Mieszkać godnie. Wspólnie budujemy politykę mieszkaniową w Polsce.

Transkrypt

1 Mieszkać godnie. Wspólnie budujemy politykę mieszkaniową w Polsce. ODCZAROWAĆ NAJEM - szanse i wyzwania dla działalności Społecznych Agencji Najmu DR HAB. MAGDALENA HABDAS, Uniwersytet Śląski, WPiA

2 Problematyczny rynek mieszkaniowy - Rynek polski deficyt mieszkaniowy, wieloletnie promowanie własności jako sposobu zaspokajania potrzeb mieszkaniowych, wspieranie nabywania własności przez młodych (Rodzina na Swoim / /; Mieszkanie dla Młodych /od 2014/). - TBS y pozytywnie oceniane w Polsce i zagranicą, lecz przerwa w finansowaniu, naciski na wykup mieszkań, problematyczne uzasadnienie partycypacji, - Nieświadoma segregacja najemców najemcy socjalni, komunalni, z TBS ów: dość konsekwentny podział według dochodów, niezamierzona gettoizacja/gentryfikacja

3 Problematyczny rynek mieszkaniowy - Mało rozwinięty rynek prywatny najmu - Uprzedzenia wynajmujących i najemców: często podyktowane doświadczeniami historycznymi, lecz także wynikające z silnej ochrony praw lokatora, przy utrudnionym egzekwowaniu praw wynajmujących (nieefektywność postępowań sądowych, brak przyspieszonych trybów, szybkich sądów w sprawach lokatorskich) - Konieczność promowania innych sposobów zaspokajania potrzeb mieszkaniowych: nie tylko własność, nie zawsze własność

4 Problematyczny rynek mieszkaniowy - ODCZAROWANIE NAJMU stworzenie gwarancji prawidłowego wykonywania umowy - minimalizowanie ryzyka dla wynajmującego (otrzymywanie czynszu, prawidłowe użytkowanie mieszkania) i najemcy (trwałość/bezpieczeństwo najmu, ochrona prywatności/miru domowego, niewygórowany czynsz) - im większe ryzyko związane z najmem, tym większe czynsze, mniejsza dostępność i atrakcyjność najmu

5 Społeczne Agencje Najmu próba odczarowania najmu 1. Pozyskiwanie mieszkań do wynajęcia po czynszach niższych niż rynkowe, wyższe niż komunalne; 2. Zaspokajanie potrzeb osób zbyt bogatych na najem komunalnych, zbyt biednych na własność i najem rynkowy, 3. Uruchomienie zasobów prywatnych, które ze względu na ryzyko najmu nie są udostępniane na rynku, 4. Profesjonalne zarządzanie najmem 5. Uwzględnianie interesów zarówno wynajmującego, jak i najemcy 6. Brak gettoizacji, rozmieszczenie lokatorów w tkance miejskiej

6 Społeczne Agencje Najmu próba odczarowania najmu 1. GWARANCJE DLA WŁAŚCICIELA: - Terminowość otrzymywania czynszu - Utrzymanie lokalu w należytym stanie - Nadzór nad lokatorem (wsparcie lokatora) - Wsparcie prawne - Zarządzanie najmem 2. GWARANCJE DLA NAJEMCY - Umiarkowany czynsz (czynsz społeczny) - Dobry standard mieszkania - Pewność najmu/zamieszkania - Brak dyskryminacji ze względu na sytuację osobistą

7 Społeczne Agencje Najmu nie ma nic za darmo 1. W zamian za zminimalizowanie ryzyka związanego z najmem SAN oczekuje od właściciela: - Zgodzenie się na otrzymywanie czynszu niższego niż rynkowy (o około 30-40%) - Oddanie lokalu w dobrym stanie technicznym/użytkowym - Oddanie lokalu (wynajęcie go SAN, który podnajmie lokatorowi) na dłuższy czas określony (np. 10 lat) - Brak ingerowania w dobór lokatora i w korzystanie przez lokatora z mieszkania 2. W zamian za zminimalizowanie ryzyka związanego z najmem SAN oczekuje od lokatora: - Terminowego płacenia czynszu, - Prawidłowego korzystania z lokalu - Współpracowania z pracownikami SAN (dopuszczanie kontroli, informowanie o problemach z płatnością czynszu, współpraca przy rozwiązywaniu problemów)

8 Społeczne Agencje Najmu wyzwania 1. Uruchomienie jako inicjatywa oddolna (bottom-up approach), a zatem początkowe pozyskiwanie środków w ramach sektora pozarządowego (darowizny, środki unijne, itp.) 2. Kim będą założyciele SAN (gminy, podmioty prywatne /istniejące, nowe?/) 3. W jaki sposób dokonywać selekcji osób chętnych na najem w ramach SAN? 4. Konieczność identyfikacji środków publicznych, które można efektywniej wykorzystać poprzez wspieranie SAN, aniżeli innych, doraźnych, zwykle adresowanych do arbitralnie wybranych grup beneficjentów?

9 Społeczne Agencje Najmu Innowacyjny instrument na rynku mieszkaniowym SAN nie jest odpowiedzią na wszystkie wyzwania związane z ograniczoną dostępnością mieszkań i deficytem mieszkaniowym SAN pozwala na efektywne wykorzystanie istniejących, lecz niewykorzystywanych zasobów prywatnych SAN wprowadza potrzebną alternatywę dla własności mieszkania (np. większa elastyczność w poszukiwaniu pracy, dostosowywania mieszkania do potrzeb zmieniającej się rodziny, unikanie zbyt wczesnego i dużego zadłużania się) SAN odczarowuje najem, minimalizując ryzyko najmu i umożliwiając budowanie zaufania pomiędzy stronami najmu.