Fizyki UW Termodynamika

Bardziej szczegółowo

mapę wartości klimatycznego bilansu wodnego (załącznik 2), zestawienie statystyczne zagrożenia suszą dla upraw (załącznik 3),

mapę wartości klimatycznego bilansu wodnego (załącznik 2), zestawienie statystyczne zagrożenia suszą dla upraw (załącznik 3), IUNG-PIB zgodnie z wymogami Obwieszczenia opracował wartości klimatycznego bilansu wodnego dla wszystkich Polski (2478 ) oraz w oparciu o kategorie gleb określił w tych ach aktualny stan zagrożenia suszą

Bardziej szczegółowo

dr inż. Bogdan Bąk, prof. dr hab. inż. Leszek Łabędzki

dr inż. Bogdan Bąk, prof. dr hab. inż. Leszek Łabędzki MONITORING AND SHORT-TERM AGRO-HYDRO-METEOROLOGICAL FORECASTING FOR OPERATIONAL PLANNING OF SUBIRRIGATION AND DRAINAGE MONITORING I KRÓTKOTERMINOWE PROGNOZOWANIE AGRO-HYDRO-METEOROLOGICZNE NA POTRZEBY

Bardziej szczegółowo

Biomasa jednorocznych roślin energetycznych źródłem biogazu

Biomasa jednorocznych roślin energetycznych źródłem biogazu M o t t o: Jedyną pewną metodą istnienia porażek jest nie mieć żadnych nowych pomysłów A. Einstein BAŁTYCKIE FORUM BIOGAZU Gdańsk, 17-18 września 2012 r. Biomasa jednorocznych roślin energetycznych źródłem

Bardziej szczegółowo

Susze i deficyty wody w rolnictwie w warunkach zmieniającego się kimatu. wybrane zagadnienia i perspektywy

Susze i deficyty wody w rolnictwie w warunkach zmieniającego się kimatu. wybrane zagadnienia i perspektywy Susze i deficyty wody w rolnictwie w warunkach zmieniającego się kimatu wybrane zagadnienia i perspektywy Prof. dr. hab. inż. Leszek Łabędzki Instytut Technologiczno-Przyrodniczy, Falenty, Polska Priorytety

Bardziej szczegółowo

Krzemian WZMACNIAJĄCE ROŚLINY I POPRAWIAJĄCE ICH PLONOWANIE INNOWACYJNE ROZWIĄZANIE. Zmniejsza podatność upraw na choroby grzybowe i bakteryjne

Krzemian WZMACNIAJĄCE ROŚLINY I POPRAWIAJĄCE ICH PLONOWANIE INNOWACYJNE ROZWIĄZANIE. Zmniejsza podatność upraw na choroby grzybowe i bakteryjne KRZEM I MIKROELEMENTY Krzemian INNOWACYJNE ROZWIĄZANIE WZMACNIAJĄCE ROŚLINY I POPRAWIAJĄCE ICH PLONOWANIE Zmniejsza podatność upraw na choroby grzybowe i bakteryjne Podnosi tolerancję roślin na niekorzystne

Bardziej szczegółowo

POMIARY WILGOTNOŚCI POWIETRZA

POMIARY WILGOTNOŚCI POWIETRZA Politechnika Lubelska i Napędów Lotniczych Instrukcja laboratoryjna POMIARY WILGOTNOŚCI POWIETRZA Pomiary wilgotności /. Pomiar wilgotności powietrza psychrometrem Augusta 1. 2. 3. Rys. 1. Psychrometr

Bardziej szczegółowo

skróci wzmocni pogrubi

skróci wzmocni pogrubi skróci wzmocni pogrubi zapobiega wyleganiu roślin zbóż rozwija pędy boczne i system korzeniowy pogrubia ścianki źdźbła hamuje wzrost elongacyjny działa także w późnych fazach rozwojowych zbóż Po co regulować

Bardziej szczegółowo

Nawóz WE siarkowo-wapniowy

Nawóz WE siarkowo-wapniowy Nawóz WE siarkowo-wapniowy Mały nakład Pomyśl o Swoim zysku Co jest Twoim celem? Maksymalne plony, czy maksymalny zysk? Czy liczysz swoje koszty pracy, czasu i nawożenia? Czy porównujesz je z efektami?

Bardziej szczegółowo

APLIKACJA EVAPO NARZĘDZIE DO WYZNACZANIE EWAPOTRANSPIRACJI METODĄ FAO PENMAN MONTEITH

APLIKACJA EVAPO NARZĘDZIE DO WYZNACZANIE EWAPOTRANSPIRACJI METODĄ FAO PENMAN MONTEITH INFRASTRUKTURA I EKOLOGIA TERENÓW WIEJSKICH INFRASTRUCTURE AND ECOLOGY OF RURAL AREAS Nr 3/III/212, POLSKA AKADEMIA NAUK, Oddział w Krakowie, s. 55 66 Komisja Technicznej Infrastruktury Wsi Aplikacja Evapo...

Bardziej szczegółowo

Analiza działania kolektora typu B.G z bezpośrednim grzaniem. 30 marca 2011

Analiza działania kolektora typu B.G z bezpośrednim grzaniem. 30 marca 2011 Analiza działania kolektora typu B.G z bezpośrednim grzaniem. 30 marca 2011 Założenia konstrukcyjne kolektora. Obliczenia są prowadzone w kierunku określenia sprawności kolektora i wszelkie przepływy energetyczne

Bardziej szczegółowo

Wstęp do Geofizyki. Hanna Pawłowska Instytut Geofizyki, Wydział Fizyki, Uniwersytet Warszawski

Wstęp do Geofizyki. Hanna Pawłowska Instytut Geofizyki, Wydział Fizyki, Uniwersytet Warszawski Wstęp do Geofizyki Hanna Pawłowska Instytut Geofizyki, Wydział Fizyki, Uniwersytet Warszawski Wykład 3 Wstęp do Geofizyki - Fizyka atmosfery 2 /43 Powietrze opisuje się równaniem stanu gazu doskonałego,

Bardziej szczegółowo

Komunikat odnośnie wystąpienia warunków suszy w Polsce

Komunikat odnośnie wystąpienia warunków suszy w Polsce Komunikat odnośnie wystąpienia warunków suszy w Polsce Rok: 2015; okres: 09 (21.VI - 20.VIII) Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa Państwowy Instytut Badawczy w Puławach, zgodnie z wymogami Obwieszczenia

Bardziej szczegółowo

INSTYTUT METEOROLOGII I GOSPODARKI WODNEJ INSTITUTE OF METEOROLOGY AND WATER MANAGEMENT. TYTUŁ : Dane agrometeorologiczne w modelu SWAT

INSTYTUT METEOROLOGII I GOSPODARKI WODNEJ INSTITUTE OF METEOROLOGY AND WATER MANAGEMENT. TYTUŁ : Dane agrometeorologiczne w modelu SWAT INSTYTUT METEOROLOGII I GOSPODARKI WODNEJ INSTITUTE OF METEOROLOGY AND WATER MANAGEMENT TYTUŁ : Dane agrometeorologiczne w modelu SWAT AUTOR: Danuta Kubacka, Urszula Opial - Gałuszka DATA: 23.03.2009 Dane

Bardziej szczegółowo

Bilans energii komory chłodniczej

Bilans energii komory chłodniczej Bilans energii komory chłodniczej dr inż. Grzegorz Krzyżaniak Równanie bilansu energii bilans parownikowy 1 Zyski ciepła w komorze chłodniczej Zyski ciepła przez przegrody izolowane 2 Zyski ciepła przez

Bardziej szczegółowo

KALKULACJE ROLNICZE 2014r.

KALKULACJE ROLNICZE 2014r. KALKULACJE ROLNICZE 2014r. Kalkulacje rolnicze są podstawowym narzędziem rachunku ekonomicznego, które pozwalają na określenie efektywności wytwarzania określonych produktów. Kalkulacje pokazują nam nie

Bardziej szczegółowo

Wyniki doświadczeń odmianowych GRYKA 2016, 2017, 2018

Wyniki doświadczeń odmianowych GRYKA 2016, 2017, 2018 CENTRALNY OŚRODEK BADANIA ODMIAN ROŚLIN UPRAWNYCH Wyniki doświadczeń odmianowych GRYKA 2016, 2017, 2018 Słupia Wielka 2018 Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych 63-022 Słupia Wielka tel.: 61

Bardziej szczegółowo

Fizyka Procesów Klimatycznych Wykład 1

Fizyka Procesów Klimatycznych Wykład 1 Fizyka Procesów Klimatycznych Wykład 1 prof. dr hab. Szymon Malinowski Instytut Geofizyki, Wydział Fizyki Uniwersytet Warszawski malina@igf.fuw.edu.pl dr hab. Krzysztof Markowicz Instytut Geofizyki, Wydział

Bardziej szczegółowo

FIZYKA I CHEMIA GLEB. Bilans wodny i cieplny gleb Woda w glebie

FIZYKA I CHEMIA GLEB. Bilans wodny i cieplny gleb Woda w glebie FIZYKA I CHEMIA GLEB Bilans wodny i cieplny gleb Woda w glebie Bilans cieplny gleby Równanie bilansu cieplnego Rn G H E = 0 E - energia zużyta na parowanie, H energia oddana drogą konwekcji i turbulencji

Bardziej szczegółowo

Zagadnienia fizyki budowli przy ocieplaniu od wewnątrz

Zagadnienia fizyki budowli przy ocieplaniu od wewnątrz Zagadnienia fizyki budowli przy ocieplaniu od wewnątrz YTONG MULTIPOR Xella Polska sp. z o.o. 31.05.2010 Izolacja od wnętrza Zazwyczaj powinno wykonać się izolację zewnętrzną. Pokrywa ona wówczas mostki

Bardziej szczegółowo

Zasady ustalania dawek nawozów

Zasady ustalania dawek nawozów Zasady ustalania dawek nawozów Celem nawożenia jest uzyskanie w określonych warunkach glebowo -agrotechnicznych największego plonu roślin o określonych parametrach jakości, z zachowaniem optymalnego poziomu

Bardziej szczegółowo

Nawożenie warzyw w uprawie polowej. Dr Kazimierz Felczyński Instytut Ogrodnictwa Skierniewice

Nawożenie warzyw w uprawie polowej. Dr Kazimierz Felczyński Instytut Ogrodnictwa Skierniewice Nawożenie warzyw w uprawie polowej Dr Kazimierz Felczyński Instytut Ogrodnictwa Skierniewice Roślinom do prawidłowego wzrostu i rozwoju niezbędne są pierwiastki chemiczne pobrane z gleby i powietrza, nazywane

Bardziej szczegółowo

skróci wzmocni pogrubi

skróci wzmocni pogrubi skróci wzmocni pogrubi zapobiega wyleganiu roślin zbóż rozwija pędy boczne i system korzeniowy pogrubia ścianki źdźbła hamuje wzrost elongacyjny działa także w późnych fazach rozwojowych zbóż Po co regulować

Bardziej szczegółowo

Melioracje nawadniające na gruntach ornych w Polsce

Melioracje nawadniające na gruntach ornych w Polsce Melioracje nawadniające na gruntach ornych w Polsce dr hab. inż. Roman Rolbiecki, prof. UTP Katedra Melioracji i Agrometeorologii Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy w Bydgoszczy rolbr@utp.edu.pl Katedra

Bardziej szczegółowo

Nawadnianie roślin - red. S. Karczmarczyk, L. Nowak

Nawadnianie roślin - red. S. Karczmarczyk, L. Nowak Nawadnianie roślin - red. S. Karczmarczyk, L. Nowak Spis treści Przedmowa CZĘŚCI. GOSPODARKA WODNA W PRODUKCJI ROŚLINNE J 1. Rozwój nawodnień na świecie i w Polsce 1.1. Nawadnianie w staroŝytności 1.2.

Bardziej szczegółowo

PRZĘDZIOREK CHMIELOWIEC

PRZĘDZIOREK CHMIELOWIEC PRZĘDZIOREK CHMIELOWIEC Tetranychus urticae Koch 1835 1. Systematyka Królestwo: Typ: Podtyp Gromada: Podgromada Rząd: Rodzina: Rodzaj: Gatunek: Animalia Arthropoda Chelicerata Arachnida Acari Trombidiformes

Bardziej szczegółowo

Meteorologia i Klimatologia Ćwiczenie II Poznań,

Meteorologia i Klimatologia Ćwiczenie II Poznań, Meteorologia i Klimatologia Ćwiczenie II Poznań, 17.10.2008 Bilans promieniowania układu Ziemia - Atmosfera Promieniowanie mechanizm wysyłania fal elektromagnetycznych Wyróżniamy 2 typy promieniowania:

Bardziej szczegółowo

Nawożenie zbóż jarych i trwałych użytków zielonych azotem!

Nawożenie zbóż jarych i trwałych użytków zielonych azotem! https://www. Nawożenie zbóż jarych i trwałych użytków zielonych azotem! Autor: mgr inż. Kamil Młynarczyk Data: 13 kwietnia 2018 Zwiększający się ciągle poziom intensywności uprawy zbóż prowadzi do stabilizacji

Bardziej szczegółowo

Składniki pogody i sposoby ich pomiaru

Składniki pogody i sposoby ich pomiaru Składniki pogody I sposoby ich pomiaru Tytuł: Składniki pogody i sposoby ich pomiaru Temat zajęć : Pogoda i klimat, obserwacje meteorologiczne Przedmiot: przyroda Autor: Hedesz Natalia Szkoła: Szkoła Podstawowa

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 5: Wymiana masy. Nawilżanie powietrza.

Ćwiczenie 5: Wymiana masy. Nawilżanie powietrza. 1 Część teoretyczna Powietrze wilgotne układ złożony z pary wodnej i powietrza suchego, czyli mieszaniny azotu, tlenu, wodoru i pozostałych gazów Z punktu widzenia różnego typu przemian skład powietrza

Bardziej szczegółowo

Model fizykochemiczny i biologiczny

Model fizykochemiczny i biologiczny Model fizykochemiczny i biologiczny dr Czesław Kliś Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego

Bardziej szczegółowo

Efektywne źródło siarki (S) Długotrwałe działanie. Łatwe stosowanie. Intensywne przyswajanie. Szerokie zastosowanie

Efektywne źródło siarki (S) Długotrwałe działanie. Łatwe stosowanie. Intensywne przyswajanie. Szerokie zastosowanie Efektywne źródło siarki (S) Długotrwałe działanie Łatwe stosowanie Intensywne przyswajanie Szerokie zastosowanie EFEKTYWNE ŹRÓDŁO SIARKI siarka elementarna nie ulega wymywaniu do głębszych warstw gleby,

Bardziej szczegółowo

Komunikat odnośnie wystąpienia warunków suszy w Polsce

Komunikat odnośnie wystąpienia warunków suszy w Polsce Komunikat odnośnie wystąpienia warunków suszy w Polsce Rok: 2018; okres: 03 (11.IV - 10.VI) IUNG-PIB zgodnie z wymogami Obwieszczenia opracował wartości klimatycznego bilansu wodnego dla wszystkich Polski

Bardziej szczegółowo

Ocieplanie od wewnątrz. 20.10.2011, Warszawa

Ocieplanie od wewnątrz. 20.10.2011, Warszawa Ocieplanie od wewnątrz 20.10.2011, Warszawa Piotr Harassek Xella Polska sp. z o.o. 24.10.2011 Xella Polska Mineralne płyty izolacyjne Bloczki z autoklawizowanego betonu komórkowego Bloki wapienno-piaskowe

Bardziej szczegółowo

mapę wartości klimatycznego bilansu wodnego (załącznik 2), zestawienie statystyczne zagrożenia suszą dla upraw (załącznik 3),

mapę wartości klimatycznego bilansu wodnego (załącznik 2), zestawienie statystyczne zagrożenia suszą dla upraw (załącznik 3), IUNG-PIB zgodnie z wymogami Obwieszczenia opracował wartości klimatycznego bilansu wodnego dla wszystkich Polski (2478 ) oraz w oparciu o kategorie gleb określił w tych ach aktualny stan zagrożenia suszą

Bardziej szczegółowo

Wpływ imisji przemysłu petrochemicznego na intensywność wzrostu i plonowanie roślin warzywnych

Wpływ imisji przemysłu petrochemicznego na intensywność wzrostu i plonowanie roślin warzywnych WALDEMAR MIKUŁA Wpływ imisji przemysłu petrochemicznego na intensywność wzrostu i plonowanie roślin warzywnych Przemysł petrochemiczny posiada istotny udział w ogólnym bilansie zanieczyszczeń pochodzenia

Bardziej szczegółowo

017 arzec 2 graf m A ODMIANY ZBÓŻ OZIMYCH

017 arzec 2 graf m A ODMIANY ZBÓŻ OZIMYCH ODMIANY ZBÓŻ OZIMYCH FORMACJA Pszenica ozima nowość na rynku Medal Polagra Farm 2005 Odmiana wysoko plonująca Grupa A Odporna na choroby 4,5 2 CECHY UŻYTKOWO-ROLNICZE Termin dojrzewania średni Wyrównanie

Bardziej szczegółowo

PORTAL PRECYZYJNE DORADZTWO AGRO SMART LAB

PORTAL PRECYZYJNE DORADZTWO AGRO SMART LAB PORTAL PRECYZYJNE DORADZTWO AGRO SMART LAB INFORMACJA DLA OSÓB POSIADAJĄCYCH ABONAMENT Agro Smart Lab, wers. 1, 07.05.2019 Precyzyjny system monitoringu i sygnalizacji chorób Dotychczasowa strategia ochrony

Bardziej szczegółowo

stanu odżywienia i potrzeb nawożenia azotem zbóż i kukurydzy w Polsce,

stanu odżywienia i potrzeb nawożenia azotem zbóż i kukurydzy w Polsce, 2(11) Wykorzystanie indeksu zieloności liścia, test SDAD do określania stanu odżywienia i potrzeb nawożenia azotem zbóż i kukurydzy w Polsce, redakcja Fotyma M., Fotyma E. Bloch Z,, Faber A., Grabinski

Bardziej szczegółowo

zakwalifikowano do syntezy (rys. 1).

zakwalifikowano do syntezy (rys. 1). WSTĘP Burak pastewny w Polsce nadal stanowi najważniejszą pozycję wśród pastewnych roślin korzeniowych. Jedyną krajową firmą hodowlanonasienną prowadzącą obecnie hodowlę twórczą tego gatunku jest Małopolska

Bardziej szczegółowo

OZNACZENIE WILGOTNOSCI POWIETRZA 1

OZNACZENIE WILGOTNOSCI POWIETRZA 1 OZNACZENIE WILGOTNOSCI POWIETRZA 1 PODSTAWOWE POJĘCIA I OKREŚLENIA Powietrze atmosferyczne jest mieszaniną gazową zawierającą zawsze pewną ilość pary wodnej. Zawartość pary wodnej w powietrzu atmosferycznym

Bardziej szczegółowo

Zmiany klimatyczne i ich konsekwencje dla polskiego rolnictwa

Zmiany klimatyczne i ich konsekwencje dla polskiego rolnictwa Zmiany klimatyczne i ich konsekwencje dla polskiego IX Małopolska Konferencja Odnawialne źródła energii na obszarach wiejskich MODR Karniowice, 17.03.2010 r. Jerzy Kozyra Instytut Uprawy NawoŜenia i Gleboznawstwa

Bardziej szczegółowo

Praca kontrolna semestr IV Przyroda... imię i nazwisko słuchacza

Praca kontrolna semestr IV Przyroda... imię i nazwisko słuchacza Praca kontrolna semestr IV Przyroda.... imię i nazwisko słuchacza semestr 1. Ilustracja przedstawia oświetlenie Ziemi w pierwszym dniu jednej z astronomicznych pór roku. Uzupełnij zdania brakującymi informacjami,

Bardziej szczegółowo

Ochrona fungicydowa liści i kłosa w zbożach

Ochrona fungicydowa liści i kłosa w zbożach https://www. Ochrona fungicydowa liści i kłosa w zbożach Autor: mgr inż. Kamil Młynarczyk Data: 27 kwietnia 2018 Z roku na rok rośnie presja chorób grzybowych. Priorytetem jest profilaktyczna ochrona zbóż

Bardziej szczegółowo

Wpływ zmian klimatu na rolnictwo Polsce

Wpływ zmian klimatu na rolnictwo Polsce Wpływ zmian klimatu na rolnictwo Polsce Nieróbca Anna PODR Lubań, 24.10.2018 r. . Syntetyczna ocena wpływu zmian klimatycznych na rolnictwo w Europie wykonana przez Międzynarodowy Panel do Spraw Zmian

Bardziej szczegółowo

Kalkulacje rolnicze. Uprawy polowe

Kalkulacje rolnicze. Uprawy polowe .pl https://www..pl Kalkulacje rolnicze. Uprawy polowe Autor: Maria Czarniakowska Data: 20 stycznia 2016 Kalkulacje rolnicze są podstawowym narzędziem rachunku ekonomicznego, które pozwalają na określenie

Bardziej szczegółowo

K raków 26 ma rca 2011 r.

K raków 26 ma rca 2011 r. K raków 26 ma rca 2011 r. Zadania do ćwiczeń z Podstaw Fizyki na dzień 1 kwietnia 2011 r. r. dla Grupy II Zadanie 1. 1 kg/s pary wo dne j o ciśnieniu 150 atm i temperaturze 342 0 C wpada do t urbiny z

Bardziej szczegółowo

3. Technologia uprawy pszenicy ozimej Produkcja i plony Odmiany pszenicy Zmianowanie Termin siewu

3. Technologia uprawy pszenicy ozimej Produkcja i plony Odmiany pszenicy Zmianowanie Termin siewu SPIS TREŚCI ROZDZIAŁ I ZBOŻA... 11 1. Biologia zbóż... 11 1.1. Pochodzenie i udomowienie zbóż... 11 1.1.1. Pszenica... 13 1.1.2. Jęczmień... 14 1.1.3. Żyto... 15 1.1.4. Owies... 15 1.1.5. Pszenżyto...

Bardziej szczegółowo

za okres od 11 czerwca do 10 sierpnia 2018 roku.

za okres od 11 czerwca do 10 sierpnia 2018 roku. IUNG-PIB zgodnie z wymogami Obwieszczenia opracował wartości klimatycznego bilansu wodnego dla wszystkich Polski (2478 ) oraz w oparciu o kategorie gleb określił w tych ach aktualny stan zagrożenia suszą

Bardziej szczegółowo

Deklaracje produktowe nawozów Dobrofos

Deklaracje produktowe nawozów Dobrofos Deklaracje produktowe nawozów Dobrofos 1. Nazwa producenta nawozu, adres: Agrochem Spółka z o. o. ul. Spichrzowa 13, 11-040 Dobre Miasto tel. 89/615 18 61, fax 89/615 18 62 2. Nazwa handlowa nawozu: Dobrofos

Bardziej szczegółowo

Fizjologiczne i molekularne markery tolerancji buraka cukrowego na suszę. Dr Danuta Chołuj

Fizjologiczne i molekularne markery tolerancji buraka cukrowego na suszę. Dr Danuta Chołuj Fizjologiczne i molekularne markery tolerancji buraka cukrowego na suszę Dr Danuta Chołuj Szacunkowe straty plonu buraków cukrowych w Europie na skutek suszy kształtują się pomiędzy 5 a 30 % W jakiej fazie

Bardziej szczegółowo

Modelowanie w ochronie środowiska

Modelowanie w ochronie środowiska Modelowanie w ochronie środowiska PARAMETRY FIZYKO-CHEMICZNE WPŁYWAJĄCE NA TRWAŁOŚĆ I ROZPRZESTRZENIANIE SIĘ ZWIĄZKÓW CHEMICZNYCH W ŚRODOWISKU NATURALNYM KOMPOENTY ŚRODOWISKA TRWAŁOŚĆ! CZAS PRZEBYWANIA

Bardziej szczegółowo

Wybrane aspekty badania długoterminowych cykli zmian zapasu wody glebowej w drzewostanach jednowiekowych oraz interpretacji ich wyników

Wybrane aspekty badania długoterminowych cykli zmian zapasu wody glebowej w drzewostanach jednowiekowych oraz interpretacji ich wyników Prof. dr hab. inż. Józef Suliński, dr inż. Rafał Starzak Zakład Inżynierii Leśnej, Instytut Ochrony Ekosystemów Leśnych, Wydział Leśny Uniwersytetu Rolniczego im. Hugona Kołłątaja w Krakowie Wybrane aspekty

Bardziej szczegółowo

WYNIKI POREJESTROWYCH DOŚWIADCZEŃ ODMIANOWYCH

WYNIKI POREJESTROWYCH DOŚWIADCZEŃ ODMIANOWYCH CENTRALNY OŚRODEK BADANIA ODMIAN ROŚLIN UPRAWNYCH POREJESTROWE DOŚ WIADCZALNICTWO ODMIANOWE WYNIKI POREJESTROWYCH DOŚWIADCZEŃ ODMIANOWYCH Burak pastewny 2006 Numer 45 SŁUPIA WIELKA, marzec 2007 Centralny

Bardziej szczegółowo

Terminy siewu upraw jarych zależą od temperatury!

Terminy siewu upraw jarych zależą od temperatury! https://www. Terminy siewu upraw jarych zależą od temperatury! Autor: Małgorzata Srebro Data: 3 kwietnia 2018 Zima zdecydowanie zbyt późno zawitała w wielu rejonach Polski. Wzbudziło to wśród rolników

Bardziej szczegółowo

Tabela 3. Zawartość składników pokarmowych oraz wartość pokarmowa w wybranych paszach dla przeżuwaczy

Tabela 3. Zawartość składników pokarmowych oraz wartość pokarmowa w wybranych paszach dla przeżuwaczy Tabela 3. Zawartość składników pokarmowych oraz wartość pokarmowa w wybranych paszach dla przeżuwaczy Nr () ZIELONKI 1 Koniczyna czerwerwona 153,6 135 30 36 19 3,8 0,13 0,12 7 19 15 0,14 0,15 0,14 zielonka,

Bardziej szczegółowo

KARTA INFORMACYJNA INFORMACJE OGÓLNE. Nazwa handlowa: siarkomax agro. nawóz WE siarkowo-wapniowy dwuwodny siarczan wapnia CaSO 4 2 H 2O.

KARTA INFORMACYJNA INFORMACJE OGÓLNE. Nazwa handlowa: siarkomax agro. nawóz WE siarkowo-wapniowy dwuwodny siarczan wapnia CaSO 4 2 H 2O. KARTA INFORMACYJNA INFORMACJE OGÓLNE Nazwa handlowa: Produkt: Dostępne formy: Przeznaczenie: Rośliny: Szczególnie polecany: Dokumenty potwierdzające jakość: siarkomax agro nawóz WE siarkowo-wapniowy dwuwodny

Bardziej szczegółowo

Zmiana klimatu konsekwencje dla rolnictwa. Jerzy Kozyra Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa Państwowy Instytut Badawczy w Puławach

Zmiana klimatu konsekwencje dla rolnictwa. Jerzy Kozyra Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa Państwowy Instytut Badawczy w Puławach SZKOLENIE CENTRALNE Zmiany klimatyczne a rolnictwo w Polsce ocena zagrożeń i sposoby adaptacji Gospodarowanie wodą w rolnictwie w obliczu ekstremalnych zjawisk pogodowych Zmiana klimatu konsekwencje dla

Bardziej szczegółowo

REGIONALNY SYSTEM OSŁONY METEOROLOGICZNEJ LEŚNICTWA KARPACKI BANK GENÓW RAPORT ROCZNY 2014

REGIONALNY SYSTEM OSŁONY METEOROLOGICZNEJ LEŚNICTWA KARPACKI BANK GENÓW RAPORT ROCZNY 2014 REGIONALNY SYSTEM OSŁONY METEOROLOGICZNEJ LEŚNICTWA KARPACKI BANK GENÓW RAPORT ROCZNY 2014 Katowice-Kraków 2015 STACJA BADAŃ FITOKLIMATYCZNYCH WYRCHCZADECZKA Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Katowicach

Bardziej szczegółowo

KOMPENDIUM WIEDZY. Opracowanie: BuildDesk Polska CHARAKTERYSTYKA ENERGETYCZNA BUDYNKÓW I ŚWIADECTWA ENERGETYCZNE NOWE PRZEPISY.

KOMPENDIUM WIEDZY. Opracowanie: BuildDesk Polska CHARAKTERYSTYKA ENERGETYCZNA BUDYNKÓW I ŚWIADECTWA ENERGETYCZNE NOWE PRZEPISY. Sprawdzanie warunków cieplno-wilgotnościowych projektowanych przegród budowlanych (wymagania formalne oraz narzędzie: BuildDesk Energy Certificate PRO) Opracowanie: BuildDesk Polska Nowe Warunki Techniczne

Bardziej szczegółowo