Morskie farmy wiatrowe zarys problemu
|
|
- Henryka Turek
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Tomasz Szubrycht 1 Morskie farmy wiatrowe zarys problemu Wzrastające zapotrzebowanie na energię elektryczną oraz strategia zwiększania udziału odnawialnych źródeł energii w bilansie energetycznym Unii sprawia, iż systematycznie wzrasta moc farm wiatrowych, w tym morskich farm wiatrowych. Wraz jednak z rozwojem morskich farm wiatrowych pojawiają się nowe wyzwania i zagrożenia bezpieczeństwa infrastruktury krytycznej. Niniejsza publikacja jest próbą przybliżenia aspektów technicznych, prawnych oraz potencjalnych zagrożeń odnoszących się do morskich farm wiatrowych. Efektem postępującego rozwoju gospodarczego we współczesnym świecie jest systematycznie zwiększające się zapotrzebowanie na energię elektryczną. Koniecznością zatem staje się nie tylko rozwój i modernizacja infrastruktury dla przesyłu energii energetycznej, ale również poszukiwanie nowych, ekologicznych źródeł jej pozyskiwania. W opinii wielu analityków jedną z perspektywicznych dróg rozwoju energetyki, jest energetyka wiatrowa, która staje się światowym liderem zielonych technologii. W wielu państwach, które intensyfikują działania dla zwiększenia udziału energii odnawialnej w bilansie energetycznym kraju, ważne miejsce w strategii rozwoju energetyki wiatrowej odgrywają akweny morskie, na których rozbudowywane są morskie farmy wiatrowe. Odnosząc się do problematyki energii odnawialnej, należy podkreślić, iż jest to dynamicznie rozwijająca się gałąź energetyki obejmująca m.in.: energię wodną, fotowoltaikę, energię geotermalną, energię pozyskiwana z biomasy oraz energię wiatrową, która obejmuje lądowe i morskie turbiny wiatrowe. Istotnym impulsem dla rozwoju energetyki wiatrowej stała się Dyrektywa unijna 2009/28/WE. W dokumencie tym w punkcie 15. znalazł się następujący zapis [ ] konieczne jest przełożenie całkowitego celu wspólnotowego na poziomie 20% na indywidualne cele dla poszczególnych państw członkowskich, z należytym uwzględnieniem sprawiedliwego i odpowiedniego rozdziału zobowiązań, dostosowanego do zróżnicowanych punktów wyjściowych i potencjałów państw członkowskich, w tym obecnego poziomu wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych i struktury koszyka energetycznego 2. 1 Prof. dr hab. Tomasz Szubrycht, Akademia Marynarki wojennej w Gdyni W odpowiedzi na zapisy zawarte w cytowanej Dyrektywie władze naszego kraju zadeklarowały wzrost udziału energii odnawialnej w końcowym zużyciu energii brutto z 7,2% w 2005 do 15% w roku Jednym ze sposobów wypełnienia postanowień zawartych w Dyrektywie jest rozwój energetyki wiatrowej, w tym morskich farm wiatrowych. Obok konieczności wypełnienia postanowień Dyrektywy unijnej 2009/28/WE zainteresowanie energią odnawialną determinowane jest względami ekologicznymi, finansowymi, ale również działaniami zmierzającymi do zmniejszenia uzależnienia państw od nieodnawialnych źródeł energii (np. gazu ziemnego, ropy naftowej czy węgla). Wraz ze wzrastającą świadomością ekologiczną społeczeństw państw rozwiniętych, wzrasta nacisk na zwiększenie udziału energii odnawialnej zwanej często zieloną energią w bilansie energetycznym poszczególnych państw. Energetyka wiatrowa w Unii Europejskiej Według specjalistów, którzy opracowali raport Sea Wind Europe, skokowy wzrost mocy elektrowni wiatrowych w państwach unijnych ma nastąpić w latach (z 230 GW w 2020 do 400 GW w 2030), będzie on szczególnie widoczny w elektrowniach wiatrowych zlokalizowanych na akwenach morskich (wzrost mocy wytwarzanej energii z 40 GW w roku 2020 do 150 GW w roku 2030 czyli coroczny, średni wzrost o 11 GW). Poniżej w tabeli 1 przedstawiono przewidywaną moc elektrowni wiatrowych w latach Tabela 1. Moc elektrowni wiatrowych w Europie. w GW na lądzie na morzu źródło: 2 Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady Europy 2009/28/WE z 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych 3 Polityka energetyczna Polski do 2030 r., Warszawa 2009 Logistyka 6/
2 Biała księga Komisji Europejskiej z 1997 r. dotycząca odnawialnych źródeł energii postawiła za cel budowę elektrowni wiatrowych o łącznej mocy 40 GW w całej Unii Europejskiej do 2010 r. Cel ten został osiągnięty w 2005 r., czyli pięć lat przed wyznaczonym terminem. W 2010 moc elektrowni wiatrowych wyniosła 86 GW, a w 2011 wynosiła 94 GW. Dało to roczny wzrost na poziomie 11%. W roku 2013 w państwach unijnych łączna moc energii wytwarzanej przez turbiny wiatrowe wynosiła GW (w tym na lądzie i 6.6 GW z akwenów morskich) 4. Systematycznie wzrastające wykorzystanie potencjału energii odnawialnej na akwenach morskich spowodowane jest kilkoma czynnikami, do których zaliczyć należy m.in.: - wzrost zapotrzebowania energetycznego; - konieczność sprostania wymogom wzrostu udziału energii odnawialnej w bilansie energetycznym państw unijnych; - obawy o negatywnym wpływie farm wiatrowych na zdrowie osób zamieszkujących w ich pobliżu; - postęp technologiczny; - uwarunkowania meteorologiczne, geograficzne i finansowe. W okresie ostatnich kilkunastu lat zaobserwować można systematycznie wzrastające zainteresowanie państw, a przede wszystkim inwestorów morskimi elektrowniami wiatrowymi. W konsekwencji realnym wydaje się założenie, że moc elektrowni wiatrowych w poszczególnych państwach członkowskich Unii Europejskiej osiągnie w 2020 roku łączną wielkość 230 GW. Przewiduje się, że w nadchodzących dekadach zaobserwować będzie można tendencję budowy morskich elektrowni wiatrowych w miejscach, które cechują bardziej niesprzyjające warunki geograficznohydrograficzne (większe oddalenie od brzegu od 3 do 27 mil morskich oraz większe głębokości morza do 50 m). Należy podkreślić, iż istotną determinantą rozwoju morskich farm wiatrowych jest koszt pozyskania jednego kw z morskich elektrowni wiatrowych, który wynosi od 1000 do 1700 euro 5. Równie istotną determinantą są koszty pozyskiwania jednej kwh, które dla morskich farm wiatrowych wynoszą 0.05 do 0.25 eurocenta. Dla innych sposobów pozyskiwania energii są one znacznie wyższe i wynoszą dla: węgla eurocentów, ropy naftowej eurocenta, gazu eurocenta, paliwa W przypadku innych źródeł koszt ten (w euro) wynosi dla: elektrowni gazowych ( ), węglowych ( ), nuklearnych ( ), elektrowni wiatrowych na lądzie ( ), fotowoltaiki ( ), geotermalnych ( ), biomasy ( ), zob. Sea Wind Europe, Greenpeace, London 2010, s. 31 i Logistyka 6/2014 nuklearnego eurocenta, biomasy eurocenta, energii wodnej eurocenta 6. Warto zauważyć, że szacowane koszty pozyskiwania jednej kwh z morskich elektrowni wiatrowych są bardzo rozbieżne. Według danych zawartych w Europe's onshore and offshore wind energy potential, An assessment of environmental and economic constraints, EEA Technical report 6/2009, koszt ten szacowany jest na eurocenta. Analizując problematykę morskich elektrowni wiatrowych należy uwypuklić następujące elementy: ekonomiczny aspekt energetyki wiatrowej i ma na niego wpływ średni czas wykorzystania mocy nominalnej różnych rodzajów elektrowni wiatrowych. W przypadku akwenów morskich w latach r. wzrośnie on z 3000 do 3500 godzin w ciągu roku. Wynika to z faktu, iż wiatry wiejące nad morzem są silniejsze i stabilniejsze niż te wiejące nad lądem. Dzięki temu przybrzeżne farmy wiatrowe będą dostarczać więcej mocy na jednostkę powierzchni niż farmy lądowe. Średnia moc na jednostkę powierzchni obecnie wynosi 3,2 W/m 2 (podczas gdy w roku 2006 wyniosła 2,6 W/m 2 ) 7 ; istotną zaletą morskich elektrowni wiatrowych jest znacznie mniejsza materiałochłonność; otóż, aby wytworzyć 48 kwh dziennie na osobę z przybrzeżnych elektrowni wiatrowych w Wielkiej Brytanii, potrzebne jest 60 milionów ton betonu i stali (jedna tona na mieszkańca Wysp Brytyjskich). Dla porównania, aby w Wielkiej Brytanii wytworzyć 48 kwh mocy na dobę przypadającą na osobę z energetyki jądrowej, potrzeba 8 milionów ton stali i 140 milionów ton betonu (czyli blisko 2.5 tony na jednego Brytyjczyka) 8. Rozpatrując problematykę rozwoju morskich farm wiatrowych należy również uwzględnić aspekty hydrometeorologiczne i geograficzne. W przypadku pozyskiwania energii z akwenów morskich istotnym ograniczeniem są nie tylko warunki wiatrowe, ale również głębokości morza. Przyjmuje się, że z ekonomicznego punktu widzenia uzasadniona jest budowa morskich elektrowni wiatrowych na akwenach morskich, na których średnia prędkość wiatru na wysokości generatora (około 100 m n.p.m), powinna wynosić nie mniej niż 5.0 m/s. Przy mniejszych prędkościach wiatru średni czas wykorzystania mocy nominalnej spada poniżej 1000 godzin rocznie, tym samym eksploatacja elektrowni wiatrowej jest nieefektywna z ekonomicznego punktu widzenia. 6 Tamże, s Zob. R10 Przybrzeżne elektrownie wiatrowe [w:] O zrównoważonej energii bez pary w gwizdek, 8 Tamże
3 Przedstawione determinanty sprawiają, że potencjał energetyczny poszczególnych akwenów morskich oblewających państwa unijne jest różny. Mówiąc o potencjale energetycznym akwenów morskich należy rozróżnić potencjał: teoretyczny, techniczny, techniczny z uwzględnieniem ograniczeń środowiskowych, ekonomiczny oraz potencjał rynkowy 9. Poniżej na rys. 1 przedstawiono potencjał energii wiatrowej wybranych akwenów morskich oblewających Europę. Rys. 1. Potencjał energii wiatrowej wybranych europejskich akwenów morskich Źródło: Techniczne aspekty budowy morskich farm wiatrowych Rozpatrując problemy techniczne podjętej problematyki należy rozpocząć od podstawowych typów fundamentów morskich turbin wiatrowych. Wyróżniamy cztery typy fundamentów, a mianowicie: - grawitacyjne; - monopolowe; - konstrukcje wielopodporowe; - konstrukcje pływające. Rozwiązania morskich turbin wiatrowych oparte o fundamenty posadowione na dnie morza mogą być stosowane na akwenach o głębokości do 50 m. Fundamenty natomiast przyjmujące postać podstawy grawitacyjnej i pojedynczego słupa (ze względu na prostą konstrukcję) są preferowanym rozwiązaniem na akwenach o głębokości do 30 m. Ze względu na to, że konstrukcje w formie słupa nie mogą przenosić dużych obciążeń poziomych, ani momentu z uwagi na małą dźwignię, sztywność takiego rozwiązania jest dość niska, dlatego też stosowane są one na akwenach, na których dno jest piaszczyste. Konstrukcje w formie trójnoga stosowane są głównie na akwenach, które charakteryzują się głębokościami powyżej 25 m. Zaprojektowane zostały z myślą o posadowieniu na Morzu Północnym na głębokości około 40 m. Całkowita sztywność trójnoga jest porównywalna z wieżą kratownicową, ale składa się on z mniejszej liczby elementów, dzięki czemu konstrukcja ta jest łatwiejsza i tańsza w budowie. Konstrukcje oparte na wieżach kratownicowych łączą w sobie wysoką ogólną sztywność i niewielką masę. W przypadku jednakże morskiej energetyki wiatrowej ważniejsze są raczej koszty budowy i posadowienia. Konstrukcje te mogą być stosowane na nieco głębszych wodach (od 25 do 50 m głębokości). Rys. 2. Wybrane sposoby posadowienia turbin wiatrowych na obszarach morskich źródło: 9 Charakterystyka poszczególnych potencjałów przedstawiona zostanie w dalszej części niniejszej publikacji Logistyka 6/
4 Koncepcje pływających turbin wiatrowych przewidziane są do ustawienia w znacznym oddaleniu od brzegu, poza widnokręgiem (w odległościach nawet do kilkuset kilometrów od brzegu). Oznacza to lokalizację turbin na znacznych głębokościach. Są one najbardziej obiecującym rozwiązaniem do dalszego rozwoju farm wiatrowych na obszarach morskich ponieważ: - obszary morskie o głębokości m mają znaczną powierzchnię i możliwość instalowania farm wiatrowych; - mniej problemów ze środowiskiem, nie szpecą; - dobra mobilność wszystkie farmy można lokować w strefach morskich o najlepszych warunkach ekonomicznych (wydajność wiatru, a koszty budowy i utrzymania). Rys. 3. Morska turbina wiatrowa o mocy 5 MW źródło: Morskie farmy wiatrowe na Morzu Bałtyckim Analizy warunków wiatrowych występujących na Bałtyku wskazują, że są one nieco gorsze niż te, występujące na Morzu Północnym 10. Należy jednak zaznaczyć, iż nie można utożsamiać warunków wiatrowych z potencjałem energii wiatrowej, który jest wypadkową nie tylko warunków wiatrowych, ale również wielkością akwenów, na których mogą, przy współczesnym zaawansowaniu technicznym, powstawać morskie farmy wiatrowe. Jak wynika z rys. 1 potencjał energii wiatrowej na Morzu Bałtyckim jest największy z wszystkich lokalizacji potencjalnych morskich farm wiatrowych na morzach oblewających Europę. Pod koniec 2010 roku morskie farmy wiatrowe zlokalizowane na Morzu Północnym i Bałtyku posiadały łączną moc wynoszącą MW, jednak moc morskich elektrowni na Bałtyku systematycznie wzrasta. Jak wynika z danych udostępnionych przez EWEA, w Europie na dzień roku działało 1939 morskich turbin wiatrowych, o łącznej mocy 6040 MW. W pierwszej połowie 2013 roku oddano do użytku 277 morskich turbin wiatrowych o łącznej mocy 1045 MW 11. Był to zatem ponad dwukrotny wzrost mocy. Rys. 4. Morskie farmy wiatrowe na wodach Morza Bałtyckiego źródło: farms #balticsea 10 R10 Przybrzeżne elektrownie wiatrowe [w:] O zrównoważonej energii bez pary w gwizdek, Logistyka 6/
5 Podejmując rozważania poświęcone energetyce wiatrowej należy wyróżnić cztery różne potencjały, a mianowicie 12 : Potencjał teoretyczny określa maksymalną moc energii wiatrowej, jaką można pozyskać z danego obszaru, przy założeniu, że dla pozyskania 1 MW potrzebna jest powierzchnia 10 ha. W przypadku akwenów morskich odnosi się do powierzchni akwenu znajdującego się pod jurysdykcją państwa nadbrzeżnego (EEZ). Potencjał ten pomniejszony jest o akweny wyłączone z potencjalnego wykorzystania ze względu na bezpieczeństwo żeglugi i wykorzystanie o charakterze militarnym, obszary chronione oraz obszary pozyskiwania nieożywionych zasobów morza. W przypadku Polski, wyłączone są również wody wewnętrzne i morze terytorialne. Potencjał techniczny wynika z faktu, że możliwość pozyskiwania energii wiatrowej wiąże sią przede wszystkim z przestrzennym rozmieszczeniem terenów otwartych (o niskiej szorstkości podłoża i bez obiektów zaburzających przepływ powietrza). W przypadku akwenów morskich przy określaniu potencjału technicznego konieczne jest uwzględnienie głębokości morza, ukształtowanie dna morskiego oraz oddalenie od linii brzegowej. Potencjał ekonomiczny uwzględnia aspekty ekonomiczne tj. ze względu na uśrednioną opłacalność ekonomiczną potencjalnych inwestycji, potencjał ekonomiczny energetyki wiatrowej na lądzie został zredukowany do obszarów optymalnych warunkach wiatrowych przyjmując, że lokalizacje o największej potencjalnej produkcji wykorzystywane będą w pierwszej kolejności. Potencjał rynkowy stanowi część potencjału ekonomicznego, uwzględniającą konkurencyjność energetyki wiatrowej w porównaniu z innymi technologiami wytwarzania energii oraz oceny praktycznej zdolności sektora morskiej energetyki wiatrowej do realizacji inwestycji do 2020 r. Poniżej w tabeli przedstawiono wybrane aspekty potencjału morskiej i lądowej energetyki wiatrowej w Polsce. Tabela 2. Potencjał energetyki wiatrowej w Polsce Potencjał Na lądzie Na morzu energetyki wiatrowej moc (GW) energia (TWh) moc (GW) energia (TWh) potencjał teoretyczny potencjał techniczny potencjał techniczny z uwzględnieniem 600 ograniczeń środowiskowych potencjał ekonomiczny potencjał rynkowy źródło: Wizja rozwoju energetyki wiatrowej w Polsce do 2020 r. Jak już wcześniej wspomniano, w opracowaniach specjalistycznych poświęconych energetyce wiatrowej 13, odnaleźć można założenia, że dla współczesnych elektrowni wiatrowych zapotrzebowanie na powierzchnię, przyjmuje się z reguły na poziomie 10 ha na 1 MW zainstalowanej mocy. Tym samym, dla obecnie stosowanych technologii, całkowity teoretyczny potencjał dla naszego kraju należy oszacować na około 3100 GW na lądzie oraz 130 GW na morzu 14. Lokalizacja i budowa morskich elektrowni wiatrowych jest obwarowana obecnie znacznie większymi ograniczeniami przestrzennymi, niż ich budowa na lądzie. Tym samym uwzględniając istniejące ograniczenia ocenia się, że tylko niewielka powierzchnia (około 5%) mogłoby zostać w perspektywie roku 2020 wykorzystana pod budowę morskich elektrowni wiatrowych 15. Ograniczenia te obejmują: - odległość od linii brzegowej oraz głębokość akwenów morskich (najczęściej współczesne morskie elektrownie wiatrowe powstają w odległości nie większej niż 30 km czyli 16 mil morskich od brzegu oraz na akwenach o głębokości nie przekraczającej 40 metrów); - ukształtowanie dna morskiego (nachylenie dna morskiego nie może być większe niż 5 ); - istniejące trasy żeglugowe i tory wodne; - akweny podlegające ochronie (ochrona obszarowa ze względów środowiskowych np. ochrona brzegów, rezerwaty przyrody, obszary objęte ochroną Natura 2000, rejony tarła ryb morskich); 12 Opracowano na podstawie Wizja rozwoju energetyki wiatrowej w Polsce do 2020, Polskie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej, Warszawa Wizja rozwoju energetyki wiatrowej w Polsce do 2020, Polskie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej, Warszawa 2009, s Jest to jednak potencjał niemożliwy do praktycznego zagospodarowania, gdyż zakłada wykorzystanie na cele energetyki wiatrowej całej powierzchni kraju, morskich wód wewnętrznych i morza terytorialnego 15 Wizja rozwoju energetyki wiatrowej w Polsce do 2020, Polskie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej, Warszawa 2009, s. 22 Logistyka 6/
6 - akweny, na których istnieją lub na których planowana jest budowa rurociągów oraz układanie kabli podwodnych; - akweny, z których pozyskuje się lub planuje się pozyskiwanie zasobów nieożywionych (bogactw naturalnych); - tradycyjne akweny pozyskiwania zasobów ożywionych (łowiska); - obszary zatopienia amunicji; - akweny, na których zlokalizowane są poligony morskie; - uwarunkowania meteorologiczne (średnie prędkości wiatru na danym akwenie); - akceptację społeczną (brak akceptacji dla budowy morskich farm wiatrowych w odległości mniejszej niż 10 mil morskich); - ograniczenia prawne (wydawanie pozwolenia na lokalizację morskich farm wiatrowych poza polskimi wodami terytorialnymi) 16. Po uwzględnieniu długości i charakteru polskiej linii brzegowej, powierzchnię morza terytorialnego i wyłącznej strefy ekonomicznej, nasz kraj dysponuje jednym z najbardziej znaczących potencjałów technicznych morskiej energetyki wiatrowej na Bałtyku. Jak już wspomniano wcześniej, w rzeczywistości potencjał ten ze względu na ograniczenia techniczne i prawne może być wykorzystany tylko w niewielkim procencie. Aż 95% powierzchni polskich akwenów morskich wyłączona jest z możliwości pozyskiwania energii wiatrowej 17. Istotną przeszkodą w rozwoju morskiej energetyki wiatrowej jest brak kompleksowego planu zagospodarowania polskich obszarów morskich. Prowadzone są prace nad przygotowaniem planów pilotażowych, m.in. Instytut Morski w Gdańsku podjął próbę zidentyfikowania obszarów, które mogłyby być wykorzystane na potrzeby morskiej energetyki wiatrowej. Przeprowadzone analizy wskazują, że większość obszarów potencjalnej lokalizacji morskich farm wiatrowych obejmuje rejon Ławicy Słupskiej oraz Ławicy Środkowej. Jednakże ze względu na duże odległości od linii brzegowej (ponad 80 km) lokalizacje morskich farm wiatrowych na Ławicy Środkowej, możliwe będądopiero w dalszej perspektywie czasowej. Najbardziej prawdopodobna wydaje się zatem lokalizacja po wschodniej stronie Ławicy Słupskiej, na wysokości województwa pomorskiego. Przewiduje się, że pierwsza polska morska farma wiatrowa zostanie przyłączona do sieci w 2018 roku, a w 2020 r. Polska pozyskiwać ma 1,5 GW z elektrowni wiatrowych zainstalowanych na Bałtyku 18. W Polsce do marca 2013 r. wydano 19 decyzji pozytywnych na lokalizację morskich farm wiatrowych. Siedem z nich zostało całkowicie opłaconych przez inwestorów. Przyjęto, że moc każdej zbudowanej turbiny wynosić będzie co najmniej 5 MW. Średnia powierzchnia przypadająca na jedną turbinę wynosi 0.58 km 2 (patrz: dane zamieszczone w tabeli 3) dla poszczególnych sektorów wielkość ta waha się od 0.5 do 1.24 km 2, a zatem odległość między poszczególnymi turbinami wynosić będzie od 700 do 1100 metrów. Istotnym elementem jest również możliwość przesyłu pozyskanej energii na ląd. Po przeprowadzonych analizach i wstępnych konsultacjach z organami ochrony środowiska i gospodarki przestrzennej, zaproponowano trzy możliwe punkty wyprowadzenia na ląd morskich kabli energetycznych, a mianowicie w: - Lubiatowie (woj. pomorskie); - Ustce (woj. pomorskie); - Grzybowie (woj. zachodniopomorskie) 19. Poniżej w tabeli 3 przedstawiono dane dotyczące inwestorów i sektorów, na których powstać mają morskie farmy wiatrowe, liczbę morskich turbin wiatrowych oraz całkowitą moc farmy wiatrowej. Tabela 3. Dane potencjalnych polskich morskich farm wiatrowych powierzchnia inwestor sektora w km 2 planowana liczba (w milach moc [MW] turbin morskich 2 ) Kulczyk (44.5) Investments Kulczyk (35.0) Investments PGE (31.5) PGE (55.2) PGE (38.1) PKN Orlen (38.2) DEME (14.4) źródło: Perspektywy rozwoju morskiej energetyki wiatrowej w krajach południowo-wscho- dniego Bałtyku, /reportsstudies/img/manual_ investors _SBOFFER _verpl.pdf 16 Tamże 17 R10 Przybrzeżne elektrownie wiatrowe [w:] O zrównoważonej energii bez pary w gwizdek, Logistyka 6/ uwarunkowania_msp_lawicasrodkowa-1.pdf 19 Morski wiatr kontra atom. Analiza porównawcza kosztów morskiej energetyki wiatrowej i energetyki jądrowej oraz ich potencjału tworzenia miejsc pracy, Warszawa, lipiec 2011
7 Rys. 5. Koncepcja polskiej sieci morskiej w roku 2030 źródło: Perspektywy rozwoju morskiej energetyki wiatrowej w krajach południowo-wscho- dniego Bałtyku, investors _SBOFFER_verPL.pdf Dalszy rozwój morskich farm wiatrowych związany będzie także z rozwojem połączeń międzysystemowych (głównie z Niemcami i Litwą) oraz rozwojem koncepcji bilansowania mocy z farm wiatrowych zlokalizowanych na Bałtyku i na Morzu Północnym w szerszym układzie europejskim. Brak znaczącego postępu w rozwoju morskich farm wiatrowych w Polsce, w zestawieniu z ambitnymi planami rozwoju tego typu energetyki wiatrowej w innych krajach (tylko do 2020 r. na Bałtyku i Morzu Północnym planuje się moce rzędu GW), wraz z rozwojem połączeń międzysystemowych, może spowodować kłopoty z niezbilansowaną mocą wiatrową wpływającą do Polski z innych krajów 20. Jednym z najbardziej obiecujących rozwiązań problemu przesyłu energii z potencjalnych przybrzeżnych farm wiatrowych jest transeuropejska Supersieć (rys. 6). Komunikat Komisji ds. polityki energetycznej z kwietnia 2007 r. przedstawia ideę połączenia farm wiatrowych dużej mocy, zbudowanych na Morzu Północnym, Bałtyckim i Śródziemnym, kablem 1000 kv HVDC. Powstanie takiej Supersieci zwiększa możliwości przesyłowe instalacji przybrzeżnych o 10 20% (docelowo do 40%). Ponadto umożliwiłoby to połączenie europejskich rynków energii elektrycznej i zintensyfikowało możliwości obrotu energią elektryczną. 20 Wizja rozwoju energetyki wiatrowej w Polsce do 2020 r., Instytut Energetyki Odnawialnej, Warszawa, listopad 2009, s Rys. 6. Wizja transeuropejskiej Supersieci. źródło: Perspektywy rozwoju morskiej energetyki wiatrowej w krajach południowo-wscho- dniego Bałtyku, investors _SBOFFER_verPL.pdf Zagrożenia generowane przez morskie farmy wiatrowe W literaturze przedmiotu oraz wielu innych publikacjach można natrafić na różnorodne listy zagrożeń generowanych przez elektrownie wiatrowe. Wiele z nich nie znajduje potwierdzenia w przeprowadzanych badaniach naukowych, jednak jako mity są one obecne w sporach i dyskusjach poświęconych energetyce wiatrowej 21. Część rzeczywistych lub wyimaginowanych zagrożeń nie odnosi się do morskich farm wiatrowych, jednak morskie farmy wiatrowe generują inne zagrożenia, które nie dotyczą energetyki wiatrowej na lądzie. Zaliczyć do nich możemy np. zaburzenia naturalnej równowagi hydrologicznej (w tym transportu osadów), hydrochemicznej i biologicznej, np. wpływ na zachowanie ryb i ssaków morskich czy generowane zagrożenia dla żeglugi. Poniżej przedstawione zostały najczęściej podnoszone, szeroko rozumiane zagrożenia 21 Czy wiatraki zabijają ogromną liczbę ptaków? Farmy wiatrowe okryły się ostatnio złą sławą w Norwegii, gdzie turbiny wiatrowe położone na Smola (grupce wysepek przy północno-zachodnim wybrzeżu), zabiły 9 orłów bielików w ciągu 10 miesięcy. Jednak, warto bliżej przyjrzeć się liczbom. Oszacowano, że rocznie w Danii turbiny wiatrowe zabijają ptaków. Jednocześnie wiatraki generują 19% elektryczności. Horror! Zakazać wiatraków! Jednakże wiemy również, że ruch samochodowy zabija w Danii jeden milion ptaków rocznie. Trzydzieści trzy razy większy. Horror! Trzydzieści trzy razy więcej powodów, żeby zakazać samochodów! Zaś w Wielkiej Brytanii 55 milionów ptaków rocznie jest zabijanych przez koty. Zob. windturbine-kill-birds.htm; Logistyka 6/
8 ekologiczne, których źródłem może być morska energetyka wiatrowa: - budowa i eksploatacja turbin wiatrowych może spowodować przesiedlenie, ptaków morskich; - zaburzanie lub zakłócenie szlaków migracyjnych ptaków, spowodowane budową i eksploatacją turbin wiatrowych; - szkodliwy wpływ na ssaki morskie lub zmuszenie ich do przesiedlenia się, spowodowane hałasem podczas budowy i eksploatacji morskich farm wiatrowych; - szkodliwy wpływ na populację ryb będącą skutkiem rozproszenia osadów, wibracjami lub polami magnetycznymi; - zmiana charakteru występowania ryb spowodowana wprowadzeniem nowych siedlisk (sztucznych twardych substratów); - uszkodzenie bentosu przez nadbudowanie lub wymianę osadów, a także zmiana społeczności bentosu spowodowana wprowadzeniem twardych substratów; - zaburzenie stratyfikacji wody, zwłaszcza na Morzu Bałtyckim; - możliwość zaburzenia naturalnych prądów, skutkujące wzmożonym niszczeniem brzegów lub zapiaszczaniem torów wodnych i podejść do portów; - zeszpecenie krajobrazu; - zwiększenie prawdopodobieństwa zanieczyszczenia morza będącego efektem kolizji statku z turbiną wiatrową 22. Morskie farmy wiatrowe jednak mogą generować również zagrożenia i ograniczenia o innym charakterze. Zaliczyć do nich możemy następujące zagrożenia i ograniczenia dla: Szlaków żeglugowych - oczywiste jest, że farmy wiatrowe jako dodatkowe utrudnienia dla żeglugi muszą być projektowane poza głównymi szlakami żeglugowymi, aby zminimalizować potencjalne ryzyko kolizji i utrudnienia dla żeglugi morskiej. Instalacji podwodnych - fundamenty morskich turbin wiatrowych i kable łączące morskie farmy wiatrowe z infrastrukturą brzegową muszą uwzględniać istniejące instalacje na dnie morza. Ważne jest zatem, aby kłaść kable równolegle do istniejących rurociągów lub ponad nimi. Poligonów wojskowych - choć obszary te pokrywają znaczną powierzchnię wód wewnętrznych i terytorialnych najlepiej nadających się do rozwoju energii ze źródeł odnawialnych, nie można ich brać pod uwagę w początkowych etapach planowania. Marynarka Wojenna RP nie posiada oficjalnej strategii, określającej granice rejonów, które powinny być wyłączone z zagospodarowania na potrzeby morskich farm wiatrowych. Marynarka wojenna powinna brać aktywny udział w pracach nad planami zagospodarowania akwenów morskich. Rybołówstwo - trałowanie na obszarze farmy wiatrowej i w granicach strefy bezpieczeństwa oraz wokół kabla łączącego ją z brzegiem musi być zabronione ze względów bezpieczeństwa. Niektóre z najlepszych miejsc do produkcji energii odnawialnej są jednocześnie akwenami, na których prowadzone są intensywnie połowy. Konieczna więc będzie rekompensata finansowa dla rybaków. Na dłuższą metę farmy wiatrowe mogą stworzyć dogodne warunki do hodowli ryb oraz akwakultury. Obszary ochrony przyrody - najważniejsze są ograniczenia na obszarach objętych Naturą Najczęstszym podejmowanym zagadnieniem jest negatywny wpływ na populację ptaków, ich śmiertelność spowodowaną zderzeniami głównym problemem jest jednak brak wiarygodnych danych. Ten sam problem dotyczy wpływu na ssaki morskie. Dziedzictwo kulturowe - wraki i resztki osad pod powierzchnią morza nie zostały do tej pory należycie zewidencjonowane. Mogą więc stać się przeszkodą w momencie przygotowywania szczegółowych planów określających lokalizację morskich farm wiatrowych. Rekreacja - główne obawy to zeszpecenie krajobrazu morskiego oraz wprowadzenie ograniczenia dla rozwój żeglugi rekreacyjnej. Wydobywanie zasobów mineralnych pozyskiwanie kruszyw budowlanych (piachu, żwiru) lub bursztynu na obszarze farmy wiatrowej jest technicznie trudne i może stwarzać istotne zagrożenie dla jej instalacji. Jedynym rozwiązaniem tutaj jest priorytetyzacja różnych form wykorzystania gospodarczego obszarów morskich, na etapie przygotowywania planów strategicznych wykorzystania morza. W przypadku wydobywania ropy i gazu konflikt jest mniej oczywisty, ponieważ współczesna technika pozwala na ich wydobywanie spod farm wiatrowych. Nie należy w rozważaniach poświęconych zagrożeniom generowanym przez morskie farmy wiatrowe zapominać o potencjalnych zakłóceniach w obserwacji radarowej oraz łączności radiowej (występowanie nieakceptowalnego poziomu interferencji (SIR poniżej 10 db) oraz cienia radiowego uniemożliwiającego łączność 23. Zagrożenia dla bezpieczeństwa morskich farm wiatrowych oraz problematyka ich minimalizacji 22 Zob. Perspektywy rozwoju morskiej energetyki wiatrowej w krajach południowowschodniego Bałtyku, southbalticoffshore.eu/reports-studies/img/manual_ investors _SBOFFER_verPL.pdf 1204 Logistyka 6/ Zapytanie ofertowe na wykonanie ekspertyzy w zakresie oceny wpływu morskiej farmy wiatrowej na polskie obszary morza A1 i A2 Morskiego Systemu Łączności w Niebezpieczeństwie i dla Zapewnienia Bezpieczeństwa (GMDSS) oraz system łączności operacyjnej Morskiej Służby Poszukiwania i Ratownictwa (SAR)
9 przedstawiona zostanie w części II niniejszego artykułu. Podsumowanie Przyjęte przez Unię Europejską założenia odnoszące się do udziału energii odnawialnej w końcowym zużyciu energii w państwach unijnych sprawiło, iż pojawił się impuls prowadzący do intensyfikacji rozwoju morskiej energetyki wiatrowej w wielu państwach Unii, w tym również w państwach bałtyckich. Rozwój ten wymusza podjęcie stosownych działań, których celem powinna być minimalizacja podatności morskich farm wiatrowych zarówno na niekorzystne oddziaływanie warunków hydrometeorologicznych, jak i niezamierzone oraz celowe działania człowieka. W przypadku morskich farm wiatrowych, ze względu na specyfikę środowiskową i uwarunkowania prawne, konieczne jest podjęcie prac analitycznych dla opracowania narodowych koncepcji ochrony tych elementów infrastruktury krytycznej. Z jednej strony energia pozyskiwana z przybrzeżnych farm wiatrowych stanowi nowy obszar ekonomicznego wykorzystania akwenów morskich, z drugiej zaś generuje nowe, stosunkowo mało rozpoznane wyzwania i zagrożenia zarówno dla środowiska morskiego, jak i dotychczasowych form działalności człowieka na morzu. Należy zatem już teraz podjąć działania, które pozwolą zminimalizować nie tylko rozpoznane, ale również potencjalne zagrożenia dla morskich farm wiatrowych oraz zagrożenia generowane przez morskie farmy wiatrowe. 7. Wizja rozwoju energetyki wiatrowej w Polsce do 2020, Polskie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej, Warszawa Zapytanie ofertowe na wykonanie ekspertyzy w zakresie oceny wpływu morskiej farmy wiatrowej na polskie obszary morza A1 i A2 Morskiego Systemu Łączności w Niebezpieczeństwie i dla Zapewnienia Bezpieczeństwa (GMDSS) oraz system łączności operacyjnej Morskiej Służby Poszukiwania i Ratownictwa (SAR) /Wdowiak.ppt kowania_msp_lawicasrodkowa-1.pdf green-science/wind-turbine-kill-birds Bibliografia 1. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych 2. Europe's onshore and offshore wind energy potential, An assessment of environmental and economic constraints, EEA Technical report 6/ Morski wiatr kontra atom. Analiza porównawcza kosztów morskiej energetyki wiatrowej i energetyki jądrowej oraz ich potencjału tworzenia miejsc pracy, Warszawa, lipiec Perspektywy rozwoju morskiej energetyki wiatrowej w krajach południowo-wschodniego Bałtyku, investors _SBOFFER_verPL.pdf 5. Polityka energetyczna Polski do 2030 r., Warszawa R10 Przybrzeżne elektrownie wiatrowe [w:] O zrównoważonej energii bez pary w gwizdek, Logistyka 6/
Potencjał morskiej energetyki wiatrowej w Polsce
Potencjał morskiej energetyki wiatrowej w Polsce na podstawie Programu rozwoju morskiej energetyki wiatrowej i przemysłu morskiego w Polsce aktualizacja 2018 r. Warszawa, 1 marca 2018 r. 1 Morska energetyka
Bardziej szczegółowoMORSKA ENERGETYKA WIATROWA W PLANOWANIU ZAGOSPODAROWANIA OBSZARÓW MORSKICH
VII Ogólnopolska Konferencja Prawa Morskiego 12 kwietnia 2018, Gdańsk MORSKA ENERGETYKA WIATROWA W PLANOWANIU ZAGOSPODAROWANIA OBSZARÓW MORSKICH Mariusz Witoński Prezes Zarządu PTMEW Polskie Towarzystwo
Bardziej szczegółowoBariery hamujące powstanie przybrzeżnej energetyki wiatrowej (off-shore) w Polsce oraz wskazanie kierunków działań usuwających te bariery
A D R ES A T: Sz. Pan Adam Szejnfeld Sekretarz Stanu, Ministerstwo Gospodarki Sz. Pan Stanisław Gawłowski Sekretarz Stanu, Ministerstwo Środowiska ENERGETYKA WIATROWA NA MORZU BAŁTYCKIM Bariery hamujące
Bardziej szczegółowoEnergia z Bałtyku dla Polski pytań na dobry początek
5 pytań na dobry początek Warszawa, 28 luty 218 r. 1 5 pytań na dobry początek 1. Czy Polska potrzebuje nowych mocy? 2. Jakich źródeł energii potrzebuje Polska? 3. Jakie technologie wytwarzania energii
Bardziej szczegółowoRAMY PRAWNE MORSKIEGO PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO W POLSCE
RAMY PRAWNE MORSKIEGO PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO W POLSCE Katarzyna Krzywda Zastępca Dyrektora Kierująca Pracami Departamentu Transportu Morskiego i Bezpieczeństwa Żeglugi Warszawa, 18 listopada 2014 r.
Bardziej szczegółowoAlternatywne źródła energii. Elektrownie wiatrowe
Alternatywne źródła energii Elektrownie wiatrowe Elektrownia wiatrowa zespół urządzeń produkujących energię elektryczną wykorzystujących do tego turbiny wiatrowe. Energia elektryczna uzyskana z wiatru
Bardziej szczegółowoSTRATEGIA BEZPIECZEŃSTWA MORSKIEGO PAŃSTWA. Kmdr prof. dr hab. Tomasz SZUBRYCHT
STRATEGIA BEZPIECZEŃSTWA MORSKIEGO PAŃSTWA Kmdr prof. dr hab. Tomasz SZUBRYCHT Uzasadnienie konieczności opracowania strategii bezpieczeństwa morskiego państwa w wymiarze narodowym i międzynarodowym stanowić
Bardziej szczegółowoFarma elektrowni wiatrowych składa się z zespołu wież, na których umieszczone są turbiny generujące energię elektryczną.
Wind Field Wielkopolska Sp. z o.o. Farma Wiatrowa Wielkopolska Farma elektrowni wiatrowych składa się z zespołu wież, na których umieszczone są turbiny generujące energię elektryczną. 1 Siłownie wiatrowe
Bardziej szczegółowoWpływ parków wiatrowych na ekosystemy morskie
Wpływ parków wiatrowych na ekosystemy morskie Radosław Opioła, Lidia Kruk-Dowgiałło Instytut Morski w Gdańsku, ul. Abrahama 1, 80-307 Gdańsk Samodzielna Pracownia Ekologii tel. 058 552 00 94, faks 058
Bardziej szczegółowoLOTOS Petrobaltic S.A.
LOTOS Petrobaltic S.A. LOTOS Petrobaltic S.A. PLATFORMY WIERTNICZE JAKO ELEMENT MORSKIEGO 1 PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO, Magdalena Jabłonowska Gdańsk, 12 kwietnia 2018 r. Magdalena Jabłonowska
Bardziej szczegółowoKomfort Int. Rynek energii odnawialnej w Polsce i jego prespektywy w latach 2015-2020
Rynek energii odnawialnej w Polsce i jego prespektywy w latach 2015-2020 Konferencja FORUM WYKONAWCY Janusz Starościk - KOMFORT INTERNATIONAL/SPIUG, Wrocław, 21 kwiecień 2015 13/04/2015 Internal Komfort
Bardziej szczegółowoOdnawialne źródła energii a ochrona środowiska. Janina Kawałczewska
Odnawialne źródła energii a ochrona środowiska Janina Kawałczewska 1. Wykorzystanie OZE jako przeciwdziałanie zmianom klimatu. OZE jak przeciwwaga dla surowców energetycznych (nieodnawialne źródła energii),
Bardziej szczegółowoRozwój morskiej energetyki wiatrowej w Polsce perspektywy i ocena wpływu na lokalną gospodarkę
Rozwój morskiej energetyki wiatrowej w Polsce perspektywy i ocena wpływu na lokalną gospodarkę 27 lutego 207 r. POUFNE I PRAWNIE ZASTRZEŻONE Korzystanie bez zgody zabronione McKinsey jest największą firmą
Bardziej szczegółowoMała energetyka wiatrowa
Energetyka Prosumencka-Korzyści dla Podlasia" Białystok, 8/04/2014 Mała energetyka wiatrowa Katarzyna Michałowska-Knap Instytut Energetyki Odnawialnej ; kmichalowska@ieo.pl Moc zainstalowana (kolor niebieski)
Bardziej szczegółowoWykorzystanie oprogramowania GIS w planowaniu rozwoju energetyki wiatrowej. Sebastian Tyszkowski, Halina Kaczmarek
Wykorzystanie oprogramowania GIS w planowaniu rozwoju energetyki wiatrowej Sebastian Tyszkowski, Halina Kaczmarek Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN Zakład Zasobów Środowiska i Geozagrożeń
Bardziej szczegółowoEnergia wiatru w kontekście zmian krajobrazu i zagrożeń przyrodniczych
Energia wiatru w kontekście zmian krajobrazu i zagrożeń przyrodniczych Leszek Kolendowicz Uniwersytet im.adama Mickiewicza Wydział Nauk Geograficznych i Geologicznych Instytut Geografii Fizycznej i Kształtowania
Bardziej szczegółowoEnergetyka odnawialna w procesie inwestycyjnym budowy zakładu. Znaczenie energii odnawialnej dla bilansu energetycznego
Energetyka odnawialna w procesie inwestycyjnym budowy zakładu Znaczenie energii odnawialnej dla bilansu energetycznego Znaczenie energii odnawialnej dla bilansu energetycznego Wzrost zapotrzebowania na
Bardziej szczegółowoStanowisko w sprawie dyskusji na temat kosztów energii z morskich farm wiatrowych i energetyki jądrowej.
Warszawa, 09 sierpnia 2012 r. Stanowisko w sprawie dyskusji na temat kosztów energii z morskich farm wiatrowych i energetyki jądrowej. W związku z podjęciem w Polsce dyskusji na temat porównania wysokości
Bardziej szczegółowoOcena ekonomiczna inwestycji w małe elektrownie wiatrowe
I Forum Małych Elektrowni Wiatrowych Warszawa, 23 marca 2011 Ocena ekonomiczna inwestycji w małe elektrownie wiatrowe Katarzyna Michałowska-Knap Instytut Energetyki Odnawialnej kmichalowska@ieo.pl Opłacalność
Bardziej szczegółowoLokalizacyjne uwarunkowania rozwoju morskiej energetyki wiatrowej w Polsce
Lokalizacyjne uwarunkowania rozwoju morskiej energetyki wiatrowej w Polsce Juliusz Gajewski Instytut Morski w Gdańsku Założenia przestrzenne Zgodnie z międzynarodową konwencją o prawie morza dostępne są
Bardziej szczegółowoRozwój energetyki wiatrowej w Unii Europejskiej
Rozwój energetyki wiatrowej w Unii Europejskiej Autor: dr inż. Tomasz Surma, Vestas Poland, Szczecin ( Czysta Energia nr 5/212) Polityka energetyczna Unii Europejskiej oraz Polski nadaje odnawialnym źródłom
Bardziej szczegółowoINFORMACJE ZAWARTE W ZMIANIE PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO
INFORMACJE ZAWARTE W ZMIANIE PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO Głównym celem polityki przestrzennej, zapisanej w Planie, jest przywrócenie i utrwalenie ładu przestrzennego województwa
Bardziej szczegółowoMożliwości wprowadzenia do KSE mocy z MFW na Bałtyku
Możliwości wprowadzenia do KSE mocy z MFW na Bałtyku Autor: Sławomir Parys, Remigiusz Joeck - Polskie Sieci Morskie ( Czysta Energia nr 9/2011) Ostatni okres rozwoju energetyki wiatrowej cechuje zwiększona
Bardziej szczegółowoTeresa Szymankiewicz Szarejko Szymon Zabokrzecki
Teresa Szymankiewicz Szarejko Szymon Zabokrzecki Schemat systemu planowania Poziom kraju Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju opublikowana MP 27.04.2012 Program zadań rządowych Poziom województwa
Bardziej szczegółowoRozwój energetyki wiatrowej w Polsce w kontekście planów przekształcenia polskiej gospodarki z wysokoemisyjnej na niskoemisyjną
Rozwój energetyki wiatrowej w Polsce w kontekście planów przekształcenia polskiej gospodarki z wysokoemisyjnej na niskoemisyjną Polska energetyka wiatrowa szybki rozwój i duży potencjał dalszego wzrostu
Bardziej szczegółowoEdmund Wach. Bałtycka Agencja Poszanowania Energii
ROZWÓJ J ENERGETYKI WIATROWEJ W POLSCE Brodnica 29 maja 2009 Edmund Wach Bałtycka Agencja Poszanowania Energii Plan prezentacji: 1.Stan aktualny w Polsce i UE 2. Akty prawne w Polsce 3. Procesy planistyczne
Bardziej szczegółowoPotencjał inwestycyjny w polskim sektorze budownictwa energetycznego sięga 30 mld euro
Kwiecień 2013 Katarzyna Bednarz Potencjał inwestycyjny w polskim sektorze budownictwa energetycznego sięga 30 mld euro Jedną z najważniejszych cech polskiego sektora energetycznego jest struktura produkcji
Bardziej szczegółowoPolityka energetyczna Województwa Zachodniopomorskiego (strategia, planowane inwestycje, finasowanie)
Polityka energetyczna Województwa Zachodniopomorskiego (strategia, planowane inwestycje, finasowanie) Udział produkcji energii ze źródeł odnawialnych w całkowitej produkcji energii w województwie zachodniopomorskim
Bardziej szczegółowoInnowacyjne technologie a energetyka rozproszona.
Innowacyjne technologie a energetyka rozproszona. - omówienie wpływu nowych technologii energetycznych na środowisko i na bezpieczeństwo energetyczne gminy. Mgr inż. Artur Pawelec Seminarium w Suchej Beskidzkiej
Bardziej szczegółowoPotencjał i ścieżki rozwoju polskiej energetyki wiatrowej
Warszawa, 18 czerwca 2013 Potencjał i ścieżki rozwoju polskiej energetyki wiatrowej Grzegorz Skarżyński Polskie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej doradca zarządu Tundra Advisory sp. z o. o. dyrektor
Bardziej szczegółowoPOLSKI PRZEMYSŁ MORSKIEJ ENERGETYKI WIATROWEJ
OFFSHORE WIND INDUSTRY NETWORK POLSKI PRZEMYSŁ MORSKIEJ ENERGETYKI WIATROWEJ MARIUSZ WITOŃSKI PREZES ZARZĄDU PTMEW Parlamentarny Zespół ds. Energetyki - Warszawa, 20.04.2017 1 HISTORIA I PROFIL ORGANIZACJI
Bardziej szczegółowoZIELONA ENERGIA W POLSCE
ZIELONA ENERGIA W POLSCE Współczesny świat wymaga zmiany struktury wykorzystywanych źródeł energii pierwotnej. Wzrost popytu na surowce energetyczne, przy jednoczesnej rosnącej niestabilności warunków
Bardziej szczegółowoDziałania FNEZ w 2014 r. w kontekście Planu działania dla morskiej energetyki wiatrowej w regionach nadmorskich. Mariusz Wójcik
Działania FNEZ w 2014 r. w kontekście Planu działania dla morskiej energetyki wiatrowej w regionach nadmorskich Mariusz Wójcik Prezentacja Wybrane dotychczasowe działania FNEZ Program rozwoju morskiej
Bardziej szczegółowoDYLEMATY POLSKIEJ ENERGETYKI W XXI WIEKU. Prof. dr hab. Maciej Nowicki
DYLEMATY POLSKIEJ ENERGETYKI W XXI WIEKU Prof. dr hab. Maciej Nowicki 1 POLSKI SYSTEM ENERGETYCZNY NA ROZDROŻU 40% mocy w elektrowniach ma więcej niż 40 lat - konieczność ich wyłączenia z eksploatacji
Bardziej szczegółowoSTAN I PERSPEKTYWY ROZWOJU SEKTORA MORSKIEJ ENERGETYKI WIATROWEJ W POLSCE
Part-financed by the European Union (European Regional Development Fund) STAN I PERSPEKTYWY ROZWOJU SEKTORA MORSKIEJ ENERGETYKI WIATROWEJ W POLSCE Mariusz Witoński Wiceprezes Zarządu Polskiego Towarzystwa
Bardziej szczegółowoStudium Uwarunkowań. zagospodarowania przestrzennego Polskich Obszarów Morskich. III Bałtycki Okrągły Stół
Studium Uwarunkowań zagospodarowania przestrzennego Polskich Obszarów Morskich III Bałtycki Okrągły Stół 18.11.2014 Jacek Zaucha Monika Michałek Magdalena Matczak Juliusz Gajewski STUDIUM - zespół Kierownik
Bardziej szczegółowoBALTEX Energia i Górnictwo Morskie S.A. Spółka Komandytowo-Akcyjna Mgr inż. Maciej Wdowiak
BALTEX Energia i Górnictwo Morskie S.A. Spółka Komandytowo-Akcyjna Mgr inż. Maciej Wdowiak GRUPA BALTEX Grupa BALTEX zajmuje sięwykonywaniem prac na morzu, w tym: wydobywaniem morskiego kruszywa naturalnego
Bardziej szczegółowoSymulacja ING: wpływ technologii na ograniczenie emisji CO 2. Rafał Benecki, Główny ekonomista, ING Bank Śląski Grudzień 2018
Symulacja ING: wpływ technologii na ograniczenie emisji CO 2 Rafał Benecki, Główny ekonomista, ING Bank Śląski Grudzień 2018 Źródła emisji CO2 Odejście od energetyki opartej na węglu kluczowe dla ograniczenia
Bardziej szczegółowoENERGIA WIATRU. Dr inŝ. Barbara Juraszka
ENERGIA WIATRU. Dr inŝ. Barbara Juraszka Prognozy rozwoju energetyki wiatrowej Cele wyznacza przyjęta w 2001 r. przez Sejm RP "Strategia rozwoju energetyki odnawialnej". Określa ona cel ilościowy w postaci
Bardziej szczegółowoPERSPEKTYWY ROZWOJU ENERGETYKI W WOJ. POMORSKIM
PERSPEKTYWY ROZWOJU ENERGETYKI W WOJ. POMORSKIM podstawowe założenia Dąbie 13-14.06.2013 2013-06-24 1 Dokumenty Strategiczne Program rozwoju elektroenergetyki z uwzględnieniem źródeł odnawialnych w Województwie
Bardziej szczegółowoLądowe elektrownie wiatrowe
Lądowe elektrownie wiatrowe F army wiatrowe stanowią przedsięwzięcia, które ze względu na swoją złożoność mogą oddziaływać na wiele elementów środowiska naturalnego. W związku z dynamicznym rozwojem energetyki
Bardziej szczegółowoREGIONALNY SYSTEM ALTERNATYWNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII. dr Marcin Rabe
REGIONALNY SYSTEM ALTERNATYWNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII dr Marcin Rabe Uzasadnienie wyboru tematu Brak szczegółowych badań brak szczegółowych badań dotyczących problematyki możliwości pozyskiwania alternatywnych
Bardziej szczegółowoEkonomiczne i środowiskowe skutki PEP2040
Ekonomiczne i środowiskowe skutki PEP24 Forum Energii O nas Forum Energii to think tank działający w obszarze energetyki Naszą misją jest tworzenie fundamentów efektywnej, bezpiecznej, czystej i innowacyjnej
Bardziej szczegółowoPROGRAM ROZWOJU ENERGETYKI W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM DO ROKU 2025
PROGRAM ROZWOJU ENERGETYKI W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM DO ROKU 2025 z uwzględnieniem źródeł odnawialnych Poznań,, 22.05.2012 2012-05-31 1 Dokumenty Strategiczne Strategia Rozwoju Województwa Pomorskiego (obowiązuje
Bardziej szczegółowoBAŁTYK "BATERIĄ" POLSKI. MORSKIE FARMY WIATROWE POMOGĄ UNIKNĄĆ BLACKOUTU?
aut. Dr Przemysław Zaleski 10.04.2018 BAŁTYK "BATERIĄ" POLSKI. MORSKIE FARMY WIATROWE POMOGĄ UNIKNĄĆ BLACKOUTU? Pod koniec lutego w Warszawie odbyła się kolejna edycja Bałtyckiego Forum Przemysłu Energetyki
Bardziej szczegółowoSieci morskie zintegrowane z morskimi farmami wiatrowymi. Projekt Baltic InteGrid. Warszawa, 27 lutego 2017 r.
Sieci morskie zintegrowane z morskimi farmami wiatrowymi Projekt Baltic InteGrid Warszawa, 27 lutego 2017 r. 1 Partnerzy projektu Budżet projektu: EUR 3 971 104,00 Czas trwania projektu: 2016-2019 Źródło
Bardziej szczegółowoGOSPODARKA MORSKA STAN OBECNY, OCZEKIWANIA, POTRZEBY
GOSPODARKA MORSKA STAN OBECNY, OCZEKIWANIA, POTRZEBY dr inż. kpt.ż.w. Jerzy Hajduk prof.ndzw. AM Akademia Morska w Szczecinie 1 PLAN PREZENTACJI Wprowadzenie Ogólne założenia polityki morskiej UE Strategia
Bardziej szczegółowoPrognoza kosztów energii elektrycznej w perspektywie 2030 i opłacalność inwestycji w paliwa kopalne i w OZE
Debata Scenariusz cen energii elektrycznej do 2030 roku - wpływ wzrostu cen i taryf energii elektrycznej na opłacalność inwestycji w OZE Targi RE-energy Expo, Warszawa, 11 października 2018 roku Prognoza
Bardziej szczegółowoPolska energetyka scenariusze
27.12.217 Polska energetyka 25 4 scenariusze Andrzej Rubczyński Cel analizy Ekonomiczne, społeczne i środowiskowe skutki realizacji 4 różnych scenariuszy rozwoju polskiej energetyki. Wpływ na bezpieczeństwo
Bardziej szczegółowoFarmy wiatrowe zlokalizowane w pobliżu parków krajobrazowych i obszarów chronionego krajobrazu. Teresa Świerubska Suwalski Park Krajobrazowy
Farmy wiatrowe zlokalizowane w pobliżu parków krajobrazowych i obszarów chronionego krajobrazu Teresa Świerubska Suwalski Park Krajobrazowy Dlaczego wiatraki wybrały Suwalszczyznę? Biegun zimna i wichrowe
Bardziej szczegółowoCisza na morzu, wicher dmie
Cisza na morzu, wicher dmie Autor: Artur Kawicki, Departament Instrumentów Ochrony Środowiska ( Rzeczpospolita z 26 października 2004) Problematyka lokalizacji farm elektrowni wiatrowych w granicach polskich
Bardziej szczegółowoWSPÓŁCZYNNIK WYKORZYSTANIA MOCY I PRODUKTYWNOŚĆ RÓŻNYCH MODELI TURBIN WIATROWYCH DOSTĘPNYCH NA POLSKIM RYNKU
WSPÓŁCZYNNIK WYKORZYSTANIA MOCY I PRODUKTYWNOŚĆ RÓŻNYCH MODELI TURBIN WIATROWYCH DOSTĘPNYCH NA POLSKIM RYNKU Warszawa, 8 listopada 2017 r. Autorzy: Paweł Stąporek Marceli Tauzowski Strona 1 Cel analizy
Bardziej szczegółowoEnergia odnawialna w Polsce potencjał rynku na przykładzie PGE. mgr inŝ. Krzysztof Konaszewski
Energia odnawialna w Polsce potencjał rynku na przykładzie PGE mgr inŝ. Krzysztof Konaszewski Zadania stawiane przed polską gospodarką Pakiet energetyczny 3x20 - prawne wsparcie rozwoju odnawialnych źródeł
Bardziej szczegółowoInfrastruktura przesyłowa niezbędna dla rozwoju farm wiatrowych w polskich obszarach morskich
Polskie Sieci Morskie PSM Infrastruktura przesyłowa niezbędna dla rozwoju farm wiatrowych w polskich obszarach morskich Bogdan Gutkowski AOS Sp. z o.o., Konsorcjum Polskie Sieci Morskie Polskie Sieci Morskie
Bardziej szczegółowoGOLICE WIND FARM SP. Z O.O. UL. SIENNA 86/ WARSAW
BUDOWA FARMY WIATROWEJ O MOCY 38MW WRAZ Z NIEZBĘDNĄ INFRASTRUKTURĄ TOWARZYSZĄCĄ W POBLIŻU MIEJSCOWOŚCI GOLICE No.: CCI 2010PL161PR034 PAWEŁ TARCZEWSKI PEŁNOMOCNIK GOLICE WIND FARM SP. Z O.O. UL. SIENNA
Bardziej szczegółowoKIERUNKI ROZWOJU MORSKIEJ ENERGETYKI WIATROWEJ W EUROPIE
KIERUNKI ROZWOJU MORSKIEJ ENERGETYKI WIATROWEJ W EUROPIE Mariusz Witoński Wiceprezes Zarządu Polskiego Towarzystwa Morskiej Energetyki Wiatrowej Posiedzenie Parlamentarnego Zespołu ds. Energetyki Warszawa,
Bardziej szczegółowoDlaczego warto liczyć pieniądze
Przyświeca nam idea podnoszenia znaczenia Polski i Europy Środkowo-Wschodniej we współczesnym świecie. PEP 2040 - Komentarz Dlaczego warto liczyć pieniądze w energetyce? DOBRZE JUŻ BYŁO Pakiet Zimowy Nowe
Bardziej szczegółowoELEKTROWNIE WIATROWE W GMINIE MYSŁOWICE - PROJEKT
ELEKTROWNIE WIATROWE W GMINIE MYSŁOWICE - PROJEKT Plan prezentacji O nas informacje na temat naszej firmy; Informacje dotyczące planowanej inwestycji lokalizacja, etapy inwestycji, koncepcja projektu;
Bardziej szczegółowoPERSPEKTYWY ROZWOJU ENERGETYKI W WOJ. POMORSKIM
PERSPEKTYWY ROZWOJU ENERGETYKI W WOJ. POMORSKIM podstawowe założenia Dąbie 13-14.06.2013 2013-06-12 1 Dokumenty Strategiczne Program rozwoju elektroenergetyki z uwzględnieniem źródeł odnawialnych w Województwie
Bardziej szczegółowoElektrownie wiatrowe
Elektrownie wiatrowe Elektrownia wiatrowa zespół urządzeń produkujących energię elektryczną, wykorzystujących do tego turbiny wiatrowe. Energia elektryczna uzyskana z wiatru jest uznawana za ekologicznie
Bardziej szczegółowoOdnawialne źródła energii a bezpieczeństwo Europy - Polski - Regionu - Gminy
Konwent Burmistrzów i Wójtów Śląskiego Związku Gmin i Powiatów Odnawialne źródła energii a bezpieczeństwo Europy - Polski - Regionu - Gminy Prof. Jerzy Buzek, Parlament Europejski Członek Komisji Przemysłu,
Bardziej szczegółowoRozdział 4. Bilans potrzeb grzewczych
ZZAAŁŁO ŻŻEENNIIAA DDO PPLLAANNUU ZZAAO PPAATTRRZZEENNIIAA W CCIIEEPPŁŁO,,, EENNEERRGIIĘĘ EELLEEKTTRRYYCCZZNNĄĄ II PPAALLIIWAA GAAZZOWEE MIIAASSTTAA ŻŻAAGAAŃŃ Rozdział 4 Bilans potrzeb grzewczych W-588.04
Bardziej szczegółowoODNAWIALNE I NIEODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII. Filip Żwawiak
ODNAWIALNE I NIEODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII Filip Żwawiak WARTO WIEDZIEĆ 1. Co to jest energetyka? 2. Jakie są konwencjonalne (nieodnawialne) źródła energii? 3. Jak dzielimy alternatywne (odnawialne ) źródła
Bardziej szczegółowoPrognoza pokrycia zapotrzebowania szczytowego na moc w latach Materiał informacyjny opracowany w Departamencie Rozwoju Systemu PSE S.A.
Prognoza pokrycia zapotrzebowania szczytowego na moc w latach 216 235 Materiał informacyjny opracowany w Departamencie Rozwoju Systemu PSE S.A. Konstancin-Jeziorna, 2 maja 216 r. Polskie Sieci Elektroenergetyczne
Bardziej szczegółowoStanowisko branży wiatrowej wobec projektu Planu Zagospodarowania Przestrzennego Polskich Obszarów Morskich ( PZPPOM ) ver. 1 z dnia 5 lipca 2018 r.
Stanowisko branży wiatrowej wobec projektu Planu Zagospodarowania Przestrzennego Polskich Obszarów Morskich ( PZPPOM ) ver. 1 z dnia 5 lipca 2018 r. Fot. FAMET Parlamentarny Zespół ds. Morskiej Energetyki
Bardziej szczegółowoPrzyszłość energetyki słonecznej na tle wyzwań energetycznych Polski. Prof. dr hab. inż. Maciej Nowicki
Przyszłość energetyki słonecznej na tle wyzwań energetycznych Polski Prof. dr hab. inż. Maciej Nowicki Polski system energetyczny na rozdrożu 40% mocy w elektrowniach ma więcej niż 40 lat - konieczność
Bardziej szczegółowoPrognoza rozwoju MEW w perspektywie 2050 roku
Prognoza rozwoju MEW w perspektywie 2050 roku Michał Kubecki TRMEW (Robert Szlęzak, Kuba Puchowski, Michał Kubecki) o autorach Robert Szlęzak Działalność społeczna: Członek Zarządu TRMEW odpowiedzialny
Bardziej szczegółowoWniosek: Odpowiedź: Wniosek: Odpowiedź: Wniosek: Odpowiedź:
Wyniki przebiegu konsultacji społecznych w sprawie Projektu założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe gminy Bartoszyce na lata 2015-2030 zwany dalej Projektem założeń.
Bardziej szczegółowoENERGIA Z WIATRU CZY TO MA SENS?
ENERGIA Z WIATRU CZY TO MA SENS? UWARUNKOWANIA W WOJEWÓDZTWIE DOLNOŚLĄSKIM Kamila Lesiw-Głowacka WOJEWÓDZKIE BIURO URBANISTYCZNE WE WROCŁAWIU Obecnie: INSTYTUT ROZWOJU TERYTORIALNEGO WARSZTATY W RAMACH
Bardziej szczegółowoPolska energetyka scenariusze
Warszawa 10.10.2017 Polska energetyka 2050 4 scenariusze Dr Joanna Maćkowiak Pandera O nas Forum Energii to think tank działający w obszarze energetyki Naszą misją jest tworzenie fundamentów efektywnej,
Bardziej szczegółowoOddziaływania Morskich Farm Wiatrowych na środowisko
Oddziaływania Morskich Farm Wiatrowych na środowisko Maciej Stryjecki Fundacja na rzecz Energetyki Zrównoważonej W jakim celu identyfikujemy oddziaływania MFW? 1. Na potrzeby planowania i projektowania
Bardziej szczegółowoPrzebieg postępowania administracyjnego
Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach dla morskiej farmy wiatrowej Przebieg postępowania administracyjnego Krzysztof Mielniczuk Grupa Doradcza SMDI Warszawa, 16/09/2011 Jakie przepisy regulują zagadnienia
Bardziej szczegółowoUsytuowanie i regulacje prawne dotyczące biomasy leśnej
Usytuowanie i regulacje prawne dotyczące biomasy leśnej Wzywania stojące przed polską energetyką w świetle Polityki energetycznej Polski do 2030 roku Wysokie zapotrzebowanie na energię dla rozwijającej
Bardziej szczegółowoPERSPEKTYWY ROZWOJU RYNKU OZE W POLSCE DO ROKU 2020
F u n d a c ja n a r z e c z E n e r g e ty k i Z r ó w n o w a żo n e j PERSPEKTYWY ROZWOJU RYNKU OZE W POLSCE DO ROKU 2020 Cele Dyrektywy 2009/28/WE w sprawie promocji wykorzystania energii z OZE Osiągnięcie
Bardziej szczegółowoPrawda o transformacji energetycznej w Niemczech Energiewende
Dr inż. Andrzej Strupczewski, prof. NCBJ 12.09.2018 Prawda o transformacji energetycznej w Niemczech Energiewende https://www.cire.pl/item,168580,13,0,0,0,0,0,prawda-o-transformacji-energetycznej-w-niemczechenergiewende.html
Bardziej szczegółowoWPŁYW PRODUKCJI ENERGII ELEKTRYCZNEJ W ŹRÓDŁACH OPALANYCH WĘGLEM BRUNATNYM NA STABILIZACJĘ CENY ENERGII DLA ODBIORCÓW KOŃCOWYCH
Górnictwo i Geoinżynieria Rok 35 Zeszyt 3 2011 Andrzej Patrycy* WPŁYW PRODUKCJI ENERGII ELEKTRYCZNEJ W ŹRÓDŁACH OPALANYCH WĘGLEM BRUNATNYM NA STABILIZACJĘ CENY ENERGII DLA ODBIORCÓW KOŃCOWYCH 1. Węgiel
Bardziej szczegółowoAnaliza uwarunkowao dla wykorzystania mikro i małych turbin wiatrowych. Marcin Włodarski
Analiza uwarunkowao dla wykorzystania mikro i małych turbin wiatrowych Marcin Włodarski [zł/osobę] Użytkowanie mieszkania i nośniki energii w Pomorskiem [zł/osobę] 200 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0
Bardziej szczegółowoMaciej Stryjecki. Słupsk 21 stycznia 2013 r
Maciej Stryjecki Słupsk 21 stycznia 2013 r Niezbędne czynniki rozwoju rynku MFW Stabilne cele ilościowe, zapewniające efekt skali Dostępność lokalizacji i możliwość odbioru energii Konkurencyjność rynku
Bardziej szczegółowoPRIORYTETY ENERGETYCZNE W PROGRAMIE OPERACYJNYM INFRASTRUKTURA I ŚRODOWISKO
PRIORYTETY ENERGETYCZNE W PROGRAMIE OPERACYJNYM INFRASTRUKTURA I ŚRODOWISKO Strategia Działania dotyczące energetyki są zgodne z załoŝeniami odnowionej Strategii Lizbońskiej UE i Narodowej Strategii Spójności
Bardziej szczegółowoPrzegląd programów badawczych w Europie w związku z rozwojem morskich farm wiatrowych. Juliusz Gajewski, Instytut Morski w Gdańsku Słupsk, 21.01.
Przegląd programów badawczych w Europie w związku z rozwojem morskich farm wiatrowych Juliusz Gajewski, Instytut Morski w Gdańsku Słupsk, 21.01.2013 Plan prezentacji Programy badawcze Unii Europejskiej
Bardziej szczegółowo8 sposobów integracji OZE Joanna Maćkowiak Pandera Lewiatan,
8 sposobów integracji OZE Joanna Maćkowiak Pandera Lewiatan, 19.12.2017 O nas Forum Energii to think tank zajmujący się energetyką Wspieramy transformację energetyczną Naszą misją jest tworzenie fundamentów
Bardziej szczegółowoPGE Dystrybucja S.A. Oddział Białystok
Warunki przyłączenia elektrowni wiatrowych do sieci elektroenergetycznych w Polsce w oparciu o doświadczenia z obszaru działania Obszar działania jest największym dystrybutorem energii elektrycznej w północno-wschodniej
Bardziej szczegółowoWYZWANIA MORSKIEGO PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO DLA POLSKIEJ ADMINISTRACJI MORSKIEJ
WYZWANIA MORSKIEGO PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO DLA POLSKIEJ ADMINISTRACJI MORSKIEJ Urząd Morski w Gdyni Anna Stelmaszyk-Świerczyńska Podstawa prawna (1) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/89/UE
Bardziej szczegółowoPolityka energetyczna Polski do 2050 roku rola sektora ciepłownictwa i kogeneracji
Polityka energetyczna Polski do 2050 roku rola sektora ciepłownictwa i kogeneracji Tomasz Dąbrowski Dyrektor Departamentu Energetyki Warszawa, 22 października 2015 r. 2 Polityka energetyczna Polski elementy
Bardziej szczegółowoProgram polskiej energetyki jądrowej. Tomasz Nowacki Zastępca Dyrektora Departament Energii Jądrowej Ministerstwo Gospodarki
Program polskiej energetyki jądrowej Tomasz Nowacki Zastępca Dyrektora Departament Energii Jądrowej Ministerstwo Gospodarki Program polskiej energetyki jądrowej PLAN PREZENTACJI 1. Polski program energetyki
Bardziej szczegółowoWBPP. Energetyka wiatrowa w dokumentach planistycznych w województwie pomorskim. Debata: Energia wiatrowa na Pomorzu - Perspektywy, szanse, zagrożenia
Energetyka wiatrowa w dokumentach planistycznych w województwie pomorskim Debata: Energia wiatrowa na Pomorzu - Perspektywy, szanse, zagrożenia Gdynia 15 listopada 2007 Przesłanki rozwoju energetyki wiatrowej
Bardziej szczegółowo*Woda biały węgiel. Kazimierz Herlender, Politechnika Wrocławska
*Woda biały węgiel Kazimierz Herlender, Politechnika Wrocławska Wrocław, Hotel JPII, 18-02-2013 MEW? *Energia elektryczna dla *Centralnej sieci elektroen. *Sieci wydzielonej *Zasilania urządzeń zdalnych
Bardziej szczegółowoFundacja na rzecz Energetyki Zrównoważonej. Doświadczenia z kampanii komunikacji społecznej dla projektu MFW BSIII
Fundacja na rzecz Energetyki Zrównoważonej Doświadczenia z kampanii komunikacji społecznej dla projektu MFW BSIII 1 Przedmiot kampanii Kampania dialogu społecznego dla projektu morskiej farmy wiatrowej
Bardziej szczegółowoPROJEKT DZIADOWA KŁODA
PROJEKT DZIADOWA KŁODA Dziadowa Kłoda, wrzesień 2011 Kim jesteśmy? GREENPOL system Sp. z o.o. Firma z polskim kapitałem działająca w branży energetyki wiatrowej; Obecnie rozwijamy projekty farm wiatrowych
Bardziej szczegółowoPodsumowanie i wnioski
AKTUALIZACJA ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA OBSZARU MIASTA POZNANIA Część 13 Podsumowanie i wnioski W 755.13 2/7 I. Podstawowe zadania Aktualizacji założeń
Bardziej szczegółowoProjekt Baltic Pipe budowa międzysystemowego Gazociągu Bałtyckiego
Projekt Baltic Pipe budowa międzysystemowego Gazociągu Bałtyckiego Oddziaływania na rybołówstwo Spotkanie konsultacyjne 20.02.2019 r. 1 Badania środowiska morskiego Badania zostały wykonane w strefie potencjalnych
Bardziej szczegółowoProjekt. Integrated Baltic offshore wind electricity grid development
Projekt Integrated Baltic offshore wind electricity grid development 1 Informacje o projekcie Baltic InteGrid Baltic InteGrid Integrated Baltic offshore wind electricity grid development Źródło finansowe:
Bardziej szczegółowoPotencjał OZE na obszarach wiejskich
Potencjał OZE na obszarach wiejskich Monitoring warunków pogodowych Z dużą rozdzielczością czasową zbierane są dane o pionowym profilu prędkości i kierunku wiatru, temperaturze, wilgotności, nasłonecznieniu
Bardziej szczegółowoObsługa inwestorów w zakresie Odnawialnych Źródeł Energii w Szczecinie
Obsługa inwestorów w zakresie Odnawialnych Źródeł Energii w Szczecinie Marek Kubik p.o. Dyrektor Wydziału Obsługi Inwestorów i Biznesu Urząd Miasta Szczecin Szczecin, dnia 09.10.2014 r. Stolica Euroregionu
Bardziej szczegółowoWykorzystanie energii z odnawialnych źródeł na Dolnym Śląsku, odzysk energii z odpadów w projekcie ustawy o odnawialnych źródłach energii
Wykorzystanie energii z odnawialnych źródeł na Dolnym Śląsku, odzysk energii z odpadów w projekcie ustawy o odnawialnych źródłach energii Paweł Karpiński Pełnomocnik Marszałka ds. Odnawialnych Źródeł Energii
Bardziej szczegółowoWpływ energetyki wiatrowej na gospodarkę piec powodów dla których warto inwestować w energetykę wiatrową
Wpływ energetyki wiatrowej na gospodarkę piec powodów dla których warto inwestować w energetykę wiatrową Prezentacja Ernst & Young oraz Tundra Advisory Wstęp Zapomnijmy na chwile o efekcie ekologicznym,
Bardziej szczegółowoPerspektywy rozwoju odnawialnych źródeł energii elektrycznej. dr inż. Grzegorz Hołdyński Politechnika Białostocka Wydział Elektryczny
Perspektywy rozwoju odnawialnych źródeł energii elektrycznej dr inż. Grzegorz Hołdyński Politechnika Białostocka Wydział Elektryczny Potrzeba rozwoju niekonwencjonalnych źródeł energii Potrzeba rozwoju
Bardziej szczegółowoFundusze unijne dla odnawialnych źródeł energii w nowej perspektywie finansowej. Warszawa, 3 kwietnia 2013 r.
Fundusze unijne dla odnawialnych źródeł energii w nowej perspektywie finansowej Warszawa, 3 kwietnia 2013 r. Dokumenty strategiczne KOMUNIKAT KOMISJI EUROPA 2020 Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego
Bardziej szczegółowo