SUPLEMENT Skuteczne i bezpieczne leczenie bólu migrenowego
|
|
- Arkadiusz Michalak
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 SUPLEMENT 2016 Skuteczne i bezpieczne leczenie bólu migrenowego
2 Skuteczne i bezpieczne leczenie bólu migrenowego Jeszcze do niedawna w powszechnej opinii publicznej panował niesłuszny pogląd, że migrena jest chorobą wyższych, bogatszych warstw społecznych [2, 3, 7]. W rzeczywistości zaś może dotknąć każdego, szczególnie w okresie jego największej aktywności fizycznej, społeczno-zawodowej [6]. dr hab. n. med. Marlena Broncel Klinika Chorób Wewnętrznych i Farmakologii Klinicznej Uniwersytet Medyczny w Łodzi marlena.broncel@umed.lodz.pl Migrena jest chorobą o przewlekłym i nawrotowym charakterze. Według danych epidemiologicznych występuje u ok. 10% populacji, trzykrotnie częściej dotyczy kobiet (6-9% u mężczyzn, 15-17% u kobiet), z czego znaczna część chorych ma napady o lekkim przebiegu, ale przynajmniej co 4 pacjent wymaga okresowo pomocy lekarza bądź farmaceuty [1, 2, 3, 4]. Drugim po płci czynnikiem, który istotnie wpływa na zapadalność na tę chorobę, jest wiek. Migrena może się ujawnić w każdym wieku, lecz wyraźny wzrost liczby zachorowań obserwuje się w grupie osób w średnim wieku między 25. a 50. r.ż. [1, 3]. Pierwsze napady migrenowe po 50. r.ż. zdarzają się niezmiernie rzadko i wówczas powinny być poddane wnikliwej diagnostyce neurologicznej [5]. W Polsce na migrenę choruje średnio 5 milionów ludzi [5, 6]. Migrena znacznie pogarsza jakość życia pacjentów, upośledza naukę, zmniejsza zdolność do pracy, może prowadzić do rozwoju depresji, zaburzeń relacji w rodzinie [8, 9, 10]. Ciężkie napady wymagają kilkudniowego zwolnienia lekarskiego (może to być kilkanaście dni w roku), troskliwej opieki i zrozumienia ze strony najbliższych [6]. Należy również pamiętać, że migrena jest uznanym powszechnie czynnikiem ryzyka udaru mózgu, szczególnie w populacji młodych kobiet w wieku lat, stosujących doustne środki antykoncepcyjne, palących papierosy, z zakrzepicą żylną lub/i nadciśnieniem tętniczym [11, 12]. Badania dowiodły, że koszty leczenia choroby są zdecydowanie niższe niż ekonomiczny rachunek strat wynikających z nieobecności chorych w pracy lub ich obniżonej produktywności z powodu napadu bólu [13,14]. Dlatego też bardzo istotne jest właściwe rozpoznanie bólu migrenowego oraz jego szybkie, skuteczne i bezpieczne leczenie. 2 Suplement/2016
3 [5, 7, 16, 17] Tabela 1: Kryteria diagnostyczne migreny bez aury i z aurą Migrena bez aury. Co najmniej 5 napadów spełniaja cych kryteria B D B. Czas trwania bólu 4-72 h (nieleczonych lub leczonych nieskutecznie) C. Ból charakteryzuje sie co najmniej 2 z naste puja cych cech: 1) Lokalizacja jednostronna. 2) Pulsuja cy charakter. 3) Umiarkowane lub znaczne nate z enie. 4) Nasilaja cy sie podczas zwykłej aktywności fizycznej lub zmuszaja cy do jej unikania. D. Napadom towarzyszy co najmniej 1 z naste puja cych dolegliwości: 1) Nudności i/lub wymioty. 2) Fotofobia i fonofobia. E. Brak zwia zku z inna choroba Migrena z aurą. Co najmniej 2 napady spełniaja ce kryterium B-D B. ura przebiega z co najmniej 1 z naste puja cych objawów, bez niedowładu: 1) W pełni odwracalne zaburzenia widzenia składaja ce sie z objawów dodatkowych (np. migoca ce światła, plamy lub linie) i/lub objawy ubytkowe (np. zaniewidzenie). 2) W pełni odwracalne zaburzenia czucia składaja ce sie z objawów dodatkowych (np. uczucie kłucia lub mrowienia) i/lub objawy ubytkowe (np. dre twienie). 3) W pełni odwracalne zaburzenia mowy. C. Co najmniej 2 objawy z poniższych: 1) Jednoimienne objawy wzrokowe i/lub jednostronne objawy czuciowe. 2) Co najmniej 1 objaw aury rozwija sie stopniowo w cia gu 5 lub wie cej minut i/lub róz ne objawy aury pojawiaja sie kolejno w odste pach co najmniej 5-minutowych. 3) Kaz dy objaw trwa nie krócej niz 5 i nie dłuz ej niz 60 minut. D. Ból głowy spełniaja cy kryteria dla migreny bez aury rozpoczyna sie w trakcie aury lub w cia gu 60 minut od jej zakończenia E. Brak zwia zku z inna jednostka chorobowa Migrena obraz kliniczny Istotę tej choroby stanowią napady bólu głowy o różnym nasileniu, które pojawiają się nagle, bądź mogą być poprzedzone tzw. aurą [5, 7, 15, 16, 17]. Typowy ból jest tętniący, jednostronny, dotyczy okolicy czoła, oczodołu i skroni, stopniowo narasta, może nasilać się podczas zwykłego wysiłku fizycznego (np. przy wchodzeniu po schodach). W 40% przypadków ból rozpoczyna się obustronnie lub rozchodzi się z jednej strony na całą głowę. Bólowi towarzyszy szereg objawów, do których najczęściej należą: nudności, wymioty, fotofobia (światłostręt), fonofobia (nadwrażliwość na dźwięk), osmofobia (nadwrażliwość na zapachy) [tabela 1]. Ponadto mogą występować zawroty głowy, poty, dreszcze, kołatanie serca, duszność, ziewanie, wielomocz, a nawet omdlenia. W migrenie z aurą faza bólowa poprzedzona jest specyficznymi dolegliwościami, które pojawiają się nie dłużej niż na 60 minut przed jej wystąpieniem [tabela 1]. Są to przeważnie ogniskowe objawy neurologiczne, np: aura wzrokowa mroczek migrenowy (migocąca, rozszerzająca plamka), błyski, świecące punkty, zniekształcenia obrazu, rzadziej niedowidzenie, podwójne widzenie, ograniczenie pola widzenia, krótkotrwałe oślepnięcie; aura czuciowa parestezje mrowienia, drętwienia, uczucie zmian temperatury w okolicy ust oraz kończyn; aura ruchowa przemijające niedowłady połowicze, afazja, zawroty głowy, zaburzenia równowagi; inne zaburzenia mowy (dyzartria), szum w uszach, ataksja niezborność ruchowa Napad migreny trwa zwykle od 4 do 72 godzin, ze średnią częstotliwością do 1-2 napadów w miesiącu. Może on wystąpić samoistnie lub być sprowokowany przez określone czynniki, takie jak stres, zmęczenie, miesiączka, pokarm (np. czerwone wino, ser pleśniowy, kawa, czekolada, marynaty, tłuste potrawy). Rozróżnia się napady lekkie, umiarkowane i ciężkie. W lekkich napadach zdolność do codziennych zajęć i pracy jest zachowana, ale w różnym stopniu ograniczona (zwłaszcza w odniesieniu do pracy umysłowej); w napadach umiarkowanych chory nie może pracować, natomiast w ciężkich musi leżeć (najchętniej w ciemnym i cichym pomieszczeniu, z dala od zapachów kuchennych) [16, 17]. Wskazaniem do hospitalizacji jest stan migrenowy, czyli cyklicznie powtarzające się napady bólu, trwające nie krócej niż 72 godziny, poprzedzielane przerwami nie dłuższymi niż 4 go- 3
4 dziny, oporne na klasyczne środki przeciwmigrenowe. W takim przypadku ból jest o bardzo dużym nasileniu, upośledza samoobsługę chorego, a objawy współtowarzyszące, w tym uporczywe wymioty, prowadzą do odwodnienia organizmu [5, 6, 15]. Tabela 2: Zalecenia stosowania leków w napadzie migreny według EFNS [19] Leki Preparat złożony S (250 mg) + paracetamol ( mg) + kofeina (50 mg) Ibuprofen mg doustnie Paracetamol 1000 mg doustnie lub doodbytniczo S 1000 mg doustnie lub dożylnie (w Polsce preparat do podawania i.v. nie jest doste pny) Naproksen mg doustnie Diklofenak mg doustnie Metamizol 1000 mg doustnie lub dożylnie Tryptany sa skuteczne u około 60% chorych, u których nie wysta piła poprawa po przyje ciu nieswoistych leków przeciwbólowych. Metoklopramid 20 mg p.o. lub 10 mg pozajelitowo Klasa zaleceń B B Leczenie migreny Postępowanie terapeutyczne w migrenie jest wielokierunkowe i powinno obejmować następujące elementy [18] : Wyjaśnienie pacjentowi istoty choroby. Wiele badań dowodzi, że chorzy szczególnie z ciężkimi napadami bólu odczuwają lęk wynikający z ich nieświadomości. Bywa, że są przeświadczeni o guzie bądź tętniaku mózgu. Najważniejszą rolą lekarza, farmaceuty jest wyjaśnienie choremu, że migrena nie jest niebezpieczna, jakkolwiek bardzo dokuczliwa. Pacjent powinien wiedzieć, że migreny nie można całkowicie wyleczyć, ale można tak dobrać leki, aby napady były rzadkie i miały łagodny charakter. Zidentyfikowanie czynników wyzwalających napady i w miarę możliwości unikanie ich przez pacjenta. Należy jednak pamiętać, że jest to bardzo indywidualne. Niedopuszczalne jest zakazywanie pacjentowi na przykład spożycia czekolady, picia kawy, wina, jeżeli nie wiadomo, czy na pewno prowokują one napad migreny. Leczenie doraźne ma na celu jak najszybsze zmniejszenie natężenia bólu oraz liczby i nasilenia towarzyszących objawów autonomicznych. Leczenie profilaktyczne ma na celu zmniejszenie częstości występowania napadów i uzyskanie lepszej odpowiedzi na leczenie doraźne oraz poprawę jakości życia. Leczenie farmakologiczne migreny W leczeniu napadu migreny stosuje się nieswoiste leki przeciwbólowe (paracetamol, kwas acetylosalicylowy S, niesteroidowe leki przeciwzapalne NLPZ i złożone leki przeciwbólowe) oraz swoiste (tryptany, rzadziej ze względu na działania niepożądane pochodne alkaloidu sporyszu ergotaminę i dihydroergotaminę) [5, 7, 16, 18]. Skuteczne leczenie napadu jest uwarunkowane jak najszybszym zastosowaniem odpowiedniego leku w efektywnej dawce [16]. Uproszczony schemat postępowania farmakologicznego w napadzie migreny przedstawiono na rycinie 1. Jeżeli napady migreny powtarzają się co najmniej 2 razy w miesiącu, znacząco pogarszają jakość życia, nie ustępują pod wpływem leczenia doraźnego lub współistnieją z trwającą bardzo długo lub uciążliwą aurą należy rozważyć leczenie profilaktyczne, które obejmuje zastosowanie β-adrenolityków (metoprololu, propranololu), leków przeciwpadaczkowych (kwasu walproinowego, topiramatu), lub antagonistów kanału wapniowego (flunaryzyny) [5, 7, 16, 18]. 4 Suplement/2016
5 Rycina 1: Uproszczony algorytm postępowania w napadzie bólu migrenowego BÓL MIGRENOWY CIĘŻKOŚĆ NPDU ŁGODNY DO UMIRKOWNEGO: 1. TERPI SKOJRZON PRCETMOL/S/KOFEIN PIERWSZY RZUT 2. NLPZ 3. W PRZYPDKU SŁBEJ ODPOWIEDZI N LECZENIE 1, 2 TRYPTNY UMIRKOWNY DO CIĘŻKIEGO: 1. TRYPTNY lub 2. LECZENIE SKOJRZONE TRYPTNY + NLPZ lub 3. DONOSOW DIHYDROERGOTMIN CIĘŻKI: PODWNIE LEKÓW PRENTERLNIE LEKI PRZECIWWYMIOTNE lub Z/BEZ DOŻYLNEJ DIHYDROERGOTMINY DO ROZWŻENI DOŻYLNIE DEKSMETZON Nieswoiste leki przeciwbólowe Nieswoiste leki przeciwbólowe są lekami pierwszego w leczeniu napadów migreny o łagodnym lub umiarkowanym nasileniu. Zalicza się do nich: 1) S, 2) ibuprofen, 3) naproksen, 4) diklofenak, 5) paracetamol, 6) preparat złożony zawierający S, paracetamol i kofeinę, 7) metamizol. Należy jednak podkreślić, że nie wszystkie powyżej wymienione rodzaje terapii są równie skuteczne i bezpieczne. W 2009 Europejska Federacja Towarzystw Neurologicznych (European Federation of Neurological Societes EFNS) powołała zespół ekspertów w celu opracowania zaleceń dotyczących różnych metod leczenia farmakologicznego migreny [19]. Zalecenia sformułowano na podstawie wiarygodnych i aktualnych danych naukowych pochodzących z badań klinicznych, a ich siłę określono zgodne z kryteriami EFNS: klasa dane postępowanie o dobrze udokumentowanej skuteczności/nieskuteczności lub szkodliwości; klasa B dane postępowanie prawdopodobnie jest skuteczne/nieskuteczne lub szkodliwe, ale konieczne jest potwierdzenie przez przynajmniej 1 badanie o odpowiedniej wiarygodności; klasa C dane postępowanie być może jest skuteczne/ nieskuteczne lub szkodliwe, ale konieczne są dalsze badania. W większości badań klinicznych leczenie napadów migreny uznawano za skuteczne, jeśli ból ustąpił całkowicie lub znacznie się zmniejszył w ciągu 2 godzin od podania leku i nie nawrócił w ciągu 24 godzin (chory nie musiał przyjmować w tym czasie dodatkowych leków). Przy zaleceniu pacjentowi leczenia lekami przeciwbólowymi zarówno nieswoistymi jak i swoistymi nie można pominąć ryzyka rozwoju bólu głowy z nadużywania leków. by uniknąć takiej sytuacji eksperci zalecają ograniczenie przyjmowania prostych leków przeciwbólowych do 15 dni w miesiącu, a preparatów złożonych do 10 dni w miesiącu [19]. W przypadku leczenia napadu migreny najwyższą klasą zaleceń z nieswoistych leków przeciwbólowych otrzymał preparat złożony (S + paracetamol + kofeina) oraz monoterapia ibuprofenem, naproksenem, S lub paracetamolem (tabela 2). Należy jednak pamiętać, że skuteczność przeciwbólową monoterapii NLPZ, S lub paracetamolem warunkuje wysoka dawka leku, co zwiększa ryzyko działań niepożądanych. W opublikowanych rok później wytycznych ustriackiego (Österreichische Kopfschmerzgesellschaft ÖKSG), 5
6 Tabela 3: Leczenie napadu migreny według [20] Leki przeciwbólowe Preparat złożony S ( ), paracetamol ( ), kofeina (50-65) Klasa zaleceń Skuteczność Bezpieczeńtwo Komentarz Rekomenandacje S mg Ibuprofen 400 mg Paracetamol 1000 mg Phenazon Naratryptan 2,5 mg S + paracetamol C + + Terapia o najlepiej udokumentowanej skuteczności Preferowane tabletki w formie rozpuszczelnej Naproksen D 0 ++ Dawki mg S + witamina C D 0 ++ Przynajmniej dawka S 400 mg Tylko w wybranych przypadkach Tylko w wybranych przypadkach Tylko w wybranych przypadkach Szwajcarskiego (Schweizerische Kopfwehgesellschaft SKG) i dwóch Niemieckich Towarzystw Neurologicznych (Deutsche Migräne und Kopfschmerzgesellschaft DMKG, the Deutsche Gesellschaft für Neurologie DGN) leczeniem pierwszego rzutu w napadzie migreny nadal pozostała terapia preparatem złożonym, ze względu na najlepiej udokumentowaną skuteczność i tolerancję w dużych randomizowanych, wieloośrodkowych, podwójnie zaślepionych badaniach (tabela 3) [20, 21, 22, 23]. Udowodniono bowiem, że skojarzenie w jednej tabletce S, paracetamolu i kofeiny gwarantuje silniejsze oraz szybsze działanie przeciwbólowe w napadzie migreny niż zastosowanie sumatryptanu w dawce 50 mg [21] lub S i paracetamolu w większych dawkach oddzielnie lub w połączeniu bez kofeiny [22]. Badanie Goldsteina i wsp. objęło łącznie 1550 pacjentów z ciężkim bólem migrenowym [23]. Porównano wpływ dwóch terapii przeciwbólowych: a) skojarzonej (paracetamol 500 mg + kwas acetylosalicylowy 500 mg + kofeina 130 mg); b) monoterapii ibuprofenem (400 mg) na czas ustąpienia bólu, nasilenia bólu oraz innych objawów towarzyszących fonofobii, fotofobii od momentu zażycia pojedynczej dawki preparatu. Po wpływem leku złożonego ból ustępował o 16 minut szybciej niż po zastosowaniu ibuprofenu (132 minut vs. 148 minut, p = 0.026). Leczenie skojarzone okazało się skuteczniejsze niż monoterapia w różnych punktach czasowych w odniesieniu do: ustąpienia bólu (po 45 minutach, 2h, 3h, 4h od zażycia leków), p<0.04, fotofobii (w ciągu 15minut), p = 0.013, fonofobii (po 3h), p = 0.018, zmniejszenia nasilenia bólu (w ciągu 1-3 godzin), p<0.05. Zastosowanie innych leków przeciwmigrenowych w grupie pacjentów, którzy otrzymali lek złożony było istotnie mniejsze (p = 0.018) niż u chorych leczonych ibuprofenem. Zaletą skojarzenia trzech substancji paracetamolu, S i kofeiny w jednej tabletce jest udowodniona skuteczność kliniczna z dobrą tolerancją oraz prostota dawkowania. Niższa dawka leków przeciwbólowych (S i paracetamolu) wiąże się z mniejszym ryzykiem działań niepożądanych niż poszczególnych składowych w wyższych dawkach. Dodanie kofeiny zwiększa skuteczność przeciwbólową S i paraceta- 6 Suplement/2016
7 molu. Różny początek działania i czas potrzebny do osiągnięcia stężenia maksymalnego działania poszczególnych składowych preparatu złożonego przyczynia się do szybkiego i długiego efektu przeciwbólowego. Wszystkie składowe preparatu wchłaniają się z przewodu pokarmowego w %. Działanie przeciwbólowe S rozpoczyna się po 30 minutach od chwili zastosowania, osiągając maksimum po minutach. Po zażyciu pojedynczej dawki efekt ten utrzymuje się przez 3-6 godzin. Paracetamol osiąga maksymalne stężenie w czasie od 10 minut do 2 godzin. Stężenie maksymalne kofeiny zaś występuje po minutach a okres półtrwania w surowicy wynosi od 3 do 7 godzin. Podsumowanie Na podstawie randomizowanych, wieloośrodkowych badań z zastosowaniem podwójnie ślepej próby oraz wytycznych różnych międzynarodowych towarzystw najlepszą opcją terapeutyczną pierwszego rzutu w leczeniu doraźnym napadu migreny jest terapia preparatem złożonym zawierającym S, paracetamol i kofeinę. FP/157/ Piśmiennictwo 1. Lipton RB, Stewart WF, Diamond S, Diamond ML, Reed M. Prevalence and burden of migraine in the United States: data from the merican Migraine Study II. Headache. 2001;41: Rasmussen B, Stewart W. Epidemiology of migraine. W: Olesen J., Tfelt- Hansen P., Welch K. (red.). The headaches. 2nd edn. Lippincott Williams & Wilkins, Philadelphia 2000: Dahlöf C, Linde M. One-year prevalence of migraine in Sweden: a population-based study in adults. Cephalalgia 2001; 21: Takeshima T., Ishizaki K., Fukuhara Y. i wsp. Population-based door-todoor survey of migraine in Japan: the Daisen study. Headache 2004; 44: Lukasik M, Owecki MK, Kozubski W. Leczenie doraźne i profilaktyka napadów migreny. Neuropsychiatria i Neuropsychologia 2012; 7: Prusiński. Migrena główna przyczyna przewlekłych i nawracających bólów głowy. Przew.Lek. 2004;3: Linde M. Migrena: Współczesne kierunki leczenia. Polski Przegląd Neurologiczny 2008, sup. C: C1-C3. 8. Terwindt G, Ferrari M., Tijhuis M., Groenen S., Picavet H., Launer L. The impact of migraine on quality of life in the general population. The GEM study. Neurology 2000; 55: Wang S.-J., Fuh J.-L., Lu S.-R., Juang K.-D. Quality of life differs among headache diagnoses: analysis of SF-36 survey in 901 headache patients. Pain 2001; 89: Lipton R., Bigal M., Kolodner K., Stewart W., Liberman J., Steiner T. The family impact of migraine: populationbased studies in the US and UK. Cephalalgia 2003; 23: Stang P., Carson., Rose K. i wsp. Headache, cerebrovascular symptoms, and stroke. Neurology 2005; 64: Sochurkova D., Moreau T., Lemesle M., Menassa M., Giroud M., Dumas R. Migraine history and migraine-induced stroke in the Dijon stroke registry. Neuroepidemiology 1999; 18: Steiner T. Headache burdens and bearers. Funct. Neurol. 2000; 15 (supl. 3): Fishman P, Black L. Indirect costs of migraine in a managed care population. Cephalalgia 1999; 19: Prusiński. Migrena w praktyce podstawowej opieki zdrowotnej. Przew.Lek. 2001; 4: Gilmore B, Michael M. Treatment of acute migraine headache. m Fam Physician 2011; 83: Ebell MH. Diagnosis of migraine headache. m Fam Physician. 2006; 74: Prusiński Nowoczesne leczenie migreny. Lek w Polsce 2000; 10: Evers S, Áfra J, Frese I wsp.: EFNS guideline on the drug treatment of migraine revised report of an EFNS task force. Eur J Neurol, 2009; 16: Haag G, Diener HC, May et al.: Self-medication of migraine and tension-type headache: summary of the evidence based recommendations of the Deutsche Migräne und Kopfschmerzgesellschaft (DMKG), the Deutsche Gesellschaft für Neurologie (DGN), the Österreichische Kopfschmerzgesellschaft (ÖKSG) and the Schweizerische Kopfwehgesellschaft (SKG). J Headache Pain 2011; 12: Goldstein J, Silberstein SD, Saper JR, et al. cetaminophen, aspirin, and caffeine versus sumatriptan succinate in the early treatment of migraine: results from the SSET trial. Headache 2005;45: Diener HC, Pfaffenrath V, Pageler L, Peil H, icher B. The fixed combination of acetylsalicylic acid, paracetamol and caffeine is more effective than single substances and dual combination for the treatment of headache: a multicentre, randomized, double-blind, single-dose, placebo-controlled parallel group study. Cephalalgia. 2005; 25: Goldstein J, Hagen M, Gold M. Results of a multicenter, double-blind, randomized, parallel-group, placebo-controlled, single-dose study comparing the fixed combination of acetaminophen, acetylsalicylic acid, and caffeine with ibuprofen for acute treatment of patients with severe migraine. Cephalalgia 2014;34:
8 Farmacja Praktyczna Redaktor Merytoryczna: Barbara Misiewicz-Jagielak Redaguje Zespół: Dominika Bandurska, Michał Borysiuk, nna Cielemęcka, Marta Gawrylik, Justyna Grudniak, Monika Jasłowska, Magdalena Kochańska, Karolina Kumanek, Marcin Lewandowski, Barbara Misiewicz-Jagielak, Joanna Ordańska-Kucińska, Paulina Pol, Bożenna Płatos, nna Robak-Reczek. Na zlecenie: Polpharma Biuro Handlowe Sp. z o.o., ul. Bobrowiecka 6, Warszawa Wydawca: Valkea Media S.., ul. Elbląska 15/17, Warszawa Redaktor naczelny: Łukasz Kuźmiński Dyrektor projektu: Tomasz Opiela Projekt graficzny: Wojciech Jastrzębski
Przedmowa do wydania polskiego. Przedmowa. 1.1 Fizjologia bólu i. 1.2 Miejsca działania środków przeciwbólowych w bólach głowy 4. 1.
Przedmowa do wydania polskiego Przedmowa V VI 1 Anatomia i fizjologia 1.1 Fizjologia bólu i 1.2 Miejsca działania środków przeciwbólowych w bólach głowy 4 1.3 Patogeneza 6 1.4 Klasyfikacja International
Bardziej szczegółowoTopiramat w profilaktyce migreny: dane uzyskane na podstawie analizy zbiorczej i otwartego badania obserwacyjnego
ISSN 1734 5251 www.neuroedu.pl OFICJALNE PORTALE INTERNETOWE PTN www.ptneuro.pl PROFILAKTYCZNE LECZENIE BÓLÓW GŁOWY Topiramat w profilaktyce migreny: dane uzyskane na podstawie analizy zbiorczej i otwartego
Bardziej szczegółowoAgencja Oceny Technologii Medycznych
Agencja Oceny Technologii Medycznych Rada Przejrzystości Stanowisko Rady Przejrzystości nr 45/2014 z dnia 28 stycznia 2014 r. w sprawie oceny leku Botox (toksyna botulinowa typu A 100 jednostek) we wskazaniu
Bardziej szczegółowo2
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Wzajemne oddziaływanie substancji leczniczych, suplementów diety i pożywienia może decydować o skuteczności i bezpieczeństwie terapii. Nawet przyprawy kuchenne mogą w istotny sposób
Bardziej szczegółowoMigrena rozpoznanie i leczenie
Migrena rozpoznanie i leczenie Hanna Wójcik-Drączkowska, Małgorzata Bilińska, Walenty Nyka Klinika Neurologii Dorosłych Akademii Medycznej w Gdańsku STRESZCZENIE Migrena jest jednym z najczęstszych samoistnych
Bardziej szczegółowoParacetamol Biofarm Paracetamolum 500 mg, tabletki
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta Paracetamol Biofarm Paracetamolum 500 mg, tabletki Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku, ponieważ zawiera ona informacje
Bardziej szczegółowoEPIDEMIOLOGIA RAKA TRZUSTKI
CZY WSPÓŁCZESNE METODY FARMAKOLOGICZNEGO LECZENIA BÓLU NOWOTWOROWEGO WPŁYWAJĄ NA POPRAWĘ JAKOŚCI ŻYCIA PACJENTÓW Z RAKIEM TRZUSTKI? praca wykonywana pod kierunkiem: dr hab. n. med. prof. nadzw. UM Waldemara
Bardziej szczegółowoAneks III. Zmiany w odpowiednich punktach skróconej charakterystyki produktu leczniczego i ulotce dla pacjenta.
Aneks III Zmiany w odpowiednich punktach skróconej charakterystyki produktu leczniczego i ulotce dla pacjenta. Uwaga: Niniejsze zmiany w odpowiednich punktach skróconej charakterystyki produktu leczniczego
Bardziej szczegółowoPrzywrócenie rytmu zatokowego i jego utrzymanie
Przywrócenie rytmu zatokowego i jego utrzymanie Jak wspomniano we wcześniejszych artykułach cyklu, strategia postępowania w migotaniu przedsionków (AF) polega albo na kontroli częstości rytmu komór i zapobieganiu
Bardziej szczegółowoLECZENIE STWARDNIENIA ROZSIANEGO (ICD-10 G 35)
Załącznik B.29. LECZENIE STWARDNIENIA ROZSIANEGO (ICD-10 G 35) 1. Kryteria kwalifikacji: ŚWIADCZENIOBIORCY 1.1. Leczenie interferonem beta: 1) wiek od 12 roku życia; 2) rozpoznanie postaci rzutowej stwardnienia
Bardziej szczegółowoAneks III. Zmiany w odpowiednich punktach Charakterystyki Produktu Leczniczego i ulotki dla pacjenta
Aneks III Zmiany w odpowiednich punktach Charakterystyki Produktu Leczniczego i ulotki dla pacjenta Uwaga: Może wyniknąć potrzeba dokonania kolejnych aktualizacji Charakterystyki Produktu Leczniczego i
Bardziej szczegółowoKonferencja SAMOLECZENIE A EDUKACJA ZDROWOTNA, POLITYKA ZDROWOTNA, ETYKA Kraków, 20.04.2009 r.
Piotr Burda Biuro In formacji T oksykologicznej Szpital Praski Warszawa Konferencja SAMOLECZENIE A EDUKACJA ZDROWOTNA, POLITYKA ZDROWOTNA, ETYKA Kraków, 20.04.2009 r. - Obejmuje stosowanie przez pacjenta
Bardziej szczegółowoLECZENIE STWARDNIENIA ROZSIANEGO (ICD-10 G 35)
Załącznik B.29. LECZENIE STWARDNIENIA ROZSIANEGO (ICD-10 G 35) ŚWIADCZENIOBIORCY 1.Kryteria kwalifikacji 1.1 Leczenia interferonem beta: 1) wiek od 12 roku życia; 2) rozpoznanie postaci rzutowej stwardnienia
Bardziej szczegółowoZadanie pytania klinicznego (PICO) Wyszukanie i selekcja wiarygodnej informacji. Ocena informacji o metodzie leczenia
Praktykowanie EBM Krok 1 Krok 2 Krok 3 Krok 4 Zadanie pytania klinicznego (PICO) Wyszukanie i selekcja wiarygodnej informacji Ocena informacji o metodzie leczenia Podjęcie decyzji klinicznej na podstawie
Bardziej szczegółowoLECZENIE STWARDNIENIA ROZSIANEGO (ICD-10 G 35)
LECZENIE STWARDNIENIA ROZSIANEGO (ICD-10 G 35) 1. Kryteria kwalifikacji: ŚWIADCZENIOBIORCY 1.1. Leczenie interferonem beta: 1) rozpoznanie postaci rzutowej stwardnienia rozsianego oparte na kryteriach
Bardziej szczegółowoLECZENIE STWARDNIENIA ROZSIANEGO (ICD-10 G 35)
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 589 Poz. 86 Załącznik B.29. LECZENIE STWARDNIENIA ROZSIANEGO (ICD-10 G 35) 1. Kryteria kwalifikacji: ŚWIADCZENIOBIORCY 1.1. Leczenie interferonem beta: 1) rozpoznanie
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 12 grudnia 2011 r.
Dziennik Ustaw Nr 269 15687 Poz. 1597 1597 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 12 grudnia 2011 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu programów zdrowotnych Na
Bardziej szczegółowoULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA. Rimantin, 50 mg, tabletki. Rymantadyny chlorowodorek
ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA Rimantin, 50 mg, tabletki Rymantadyny chlorowodorek Należy przeczytać uważnie całą ulotkę, ponieważ zawiera ona informacje ważne dla pacjenta. Należy zachować
Bardziej szczegółowoSTAN PADACZKOWY. postępowanie
STAN PADACZKOWY postępowanie O Wytyczne EFNS dotyczące leczenia stanu padaczkowego u dorosłych 2010; Meierkord H., Boon P., Engelsen B., Shorvon S., Tinuper P., Holtkamp M. O Stany nagłe wydanie 2, red.:
Bardziej szczegółowoDoraźne leczenie napadów migrenowych i stanu migrenowego u dzieci i młodzieży
Doraźne leczenie napadów migrenowych i stanu migrenowego u dzieci i młodzieży Acute treatment of migraine attacks and status migrainosus in children and adolescents Leszek Boćkowski, Krzysztof Sendrowski,
Bardziej szczegółowoLeczenie udaru mózgu. zalecenia opracowane przez ekspertów PTN. dr n.med. Michał Karliński
Leczenie udaru mózgu zalecenia opracowane przez ekspertów PTN dr n.med. Michał Karliński II Klinika Neurologiczna Instytut Psychiatrii i Neurologii, Warszawa Agenda Struktura i kontekst wytycznych dot.
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 99 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 99 SECTIO D 2005 Studenckie Koło Naukowe przy Katedrze i Zakładzie Epidemiologii w Lublinie Wydział Lekarski Akademii
Bardziej szczegółowoPułapki farmakoterapii nadciśnienia tętniczego. Piotr Rozentryt III Katedra i Kliniczny Oddział Kardiologii Śląskie Centrum Chorób Serca, Zabrze
Pułapki farmakoterapii nadciśnienia tętniczego Piotr Rozentryt III Katedra i Kliniczny Oddział Kardiologii Śląskie Centrum Chorób Serca, Zabrze Leczenie nadciśnienia tętniczego versus leczenie chorego
Bardziej szczegółowoKiedy rozpocząć przyjmowanie dawki Jak przyjmować lek Uptravi? Jak zwiększać dawkę leku? Pominięcie przyjęcia leku...6
PORADNIK DOTYCZĄCY DOBIERANIA DAWKI - PAKIET DOBIERANIA DAWKI Strona 1 Uptravi tabletki powlekane seleksypag Poradnik dobierania dawki Rozpoczynanie leczenia lekiem Uptravi Przed rozpoczęciem leczenia
Bardziej szczegółowoUlotka dla pacjenta: Informacja dla użytkownika Neuro-Medivitan tabletki powlekane
Nieoficjalne tłumaczenie niemieckiej ulotki dla pacjenta Ulotka dla pacjenta: Informacja dla użytkownika Neuro-Medivitan tabletki powlekane Substancje czynne: tiaminy chlorku chlorowodorek / pirydoksyny
Bardziej szczegółowoBól uważany jest za jeden z potencjalnie istotnych czynników ryzyka dotyczących śmiertelności (Sokka).
VI. 2 Elementy do podsumowania podawanego do publicznej wiadomości. VI. 2.1 Przegląd epidemiologii choroby Odczuwanie bólu jest powszechnym zjawiskiem wśród dzieci. Szacuje się, że ta dolegliwość może
Bardziej szczegółowoŚmiertelność przypisana w tys; całość Ezzatti M. Lancet 2002; 360: 1347
Nadciśnienie tętnicze Prewencja i leczenie Prof. dr hab. med. Danuta Czarnecka I Klinika Kardiologii i Elektrokardiologii Interwencyjnej oraz Nadciśnienia Tętniczego Uniwersytet Jagielloński, Kraków Warszawa.07.04.2013
Bardziej szczegółowoULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA
ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA Karbis, 4 mg, tabletki Karbis, 8 mg, tabletki Karbis, 16 mg, tabletki Karbis, 32 mg, tabletki Candesartanum cilexetilum Należy zapoznać się z treścią ulotki
Bardziej szczegółowoLECZENIE STWARDNIENIA ROZSIANEGO (ICD-10 G 35)
Załącznik B.29. LECZENIE STWARDNIENIA ROZSIANEGO (ICD-10 G 35) ŚWIADCZENIOBIORCY 1.Kryteria kwalifikacji 1.1 Leczenia interferonem beta: 1) wiek od 12 roku życia; 2) rozpoznanie postaci rzutowej stwardnienia
Bardziej szczegółowoCzęść VI: Streszczenie Planu Zarządzania Ryzykiem dla produktu:
Część VI: Streszczenie Planu Zarządzania Ryzykiem dla produktu: Olamide, 10 mg, tabletki VI.2 VI.2.1 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dla produktu leczniczego Olamide przeznaczone do wiadomości
Bardziej szczegółowoZasady leczenia nowo rozpoznanej padaczki
Zasady leczenia nowo rozpoznanej padaczki Ewa Nagańska Klinika Neurologii i Epileptologii CMKP Zasady ogólne jeden incydent napadowy wait and see diagnostyka: wywiad!!!! EEG, TK + kontrast, MRI, wideo-eeg
Bardziej szczegółowoOstra niewydolność serca
Ostra niewydolność serca Prof. dr hab. Jacek Gajek, FESC Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Niewydolność serca Niewydolność rzutu minutowego dla pokrycia zapotrzebowania na tlen tkanek i narządów organizmu.
Bardziej szczegółowoMetoksyfluran (Penthrox) Lek. Justyna Kasznia
Metoksyfluran (Penthrox) Lek. Justyna Kasznia Metoksyfluran nowy-stary środek Stosowany w Australii i Nowej Zelandii od 40 lat jako środek p- bólowy Zarejestrowany we wszystkich krajach Europejskich w
Bardziej szczegółowoElektrostymulacja zamiast leków?
15.12.2014 Nowa metoda leczenia migreny jest już dostępna w Polsce Elektrostymulacja zamiast leków? Pacjenci cierpiący na uporczywe bóle głowy mają alternatywę. Zamiast farmakologii powodującej liczne
Bardziej szczegółowoKod zdrowia dla początkujących Zuchwałych 1 : 2,5-3,5 : 0,5-0,8
// Kod zdrowia dla początkujących Zuchwałych 1 : 2,5-3,5 : 0,5-0,8 Białko 1 : Tłuszcz 2,5-3,5 : Węglowodany 05-0,8 grama na 1 kilogram wagi należnej i nie przejmuj się kaloriami. Po kilku tygodniach dla
Bardziej szczegółowoRodzinna gorączka śródziemnomorska
www.printo.it/pediatric-rheumatology/pl/intro Rodzinna gorączka śródziemnomorska Wersja 2016 2. DIAGNOZA I LECZENIE 2.1 Jak diagnozuje się tę chorobę? Zasadniczo stosuje się następujące podejście: Podejrzenie
Bardziej szczegółowoFARMAKOTERAPIA NADCIŚNIENIA TĘTNICZEGO. Prof. dr hab. Jan J. Braszko Zakład Farmakologii Klinicznej UMB
FARMAKOTERAPIA NADCIŚNIENIA TĘTNICZEGO Prof. dr hab. Jan J. Braszko Zakład Farmakologii Klinicznej UMB Oparte na dowodach zalecenia w leczeniu nadciśnienia tętniczego wg. Joint National Committee (JNC
Bardziej szczegółowoANEKS III Zmiany w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotki dla pacjenta
ANEKS III Zmiany w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotki dla pacjenta Uwaga: Konieczna może być późniejsza aktualizacja charakterystyki produktu leczniczego i ulotki dla pacjenta
Bardziej szczegółowoASMAG FORTE 34 mg jonów magnezu, tabletki Magnesii hydroaspartas
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla użytkownika ASMAG FORTE 34 mg jonów magnezu, tabletki Magnesii hydroaspartas Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku, ponieważ
Bardziej szczegółowoANEKS III Zmiany w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotki dla pacjenta
ANEKS III Zmiany w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotki dla pacjenta Uwaga: Konieczna może być późniejsza aktualizacja charakterystyki produktu leczniczego i ulotki dla pacjenta
Bardziej szczegółowoAgencja Oceny Technologii Medycznych
Agencja Oceny Technologii Medycznych Rada Przejrzystości Stanowisko Rady Przejrzystości nr 5/2012 z dnia 27 lutego 2012 r. w zakresie zakwalifikowania/niezasadności zakwalifikowania leku Valdoxan (agomelatinum)
Bardziej szczegółowoPułapki diagnostyki i leczenia bólów głowy
Pułapki diagnostyki i leczenia bólów głowy Jacek J. Rożniecki Klinika Neurologii, Udarów Mózgu i Neurorehabilitacji RTG Pacjent bez bólów głowy Pacjent z częstymi napadami migreny Pacjent z migreną EEG
Bardziej szczegółowoProgram naukowy. Hotel Mercure Warszawa Centrum Warszawa, ul. Złota 48/54
Program naukowy wersja z dnia 5 marca 2018 Organizatorzy zastrzegają prawo do nanoszenia zmian w programie naukowym Hotel Mercure Warszawa Centrum 00-120 Warszawa, ul. Złota 48/54 Piątek, 13 kwietnia 2018
Bardziej szczegółowoDiosminum. Należy przeczytać uważnie całą ulotkę, ponieważ zawiera ona informacje ważne dla pacjenta.
ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA Diohespan max, 1000 mg, tabletki Diosminum Należy przeczytać uważnie całą ulotkę, ponieważ zawiera ona informacje ważne dla pacjenta. Lek ten jest dostępny
Bardziej szczegółowoLECZENIE STWARDNIENIA ROZSIANEGO (ICD-10 G 35)
Załącznik B.29. LECZENIE STWARDNIENIA ROZSIANEGO (ICD-10 G 35) ŚWIADCZENIOBIORCY ZAKRES ŚWIADCZENIA GWARANTOWANEGO SCHEMAT DAWKOWANIA LEKÓW W PROGRAMIE BADANIA DIAGNOSTYCZNE WYKONYWANE W RAMACH PROGRAMU
Bardziej szczegółowoULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA. Glimbax, 0,74 mg/ml (0,074%), roztwór do płukania jamy ustnej i gardła (Diclofenacum)
ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA Glimbax, 0,74 mg/ml (0,074%), roztwór do płukania jamy ustnej i gardła (Diclofenacum) Należy przeczytać uważnie całą ulotkę, ponieważ zawiera ona ważne informacje
Bardziej szczegółowoStosowanie preparatu BioCardine900 u chorych. z chorobą wieńcową leczonych angioplastyką naczyń
Jan Z. Peruga, Stosowanie preparatu BioCardine900 u chorych z chorobą wieńcową leczonych angioplastyką naczyń wieńcowych II Katedra Kardiologii Klinika Kardiologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi 1 Jednym
Bardziej szczegółowoEpidemia niewydolności serca Czy jesteśmy skazani na porażkę?
Epidemia niewydolności serca Czy jesteśmy skazani na porażkę? Piotr Ponikowski Klinika Chorób Serca Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Ośrodek Chorób Serca Szpitala Wojskowego we Wrocławiu Niewydolność
Bardziej szczegółowoLECZENIE WTÓRNEJ NADCZYNNOŚCI PRZYTARCZYC U PACJENTÓW HEMODIALIZOWANYCH ICD-10 N
Załącznik nr 42 do zarządzenia Nr 59/2011/DGL Prezesa NFZ z dnia 10 października 2011 roku Nazwa programu: LECZENIE WTÓRNEJ NADCZYNNOŚCI PRZYTARCZYC U PACJENTÓW HEMODIALIZOWANYCH ICD-10 N 25.8 Inne zaburzenia
Bardziej szczegółowoInformacja dla pacjentów
info Informacja dla pacjentów ze szpiczakiem mnogim leczonych bortezomibem Polineuropatia indukowana bortezomibem Konsultacja merytoryczna: Prof. dr hab. Lidia Usnarska-Zubkiewicz Katedra i Klinika Hematologii,
Bardziej szczegółowoEBM w farmakoterapii
EBM w farmakoterapii Dr Przemysław Niewiński Katedra i Zakład Farmakologii Klinicznej AM we Wrocławiu Katedra i Zakład Farmakologii Klinicznej AM Wrocław EBM Evidence Based Medicine (EBM) "praktyka medyczna
Bardziej szczegółowoAneks III. Zmiany w odpowiednich punktach Charakterystyki Produktu Leczniczego i Ulotki dla Pacjenta
Uwaga: Aneks III Zmiany w odpowiednich punktach Charakterystyki Produktu Leczniczego i Ulotki dla Pacjenta Ta Charakterystyka Produktu Leczniczego, oznakowanie opakowań i ulotka dla pacjenta jest wynikiem
Bardziej szczegółowoUlotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta. FLUNARIZINUM WZF, 5 mg, tabletki. Flunarizinum
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta FLUNARIZINUM WZF, 5 mg, tabletki Flunarizinum Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku, ponieważ zawiera ona informacje
Bardziej szczegółowoGl. '8X O ~~24 72 83, II, 817 40~ ~:;;, Pawia" 3418, te124 71 32. . Glaxo Sp. z 0.0..
Glaxo 111 N Gl.. Glaxo Sp. z 0.0.. Oddzial W warszaw\e Jana Pawia II 34/6 141 Warszawa, A. W PL fax 247129 '8X O ~~24 72 83, II, 817 40~ ~:;;, Pawia" 3418, te124 71 32 OZla. IInformacji.. Naukowej 00-141
Bardziej szczegółowoASMAG B 20 mg jonów magnezu + 0,25 mg pirydoksyny chlorowodorku, tabletki Magnesii hydroaspartas + Pyridoxini hydrochloridum
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla użytkownika ASMAG B 20 mg jonów magnezu + 0,25 mg pirydoksyny chlorowodorku, tabletki Magnesii hydroaspartas + Pyridoxini hydrochloridum Należy uważnie zapoznać
Bardziej szczegółowoTest edukacyjny. akredytowany przez Polskie Towarzystwo Neurologiczne
Polski Przegląd Neurologiczny, 2006, tom 2, nr 2 Test edukacyjny Szanowni Państwo! Jak zapowiedziano w pierwszym numerze Polskiego Przeglądu Neurologicznego, zamieszczamy kolejny test edukacyjny,. Uczestnictwo
Bardziej szczegółowoDr Jarosław Woroń. BEZPIECZEŃSTWO STOSOWANIA LEKÓW PRZECIWBÓLOWYCH Krynica 11.XII.2009
Dr Jarosław Woroń BEZPIECZEŃSTWO STOSOWANIA LEKÓW PRZECIWBÓLOWYCH Krynica 11.XII.2009 Zakład Farmakologii Klinicznej Katedry Farmakologii CM UJ Kraków Uniwersytecki Ośrodek Monitorowania i Badania Niepożądanych
Bardziej szczegółowoPodsumowanie u zarządzania rzyzkiem dla produktu leczniczego Cartexan przeznaczone do publicznej wiadomości
Podsumowanie u zarządzania rzyzkiem dla produktu leczniczego Cartexan przeznaczone do publicznej wiadomości Omówienie rozpowszechnienia choroby Rosnąca oczekiwana długość życia i starzejące się społeczeństwo
Bardziej szczegółowoInformacje dla pacjenta i fachowych pracowników ochrony zdrowia zaangażowanych w opiekę medyczną lub leczenie
brygatynib Informacje dla pacjenta i fachowych pracowników ochrony zdrowia zaangażowanych w opiekę medyczną lub leczenie Imię i nazwisko pacjenta: Dane lekarza (który przepisał lek Alunbrig ): Numer telefonu
Bardziej szczegółowoLECZENIE STWARDNIENIA ROZSIANEGO (ICD-10 G 35)
Załącznik B.29. LECZENIE STWARDNIENIA ROZSIANEGO (ICD-10 G 35) 1. Kryteria kwalifikacji: ŚWIADCZENIOBIORCY 1.1. Leczenie interferonem beta: 1) rozpoznanie postaci rzutowej stwardnienia rozsianego oparte
Bardziej szczegółowoPytania i dopowiedzi na temat analizy nie-selektywnych niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ) oraz ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego.
18 października 2012 EMA/653433/2012 EMEA/H/A-5(3)/1319 Pytania i dopowiedzi na temat analizy nie-selektywnych niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ) oraz ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego.
Bardziej szczegółowoAneks III Zmiany Charakterystyki Produktu Leczniczego i ulotki dołączonej do opakowania
Aneks III Zmiany Charakterystyki Produktu Leczniczego i ulotki dołączonej do opakowania Uwaga: Poniższe zmiany należy dodać do ważnej Charakterystyki Produktu Leczniczego, oznakowania i ulotki dla pacjenta,
Bardziej szczegółowoULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA
ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA DIKLONAT P, 10 mg/g, żel (Diclofenacum natricum) Należy przeczytać uważnie całą ulotkę, ponieważ zawiera ona ważne informacje dla pacjenta. Lek ten jest
Bardziej szczegółowoElicea, 5 mg, tabletki powlekane Elicea, 10 mg, tabletki powlekane Elicea, 20 mg, tabletki powlekane Escitalopramum
Elicea, 5 mg, tabletki powlekane Elicea, 10 mg, tabletki powlekane Elicea, 20 mg, tabletki powlekane Escitalopramum wiera ona - - - - lub farmaceucie. Patrz punkt 4. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 1. Lek Elicea zawiera
Bardziej szczegółowo12 SQ-HDM Grupa farmakoterapeutyczna: Wyciągi alergenowe, kurz domowy; Kod ATC: V01AA03
SUBSTANCJA CZYNNA (INN) GRUPA FARMAKOTERAPEUTYCZNA (KOD ATC) PODMIOT ODPOWIEDZIALNY NAZWA HANDLOWA PRODUKTU LECZNICZEGO, KTÓREGO DOTYCZY PLAN ZARZĄDZANIA RYZYKIEM 12 SQ-HDM Grupa farmakoterapeutyczna:
Bardziej szczegółowoAKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY
AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY Aktywność fizyczna glukometr glukometr glukometr glukometr glukometr skrocona 8 str broszura aktywnosc fizyczna.indd 1 2013-05-09 14:12:46 AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA
Bardziej szczegółowoWybrane zaburzenia lękowe. Tomasz Tafliński
Wybrane zaburzenia lękowe Tomasz Tafliński Cel prezentacji Przedstawienie najważniejszych objawów oraz rekomendacji klinicznych dotyczących rozpoznawania i leczenia: Uogólnionego zaburzenia lękowego (GAD)
Bardziej szczegółowoANEKS I. Strona 1 z 5
ANEKS I WYKAZ NAZW, POSTAĆ FARMACEUTYCZNA, MOC WETERYNARYJNYCH PRODUKTÓW LECZNICZYCH, GATUNKI ZWIERZĄT, DROGA PODANIA, PODMIOT ODPOWIEDZIALNY POSIADAJĄCY POZWOLENIE NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU W PAŃSTWACH
Bardziej szczegółowoChoroby układu oddechowego wśród mieszkańców powiatu ostrołęckiego
Choroby układu oddechowego wśród mieszkańców powiatu ostrołęckiego Podczas akcji przebadano 4400 osób. Na badania rozszerzone skierowano ok. 950 osób. Do tej pory przebadano prawie 600 osób. W wyniku pogłębionych
Bardziej szczegółowoLECZENIE CHOROBY LEŚNIOWSKIEGO - CROHNA (chlc) (ICD-10 K 50)
Załącznik B.32. LECZENIE CHOROBY LEŚNIOWSKIEGO - CROHNA (chlc) (ICD-10 K 50) ZAKRES ŚWIADCZENIA GWARANTOWANEGO ŚWIADCZENIOBIORCY A. Leczenie infliksymabem 1. Leczenie choroby Leśniowskiego-Crohna (chlc)
Bardziej szczegółowoTomasz Szafrański UNIWERSYTET MEDYCZNY IM. KAROLA MARCINKOWSKIEGO W POZNANIU ODDZIAŁ REUMATOLOGII I OSTEOPOROZY SZPITAL IM. J. STRUSIA W POZNANIU
5 Tomasz Szafrański UNIWERSYTET MEDYCZNY IM. KAROLA MARCINKOWSKIEGO W POZNANIU ODDZIAŁ REUMATOLOGII I OSTEOPOROZY SZPITAL IM. J. STRUSIA W POZNANIU Historia choroby pacjenta Pacjentka lat 67 Wzrost 156
Bardziej szczegółowoULOTKA DLA PACJENTA. MINIRIN Melt (Desmopressinum) 60 mikrogramów 120 mikrogramów 240 mikrogramów Liofilizat doustny
ULOTKA DLA PACJENTA Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku. Należy zachować tę ulotkę, aby w razie potrzeby móc ją ponownie przeczytać. Należy zwrócić się do lekarza lub farmaceuty,
Bardziej szczegółowoPostępowanie orzecznicze wobec kierowców z zaburzeniami tolerancji węglowodanów i cukrzycą
Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę, 2013 Aneks 2 Postępowanie orzecznicze wobec kierowców z zaburzeniami tolerancji węglowodanów i cukrzycą Opracowano we współpracy z dr.
Bardziej szczegółowoMigrena czy zwykły ból głowy pierwsza pułapka!
Migrena czy zwykły ból głowy pierwsza pułapka! Jacek J. Rożniecki Klinika Neurologii, Udarów Mózgu i Neurorehabilitacji Jakie Pan(i) Doktor zna bóle głowy? Migrena Zwykły ból głowy Jakie Pan(i) Doktor
Bardziej szczegółowoUlotka dołączona do opakowania: informacja dla użytkownika
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla użytkownika MAGNE B 6, 48 mg + 5 mg, tabletki powlekane Magnesii lactas dihydricus + Pyridoxini hydrochloridum {logo podmiotu odpowiedzialnego} Należy uważnie
Bardziej szczegółowoLECZENIE CHOROBY LEŚNIOWSKIEGO - CROHNA (chlc) (ICD-10 K 50)
Załącznik B.32. LECZENIE CHOROBY LEŚNIOWSKIEGO - CROHNA (chlc) (ICD-10 K 50) ZAKRES ŚWIADCZENIA GWARANTOWANEGO ŚWIADCZENIOBIORCY SCHEMAT DAWKOWANIA LEKÓW W PROGRAMIE BADANIA DIAGNOSTYCZNE WYKONYWANE W
Bardziej szczegółowoTyreologia opis przypadku 2
Kurs Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego Tyreologia opis przypadku 2 partner kursu: (firma nie ma wpływu na zawartość merytoryczną) Opis przypadku 28-letni mężczyzna zgłosił się do Poradni Endokrynologicznej.
Bardziej szczegółowoULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA. VICEBROL FORTE; 10 mg, tabletki Vinpocetinum
ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA VICEBROL FORTE; 10 mg, tabletki Vinpocetinum Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku. - Należy zachować tę ulotkę, aby w razie potrzeby
Bardziej szczegółowoPodsumowanie danych o bezpieczeństwie stosowania produktu leczniczego Demezon
VI.2 VI.2.1 Podsumowanie danych o bezpieczeństwie stosowania produktu leczniczego Demezon Omówienie rozpowszechnienia choroby Deksametazonu sodu fosforan w postaci roztworu do wstrzykiwań stosowany jest
Bardziej szczegółowoANEKS III ZMIANY W CHARAKTERYSTYKACH PRODUKTÓW LECZNICZYCH I ULOTCE DLA PACJENTA
ANEKS III ZMIANY W CHARAKTERYSTYKACH PRODUKTÓW LECZNICZYCH I ULOTCE DLA PACJENTA Poprawki do CHPL oraz ulotki dla pacjenta są ważne od momentu zatwierdzenia Decyzji Komisji. Po zatwierdzeniu Decyzji Komisji,
Bardziej szczegółowoDiagnostyka różnicowa omdleń
Diagnostyka różnicowa omdleń II KATEDRA KARDIOLOGII CM UMK 2014 Omdlenie - definicja Przejściowa utrata przytomności spowodowana zmniejszeniem perfuzji mózgu (przerwany przepływ mózgowy na 6-8sek lub zmniejszenie
Bardziej szczegółowoZnaczenie obecności schorzeń towarzyszących łagodnemu rozrostowi stercza w podejmowaniu decyzji terapeutycznych przez polskich urologów.
Znaczenie obecności schorzeń towarzyszących łagodnemu rozrostowi stercza w podejmowaniu decyzji terapeutycznych przez polskich urologów. Program DAL-SAFE /ALFUS_L_01798/ Ocena wyników programu epidemiologicznego.
Bardziej szczegółowoULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA VERTIX, 24 MG, TABLETKI (BETAHISTINI DIHYDROCHLORIDUM)
ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA VERTIX, 24 MG, TABLETKI (BETAHISTINI DIHYDROCHLORIDUM) Należy zapoznać się z treścią ulotki przez zastosowaniem leku. - Należy zachować tę ulotkę, aby w
Bardziej szczegółowoPostępy farmakoterapii i rozwiązywanie wybranych problemów farmakoterapeutycznych. Przypadek 1: Farmakoterapia bólu w okresie ciąży.
Postępy farmakoterapii i rozwiązywanie wybranych problemów farmakoterapeutycznych Przypadek 1: Farmakoterapia bólu w okresie ciąży Katedra i Zakład Farmakologii Klinicznej Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu
Bardziej szczegółowoPrzełom I co dalej. Anna Kostera-Pruszczyk Katedra i Klinika Neurologii Warszawski Uniwersytet Medyczny
Przełom I co dalej Anna Kostera-Pruszczyk Katedra i Klinika Neurologii Warszawski Uniwersytet Medyczny Przełom miasteniczny Stan zagrożenia życia definiowany jako gwałtowne pogorszenie opuszkowe/oddechowe
Bardziej szczegółowoPRZEWODNIK DLA FARMACEUTY JAK WYDAWAĆ LEK INSTANYL
PRZEWODNIK DLA FARMACEUTY JAK WYDAWAĆ LEK INSTANYL WAŻNE INFORMACJE DOTYCZĄCE BEZPIECZEŃSTWA: INSTANYL, AEROZOL DO NOSA LEK STOSOWANY W LECZENIU PRZEBIJAJĄCEGO BÓLU NOWOTWOROWEGO Szanowny Farmaceuto, Należy
Bardziej szczegółowoANEKS III UZUPEŁNIENIA DO CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO ORAZ ULOTKI PLA PACJENTA
ANEKS III UZUPEŁNIENIA DO CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO ORAZ ULOTKI PLA PACJENTA 25 UZUPEŁNIENIA ZAWARTE W ODPOWIEDNICH PUNKTACH CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO DLA PRODUKTÓW ZAWIERAJĄCYCH
Bardziej szczegółowoDesogestrel SUBSTANCJE CZYNNE. Grupa farmakoterapeutyczna: progestageny i estrogeny, produkty złożone. GRUPA FARMAKOTERAPEUTYCZNA (KOD ATC)
SUBSTANCJE CZYNNE Desogestrel GRUPA FARMAKOTERAPEUTYCZNA (KOD ATC) Grupa farmakoterapeutyczna: progestageny i estrogeny, produkty złożone. Kod ATC: G03AC09 PODMIOT ODPOWIEDZIALNY NAZWA HANDLOWA PRODUKTU
Bardziej szczegółowoCIBA-GEIGY Sintrom 4
CIBA-GEIGY Sintrom 4 Sintrom 4 Substancja czynna: 3-[a-(4-nitrofenylo-)-0- -acetyloetylo]-4-hydroksykumaryna /=acenocoumarol/. Tabletki 4 mg. Sintrom działa szybko i jest wydalany w krótkim okresie czasu.
Bardziej szczegółowoUlotka dołączona do opakowania: informacja dla użytkownika. Zomig, 2,5 mg, tabletki powlekane. Zolmitriptanum
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla użytkownika Zomig, 2,5 mg, tabletki powlekane Zolmitriptanum Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku, ponieważ zawiera ona informacje
Bardziej szczegółowoSUPLEMENT 2014. Polmatine preparat generyczny memantyny firmy Polpharma zamienny i biorównoważny z lekiem referencyjnym
SUPLEMENT 2014 Polmatine preparat generyczny memantyny firmy Polpharma zamienny i biorównoważny z lekiem referencyjnym Farmacja Praktyczna Redaktor merytoryczna: Barbara Misiewicz-Jagielak Redaguje zespół:
Bardziej szczegółowoDlaczego potrzebne było badanie?
Badanie mające na celu zbadanie czy lek BI 409306 polepsza sprawność umysłową u osób z łagodną postacią choroby Alzheimera oraz trudności z funkcjonowaniem psychicznym Jest to podsumowanie badania klinicznego
Bardziej szczegółowoWYNIKI. typu 2 są. Wpływ linagliptyny na ryzyko sercowo-naczyniowe i czynność nerek u pacjentów z cukrzycą typu 2 z ryzykiem
Wpływ linagliptyny na ryzyko sercowo-naczyniowe i czynność nerek u pacjentów z cukrzycą typu 2 z ryzykiem sercowo-naczyniowym (badanie CARMELINA, 1218.22) Osoby z cukrzycą typu 2 są narażone na 2 do 4-krotnie
Bardziej szczegółowoRodzaje omdleń. Stan przedomdleniowy. Omdlenie - definicja. Diagnostyka różnicowa omdleń
Omdlenie - definicja Diagnostyka różnicowa omdleń Przejściowa utrata przytomności spowodowana zmniejszeniem perfuzji mózgu (przerwany przepływ mózgowy na 6-8sek lub zmniejszenie ilości tlenu dostarczonego
Bardziej szczegółowoAneks I. Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu
Aneks I Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu 1 Wnioski naukowe Uwzględniając raport oceniający komitetu PRAC w sprawie okresowych raportów o bezpieczeństwie
Bardziej szczegółowoULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA. Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku.
ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA KAMAGRA 100 mg, tabletki powlekane Sildenafil w postaci cytrynianu Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku. 1- Należy zachować tę ulotkę,
Bardziej szczegółowoIstnieją dwa główne typy migreny: Migrena bez aury Większość osób cierpiących na migrenę ma ten typ migreny. Najczęstsze objawy to:
CO TO JEST MIGRENA? Migrena jest najczęściej występującym zaburzeniem neurologicznym, które dotyka ok. 12-15% populacji. Trzy razy częściej cierpią na nią kobiety i jest zazwyczaj jest dziedziczona. Jest
Bardziej szczegółowoTribux Bio 100 mg, tabletki
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla użytkownika Tribux Bio 100 mg, tabletki Trimebutini maleas Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku, ponieważ zawiera ona informacje
Bardziej szczegółowoANKIETA ANESTEZJOLOGICZNA
ANKIETA ANESTEZJOLOGICZNA IMIĘ I NAZWISKO PESEL. 1. Czy leczy się Pan/Pani? Jeśli tak to na jakie schorzenie? TAK / NIE 2. Jakie leki przyjmuje Pan/Pani obecnie? TAK / NIE 3. Czy był/a Pan/Pani operowana?
Bardziej szczegółowo