UCHWAŁA NR XXXVIII/367/14 RADY MIASTA MIŃSK MAZOWIECKI. z dnia 27 stycznia 2014 r.

Transkrypt

1 UCHWAŁA NR XXXVIII/367/14 RADY MIASTA MIŃSK MAZOWIECKI z dnia 27 stycznia 2014 r. w sprawie przyjęcia Programu Promocji Zdrowia Psychicznego w mieście Mińsk Mazowiecki na lata Na podstawie art. 2 ust. 4 pkt 1 ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. z 2011 r. poz.1375 z późn. zm.), 4 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 grudnia 2010 r. w sprawie Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego (Dz. U. z 2011 r. poz. 128) w związku z art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r. poz. 594 z późn. zm.) - uchwala się, co następuje: 1. Przyjmuje się Program Promocji Zdrowia Psychicznego w mieście Mińsk Mazowiecki na lata w brzmieniu stanowiącym załącznik do niniejszej uchwały. 2. Wykonanie uchwały powierza się Burmistrzowi Miasta Mińsk Mazowiecki. 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia. Przewodniczący Rady Miasta mgr Dariusz Kulma Id: BA0ADAEE-D B2C90C9B603E. Podpisany Strona 1

2 Załącznik do Uchwały Nr XXXVIII/367/14 Rady Miasta Mińsk Mazowiecki z dnia 27 stycznia 2014r. Program Promocji Zdrowia Psychicznego w mieście Mińsk Mazowiecki na lata Id: BA0ADAEE-D B2C90C9B603E. Podpisany Strona 2

3 Spis treści I. Podstawa prawna i merytoryczna. II. Wstęp III. Definicje oraz determinanty zdrowia psychicznego. IV. Epidemiologia zaburzeń psychicznych w mieście Mińsk Mazowiecki... V. Zasoby instytucjonalne miasta Mińsk Mazowiecki. VI. Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym. 1. Upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego, kształtowanie zachowań i stylów życia korzystnych dla zdrowia psychicznego, rozwijanie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu Zapobieganie zaburzeniom psychicznym 3. Zwiększenie integracji społecznej osób z zaburzeniami psychicznymi.. 4. Organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego.. VII. Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej i pomocy niezbędnej do życia w środowisku rodzinnym i społecznym 1. Upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej 2. Upowszechnienie zróżnicowanych form oparcia społecznego 3. Aktywizacja zawodowa osób z zaburzeniami psychicznymi.. 4. Skoordynowanie różnych form opieki i pomocy. VIII. Analiza SWOT. IX. Priorytety i rekomendacje X. Harmonogram Miejskiego Programu Promocji Zdrowia Psychicznego realizowany przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej na lata XI. Harmonogram Miejskiego Programu Promocji Zdrowia Psychicznego realizowany przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej na 2014 r. XII. Spis tabel Id: BA0ADAEE-D B2C90C9B603E. Podpisany Strona 3

4 I. Podstawa prawna i merytoryczna. Obowiązki miasta Mińsk Mazowiecki w zakresie ochrony zdrowia, w tym zdrowia psychicznego wyznaczają następujące akty prawne: 1. Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. z 2011 Nr 231, poz ); 2. Ustawa z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001r. Nr 142, poz z późn. zm.); 3. Ustawa z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2013r. poz. 182 z późn. zm.); 4. Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2008r. Nr 69, poz. 415, z późn. zm.); 5. Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2011r., Nr 127, poz. 721, z późn. zm.); 6. Ustawa z dnia 26 października 1982r. z późn. zm. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2012r., poz. 1356); 7. Ustawa z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. 2012r., poz.124); 8. Ustawa z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. 2005r. Nr 180poz. 1493, z późn. zm.); 9. Narodowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego na lata (Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 grudnia 2010r., Dz. U. z 2011r. Nr 24, poz. 128); 10. Mazowiecki Program Ochrony Zdrowia Psychicznego na lata (Uchwała Nr 270/130/12 Zarządu Województwa Mazowieckiego z dnia 31 stycznia 2012r.); 11. Powiatowy Program Promocji Zdrowia Psychicznego z dnia 30 czerwca 2011r. 3 Id: BA0ADAEE-D B2C90C9B603E. Podpisany Strona 4

5 Zadania własne Miasta wynikające z tych ustaw realizowane są w ramach odrębnych dokumentów, uchwalonych przez Radę Miasta Mińsk Mazowiecki: - Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Miasta Mińsk Mazowiecki na lata ; - Miejski Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii na lata ; - Miejski Program Wspierania Rodziny na lata ; - Miejski Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie i Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie w mieście Mińsk Mazowiecki na lata Id: BA0ADAEE-D B2C90C9B603E. Podpisany Strona 5

6 II. Wstęp W dniu 28 grudnia 2010 roku Rada Ministrów wydała rozporządzenie w sprawie Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego (Dz. U. z 2011r. Nr 24, poz. 128). Zgodnie z tym rozporządzeniem opracowano Narodowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego na lata Określa on strategię działań mających na celu ograniczenie zagrożeń dla zdrowia psychicznego, poprawę jakości życia zarówno osób z zaburzeniami psychicznymi, jak i ich rodzin oraz zwiększenie dostępności do świadczeń opieki zdrowotnej. Główne cele Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego (NPOZP) to: 1. promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym; 2. zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym; 3. rozwój badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego. Narodowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego nakłada obowiązek tworzenia odpowiednich programów na wszystkich szczeblach samorządu. Wobec powyższego Samorząd Województwa Mazowieckiego powołał Mazowiecką Radę Zdrowia Psychicznego, która opracowała i koordynuje realizację Mazowieckiego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego (MPOZP). Program ten ma charakter strategiczny, wyznaczając kierunki rozwoju opieki nad osobami z zaburzeniami psychicznymi i ich bliskimi w województwie mazowieckim, angażując wiele niezależnych podmiotów: organy administracji rządowej, samorządowej na wszystkich szczeblach oraz organizacje pozarządowe. Powiatowy Program Promocji Zdrowia Psychicznego, opracowany na potrzeby powiatu mińskiego, realizowany jest w trzech obszarach : 1. Oświaty i wychowania. 2. Powiatowego Urzędu Pracy. 3. Ochrony zdrowia. 5 Id: BA0ADAEE-D B2C90C9B603E. Podpisany Strona 6

7 Zarząd Powiatu Mińskiego ustalił priorytety promocji zdrowia psychicznego, są to: - zaburzenia depresyjne, - samobójstwa, - zaburzenia spowodowane piciem alkoholu, - zaburzenia geriatryczne, związane ze starzeniem się, - przewlekłe i nawracające choroby psychotyczne i afektywne, - zaburzenia spowodowane zażywaniem substancji psychoaktywnych, - zaburzenia związane z traumatycznymi przeżyciami, - zaburzenia wynikające z ubóstwa i bezrobocia. Działania promocyjne polegające na: - kolportażu ulotek, plakatów, broszur informacyjnych, - wydawaniu publikacji, - szkoleniu personelu, - spotkaniach pielęgniarek szkolnych z młodzieżą, - pogadanek pielęgniarek medycyny pracy z osobami pracującymi. W celu opracowania Programu Promocji Zdrowia Psychicznego w mieście Mińsk Mazowiecki na lata , w Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej został powołany Zespół do spraw opracowania projektu Programu, harmonogramu działań oraz monitorowania jego realizacji po przyjęciu przez Radę Miasta. W skład zespołu weszli psycholog, pracownicy socjalni oraz dyrektor Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej. Program Promocji Zdrowia Psychicznego realizowany będzie wieloetapowo. Na wstępie niezbędne jest określenie zasobów, jakimi dysponuje miasto i wykonawcy Programu oraz uzgodnienie i zharmonizowanie niezbędnych do realizacji zadań. Program został opracowany w oparciu o dostępne dane epidemiologiczne, ocenę zasobów pomocy społecznej, dane ochrony zdrowia, oświaty, sektora zatrudnienia oraz organizacji pozarządowych w mieście Mińsk Mazowiecki. 6 Id: BA0ADAEE-D B2C90C9B603E. Podpisany Strona 7

8 III. Definicje oraz determinanty zdrowia psychicznego Realizowanie Programu Promocji Zdrowia Psychicznego w mieście Mińsk Mazowiecki wymaga sprecyzowania podstawowych pojęć dotyczących zdrowia psychicznego, a przede wszystkim określenia terminu zdrowie psychiczne. Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 roku o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. z 2011 Nr 231, poz ) definiuje osoby z zaburzeniami psychicznymi jako: osoby chore psychicznie, wykazujące zaburzenia psychotyczne, upośledzone umysłowo, wykazujące inne zakłócenia czynności psychicznych, które zgodnie ze stanem wiedzy medycznej zaliczane są do zaburzeń psychicznych, a osoba ta wymaga świadczeń zdrowotnych lub innych form pomocy i opieki niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym lub socjalnym. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) zdrowie psychiczne jest stanem dobrego samopoczucia, w którym człowiek wykorzystuje swoje zdolności, radzi sobie ze stresem w codziennym życiu, wydajnie i owocnie pracuje oraz jest w stanie wnieść wkład w życie danej wspólnoty. Zdrowie psychiczne ujmowane jest w dwóch wymiarach: pozytywne zdrowie psychiczne jako dobrostan jednostki i takie zasoby, które umożliwiają radzenie sobie z trudnościami i unikanie załamania stanu zdrowia. Oznacza rozwijanie swoich mocnych stron, które umożliwiają konfrontację i harmonijne przechodzenie przez niepowodzenia i zagrożenia. Jest ono nieodłączną częścią ogólnego stanu zdrowia. Podobnie jak zdrowie fizyczne determinuje dobrostan jednostek, wspólnot i całych społeczeństw; negatywne zdrowie psychiczne, związane z objawami negatywnymi, określanymi jako psychologiczny dystres i występowanie zaburzeń psychicznych. Według WHO, pojęcie zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania oznacza schorzenia o charakterze klinicznym związane ze zmianami w myśleniu, nastroju lub zachowaniu z charakterystycznym występowaniem nienaturalnych myśli, emocji i relacji z innymi osobami. W raporcie WHO Zdrowie psychiczne, nowe rozumienie, nowa nadzieja z 2001r. wskazuje, iż zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania są to choroby powszechne i o uniwersalnym charakterze, dotyczą ludzi ze wszystkich krajów i społeczeństw, osób w każdym wieku, niezależnie od płci czy statusu materialnego, mieszkających na terenach zurbanizowanych oraz wiejskich. 7 Id: BA0ADAEE-D B2C90C9B603E. Podpisany Strona 8

9 WHO szacuje, że 450 milionów ludzi na świecie cierpi na różnego rodzaju zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania, wliczając w to uzależnienia od alkoholu i innych substancji psychoaktywnych. Raport podkreśla powszechny charakter zaburzeń neuropsychicznych, które na przestrzeni życia danej osoby, dotyczą co czwartego człowieka. Wymienia się jako najczęściej występujące zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania: - depresja, - schizofrenia, - zaburzenia zachowania, - zaburzenia związane ze spożywaniem alkoholu i narkotyków, - samookaleczenia. Jednocześnie przypomina zasady dotyczące ochrony zdrowia psychicznego, wprowadzone przez Organizację Narodów Zjednoczonych, są to: - niedopuszczalność dyskryminacji osoby z powodu choroby psychicznej, - prawo pacjenta do leczenia i opieki w swoim środowisku, - prawo pacjenta do leczenia w najmniej ograniczającym środowisku, z zastosowaniem najmniej ograniczającego i ingerującego w jego osobowość leczenia. Wytyczne z raportu WHO zostały potwierdzone jako konieczne do zastosowania przez Rezolucję Komitetu Wykonawczego WHO z 17 listopada 2002r. w dokumencie Umocnienie zdrowia psychicznego. Wzywa ona państwa członkowskie do wypełnienia zaleceń raportu, ustanowienia polityki wobec zdrowia psychicznego, programów oraz prawa, opartych na aktualnej wiedzy naukowej i zawierających odniesienie do problematyki praw człowieka oraz do konsultacji z podmiotami związanymi z tematem zdrowia psychicznego, jak również do zwiększenia inwestycji w zdrowie psychiczne, zarówno we własnych krajach, jak i w ramach współpracy międzynarodowej. Dokument wskazuje na konieczność umacniania i zróżnicowania procesu budowania koalicji ze społeczeństwem obywatelskim i poczynienia działań w celu zwiększenia globalnej świadomości i poparcia dla kampanii zdrowia psychicznego. W 2005 roku podczas Europejskiej Konferencji Ochrony Zdrowia Psychicznego w Helsinkach przyjęto deklarację w sprawie ochrony zdrowia psychicznego, w której kraje europejskie zobowiązały się do opracowania, wprowadzenia i oceny polityki i ustawodawstwa, pozwalającego na poprawę samopoczucia psychicznego całej populacji, na stworzenie warunków do zapobiegania zaburzeniom psychicznym oraz na dobre 8 Id: BA0ADAEE-D B2C90C9B603E. Podpisany Strona 9

10 funkcjonowanie osobiste i społeczne ludzi z problemami psychicznymi. W tym samym roku Komisja Europejska ogłosiła Zieloną Księgę w sprawie poprawy zdrowia psychicznego ludności, przedstawiającą strategię zdrowia psychicznego dla Unii Europejskiej. Precyzuje ona, że działanie na rzecz zdrowia psychicznego powinno dotyczyć wszystkich grup społecznych, tj. dzieci, młodzieży, osób starszych, osób aktywnych zawodowo oraz grup wrażliwych społecznie. Zadaniom wyznaczonym przez zapisy Zielonej Księgi sprzyjać ma deinstytucjonalizacja opieki psychiatrycznej oraz objęcie pomocą na poziomie lokalnym, bardziej dostępnym dla osób z problemami zdrowia psychicznego oraz przyczyniającym się do zwiększenia integracji społecznej. W 2008 roku podczas Konferencji w sprawie zdrowia psychicznego w Brukseli powstał Europejski Pakt na rzecz Zdrowia i Dobrostanu Psychicznego, w ramach którego zaproponowano zgromadzenie wiedzy z całej Unii Europejskiej w celu wypracowania wspólnych działań w pięciu głównych priorytetach: - zapobieganie samobójstwom i depresji, - zdrowie psychiczne młodych ludzi a edukacja, - zdrowie psychiczne w miejscu pracy, - zdrowie psychiczne seniorów, -zwalczanie uprzedzeń i wykluczenia społecznego. Priorytetem polityki europejskiej w obszarze promocji zdrowia jest opracowanie w każdym kraju Unii Europejskiej takiego planu działania, który zawierałby profilaktykę, promocję zdrowia psychicznego oraz indywidualne, niezbędne potrzeby danego kraju. Dlatego programy polskie są harmonizowane z Paktem na Rzecz Zdrowia i Dobrostanu Psychicznego. Raport WHO z 2008 roku wskazuje na interakcje między czynnikami biologicznymi, psychologicznymi i socjalnymi jako determinanta większości zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania. Wyróżniono trzy główne sfery funkcjonowania człowieka: biologiczną - dotyczącą uwarunkowań fizjologicznych, większość zachodzących tu reakcji ma charakter odruchowy, popędowy, świadoma ich kontrola jest ograniczona; psychiczną - dotyczącą intelektu, emocji, relacji z otaczającym światem, w tym z innymi ludźmi; duchową - dotyczącą uczuć wyższych, doznań estetycznych i religijnych, rozwój tej sfery wymaga świadomego i systematycznego zaangażowania człowieka. 9 Id: BA0ADAEE-D B2C90C9B603E. Podpisany Strona 10

11 Czynnikami warunkującymi prawidłową czynność psychiczną są: czynniki biologiczne - brak obciążeń genetycznych w kierunku zaburzeń i schorzeń psychicznych, niewystępowanie w czasie ciąży oraz okresie okołoporodowym i pourodzeniowym, mikro- i makrouszkodzeń w obrębie Centralnego Układu Nerwowego, ogólna odporność organizmu, niska chorobowość w ciągu życia, dbanie o higienę psychiczną, wypoczynek, regeneracja sił witalnych; czynniki psychospołeczne - dostateczny poziom społecznego uczenia i warunkowania, prawidłowy rozwój osobowości i społecznego przystosowania, prawidłowe relacje z otoczeniem, warunkujące samoakceptację, akceptację ze strony innych osób oraz wzmacniające poczucie oparcia, odgrywanie właściwych dla siebie ról społecznych, status materialny dotyczący pracy i stabilności finansowej, możliwość zaspokajania potrzeb intelektualnych i duchowych, ekspozycja na stres; W powstawaniu zaburzeń psychicznych zwraca się szczególną uwagę na rolę czynników socjalnych, w tym szczególnie: - ubóstwo i niski status społeczny, - niski poziom wykształcenia, - płeć żeńska w przypadku nerwic i depresji, - wiek dziecięcy i senioralny, - sytuacje konfliktów i katastrof, - czynniki rodzinne i środowiskowe, - choroby o dużym zagrożeniu dla zdrowia, np. nowotwory czy AIDS. W wymiarze globalnym zaburzenia psychiczne są przyczyną obniżenia jakości życia i dobrostanu społeczeństwa, stanowią obciążenie dla gospodarki i finansów publicznych. Koszty ekonomiczne zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania są długofalowe i bardzo wysokie. Dotyczą zarówno jednostek, ich rodzin oraz całego społeczeństwa. Część z tych ekonomicznych obciążeń jest oczywista i wymierna, ale część jest praktycznie niemożliwa do oszacowania. Do mierzalnych kosztów należą potrzeby systemu ochrony zdrowia i systemu pomocy społecznej, koszty utraconego zatrudnienia i zmniejszonej produktywności, koszty przestępczości i bezpieczeństwa publicznego oraz negatywnych skutków przedwczesnej śmiertelności. W życiu osobistym zaburzenia psychiczne prowadzą do dysfunkcji rodziny, utraty przyjaciół, spadku wydajności pracy, utraty zatrudnienia, obniżenia statusu społecznego, marginalizacji czy wykluczenia społecznego, zwiększenia przestępczości, przemocy, bezdomności czy samobójstw. 10 Id: BA0ADAEE-D B2C90C9B603E. Podpisany Strona 11

12 Dla obywateli zdrowie psychiczne jest kapitałem pozwalającym na realizowanie ich intelektualnego i emocjonalnego potencjału oraz znalezienie i odgrywanie swoich ról w życiu społecznym. Dlatego też tak ważne jest zapewnienie osobom cierpiącym na zaburzenia psychiczne powszechnie dostępnej i wysokiej jakości pomocy. 11 Id: BA0ADAEE-D B2C90C9B603E. Podpisany Strona 12

13 IV. Epidemiologia Próby oceny stanu zdrowia psychicznego mieszkańców Miasta Mińsk Mazowiecki dokonano na podstawie danych Narodowego Funduszu Zdrowia. Zdrowie psychiczne monitorowane jest w szczególności na podstawie wskaźników rozpowszechnienia zaburzeń psychicznych, obejmujących liczbę leczonych pacjentów. W ciągu ostatnich dwóch lat ( 2011 i 2012) z pomocy lekarza psychiatry skorzystało łącznie 2553 mieszkańców naszego miasta. Ponad połowa osób korzystających z ambulatoryjnej pomocy lekarskiej to kobiety. Taka sytuacja wynika prawdopodobnie z faktu, że kobiety częściej uświadamiają sobie istnienie problemu i decydują się skorzystać z pomocy profesjonalistów. Z zebranych danych wynika, że największą grupę objętych opieką medyczną stanową osoby w wieku produkcyjnym. Tabela. 1. Zestawienie danych statystycznych dotyczących: mieszkańców miasta Mińsk Mazowiecki leczonych w związku z zaburzeniami psychiatrycznymi w 2011roku Kobiety do 18r.ż Mężczyźni do 18 r.ż Kobiety po 18 r.ż Mężczyźni po 18 r.ż Razem Rok liczba % liczba % liczba % liczba % , , , , , , , , Razem Źródło: Dane statystyczne Narodowego Funduszu Zdrowia. Z przedstawionych powyżej danych wynika, że przeważającą część pacjentów stanowią kobiety po 18 roku życia. Najmniejszą liczebnie grupą pacjentów są kobiety przed 18 rokiem życia. Największą grupę zaburzeń w opiece ambulatoryjnej na przestrzeni stanowią zaburzenia niepsychotyczne, a w tym Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania spowodowane użyciem alkoholu. W roku 2011 z powodu uzależnienia od alkoholu leczenie psychiatryczne podjęło 170 osób, w roku 2012 liczba ta wzrosła do 181 osób. Uzależnienie od alkoholu dominuje w grupie mężczyzn. Szczególnie charakterystyczne dla kobiet są Zaburzenia nerwicowe, związane ze stresem i pod postacią somatyczną traktowane najczęściej jako syndrom współuzależnienia. 12 Id: BA0ADAEE-D B2C90C9B603E. Podpisany Strona 13

14 Z powodu tego zaburzenia w roku 2011 leczenie podjęło 136 kobiet, a w roku kobiety, co znów oznacza niewielką tendencję wzrostową. W grupie kobiet leczonych w latach dominują: - zaburzenia nerwicowe, związane ze stresem i pod postacią somatyczną - 29,58% wszystkich kobiet leczonych w latach , w tym prawie połowa to pacjentki zdiagnozowane jako osoby współuzależnione (15,11% wszystkich kobiet), - zaburzenia nastroju (afektywne) 20,56% wszystkich kobiet leczonych w latach , - schizofrenia, zaburzenia typu schizofrenii (schizotypowe) i urojeniowe 15,04% wszystkich kobiet leczonych w latach W grupie mężczyzn przeważającą liczbę stanowią osoby po 18 roku życia. Wśród mężczyzn dominują poniższe typy zaburzeń: - zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania spowodowane użyciem alkoholu 22,56% wszystkich mężczyzn leczonych w latach Zaburzenia związane z używaniem substancji psychoaktywnych klasyfikowane są jako zaburzenia psychiczne i współwystępują z wieloma różnymi zaburzeniami psychicznymi i zaburzeniami zachowania, m.in. z przemocą, depresją i samobójstwami, - zaburzenia nerwicowe, związane ze stresem i pod postacią somatyczną 15,12% wszystkich mężczyzn leczonych w latach , - schizofrenia, zaburzenia typu schizofrenii (schizotypowe) i urojeniowe 12,44% wszystkich mężczyzn leczonych w latach Wśród przyczyn zagrażających zdrowiu psychicznemu najczęściej wymienia się: bezrobocie, kryzys rodzinny, biedę, alkohol i narkotyki. Wśród potencjalnych i realnych zagrożeń dla zdrowia psychicznego wymienia się ponadto: złe warunki pracy i życia w połączeniu z biedą, emigrację zarobkową, zaburzenie więzi społecznych, brak wsparcia społecznego i solidarności, starzenie się społeczeństwa i niż demograficzny, przestępczość zorganizowaną, korupcję, katastrofy ekologiczne, naturalne, komunikacyjne oraz nieuleczalne choroby. 13 Id: BA0ADAEE-D B2C90C9B603E. Podpisany Strona 14

15 Tabela 2. Zestawienie danych statystycznych dotyczących mieszkańców miasta Mińsk Mazowiecki leczonych w związku z zaburzeniami psychiatrycznymi w 2011roku. F60-F69 Zaburzenia osobowości i zachowania dorosłych 23 F80-F89 Zaburzenia rozwoju psychicznego (psychologicznego) 29 F50-F59 Zespoły behawioralne związane z zaburzeniami fizjologicznymi i czynnikami 32 fizycznymi F70-F79 Upośledzenie umysłowe 46 Z 03 Obserwacja medyczna i ocena przypadków podejrzanych o chorobę lub stany 52 podobne F90-F98 Zaburzenia zachowania i emocji rozpoczynające się zwykle w dzieciństwie i w 76 wieku młodzieńczym F00-F09 Zaburzenia psychiczne organiczne, włącznie z zespołami objawowymi 142 F20-F29 Schizofrenia, zaburzenia typu schizofrenii (schizotypowe) i urojeniowe 184 F30-F39 Zaburzenia nastroju (afektywne) 209 F10-F19 Zaburzenia psychiczne i zachowania spowodowane używaniem środków 223 (substancji) psychoaktywnych F40-F48 Zaburzenia nerwicowe, związane ze stresem i pod postacią somatyczną 291 Razem 1307 Źródło: Dane statystyczne Narodowego Funduszu Zdrowia. 14 Id: BA0ADAEE-D B2C90C9B603E. Podpisany Strona 15

16 Tabela 3. Zestawienie danych statystycznych dotyczących mieszkańców miasta Mińsk Mazowiecki leczonych w związku z zaburzeniami psychiatrycznymi w 2012roku. F60-F69 Zaburzenia osobowości i zachowania dorosłych 19 F50-F59 Zespoły behawioralne związane z zaburzeniami fizjologicznymi i czynnikami 20 fizycznymi F80-F89 Zaburzenia rozwoju psychicznego (psychologicznego) 30 Z 03 Obserwacja medyczna i ocena przypadków podejrzanych o chorobę lub stany 33 podobne F70-F79 Upośledzenie umysłowe 54 F90-F98 Zaburzenia zachowania i emocji rozpoczynające się zwykle w dzieciństwie i w 78 wieku młodzieńczym F00-F09 Zaburzenia psychiczne organiczne, włącznie z zespołami objawowymi 126 F20-F29 Schizofrenia, zaburzenia typu schizofrenii (schizotypowe) i urojeniowe 170 F30-F39 Zaburzenia nastroju (afektywne) 203 F10-F19 Zaburzenia psychiczne i zachowania spowodowane używaniem środków 216 (substancji) psychoaktywnych F40-F48 Zaburzenia nerwicowe, związane ze stresem i pod postacią somatyczną 297 RAZEM 1246 Źródło: Dane statystyczne Narodowego Funduszu Zdrowia. 15 Id: BA0ADAEE-D B2C90C9B603E. Podpisany Strona 16

17 IV. Zasoby instytucjonalne Miasta Mińsk Mazowiecki Zdrowie psychiczne mieszkańców miasta w ocenie Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Mińsku Mazowieckim oferuje wielopłaszczyznową pomoc dla osób chorych psychicznie, zaburzonych psychicznie oraz dla ich rodzin mieszkających na terenie miasta Mińsk Mazowiecki. Podstawowym celem udzielanej pomocy jest poprawa funkcjonowania osoby chorej w jej środowisku. Formy pomocy udzielanej przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Mińsku Mazowieckim to: świadczenia pieniężne, zaspokajanie podstawowych potrzeb dożywanie, praca socjalna, pomoc psychologiczna i prawna zmierzająca do poprawy sytuacji podopiecznego. Działania realizowane w ramach pracy socjalnej to: ustalanie sytuacji zdrowotnej, społecznej i socjalnej osoby, której zachowanie wskazuje na występowanie zaburzeń psychicznych, pomoc w załatwianiu spraw urzędowych, motywowanie do podjęcia leczenia psychiatrycznego, zapewnienie bezpłatnych konsultacji psychologicznych w miejscu zamieszkania osoby chorej psychicznie, zaburzonej psychicznie lub rodzinom tych osób, zapewnienie bezpłatnych konsultacji psychologicznych realizowanych w siedzibie Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Mińsku Mazowieckim, wskazywanie miejsc i instytucji gdzie można uzyskać bezpłatną pomoc psychiatryczną, psychologiczną, terapeutyczną i prawną, nawiązywanie kontaktu z rodziną w celu przywrócenia właściwych relacji oraz uzyskania wsparcia dla osoby z zaburzeniami psychicznymi, nawiązywanie kontaktu z instytucjami działającymi na rzecz osób z zaburzeniami psychicznymi w celu zapewnienia wsparcia środowiska, aktywizowanie środowiska lokalnego w celu przełamywania stereotypów na temat osób z zaburzeniami psychicznymi, specjalistyczne usługi opiekuńcze dla osób z zaburzeniami psychicznymi, zapewnienie całodobowej opieki w domach pomocy społecznej, 16 Id: BA0ADAEE-D B2C90C9B603E. Podpisany Strona 17

18 W okresie dwóch minionych lat wzrosła liczba osób z zaburzeniami psychicznymi korzystających z różnych form wsparcia oferowanych przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Mińsku Mazowieckim. Tabela 4. Liczba osób niepełnosprawnych intelektualnie oraz chorych psychicznie korzystających ze wsparcia MOPS w latach 2011 i 2012 Rok Osoby niepełnosprawne intelektualnie Osoby chore psychicznie Źródło: opracowanie własne. W wykonywaniu zadań i wsparciu osób chorujących psychicznie MOPS współdziała z różnymi podmiotami, m.in.: z organami wykonawczymi miasta, innymi jednostkami organizacyjnymi, ochroną zdrowia, policją, kuratorami sądowymi oraz instytucjami i organizacjami pozarządowymi zajmującymi się pomocą społeczną. W Mieście Mińsk Mazowiecki głównym ośrodkiem ambulatoryjnym, leczącym osoby chore psychicznie jest Poradnia Zdrowia Psychicznego (PZP) SPZOZ Mińsk Mazowiecki. Z pomocy Poradni korzystają osoby dorosłe, po 18 roku życia. W 2011 roku kiedy SPZZOZ zatrudniał 2 lekarzy psychiatrów, ze wsparcia specjalistów PZP skorzystało 403 pacjentów, w 2012 roku 390 pacjentów. W ostatnim kwartale 2012 r. SPZOZ zatrudniał 3 lekarzy psychiatrów. Najczęściej z usług Poradni Zdrowia Psychicznego korzystają kobiety. Tabela 5. Zestawienie danych statystycznych dotyczących mieszkańców miasta Mińsk Mazowiecki leczonych ambulatoryjnie w latach 2011 i Rok Liczba kobiet po 18 r.ż. z zaburzeniami psychicznymi Liczba mężczyzn po 18 r.ż. z zaburzeniami psychicznymi Liczba lekarzy psychiatrów 2 3 Przeciętna dzienna liczba przyjmowanych pacjentów 8 7 Źródło: Dane statystyczne SPZOZ w Mińsku Mazowieckim. 17 Id: BA0ADAEE-D B2C90C9B603E. Podpisany Strona 18

19 Środowiskowy Dom Samopomocy Caritas DWP, to instytucja działająca na terenie miasta Mińsk Mazowiecki na rzecz osób chorych psychicznie, zaburzonych psychicznie oraz ich rodzin. Dom dysponuje 30 miejscami dla podopiecznych, z którymi pracuje 3 terapeutów i psychologów oraz 3 pedagogów. Oferta ŚDS skierowana jest do osób chorujących psychicznie, zwłaszcza do osób doświadczających zaburzeń psychotycznych m.in. schizofrenia, zaburzenia schizotypowe, urojeniowe lub schizoafektywne. Udział w programie ŚDS ma na celu: doprowadzenie do zwiększenia poczucia pewności siebie, własnych możliwości w kontaktach z ludźmi, zwiększanie własnej aktywności i rozwój zainteresowań, wykształcenie umiejętności radzenia sobie z doświadczaniem choroby psychicznej, zapewnienie możliwości dzielenia się swoimi przeżyciami i poszukiwaniem rozwiązań, kształtowanie podstawowych umiejętności społecznych i samodzielności, poprawę relacji interpersonalnych. ŚDS udziela wszechstronnego wsparcia osobom chorującym psychicznie i ich rodzinom poprzez wzajemną pomoc i wsparcie, integrowanie uczestników ze środowiskiem, udzielanie wsparcia terapeutycznego i psychologicznego, kreowanie pozytywnego wizerunku osób chorujących psychicznie oraz przeciwdziałanie stereotypom. Korzystanie z oferty ŚDS jest uzupełnieniem leczenia farmakologicznego prowadzonego w PZP. Umożliwia zmniejszenie liczby i intensywności nawrotów choroby. Realizację w/w celów ułatwia akceptacja i wsparcie ze strony rodzin osób chorujących, dlatego też współpraca z rodzinami jest jednym z elementów pracy terapeutycznej warunkującym jej skuteczność. W mieście Mińsk Mazowiecki działa Powiatowy Środowiskowy Dom Samopomocy prowadzony przez powiat miński, przeznaczony dla niepełnosprawnych intelektualnie osób dorosłych. Instytucja ta ma na celu podtrzymywanie i rozwijanie umiejętności niezbędnych do samodzielnego życia, rozszerzania zakresu zaradności i samodzielności życiowej adekwatnej do indywidualnego poziomu funkcjonowania, integrację społeczną poprzez umożliwienie osobom niepełnosprawnym intelektualnie pozostanie w społeczności lokalnej oraz środowisku rodzinnym, aktywizowanie, rozwijanie ich zainteresowań, indywidualnych uzdolnień poprzez udział w różnorodnych zajęciach terapeutycznych, doprowadzenie do zwiększenia poczucia własnej wartości oraz pewności w kontaktach z ludźmi, środowiskowe wsparcie i pomoc rodzinom w sprawowaniu opieki nad osobą z niepełnosprawnością intelektualną, kreowanie pozytywnego wizerunku osób z niepełnosprawnością intelektualną oraz przeciwdziałanie stereotypom i błędnym schematom postrzegania tej grupy osób niepełnosprawnych przez społeczeństwo, 18 Id: BA0ADAEE-D B2C90C9B603E. Podpisany Strona 19