Analiza finansowa ekonomicznej kondycji na przykładzie polskich instytucji. Financial analysis of economic health - Polish entities case.

Transkrypt

1 Analiza finansowa ekonomicznej kondycji na przykładzie polskich instytucji. Financial analysis of economic health - Polish entities case. A. Pietrusiak, K. Kozub, M. Isztwan, J. Frącala, D. Kawecki Wroclaw University of Economics Niniejsza praca traktuje o indeksie kondycji finansowej PHI Zietlova, którego analiza umożliwia lepsze zarządzanie oraz zachowanie ciągłości finansowej badanego podmiotu. Jest to nowe podejście do pomiaru organizacyjnej kondycji finansowej. Indeks ten oparty jest o wypłacalnośd, płynnośd oraz elastycznośd finansową. Indeks dzieli się na piętnaście oddzielnych wskaźników w następujący sposób: trzy ogólne, cztery natychmiastowe, trzy krótkoterminowe oraz pięd średnioterminowych, by następnie połączone w jedno równanie ukazały wartośd indeksu kondycji finansowej. W pracy zostały przeanalizowane trzy podmioty. Pierwszy z nich to organizacja non profit, kolejny to instytucja finansowa, a ostatni jest przedsiębiorstwem nie będącym ani organizacją non profit ani instytucją finansową. Słowa kluczowe: indeks kondycji finansowej, wypłacalnośd, płynnośd, elastycznośd, ciągłośd finansowa

2 This paper deals with the financial condition index PHI Zietlova, whose analysis allows better management and financial continuity of the test subject. It is a new approach to measuring organizational financial condition. This index is based on solvency, liquidity and financial flexibility. Index is divided into fifteen separate indicators as follows: three general, four immediate-term, three short-term and five medium-term, which then are combined into a single index value equation published financial condition. The paper analyzed the three entities. The first is a non-profit organization, another is a financial institution, and the last is a company which is neither a non-profit organization or financial institution. Key words: financial health index, solvency, liquidity, flexibility, financial continuity JEL: L26, O16, C52, D53, D57 Pierwszy badany w pracy podmiot jest organizacją pożytku publicznego, działającą od 1998 roku. Jej misją jest ratowanie zagrożonego życia dzieci, przywracanie im zdrowia, wspieranie ich edukacji, niesienie pomocy w trudnych warunkach materialnych. Wybraliśmy właśnie tę fundację, ponieważ jest to organizacja rozwijająca się, z roku na rok mająca lepsze wyniki, w związku z czym przeprowadzona przez nas analiza ukazuje pożądane wyniki. Kolejnym obiektem naszej analizy jest instytucja finansowa specjalizująca się w indywidualnych ubezpieczeniach na życie oraz bankassurance. Sytuacja podmiotu jest bardzo stabilna, praktycznie składniki bilansu oraz rachunku zysków i strat na przestrzeni lat nie

3 zmieniają się. Stąd nasz wybór, gdyż analiza pokazuje odmienne od dwóch pozostałych przypadków wyniki. Ostatnia ze spółek to spółka produkująca papierosy w Kamiennej Górze, oparta w 100% na polskim kapitale. Przyglądając się sprawozdaniom finansowym oraz rachunkowi zysków i strat można zauważyd pogarszające się z roku na rok wyniki spółki. Stąd też nasz wybór do przeprowadzenia analizy, bo w porównaniu z badaną w pracy fundacją, pokazuje złą kondycję spółki. Formuły obliczeniowe wykorzystane do obliczenia PHI Zietlova: I. Kategoria ogólna 1. Natural Logarithm of Age (+) Gdzie: Wiek jest liczbą lat kiedy organizacja powstała, jeśli dane są niedostępne, wiek może byd mierzone przez lata od organizacji stał zwolnione od podatku lub zarejestrowane w paostwie, w którym został utworzony. 2. Natural Logarithm of Size (+) Gdzie: Rozmiar = (Przychody ogółem + dochody i wsparcie - zrealizowane i niezrealizowane straty na nieruchomości i inwestycji) 3. Asset Instability Index ( ) Asset Instability Index = Σ(y yt)2n Gdzie: YT = Aktywa ogółem za okres t, i jest ustalana w następujący sposób: YT = a + bt Gdzie: a = dolar przechwytujący b = nachylenie linii trendu Podwynik kategoria ogólna = (1 x Age) + (2 x Size) + (3 x Asset Intensity Index)

4 II. Kategoria natychmiastowa 4. Cash Reserve Sufficiency Ratio (+) 0,75 + (gotówka / koszty - amortyzacja - darowizny) 5. Modified Cash Ratio (+) gotówka / aktywa 6. Target Liquidity Lambda (TLL) (+) (kasa + inwest.którkoter. + przec. Przepł. Operac.) / odchylenie standardowe przepływów pieniężnych 7. Current Liquidity Index (CLI) (+) (kasa + inwest.którkoter. + przewidywane przepływy operac. Na przyszły okres) / (zobow. Którkoter. + częśd długoter. Na ten okres) Podwynik kategoria natychmiastowa = (4 Cash Reserve Sufficiency Ratio) + (5 Modified Cash Ratio) + (6 Target Liquidity Lambda) + (7 Current Liquidity Index) III. Kategoria krótkoterminowa 8. Operating Cash Flow Ratio (+) przepływy opreacyjne / zobowiązania krótkoterminowe 9. Asset Ratio (+) aktywa obrotowe / wszystkie aktywa 10. Administrative Expense Ratio (+)

5 koszty administracyjne / całkowite koszty Podwynik kategoria krótkoterminowa = (8 Operating Cash Flow Ratio) + (9 Asset Ratio) + (10 Administrative Expense Ratio) IV. Kategoria średnioterminowa 11. Net Surplus (+) aktywa netto na koniec roku/ aktywa netto na poczet roku 12. Contribution Ratio (+) up to a point, then ( ) działalnośd statutowa / całkowite przychody razem ze statutu 13. Self-Financing Ratio (+) 3letnie przepływy operacyjne / 3letnie przepływy inwestycyjne 14. Financial Debt Ratio ( ) dług finansowy / (dług finansowy + aktywa netto) 15. Fundraising Cost Ratio ( ) koszt zadao statutowych / działalnośd statutowa Podwynik kategoria średnioterminowa = (11 Net Surplus) + (12 Contribution Ratio) + (13 Self-Financing Ratio) + (14 Financial Debt Ratio) + (15 Fundraising Cost Ratio) Finacial health index (φ):

6 φ = (0.10 Podwynik kategoria ogólna) + (0.40 Podwynik kategoria natychmiastowa) + (0.30 Podwynik kategoria krótkoterminowa) + (0.20 Podwynik kategoria średnioterminowa) Tabela 1. Obliczenia dla organizacji non profit dla lat Wskaźnik Rok 2009 Rok 2010 Rok 2011 Interpretacja Cash Reserve Sufficiency Ratio 1,61 1,10 1,15 Zdolnośd do pokrycia wydatków pieniężnych spadła w porównaniu do pierwszego badanego roku, by potem nieznacznie wzrosnąd. Modified Cash Ratio 0,22 0,22 0,47 Wskaźnik identyczny dla dwóch pierwszych lat, w ostatnim roku znacznie wzrósł, co oznacza lepszą płynnośd. Target Liquidity Lambda 18,05 18,58 22,84 Wzrost z roku na rok łącznej gotówki, krótkoterminowych niewykorzystanej inwestycji oraz linii kredytowej w stosunku do zmienności przepływów pieniężnych z działalności operacyjnej to sygnał niższego prawdopodobieostwa braku

7 gotówki. Current Liquidity Index 158,22 165,95 432,86 Wskaźnik mierzy wypłacalnośd oraz płynnośd dochodów w stosunku do przyszłych pewnych wydatków, badana firma jest w bardzo dobrej, co więcej ciągle wynik się polepsza. OCF Ratio 56,88 44,26 60,78 Zdolnośd do pokrycia zobowiązao jest na wysokim poziomie, w drugim roku zmalało, by wzrosnąd znacznie w roku ostatnim. Asset Ratio 0,07 0,80 0,72 Znaczny wzrost udziału aktywów obrotowych w aktywach ogółem w roku drugim, niewielki spadek w roku trzecim. Administrative Exspense Ratio 0,01 0,01 0,01 Podmiot może byd bardziej efektywny kiedy wskaźnik kosztów maleje w stosunku do całości koszów, tutaj ciągle jest na tym samym poziomie, bardzo niskim. Net Surplus 2,21 1,54 1,88 Wskaźnik aktywów netto na

8 koniec roku w stosunku do początku roku najpierw maleje, by ponownie wzrosnąd w ostatnim roku. Cotribution Ratio 0,96 0,96 0,96 Pożądane jest mied małą kwotę składek(dywersyfikacja przychodów), tutaj wskaźnik na tym samym poziomie. Self-Financing Ratio -4,76-5,19-1,89 Organizacje non profit dążą do wartości 1 lub więcej. Wyższe wartości znaczą większe zabezpieczenie finansowe, które można wykorzystad na kapitał obrotowy. Tutaj bardzo niepożądane wyniki. Financial Debt Ratio 0,06 0,08 0,07 Organizacje non profit mogą korzystad z tego środka do określenia docelowej struktury kapitału, który ma niską częśd długu jako procent z uzyskanych pożyczek i zebranych nadwyżek. Fundraising Cost Ratio 0,28 0,76 0,74 Darczyocy wolą dad tym organizacją non profit, których

9 koszty osób pracujących w tej organizacji są stosunkowo niskie do kosztów całkowitych, zatem wzrost tego wskaźnika jest niepożądany. Natychmiastowy 99,25 102,46 243,1 Krótkoterminowy 43,26 38,55 54,44 Średnioterminowy -12,12-13,97-7,3 Ogólny 4,73 4,87 4,67 PHI 74,73 74,87 74,67 W badanej organizacji non profit współczynnik PHI Zietlowa jest praktycznie na tym samym poziomie, widad niewielkie odchylenia na poziomie 0,14 w roku 2010 i -0,20 w roku następnym.. Co więcej wynik jest na wysokim poziomie, bo wynosi prawie 75. Wniosek z tego taki, iż badany podmiot wykazuje zadowalające wyniki, znajduje się w stabilnej sytuacji, jednak z drugiej strony widad, że organizacja nie podejmuje działao, by ten wynik polepszyd. Tabela 2. Obliczenia dla instytucji finansowej dla lat Wskaźnik Rok 2009 Rok 2010 Rok 2011 Interpretacja Cash Reserve Sufficiency Ratio 0,04 0,03 0,02 Zdolnośd do pokrycia wydatków pieniężnych maleje nieznacznie z roku na rok. Ogólnie niska

10 wartośd wskaźnika. Modified Cash Ratio -0,40-0,28-0,30 Wskaźnik maleje w drugim roku, by w trzecim nieznacznie wzrosnąd, ujemne wyniki wskazują na brak płynności. Target Liquidity Lambda -3,27-0,20-0,24 Mimo znacznej poprawy w drugim roku, ciągle wskaźnik przyjmuje wartości ujemne, oznacza to brak gotówki. Current Liquidity Index -0,02 0,17 0,16 Wskaźnik mierzy wypłacalnośd oraz płynnośd dochodów w stosunku do przyszłych pewnych wydatków, sytuacja instytucji nie jest najlepsza, ale z roku na rok się poprawia. OCF Ratio -1,65 0,38-0,79 Zdolnośd do pokrycia zobowiązao jest widoczna tylko w roku drugim, w roku pierwszym i trzecim niestety wskaźnik pokazuje wartości ujemne. Basset Ratio 0,07 0,05 0,05 Udział aktywów obrotowych w aktywach ogółem praktycznie na

11 tym samym poziomie w przeciągu tych trzech lat, nieznaczny spadek po pierwszym roku. Administrative Exspense Ratio 0,04 0,05 0,08 Podmiot może byd bardziej efektywny kiedy wskaźnik kosztów maleje w stosunku do całości koszów, tutaj ciągle z roku na rok wzrasta. Net Surplus 1,59 1,05 1,02 Wskaźnik aktywów netto na koniec roku w stosunku do początku roku wskazuje tendencję malejącą. Cotribution Ratio 2,83 5,28 2,71 Pożądane jest mied małą kwotę składek(dywersyfikacja przychodów), tutaj wskaźniki dośd wysokie, w pierwszym i ostatnim roku na podobnym poziomie, drugi rok znacznie je przewyższa. Self-Financing Ratio 4,46-10,73 5,50 Wyższe wartości znaczą większe zabezpieczenie finansowe, które można wykorzystad na kapitał

12 obrotowy. Tutaj widoczny ogromny spadek w drugim roku, by w trzecim znacznie się poprawid. Financial Debt Ratio 0,29 0,05 0,05 Organizacje mogą korzystad z tego środka do określenia docelowej struktury kapitału, który ma niską częśd długu jako procent z uzyskanych pożyczek i zebranych nadwyżek. Tutaj spadek wskaźnika w drugim roku i stabilizacja. Fundraising Cost Ratio 0,05 0,06 0,10 Wzrost tego wskaźnika jest niepożądany, gdyż oznacza wzrost kosztów działalności podmiotu do kosztów ogółem. Natychmiastowy -7,74-3,57-3,89 Krótkoterminowy -0,45 1,04 0,37 Średnioterminowy 2,57-32,25 5,28 Ogólny 8,76 8,78 8,69 PHI 13,90 11,90 20,35 Instytucja finansowa zaprezentowana w pracy charakteryzuje się zmiennym wskaźnikiem PHI. W roku 2009 wynosił on 13,90 by w roku 2010 spaśd o 2 punkty. W ostatnim badanym

13 roku widad znaczny wzrost i PHI wynosi już ponad 20. Nie są to zadowalające wyniki, jednak należy zwrócid uwagę właśnie na ten wielki skok w roku Oznacza to, iż mimo niesatysfakcjonującej kondycji podmiotu, ma ona przed sobą perspektywy na rozwój, wystarczy odpowiednio nim pokierowad i zwrócid uwagę na najważniejsze aspekty. Tabela 3. Obliczenia dla przedsiębiorstwa dla lat Wskaźnik Rok 2009 Rok 2010 Rok 2011 Interpretacja Cash Reserve Sufficiency Ratio 0,75 0,75 0,75 Wskaźnik ten pokazuje nam zdolnośd pokrywania kosztów wydatkowych z niezagospodarowanymi środkami pieniężnymi, jak widad spółka przez 3 lata posiada problemy z spłacaniem bieżących należności Modified Cash Ratio Wskaźnik ten pokazuje stosunek gotówki do całości aktywów, spółka posiada bardzo małą ilośd gotówki Target Liquidity Lambda 0,57 0,66 30,29 Wskaźnik określa stosunek gotówki, inwestycji krótkoterminowych i dostępnej linii kredytowej do przeciętnego

14 odchylenia przepływów operacyjnych, wyższy wskaźnik zmniejsza prawdopodobieostwo niewypłacalności, w ostatnim roku wyraźna poprawa Current Liquidity Index -0,20-0,13-0,15 Wskaźnik mierzy wypłacalnośd oraz płynnośd dochodów w stosunku do przyszłych pewnych wydatków, firma w ma problemy ze spłatą swoich zobowiązao OCF Ratio -1,57-0,25 0,14 Wskaźnik mierzy zdolnośd pokrywania zobowiązao z normalnych przepływów operacyjnych, firma w 2011 roku zaczęła ledwie pokrywad bieżące wydatki Asset Ratio 0,77 0,76 0,77 Wskaźnik pokazuje strukturę aktywów, czym tym większa dominacja aktywów obrotowych co jest pozytywne jeśli chodzi o wypłacalnośd firmy. Firmie utrzymuje sie stała przewaga

15 aktywów trwałych Administrative Exspense Ratio 0,10 0,10 0,11 Wskaźnik wydatków na administracje w stosunku do wszystkich kosztów w przedsiębiorstwie wynosi on 10%, w firmie produkcyjnej ich stosunek powinien byd na niskim poziomie Net Surplus 0,93 0,89 0,86 Wskaźnik obrazuje zmianę aktywów netto w ciągu roku co daje najlepszy obraz wartości przedsiębiorstwa, niestety przedsiębiorstwo z roku na rok traci realnie na wartości Cotribution Ratio Nie występuje Self-Financing Ratio 30,56 10,82 4,88 Wskaźnik pokazuje jaka częśd przepływów operacyjnych jest przeznaczana na inwestycje, co rok firma zmniejsza inwestycje co oznacza jej nie korzystny zastój

16 Financial Debt Ratio 0,31 0,40 0,41 Wskaźnik służy do badania struktury kapitału, niższy świadczy o lepszej elastyczności firmy, tutaj firma pogarsza swoją sytuacje w szybkim tempie Fundraising Cost Ratio 0 0,00 0,00 Nie występuje Natychmiastowy 1,26 1,41 26,68 Krótkoterminowy 4,73 5,65 6,14 Średnioterminowy 58,52 18,90 7,08 Ogólny 7,74 7,76 7,68 PHI 46,97 50,35 80,26 Firma X jest przedsiębiorstwem upadającym, przez ostatnie 3 lata swoje zobowiązania pokrywała między innymi kapitałem własnym który juz na koniec 2011 był ujemny. Spółka najpradopodobnie zostanie zlikwidowana. Działalnośd operacyjna nie pozwala nawet na pokrycie kosztów zmiennych. Przy likwidacji aktywna spółki nie bedą w stanie pokryd zobowiązao. Rozwiązaniem moze byc natychmiastowo postępowanie naprawcze ponieważ w poprzednich latach firmie udało sie zdobyd dobrą pozycje w regionie a także uzyskad kapitał zakładowy. Jest to najstarsza prywatna fabryka tytoniu. Ogólny wskaźnik PHI prezentuje sie dosyd mocno z powodu wartościowo dużej sprzedaży niestety sprzedaje je najprawdopodobniej ponizej kosztu zakupu, oraz utrzymuje bardzo kosztowną administracje.

17 Przedsiębiorstwo posiada wysoki poziom aktywów trwałych oraz zapasów Firma by kontynuowad swoją działalnośd powinna obniżyd koszty produkcji oraz zakupu materiałów bądź jeśli to możliwe zwiekszyd marże globalną. Wskaźnik PHI pokazuje że firma ma potencjał generowania w przyszłości dużych zysków. W naszej pracy w pełnym zakresie udało się przeprowadzid analizę kondycji ekonomicznej na przykładzie trzech tak różnych instytucji. Analiza pokazała ich mocne jak i słabe strony. Do naszych badao posłużyliśmy się pracą Johna Zietlowa: A Financial Health Index for Achieving Nonprofit Financial Sustainability, który jest bardzo dobrym narzędziem pracy dla kadry menadżerskiej jak i finansowej. Wskaźnik PHI Zietlowa nadaje sie do badania różnego rodzaju podmiotów tj. instytucji finansowych, przedsiębiorstw czy organizacji non profit. Stanowi on alternatywe dla wielu doskonale znanych już wskaźników ekonomicznofinansowych. Polskie istytucje stoją przed poważnymi zadaniami związanymi z ciągle rozwijającą się konkurencją oraz w warunkach wciąż zmienianego prawa. Jest to wielka szansa oraz ogromne zagrożenie. Badając nasze instytucje zauważyliśmy, że przyszła sytuacja ekonomiczna zależy od naszych obecnych decyzji, sposobu finansowania, oraz inwestycji które planujemy. Tylko analizując na bieżąco sytuacje, jesteśmy w stanie sprawnie prowadzid naszą działalnośd. Bibliografia: 1. J. Zietlow, A Financial Health Index for Achieving Nonprofit Financial Sustainability (September 26, 2012). Available at SSRN:

18 2. L. Bednarski, Analiza finansowa w przedsiębiorstwie, Warszawa 1994, Paostwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, 3. G. Michalski, Płynnośd finansowa w małych i średnich przedsiębiorstwach, Warszawa 2005, PWN, 4. A. Mohr, Zarządzanie finansami. Co mówią liczby, Small Business 5. G. Michalski, Podstawy zarządzania finansami przedsiębiorstw, Wrocław 2004, Edukacja B. Pomykalska, P. Pomykalski, Analiza finansowa przedsiębiorstwa, Warszawa 2007, PWN, 7. M. Szymczak (red.), Słownik języka polskiego, Warszawa 1982, PWN, 8. D. Appenzeller, Analiza danych gospodarczych - metody i zastosowania, Poznao, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego 2011, 9. L. Gąsiorkiewicz, Analiza ekonomiczno-finansowa przedsiębiorstw, Wyd. 2 zm. Warszawa, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej 2011, 10. T. Dudycz, Analiza finansowa jako narzędzie zarządzania finansami przedsiębiorstwa, Wrocław, Wydawnictwo Indygo Zahir Media E. Radosioski, Wprowadzenie do sprawozdawczości, analizy i informatyki finansowej, Warszawa, Polskie Wydawnictwo Naukowe 2010, 12. J. Simon, Excel- profesjonalna analiza i prezentacja danych, Gliwice, Helion 2006, 13. E. Duda-Piechaczek, Analiza i planowanie finansowe, Gliwice, Helion 2007,

19 14. E. Nowak, Analiza sprawozdao finansowych Wyd. 2 zm., Warszawa, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne 2008, 15. T. Waśniewski, W. Skoczylas, Teoria i praktyka analizy finansowej w przedsiębiorstwie, Warszawa, Fundacja Rozwoju Rachunkowości w Polsce, 2004.