Sprawozdanie Powiatowego Lekarza Weterynarii w Żninie o stanie bezpieczeństwa sanitarno-weterynaryjnego na obszarze Powiatu Żnińskiego w 2014 roku

Transkrypt

1 Sprawozdanie Powiatowego Lekarza Weterynarii w Żninie o stanie bezpieczeństwa sanitarno-weterynaryjnego na obszarze Powiatu Żnińskiego w 2014 roku Powiatowy Lekarz Weterynarii w Żninie przy pomocy pracowników Powiatowego Inspektoratu Weterynarii realizował w 2014 roku wszystkie zadania wynikające z ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. o Inspekcji Weterynaryjnej. Swoje zadania wykonywał w szczególności przez: zwalczanie chorób zakaźnych zwierząt, w tym chorób odzwierzęcych; badania kontrolne zakażeń zwierząt; monitorowanie chorób odzwierzęcych i odzwierzęcych czynników chorobotwórczych oraz związanej z nimi oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe u zwierząt, w produktach pochodzenia zwierzęcego i w paszach; badanie zwierząt rzeźnych oraz produktów pochodzenia zwierzęcego; przeprowadzanie kontroli weterynaryjnej w handlu i wywozie zwierząt oraz produktów; kontroli na miejscu w zakresie przestrzegania wymogów wzajemnej zgodności oraz sprawowanie nadzoru nad: bezpieczeństwem produktów pochodzenia zwierzęcego, w tym nad wymaganiami weterynaryjnymi przy ich produkcji, umieszczaniu na rynku oraz sprzedaży bezpośredniej i działalności marginalnej, lokalnej i ograniczonej; wprowadzaniem na rynek zwierząt i ubocznych produktów pochodzenia zwierzęcego; wytwarzaniem, obrotem i stosowaniem pasz, dodatków stosowanych w żywieniu zwierząt, organizmów genetycznie zmodyfikowanych; zdrowiem zwierząt przeznaczonych do rozrodu oraz jakością zdrowotną materiału biologicznego, jaj wylęgowych drobiu i produktów akwakultury; przestrzeganiem przepisów o ochronie zwierząt; przestrzeganiem zasad identyfikacji i rejestracji zwierząt oraz przemieszczaniem zwierząt. Do zadań Powiatowego Lekarza Weterynarii należał również nadzór nad wyznaczonymi lekarzami wolnopraktykującymi, wykonującymi zadania zlecone na podst. art. 16 ust. 1 ustawy o Inspekcji Weterynaryjnej tj. badanie zwierząt rzeźnych i mięsa, nadzór nad miejscami skupu zwierząt oraz przeprowadzanie badań monitoringowych zwierząt w kierunku chorób zakaźnych. Zwalczanie chorób zakaźnych zwierząt, w tym chorób odzwierzęcych. W 2014 roku nie stwierdzono na obszarze powiatu wystąpienia chorób zakaźnych zwierząt podlegających obowiązkowi zwalczania. Z odzwierzęcych 1

2 czynników chorobotwórczych odnotowano bąblowicę u 2 szt. świń, które pochodziły z terenu gm. Rogowo. Dla potwierdzenia oceny sytuacji zdrowotnej zwierząt prowadzone są badania kontrolne zgodnie z rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie określenia jednostek chorobowych, sposobu prowadzenia kontroli oraz zakresu badań kontrolnych zakażeń zwierząt. W ramach tych badań poddano kontroli 1/5 stad bydła w kierunku enzootycznej białaczki bydła 3388 szt. w 165 stadach oraz 1/5 stad bydła w kierunku gruźlicy bydła 9305 szt. w 232 stadach i brucelozy bydła 3195 szt. w 153 stadach. W kierunku brucelozy owiec i kóz poddano badaniu 64 szt. owiec i kóz w 7 stadach, w kierunku pryszczycy 10 szt. bydła w 10 stadach, choroby pęcherzykowej 10 szt. świń w 10 stadach, klasycznego pomoru świń 29 szt. świń w 29 stadach, choroby niebieskiego języka 28 szt. bydła w 4 stadach i 28 szt. owiec w 4 stadach. W kierunku gorączki Q przebadano 14 szt. owiec w 2 stadach, zakaźnego zapalenia nosa i tchawicy/otrętu bydła 14 szt. bydła w 2 stadach. W kierunku klasycznego pomoru dzików wysłano do badania 61 próbek krwi dostarczonych przez myśliwych. W kierunku afrykańskiego pomoru świń przebadano 5 szt. odstrzelonych dzików. Pobrano również próbki w kierunku podejrzenia afrykańskiego pomoru świń w przypadku 2 padłych dzików. W kierunku monitoringu grypy ptaków o wysokiej zjadliwości pobrano 120 prób w 3 fermach reprodukcyjnych gęsi, 1 fermie indyków, 1 fermie bażantów łownych. Po raz pierwszy na terenie Powiatu Żnińskiego pobrano do badania 9 prób środowiskowych w 2-ch stadach świń w kierunku salmonellozy. W wyniku przeprowadzonych badań kontrolnych zakażeń zwierząt, jak również monitoringu chorób odzwierzęcych nie stwierdzono w żadnym przypadku obecności czynników chorobotwórczych. Na terenie Powiatu Żnińskiego od 4 lat nie stwierdza się zakażenia enzootyczną białaczką bydła. Na dzień w Centralnej Bazie Danych Systemu Identyfikacji i Rejestracji zwierząt było zarejestrowanych 1070 stad bydła posiadających status urzędowo wolnych od gruźlicy, brucelozy i enzootycznej białaczki bydła. W roku 2014 r. nie zanotowano ani jednego przypadku chorobowego BSE jak też do Powiatowego Lekarza Weterynarii nie zgłoszono ani jednego podejrzenia tej choroby. Kontrola nad tą chorobą opierała się głównie na pobieraniu prób do badań laboratoryjnych w trakcie uboju bydła oraz od bydła padłego w zakładach utylizacyjnych. Badanie próbek przeprowadzono w ZHW Gdańsku i wszystkie wyniki były negatywne. W związku z prowadzeniem szczepień ochronnych przeciwko wściekliźnie lisów wolno żyjących dostarczono do Zakładu Higieny Weterynaryjnej w Bydgoszczy 80 szt. odstrzelonych lisów. Wszystkie próby dały wynik ujemny. Nie stwierdzono również wścieklizny u 4 szt. zwierząt (lis, 2 koty, pies) przesłanych do badania, w związku z podejrzeniem wścieklizny. W roku 2014 zakłady lecznicze na terenie Powiatu zaszczepiły przeciwko wściekliźnie 7235 psów i 58 koty. W trakcie prowadzonych obserwacji psów (92 szt.), które pokąsały ludzi i zostały podejrzane o wściekliznę stwierdzono przypadki niedopełnienia obowiązku zaszczepienia psów (23 szt.) przeciwko 2

3 wściekliźnie. Za brak aktualnych szczepień p/wściekliźnie nałożono na właścicieli 14 mandatów na kwotę 1320 zł., a w 9-ciu przypadkach skierowano sprawy do organów ścigania. Na terenie Powiatu Żnińskiego prowadzony był krajowy program zwalczania niektórych serotypów Salmonelli w stadach indyków na 3 fermach oraz krajowy program zwalczania niektórych serotypów Salmonelli w stadach brojlerów rzeźnych, również na 4 fermach, oraz na 1 fermie nioski towarowej. Programem objęte zostały 31 stada indyków rzeźnych. Przeprowadzono 2 kontrole. Pobrano 2 próbki urzędowe tj. wymazy podeszwowe. Badanie przeprowadzono w ZHW w Bydgoszczy, nie wykryto pałeczek z rodzaju Salmonella. W przypadku brojlerów gatunku kura programem objęto 4 gospodarstwa (34 wsadów), w którym przeprowadzono 4 kontrole. W przypadku fermy nioski towarowej przeprowadzono 2 kontrole i pobrano 2 próbki urzędowe tj. wymazy podeszwowe. Badanie przeprowadzono w ZHW w Bydgoszczy, nie wykryto pałeczek z rodzaju Salmonella. Właściciele wszystkich ferm prowadzili w trakcie całego roku 2014 badania właścicielskie, w wyniku których również nie wykryto pałeczek z rodzaju Salmonella. Poza programem na 1 fermie gęsi rzeźnych w ramach badań właścicielskich stwierdzono Salmonellę enteritidis. W 2014 roku kontynuowano zapoczątkowany w 2008 roku program monitoringu i zwalczania choroby Aujeszkyego. Powiat Żniński jest regionem wolnym od wirusa choroby Aujeszkyego. Wszystkie stada utrzymujące trzodę chlewną w Powiecie posiadają status urzędowo wolny od wirusa choroby Aujeszkyego. W trakcie całego roku prowadzone były badania monitoringowe przebadano 1299 stad, o łącznej liczbie zwierząt sztuk świń. Nie stwierdzono żadnego dodatniego wyniku spośród pobranych próbek krwi. W ramach przygotowań do ewentualnego wystąpienia chorób zakaźnych zwierząt, a w szczególności afrykańskiego pomoru świń oraz wysoce zjadliwej grypy ptaków w 2014 roku zaktualizowano i uzupełniono pogotowie przeciw epizootyczne. Plany gotowości zwalczania chorób, dla których istnieje obowiązek ich prowadzenia zostały uaktualnione i uzupełnione (klasyczny pomór świń, pryszczyca, wysoce zjadliwa grypa ptaków, rzekomy pomór drobiu, gąbczasta encefalopatia bydła, choroba niebieskiego języka, afrykański pomór świń), co w przypadku nagłego wystąpienia tych chorób znacznie usprawni akcje zwalczania i ograniczy rozprzestrzenianie się ich, a także umożliwi szybki kontakt z osobami odpowiedzialnymi za poszczególne czynności. W związku z potencjalnym zagrożeniem powyższymi chorobami prowadzone były szkolenia lekarzy weterynarii wolnej praktyki i techników weterynarii wchodzących w skład powiatowego zespołu kryzysowego. Dodatkowo, w związku z wystąpieniem w Polsce ognisk afrykańskiego pomoru świń, przeprowadzono szkolenie przedstawicieli poszczególnych kół łowieckich z terenu Powiatu Żnińskiego. W związku ze stwierdzonymi przypadkami grypy ptaków o wysokiej zjadliwości w Europie i na świecie przeprowadzono kampanię informacyjną 3

4 wśród hodowców drobiu, kół łowieckich oraz przeszkolono lekarzy prywatnej praktyki. Nadzór nad produkcją środków spożywczych pochodzenia zwierzęcego. Powiatowy Lekarz Weterynarii w Żninie nadzoruje 55 podmiotów zajmujących się produkcją środków spożywczych pochodzenia zwierzęcego, w tym: 8 zakładów typu rzeźnia, zakład rozbioru, zakład przetwórstwa (bydła, świń, drobiu); 6 punktów skupu zwierząt łownych; 1 chłodnia składowa; 22 gospodarstwa prowadzące sprzedaż bezpośrednią; 3 podmioty prowadzące produkcję marginalną, lokalną, ograniczoną; 14 podmiotów zajmujących się transportem produktów pochodzenia zwierzęcego; 1 podmiot prowadzący pośrednictwo w obrocie produktami pochodzenia zwierzęcego. W 2014 roku zatwierdzono jeden zakład przetwórstwa oraz wpisano do rejestru 3 podmioty zajmujące się transportem produktów spożywczych pochodzenia zwierzęcego, 4 gospodarstwa prowadzące sprzedaż bezpośrednią oraz 2 koła łowieckie. Wykreślono z rejestru 1 zakład prowadzący produkcję marginalną, lokalną i ograniczoną. W ww. obiektach w roku 2014 przeprowadzono 135 kontroli. W wyniku przeprowadzonych kontroli Powiatowy Lekarz Weterynarii w Żninie wydał 17 decyzji administracyjnych nakazujących poprawę stanu sanitarnego obiektów żywnościowych oraz nałożył 7 mandatów karnych na łączną kwotę 2050 zł. Dzięki wydanym decyzjom i prowadzonemu konsekwentnie postępowaniu represyjnemu uzyskano znaczną poprawę stanu sanitarnego obiektów oraz uzyskano poprawę jakości zdrowotnej produktów pochodzenia zwierzęcego. W związku z prowadzonym nadzorem nad ubojami gospodarczymi stwierdzono w porównaniu z poprzednimi latami zdecydowanie mniej przypadków nielegalnych ubojów tzn. bez zgłoszenia zamiaru takiego uboju Powiatowemu Lekarzowi Weterynarii. Za ww. uchybienia nałożono tylko jedną karę pieniężną na kwotę 200 zł oraz pouczano o ustawowym obowiązku powiadamiania Powiatowego Lekarza Weterynarii o zamiarze dokonania uboju w gospodarstwie oraz o obowiązku zapewnienia wykwalifikowanego ubojowca do przeprowadzenia uboju. W Powiecie Żnińskim przeprowadzane jest badanie mięsa zwierząt rzeźnych z ubojów własnych (gospodarskich) w 5 obwodach terenowych, w których wyznaczeni lekarze weterynarii badają zwierzęta rzeźne i mięso w tym na obecność włośni. W 2014 roku nie wykryto włośni u trzody chlewnej, natomiast stwierdzono włośnicę u jednego dzika odstrzelonego na terenie Powiatu. Zważywszy, że cały czas dochodzi do zachorowań na włośnicę u ludzi - w 2014 roku min. stwierdzono duże ognisko zachorowania 4

5 na terenie sąsiedniego Powiatu Mogileńskiego - należy uświadamiać mieszkańców, jakie zagrożenie dla zdrowia i życia ludzi może stwarzać spożywanie niebadanego mięsa wieprzowego i dziczyzny. W roku 2014 ubito w rzeźniach na terenie Powiatu zwierzęta rzeźne w tym: sztuk trzody chlewnej i 102 sztuki bydła. W stosunku do roku 2013 ilość zabitych zwierząt była nieznacznie wyższa. W ramach monitoringu pozostałości chemicznych i biologicznych u zwierząt, których tkanki są przeznaczone do spożycia przez ludzi, w roku 2014 pobrano do badań urzędowych ogółem 29 prób, w tym: mięśnie, narządy wewnętrzne, mocz poubojowo od zwierząt rzeźnych oraz mleko przyżyciowo od bydła mlecznego. Próby zbadano w laboratoriach specjalistycznych ZHW: w Gdańsku, Białymstoku, Olsztynie i w Państwowym Instytucie Weterynarii PIB w Puławach. Próby były badane na pozostałości hormonów, tyreostatyków, metali toksycznych, pestycydów chloroorganicznych i fosforoorganicznych, pozostałości leków weterynaryjnych i antybiotyków, substancji anabolicznych oraz skażenia promieniotwórczego. W wyniku przeprowadzonych badań nie stwierdzono przekroczenia maksymalnego poziomu pozostałości produktów leczniczych ani innych substancji niedozwolonych w produktach pochodzenia zwierzęcego przeznaczonych do spożycia przez ludzi. Zgodnie z podstawową zasadą, że przedsiębiorstwa sektora spożywczego zapewniają na wszystkich etapach produkcji, przetwarzania i dystrybucji żywności, że spełnione są właściwe wymogi higieny ustanowione w obowiązujących przepisach, w ramach tzw. badań właścicielskich prowadzonych pod nadzorem Inspekcji Weterynaryjnej zbadano 350 prób wyprodukowanych środków spożywczych. W 11 przypadkach stwierdzono przekroczenie limitów określonych w przepisach dot. kryteriów bezpieczeństwa żywności; w 8 próbach stwierdzono obecność pałeczek z rodzaju Salmonella, w 3 próbach bakterie Listeria monocytogenes. Następstwem przekroczenia dozwolonych limitów było każdorazowo administracyjne wymuszenie działań naprawczych. W roku 2014 pobrano do badań monitoringowych w kierunku BSE czyli tzw. choroby szalonych krów 5 prób mózgów od bydła ubitego w rzeźni, wszystkie uzyskały wynik negatywny. W stosunku do 2013 roku ilość pobranych prób w kierunku BSE zmalała, ze względu na zmianę przepisów związanych z faktem, że Polska została uznana za kraj o mniejszym ryzyku wystąpienia BSE. Obecnie próby pobiera się od sztuk powyżej 96 miesiąca życia, dotychczas powyżej 30 miesiąca. Podjęto również, wzorem lat ubiegłych, współpracę z Inspekcją Sanitarną w zakresie urzędowej kontroli żywności w odniesieniu do produkcji produktów pochodzenia zwierzęcego, wspólnie kontrolowano chłodnię składową oraz targowisko w Żninie. W ramach nadzoru sanitarno-weterynaryjnego nad pozyskiwaniem mleka surowego do skupu przeprowadzono 94 kontrole gospodarstw. W wyniku tych kontroli oraz biorąc pod uwagę wyniki badania mleka surowego wydano 5 decyzji wstrzymujących sprzedaż mleka do czasu wykazania przez gospodarstwo, że mleko surowe ponownie spełnia wymagane kryteria jakościowe (poziom bakterii i komórek somatycznych). W jednym przypadku 5

6 wydano decyzję nakazującą usunięcie stwierdzonych uchybień natury sanitarno-technicznej. Obecnie na terenie Powiatu Żnińskiego skup mleka surowego prowadzi 7 zakładów mleczarskich bezpośrednio z gospodarstw, z pominięciem punktów skupu. Są to zakłady: Proszkownia Mleka Piotrków Kujawski 34 gospodarstw, Strzelecka Spółdzielnia Mleczarska w Strzelcach Krajeńskich 1 gospodarstwo, ZPM Mlecz Wolsztyn w Damasławku 55 gospodarstw, Mlekpol Grajewo 30 gospodarstw, OSM Kujawia Inowrocław 90 gospodarstwa, Intermilch Adam Szaloty Gniezno 1 gospodarstwo i OSM Strzałkowo 3 gospodarstwa. Łącznie na terenie Powiatu Żnińskiego hodowla bydła mlecznego prowadzona jest w 214 gospodarstwach, z których mleko surowe jest wprowadzane do obrotu. W 2014 roku wydano na wniosek producentów 140 zaświadczeń uprawniających do sprzedaży mleka surowego. W ramach badań monitoringowych pobrano do badań 4 próby mleka: 2 próby na obecność chloramfenikolu i 2 na obecność substancji przeciwbakteryjnych. Nie stwierdzono niedozwolonych środków w badanym mleku. W związku z zaleceniami pokontrolnymi po kontroli przeprowadzonej przez inspektorów FVO w ramach kontroli polskiego systemu nadzoru nad produkcją mleka, która odbyła się w Polsce w 2013 r. w I połowie 2014 roku Główny Lekarz Weterynarii wdrożył programu pilotażowy kontroli jakości mleka surowego. Głównym zadaniem tego programu było sprawdzenie wiarygodności systemu badania mleka surowego prowadzonego przez podmioty skupujące mleko. Powiatowi lekarze weterynarii nadzorujący zakłady mleczarskie w przypadku podejrzenia, że wyniki badania mleka surowego mogą być zafałszowane, powiadamiali właściwych miejscowo dla danej obory powiatowych lekarzy weterynarii. W wyniku takich powiadomień pobrano w 33 gospodarstwach próby mleka zbiorczego. W badaniu laboratoryjnym15 z 33 prób (tj. 45 %) zostało zakwestionowanych ze względu na ponadnormatywne zanieczyszczenie mleka bakteriami oraz przekroczoną normę komórek somatycznych, co świadczyło o niezachowaniu higieny w trakcie pozyskiwania mleka, jak również o podklinicznych stanach zapalnych gruczołu mlekowego. We wszystkich przypadkach wdrożono postępowanie administracyjne w celu wyeliminowania stwierdzonych nieprawidłowości. Kontrola weterynaryjna w handlu i wywozie zwierząt oraz produktów. W miejscowości Nowe Dąbie gmina Łabiszyn znajdują się zatwierdzone miejsce gromadzenia zwierząt dla świń i cieląt oraz miejsce odpoczynku punkt kontroli. W miejscu odpoczynku zatrzymują się głównie transporty świń hodowlanych pochodzących z Danii, zmierzające do Rosji. W 2014 roku, w związku z ograniczeniami wprowadzonymi przez Rosję ze względu na wystąpienie ognisk afrykańskiego pomoru świń w krajach UE, w punkcie kontroli odpoczywało tylko 2760 szt. ( w 2013 r szt.). W 2014 roku z terenu Powiatu wysłano tylko 1 transport świń do uboju 203 szt. na Węgry. Należy podkreślić, że w stosunku do lat poprzednich obserwuje się znaczny wzrost ilości zwierząt do tuczu sprowadzanych z krajów UE bezpośrednio do 6

7 gospodarstw, i tak w roku 2014 sprowadzono na teren Powiatu Żnińskiego ok. 41 tyś. sztuk świń (w 2013 r. - 26,5 tyś. szt.), 142 szt. bydła oraz ok. 225 tyś. szt. drobiu jednodniowego (w 2013 r tyś.). Przywożone zwierzęta zostały poddane kontroli. Kontrole zostały przeprowadzone w gospodarstwach. Łącznie przeprowadzono 129 kontroli. Kontrole administracyjne i kontrole na miejscu przestrzegania wymogów w odniesieniu do zasady wzajemnej zgodności. W roku 2014 przeprowadzono 100% zaplanowanych kontroli w zakresie identyfikacji i rejestracji zwierząt w gospodarstwach utrzymujących bydło, owce i kozy. Skontrolowano łącznie 1994 sztuk bydła w 59 gospodarstwach oraz jedno gospodarstwo wytypowane do kontroli owiec i kóz. Podczas kontroli stwierdzono nieprawidłowości, które dotyczyły głównie przekroczenia 7 dniowego terminu zgłoszenia zdarzeń, tj.: urodzenia, upadków oraz przewozu bydła do i wywozu z siedziby stada. Kolejne nieprawidłowości dotyczyły różnicy między ilością zwierząt znajdujących się w gospodarstwie, a ilością zwierząt w bazie danych systemu Identyfikacji i Rejestracji Zwierząt (IRZ), co wynikało z niewywiązywania się z obowiązku zgłaszania przemieszczeń zwierząt w ustawowym terminie. W związku z nieprawidłowościami dotyczącymi braku zgłoszeń przemieszczeń wydano 2 decyzje administracyjne nakładające obowiązek zgłaszania przemieszczeń bydła. W 2014 roku przeprowadzono 85 kontroli na miejscu przestrzegania wymogów, w zakresie określonym w przepisach o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego. Skontrolowano 5425 sztuk bydła oraz 838 sztuk świń. W związku z przeprowadzonymi kontrolami na miejscu w 49 gospodarstwach utrzymujących bydło stwierdzono niezgodności, co powodowało z kolei naliczanie tzw. punktów karnych i mogło stanowić podstawę do zmniejszenia kwoty w ramach dopłat bezpośrednich. W przypadku kiedy kwota sankcji nie przekraczała równowartości 100 euro Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa odstępowała od zastosowania zmniejszenia kwoty płatności, w związku z tym Powiatowy Lekarz Weterynarii w Żninie zobowiązany był do przeprowadzenia w następnym roku dodatkowych kontroli na miejscu w zakresie realizacji działań naprawczych przez rolnika. Wykazane niezgodności dotyczyły głównie przekroczenia terminów zgłoszeń zdarzeń, tj. urodzenia, śmierci oraz przewozu bydła do i z siedziby stada, różnic w ilości zwierząt w gospodarstwie i w bazie danych systemu IRZ. Na wniosek Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa przeprowadzono również 8 kontroli interwencyjnych wyłącznie w zakresie naruszeń wskazywanych przez pracowników ARiMR. 7

8 Nadzór nad wprowadzaniem na rynek zwierząt Wprowadzenie zwierząt na rynek odbywa się poprzez podmioty prowadzące obrót zwierząt, pośrednictwo w tym obrocie, skup zwierząt oraz przemieszczenia bezpośrednio między producentami w ramach prowadzonej działalności rolniczej. W 2014 roku zostało skontrolowane 100 % podmiotów, każdy zarejestrowany pośrednik był skontrolowany pod względem spełnienia warunków sanitarno-weterynaryjnych zgodnie z rozporządzeniem MRiRW z dnia r. w sprawie szczegółowych wymagań weterynaryjnych dla prowadzenia działalności w zakresie obrotu zwierzętami, pośrednictwa w tym obrocie lub skupu zwierząt. Nadzorem weterynaryjnym w zakresie obrotu zwierzętami, pośrednictwem w tym obrocie lub skupem zwierząt objęte były 24 podmioty. Na koniec 2014 roku liczba ta zmniejszyła się do 22. Każda partia wysyłanych zwierząt kontrolowana była pod kątem zdrowotności, identyfikacji oraz zachowania dobrostanu w transporcie. W stosunku do 2 podmiotów wszczęto postępowanie administracyjne zakończone wydaniem decyzji zobowiązującej pośredników do usunięcia stwierdzonych uchybień, m.in.: doprowadzić podłogę w pomieszczeniach punktu skupu zwierząt do właściwego stanu technicznego, aby była twarda, równa i stabilna, a jej powierzchnia gładka i nie śliska, wyjaśnić nieprawidłowości w przemieszczeniach zwierząt w bazie IRZ ARiMR. W stosunku do jednego podmiotu wydano decyzję odmawiającą stwierdzenia spełniania wymagań weterynaryjnych dla prowadzenia działalności w zakresie obrotu zwierzętami, pośrednictwa w tym obrocie lub skupu zwierząt. W obiekcie, podczas kontroli podmiotu wykazano szereg nieprawidłowości m.in.: niewłaściwe oświetlenie w pomieszczeniu dla zwierząt podejrzanych o chorobę, brak wydzielonego miejsca na składowanie obornika, brak poideł i karmideł, brak wydzielonego miejsca na przechowywanie paszy, obiekt budowlany nie był wyposażony w urządzenia służące do załadunku i wyładunku zwierząt, brak środków dezynfekcyjnych, brak maty przed wejściem do budynku, mata wyłożona na wjeździe miała niewłaściwe wymiary, brak wydzielonego miejsca lub pomieszczenia do przeprowadzania badań z zainstalowanym oświetleniem, wyposażonego w urządzenie do poskramiania i unieruchamiania zwierząt. W związku z nie zgłaszaniem kierownikowi biura ARiMR w ustawowym terminie informacji o przemieszczeniach zwierząt 6-ciu właścicieli podmiotów ukarano mandatami karnymi na kwotę 750 zł. W 2014 roku na terenie Powiatu Żnińskiego odbyła się Pałucka Wystawa Zwierząt, trzy konkursy psów organizowane przez Polski Związek Łowiecki z Bydgoszczy oraz jeden konkurs organizowany przez Związek Kynologiczny w Polsce. Imprezy te były nadzorowane przez wyznaczonych urzędowych lekarzy weterynarii i nie stwierdzono żadnych nieprawidłowości. 8

9 Nadzór nad wprowadzaniem na rynek ubocznych produktów pochodzenia zwierzęcego. Zgodnie z prawem wszystkie podmioty wykorzystujące uboczne produkty pochodzenia zwierzęcego znajdują się pod nadzorem Powiatowego Lekarza Weterynarii. W roku 2014 kontrolowano wszystkie fermy mięsożernych zwierząt futerkowych (3 fermy lisów i 2 fermy norek). Dodatkowo kontroli podlegały 3 zarejestrowane hodowle psów wykorzystujące do żywienia uboczne produkty pochodzenia zwierzęcego. Przeprowadzono 11 kontroli tych podmiotów. Na jednej z ferm norek stwierdzono niewłaściwy stan posadzek i ścian w kuchni paszowej uniemożliwiający prowadzenie skutecznego mycia i dezynfekcji. Wydano decyzję nakazującą usunięcie uchybień w określonym terminie. Właściciel usunął uchybienia w nakazanym terminie, potwierdzone zostało to kontrolą sprawdzającą. Na terenie Powiatu Żnińskiego funkcjonuje też jedna instalacja do współspalania mączek mięsno-kostnych. Kontrole nie wykazały uchybień. Nadzorem objęta jest również działalność polegająca na transporcie ubocznych produktów pochodzenia zwierzęcego. Dwa podmioty zajmują się transportem produktów wykorzystywanych do żywienia zwierząt. Jeden podmiot przewozi tłuszcze paszowe, a drugi podmiot transportuje odpad produkcyjny z mleczarni wykorzystywany do żywienia świń. Trzecia firma, która prowadzi działalność z zakresu usług deratyzacyjnych zarejestrowana została jako przewoźnik martwych zwierząt (gryzoni), które zbierane są i dostarczane do właściwych zakładów utylizacyjnych po wykonaniu zabiegów deratyzacji. Dodatkowo ta sama firma rozszerzyła rejestrację o transport mączek pochodzenia zwierzęcego. Nadzór nad wytwarzaniem, obrotem i stosowaniem pasz. W 2014 roku pod nadzorem Powiatowego Lekarza Weterynarii w Żninie znajdowały się: 1 zatwierdzona wytwórnia pasz (produkująca pasze dla drobiu i świń), 2 zarejestrowane wytwórnie pasz (wytwórnie pasz dla świń), 1 producent oleju i makuchu rzepakowego, a także 1 wytwórca kredy pastewnej. Minimum raz w roku zgodnie z Rocznym Planem Urzędowej Kontroli Pasz na rok 2014 skontrolowno 48 podmiotów zarejestrowanych i zatwierdzonych zajmujących się obrotem paszami (przechowywanie mieszanek paszowych pełnoporcjowych, mieszanek paszowych uzupełniających, materiałów paszowych, dodatków paszowych). Pod nadzorem weterynaryjnym znajdują się również gabinety weterynaryjne, w których można zakupić pasze. W czasie prowadzonych działań kontrolnych w jednej z wytwórni stwierdzono niewłaściwy stan sanitarny pomieszczeń i ich niewłaściwe zabezpieczanie przed dostępem zwierząt oraz stwierdzono nieprawidłowości w procedurach nadzoru właścicielskiego. Wydano decyzję administracyjną nakazującą usunięcie uchybień. Kontrola sprawdzająca wykazała usunięcie nieprawidłowości. 9

10 Powiatowy Lekarz Weterynarii w Żninie kontrolował wszystkie gospodarstwa, które uzyskały specjalne zatwierdzenie na stosowanie w żywieniu zwierząt białek pochodzenia zwierzęcego (mączka rybna i produkty z krwi). Największa liczba kontroli przeprowadzona została w gospodarstwach zarejestrowanych zgodnie z wymogami Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego Nr 183/2005 (w rejestrze PLW w Żninie znajdują się 2334 gospodarstwa). Dokonano 114 kontroli w 106 gospodarstwach. Powiatowy Lekarz Weterynarii w Żninie wydał 7 decyzji nakazujących usunięcie uchybień stwierdzonych podczas przeprowadzonych działań kontrolnych. Najczęstszymi nieprawidłowościami stwierdzanymi w trakcie przeprowadzanych kontroli były: niewłaściwe przechowywania pasz dla zwierząt, brak pełnej dokumentacji zgodnie z rozporządzeniem Nr 183/2005 dotyczącym higieny pasz, brak zabezpieczeń magazynów przeznaczonych do przechowywania pasz przed dostępem gryzoni i ptaków (szczelności drzwi i okien). W 2014 roku 10 gospodarstw utrzymujących zwierzęta gospodarskie z terenu Powiatu zakupiło pasze lecznicze na zlecenie wytworzenia paszy leczniczej wystawione przez lekarzy weterynarii. W 2-ch takich gospodarstwach przeprowadzono kontrole i nie stwierdzono nieprawidłowości. Zgodnie z założeniami Powiatowego Planu Urzędowej Kontroli Pasz na 2014r. pobrano 80 próbek pasz i wody dla zwierząt gospodarskich 44 próbek w gospodarstwach indywidualnych oraz 36 próbki w wytwórniach pasz. Próbki badano w 21 kierunkach biorąc pod uwagę czynniki zagrożeń w zakresie bezpieczeństwa pasz, jakości handlowej oraz substancji niepożądanych pochodzenia roślinnego. W badanych próbkach pasz w 2014 roku nie stwierdzono obecności substancji niedozwolonych. Nadzór nad zdrowiem zwierząt przeznaczonych do rozrodu, jakością zdrowotną materiału biologicznego i jaj wylęgowych drobiu. W ramach urzędowego nadzoru nad materiałem biologicznym dokonano protokolarnych kontroli 8 punktów unasieniania zwierząt, 3 punktów kopulacyjnych ogiera, 1 punktu kopulacyjnego knura, oraz 7 punktów dystrybucji nasienia. Łącznie w roku 2014 przeprowadzono 21 kontroli, zwracając szczególną uwagę na zabezpieczenie przeciw epizootyczne, w związku z prowadzonym programem zwalczania choroby Aujeszkyego i możliwością potencjalnego szerzenia się choroby przez punkty kopulacyjne. Podmioty prowadzące działalność w ramach zakładu drobiu to 3 fermy reprodukcyjne gęsi oraz zakład wylęgu drobiu, zakłady te posiadają zatwierdzenie na rynki UE. W trakcie kontroli ferm reprodukcyjnych gęsi oraz w zakładzie wylęgu drobiu nie stwierdzono poważniejszych uchybień. Łącznie w zakładach drobiu przeprowadzono 5 kontroli. 10

11 Nadzór nad przestrzeganiem przepisów o ochronie zwierząt. W roku 2014 na terenie Powiatu Żnińskiego funkcjonowało 2222 gospodarstw, z których zwierzęta lub środki spożywcze pochodzenia zwierzęcego wprowadzane są na rynek. Kontroli dokonano w gospodarstwach utrzymujących: świnie - 79 kontroli, bydło - 63 kontrole, konie - 10 kontroli, owce i kozy - 3 kontrole, zwierzęta futerkowe - 7 kontroli, drób rzeźny - 6 kontroli, drób nieśny -1 kontrola. Kontrole warunków utrzymywania zwierząt dotyczyły między innymi: minimalnych norm powierzchni uwzględniających gatunek, wiek, stan fizjologiczny zwierząt, wyposażenia w sprzęt przeznaczony do karmienia i pojenia zwierząt, stężenie gazów, natężenia hałasu, warunków oświetlenia, posiadanej przez właściciela dokumentacji leczenia zwierząt. W 2014 roku Powiatowy Lekarz Weterynarii w Żninie wydał w stosunku do 24 podmiotów zalecenia protokolarne, z uwagi na brak podstawy prawnej do wydania decyzji nakazującej usunięcie nieprawidłowości, które związane były z niewłaściwymi warunkami w jakich przebywały zwierzęta. Do nieprawidłowości tych zaliczyć można: niewłaściwy stan sanitarno-weterynaryjny pomieszczeń inwentarskich, brak środków dezynfekujących, brak mat dezynfekcyjnych, brak miejsca do przechowywania środków dezynfekujących i leków, przekroczenia dopuszczalnych stężeń gazów szkodliwych w budynkach inwentarskich, utrzymywanie zwierząt w kojcach lub na stanowiskach o nieodpowiedniej powierzchni lub wymiarach. Zalecenia Powiatowego Lekarza Weterynarii zostały wykonane w wyznaczonych terminach, a potwierdzeniem tego były przeprowadzone kontrole sprawdzające. Inne niezgodności często stwierdzane podczas kontroli gospodarstw to: brak oznakowania wejść do budynków, niewłaściwe zabezpieczenie budynków inwentarskich przed dostępem zwierząt dzikich, ptaków i gryzoni. Specjalnym nadzorem Inspekcji Weterynaryjnej objęte jest na terenie Powiatu Żnińskiego pięć wielkoprzemysłowych ferm trzody chlewnej, oraz sześć ferm zwierząt futerkowych. W 2014 r. przeprowadzono kontrolę na jednej wielkoprzemysłowej fermie trzody chlewnej oraz na wszystkich fermach zwierząt futerkowych. Podczas tych kontroli niestwierdzono nieprawidłowości z zakresu dobrostanu zwierząt. Zgodnie z art. 3 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. o Inspekcji Weterynaryjnej do zadań Inspekcji Weterynaryjnej należy również sprawowanie nadzoru nad przestrzeganiem przepisów o ochronie zwierząt. Związane jest to m.in. z podejmowaniem działań interwencyjnych po otrzymaniu sygnałów o niewłaściwych warunkach utrzymywania zwierząt. W 2014 r. przyjęto trzy zgłoszenia od osób prywatnych. Wszystkie zgłoszenia skutkowały bezzwłoczną interwencją przedstawicieli Powiatowego Inspektoratu Weterynarii. We wszystkich przypadkach podjęta interwencja była wystarczająca do uzyskania poprawy warunków utrzymywania zwierząt, żadna ze spraw nie kwalifikowała się do przekazania do organów ścigania. 11

12 Podsumowanie. Wyżej wymienione zadania na terenie powiatu żnińskiego wykonywało i nadzorowało w 2014 roku ośmiu pracowników merytorycznych, w tym 5 lekarzy weterynarii i 3 zootechników. Powiatowy Lekarz Weterynarii w Żninie wykonywał w okresie sprawozdawczym wszystkie zadania wynikające z obowiązujących przepisów prawa. Dokonując podsumowania przedstawionej działalności Inspekcji Weterynaryjnej w Powiecie Żnińskim, w tym w zakresie chorób zakaźnych zwierząt, chorób odzwierzęcych, produkowanych środków spożywczych pochodzenia zwierzęcego oraz środków żywienia zwierząt należy podkreślić, że nastąpiła znaczna poprawa w zakresie bezpieczeństwa sanitarno weterynaryjnego. Wymuszają to ukazujące się na bieżąco nowe przepisy weterynaryjne. Wdrażana jest coraz większa liczba programów zwalczania chorób zakaźnych zwierząt, oraz nowe przepisy dotyczące wymogów w stosunku do stanu techniczno-sanitarnego zakładów produkcyjnych oraz sprawowania wewnętrznej kontroli produkcji, zmiany w organizacji pracy itd. W zakresie bezpieczeństwa produkowanej żywności pochodzenia zwierzęcego oraz pasz, w oparciu o przeprowadzane na bieżąco kontrole należy stwierdzić, że wytworzone produkty były bezpieczne i nie stwarzały zagrożeń dla zdrowia konsumenta. Biorąc pod uwagę szczególnie dobrą sytuację epizootyczną, a także korzystne wyniki badań monitoringowych stwierdzić należy, że w Powiecie Żnińskim nie stwierdza się zagrożenia dla zdrowia publicznego. Pomimo istniejących jeszcze braków kadrowych, co związane jest z trudną sytuacją finansową Inspekcji Weterynaryjnej, Powiatowy Inspektorat Weterynarii w Żninie w pełni panuje nad bezpieczeństwem sanitarno weterynaryjnym Powiatu Żnińskiego. Powiatowy Lekarz Weterynarii w Żninie Maciej Joachimowski 12