ommune of Jabłonna characterized by attractive natural and commune of Jabłonna forests cover approximately 32%. South border of the commune

Transkrypt

1 Przyroda N ature 135

2

3 Przyroda Nature G mina Jabłonna charakteryzuje się atrakcyjnymi przyrodniczo i krajobrazowo obszarami. Lasy i grunty leśne zajmują 2713 ha, co stanowi 42% powierzchni całej gminy. Dla porównania na terenie powiatu legionowskiego, w którego skład wchodzi Gmina Jabłonna pokrycie lasami wynosi ok. 32%. Południowa granica gminy w całości przebiega przez królową polskich rzek Wisłę, co ma wpływ na zróżnicowanie przyrodnicze, pod kątem występowania chronionych siedlisk przyrodniczych oraz gatunków fauny i flory. Poniżej przedstawiamy formy ochrony przyrody szczególnie cenne ze względu na wartość przyrodniczą jaką reprezentują. C ommune of Jabłonna characterized by attractive natural and scenic areas. Forests and forest lands occupy 2713 ha, which represents 42% of the entire Commune. By comparison, in the Legionowo County, comprising commune of Jabłonna forests cover approximately 32%. South border of the commune completely run by the queen of Polish rivers Vistula River, which has an impact on the natural diversity, for the presence of protected natural habitats and species of fauna and flora. Below is a form of nature conservation particularly valuable because of the natural value of what they represent. Dolina Wisły The Vistula River Valley Warszawski Obszar Chronionego Krajobrazu Warsaw Area of Protected Landscape Obszar chronionego krajobrazu obejmuje tereny chronione, ze względu na wyróżniający się krajobraz o zróżnicowanych ekosystemach, wartościowe ze względu na możliwość zaspokajania potrzeb związanych z turystyką i wypoczynkiem oraz pełniące funkcję korytarzy ekologicznych. WOChK na terenie gminy Jabłonna obejmuje większe kompleksy leśne, obszary wydmowe i tereny doliny Wisły, pokrywając około 50% jej powierzchni. Protected landscape area includes protected areas, due to the distinctive landscape of diverse ecosystems, valuable for its ability to meet the needs of tourism and recreation as well as acting as ecological corridors. WAPL in commune of Jabłonna includes larger forest areas, dune areas and areas of the Vistula River Valley, covering about 50% of its surface. 137

4 Zarośla wierzbowe Willow shrubbery Natura 2000 Nature 2000 Kraje Europy i pozostałych kontynentów, widząc zagrożenie przyrody na naszym kontynencie, które nasiliło się wraz z dynamicznym rozwojem Europy, podjęły próby skoordynowania działań na drodze prawnej ochrony przyrody. Podpisano wiele konwencji międzynarodowych. Pomimo ich wdrożenia w życie liczba gatunków ulegała zmniejszaniu. W związku z tym w 1992 r., podczas międzynarodowej konferencji w Rio de Janeiro: Środowisko i Rozwój, zwołanej przez Organizację Narodów Zjednoczonych, 167 państw, w tym Polska, podpisało Konwencję o różnorodności biologicznej. Zgodnie z jej zapisami, przedmiotem ochrony powinno być całe bogactwo przyrodnicze, występujące na Ziemi, a wykorzystanie jego elementów i gospodarowanie nimi powinno odbywać się w sposób zrównoważony. Sieć Natura 2000 powstała jako wypełnienie zobowiązań Unii Europejskiej, nałożonych przez Konwencję z Rio. Na terenie gminy Jabłonna zlokalizowane są dwa obszary Natura 2000 obszar specjalnej ochrony ptaków Dolina Środkowej Wisły oraz (projektowany) specjalny obszar ochrony siedlisk Kampinoska Dolina Wisły. Countries in Europe and other continents, seeing the danger of nature on our continent, which increased with the rapid development of Europe, have attempted to coordinate actions through the legal nature preservation. Signed a number of international conventions. Despite their implementation has been a force to reduce the number of species. Therefore, in 1992 during an international conference in Rio de Janeiro: Environment and Development convened by the United Nations, 167 countries, including Poland, signed the Convention on Biological Diversity. In accordance with the provisions of the Convention, the object of protection should be a wealth of natural occurring on Earth, and the use of its components and management should take place in a sustainable manner. Nature 2000 network was created as a fulfillment of the obligations of the European Union, imposed by the Rio Convention. In the commune of Jabłonna are located in two areas of Nature 2000 special protection area for birds Middle Vistula River Valley and (planning) a special area of conservation of natural habitats of Kampinos Vistula River Valley. Dolina Środkowej Wisły Dolina Środkowej Wisły obejmuje obszar ,7 ha, położony m.in. na terenie gminy Jabłonna. Terasa zalewowa Floodplain terrace 138 Opis obszaru: Długi, zachowujący naturalny charakter rzeki roztokowej, odcinek Wisły pomiędzy Dęblinem a Płockiem, z licznymi wyspami (od łach piaszczystych po dobrze uformowane wyspy porośnięte roślinnością zielną). Największe z wysp są pokryte zaroślami wierzbowymi i topolowymi. Brzegi rzeki wraz z terasą zalewową (obszar zalewany w czasie większych wezbrań rzeki) zajmują intensywnie eksploatowane Middle Vistula River Valley Middle Vistula River Valley covers an area of hectares, is located among others in comunne of Jabłonna. Description of area: Long, retaining its natural braided river character, the Vistula River section between Dęblin and Płock, with its many islands (from rag to a well-formed sand island covered with herbaceous vegetation). The largest of the islands are covered with willow and poplar shruberry. Riverbanks with the floodplain terrace (the area flooded during major surges of the river) take intensively

5 Krajobraz mazowiecki, okolice Jabłonny Mazovia landscape, Jabłonna nearby zarośla wikliny, łąki i pastwiska. Pozostały tu również fragmenty dawnych lasów łęgowych. exploited osier thickets, meadows and pastures. Remaining are also fragments of old riparian forests. Wartość przyrodnicza i znaczenie Obszar jest ostoją ptasią o randze europejskiej. Występują tu co najmniej 22 gatunki ptaków wymienione w załączniku I Dyrektywy Ptasiej oraz 9 gatunków z Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt (PCKZ). Dolina Środkowej Wisły to bardzo ważna ostoja ptaków wodno-błotnych gniazduje tu gatunków. W okresie lęgowym, obszar zasiedla co najmniej 1% populacji krajowej następujących gatunków ptaków: brodziec piskliwy, krwawodziób, mewa czarnogłowa, mewa pospolita, ostrygojad (PCKZ), płaskonos, podgorzałka (PCKZ), podróżniczek (PCKZ), rybitwa białoczelna (PCKZ), he value of wildlife and the T importance The area is a bird refuge of European importance. There are at least 22 species of birds listed in Annex I of the Birds Directive, and 9 species of the Polish Red Book of Animals (PRBA). Middle Vistula River Valley is a very important wetlands bird refuge species nest here. During the breeding season, area holds at least 1% of the national population following bird species: Common Sandpiper, Redshank, Mediterranean Gull, Common Gull, Oystercatcher (PRBA), Northern Shoveler, Ferruginous Duck (PRBA), Bluethroat (PRBA), Little Dolina Środkowej Wisły, las łęgowy Middle Vistula River Valley, riparian forests 139

6

7 Wisła w okolicy Jabłonny Vistula River near Jabłonna 141

8 Staw Niwka, dawne miejsce spotkań towarzyskich Niwka pond, former place of a social meeting 142 rybitwa rzeczna, sieweczka obrożna (PCKZ), sieweczka rzeczna (PCKZ), śmieszka, zimorodek; w stosunkowo wysokim zagęszczeniu występuje bocian czarny, czajka i rycyk. W okresie wędrówek, w stosunkowo wysokim zagęszczeniu występuje bocian czarny (do 245 osobników). W okresie zimy występuje co najmniej 1% populacji szlaku wędrówkowego czapli siwej i kaczki krzyżówki; w stosunkowo wysokim zagęszczeniu zimuje gągoł i bielczek; ptaki wodno-błotne występują zimą w koncentracjach powyżej osobników. Obszar bardzo ważny dla ptaków zimujących i migrujących. Tern (PRBA), Common Tern, Ringed Plover (PRBA), Little Ringed Plover (PRBA), Blackheaded Gull, Kingfisher, the relatively high density is Black Stork, Northern Lapwing and Black-tailed Godwit. During migration, the relatively high density is the Black Stork (up to 245 individuals). In winter there is at least 1% of the population of the wandering route of Grey Heron and Mallard Duck, in a relatively high density of wintering Common Goldeneye and Smew; wetlands birds occur in winter in concentrations above individuals. Very important area for wintering and migrating birds. Kampinoska Dolina Wisły Kampinos Vistula River Valley Kampinoska Dolina Wisły obejmuje obszar ha, położony m.in. na terenie gminy Jabłonna. Kampinos Vistula River Valley covers an area of 20,659.1 hectares, is located among others in commune of Jabłonna.

9 Pradolina Wisły Opis obszaru Obszar obejmuje odcinek doliny Wisły między Warszawą a Płockiem. Wisła na tym odcinku płynie swoim naturalnym korytem o charakterze roztokowym z licznymi łachami i namuliskami. W dolinie zachowały się liczne starorzecza tworzące charakterystyczne ciągi otoczone mozaiką zarośli wierzbowych, lasów łęgowych oraz ekstensywnie użytkowanych łąk i pastwisk. Północna krawędź doliny jest wyraźnie zarysowana i osiąga wysokość względną dochodzącą do ok. 35 m. Od strony południowej rozciąga się szeroki taras zalewowy. Wartość przyrodnicza i znaczenie Obszar ten jest fragmentem jednego z najważniejszych europejskich korytarzy ekologicznych. Charakterystycznym elementem tutejszego krajobrazu są lasy łęgowe. Bezpośrednio z korytem Wisły związane są ginące w skali Europy nadrzeczne łęgi Description of area The area includes part of the valley of the Vistula River between Warsaw and Płock. Vistula flows on that section of its natural streambed of a braided river character with numerous sandbanks and muds. In the valley there are numerous old riverbeds forming the characteristic sequences surrounded by a mosaic of willow scrub, riparian forests and extensively used meadows and pastures. Northern edge of the valley is clearly outlined and reaches a relative height of up to about 35 m. On the south side extends to a wide floodplain terrace. he value of wildlife and the T importance This area is an excerpt from one of the most important European ecological corridors. A characteristic element of the local landscape are riparian forests. Directly con- Vistula River old valley Fragment lasu łęgowego A part of riparian forest 143

10 Ścieżki rowerowe. Przez Jabłonnę prowadzą dwa szlaki turystyczne: czerwony i niebieski Cycle paths. Two tourist pathways leading Jabłonna: red and blue 144 wierzbowe topolowe, których występowanie ograniczone jest do międzywala i starszych wysp. Dopełnieniem krajobrazu leśnego tego obszaru są łęgi wiązowo-jesionowe oraz grądy subkontynentalne. Zajmują one bardzo niewielkie powierzchnie głównie w strefie przejściowej pomiędzy dnem doliny, a jej wysokimi partiami krawędziowymi, charakteryzującymi się mozaiką wąwozów erozyjnych i południową ekspozycją. Różnorodność siedlisk warunkuje znaczne bogactwo gatunkowe zwierząt i roślin, w tym wielu chronionych i zagrożonych wymarciem. Na szczególną uwagę zasługuje ichtiofauna rzeki, która pomimo znacznego jej zanieczyszczenia jest bogata w gatunki. Przetrwała ona i utrzymuje się w stanie zdolnym do samoistnej regeneracji w przypadku zahamowania dalszego pogar- nected with the riverbed of Vistula are declining across Europe riverside willow and poplar riparian forests, whose existence is limited to interbanks and older islands. Complementing the forest landscape of the area are elm-ash riverines and subcontinental hornbeam. They occupy very small areas mainly in the transitional zone between the bottom of the valley, and its high, brakes parties affected by a mosaic of erosion gorges and southern exposure. The diversity of habitat conditions for high species richness of animals and plants, including many protected and endangered. Particularly noteworthy ichtyofauna of river, which, despite its significant pollution is rich in species. It has survived and maintained in a state capable of regeneration in the case of intrinsic stem the deterioration of habitat,

11 szania się stanu siedlisk, w tym przypadku wód. W obrębie obszaru występuje jedna z najliczniejszych w Polsce populacji bolenia Aspius aspius. Z korytem rzeki nierozerwalnie związane są stabilne i silne liczebnie populacje bobra oraz wydry. Starorzecza z kolei stanowią siedlisko życia dla kumaka nizinnego Bombina bombina i traszki grzebieniastej. Obszar pełni kluczową rolę dla ptaków zarówno w okresie lęgowym, jak i podczas sezonowych migracji. in this case water. Within the area is one of the largest Polish population of asp Aspius aspius. With the riverbed is inseparately linked stable and strong numerically populations of beaver and otter. Old riverbeds, in turn, provide habitat for life for the Fire-bellied Toad Bombina bombina and Great Crested Newt. The area plays a key role for birds in both the breeding season and during seasonal migration. Rezerwaty przyrody Nature Reserves Rezerwat przyrody obejmuje obszary zachowane w stanie naturalnym lub mało zmienionym, ekosystemy, ostoje i siedliska przyrodnicze, a także siedliska roślin, siedliska zwierząt i siedliska grzybów oraz twory i składniki przyrody nieożywionej, wyróżniające się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, kulturowymi lub walorami krajobrazowymi. The nature reserve covers the area preserved in its natural state or little changed, ecosystems, refuges and other natural habitats, habitats of plants, animal habitats and habitats of fungi and works and elements of inanimate nature, the specific values of outstanding natural, scientific, cultural or landscape qualities. Kępy Kazuńskie Łączna powierzchnia rezerwatu wynosi 544,28 ha, z czego 315,61 ha leży na terenie gminy Czosnów, 116,93 ha położone jest w granicach administracyjnych gminy Jabłonna oraz powierzchnia 111,74 ha zajmuje obszar w granicach miasta Nowy Dwór Mazowiecki. Ochrona rezerwatu skupia się przede wszystkim na zachowaniu ze względów naukowych i dydaktycznych ostoi lęgowych rzadkich i ginących gatunków ptaków, występujących na obszarze rzeki Wisły. Wisła w obrębie rezerwatu, tworzy liczne wyspy i starorzecza. Na starej wyspie z otaczającymi ją piaszczystymi ławicami, znajdują się lęgowiska rybitw zwyczajnych, a w centrum wyspy gniazdują mewy pospolite. Piaszczyste ławice na odcinku rezerwatu, przy wyższych poziomach wód, są Kazuń Clumps The total area of reserve is ha, which ha is located in commune of Czosnów, acres is located in the administrative borders of commune of Jabłonna and hectares occupies an area within the limits of Nowy Dwór Mazowiecki. Reserve protection focuses primarily on for reasons of research and teaching the refuge breeding rare and endangered bird species occurring in the Vistula river. Vistula River within the reserve, creating numerous islands and old riverbeds. On the old island with surrounding sandy shoals, are breeding grounds of Common terns, and in the center of the island, nesting Common Gulls. Sandy shoals of the reserve section, with higher levels of water are often flooded. The vegetation occurring on the shoals, there are species such as Polygonum nodosum, Chenopodium rubrum, Rumex palus- 145

12 często zalewane. Z roślinności występującej na ławicach, można wymienić takie gatunki jak: rdest kolankowaty, komosa czerwonawa, szczaw błotny, szczaw nadmorski, uczep amerykański i uczep trójlistkowy. Na wspomnianej wyżej starej wyspie (ok. 14 km Trasy Rowerowej Nadwiślańskiej Prawobrzeżnej) największą powierzchnię porastają wierzby najczęściej występują tu wierzba wiciowa i wierzba trójpręcikowa, rzadziej wierzba migdałowa i mieszańce wymienionych gatunków. Gatunki takie jak: wierzba biała, wierzba krucha oraz topola czarna i topola biała, rzadko występują na terenie starszych wysp. Fauna Na szczególną uwagę zasługuje awifauna (ptaki) lęgowa rezerwatu, która jest tu głównym przedmiotem ochrony. Gniazdujące na terenie rezerwatu gatunki ptaków siewkowatych to: rybitwa zwyczajna, mewa pospolita, rybitwa białoczelna, sieweczka obrożna, sieweczka rzeczna, brodziec piskliwy, czajka oraz ostrygojad. Z pozostałych gatunków regularnie gnieździ się tu m.in.: kaczka krzyżówka, strumieniówka, łozówka, piecuszek, trzcinniczek, remiz i trznadel. Podczas sezonowych wędrówek, na piaszczystych ławicach, regularnie odpoczywają m.in.: ślepowron, bąk, rybitwa białoczelna, sieweczka obrożna, siewka złota, biegus zmienny, kulik wielki, brodziec leśny, świstun, rybołów. Na podstawie analizy połowów wędkarskich i sieciowych, lista gatunków ryb, występujących w Wiśle na obszarze rezerwatu, przedstawia się następująco: okoń, sum, ukleja, jaź, leszcz, lin, szczupak. Na terenie rezerwatu z teriofauny (ssaków) licznie występują drobne gryzonie (m.in. nornica ruda i mysz polna). Z większych ssaków występuje tu piżmak; widoczne są ślady bytowania bobra, a nielicznie występuje kret. Z płazów zanotowano występowanie traszki zwyczajnej, ropuchy zielonej i szarej oraz żaby. 146 tris, Rumex maritimus, Bidens frondosa and Bidens tripartita. At the aforementioned old island (about 14 km of Cycling route over the Right-bank Vistula) the largest area of overgrown willows are most common here Osier and Salix triandra, less Almond Willow and hybrids of these species. Species such as White Willow, Brittle Willow and Black Poplar and White Poplar, rarely occur in the older islands. Fauna Particularly noteworthy Avifauna (birds) breeding reserve, which is here the main subject of protection. Nesting within the reserve Charadriidae bird species are: Common Tern, Common Gull, Little Tern, Ringed Plover, Little Ringed Plover, Common Sandpiper, Northern Lapwing and Oystercatcher. With other species regularly nest here, among others.: Mallard duck, River Warbler, Marsh Warbler, Willow Warbler, Reed Warbler, European Penduline Tit and Yellowhammer. During seasonal migrations, on the sandy shoals, regular rest, among others.: Night Heron, Eurasian Bittern, Little Tern, Ringed Plover, Eurasian Golden Plover, Dunlin, Eurasian Curlew, Wood Sandpiper, Eurasian Wigeon, Osprey. Based on the analysis of catch and fishing, a list of species occurring in the Vistula River in the reserve, is as follows: Perch, Catfish, Bleak, Ide, Bream, Tench, Pike. Within the reserve of teryofauna (mammals) there are numerous small rodents (among others. Bank Vole and Field Mouse). With larger mammals occur here Muskrat, are visible signs of Beaver existence, and the Mole is sparse. The amphibians were noticed occurrence of Common Newts, grey and green toads and frogs.

13 Ławice Kiełpińskie Kiełpiński Shoals Łączna powierzchnia rezerwatu wynosi 803,00 ha. Z czego 327,07 ha położone jest w granicach administracyjnych gminy Łomianki; 88,26 ha leży na terenie gminy Warszawa-Białołęka i 387,67 ha znajduje się w granicach gminy Jabłonna. Celem ochrony rezerwatu jest zachowanie ze względów naukowych i dydaktycznych ostoi lęgowych rzadkich i ginących ptaków, występujących na obszarze rzeki Wisły. Wisła na obszarze rezerwatu płynie rozległym naturalnym korytem, tworzącym wyspy. Są wśród nich wyspy wybitnie piaszczyste dlatego rozwój roślinności jest tu ograniczony, a roślinność, ma charakter nietrwały są to głównie drobne gatunki zielne, do których należą m.in. uczep trójlistkowy, szczaw, babka, wiechlina roczna, The total area of reserve is hectares. Of which ha is located in the administrative borders of commune Łomianki; hectares is located in commune of Warsaw-Białołęka and hectares is located within the commune of Jabłonna. The aim of conservation reserve is to preserve for scientific and educational refuge breeding rare and endangered birds, occurring in the Vistula River. Vistula River in the vast nature reserve flows trough natural river-bed, forming the islands. Among them are the eminent sandy islands which is why the development of vegetation is limited, and the vegetation is unstable these are mostly small species of herbs, which include, among others. Bidens 147

14 Mozaika nadwiślańskich zarośli The mosaic of Vistula banks spinney 148 jaskier rozłogowy i inne. Tego typu piaszczyste, nisko wynurzone ławice, stanowią największą w Polsce, kolonię lęgową rybitw białoczelnych. Gatunek ten zamieszczony jest jako gatunek zagrożony wyginięciem w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt. tripartita, Rumex, Plantago, Poa annua, Ranunculus repens, and others. This type of sandy, low-surfaced shoals, is the largest in Poland, the breeding colony of Little Tern. This species appears as a species threatened with extinction in the Polish Red Book of Animals.

15 W północnej części rezerwatu występują wyspy z porośniętymi wiklinowiskami. Występują tu w większości gatunki wierzby. Najczęściej można spotkać wierzbę białą i wierzbę purpurową, rzadziej wierzbę kruchą i mieszańce wymienionych gatunków. Nielicznie występuje również topola biała i olsza. Fauna Badania fauny na terenie rezerwatu skierowane były w szczególności na awifaunę lęgową ptaków siewkowatych, których ostoje lęgowe przyczyniły się do powstania rezerwatu. Obszar rezerwatu bogaty jest w największą na Wiśle środkowej kolonię rybitw białoczelnych. Badania przeprowadzone w latach wykonane pod kierownictwem dr. hab. T. Wesołowskiego, wykazały stabilność istniejących, na obszarze rezerwatu, siedlisk lęgowych ptaków (szczególnie siewkowatych: rybitw, mew i sieweczek). Z najczęściej występujących lęgowych ptaków siewkowatych to: mewa pospolita, mewa śmieszka, rybitwa białoczelna. Najrzadziej występujące to: mewa srebrzysta, sieweczka obrożna, brodziec piskliwy, czajka. Z pozostałych gatunków lęgowych, zasiedlających zadrzewienia wysp, najczęściej występują: jaskółka brzegówka, kaczka krzyżówka, łozówka, słowik szary, świerszczak. Najrzadziej: podróżniczek, słowik rdzawy, zimorodek, piegża, szczygieł, dzwoniec, kukułka i inne. Gatunki ptaków, które regularnie zatrzymywały się i odpoczywały na piaszczystych ławicach, w czasie swych przelotów a umieszczone są w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt to: sieweczka obrożna, sieweczka złota, biegus zmienny, kulik wielki, brodziec leśny, rybitwa białoczelna, rybitwa popielata. Gatunki ryb, występujące na odcinku rzeki w obrębie granic rezerwatu, określono na podstawie analizy połowów wędkarskich. Należą do nich: okoń, sum, ukleja, płoć, leszcz, lin i szczupak. In the northern part of the reserve are islands with overgrown osiers. There are, in most species of willow. Most can find White Willow and Purple Willow, less Brittle Willow and hybrids of these species. Is also sparse White Poplar and Alder. Fauna Studies of fauna in the reserve were directed in particular to the Avifauna breeding Charadriidae birds, whose breeding refuges contributed to create the reserve. The area of reserve is rich in the largest colony of Little Tern in the middle Vistula River. Studies carried out in made under the direction of Prof. T. Wesolowski, showed the stability of existing ones, the reserve area, the habitats of nesting birds (particularly the Charadriidae: terns, gulls and plovers). The most common breeding Charadriidae birds are: Common Gull, Black-headed Gull, Little Tern. Least likely to occur are: Herring Gull, Ringed Plover, Common Sandpiper, Northern Lapwing. Of the remaining species of breeding birds, foliage inhabiting the islands, most often occur: Sand Martin, Mallard Duck, Marsh Warbler, Thrush Nightingale, Grasshopper Warbler. Rarely: Bluethroat, Nightingale, Kingfisher, Lesser Whitethroat, Goldfinch, European Greenfinch, the Cuckoo, and others. Species of birds that regularly stopped and resting on the sandy shoals, at the time of their flights, and are placed in Polish Red Book of Animals is: Ringed Plover, Eurasian Golden Plover, Dunlin, Eurasian Curlew, Wood Sandpiper, Little Tern, Arctic Tern. Fish species occurring in the stretch of the river within the reserve boundaries, based on the analysis of angling fishings. These include: Perch, Catfish, Bleak, Roach, Bream, Tench and Pike. During the tests of teriofauna, were encountered (irregularly occurring) beavers, while regularly inhabit the area muskrats, and numerous small rodents. 149

16 150

17 Podczas badań teriofauny, napotkano (nieregularnie występujące) bobry, natomiast regularnie zamieszkują ten teren piżmaki i licznie drobne gryzonie. W późnowiosennym czasie napotkać tu można chroniony gatunek gada zaskrońca oraz ropuchę zieloną, traszkę zwyczajną i różne gatunki żab. Jabłonna Powierzchnia rezerwatu obejmuje 21,66 ha. Zgodnie z podziałem administracyjnym rezerwat położony jest na terenie gminy Jabłonna, w województwie mazowieckim. Zgodnie z podziałem przyrodniczo-leśnym, rezerwat leży na północnowschodnim krańcu dzielnicy Puszczy Kampinoskiej, w Mazowiecko-Podlaskiej krainie przyrodniczo-leśnej. Graniczy z gruntami Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Warszawie, z lasami obrębu Jabłonna oraz z gruntami rolnymi wsi Rajszew. Celem ochrony na terenie rezerwatu jest zachowanie resztki naturalnych lasów, o dużym zróżnicowaniu typologicznym, z fragmentami świetlistej dąbrowy. Ukształtowanie terenu jest dość różnorodne. Zróżnicowanie geomorfologiczne ma wpływ na charakter gleb, których jakość rośnie w kierunku doliny. Flora Obszar rezerwatu pokrywają drzewostany mieszane, z przewagą sosny pospolitej i dębu szypułkowego. Drzewostany te mają ok lat, jedynie w zachodniej części występują drzewa w przedziale lat. Głównym gatunkiem, występującym na terenie całego rezerwatu jest sosna. Pojedynczo występuje w warstwie krzewów, ale tylko w borach świeżych. Dąb szypułkowy jest drugim po sośnie gatunkiem lasotwórczym w rezerwacie (dąb bezszypułkowy występuje jako pojedyncza domieszka). Innymi gatunkami, tworzącymi warstwę dolną w rezerwacie są: grab, brzoza, lipa drobnolistna, In late springtime you encounter here protected reptile grass snakes and a green toad, newt, and various species of frogs. Jabłonna Area reserve covers hectares. According to the administrative division reserve, is located in the commune of Jablonna, the Mazovian Voivodeship. According to the division of nature forest, nature reserve is situated in the north-eastern end quarter of the Kampinos Forest in Mazovian and Podlachian natural forests land. Land borders with the Regional Water Management in Warsaw, the forest fringe Jabłonna and agricultural lands of Rajszew village. In order to protect the reserve is preservation the remnants of natural forests, with rich typological variety, with fragments of luminous oak. Terrain is quite varied. Geomorphological differentiation has an impact on the nature of the soil, where the quality is increasing in the direction of the valley. Flora Reserve area covered by mixed trees, with a predominance of Scots Pine and Pedunculate Oak. These trees are about years, only in the western part of the tree are in the range of years. The main species, occurring throughout the reserve is pine. Isolated occurs in a layer of shrubs, but only in the fresh forests. Pedunculate oak is the second after the pine forest-made species in the reserve (Sessile Oak occurs as a single dash). Other species, forming the lower layer in the reserve are: Hornbeam, Birch, Small-leaved Lime, Aspen, Field Maple and Field Elm. In the shrub layer appears: Juniper, Rowan, Rhamnus frangula, Berberry, Hazel, Viburnum opulus and other. Undergrowth in the reserve is well developed and quite varied. There are, among others: Common Speedwell, Bracken, Melica nutans, Galium mollugo, Potentilla alba and others. 151

18 osika, klon polny i wiąz polny. W warstwie krzewów występuje jałowiec, jarzębina, kruszyna pospolita, berberys, leszczyna, kalina koralowa i inne. Runo w rezerwacie jest dobrze rozwinięte i dość zróżnicowane. Występują tu między innymi: przetacznik leśny, orlica, perłówka zwisła, przytulia pospolita, pięciornik biały i inne. Spośród roślin chronionych występują: bluszcz objęty ochroną całkowitą, naparstnica zwyczajna, kruszyna pospolita, kalina koralowa, konwalia majowa pod ochroną częściową. 152 Among the protected plants are ivy overall protected, Digitalis grandiflora, Rhamnus frangula, Viburnum opulus, lily of the valley under partial protection. Fauna From among large mammals exists here: Boar, Roe-deer. Small mammals, occurring in the reserve are: Eastern hedgehog, Hare, Squirrel, Forest mouse, Wood mouse. Carnivores: Fox and Polecat. The birds nest here: Northern Goshawk, Crow, Jay, Blackbird, Finch, Large Woodpecker, Spotted Flycatcher and others. The reptiles represents here Sand Lizard, and amphibians Grass frog and Common toad.

19 Fauna Z dużych ssaków bytują tu dzik i sarna. Drobne ssaki, występujące na terenie rezerwatu to: jeż wschodni, zając, wiewiórka, mysz leśna, mysz zaroślowa. Drapieżniki: lis i tchórz. Z ptaków gnieżdżą się tu: gołębiarz, wrona, sójka, kos, zięba, dzięcioł duży, muchołówka szara i inne. Gady reprezentuje jaszczurka zwinka, a płazy żaba trawna i ropucha szara. Bukowiec Jabłonnowski Rezerwat leśny o powierzchni 37,74 ha, nosi nazwę od wsi Bukowiec, z którą graniczy i Nadleśnictwa Jabłonna, którego siedziba mieści się obok rezerwatu. Nazwa wsi Bukowiec związana jest z występującym tu bukiem zwyczajnym, którego występowanie na Mazowszu jest już poza naturalnym zasięgiem. Nie można z całą pewnością stwierdzić, czy na terenie rezerwatu jest naturalne stanowisko buka, czy też był on sztucznie tu wprowadzony. Stara nazwa wsi i naturalne odnawianie się tego gatunku samosiewnie wskazuje, że pochodzi on z naturalnej ostoi. Do powołania rezerwatu przyczyniło się nie tylko występowanie buka zwyczajnego, ale również rzadko spotykana w postaci kilku egzemplarzy w jednym wydzieleniu z bukiem, brzoza czarna. Na terenie rezerwatu rosną 2 drzewa pomnikowe wspomnianego wyżej gatunku buk pospolity. Położenie Rezerwat Bukowiec Jabłonnowski położony jest w IV Krainie PrzyrodniczoLeśnej Mazowiecko-Podlaskiej, 5 Dzielnicy Niziny Podlaskiej i Wysoczyzny Siedleckiej, na terenie rozległej, nisko położonej Kotliny Warszawskiej. Rezerwat położony naprzeciwko siedziby nadleśnictwa, jest chroniony przez jego pracowników. Jest on także miejscem rekreacji turystów, dzięki pozostawieniu w nim dojrzałych drzewostanów. Bukowiec Jabłonnowski Forest Reserve with an area of hectares, is named from the village Bukowiec, which is also bordered Forestry Jabłonna, whose place is next to the reserve. Name of the village Bukowiec is connected with occurring here common beech, whose presence in Mazovia is already beyond the natural range. You can not definitely say whether the reserve is a natural beech position, or it was artificially introduced here. The old name of the village and the natural renewal of this species by self-sowing method indicates that it comes from a natural refuge. To establish a reserve has contributed not only to the presence of beech, but also rare in the form of several copies of a single separation of beech, black birch. Within the reserve grow two aforementioned monumental tree species common beech. Rezerwat Bukowiec Jabłonnowski Bukowiec Jabłonnowski Reserve Location Reserve Bukowiec Jablonnowski is located in the IV Natural Forest Mazovian and Podlachian Land, 5th Podlachian Lowland District and Siedlce Upland, in the wide, low-level located, Warsaw Basin. The reserve is located across from the Forest District, is protected by its employees. It is also a place of recreation and tourism, leaving it with mature trees. Natural monuments Monument of nature are a single works of living and inanimate nature, or their concentrations of particular conservation value, cultural, historic or landscape, marked by individual characteristics, distinguishing them among other entities, impressive size trees, bushes, native or foreign species, sources, waterfalls, Vaucluse springs, rocks, ravines, erratic boulders and caves. In Commune Jabłonna nature monuments are trees or groups of trees. Among the species of monumental trees are mainly 153

20 Rezerwat Bukowiec Jabłonnowski Bukowiec Jabłonnowski Reserve 154

21 Rezerwat Bukowiec Jabłonnowski Bukowiec Jabłonnowski Reserve 155

22 Aleja parkowa z widokiem na Urząd Gminy Park avenue with the view on The Commune Office Pomniki przyrody Pomnikiem przyrody są pojedyncze twory przyrody żywej i nieożywionej lub ich skupiska o szczególnej wartości przyrodniczej, kulturowej, historycznej lub krajobrazowej, odznaczające się indywidualnymi cechami, wyróżniającymi je wśród innych tworów, okazałych rozmiarów drzewa, krze- 156 Pedunculate oaks and set the resolution of the Commune Council avenue of 15 trees with species of White Chestnut. Other species are the White willow, Pedunculate elm, Smallleaved Lime, European Larch, European Ash, locust Gleditsia triacanthos, White poplar, Common maple, Common hornbeam, Beech. Interesting place from an educational point of view, is a palace and park unit in

23 wy gatunków rodzimych lub obcych, źródła, wodospady, wywierzyska, skałki, jary, głazy narzutowe oraz jaskinie. Na terenie gminy Jabłonna pomnikami przyrody są drzewa lub grupy drzew. Wśród gatunków pomnikowych drzew znajdują się przede wszystkim dęby szypułkowe oraz powołana uchwałą rady gminy aleja 15 drzew o gatunku kasztanowiec biały. Pozostałe gatunki to wierzba biała, wiąz szypułkowy, lipa drobnolistna, modrzew polski, jesion wyniosły, glediczja trójcierniowa, topola biała, klon pospolity, grab pospolity, buk zwyczajny. Ciekawym miejscem z edukacyjnego punktu widzenia, jest zespół pałacowo-parkowy w Jabłonnie na terenie, którego znajduje się 57 drzew pomnikowych, z licznymi unikatowymi gatunkami takimi jak: wiąz szypułkowy Pepi, iglicznia trójcierniowa, okazałe modrzewie europejskie, graby zwyczajne oraz jesiony wyniosłe. Na terenie rezerwatu przyrody Bukowiec Jabłonnowski występują dwa pomnikowe buki zwyczajne, poza strefą naturalnego występowania. Jabłonna on the ground, which has 57 monumental trees with many unique species of trees such as pedunculate elm named Pepi, Gleditsia triacanthos, splendid European larches, hornbeams and ashes. At the nature reserve Bukowiec Jabłonnowski there are two monumental beech usual, outside the zone of natural occurrence. 157

24 158

25 Bibliografia Bibliography Boguszewska Przemysława, Punkt Oporu Jabłonna, Wojskowy Przegląd Techniczny i Logistyczny, Warszawa 2002 Chotomów i Jabłonna. Od wieków razem. Wydawnictwo jubileuszowe w 80 rocznicę odzyskania niepodległości Polski w roku obchodów 650-lecia Chotomowa, t. I, Chotomów Jabłonna 1998 Chotomów i Jabłonna w konspiracji i walce. Wydawnictwo jubileuszowe w 60 rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego, Jabłonna 2004 Guttmajer Karol, Zespół pałacowo-parkowy w Jabłonnie koło Warszawy, studium historyczno-konserwatorskie, Warszawa1989 Kasprzycki Jerzy, Majewski Jerzy S., Korzenie miasta. T. 6 Niedaleko od Warszawy, Warszawa 2004 Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, t. X, z. 10, opr. I. Galicka, H. Sygietyńska, Warszawa 1987 Pałac w Jabłonnie, ryc. ok r. Jabłonna Palace, picture ca year Kwiatkowski Marek, Szymon Bogumił Zug, architekt polskiego oświecenia, Warszawa 1977 Skowronek Jerzy, Książę Józef Poniatowski, Warszawa 1984 Szczepański Jacek, Powiat legionowski na dawnej pocztówce, Legionowo 2007 Tatarkiewicz Władysław, Dominik Merlini, Warszawa

26

27